Azerbaycan Tarixi 6-cı sinif

Nüşabə Məmmədova
Həyat bilgisi
Ümumtəhsil mekteblerinin 6-cı sinfi üçün dərslik —
Bakı, “Şərq-Qərb” Nəşriyyat Evi, 2013, 88 səh.
ISBN 978-9952-404-38-8
Elmi redaktor:
ƏLİ HUSEYNOV
Pedaqoji elmlər doktoru, professor,
əməkdar müəllim
Kurkulum üzrə məslehetçi:
KÖNÜL MAHMUDOVA
Təhsil Problemleri İnstitutunun Kurikulum
Mərkezinin böyük elmi işçisi
Kitabla işləyərken, tapşırıqları həll ederkən kitabı yazmaq, kəsmək ve sairə hallara yol vermək
olmaz. Tapşırıqları dəftərinizde işləyin.
Kitabın məzmunu və tərtibatı üzrə təklif və iradlarınızı info@eastwest.az ünvana göndərə
bilersiniz.
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri ve yaxud onun hər hansı hissəsini
yenidən çap etdirmək, surətini çıxartmaq, elektron informasiya vasitələri ile yaymaq qanuna
ziddir.
© Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, 2013

6-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan

Maktab darsliklarini yuklab olish uchun qulay joylashtirishga qaror qildik. 6-sinf elektron darsliklarini yuklab oling.

6-sinf darsliklari haqida

Quyida taqdim etilayotgan 6-sinf darsliklari barcha umumta’lim maktablari va ixtisoslashtirilgan davlat maktablari uchun mo’ljallangan. Ushbu darsliklar Respublika ta’lim markazi resurslaridan olinmoqda.
Barcha darsliklar yangi o’quv yili uchun amal qiladi. Sahifa tez-tez yangilanib yangi darsliklarni qo’shib boriladi.

6-sinf elektron darsliklarini yuklab olish

Мы решили разместить школьные учебники в удобном для скачивания месте. Скачать электронные учебники для 6 класса.
Об учебниках для 6 класса.
Представленные ниже учебники для 6-го класса предназначены для всех общеобразовательных и специализированных общеобразовательных школ. Эти учебники размещены на информационно-образовательном портале Министерства народного образования.
Все учебники действительны для нового учебного года. Страница часто обновляется и добавляются новые учебники.
Скачать электронные учебники для 6 класса
Нажмите на науку, которую вы хотите скачать учебник. Обратите внимание, что все учебники представлены в формате PDF, и на вашем устройстве должно быть установлено программное обеспечение в этом формате.
Электронная версия учебников для 6 класса.
Текущие учебники
На узбекском
На русском
На каракалпакском языке
На таджикском языке
На туркменском языке
На кыргызском
На казахском языке
Литература Часть 1,
Литература Часть 2
Литература Часть 1,Литература Часть 2
Литература
Литература
Литература
Литература
Литература
Ботаника
Ботаника
Ботаника
Ботаника
Ботаника
Ботаника
Ботаника
Физика
Физика АФИДУМ
Физика
Физика
Физика
Физика
Физика
Физика
Французский
французский язык
Французский
Французский
Французский
Французский
Французский
французский (методология)
французский (методология)
французский (методология)
французский (методология)
французский (методология)
французский (методология)
французский (методология)
География
География
География
География
География
География
География
Физика
Физика
Физика
Физика
Физика
Физика
Физика
Информатика и информационные технологии
Информатика и информационные технологии
Информатика и информационные технологии
Информатика и информационные технологии
Информатика и информационные технологии
Информатика и информационные технологии
Информатика и информационные технологии
английский язык
английский язык
английский язык
английский язык
английский язык
английский язык
английский язык
Английский (методология)
Английский (методология)
Английский (методология)
Английский (методология)
Английский (методология)
Английский (методология)
Английский (методология)
Математика
Математика (АФИДУМ)
Математика
Математика
Математика
Математика
Математика
Математика
Музыка
Музыка
Музыка
Музыка
Музыка
Музыка
Музыка
Немецкий
Немецкий

родной язык
русский
каракалпакский язык
таджикский язык
туркменский язык
кыргызский язык
казахский язык

узбекский язык
История древнего мира
История древнего мира
История древнего мира
История древнего мира
История древнего мира
История древнего мира
История древнего мира
русский
русский
русский
русский
русский
русский
русский
Изобразительное искусство
Изобразительное искусство
Изобразительное искусство
Изобразительное искусство
Изобразительное искусство
Изобразительное искусство
Изобразительное искусство
Технология
Технология
Технология
Технология
Технология
Технология
Технология
Родина
Родина
Родина
Родина
Родина
Родина
Родина
Учебники для других классов
Мы разместили все школьные учебники с 1 по 11 класс на 1 странице. Вы можете перейти на эту страницу, чтобы скачать любые школьные учебники.

Sizni ushbu maqolalar ham qiziqtirishi mumkin:

1. 7-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
2. 5-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
3. Электронные учебники для 6 класса
4. 9-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
5. 8-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
6. 11-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
7. 10-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
8. 2-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
9. 4-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan
10. 3-sinflar uchun elektron darsliklar, kitoblar barcha fanlardan

Azerbaycan Tarixi 6-cı sinif

Nüşabə Məmmədova
Həyat bilgisi
Ümumtəhsil mekteblerinin 6-cı sinfi üçün dərslik —
Bakı, “Şərq-Qərb” Nəşriyyat Evi, 2013, 88 səh.
ISBN 978-9952-404-38-8
Elmi redaktor:
ƏLİ HUSEYNOV
Pedaqoji elmlər doktoru, professor,
əməkdar müəllim
Kurkulum üzrə məslehetçi:
KÖNÜL MAHMUDOVA
Təhsil Problemleri İnstitutunun Kurikulum
Mərkezinin böyük elmi işçisi
Kitabla işləyərken, tapşırıqları həll ederkən kitabı yazmaq, kəsmək ve sairə hallara yol vermək
olmaz. Tapşırıqları dəftərinizde işləyin.
Kitabın məzmunu və tərtibatı üzrə təklif və iradlarınızı info@eastwest.az ünvana göndərə
bilersiniz.
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri ve yaxud onun hər hansı hissəsini
yenidən çap etdirmək, surətini çıxartmaq, elektron informasiya vasitələri ile yaymaq qanuna
ziddir.
© Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, 2013

Əliyev V., Babayev 1., Cəfərov H., Məmmədova A.
Ə56 Azərbaycan tarixi. Ümumtəhsil məktəblərinin 6-cı sinfi üçün dərslik. Bakı, «Təhsil», 2013,
128 səh.
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri və yaxud onun hər hansı hissəsini
yenidən çap etdirmək, surətini çıxarmaq, elektron informasiya vasitələri ilə yaymaq qanuna ziddir.
© Azərbaycan Respublikası
Təhsil Nazirliyi, 2013

§ 1. AZƏRBAYCAN QƏDİM ÖLKƏDİR
Azərbaycan dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. İlk insan dəstələri (ulu icma)
Azərbaycan ərazisində 1,5 milyon il əvvəl meydana gəlmişdir. Alimlər Azərbaycanın Qarabağ,
Qazax, Naxçıvan, Lerik rayonlarının ərazilərində qədim insan məskənləri aşkar etmişlər. Bu
məskənlərdən qədim insanlara məxsus daş əmək alətləri, silahlar, ibtidai insanın ovladığı müxtəlif
heyvanların sümükləri tapılmışdır.
Azərbaycanın zəngin təbii şəraiti olduğundan burada çayların, göllərin kənarında, əlverişli dağ
mağaralarında ibtidai insanlar məskən salmışlar. Burada şirin su qaynaqları, bitki və heyvanat
aləmi zəngin idi. Təbii mağaralar insanları soyuqdan, küləkdən, yağışdan qoruyurdu. Ona görə də
qədim insanlar Azərbaycan ərazisində məskən salmışlar. Zaman keçdikcə onlar məişət işlərini
daha asanlıqla yerinə yetirməyi öyrənmişlər. İbtidai insanın görkəmi də dəyişmiş, tədricən müasir
insanlar formalaşmışlar. Beləliklə, Azərbaycan ərazisində ibtidai icma quruluşu yaranmışdır.
İbtidai icma quruluşunu quldarlıq, daha sonra isə feodalizm quruluşu əvəz etmişdir. Siz
Azərbaycan tarixini öyrənməyə başlayarkən əvvəlcə ibtidai icma quruluşu ilə tanış olacaq, onun
inkişaf mərhələlərini maddi və yazılı mənbələr əsasında iz- əyəcəksiniz.
Azərbaycanın qədim tarixi arxeoloji və yazılı qaynaqlar əsasında yazılmışdır. Tarixi hadisələrin
zamanını bilmədən ölkəmizin tarixi barədə ardıcıl təsəvvür yaratmaq mümkün deyil. Tarixi
hadisələrin zamanını ardıcıllıqla öyrənən köməkçi elm xronologiya adlanır. Xronologiya yunan
sözüdür. «Xronos» — zaman, «loqos» — elm deməkdir.
Tarix müəyyən bir başlanğıc anından hesablanır. Bu başlanğıc anı həqiqi və əfsanəvi tarixi hadisə
ilə bağlı ola bilər. Belə başlanğıc anı və ya nöqtəsi era adlanır. Tarixi hesablama həmin başlanğıc
nöqtəsindən həm qədimə, həm də indiki dövrə doğru aparılır. Başlanğıc nöqtəsinə qədər
hadisələrdən danışarkən «eradan (yaxud miladdan) əvvəl» sözləri işlədilir.
Hazırda dünyada xristian erasından başlayan təqvim geniş yayılmışdır. Azərbaycan
Respublikasında da bu təqvim işlədilir.

Bu təqvimin yaranması xristian dininin banisi İsa peyğəmbərin adı ilə bağlıdır. İsanın anadan
olduğu gündən başlayan era müsəlman aləmində milad (yəni «anadanolma») adlanır.
Bu, zaman oxudur. Zaman oxunun üzərində eradan əvvəlki minilliklər və əsrlər, bizim eranın
əsrləri əks olunur. Siz Azərbaycan ərazisində qədim dövrlərdə baş verən hadisələrin xronoloji
çərçivələrini bu ox vasitəsilə asanlıqla müəyyən edə biləcəksiniz.
Bir çox müsəlman ölkələrində Hicri təqvimdən istifadə olunur. Hicrat sözünün mənası «köçmək»
deməkdir. Bu təqvim İslam dininin banisi Məhəmməd peyğəmbərin Məkkədən Mədinəyə köçdüyü
ildən başlayır. Həmin hadisə xristian erasının 622-ci ilində baş vermişdir. Hicri təqvimi ilə
başlanan vaxta Hicri era da deyilir.
SUAL VƏ TAPŞIRIQLAR
1. Azərbaycanın yerləşdiyi tarixi məkan, təbii şərait ona hansı imkanları vermişdir?
2. Xronologiyanı bilmək nə üçün lazımdır?
3. Miladi təqvim necə yaranmışdır?
4. Hicri eranın yaranması nə ilə bağlı olmuşdur?
«Azərbaycan ən qədim insan məskənlərindən biridir»
adlı hekayə qurun.

İBTİDAİ İCMA QURULUŞU
§ 2. AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ ƏN QƏDİM İNSAN
MƏSKƏNİ QARABAĞDADIR
Qədim insanların yaratdığı cəmiyyət ibtidai icma quruluşu adlanır. Arxeologiya* elminə görə,
ibtidai icma quruluşu şərti olaraq üç dövrə bölünür: Daş dövrü, Tunc dövrü və Dəmir dövrü.
Cəmiyyət tarixinin ən qədim dövrü Daş dövrüdür. Daş dövrü üç xronoloji inkişaf mərhələsindən
keçmişdir:
Tarixdə Eneolit* dövrü adlanan bir dövr də vardır ki, bu, daş dövründən metal dövrünə keçid kimi
qiymətləndirilir.
Paleolit dövrü də üç inkişaf mərhələsindən keçmişdir: Alt Paleolit, Orta Paleolit, Üst Paleolit.
Paleolit dövrünün ilk mərhələsi Alt Paleolit adlanır. Alt Paleolit ilk insan tipinin — «bacarıqlı
insan»ın yaranması ilə başlamışdır. Paleolit dövrünün bu mərhələsi 100 min il əvvələ qədər davam
etmişdir. «Bacarıqlı insan» iki ayaq üzərində hərəkət edə bilir, sadə işlər görür və əsasən, daşdan,
ağacdan, sümükdən əmək alətləri hazırlamağı bacarırdı. Qədim insanların ilk əmək alətləri: sivri
daş, yerqazan çubuq və dəyənək olmuşdur.
*Arxeologiya (yunan sözü olub, «arxoyos» — qədim, «logos» — elm deməkdir) — insan
cəmiyyətinin tarixini maddi və yazılı mənbələr əsasında öyrənir
*Eneolit — «eneos» latınca mis, «litos» yunanca daş deməkdir.