Azərbaycan tarixi 9 (Metodik vəsait)

 insan və cəmiyyətin inkişafı üçün əlverişli təbii coğrafi amilləri izah edir və mühüm tarixi abidələri xəritədə müəyyənləşdirir;

8-sinf jahon tarixi fanidan mavzulashtirilgan

Mazkur 8-sinf jahon tarixi fanidan tuzilgan
mavzulashtirilgan test savollari to’plamini
www.Shuhratbek.uz
sayti muallifining yozma
ruxsatisiz chop etishingiz, to’plamdan nusxa
kо’chirishingiz, to’plamdagi ma’lumotlarni
boshqa saytlarda chop etishingiz, yoki to’plamni
uchinchi shaxslarga berishingiz ta’qiqlanadi.

HURMATLI FOYDALANUVCHI!

001-Kirish_Buyuk geografik kashfiyotlar (26)

002-Yevropaliklarning mustamlakalar uchun kurashi (15)

003-Yangi davr boshlarida G’arbiy Yevropa davlatlari (19)

004-Yevropada reformatsiya (12)

005-Angliyada qirol hokimiyatining kuchayishi (19)

006-Fransiyada mutlaq monarxiya (23)

007-XVI-XVII asrlarda Rossiya (23)

008-Niderlandiya inqilobi (20)

009-Uyg’onish davri (24)

010-Ilm-fan taraqqiyoti (22)

011-Angliyada burjua inqilobining boshlanishi (20)

012-Angliyada fuqarolar urushi va uning oqibatlari (24)

013-Angliyaning dunyoda birinchi sanoat mamlakatiga ay

014-Amerika Qo’shma Shtatlarining tashkil topishi (26)

015-Buyuk Fransuz inqilobi va monarxiyaning tugatilishi (17)

016-Buyuk Fransuz inqilobi yakunlari va tarixiy ahamiyati (18)

017-XVI-XVIII asrlarda Germaniya imperiyasi (27)

018-Rossiya imperiyasining tashkil topishi (36)

19-XVI-XVIII asrlarda Hindiston (22)

20-XVI-XVIII asrlarda Xitoy (16)

21-XVI-XVIII asrlarda Yaponiya (25)

22-XVI-XVIII asrlarda Usmonli turklar imperiyasi (19)

23-XVI-XVIII asrlarda Eron (32)

24-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Buyuk Britaniya (20)

25-Fransiyada Birinchi imperiya va uning halokati (36)

26-Fransiyada ikkinchi imperiyaning o’rnatilishi (16)

27-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Germaniya va Italiya (14)

28-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Rossiya (23)

29-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Amerika Qo’shma Shtatlari (16)

030-Lotin Amerikasi xalqlarining milliy-ozodlik kurashi (33)

031-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Hindiston (8)

032-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Xitoy (17)

33- XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Yaponiya (16)

34-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Usmonli turklar imperiyasi (22)

35-XVI- XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Afg’oniston (32)

36-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Eron (21)

37-XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Afrika xalqlari (23)

38-Yevropada XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda ijtimoiy harakatlar (15)

39-Ilm-fan taraqqiyoti (26)

40-Adabiyot va san’at (17)

8-SINF JAHON TARIXI
(870 TA TEST SAVOLLARI)

001-Kirish_Buyuk geografik kashfiyotlar (26)

Testlar
1. Industrial jamiyatning G’arbiy Yevropa va Shimoliy Amerikada qaror topa borishi qaysi asrlarni
o’z ichiga oladi?
A) XVI-XIX asrlar
B) XVII-XIX asrlar
C) XV-XIX asrlar
D) XV-XVIII asrlar
2. Buyuk geografik kashfiyotlar amalga oshirilgan davrni aniqlang.
A) XVI asr boshi -XVII asr boshlari
B) XV asr oxiri -XVII asr o’rtalari
C) XVI asr boshlari -XVIII asr oxiri
D) XV asr boshlari -XVIII asr boshlari
3. Xristofor Kolumb qayerlik bo’lgan?
A) Madridlik
B) Venetsiyalik
C) Florensiyalik
D) Genuyalik
4. Xristofor Kolumb tug’ilgan yil.
A) Hindistonga Atlantika okeani orqali dengiz yo’li ochildi
B) Kamoliddin Behzod tug’ildi
C) Kabral Braziliyani kashf qildi
D) Muhammad Shayboniyxon tavallud topdi
5. Jamiyatning xususiy mulk, bozor iqtisodiyoti va demokratik tartiblariga asoslangan shakli
qanday nomlanadi?
A) neokonservatizm
B) imperializm
C) kapitalizm
D) sotsializm
6. Osiyoda yangi jamiyat, ya’ni kapitalizmni shakllanishi nima uchun uzoq davrni qamrab olgan
edi?
A) Osiyoda an’anaviy jamiyatning hukm surganligi
B) Osiyoda tarqoqlikning mavjudligi
C) Osiyoda ilmli odamlarning kam bo’lganligi
D) Osiyoning dengiz yollaridan uzoqligi
7. Odamzod insoniyatning butun tarixi davomida yaratilgan moddiy va ma’naviy boyligining necha
foizini XVI-XX asrlarda yaratgan edi?
A) 50
B) 80
C) 90
D) 60
8. XIX asr 60-yillari oxirlariga kelib……
A) G’arbiy Yevropa va Shimoliy Amerikada burjua inqiloblari bo’lib o’tdi
B) G’arbiy Yevropa va Shimoliy Amerikada mulkchilikning yangi shakli vujudga keldi
C) Osiyoda burjua inqiloblari nihoyasiga yetdi
D) G’arbiy Yevropa va Shimoliy Amerikada sanoat inqilobi nihoyasiga yetdi
9. Buyuk geografik kashfiyotlarning eng asosiy sababi nimada edi?
TEST SAVOLLAR

A) Yangi yerlarni ochishga bo’lgan talab
B) Turklarning Konstantinopolni egallashi
C) Yevropalik aholining mol-dunyoga o’chligi
D) Yevropada tovar ishlab chiqarishning o’sishi
10. Buyuk geografik kashfiyotlarning asosiy tashabbuskorlari qaysi davlat dengizchilari bo’lishgan
edi?
A) Angliya va Ispaniya
B) Fransiya va Portugaliya
C) Angliya va Italiya
D) Ispaniya va Portugaliya
11. X.Kolumbning Hindistonga g’arb tomondan borish mumkinligi to’g’risidagi taxminlari kim
tuzgan xaritaga asoslangan edi?
A) Kabral
B) Toskanelli
C) Valdzemyuller
D) Torichelli
12. Ispaniya qiroli va X.Kolumb o’rtasida tuzilgan shartnomaga binoan….
A) Kolumb yangi ochilgan yerlardan keladigan daromadning 1/10 qismiga egalik qiladigan bo’ldi
B) Kolumb yangi ochilgan yerlar bilan olib boriladigan savdoning 1/8 biriga egalik qiladigan bo’ldi
C) hamma javob to’g’ri
D) Kolumb yangi ochilgan yerlarning vitse-qiroli etib tayinlanadigan bo’ldi
13. “Muqaddas Xaloskor” nomi bilan mashhur bo’lgan orolni belgilang.
A) San Barbados
B) San Xose
C) San Domingo
D) San Salvador
14. Kolumb tomonidan ochilgan yangi hududlarni Hindiston emas, Yangi qit’a ekanligini isbotlab
bergan shaxsni aniqlang.
A) A.Kabral
B) A.Vespuchchi
C) V.Torres
D) Valdzemyuller
15. Yangi dunyoni A.Vespuchchi nomi bilan Amerika deb atalishini kim taklif qilgan edi?(1507
yilda)
A) L.V.Torres
B) F.Magellan
C) A.Kabral
D) Valdzemyuller
16. 1515 yilda Yangi dunyo Amerika deb atalgan birinchi globus qayerda yaratilgan edi?
A) Fransiya
B) Germaniya
C) Ispaniya
D) Italiya
17. Qachondan boshlab barcha xaritalardan Kolumb kashf etgan hududlarni ‘Amerika” deb atash
rusum bo’ldi?
A) 1569-yildan
B) 1574-yildan
C) 1563-yildan
D) 1570-yildan
18. 1519-1522-yillarda kim boshchiligidagi ekspeditsiya dunyo aylana birinchi sayohatni amalga
oshirdi?
A) V.Gama

B) F.Magellan
C) X.Kolumb
D) V.Torres
19. L.V.Torres tomonidan Avstraliya kashf qilingan yilni aniqlang.
A) 1609 yil
B) 1600 yil
C) 1607 yil
D) 1605 yil
20. Admiral so’zi qaysi tildan olingan?
A) arab
B) italyan
C) lotin
D) fransuz
21. Dunyo bo’ylab birinchi dengiz sayohatini kim va qachon amalga oshirgan edi?
A) Vasko da Gama (1498-99 yillar)
B) F.Magellan (1519-22 yillar)
C) A.Tasman (1642-44 yillar)
D) B.Diash (1486-87 yillar)
22. Abu Rayhon Beruniy o’zining qaysi asarida Amerika qit’asi mavjudligini taxmin qilgan edi?
A) “Mineralogiya”
B) “ Kitob suratul arz”
C) “Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar”
D) “Hindiston”
23. Amerika kashf qilingan kun sifatida nishonlanadigan kunni aniqlang.
A) 17 oktyabr
B) 24 oktyabr
C) 12 oktyabr
D) 6 avgust
24. Osiyo qit’asi qirg’oqlari Atlantika okeanining g’arbiy sohilida deb hisoblagan olimni aniqlang.
A) A.VespuchcM
B) P.Toskanelli
C) M.Valdzemyuller
D) G.Gallom
25. 1499-1501-yillarda portugaliyaliklar ekspeditsiyasi tarkibida Braziliya qirg’oqlarini tadqiq etgan
olimni aniqlang.
A) L.V.Torres
B) X.Kolumb
C) A.Vespuchchi
D) Vasko da Gama
26. X.Kolumb yangi ochiladigan yerdan olinadigan daromadning qanchasiga egalik qilishi kerak
edi?
A) 1/4 qismiga
B) 1/5 qismiga
C) 1/10 qismiga
D) 1/8 qismiga

002-Yevropaliklarning mustamlakalar uchun kurashi (15)

Testlar
1. Ispaniya qiroli mahalliy hindularni qulga aylantirishni taqiqlab qo’yuvchi qonun chiqargan
sanani aniqlang.
A) 1512 yil
B) 1569 yil
C) 1518 yil
D) 1522 yil
2. Qachondan boshlab mustamlakachi davlatlar Afrikadan Amerikaga qullar olib kela boshlagan
edilar?
A) XVI asr oxirlaridan
B) XVI asr o’rtalaridan
C) XVII oxirlaridan
D) XVII asr boshlaridan
3. Yangi yerlarni egallashda konkista siyosati olib borilgan yillarni aniqlang.
A) 1550 yildan–XVII asr o’rtalarigacha
B) 1510 yildan–XVII asr o’rtalarigacha
C) 1500 yildan-XVII asr boshlarigacha
D) 1520 yildan–XVII asr boshlarigacha
4. Ispaniya tomonidan 1679-yilga kelib qaysi davlat hududi to’liq bo’sib olingan edi?
A) Peru davlati
B) Inklar davlati
C) Virginiyani
D) Mayyalar davlati
5. Yangi Ispaniya vitse-qirollarigiga kirmagan hududni aniqlang.
A) Markaziy Amerika
B) Chili
C) Meksika
D) Karib dengizi orollari
6. Ispanlar tomonidan tashkil etilgan Peru vitse-qirolligiga kirmagan hududni belgilang.
A) Ekvador
B) Boliviya
C) Braziliya
D) Kolumbiya
7. Yangi Ispaniya va Peru vitse-qirollari necha yil muddatga saylanganlar?
A) 6 yil
B) 3 yil
C) 4 yil
D) 5 yil
8. Ispaniya mustamlakalarida boshqaruvchi etib tayinlangan vitse-qirollarga nimalar taqiqlangan
edi?
A) tadbirkorlik bilan shug’ullanish
B) hamma javoblar to’g’ri
C) ko’chmas mulk sotib olish
D) oilasini olib ketish
9. Ispaniya mustamlakalari bilan olib boriladigan savdo qanday tashkilot tomonidan nazorat
qilingan?
A) Pan Ispaniya savdo kengashi
B) Vest Indiya kompaniyasi
C) Sevilya savdo palatasi

D) Hindiston kengashi
10. Ispaniya Filippin orollari ustidan hokimiyatni o’rnatgan yilni aniqlang.
A) 1532 yil
B) 1518 yil
C) 1522 yil
D) 1529 yil
11. Portugaliya dengiz sayyohi Kabral 1500 yilda…..ni kashf qildi va uni Portugaliya qiroli mulki
deb e’lon qildi.
A) Gvatemala
B) Indoneziya
C) Braziliya
D) Gaiti
12. Ispaniyaning “Yengilmas Armada”si ingliz floti tomonidan tor-mor qilingan sanani aniqlang.
A) 1588 yil
B) 1592 yil
C) 1578 yil
D) 1582 yil
13. Inglizlarning Shimoliy Amerikadagi birinchi mustamlakasini aniqlang.
A) Jorjiya
B) Virginiya
C) Nyu York
D) Meriland
14. Konkista so’zining ma’nosini aniqlang.
A) metropoliya
B) katta flot
C) zabt etish, bosib olish
D) mustamlaka
15. Angliyada Hindiston va boshqa mustamlakalar bilan aloqa olib borish uchun Ost-Indiya
kompaniyasi tashkil etilgan sanani aniqlang.
A) 1609 yil
B) 1600 yil
C) 1605 yil
D) 1607 yil

003-Yangi davr boshlarida G*arbiy Yevropa davlatlari (19)

Testlar
1. XVI-XVII asrlarda butun aholining necha foizini dehqonlar tashkil etgan?
A) 65 foizini
B) 88 foizini
C) 70 foizini
D) 98 foizini
2. Yevropa aholisi 1650 yilda qanchani tashkil etgan edi?
A) 100 million
B) 300 million
C) 200 million
D) 150 million
3. XVII asr o’rtalariga kelib kimlar burjuaziyaning yuqori qatlamiga aylangan edilar?
A) korxona egalari va brokerlar
B) savdogar-negosiantlar va bankirlar
C) dilerlar va savdogar-sayyohlar
D) bankirlar va sanoat egalari
4. Nechanchi asrga kelib o’rta asr yarmarkalari o’z ahamiyatini yo’qotdilar?
A) XVI asr
B) XVIII asr
C) XVI asr
D) XVII asr
5. Yangi tarix davrida jahon savdosining markaziga aylangan davlatlarni aniqlang.
A) Fransiya va Gollandiya
B) Angliya va Gollandiya
C) Ispaniya va Portugaliya
D) Angliya va Ispaniya
6. Angliyaga paxta olib kelish huquqi qaysi kompaniyaga tegishli edi?
A) Levantiya
B) Moskva
C) Vest-Indiya
D) Ost-Indiya
7. Angliyaga qalampir olib kelish huquqi qaysi kompaniyaga berilgan edi?
A) Vest-Indiya
B) Levantiya
C) Moskva
D) Ost-Indiya
8. Angliyaning Rossiya bilan savdo olib boruvchi kompaniyasini aniqlang.
A) Ost-Indiya
B) Moskva
C) Vest-Indiya
D) Levantiya
9. Ost-Indiya hududlari bu –
A) Hindiston hududi
B) Shimoliy Amerika davlatlari
C) Janubiy Amerika davlatlari
D) Karib dengizi orollari
10. Vest-Indiya hududlari bu-.
A) Shimoliy Amerika davlatlari
B) Karib dengizi orollari

C) Hindiston hududi
D) Janubiy Amerika davlatlari
11. XVII asr boshlarida Angliya savdo kompaniyalari qaysi hududlarda o’z nazoratlarini
o’rnatdilar?
A) Erondan Shimoliy Amerikagacha, Shvetsiyadan Hindistongacha
B) Hindistondan Rossiyagacha, Erondan Shvetsiyagacha
C) Germaniyadan Rossiyagacha, Erondan Shvetsiyagacha
D) Turkiyadan Vest-Indiya orollarigacha, Gretsiyadan Xitoygacha
12. XVII asrga kelib manufaktura ishlab chiqarish qaysi davlatlarda xo’jalikning asosiy shakliga
aylandi?
A) Angliya va Fransiyada
B) Germaniya va Angliyada
C) Fransiya va Gollandiyada
D) Angliya va Gollandiyada
13. XVII asrga kelib manufaktura ishlab chiqarish qaysi davlatda rivojlanish bosqichiga kirdi?
A) Fransiya
B) Shvetsiya
C) Germaniya
D) Rossiya
14. Lotincha “taqsimlanadigan narsa” ma’nosini beradigan atamani aniqlang.
A) patent
B) monopoliya
C) negosiant
D) dividend
15. Yangi davrda ulgurji savdo bilan shug’ullanadigan savdogarlar nima deb atalgan?
A) oligarxiya
B) monopolist
C) negosiant
D) sindikalist
16. Yunoncha “tanho sotaman” ma’nosini beruvchi so’zni aniqlang.
A) monopoliya
B) negosiant
C) dividend
D) patent
17. 1607 yilda o’z aksiyadorlariga 500% miqdorida dividend to’lagan kompaniyani aniqlang.
A) Levantiya
B) Moskva
C) Vest-Indiya
D) Ost-Indiya
18. Mortira bu –
A) to’pponcha turi
B) artilleriya turi
C) tirgakka qo’yib otiladigan miltiq turi
D) shaharlarni himoyalovchi devor
19. Lotincha “ochiq, aniq ravshan” ma’nosini beruvchi so’zni aniqlang.
A) monopoliya
B) patent
C) negosiant
D) dividend

004-Yevropada reformatsiya (12)

Testlar
1. Reformatsiya bu…..
A) hamma javob to’g’ri
B) ijtimoiy harakat bo’lgan
C) dastlab Germaniyada, keyinchalik boshqa hududlarga tarqalgan harakat
D) xristian katolik cherkovini isloh qilishga qaratilgan harakat bo’lgan
2. XVI asrda markazlashgan Angliya va Fransiyadan farqli o’laroq.
A) Germaniyada parlament hokimiyati mavjud
B) Germaniyada siyosiy tarqoqlik hukm surar edi
C) Germaniyada yagona imperator hokimiyati mavjud edi
D) Germaniyada yagona din o’rnatilmagan edi
3. Germaniyada imperatorni saylab qo’yadigan 7 ta knyazdan nechtasi arxiyepiskop edi?
A) 2 tasi
B) 3 tasi
C) 4 tasi
D) 5 tasi
4. Quyidagi qaysi davlatda hukmdorni 7 ta knyazdan saylashgan?
A) Germaniyada
B) Fransiyada
C) Rossiyada
D) Angliyada
5. Martin Lyuter qaysi universitetning ilohiyot professori bo’lgan?
A) Vittenberg
B) Nyurenberg
C) Drezden
D) Berlin
6. Qachon Martin Lyuter o’zining “95 tezis” deb nomlangan xitobnomasini cherkov eshigiga
yopishtirib qo’ydi?
A) 1520-yilda
B) 1525-yilda
C) 1530-yilda
D) 1517-yilda
7. Martin Lyuter o’zining xitobnomasida nimani qattiq qoralagan edi?
A) Germaniyaning tarqoqligini
B) cherkovning 1/10 solig’ini
C) indulgensiya savdosi
D) Rim papasi hokimiyatini
8. Germaniyada 1524-yilda boshlangan dehqonlar qo’zg’oloniga kim boshchilik qilgan edi?
A) Tomas Myunser
B) Martin Lyuter
C) Karl Gebbelshtorf
D) Tomas Lyuter
9. Qachon Germaniya Reyxstagi Lyuterchi knyazlar talabi bilan har bir nemiz knyazi o’zi va
fuqarolari uchun xohlagan dinni tanlash huquqiga ega ekanligi to’g’risida qaror qabul qildi?
A) 1529 yil
B) 1555 yil
C) 1526 yil
D) 1538 yil
10. Protestant knyazlar va Rim papasi o’rtasida bitim tuzilgan sanani aniqlang.

A) 1529 yil
B) 1555 yil
C) 1526 yil
D) 1538 yil
11. Tezis so’zining ma’nosi….
A) qoida, isbot
B) dasturulamal
C) masala, muammo
D) xitobnoma
12. Xristian dinida XVI asrda vujudga kelgan yo’nalishni aniqlang.
A) yulianlik
B) protestantlik
C) gregorianlik
D) nestorianlik

005-Angliyada qirol hokimiyatining kuchayishi (19)

Testlar
1. Angliyada qaysi hukmdor davrida butun mamlakat yagona markaz – Londonga bo’ysundirilgan
edi?
A) Mariya
B) Elizaveta I
C) Yakov I
D) Genrix VIII
2. Mutlaq monarxiya birikmasi quyidagi qaysi atamaga to’g’ri keladi?
A) absolutizm
B) oligarxiya
C) tiraniya
D) diktatura
3. Angliya qiroli Genrix VIII Tyudor hukmdorlik yillarini aniqlang.
A) 1507-1549-yillar
B) 1509-1547-yillar
C) 1517-1549-yillar
D) 1525-1549-yillar
4. XVI asrda Angliyada qaysi masaladagina parlamentning roziligi shart deb qo’yilgan edi?
A) diniy masalalarni hal qilish
B) dengizorti mustamlakalarni bosib olishga ruxsat berish
C) yangi soliq joriy qilish
D) urush e’lon qilish
5. Ingliz qirollarining parlamentning har qanday qarorini taqiqlab qo’yish imkonini beradigan
huquqi qanday nomlangan?
A) cheklov huquqi
B) kvorum huquqi
C) reks populiya huquqi
D) veto huquqi
6. Angliyada mamlakat ichki va tashqi siyosatining asosiy yo’nalishlarini qaysi organ belgilar edi?
A) Maxfiy Kengash
B) Lordlar palatasi
C) Parlament
D) Oliy Sud
7. Angliyada Tyudorlar sulolasi davrida amalga oshmagan voqeani belgilang.
A) Buyuk Britaniya tashkil topdi
B) mutlaq monarxiya kuchaydi
C) reformatsiya bo’lib o’tdi
D) dengizda Angliya hukmronligi o’rnatildi
8. Angliyada reformatsiyani amalga oshirgan qirolni aniqlang.
A) Genrix VIII
B) Mariya
C) Yakov I
D) Elizaveta I
9. Angliyadagi protestant cherkovi qanday nom bilan ataladi?
A) puritanlik
B) kalvinizm
C) anglikan
D) lyuterchilik
10. Angliyada kontrreformatsiyani amalga oshirishga uringan qirolni aniqlang.

A) Yakov I
B) Elizaveta I
C) Mariya
D) Genrix VIII
11. Angliyada kontrreformatsiya davrida ko’pchilik protestantlar qayerga qochib ketishga majbur
bo’lgan edilar?
A) Fransiya va Daniyaga
B) Germaniya va Fransiyaga
C) Gollandiya va Germaniyaga
D) Shveytsariya va Germaniyaga
12. Ingliz qirolichasi Yelizaveta I ning hukmronlik yillarini aniqlang.
A) 1558-1605 yillar
B) 1556-1603 yillar
C) 1556-1600 yillar
D) 1558-1603 yillar
13. Ingliz qirollaridan qay biri “Cherkov va dunyoviy ishlarning oliy hukmdori” degan unvon olgan
edi?
A) Yelizaveta I
B) Yakov I
C) Genrix VIII
D) Mariya
14. Yelizaveta I ning o’limidan keyin Angliyada qaysi sulola taxtga keldi?
A) Gabsburglar
B) Vindzorlar
C) Stuartlar
D) Gogensollernlar
15. Angliyaning XVI asrdagi ashaddiy raqibi bo’lgan davlatni aniqlang.
A) Ispaniya
B) Fransiya
C) Gollandiya
D) Germaniya
16. Angliya qirolichasi Yelizaveta I ni qaysi qirol “shakkok” deb atar edi?
A) Gollandiya hukmdori Vilgelm Oranskiy
B) Ispaniya qiroli Filip II
C) Germaniya imperatori Karl V
D) Fransiya qiroli Genrix III
17. Angliya uchun XVI asr qanday yakunlandi?
A) Angliyaning dengizda Ispaniyaga hukmronlikni berib qo’yishi bilan
B) Angliyada cheklangan monarxiya o’rnatilishi bilan
C) Angliyaning kontrreformatsiya amalga oshishi bilan
D) Angliyaning Yevropaning buyuk davlati va dengiz hukmdoriga aylanishi bilan
18. Yelizaveta I davrida Angliya Ispaniyaga qarshi qo’zg’olon ko’tarilgan qaysi davlatni qo’llab-
quvvatlagan edi?
A) Shotlandiya
B) Belgiya
C) Gollandiya
D) Fransiya
19. Angliya taxtiga chiqishidan oldin Yakov VI Stuart qaysi davlat qiroli edi?
A) Fransiya
B) Shotlandiya
C) Belgiya
D) Gollandiya

Azərbaycan tarixi 9 (Metodik vəsait)

Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün Azərbaycan tarixi fənni üzrə metodik vəsait. Müəllim üçün metodik vəsaitin tərtib edilməsində məqsəd. Ümumi təhsil pilləsinin dövlət standartları və proqramları (kurikulumları)

Yükləmək ücün qeydiyyatdan keçin!

Oxşar xəbərlər

Ümumi tarix 9 (Metodik vəsait)

Müsabiqə!

Dərsliklər yenilənir

Rəylərin sayı:.

Məlumat Hörmətli qonaq, sizin qeydiyyatınız olmadığı üçün siz rəy yaza bilməzsiniz.Xahiş edirik qeydiyyatdan keçin.

« Mart 2023 »
Be	Ça	Ç	Ca	C	Ş	B
1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Populyar xəbərlər

Qədim Yunanıstan haqqında interaktiv oyunlar

9-04-2020, 18:42

5-cilər üçün daha bir MİLYONÇU

7-04-2020, 18:18

DUEL (Online oyun)

6-01-2020, 21:51

6-cı siniflər üçün Milyonçu

23-11-2019, 22:20

7-ci siniflər üçün “Milyonçu”

21-11-2019, 18:51

6-cı siniflər üçün Milyonçu

6-11-2019, 09:16

5-ci lər üçün Milyonçu

24-10-2019, 21:18

8-ci siniflər üçün “Milyonçu”

21-10-2019, 22:16

5-cilər üçün yeni “Milyonçu”

27-02-2018, 22:13

İbtidai cəmiyyət (interaktiv oyun)

9-11-2017, 22:35

Xronologiya (Online-oyun)

3-11-2017, 23:59

Prometanda interaktiv tapşırıqlar

5-08-2017, 20:41

İnteraktiv tapşırıqlar

9-07-2017, 21:03

Milyonçu (6-cı sinif)

15-03-2017, 20:02

İnteraktiv oyun (6-cı sinif)

30-10-2016, 21:57

Qədim Azərbaycan (İnt-Oyun)

4-10-2016, 07:13

Sayta daxil ol

Kopspekt.az 0

26 06 2020

Təbliğat və Maarifləndirmə 0

28 05 2020

AZƏRBAYCAN XALQ CUMHURİYYƏTİNİN YARADILMASI TARİXİNDƏN 0

28 05 2020

Respublika gününüz qutlu olsun! 0

19 05 2020

ONLİNE dərs (5) 0

14 05 2020

Qədim Roma (Online dərs) 0

11 05 2020

5-cilərlə ONLİNE dərs (İstiqlalımızın bərpası) 0

5-cilərlə ONLİNE dərs (DİRÇƏLİŞ) 0

30 04 2020

6-cı siniflərlə ONLİNE dərs 1

29 04 2020

İKİNCİ DÜNYA MÜHARİBƏSİ VƏ SSRİ 0

27 04 2020

5-cilərlə ONLİNE dərs 0

23 04 2020

Yunan şəhər-dövlətlərinin tənəzzülü” (Video dərs) 0

19 04 2020

Ərəb işğalına qarşı mübarizə (Video dərs) 0

17 04 2020

Xaç yürüşləri (Video dərs) 0

16 04 2020

6-cı siniflər üçün dərs 0

12 04 2020

Пособие для абитуриентов 0

12 04 2020

5-cilər üçün ONLİNE dərs 0

10 04 2020

7-cilər üçün PULSUZ ONLİNE -DƏRS 0

Yazdı → Revan777 Xəbər → Böyük Summativ qiymətləndirmə V sinif Həyat .

Yazdı → ivaferJed Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → dadaviame Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → ivaferJed Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → dadaviame Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → ivaferJed Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → dadaviame Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → ivaferJed Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → dadaviame Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → ivaferJed Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → dadaviame Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → ivaferJed Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → Dating_Roovareria Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → dadaviame Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Yazdı → maiaa Xəbər → Prometanda interaktiv tapşırıqlar

Video

5-cilərlə ONLİNE dərs

27-04-2020, 20:30

Yunan şəhər-dövlətlərinin tənəzzülü” (Video dərs)

23-04-2020, 20:20

Ərəb işğalına qarşı mübarizə (Video dərs)

19-04-2020, 21:53

Xaç yürüşləri (Video dərs)

17-04-2020, 17:20

Ağqoyunlu dövləti (Video-dərs)

31-03-2020, 07:41

Azərbaycan Orta və Üst Paleolit dövründə (Video-dərs)

5-08-2019, 12:31

Atropatena video dərs(

17-05-2019, 02:15

Marketinq (Video dərs)

2-05-2019, 20:39

“Azadlıq hərəkatının yeni mərhələsi”

13-04-2019, 19:34

XIX əsrdə Azərbaycanda Milli mətbuat. (Video dərs)

11-04-2019, 21:42

Qədim Şumer

7-02-2019, 19:17

Assur dövləti

4-01-2019, 23:25

Əziz istifadəçilər ! Tarix.info saytı sizi tarixin maraqlı dünyasına səyahətə aparacaqdır. Bu saytda siz Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrini izləyəcəksiniz. Dünya tarixinin şəxsiyyətləri, üsyanları, dövlətləri və s. haqqında geniş məlumat toplayacasınız. Saytda müəllimlər, şagirdlər və tarixlə maraqlanan hər kəs üçün əlavə məlumatlar toplanılıb. Testlər, yeni dərs modelləri, təqdimatlar, əyləncəli oyunlar, video-audio dərslər və s. Bildiyiniz kimi tarix fənni müxtəlif mənbələr əsasında öyrənilir. Odur ki, verilən xəbərlərdə mübahisə doğuracaq məqamlara rast gələ bilərsiniz. Bunu isə verilmiş xəbərin müəllifi ilə məsləhətləşmək lazımdır. Saytda yerləşdirilən xəbərlərə və şərhlərə görə yalnız müəlliflər məsuliyyət daşıyır. Tarixi gözünlər gör.

TARIX.INFO TARIXI GÖZÜNLƏ GÖR © 2010-2017

Metodiki Tövsiyə

Biz Hər zaman sizinləyik! Sualınız var? Dərsi qurmaqda çətinlik çəkirsiniz? İmkan tapıb kurslara gedə bilməmisiniz? İmtahana hazırlaşmaq üçün metodiki vəsaitlərə ehiyacınız var? Narahat olmağa dəyməz! Sullarınızla müraciət edə, bloqumuzdan yararlanaraq, çətinliklərinizi qismən aradan qaldıra bilərsiniz.

• Əsas Səhifə
• Bloqdan Istifadə Qaydası
• Əlaqə

DİQQƏT! DİQQƏT! Hörmətli İstifadəçilər!MÜƏLLİF HÜQUQLARI QORUNUR!Bloq yazarının İCAZƏSİ olmadan, bloqdakı materiallar elektron və ya kağız üzərində ÇOXALDILA BİLMƏZ! Həmçinin bloqdakı materiallardan KOMMERSİYA məqsədi ilə istifadə edilə BİLMƏZ!Materialların şəkillərinin çəkilərək paylaşılması QADAĞANDIR!

27 Eylül 2015 Pazar

Azərbaycan Tarixi Kurikulumu

Paylaşıldı 03:58 by Leyla Bayramova
1.4. Fəaliyyət xətləri

Məzmun standartları müəyyənləşdirilərkən aşağıdakı fəaliyyət xətləri ilə əlaqəlilik nəzərə alınmışdır:

 məlumat mənbələrindən istifadə;
 məlumatın toplanması və sistemləşdirilməsi;
 məlumatın interpretasiyası;
 məlumatın təhlili və tətbiqi;
 məlumatın təqdim edilməsi;
 məlumatın dəyərləndirilməsi;
 problemin həlli;
 proqnozlaşdırma.
1.5. Məzmun standartları
V sinif
V sinfin sonunda şagird:
 tarixi zaman anlayışlarını fərqləndirir;
 maddi və yazılı mənbələr əsasında sadə tədqiqatlar aparır;
 insanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri öz ailəsi nümunəsində təsvir edir;

 insan və cəmiyyətin inkişafı üçün əlverişli təbii coğrafi amilləri izah edir və mühüm tarixi abidələri xəritədə müəyyənləşdirir;

 Azərbaycan dövlətləri haqqında sadə biliklər nümayiş etdirir və xalqın mənafeyinin qorunmasında dövlətin rolunu dəyərləndirir;

 Azərbaycan tarixində mühüm rol oynamış şəxsiyyətləri müəyyən edir;
 Azərbaycanın maddi mədəniyyət abidələrini və mənəvi dəyərlərini qiymətləndirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Tarixi zaman
Şagird:
1.1. Xronologiya ilə bağlı əsas anlayışları fərqləndirir.
1.1.1. Tarixi zaman anlayışları arasındakı əlaqələri müəyyənləşdirir.
1.1.2. Sadə xronoloji məsələləri həll edir.
1.2. Tarixi mənbələri tanıdığını nümayiş etdirir.
1.2.1. Maddi və yazılı mənbələri fərqləndirir.
1.2.2. İllüstrasiya, şəkil və sənədli materiallardan istifadə edərək tarixi tədqiqat aparır.
1.3. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri sivilizasiyalarla əlaqələndirir.
1.3.1. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri öz ailəsi nümunəsində təsvir edir.
2. Tarixi məkan
Şagird:

2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.

2.1.1. İnsan və cəmiyyətin həyatı üçün əlverişli təbii amilləri təsvir edir.
2.1.2. Xəritələrdə Azərbaycan ərazisini və mühüm tarixi abidələri müəyyənləşdirir.
3. Dövlət
Şagird:

3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması, inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

3.1.1. Azərbaycan dövlətləri haqqında sadə biliklər nümayiş etdirir.
3.1.2. Xalqın mənafeyinin qorunmasında dövlətin rolunu dəyərləndirir.
3.1.3. Kiçikhəcmli tarixi hekayə qurur.
4. Şəxsiyyət
Şagird:
4.1. Tarixi şəxsiyyətləri dövr baxımından qiymətləndirir.

4.1.1. Azərbaycan tarixində mühüm rol oynamış şəxsiyyətləri (İranzu, Cavanşir, Şəmsəddin Eldəniz, Uzun Həsən, Sara Xatın, Şah I İsmayıl, Cavad xan, Məmməd Əmin Rəsulzadə, Nəriman Nərimanov, Heydər Əliyev, İlham Əliyev və b.) müəyyən edir.

4.1.2. Mənbələrə əsasən şəxsiyyətlər haqqında təqdimatlar hazırlayır.
5. Mədəniyyət
Şagird:
5.1. Mədəniyyət və sivilizasiyaları qiymətləndirir.
5.1.1. Mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyətini izah edir.
5.1.2. Milli-mənəvi dəyərləri fərqləndirir.
5.1.3. Azərbaycan mədəniyyəti ilə bağlı sadə təqdimatlar hazırlayır
VI sinif
VI sinfin sonunda şagird:

 mühüm hadisə, proses və təzahürlərin xronoloji çərçivələrini müəyyən edir və zaman oxunda təsvir edir;

 maddi mədəniyyət abidələri, illüstrasiya və yaxud muzey eksponatları əsasında tədqiqatlar aparır;
 insanların birgə yaşayış formalarını fərqləndirir;

 qədim insanların həyat tərzini Azərbaycan ərazisinin təbii- coğrafi şəraiti ilə əlaqələndirir və ilk insan məskənlərini, dövlət qurumlarını, qədim dövlətləri xəritədə müəyyənləşdirir;

 Azərbaycanda qədim dövlətlərin yaranmasını, daxili və xarici siyasətini izah edir;
 qədim dövlətlərin yaranması və inkişafında tarixi şəxsiyyətlərin rolunu dəyərləndirir;

 Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafını, müxtəlif xalqların mədəniyyətləri ilə qarşılıqlı əlaqələrini izah edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1.Tarixi zaman
Şagird:
1.1. Xronologiya ilə bağlı tarixi anlayışları mənimsədiyini nümayiş etdirir.
1.1.1. Mühüm hadisə, proses və təzahürlərin xronoloji çərçivələrini müəyyənləşdirir.
1.1.2. Mühüm hadisə, proses və təzahürləri zaman oxunda təsvir edir.
1.2. Mənbələr üzərində tədqiqat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Dövrün öyrənilməsində maddi və yazılı mənbələrin rolunu izah edir.
1.2.2. İllüstrasiya və yaxud muzey eksponatları əsasında sadə tədqiqatlar aparır.
1.3. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri sivilizasiyalarla əlaqələndirir.
1.3.1. İnsanların birgə yaşayışının müxtəlif formalarını fərqləndirir.
2. Tarixi məkan
Şagird:

2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.

2.1.1. Qədim insanların həyat tərzini və məşğuliyyətlərini Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraiti ilə əlaqələndirir.

2.1.2. Xəritələrdə Azərbaycan ərazisində ilk insan məskənlərini, dövlət qurumları və qədim dövlətlərin yerini müəyyənləşdirir.

3. Dövlət
Şagird:

3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması, inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

3.1.1. Azərbaycanda dövlət qurumları və qədim dövlətlərin yaranmasını, idarə olunmasını, sosial-iqtisadi münasibətləri təsvir edir.

3.1.2. Qədim dövlətlərin daxili və xarici siyasətini izah edir.

3.1.3. Qədim Azərbaycan dövlətləri haqqında mənbələr əsasında məlumatlar toplayır, təqdimat hazırlayır.

4. Şəxsiyyət
Şagird:
4.1. Tarixi şəxsiyyətləri dövr baxımından qiymətləndirir.

4.1.1. Dövlətlərin yaranmasında, inkişafında tarixi şəxsiyyətlərin (İranzu, Tomiris, Atropat, Oroys və b.) rolunu dəyərləndirir.

4.1.2. Tarixi şəxsiyyətlər haqqında kiçik hekayə qurur.
5. Mədəniyyət
Şagird:
5.1. Mədəniyyət və sivilizasiyaları qiymətləndirir.
5.1.1. Sivilizasiyayaqədərki və sivilizasiya dövrünün mədəniyyətlərini izah edir.

5.1.2. Azərbaycan mədəniyyətinin müxtəlif xalqların mədəniyyəti ilə qarşılıqlı əlaqələrini izah edir.

5.1.3. Mədəni əlaqələrə dair cədvəllər tərtib edir.
VII sinif
VII sinfin sonunda şagird:

 mühüm hadisə, proses və təzahürlərin xronoloji çərçivələrini müqayisə edir, sxem və cədvəllər hazırlayır;

 Azərbaycan ərazisində yaşamış insanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri dövrə aid yazılı və maddi mənbələr əsasında müəyyən edir;

 Azərbaycanda təsərrüfat sahələri və istehsal münasibətlərinin inkişafını onun təbii-coğrafi şəraiti ilə əlaqələndirir;

 Azərbaycanda feodal dövlətlərinin yaranması, müstəqilliyini itirməsi və bərpası səbəblərini şərh edir, dövlətçilik ənənələrinin inkişafı xüsusiyyətlərini dəyərləndirir;

 tarixi şəxsiyyətlərin oxşar və fərqli cəhətlərini qiymətləndirir;

 mədəniyyətin inkişaf mərhələlərini və milli-mənəvi dəyərlərin formalaşmasına dinlərin təsirini dəyərləndirir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1.Tarixi zaman
Şagird:
1.1. Xronologiya ilə bağlı tarixi anlayışları mənimsədiyini nümayiş etdirir.
1.1.1. Mühüm hadisə, proses və təzahürlərin xronoloji çərçivələrini müqayisə edir.
1.1.2. Tarixi zaman və hadisələr arasında əlaqələrə dair müxtəlif sxem və cədvəllər tərtib edir.
1.2. Mənbələr üzərində tədqiqat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Dövrə aid yazılı və maddi mənbələri əlaqələndirir.
1.2.2. Öyrəndiyi dövrə aid yazılı mənbələr üzərində işləyir.
1.3. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri sivilizasiyalarla əlaqələndirir.

1.3.1. Azərbaycan ərazisində yaşamış insanların həyat tərzi və məşğuliyyətlərində baş vermiş dəyişiklikləri müəyyənləşdirir.

2. Tarixi məkan
Şagird:

2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.

2.1.1. Azərbaycanın coğrafi mövqeyi və təbii amilləri ilə müxtəlif təsərrüfat sahələri və istehsal münasibətlərinin inkişafı arasında əlaqələri izah edir.

2.1.2. Dövrə aid xəritə və xəritə sxemlərdəki müxtəlif tarixi hadisə, proses və təzahürlərə dair məlumatları izah edir.

3. Dövlət
Şagird:

3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması, inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

3.1.1. Azərbaycan feodal dövlətlərinin inkişafı, müstəqilliyini itirməsi və siyasi müstəqilliyinin bərpası səbəblərini şərh edir.

3.1.2. Azərbaycanda dövlətçilik ənənələrinin inkişafı xüsusiyyətlərini dəyərləndirir.
3.1.3.Azərbaycan feodal dövlətləri ilə bağlı cədvəllər hazırlayır.
4. Şəxsiyyət
Şagird:
4.1. Tarixi şəxsiyyətləri dövr baxımından qiymətləndirir.

4.1.1. Tarixi şəxsiyyətləri (Cavanşir, Babək, Yusif Əbu Sac, Şəmsəddin Eldəniz, I İbrahim Xəlilullah, Qara Yusif, Uzun Həsən və b.) oxşar və fərqli cəhətlərinə görə təhlil edir.

4.1.2. Tarixi şəxsiyyətlərin oxşar və fərqli cəhətləri ilə bağlı sxem və cədvəllər hazırlayır.
5. Mədəniyyət
Şagird:
5.1. Mədəniyyət və sivilizasiyaları qiymətləndirir.
5.1.1. Mədəniyyətin inkişaf mərhələlərini dəyərləndirir.
5.1.2. Milli-mədəni dəyərlərin formalaşmasına dinlərin təsirini dəyərləndirir.
5.1.3. Mədəniyyətin inkişaf mərhələlərini əks etdirən təqdimatlar hazırlayır.
VIII sinif
VIII sinfin sonunda şagird:

 Azərbaycan və dünya ölkələrində baş vermiş mühüm hadisə, proses və təzahürləri əlaqələndirir və tematik sinxron cədvəllər hazırlayır;

 Azərbaycanda insanların həyat tərzində baş vermiş dəyişikliklərin səbəblərini mənbələr əsasında araşdırır, nəticələri təqdim edir;

 Azərbaycanın coğrafi mövqeyi və təbii amillərini ölkənin ictimai, iqtisadi və siyasi vəziyyəti ilə əlaqələndirir;

 mərkəzləşmiş dövlətin inkişaf xüsusiyyətlərini, dövlətlərarası münasibətdə Azərbaycanın mövqeyini dəyərləndirir;

 Azərbaycan dövlətçiliyində mühüm rol oynamış tarixi şəxsiyyətlərin fəaliyyətini dəyərləndirir;

 yeni ictimai-iqtisadi münasibətlər şəraitində Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına təsir edən amilləri şərh edir, mədəni nailiyyətləri dəyərləndirir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Tarixi zaman
Şagird:
1.1. Xronologiya ilə bağlı tarixi anlayışları mənimsədiyini nümayiş etdirir.

1.1.1. Azərbaycan və dünya ölkələrində baş vermiş mühüm hadisə, proses və təzahürlərin sinxronluğunu izah edir.

1.1.2. Hadisə və proseslərin zamana görə əlqələndirilməsinə dair tematik-sinxron cədvəllər hazırlayır.

1.2. Mənbələr üzərində tədqiqat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Dövrə aid hadisə, proses və təzahürləri verilmiş yazılı mənbələrlə əlaqələndirir.
1.2.2 . Öyrəndiyi dövrə aid yazılı mənbələri təhlil edir, nəticələrini təqdim edir.
1.3. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri sivilizasiyalarla əlaqələndirir.

1.3.1. Azərbaycan ərazisində yaşamış insanların həyat tərzi və məşğuliyyətlərin-də baş vermiş dəyişiklikləri izləyir və onların səbəblərini izah edir.

2. Tarixi məkan
Şagird:

2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.

2.1.1. Azərbaycanın coğrafi mövqeyi və təbii amillərini təsərrüfatın, ictimai
münasibətlərin inkişafı və ölkənin siyasi vəziyyəti ilə əlaqələndirir.
2.1.2. Xəritələrdəki məlumatlara əsasən sxem və cədvəllər tərtib edir.
3. Dövlət
Şagird:

3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması, inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

3.1.1. Mərkəzləşmiş dövlətin yaranması və tənəzzülü, Azərbaycan torpaqlarının birləşdirilməsi uğrunda mübarizənin xüsusiyyətlərini şərh edir.

3.1.2. Dövlətlərarası münasibətlərdə Azərbaycanın mövqeyini dəyərləndirir.
3.1.3. Dövrlə bağlı mənbələrdən əldə etdiyi məlumatlar əsasında sxem və cədvəllər qurur.
4.Şəxsiyyət
Şagird:
4.1. Tarixi şəxsiyyətləri dövr baxımından qiymətləndirir.

4.1.1. Azərbaycan dövlətçiliyində mühüm rol oynamış tarixi şəxsiyyətlərin (Şah I İsmayıl, Şah I Təhmasib, Şah I Abbas, Nadir şah, Qubalı Fətəli xan, Hacı Çələbi və b.) fəaliyyətini dəyərləndirir.

4.1.2. Tarixi şəxsiyyətlər haqqında müqayisəli sxem və cədvəllər hazırlayır.
5. Mədəniyyət
Şagird:
5.1. Mədəniyyət və sivilizasiyaları qiymətləndirir.
5.1.1 Yeni ictimai-iqtisadi münasibətlərin mədəniyyətə təsirini dəyərləndirir.
5.1.2. Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına təsir edən amilləri şərh edir.
5.1.3 Azərbaycanın mədəni nailiyyətlərini əks etdirən cədvəllər hazırlayır.
IX sinif
IX sinfin sonunda şagird:
 tarixi inkişafı zaman baxımından qiymətləndirir və xronoloji cədvəllər hazırlayır;
 yazılı mənbələrdəki fərqli yanaşmaları müqayisə edir, təqdimatlar hazırlayır;

 Azərbaycanda insanların həyat tərzində baş vermiş dəyişiklikləri dövr və sivilizasiyalarla əlaqələndirir;

 Azərbaycanın ictimai- iqtisadi, siyasi inkişafı ilə onun coğrafi mövqeyi və təbii şəraiti arasındakı əlaqələri dəyərləndirir;

 müstəmləkə rejimi və müstəqillik şəraitində Azərbaycanın daxili və xarici siyasətini dəyərləndirir;

 dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsi və inkişafında tarixi şəxsiyyətlərin rolunu dövr baxımından dəyərləndirir;

 Azərbaycan və dünya mədəniyyətlərini xarakterik əlamətlərinə görə müqayisə edir, təqdimatlar hazırlayır.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1.Tarixi zaman
Şagird:
1.1. Xronologiya ilə bağlı tarixi anlayışları mənimsədiyini nümayiş etdirir.
1.1.1. Mühüm tarixi hadisə, proses və təzahürləri zaman baxımından qiymətləndirir.
1.1.2. Mühüm hadisə, proses və təzahürlərə dair xronoloji cədvəllər hazırlayır.
1.2. Mənbələr üzərində tədqiqat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Eyni hadisəyə aid yazılı mənbələrdəki fərqli yanaşmaları müqayisə edir.
1.2.2. Müxtəlif mənbələr əsasında təqdimatlar hazırlayır.
1.3. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri sivilizasiyalarla əlaqələndirir.

1.3.1. Azərbaycan ərazisində yaşamış insanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri dövrün xüsusiyyətləri ilə əlaqələndirir.

2. Tarixi məkan
Şagird:

2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.

2.1.1. Azərbaycanın coğrafi mövqeyi və təbii amilləri ilə müxtəlif təsərrüfat sahələri və istehsal münasibətlərinin inkişafı arasında əlaqələri dəyərləndirir.

2.1.2. Mühüm tarixi hadisə və prosesləri kontur xəritələrdə təsvir edir.
3. Dövlət
Şagird:

3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması, inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

3.1.1. Müstəmləkə rejimi, müstəqillik şəraitində inzibati, sosial-iqtisadi həyatda baş verən dəyişiklikləri təhlil edir.

3.1.2. Xarici dövlətlərin strateji maraqları ilə bağlı Azərbaycanın mövqeyini dəyərləndirir.
3.1.3. Azərbaycan dövlətləri ilə bağlı müxtəlif mənbələrdən topladığı materialları təqdim edir.
4. Şəxsiyyət
Şagird:
4.1. Tarixi şəxsiyyətləri dövr baxımından qiymətləndirir.

4.1.1. Dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsində və inkişafında tarixi şəxsiyyətlərin (Məmməd Əmin Rəsulzadə, Nəriman Nərimanov, Heydər Əliyev, İlham Əliyev və b.) rolunu dəyərləndirir.

4.1.2. Azərbaycanın görkəmli tarixi şəxsiyyətlərinə dair materiallar toplayır, təqdim edir.
5. Mədəniyyət
Şagird:
5.1. Mədəniyyət və sivilizasiyaları qiymətləndirir.
5.1.1. Azərbaycan sivilizasiyası və mədəniyyətinin xarakterik əlamətlərini şərh edir.

5.1.2. Azərbaycan sivilizasiyası və mədəniyyətinin xarakterik əlamətlərini dünya sivilizasiyası və mədəniyyətlərinin xarakterik əlamətləri ilə müqayisə edir.

5.1.3. Azərbaycan xalqının mədəni nailiyyətlərinə dair araşdırmalar aparır, nəticələrini təqdim edir.

X sinif
X sinfin sonunda şagird:

 mənbələr əsasında Azərbaycanın tarixi keçmişini və müasir dövrünü müqayisə edir, xronoloji cədvəllər hazırlayır;

 yazılı mənbənin aid olduğu dövrü və müəllifin mövqeyini müəyyənləşdirir;
 insanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri mənbələr əsasında təqdim edir;

 müxtəlif tarixi dövrlərdə Azərbaycanın geosiyasi mövqeyini dəyərləndirir, qrafik və diaqramlar tərtib edir;

 dövlətlərin yaranması və inkişafında müvafiq dövrün xüsusiyyətlərini dəyərləndirir, dövlətlərarası münasibətlərdə Azərbaycanın mövqeyini şərh edir;

 görkəmli tarixi şəxsiyyətlər haqqında referat və təqdimatlar hazırlayır;
 Azərbaycan mədəniyyətini Türk-İslam mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi dəyərləndirir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Tarixi zaman
Şagird:
1.1. Xronologiya ilə bağlı tarixi anlayışları mənimsədiyini nümayiş etdirir.

1.1.1. Mənbələr əsasında Azərbaycanın tarixi keçmişini və müasir dövrünü müqayisə edir, təqdimatlar hazırlayır.

1.1.2. Mənbələr əsasında Azərbaycanın keçmiş və müasir dövrünə dair xronoloji cədvəllər hazırlayır.
1.2. Mənbələr üzərində tədqiqat bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Tarixi hadisəyə aid yazılı mənbənin müəllifinin mövqeyini müəyyənləş-dirir.
1.2.2. Yazılı mənbələrin, yaxud tarixi sənədin aid olduğu dövrü müəyyənləşdirir.
1.3. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri sivilizasiyalarla əlaqələndirir.
1.3.1. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri mənbələr əsasında təqdim edir
2. Tarixi məkan
Şagird:

2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.

2.1.1. Müxtəlif tarix dövrlərdə Azərbaycanın geosiyasi mövqeyini dəyərləndirir.

2.1.2. Müxtəlif tarixi dövrlərdə Azərbaycanın geosiyasi mövqeyinə dair qrafik və diaqramlar tərtib edir.

3. Dövlət
Şagird:

3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması, inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

3.1.1. Dövlətlərin yaranması və inkişafında müvafiq dövrün xüsusiyyətlərini dəyərləndirir.
3.1.2. Müxtəlif dövrlərdə dövlətlərarası münasibətlərdə Azərbaycanın mövqeyini şərh edir.
3.1.3.Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafına dair qrafik və diaqramlar tərtib edir.
4. Şəxsiyyət
Şagird:
4.1. Tarixi şəxsiyyətləri dövr baxımından qiymətləndirir.

4.1.1. Azərbaycanın görkəmli tarixi şəxsiyyətlərini (I Axsitan, Qara Yusif, Uzun Həsən, Şah I İsmayıl, Şah I Abbas,Nadir şah, Cavad xan, Ağa Məhəmməd şah Qacar və b.) dünyanın görkəmli tarixi şəxsiyyətləri ilə müqayisə edir və dəyərləndirir.

4.1.2. Görkəmli tarixi şəxsiyyətlər haqqında topladığı materiallara əsasən referatlar və təqdimatlar hazırlayır.

5. Mədəniyyət
Şagird:
5.1. Mədəniyyət və sivilizasiyaları qiymətləndirir.
5.1.1. Mədəniyyətin inkişafını tarixi şərait və sosial iqtisadi vəziyyət baxımdan dəyərləndirir.
5.1.2. Azərbaycan mədəniyyətini Türk-İslam mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirir.

5.1.3. Türk-İslam mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına dair araşdırmalar aparır, referatlar və təqdimatlar hazırlayır.

XI sinif
XI sinfin sonunda şagird:

 mənbələr əsasında Azərbaycanın tarixi keçmişini və müasir dövrünü dəyərləndirir, təqdimatlar hazırlayır;

 tarixi hadisə, proses və təzahürlərin öyrənilməsi üçün müvafiq mənbələri seçir, müxtəlif baxışları dəyərləndirir;

 Azərbaycan xalqının formalaşmasını tarixi dövrlərlə əlaqələndirir;
 Azərbaycanın geosiyasi mövqeyinin əhəmiyyətini dəyərləndirir, təqdimatlar hazırlayır;

 Azərbaycanda müxtəlif dövrlərdə mövcud olmuş dövlətlərin dövlətçilik ənənələrinin və sivilizasiyanın inkişafında rolunu dəyərləndirir və proqnozlar verir;

 qlobal problemlərin həllində Azərbaycanın mövqeyini dəyərləndirir;
 tarixi inkişafda şəxsiyyətlərin fəaliyyətini dəyərləndirir və layihələr hazırlayır;
 dünya mədəniyyətinin inkişafında Azərbaycan mədəniyyətinin rolunu dəyərləndirir;

 Azərbaycan xalqının dünya mədəniyyətinə verdiyi töhfələrlə bağlı araşdırmalar aparır, nəticələrini təqdim edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1.Tarixi zaman
Şagird:
1.1. Xronologiya ilə bağlı tarixi anlayışları mənimsədiyini nümayiş etdirir.

1.1.1. Mənbələr əsasında Azərbaycanın tarixi keçmişini və müasir dövrünü dəyərləndirir, təqdimatlar hazırlayır.

1.1.2. Mənbələr əsasında Azərbaycanın tarixi keçmişi və müasir dövrlərinə aid müqayisəli sinxron cədvəllər hazırlayır.

1.2. Mənbələr üzərində tədqiqat bacarıqları nümayiş etdirir.

1.2.1. Mənbələrdəki eyni tarixi hadisə, proses və təzahürlər barədə müxtəlif baxışları dəyərləndirir.

1.2.2. Tarixi hadisə, proses və təzahürlərin öyrənilməsi üçün müvafiq mənbələri seçir.
1.3. İnsanların həyat tərzindəki dəyişiklikləri sivilizasiyalarla əlaqələndirir.
1.3.1. Azərbaycan xalqının formalaşmasının xüsusiyyətlərini tarixi dövrlərlə əlaqələndirir.
2. Tarixi məkan
Şagird:

2.1. Azərbaycan ərazisinin təbii-coğrafi şəraitini tarixi hadisə, proses və təzahürlərlə əlaqələndirir.

2.1.1. Azərbaycanın geosiyasi mövqeyinin əhəmiyyətini dəyərləndirir.
2.1.2. Azərbaycanın geosiyasi mövqeyini nümayiş etdirən təqdimatlar hazırlayır.
3. Dövlət
Şagird:

3.1. Azərbaycan ərazisində dövlətlərin yaranması, inkişafı və tənəzzülü ilə bağlı bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

3.1.1. Müxtəlif dövrlərdə Azərbaycanda yaranmış dövlətlərin dövlətçilik ənənələrinin və sivilizasiyanın inkişafında rolunu dəyərləndirir.

3.1.2. Qlobal problemlərin həllində Azərbaycanın mövqeyini və apardığı siyasəti dəyərləndirir.

3.1.3. Mənbələr əsasında Azərbaycanın dövlətçilik tarixinə dair araşdırmalar aparır, proqnozlar verir.

4. Şəxsiyyət
Şagird:
4.1. Tarixi şəxsiyyətləri dövr baxımından qiymətləndirir.

4.1.1. Tarixi hadisə və proseslərin gedişində şəxsiyyətlərin (Məmməd Əmin Rəsulzadə, Fətəli xan Xoyski, Şeyx Məhəmməd Xiyabani, Nəriman Nərimanov, Əbülfəz Elçibəy, Heydər Əliyev, İlham Əliyev və b.) rolunu və fəaliyyətini dəyərləndirir.

4.1.2. Görkəmli tarixi şəxsiyyətlər haqqında layihələr hazırlayır.
5. Mədəniyyət
Şagird:
5.1. Mədəniyyət və sivilizasiyaları qiymətləndirir.
5.1.1. Dünya mədəniyyətinin inkişafında Azərbaycan mədəniyyətinin rolunu dəyərləndirir.

5.1.2. Azərbaycanın milli-mənəvi dəyərlərini Azərbaycan xalqının dünya mədəniyyətinə töhfəsi kimi dəyərləndirir.

5.1.3. Azərbaycan mədəniyyətinin dünya mədəniyyətinə verdiyi töhfələrlə bağlı araşdırmalar aparır, nəticələri təqdim edir. 31