Jahon tarixi, 8 sinf, XVI-XIX asrning 60 yillari, Farmonov R, 2019

E) Məhəmmədhəsən xana

MƏKTƏBƏ HAZIRLAŞIRIQ – METODİK VƏSAİT – I- hissə

MƏKTƏBƏ HAZIRLAŞIRIQ – METODİK VƏSAİT I və II KİTABLAR ÜZRƏ (I HİSSƏ) KİTAB (PDF):

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Поделиться ссылкой:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Oxşar

Published by Yazarlar.Az

Dərc edilmiş 14.02.2021

Bir cavab yazın Cavabı ləğv et

SİZƏ FAYDALI KEÇİDLƏR

KİTABLAR>>BİTİK.AZ

Oxuyur: Orxan Yusifcanlı

Zaur Ustacın “45” adlı seçmə şeirlər kitabı . Qiyməti 5 AZN şəhərimizin əsas kitab mağazalarından soruşa bilərsiniz.

Təhsil Nazirliyi tərəfindən metodiki vəsaitə daxil olunmuş şeirlər – məktəbəhazırlıq qrupları üçün – Zaur Ustacın “Güllünün Şeirləri” kitabı . Qiyməti 5 AZN şəhərimizin əsas kitab mağazalarından soruşa bilərsiniz.

Moskva Kremlini tikən məşhur şamaxılı memar Əliş bəy Sübhan oğlu Kərəmli – Şirvanı haqqında Zaur Ustacın “Əliş və Anna” kitabı . Qiyməti 5 AZN şəhərimizin əsas kitab mağazalarından soruşa bilərsiniz.

Zaur Ustac “Qədimliyə bürünmüş yenilik” 5 AZN – Bakıda və Sumqayıtda əsas kitab mağazalarından soruşun.

DİQQƏT
Hörmətli valideynlər və abituriyentlər!
Vaxt azalır!
Təbriz Tədris Mərkəzi mövcud şəraitlə əlaqədar olaraq dərslərin keyfiyyətini optimallaşdırmaq məqsədilə:

İyun ayının 1-indən etibarən gücləndirilmiş və sürətli təkrar dərs proqramı ilə abituriyent qəbulunu elan edir!
Dərslər canlı və fərdi şəkildə 1 saat müddətində keçiləcək!
Dərslər hər gün ardıcıl olaraq təşkil olunacaq!
Mövzu ətrafında uyğun yarpaq testlər və sınaq tapşırıqları yerinə yetiriləcək!
Dərslər peşəkar müəllim kollektivi tərəfindən keçirilir!
Övladlarınızın nəticələrinin yaxşılaşdırılmasını istəyirsinizsə, Sizi TTM-də gözləyirik!

ELAN YERLƏŞDİRMƏK İSTƏYƏNLƏR ÜÇÜN :

Əlaqə: 070-390-39-93

Zaur USTAC

Zaur Ustac 8 (14) yanvar, 1975-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. İlk təhsilini Ağdam rayonunun Yusifcanlı kənd orta məktəbində almış, ardıcıl olaraq Bakı Dövlət Universitetində, Bakı Ali Birləşmiş Komandanlıq Məktəbində, Beynəlxalq İxtiraçılıq və Biznes İnstitutunda və Şamaxı Humanitar Kollecində davam etdirmişdir. Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı və hal-hazırda ehtiyatda olan zabitdir. Zaur Ustac 1988-ci ildən etibarən dövri mətbuatda çıxış edir. AJB-nin üzvü olan Zaur Ustac “QIZIL QƏLƏM” mükafatı laueratı, “Yazarlar” jurnalının təsisçisi və baş redaktoru, 2019 – cu ildən Prezident Təqaüdçüsüdür. Zaur Ustac “Günaydın”(Ağçiçəyim), “İstəməzdim şair olum, hələ mən”, “Gülzar”, “Şehçiçəyim”, “Məhdud həyatın məchul düşüncələri”, “Mum kimi yumşalanda”, “Bayatılar”, “Balçiçəyim”, “Bərzəxdə”, “Gülünün şeirləri”, “Sevin ki, seviləsiz…”, “Qəlbimin açıqcası”, “Ustadnamə”, “Nişangah”, “Çəhrayı kitab”, “Zimistan” (1), “Ülyahəzrət” (2), “45”, “Qədimliyə bürünmüş yenilik”, yaradıcılığının 30 illiyi yubiley tədbirləri çərçivəsində nəşr olunmuş “Otuz ildir əldə qələm” kimi şeirlər kitablarının, görkəmli memar Şamaxılı Əliş bəy Sübhan oğlu Kərəmli-Şirvaninin anadan olmasının 700 illiyi münasibəti ilə qələmə alınmış “Əliş və Anna” poemasının, “Usubcan əfsanəsi”, “Yaradanla baş-başa”, “Qələmdar” (3) adlı məqalə toplularının, 2019-20 tədris ilindən Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən məktəbəhazırlıq qrupları üçün nəzərdə tutulmuş “Məktəbə hazırlaşırıq” adlı iki hissəli metodik vəsaitin birinci, ikinci hissələrinə daxil edilmiş “Güllünün şeirləri” tədris vəsaitinin, üçüncü sinif şagirdləri, eyni zamanda yeni öyrənməyə başlayan istənilən yaş qrupundan olan şəxslər üçün nəzərdə tutulmuş “39 Həftə” – “39 Weeks” kimi tanınan məşhur ingilis dili üçün xüsusi proqramın və Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanı Gizir Mübariz İbrahimovun əziz xatirəsinə həsr olunmuş “ Oriyentir ulduzu” (povest) kitabının müəllifidir.

ZAUR USTAC HAQQINDA PROFESSOR, TƏNQİDÇİ-ƏDƏBİYYATŞÜNAS QURBAN BAYRAMOV YAZIR:

Zaur Ustac – qələmdar olmaq missiyası
(Tənqidçinin xəfif eksklüziv münasibəti…)

Tanıdığım istedadlı gənclər sırasında olduqca işgüzar, zəhmətkeş, obyektiv, prinsipial, hər cür manipuliyasiyadan uzaq, sözə-qələmə bağlılıq, həssaslıq, sözü-qələmi müqəddəs hesab edən və bu müqəddəsliyi hər məqamda qorumağa çalışan, içində klassik, modern maarifçilik ruhu daşıyan, bir sözlə, qələmdar olmaq missiyasını Heraklsayağı çiyinlərinə götürən, yaradıcılığın Sizif cəfasına qatlaşan gənclərdən biri də Zaur Ustacdır. Olduqca səmimi, təvazökar qələmdardır və bu yeni sözü, yeni anlayışı da ədəbiyyat cameəsinə gətirən odur.

Zaur Ustacın müasir ədəbiyyatımızda vicdanlı, tərəfsiz, liberal – azad, sərbəst ədəbi davranışı təqdirəlayiqdir və deyərdim ki, yenidir, müasir ədəbi gəncliyə örnəkdir. Zaur Ustac radikalizmdən uzaq, sözün səmimiyyətinə sığınan qələmdardır. Zaur Ustac gənc olmasına baxmayaraq (hər halda məndən çox gəncdir), o, özündə elə bir yaradıcılıq gücü tapıb və ədəbi sifera yaratmağa müvəffəq olub ki, artıq onun özgür ədəbi nüfuzu, özgür yaradıcı çəkisi haqqında çəkinmədən danışmaq olar. Mənim qənaətim belədir və bu qənaəti ictimailəşdirməmək günah olardı. İstedadı və istedadlı ədəbi gücü məqamında görmək və qiymələndirmək, fikrimcə, mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bizim ədəbi tənqid üçün belə yanaşma prioritet olmalıdır.

Zaur Ustac maraqlı həyat yolu keçib, hərbçidir, istefada olan zabitdir. Onda hərbçi peşəsindən ədəbi yaradıcılığına sızan bir yaradıcılıq intizamı, ədəbiyyata yansıyan hərbçi “geosiyasi marağı” olduğunu sezirəm. Yaxşı bildiyini müdafiə etmək, onu ədəbi fikrə gətirmək, yeni nəsilə, gəncliyə əlahiddə vətənpərvərlik ruhu aşılamaq və bu işi maarifçilik səviyyəsinə yüksəltmək – onun ən ümdə “geosiyasi marağı” budur və bu da yenidir. Və bu, Zaur Ustacda istək, arzu deyil, deyərdim ki, onun şəxsi xarakterinə tamamilə yad, amma yaradıcılığına xas olan ədəbi ambisiyadır, ədəbi-bədii fəaliyyətinin nüvəsini təşkil edən amildir, ona məxsus ədəbi statusdur. Elə buna görə də onun yaradıcılığı çoxsahəli, çoxyönlü, çoxsəsli, polofondur…

Zaur Ustacın ədəbi fəaliyyəti çağdaşlıqla bərabər, ən çox gələcəyə, perspektivə yönəlikdir. Onun yaradıcılığı, həm də yaxşı olacaq dərəcədə sosialyönümlüdür. Zaurun fəaliyyəti səmərəli fəaliyyətdir, praktik iş görür, həyatın olaylarından çıxış edərək özünün yazılarında olaya çevrilir, olay içində olay yaradır. Yaddaşı çağdaşlığa daşıyır. Bir az obrazlı desək, qədimliyə bürünmüş yenilikdir, istər ədəbi mövzüda, istərə də ədəbi janrda… Onun yaradıcılığı impultiv deyildir, ardıcıllıq, mütəmadilik, məqsədyönlülük, prinsipiallıq üslubunu, yazı-mövzu yönümünü-yöndəmini şərtləndirən amillərdəndir. Ona görə də Zaur Ustacın yaradıcılığı bezdirici deyil, maraq doğurur, fəaliyyətə sövq edir, ədəbi zərurət olur…

Zaur Ustacın ədəbi fəaliyyətinin bir yönü də onun mövzu seçimidir. O, əksərən baxımsız qalmış, gözdən-könüldən iraq salınmış, unudulmuş yox, unutdurulan mövzulara da ürəklə, cəsarətlə göz yetirir, necə deyərlər, kölgədə saxlanılan həqiqətləri gün işığına çıxarır, yaddaşları dirildən kitaba çevirir. Bu da onun vətənsevərliyini fərqləndirən cəhətlərdəndir. Çünki o, sosial-ictimai maraqla mənəvi marağın kəsişmə bucağını müəyyən etməyi bacarır. O, ədəbi ştamplardan uzaqdır. Tarixi-mənəvi müstəvimizdə gəzişmələr edir. Maraqlı, aktual bədii konsepsiyalar, orijinal ədəbi konfiqurasiyalar axtarışındadır. Total azərbaycançılıq tərəfdarıdır. Bütün bunları, – hələ bizim sosial durumumuzu əyən bazar iqtisadiyyatının ərkəsöyün diqtəsi dövründə etməyin çətinliyini demirəm, – əzabını, məşəqqətini göz önünə gətirin… Amma şükürlər ki, onda qara duyğular yoxdur, dan şəfəqinin duruluğu, lacivərdliyi var. Bir də ki, onun yazılarında hər şeyi öz adı ilə çağırmaq istəyi üstündür və bu, ədəbi yaradıcılıq üçün vacib şərtlərdəndir. Yazıçı məşşatə olmamalıdır.

Zaur Ustacın qələmi kənarda yox, özəkdə, nüvədə gəzişmələr edir. O, həmişə çalışır ki, standart və ehkamlar yaradıcılığına yansımasın. Diqqətimi çəkən müsbət bir cəhət də odur ki, Zaur Ustac azərbaycançılıqla türkçülüyün sinergizmindən çıxış edir, yəni söhbət sosial-fəlsəfi mənada özünütəşkildən gedir. Burada eyniyyət yox, biri-digərinin qüvvətləndiricisi olmaq şərtdir. Yəni, türkçülük və azərbaycançılıq biri-digərinin tərkibidir, amma biri o biri deyil, hər ikisi müstəqildir. Bunların dərkində paralellik və ya qəti oxşarlıq axtarmaq sosiallaşmada ziyanlıdır, bu metodda qeyri-xəttilik üstündür (Lütfi Zadə metodu). Zaur Ustac ədəbi-metodoloji cəhətdən sinergetik yanaşma paradiqmanın metodoloji plüralizminə daha çox meyillidir. Əlbəttə, bu, onda hələ rüşeym halındadır, amma inanırıq ki, təməldə olan dinamikadadır, inkişafdadır. Belə ki, ədəbi yaradıcılıq mexanizmlərin ardıcıl fəaliyyətini nəzərdə tutan bu metod, insan varlığının hərtərəfli inkişafı, şəxsiyyətin özünüifadə və özünütəsdiq imkanları və bütövlükdə yaradıcılıq qabiliyyətlərinin reallaşdırılması üçün ən əlverişli şərait yaradır. Zaur Ustacda türkçülüyü və azərbaycançılığı təkcə qanla, soyla bağlamır, həm də şüurla bağlayır. Bu, əslində, Əli bəy Hüseynzadə, Məmməd Əmin Rəsulzadə və Əhməd bəy Ağaoğlunun konsepsiyasıdır. Biz qanla, soyla türkük, amma şüurla, düşüncəcə, təfəkkürcə Azərbaycanlıyıq! Bu, populizm deyil, həqiqətdir!

Zaur Ustacın qələm yoldaşları yazılarında orijinallığı qeyri-ənənəvi yollarda axtarırlar, amma onun məni qane edən cəhətlərindən biri də ənənvi yolda qeyri-adiliyi tapmaq və müxtəlif ədəbi ölçülərdə (deyək ki, janrlarda) şərh etmək bacarığıdır. Xalq həyatının müxtəlif məqamlarında, ən ağır anlarında, millətin şərəf və ləyaqəti naminə ayağa qalxmış, onun oğulları vətən yolunda qorxmadan dirigözlü ölümə gedən, “şər yuvalarına”, az qala əliyalın hücum çəkən oğulları – kişiləri, ərənləri, igidləri barəsində (məsələn, mərdliyin, igidliyin, qəhrəmanlığın oriyentir ulduzu olan Mübariz İbrahimov haqqında) bədii-publisist yazıları da belə xoş məramın nəticəsində ortaya gəlir, “yazıya pozu yoxdur” yaddaşına çevrilir, yaddaş kitabı olur: “Oriyentir ulduzu” (povest), “Gülünün şeirləri”, “Otuz ildir əldə qələm”, “Əliş və Anna” (poema), “Sevin ki, seviləsiz”, “Qəlbimin açıqcası”, “Çəhrayı kitab” və s. kimi iyirmidən çox kitabı kimi… Doğrudan da bu kitabları bir yerə cəm etsək, elə adını “Qəlbin açıqcası” qoyardım, çünki bu əsərlərin, demək olar ki, hamısı Zaur Ustacın oxucuya ünvanladığı ədəbi-bədii açıqcalardır, özü də səmimiyyətlə yoğrulmuş, ürəkdən, qəlbdən süzülüb gələn gizlinlər yox, məhz açıqcalar. Bir bayatısında dediyi kim, onun “can evindən qopub düşən” namələrdir. Bundan əlavə, o, ümumtəhsil məktəbləri üçün metodik vəsaitlərin, dərsliklərin, proqramların da maarifçi müəllifidir.

Bu məqamda, onun milliliyə, vətənsevərliyə, yurdabağlılığa söykənən bilgisi, axtarış və tapmaq şövqü məmnunluq doğurur. Bu, əslində, müasir Azərbaycan zehniyyətinin bənzərsiz xüsusiyyətindən irəli gəlir – unutqanlıq sindiromundan qurtuluş yolunu tapmaq və bunu şahrah yola çevirmək cəhdi. Bunu mənəvi ehtiyacları ödəyən, əsrarəngiz Azərbaycan ruhunu bərpa edərək epik bir prinsipə çevirmək cəhdi kimi də qəbul etmək olar. Əslində, indi bu prinsipi yaratmağa əşəddi ehtiyac var! Mənə elə gəlir ki, Zaur Ustac müstəqillik dövrü ədəbiyyatımızın, xüsusən, tarixi mövzularda qələmə alınan nəsr nümunələrinin yaratdığı ovqatdan güc alır, “Əliş və Anna” poemasında olduğu kimi, özünün istehlak enerjisinə çevirir, bu günün praqmatizmindən çıxış edir, yuxarıda qeyd etdiyim kimi, qədimliyə bürünmüş yenilik yaradır.

Gerçəyi dərk etməyin üsulu təkcə ağılla deyil, gərək ürəklə – hiss və duyğuylarla da dərk edəsən. Bu cəhət, hələlik embirional səviyyədə onun bədii təfəkkürünün dominantına çevrilməyə başlayıb və inanıram ki, tam dominantlıq alınacaq. Zaur Ustacın bir xoş prinsipi də var, ətrafına, mühitinə əlindən gələn yaxşılığı et! Bu deviz onundur: ”Yaxşılıq əlindən gəlmir, heç olmasa pislik eləmə!” O, həyatının bu çağına qədər hər cür formatda təzahür edən, min bir cildə girən pisliyə qarşı Ustac qələmini sipər edərək Qələmdar olmağı bacarıb, qələmin yükünü, sözün müqəddəsliyini dərk etdiyindəndir ki, “Söz müqəddəsdir” şeirində yazır:

Gəldin bu aləmə, ərkanı gözlə,
Yaxşı bax ətrafa, dövranı izlə,
Ustac əmanəti, aram ol sözlə,
Qələmlə elə yaz, qoy izi düşsün.

Zaur Ustacın (Mustafayev Zaur Mustafa oğlunun) 45 yaşı var, ardıcıl olaraq Bakı Dövlət Universitetində, Bakı Ali Birləşmiş Komandanlıq Məktəbində, Beynəlxalq İxtiraçılıq və Biznes İnstitutunda və Şamaxı Humanitar Kollecində təhsil alıb. Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı və hazırda ehtiyatda olan zabitdir. 1988-ci ildən yaradıcılığa başlayıb, 32 ildir ki, ədəbi cameənin əli qələmli nümayəndəsidir. Ləqəbi “Ustac”dır; AJB-nin üzvü, “Qızıl Qələm” mükafatı laueratı, “Yazarlar” jurnalının təsisçisi və baş redaktoru, “Ustac.az” fərdi inkişaf və yaradıcılıq mərkəzi”nin təsisçisi, naşir, müasir dövrün maarifçi-demokratıdır. İntellektualdır, kreativ təfəkkürlü, qüvvətli və sağlam məntiq sahibidir. Mən onu təmiz qəlbli, doğru sözlü, mətanətli, tam mənası ilə dürüst, fikir və yoluna dərin bir inam bəsləyən, fədakar bir gənc yazıçı-publisist, şair, nasir, tərcüməçi, naşir, ən ümdəsi, ziyalı kimi görür və belə də qiymətləndirirəm… Və bir yazıçı olaraq Zaur Ustacın gələcək çəki-düzənini bu sadaladıqlarımda, konkret mövqeində, QƏLƏMDARLIĞINDA görürəm. Eyni zamanda, toz qonmayan Qələmdar qürurunda, təmkinində görürəm! Çünki bilirəm ki, təmkin və qürur mənəviyyatı hər zaman bütün fəsadlardan, yanlışlıqlardan qoruyar… ALLAH QORUSUN!

Jahon tarixi, 8 sinf, XVI-XIX asrning 60 yillari, Farmonov R., 2019

Jahon tarixi, 8 sinf, XVI-XIX asrning 60 yillari, Farmonov R., 2019.

Учебник по истории для 8 класса на узбекском языке.

Siz VIII sinfda insoniyat taraqqiyotining keyingi bosqichi — Yangi tarix voqealari bilan tanishishni boshlaysiz. Yangi tarix kishilarning tabiiy tengligi, shaxsning erkinligi va sha’ni kabi demokratik tushunchalarga asoslangan yangicha dunyoqarashning shakllanishi bilan O‘rta asrlardan farq qiladi. Yangi davrning eng xarakterli tomonlaridan biri dunyoni yangicha tushunish asosida insonning tashabbuskorligi, tadbirkorligi uchun keng imkoniyatlar ochilishida namoyon bo‘ldi.

Kapitalistik munosabatlarning paydo bo‘lishi.
Bozor munosabatlari jadal rivojlanayotgan Angliya, Niderland qirolligi va Fransiya kabi mamlakatlarda savdogarlar ulgurji savdoga katta ehtiyoj seza boshladi. Ular endi vaqt-vaqti bilan o‘tkaziladigan yarmarkalarga mahsulot olib borish o‘rniga, yirik shaharlarda tashkil qilingan va birja deb atalgan maxsus joylarda o‘z mahsulotlarini e’lon qila boshladi. Shu yerda xaridorlar bilan oldi-sotdi shartnomasi tuzilib, mahsulot kelishilgan joyga jo‘natilar edi.

Birjalar bilan bir qatorda, zamonaviy banklarning paydo bo‘lishi ham Yangi davr sivilizatsiyasining buyuk yutug‘i bo‘ldi. 0‘rta asrlarda banklar rolini pul maydalaydigan sarroflik do‘konlari bajarar edi. XV asrda zamonaviy ko‘rinishdagi ilk bank — Genuyadagi Avliyo Georgiy banki paydo bo‘ldi.

Keyin Gcarbiy Yevropaning boshqa mamlakatlarida ham savdogarlarga xizmat ko‘rsatuvchi shunday banklar vujudga keldi. Birja va banklar Yevropada savdo va sanoatning rivojlanishida juda katta rol o‘ynadi.

MUNDARIJA.
Kirish. Yangi davrning boshlanishi.
I BOB. YEVROPADA YANGI DAVRNING SHAKLLANISHI.
1-mavzu: Buyuk geografik kashfiyotlar va ularning tarixiy ahamiyati.
2-mavzu: Yangi davr boshlarida G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida industrial jamiyatning shakllanishi.
3-mavzu: Yevropada Reformatsiya.
4-mavzu: G‘arbiy Yevropada Yangi davr madaniyatining shakllanishi.
II BOB. XVI–XVIII ASRLARDA YEVROPA VA AMERIKA MAMLAKATLARI.
5-mavzu: Angliyada qirol hokimiyatining kuchayishi. XVII asrdagi Angliya burjua inqilobi.
6-mavzu: XVI–XVIII asrlarda xalqaro munosabatlar.
7-mavzu: Fransiyada mutlaq monarxiya. Buyuk fransuz burjua inqilobi.
8-mavzu: Buyuk fransuz burjua inqilobining yakunlanishi va tarixiy ahamiyati.
9-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Germaniya imperiyasi.
10-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Rossiya imperiyasi.
11-mavzu: XVIII asrda Shimoliy Amerika. Amerika Qo‘shma Shtatlarining tashkil topishi.
12-mavzu: Ma’rifat asri.
III BOB. XVI–XVIII ASRLARDA OSIYO VA AFRIKA MAMLAKATLARI.
13-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Osiyo mamlakatlari rivojlanishining asosiy xususiyatlari.
14-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Xitoy.
15-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Hindiston.
16-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Yaponiya va Koreya.
17-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Usmoniylar imperiyasi.
18-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Eron.
19-mavzu: XVI–XVIII asrlarda Afrika mamlakatlari.
IV BOB. 1800–1870-YILLARDA YEVROPA VA AMERIKA MAMLAKATLARI.
20-mavzu: 1800–1870-yillarda Buyuk Britaniya.
21-mavzu: 1800–1870-yillarda Fransiya.
22-mavzu: 1800–1870-yillarda Germaniya va Italiya.
23-mavzu: 1800–1870-yillarda Rossiya.
24-mavzu: 1800–1870-yillarda Amerika Qo‘shma Shtatlari.
25-mavzu: Lotin Amerikasi xalqlarining milliy-ozodlik kurashi.
V BOB. 1800–1870-YILLARDA OSIYO VA AFRIKA MAMLAKATLARI.
26-mavzu: 1800–1870-yillarda Hindiston.
27-mavzu: 1800–1870-yillarda Xitoy.
28-mavzu: 1800–1870-yillarda Yaponiya.
29-mavzu: 1800–1870-yillarda Koreya.
30-mavzu: 1800–1870-yillarda Usmoniylar imperiyasi.
31-mavzu: 1800–1870-yillarda Eron va Afg‘oniston.
32-mavzu: 1800–1870-yillarda Afrika xalqlari.
Xulosa.

Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Jahon tarixi, 8 sinf, XVI-XIX asrning 60 yillari, Farmonov R., 2019 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу

Azərbaycan tarixi, VIII sinif KSQ № 4 ( III variantda)

Azərbaycan tarixi, VIII sinif test 3 variantda təqdim edilir.

Просмотр содержимого документа
«Azərbaycan tarixi, VIII sinif KSQ № 4 ( III variantda)»

KSQ № 4 ( I Variant )

Sinif VIII (—-) Fənn:Azərbaycan tarixi Tarix:________________________ Soyadı________________________adı__________________________

1.Azərbaycanda yaranmış ilk xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

2. Hacı Çələbi Azərbaycanı vahid dövlətdə birləşdirmək məqsədilə ilk olaraq hücum etdi:

A) Qarabağa B) Şəkiyə C) Təbrizə D) Bakıya E) Makuya

3. Qarabağ xanlığına yürüşdə Şəki xanlığının müttəfiqi olan xanlıq:

A) Şamaxı B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

4. “Bayat savaşı”nda məğlub olan xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

5. Gürcü çarı II İrakli Azərbaycanın hansı torpaqlarını işğal etmək istəyirdi?

A) Şimal B) Cənub C) Qərb D) Mərkəzi E) Abşeron

6. gürcülərin işğal siyasətinə mane olan xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

7. Biri 1752-ci ildə II İrakli ilə ittifaqa girmədi:

A) Qarabağ xanlığı

B) Gəncə xanlığı

C) İrəvan xanlığı

D) Naxçıvan xanlığı

8. Qazax və Borçalı mahallarını azad edərək Azərbaycana qaytardı:

C) Fətəli xan Əfşar

E) Hacı çələbi xan

9. Hacı Çələbi xan Şirvana yürüş etdi:

10. Hansı Şəki xanının dövründə xüsusi qanunnamə qəbul edildi?

A) Hacı Çələbi xanın

B) Ağakişi bəyin

D) Məhəmmədhəsən xanın

11. “Qızılqaya xəyanəti”ndən neçə il sonra Hacı Çələbi xan vəfat etdi ?

A) 1 B) 6 C) 3 D)2 E) 10

12. 1767-ci ildə ərazisi Şəki və Quba xanlıqları arasında bölüşdürüldü:

A) Bakı xanlığının

B) Dərbənd xanlığının

C) Şamaxı xanlığının

D) Gəncə xanlığının

E) Lənkəran xanlığının

13. 1795-ci ildə Şəki xanlığında hakimiyyətə gəldi:

C) Fətəli xan Əfşar

D) Qubalı Fətəli xan

14. Biri Cənubi Azərbaycan xanlığı deyil:

A) Sərab xanlığı

B) Urmiya xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

E) Gəncə xanlığı

15. Urmiya xanlığının banisi :

A) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

KSQ № 4 ( II Variant )

Sinif VIII (—-) Fənn:Azərbaycan tarixi Tarix:________________________ Soyadı________________________adı__________________________

1. 1759-cu ildə Urmiyalı Fətəli xan hücum etdi:

A) Sərab xanlığına

B) Qarabağ xanlığına

C) Ərdəbil xanlığına

D) Marağa xanlığına

E) Gəncə xanlığına

2. 1763-cü ildə Urmiya şəhərini ələ keçirdi:

A) İbrahimxəlil xan

B) Kərim xan Zənd

C) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

3. Urmiya xanlığından sonra Cənubi Azərbaycanda ən güclü xanlıq oldu:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

4. Bu xanlıqlardan biri Azərbaycan torpaqlarını birləşdirmək siyasəti yürütmüşdür:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

E) Urmiya xanlığı

5. Quba xanlığının əsasını qoymuşdur:

B) Hacı Çələbi xan

C) Fətəli xan Əfşar

E) Hüseynəli xan

6. Quba xanlığı özünə birləşdirdi:

A) Gəncəni B) Dərbəndi C) Təbrizi D) Marağanı E) Naxçıvanı

7. Qubalı Fətəli xan hakimiyyətə gəldikdən neçə il sonra Bakı birləşdirildi:

A) 2 B) 5 C)9 D)1 E) 25

8. Salyan ərazisi Quba xanlığına birləşdirildi:

9. Salyan ərazisi birləşdirildikdən neçə il sonra Şamaxı xanlığı tamamilə Quba xanlığına birləşdirildi?

A) 11 B) 6 C) 3 D)2 E) 10

10. Şamaxı xanlığı ilə eyni ildə Quba xanlığına birləşdirildi:

A) Salyan ərazisi

B) Cavad xanlığı

C) Qarabağ xanlığı

E) Urmiya xanlığı

11. Qubalı Fətəli xan birləşdirdi:

A) Azərbaycanın cənub torpaqlarını

B) Azərbaycanın ancaq şimal torpaqlarını

C) Azərbaycanın şimal-qərb torpaqlarını

D) Azərbaycanın qərb torpaqlarını

E) Mərkəzi torpaqları

12. Fətəli xan neçə il Quba xanlığını idarə etmişdir?

A) 31 B) 16 C)2 3 D)27 E) 10

13. Pənahəli xan hansı türk tayfasına mənsub idi?

14. Nadir xan Əfşar Qarabağ tayfalarını cəzalandıraraq onları sürgün etmişdi:

A) İraqa B) Muğana C) Xorasana D) Gürcüstana E) Abşerona

15. Urmiya xanlığının banisi :

A) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

KSQ № 4 ( III Variant )

Sinif VIII (—-) Fənn:Azərbaycan tarixi Tarix:________________________ Soyadı________________________adı__________________________

1. Nadir xan Əfşar Qarabağ tayfalarını cəzalandıraraq onları sürgün etmişdi:

A) İraqa B) Muğana C) Xorasana D) Gürcüstana E) Abşerona

2. “Bayat savaşı”nda məğlub oldu:

A) Təbriz xanlığı

E) Urmiya xanlığı

3. Qarabağ xanlığının paytaxtı oldu:

A) Bakı B) Gəncə C) Şuşa D) Quba E) Urmiya

4. 1757-ci ildə Pənahəli xan qalib gəldi:

A) Urmiyalı Fətəli xana

B) Hacı Çələbi xana

C) Fətəli xan Əfşara

E) Məhəmmədhəsən xana

5. 1763-cü ildə Pənahəli xandan sonra hakimiyyətə gəldi:

B) Hacı Çələbi xan

C) Fətəli xan Əfşar

E) İbrahimxəlil xan

6. Uyğunluq gözlənilmişdir:

1. Gavduşan döyüşü a)1774

2. “ Xatın arxı” döyüşü b)1757

3. “Bayat savaşı” c) 1748

7. XVIII əsrin ortalarında İranda mərkəzi hakimiyyət uğrunda mübarizədə Kərim xan Zəndin əsas rəqibi idi:

B) Fətəli xan Əfşar

D) İbrahimxəlil xan

E) Hacı Çələbi xan

8. 1759-cu ildə Urmiyalı Fətəli xan hücum etdi:

A) Sərab xanlığına

B) Qarabağ xanlığına

C) Ərdəbil xanlığına

D) Marağa xanlığına

E) Gəncə xanlığına

9. 1763-cü ildə Urmiya şəhərini ələ keçirdi:

A) İbrahimxəlil xan

B) Kərim xan Zənd

C) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

10. Urmiya xanlığından sonra Cənubi Azərbaycanda ən güclü xanlıq oldu:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

11. Bu xanlıqlardan biri Azərbaycan torpaqlarını birləşdirmək siyasəti yürütmüşdür:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

E) Urmiya xanlığı

12. Quba xanlığının əsasını qoymuşdur:

B) Hacı Çələbi xan

C) Fətəli xan Əfşar

E) Hüseynəli xan

13. Quba xanlığı özünə birləşdirdi:

A) Gncəni B) Dərbəndi C) Təbrizi D) Marağanı E) Naxçıvanı

14. Qubalı Fətəli xan hakimiyyətə gəldikdən neçə il sonra Bakı birləşdirildi:

A) 2 B) 5 C)9 D)1 E) 25

15.Azərbaycanda yaranmış ilk xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku