Конспект лекций / Н. В. Степанов, И. Е. Ямских, Е. А. Иванова и др. Красноярск: ипк сфу, 2009. 285 с

(Lamiaceae)from Azerbaijan

Bitkilərin əsas şöbələri

§26. Qıjıkimilər, qatırquyruğukimilər, plaunkimilər. Hissə 1.

Test ID – 59609
Müəllif: Qonaq__7830 (Əlavə edilib: 08.11.2013)

İbtidai bitkilərin ali bitkilərdən fərqi nədir

İbtidai bitkilər ali bitkilərə nisbətən daha qədimdir. Ibtidai bitkilər mürəkkəb quruluşludur

Orqanları yoxdur

Onlarda hüceyrə yoxdur

Heç bir fərq yoxdur

CAVAB DÜZDÜR!

Testin cavabını DÜZ tapdınız. Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.

CAVAB SƏHVDİR
Paylaşın – Hamı bilsin

Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə 1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.

Testin cavabını göstər

Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı “Testin izahını yazın” bölməsinə yazın.

Şirpəncəsi bitkisi hansı fəsiləyə aiddir?

Xaççiçəklilər fəsiləsinə
Mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə
Taxıllar fəsiləsinə
Gülçiçəklilər fəsiləsinə

Günəbaxan bitkisinin yumurtalığının yerləşmə vəziyyəti necədir?

Həm alt, həm üst
Yumurtalığı yoxdur.

Hind darısının gövdəsi uzununa necə inkişaf edir?

İnterkalyar böyümə ilə
Kök təzyiqi ilə
Təpə tumurcuğu vasitəsilə
Hind darısının gövdəsi uzununa uzanmır.

Taxıllar fəsiləsini başqa fəsilələrdən fərqləndirən başlıca cəhət hansıdır?

Taxıllar fəsiləsinə daxil olan bitkilərdə yabanı və mədəni növlər var
Taxıllar fəsiləsinə daxil olan bitkilərin meyvələri şirəlidir.
Taxıllar fəsiləsinə daxil olan meyvələrinin dənmeyvə olması.
Taxıllar fəsiləsini başqa fəsilələrdən fərqləndirən cəhət yoxdur.

Toxumları zülal və şəkərlə zəngindir. Söhbət hansı bitkidən gedir?

Çobantoppuğu

Buğda nə zamandan becərilir?

200000 il əvvəl
10000 il əvvəl
5000 il əvvəl
25000 il əvvəl

Qarğıdalının erkəkcikli çiçəkləri hansı çiçək qrupunda toplanır?

Qabığının üzərində ətirli yağ vəziləri vardır. Meyvələri sarı rənglidir. Söhbət hansı bitkidən gedir?

Aşağıdakı sıraların hansında yalnız paxlalılar fəsiləsinə aid olan bitkilər göstərilmişdir?

Noxud, lobya, soya, inciçiçəyi
Lobya, soya, mərci, çovdar
Çovdar, noxud, mərci, çəltik
Lobya, soya, noxud, mərci

Qıjıda sporlar harada əmələ gəlir?

ikiqat lələkvarı yarpaqların üst səthində
protalın üzərində
ikiqat lələkvari yarpaqların alt səthində
protalın altında
xüsusi sünbülcüklərdə

İvanovski tütün mozaikası xəstəliyini neçənci ildə öyrənib?

1945-ci ildə
1861-ci ildə
1892-ci ildə
1309-cu ildə

Taxıl bitkilərindən buğdaya ən çox oxşayanı;

şəkər qamışı

Leysan yağışlarının yağması nəticəsində nə əmələ gəlir?

Buğdanın ən çox neçə çiçəyi ola bilər?

Hansı mülahizəni bütün bakteriyalara aid etmək olmaz?

birhüceyrəlidir
nüvəsizdirlər
qamçıya malikdirlər
mikroskopik canlılardır
bölünməklə çoxalırlar

Yosunlar.

ibtidaidir

Badımcan çiçəklərdən olan mədəni bitkilər hansılardır?

Qırmızı rəngli gözcüyü olan yosun hansıdır?

xlamidomonada
laminariya

Bitkilərin yalnız müxtəlifliyini öyrənən elm:

sistematika

Hansı bitki kələmçiçəklilər fəsiləsinə daxil deyil?

Gül kələmi

Hansı bitki 10 min il bundan əvvəl Misirdə ərzaq məhsulu kimi becərilmişdir?

Mamırlar şimal rayonların hansı növ meşələrdə yayılmışdır

enliyarpalı
iynəyarpaqlı

Buğda və çovdar nə ilə fərqlənir?

Buğdada 3, çovdarda 4 kökcük olur
Buğdanın əsl yarpaqcıqları qırmızımtıl, çovdarda açıq yaşıl olur
Çovdarda 3, buğdada4 kökcük olur
Buğda birləpəli, çovdar 2 ləpəlidir
Çovdar 1 ləpəli, buğda 2 ləpəlidir

1-qram rütubətli torpaqda nə qədər yosun hüceyrəsi var?

Qıjının ehtiyat qida maddələri harada toplanır?

Kökümsovda
Sporangilərdə
Arxegonidə

Hansı yosundur ki raxitlik xəstəliyinin qarşısını alır?

laminariya

Mədəni nümayəndələri göstərin:

günə baxan, zəncirotu, dəvədabanı
topinambur, astra, georgin
zəncirotu, göyçiçəyi, astra
noxud, tutun, astra
kələm, noxud, günəbaxan

Hansı göbələk taxıllarda parazitlik edir?

Qov göbələyi
Çovdar mahmızı
Solğun əzvay
Maya göbələyi

Taxıllar fəsiləsinə hansıları əlavə etmək olar?

Sarımsaq, inciçiçəyi, Dağlaləsi
Arpa, soğan, aloe
çəltik, buğda, çovdar
Qarğıdalı, buğda, çovdar, Vələmir, çəltik, arpa
aloe, soğan, dağlaləsi

Hansı bakteriyalar avtotrofdur?

kükürd bakteriyalar
saprofit bakteriyalar
yağ turşuları bakteriyaları
qırmızı və yaşıl bakteriyalar
parazit bakteriyalar

Haqqımızda

Bu portalı yaradılmasında məqsədimiz ən tez yenilənən təhsil xəbərlərı məkanı yaratmaq idi. Burada sizlər heç yerdə olmayan testlər, sınaqlar, gündəlik dərslərin yoxlanılması imkanı tapacaqsınız.

Əlaqə

• Azərbaycan, Bakı şəhəri
• +994 50 686 86 44
• sbabanli@yahoo.com

Abunə

Xüsusi kampaniyalar, endirimlər, sınaqlar haqqında ən birinci məlumat almaq üçün abunə olun (PULSUZDUR)

© Bütün hüquqlar qorunur.

Конспект лекций / Н. В. Степанов, И. Е. Ямских, Е. А. Иванова и др. Красноярск: ипк сфу, 2009. 285 с

Е. А. Иванова и др. –Красноярск: ИПК СФУ, 2009. – 285 с.

6. Систематика низших растений: курс лекций. – Горно-Алтайск: РИО ГАГУ, 2009.–138 с.

7. Ботаника [Электронный ресурс]: лаб. практикум: в 4 ч. Ч. 2. Альгология /

Е. А. Иванова. – Красноярск: ИПК СФУ, 2009. – 64 с.

Fənnin təsviri və məqsədi:

Kursun qısa təsviri: İbtidai bitkilər haqqında ümumi məlumat, ali bitkilərdən fərqli

xüsusiyyətlərini, hüceyrənin quruluşunu və onların üzvi aləmdə tutduğu yeri öyrənməkdir.

Kursun məqsədi: İbtidai bitkilərin ekoloji yayılmasını, bura daxil olan yosunların əsas

şöbələri, onların xarakteristikası, şibyələr haqqında ümumi məlumatı, onların anotomik quruluşu,

çoxalması, hüceyrə və tallomlarının quruluşu, təsnifat prinsipləri, onların xloroplastlarının quru-

luşunu, tallomunun əsas tipləri və təkamülü, nüvə fazasının növbələşməsi, təbiətdə və suda yayıl-

maları, onların işıq şüalarına münasibətini, və s. şərh etməkdir.

Bu fənnin öyrənilməsi nəticəsində bakalavr:

İbtidai bitkilərin elmi, iqtisadi, tədris, tibbi, estetik eləcə də təbiət üçün əhəmiyyətini;

insanlar və heyvanat aləmi üçün qiymətli qida mənbəyi olmasını;atmosferazotunun sintez

olunmasında rolunu; torpağın məhsuldarlığının artırılmasında rolunu; müxtəlif elm sahələrində

tədqiqat obyekti kimi istifadə olunmasını;su hovuzlarının öz–özünə təmizlənməsində rolunu;

insanların, quşların, iri buynuzlu heyvanların və balıqların zəhərlənməsində rolunu;

Bacarmalıdır:

Bentos və plankton yosunların həyat tərzini bilib, onları bir–birindən ayırmağı;yosunları və

şibyələrin anotomik hüceyrə, tallomlarının quruluşlarını və təsnifat prinsiplərini bilərək növlə-

rini təyin etməyi;

Yiyələnməlidir:

Yosunlar haqqında geniş hərtərəfli məlumata malik olmağa;epifit və endofit yosunları bir-

birindən fərqləndirməyə;vitamin, ferment, amin turşuları və müxtəlif bioloji aktiv maddələri sin-

tez edən yosunlar haqda geniş məlumat almağa;

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Fənnin təqvim planı:

Mövzunun adı və qısa icmalı

Yosunlar haqqında məlumat

Qısa icmalı: Yosunların hüceyrəvi quru-

luşu, qidalanması, çoxalması, qamçı apara-

tının quruluşu, nəsl növbələşməsi, yayılması

Oxu materialları:

1. İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti

nəşriyyatı. 1993, s. 3-11.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с. 42-63.

3.Ботаника [Электронный ресурс]: конс-

пект лекций / Н. В. Степанов, И. Е. Ямс-

ких, Е. А. Иванова и др. –Красноярск:

ИПК СФУ, 2009, с. 88-105.

Göy-yaşıl yosunlar şöbəsi (Cyanophyta).

Qısa icmalı:Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, təsərrüfat əhəmiyyəti, təsnifatı və

tipik nümayəndələri (Chroococcus, Gloeo-

capsa, Microcystis, Nostoc, Lynqbya).

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 11-17.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с.63-81.

3.Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 41-64.

Yaşıl yosunlar şöbəsi (Chlorophyta).

Bərabərqamçılılar sinfi (Euchlorophyceae).

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı və tipik

nümayəndələri (Chlamydomonas, Volvox,

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., Əliyev C.Ə. və b. Bota-

nika, Sumqayıt, s. 227-248.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

ко.-М.: высш. школа, 1981,с.98-139.

3.Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 82-124.

Yaşıl yosunlar şöbəsi (Chlorophyta).

Sifonlular sinfi (Sifonophyceae).

Qısa icmalı: Briopsidlər (Briopsidales) və

Sifonokladiumlar (Sifonocladiales) sırala-

rının xarakterik xüsusiyyətləri, təsnifatı və

tipik nümayəndələri (Caulerpa, Briopsis,

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 36-43.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с.139-153.

3.Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 124-133.

Yaşıl yosunlar şöbəsi (Chlorophyta).

Konyuqatkimilər sinfi (Conjugatophyceae).

Qısa icmalı: Ziqnemakimilər (Zyqne-

matales) və Desmidiumkimilər (Desmidi-

ales) sıralarının xarakterik xüsusiyyətləri,

təsnifatı və tipik nümayəndələri (Spirogyra,

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 43-51.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с.153-163.

3.Систематика низших растений: курс

лекций. – Горно-Алтайск: РИО ГАГУ,

Xarakimilər (Charophyta) və Müxtəlifqam-

çılılar (Heterocontae) şöbələri.

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı və tipik

nümayəndələri (Chara, Nitella, Botrydium,

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., Əliyev C.Ə. və b. Bota-

nika, Sumqayıt, s. 264-271.

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с.164-169, с.

3.Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 147-152, с. 177-

Diatom yosunlar şöbəsi (Diatomeae).

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı və tipik

nümayəndələri (Pinnularia, Navicula, Tabel-

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti

nəşriyyatı. 1993, s. 61-71.

2. Ботаника [Электронный ресурс]: лаб.

практикум: в 4 ч. Ч. 2. Альгология /

Е. А. Иванова. – Красноярск: ИПК СФУ,

3.Систематика низших растений: курс

лекций. – Горно-Алтайск: РИО ГАГУ,

Qızılı yosunlar şöbəsi (Chrysophyta).

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı və tipik

nümayəndələri (Sinura, Dinobryon).

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 57-61.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с.169-177.

3.Ботаника: Курс альгологии и миколо-

гии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 153-159.

Dinofit yosunlar şöbəsi (Dinophyta).

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı və tipik

nümayəndələri (Peridinium, Ceratium).

Oxu materialları:

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 84-88.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с. 221-229.

3.Ботаника [Электронный ресурс]: конс-

пект лекций / Н. В. Степанов, И. Е. Ямс-

ких,Е. А. Иванова и др. –Красноярск:

ИПК СФУ, 2009, с. 125-128.

Qonur yosunlar şöbəsi (Phaeophyta).

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı. Sıraları

(Ectocarpales, Cutleriales, Laminariales) və

tipik nümayəndələri (Ectocarpus, Cutleria,

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., Əliyev C.Ə. və b. Bota-

nika, Sumqayıt, s. 285-294.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с. 200-216.

3. Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 185-202.

Qonur yosunlar şöbəsi (Phaeophyta).

Çiklosporlar sinfi (Cyclosporae).

Qısa icmalı:Fukuslar sırasının (Fucales)

xarakterik xüsusiyyətləri və tipik nüma-

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 78-84.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с. 216-220.

3. Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 202-205.

Qırmızı yosunlar şöbəsi (Rhodophyta).

Bangioidlər sinfi (Bangiophyceae).

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı və xarak-

terik nümayəndələri (Bangia, Porphyra).

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 90-93.

2. Ботаника [Электронный ресурс]: лаб.

практикум: в 4 ч. Ч. 2. Альгология /

Е. А. Иванова. – Красноярск: ИПК СФУ,

3. Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 64-71.

Qırmızı yosunlar şöbəsi (Rhodophyta).

Floridlər sinfi (Florideophyceae).

Qısa icmalı: Tallomun quruluşu, fotosin-

tezedici piqmentlər, qidalanması, assimil-

yasiya məhsulu, inkişaf tsikli, çoxalması,

yayılması, əhəmiyyəti, təsnifatı və xarak-

terik nümayəndələri (Nemalion, Porphyra,

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 93-99.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с. 87-97.

3. Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 72-82.

Evqlenalar şöbəsi (Euglenophyta).

Qısa icmalı: Evqlenaların quruluşu, çoxal-

ması və qidalanması.

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., Əliyev C.Ə. və b. Bota-

nika, Sumqayıt, s. 303-306.

2. Курс низших растений: Учебник для

студентов ун-тов; Под ред. М.В. Горлен-

ко.-М.: высш. школа, 1981, с. 229-233.

3. Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под.ред. Ю.Т.Дьякова. –

М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 220-224.

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

VI. Sərbəst işlərin mövzuları və təhvil vermə tarixləri:

Mövzunun adı

Təhvil verilmə tarixi

İbtidai bitkilər haqqında geniş məlumat, yosun-

Yaşıl yosunların sinifləri, sıraları, nümayəndə-

ləri və onların xarakterik xüsusiyyətləri.

Xara və müxtəlifqamçılı yosunların xarakterik

xüsusiyyətləri, çoxalmaları və yaşama tərzləri

Diatom və Dinofit yosunların yayılması, çoxal-

ması, təsnifatı, xarakterik xüsusiyyətləri.

Qızılı, Evqlena yosunlarının nümayəndələri,

yaşama tərzləri, çoxalmaları, xarakterik xüsu-

Qonur yosunların təsnifatı, sinif, sıra, nümayən-

dələrinin çoxalması və yayılması.

Qırmızı yosunların təsnifatı, sinifləri, sıraları və

nümayəndələri, çoxalması və yayılmaları.

Yosunların ekologiyası, yayılması və onların

yayılmasına təsir edən amillər.

Yosunların təbiətdə rolu və təsərrüfat əhə-

Şibyələr, təsnifatı, anatomik quruluşu və əhə-

VII.İmtahanın keçirilməsi forması -yazılı.

VIII.Semestr ərzində qiymətləndirmə və bal bölgüsü:

Balların maksimum miqdarı – 100 bal.

Semestr ərzində toplanan maksimum bal – 50 bal.

Dərsə davamiyyətə görə

Tələbələrin sərbəst işinə (referat, prezentasiya, tədqiqat işi və s.) görə

Laboratoriya dərslərinin nəticələrinə görə

Şibyələr şöbəsi (Lychenophyta)

Qısa icmalı: Şibyələrin quruluşu, təsnifatı

və əhəmiyyəti. Bazidili və kisəli şibyələr.

Oxu materialları:

1.İbrahimov A.Ş., İsrafilbəyov L.Ə. İbtidai

bitkilər. Dərslik. Bakı, Bakı Universiteti nəş-

riyyatı. 1993, s. 229-239.

2. Ботаника: Курс альгологии и мико-

логии: Учебник /Под. ред. Ю.Т.Дьякова.

– М.: Изд-во МГУ, 2007, с. 494-528.

3. Систематика низших растений: курс

лекций. – Горно-Алтайск: РИО ГАГУ,

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Created in Master PDF Editor – Demo Version

Dostları ilə paylaş:

Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2023
rəhbərliyinə müraciət

Amea botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci IL, XXXII cild

bitkilər. // Mərkəzi Nəbatat Bağının əsərləri, 2007, VII cild, s. 104-107.

5. Бейдеман И.Н. Методика изучения фенологии растений и растительных сообществ. Изд-

во «Наука», Новосибирск, 1974, 155 с.

6. Методика фенологических наблюдений в ботанических садах СССР. // Бюлл. ГБС, М.,

1979, вып. 113, с. 3 – 8.

ФЕНОЛОГИЯ ИНТРОДУЦИРОВАННОГО НА АБШЕРОНЕ

РОДА ALLİUM L. ИЗ НАХИЧЕВАНИ

Центральный Ботанический Сад НАНА

В статье изучены интродукция, фенология, вегетация, цветении, плодоношение в

условиях Абшерона 32 видов рода луковичных из флоры Нахичевани. Выявлено влияние

метеоусловий на вегетацию видов луковичных.

Ключевые слова: интродукция, фенология, вегетация, цветение, плодоношение

PHENOLOGY OF ALLİUM L. GENUS OF NAXÇIVAN

Central Botany Garden of the ANAS

Phenology, vegetation, blossoming, fruitification of 32 species of Onion Genus growing in the

flora of Naxçıvan Autonomous Republic and their introduction to Absheron environment have

been studied in the article. The impact of new meteo environment onto the vegetation period of

Onion Species has been investigated.

Key words: Allium L., introduction, phenology, vegetation, blossoming, fruitification

AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild

УДК 834.64: 581.44

ИЗУЧЕНИЕ ГОДИЧНОГО ПРИРОСТА ПОБЕГОВ ГРАНАТА

НА АБШЕРОНСКОМ ПОЛУОСТРОВЕ

Мустафаева З.П.

Изучение годичного прироста, который является важным показателем общего

состояния растений, дало возможность установить, что у граната из трех групп

побегов вторая группа преобладает как по численности, так и по длине прироста.

Ключевые слова: гранат, годичный прирост, побег

Среди субтропических плодовых Азербайджана наибольшее распространение в

производстве имеет культура граната, которая возделывается в качестве плодовой

культуры, используется также для технических целей и в декоративном садоводстве.

Производству этой культуры уделяется большое внимание. Гранатоводство

является древней и широко распространенной отраслью в социально-экономической

декоративностью, хорошей зимостойкостью, ранним плодоношением и целебной силой.

Для обладания этих достоинств растениям нужны соответствующие условия, т.к.

поведение и темпы роста растений тесно связаны с окружающей средой, которая может

усиливать их деятельность.

Для рациональной разработки агротехники любой культуры, в том числе граната,

специфичность жизнедеятельности предполагает изучение ростовых и других процессов.

Годичный прирост-это важный показатель развития растений, основа образования

генеративных органов, которая в определенной степени характеризует возможности

плодоношения. Эту связь между ростом и плодоношением ярко можно наблюдать у

субтропических плодовых культур [ 1, 2, 3, 4, 5, 6 ].

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ

Опыты по изучению годичного прироста проводились на трех сортах народной

селекции: Гырмызы Газъян, Фархады, Гырмызы ширин.

При проведении исследований учитывали образование нового прироста, возраст,

размеры и порядок ветвления у растений граната 7, 8, 9-го года. Промеры и наблюдения

проводили на 10-и кустах каждого сорта.

РЕЗУЛЬТАТЫ И ИХ ОБСУЖДЕНИЕ

Растение граната имеет сильно растущие побеги, выходящие за периферию кроны.

Сильное загущение кроны препятствует образованию нормального прироста, снижает

урожай и приводит к образованию мелких плодов.

Результаты исследований показали, что в период полного плодоношения

побегообразовательная способность граната уменьшается и годичный прирост 7- летних

кустов достигает 120-150 м. Количество растущих побегов составляет 400-500 на куст.

AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild

Было установлено, что основную роль в образовании нового прироста играют

хорошо развитые однолетние и двухлетние ветки, расположенные на периферии и в

средней части кроны, на которых появляется основная часть всех побегов – 80-90%, в том

числе и плодоносные побеги. На 4-5-6-и летних ветках образуются единичные побеги.

Причем, увеличение количества побегов и прирост наиболее интенсивно идет до полного

побегообразовательная способность растения уменьшается, но образующиеся побеги

бывают более крупных размеров.

Было выявлено, что чем меньше количество стволиков, тем более разветвленным

бывает новый прирост. Закладка цветковых почек и их дифференциация протекают только

на приросте текущего года в течении всего периода вегетации.

Максимальное количество растущих побегов и прирост в длину отмечается весной,

На гранатовом кусте различают 3 группы побегов, различающихся по размерам и

биологическим особенностям [6].

Короткие побеги 2-6 см длиной. Эти побеги после цветения не растут.

Ответвления у них отсутствует.

Показатели годичного прироста 7-9- летних кустов граната

Кол-во побегов, % по

крупные средние мелкие

крупные средние мелкие

Побеги средних размеров, длиной от10 до 40см. После цветения в длину не растут,

а по диаметру рост продолжается.

Крупные побеги, длиной до 1 м и более. Эти побеги отличаются сильным

ростом, который продолжается до осени и образуют ответвления.

Из таблицы видно, что у разных сортов граната кусты образуют неодинаковое

количество прироста, однако у одних и тех же сортов соотношение числа побегов по

группам и величине сохраняется ежегодно с незначительными изменениями.

В первой группе количество побегов за 3 года составляет в среднем 5,0-11,9% всех

побегов на кусте или 39,2-43,0% всего прироста, вторая группа включает соответственно

55,0-54,7% и 47,5-53,9%, третья -33,4-40% и 5,5-12,5%.

Таким образом, изучение годичного прироста граната показалo, что вторая группа

побегов самая многочисленная и включает примерно половину всех побегов и общего

прироста гранатового куста и преобладает над первой и третьей группой.

В связи со специфичностью жизнедеятельности тех или иных плодовых растений,

изучение ростовых процессов является дополнительной помощью для разработки

рациональной агротехники у изученных культур.

AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild

Шитт П.Г. Биологические основы плодоводства. М.: 1952

Чендлер У. Плодовый сад. Листопадные плодовые культуры ( перевод с англ.) М.:

Спиваковский Н.Д Удобрение плодовых и ягодных культур. М.: 1962.

Серебряков А.И. Экологическая морфология растений. М.: 1962

Кульков О.П. Биология и агротехника субтропических плодовых Узбекистана.

Арендт Н.К. Особенности биологии плодоношения граната. Бюлл. Гос. Никитского

ботанического сада. Выпуск 7, 1968.

ABŞERON YARIMADASINDA NAR BİTKİSİNİN BUDAQLARININ

İLLİK ARTIMININ ÖYRƏNİLMƏSİ

AMEA Genetik Ehtiyatlar İnstitutu

Tədqiqat işi nar bitkisinin budaqlarının qruplara bölünərək illik artımının öyrənilməsinə

həsr edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, 2-ci qrupa aid olan budaqların həm sayı, həm də uzununa

boy artımı 1-ci və 2-ci qrupu üstələyir.

Açar sözlər: Nar, illik artım, budaq

STUDY THE ANNUAL GROWTH OF POMEGRANATE SHOOTS

IN ABSHERON PENINSULA

Genetik Resources Institute of the ANAS, Azerbaijan

Study of a annual growth that is an important indicator of the general condition of plants, give a

chance to realize: the second group of branches at a pomegranate out of three prevails both on

number and length of the growth.

Key words: pomegranate, annual growth, branch, shoot

AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild

Əli-zadə V.M. Bitkilərin qorunmasının regional strategiyasi: inkişaf və perspektivlər

İbadullayeva S.C., Məmmədova Z.Ə. Nepeta L. cinsi növlərinin Azərbaycan florasında

Talibov T.H., Ibrahimov Ə.M. Naxçıvan Muxtar Respublikasi ərazisində yayılan zirinc (Berberis

L.) növlərinin tədqiqi vəziyyəti

Əsgərov A.M., Əsədova K.V., Güvəndiyev V.M., Əzizxanli X.M., Eldarov M.E. Kritik təhlükə

həddində olan (Critically Endangered) ali bitkilərin biosistematik tədqiqi, mühafizəsi və in situ

bərpasının elmi əsaslarının işlənib hazırlanması (Abşeronun flora biomüxtəlifliyi misalında)

Ахмед-заде Ф.А. Касумова Г.Д. Сведения о географическом распространении некоторых

представителей семейства бобовых (Fabaceae Lindl.) флоры Азербайджана

Касумова Т.А. Род Cotoneaster Medik. в Азербайджане

Qaraxani P.X., Kərimov V.N., Dadaşova A.Q. Gədəbəy rayonunun qizil və mis mədəni ərazisinin

endemik və nadir bitkilərinin müasir vəziyyəti

Mustafayeva S.C. Tripleurospermum caucasicum (Willd.) Hayek növünün öyrənilmə tarixi

Qənbərov D. Naxçıvan Muxtar Respublikasinda Astragalus L. cinsinə mənsub olan növlərin

Salimov R.A. Planning of ex situ conservation methods for some endemic plant species of

İBTIDAI BITKILƏR

Ağayeva D.N., Mayılova T.B., Fərzəliyev V.S. Mərkəzi Nəbatat bağinin mikromisetləri

Ağayeva D.N., Sadıqov A.S. Azərbaycan üçün yeni aqarikoid göbələk növləri

Алвердиева С.М. Виды семейства Parmeliaceae в Азербайджане

Барякина Е.А. Печеночные мхи Агсуинского района

Məmmədоva A.V. Azərbaycanin yarpaq-gövdəli mamirlarinin: Sphagnacеaе, Andrеacеaе,

Tеtraphidacеaе, Pоlytrichacеaе fəsilələrinin tədqiqi

Нуриева М.А. Бентосные альгогруппировки Каспийского моря побережья Азербайджана

Sadıqov A. S., Seyidova H. S. Azərbaycan mikobiotasi üçün Naxçıvan Muxtar Respublikasından

dörd yeni makromiset

BİTKİ EHTİYATLARI

Qasımоv M.Ə., Mirzəyev О.H. Meşə tullantılarından və xammallarından xalçaçılıq və gön-dəri

sənayesində istifadə imkanları

Qasımova G.Q., Sərkərov S.V. Peucedanum ruthenicum Bieb. köklərinin yeni kumarin

Qurbanova F.Q., Sərkərov S.V. Bir daha Seseli transcaucasicum (Schischk.) M.Pimen et Sdobn.

növünün kumarin tərkibi haqqında

Мехтиева Н.П. Фитоценотическая характеристика и ресурсы некоторых официнальных

лекарственных растений флоры Азербайджана

Ələsgərova Ə.N. Azərbaycan florasında yovşan cinsi növlərinin xemotaksonomik tədqiqinə dair

AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild

Алескерова А.Н., Ибрагимова

С.В., Садырбеков Д.Т., Рязанцев О.Г.,

Кенесов Б.Н., Атажанова Г.А., Адекенов

С.М. Компонентный состав эфирного масла

Artemisia issayevii Rzazade

Mustafayeva L.Ə. Meyvə və giləmeyvələrdə bioloji fəal maddələr və onların istifadə

Rəsulov F.Ə. Günəbaxanvari güləvər (Centaurea solsitialis L.) növünün kimyəvi tədqiqi

Baxşıyeva N.Ç., Sərkərov S.V. Qusar rayonundan toplanmış yovşan nümunələrinin seskviterpen

Əhmədzadə S.R. Lamiaceae və Apiaceae fəsilələrinə aid bəzi nümayəndələrin monitorinq

Əliyeva Ş.Q. Şimal-şərq rayonlarında qədim azərbaycanlıların istifadə etdiyi bəzi yabanı bitki

növlərinin etnobotaniki təhlili

Kərimova İ.S., Novruzov E.N. Abşeron və Kürdəmir rayonunda becərilən çaytikanı meyvələrinin

Qəhrəmanova M.C. Bəzi dərman əhəmiyyətli ağac və kol bitkilərinin istifadəsi haqqında

Ağayeva S.O. Azərbaycanda Senecio grandidentatus Ledeb. növünün ehtiyatı və mikrobioloji

Ağayeva E.Z. Asteracea fəsiləsi nümayəndələrinin baytarlıq təbabətində etnobioloji

GEOBOTANİKA

Qurbanov E.M., Aslanova S.Ş. Astara rayonunun yay otlaqları ərazisində bitki örtüyünün

Novruzov V.S., Aslanova Y.A. Kiçik Qafqazın şimal – şərq hissəsinin qaya və töküntülərinin

Mövsümova F. Q. Şirvanin düzünün qarağanlıq (Salsoleta dendroides) formasiyasının bioekoloji

İbrahimov Ə.Ş., Nəbiyeva F.X., Piriyev M.Z. Carpesium cernuum L. (Asteraceae Dumort.)

bitkisinin Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yayılması və tibbi əhəmiyyəti

Абдыева Р.Т. Мозаичность растительного покрова в некоторых пустынных фитоценозах

Bayramova A.A. Azərbaycanın qərb bölgəsinin xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin meşə

ekosisteminin flora və bitkiliyi

Cəfərova E.E. Abşeron florasının Qırxbuğum Polygonum L. növləri və onların öyrənilməsinin

Əsədov K.S., Xəlilov V.S. Meşələrdən istifadənin müxtəlif aspektləri

Асадова К.К. Биоразнообразие эфемерово-эфемероидовой растительности пустынных и

полупустынных пастбищ западной части Азербайджана

İsmayılova Z.M., Quliyeva R.Z. Kiçik Qafqazın yüksək dağlığında yastıqyarpaq tarlaotunun

(Agrostis planifolia C. Koch) senopopulyasiyalarının ontogenezi və yaş spektri

İsgəndər E.O., Məmmədov T.S., Əfəndiyev

L.İ. Azərbaycanın nadir ağac və kol

bitkilərinə antropogen amilin təsirinin təhlili

Məmmədova Z.C. Alazan Ağrıçay vadisinin alp bitkiliyinin fitosenoloji xüsusiyyətləri və onun

Mirzəyev O.H. Azərbaycanda meşələrin keçmişdəki və indiki vəziyyətinin müqayisəli

Xəlilov V.S. Xaçmaz rayonu ərazisinin qış otlaqlarının müasir vəziyyəti

AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild

Musayev M.Q. Azərbaycan florasında su-bataqlıq bitkiliyinin ümumi xüsusiyyətləri

Mövsümova N.V. Naxçıvan MR Duzdağ ərazisində Silindrvari süpürgəgülü (Xeranthemum

cylindraceum Sibth. et Smith.) növünün senopopulyasiyalarının qiymətləndirilməsi

Hüseynova H.Z. Samur – Şabran ovalığının floristik analizi və su-bataqlıq bitkiliyi

EKSPERİMENTAL BİOLOGİYA

Məmmədov Z.M., Abdiyev V.B., Mirzəyeva B.Q. Na-izokationlu duz məhlullarının buğda

toxumlarının cücərməsi, köklərinin böyüməsi və sitoplazmatik qlükozo-6-fosfatdehidrogenaza

fermentinin aktivliyinə təsiri

Atakişiyeva S.Ə., Dadaşova S.B., Qurbanova İ.M. NaCl və polietilenqlikolun (peq) təsiri

nəticəsində yaranan su çatışmamazlığı mühitində yetişən buğda cücərtilərinin fotosintetik

membranın qlisin-betainlə stabilləşdirilməsi

Бабаев Г.Г., Байрамов Ш.М., Мехвалиева У.А., Алиева М.Н., Гулиев Н.М. Эволюционные

-синдрома и появления функциональных особенностей С

Alizadeh A., Əli-zadə V., Xəlilova X. Quraqlıq şəraitinin müxtəlif alma ağacı sortlarında prolin

və karbohidratların miqdarina təsiri

Chakovari S.Z., Qasımov N.A., Enteshari S.H. Hidroponik şəraitində duz stresinin Borago

officinalis L. bitkisinin böyüməsinə və ionlarin udulmasina təsiri

H., Babayev M.Sh., Hesamzadeh S.M. Chromosome reports on two species of Thymus

(Lamiaceae)from Azerbaijan

Quliyeva S. M., Güləhmədov S. Q. Alma meyvələrinin (Pyrus domestica Borkh.) fenilalanin-

Piriyеv I.T., Ənnağıyеva M.Ə., Səmədоva Ə.C., Salayеva X.L., Şirvani T.S. Manqanın müxtəlif

PH qida mühitində böyüməyə və minеral (P, K, Ca) еlеmеntlərin bitki оrqanlarında paylanmasına

Saghfi S.E., Gasımov N.A., Eivazi A.R., Mammadova G.S. Effects of cold stress on proline and

soluble carbohydrates in two chickpea cultivars

Youssef N.A., Gadjiyeva S.R., Gurbanov E.M. Biomonitoring of trace metals and air quality in

Baku city, Azerbaijan, using Ligustrum japonicum L. (Oleaceae)

Abduyeva – Ismayilova S.M.The influence of salts on plant antioxidantion activiti

GENETIK EHTİYATLAR

E.M., Ocaqi C.M., Rəfiyeva G.Q., Salayeva S.C., Mustafayeva A.E. Çovdar

nümunələrinin genetik müxtəlifliyinin biomorfoloji əlamətlər əsasinda qiymətləndirilməsi

Əliyev R.T., Hacıyeva Ş.İ., Cavadova L.H., Abuşeva X.Ş., Mikayılova R.T., Abdullayeva L.S.

Bərk buğda (T. durum L.) növmüxtəlifliklərinin abiotik stres amillərə davamlılığı

Əliyeva A.C., Mehdiyeva S.P., Əminov N.X. Uzun sünbülcük pulcuğuna malik buğda növlərinin

iştirakı ilə alınmış hibrid populyasıyalarda formaəmələgəlmə və meyozun müqayisəli tədqiqi

Şıxlinski H.M. Üzümün birinci nəsil (Fi) hibridlərinin oidiuma davamlılığının dominantliq

Hacıyeva A.F., Şiriyeva L.Ə. Introduksiya olunmuş bəzi çiyələk sortlarının Abşeronda tədqiqi

Həsənov S.R., Namazova Ç.T. Kolleksiyada olan Baş soğan (Allium cepa L.) nümunələrinin

Abşeron şəraitində qiymətləndirilməsi

Hüseynova T.N. Şəfizadə S.İ. Lobya genotiplərinin duza davamlılığı

AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild

Мамедова Н.Х. Фитопатологическая оценка устойчивости к вилту коллекционных

сортообразцов хлопчатника вида G.hirsutum L. в условиях Абшерона

Rzayev N.R. Vavilov buğdasının təkamülü və genetik müxtəlifliyi

Abduyeva-İsmayılova S.M. Duzlarin bitkilərdə antioksidləşdirici aktivliyə təsiri

İNTRODUKSİYA

Наджафова Дж.Н. Фенологические особенности видов ирги (Ameliancher Medik.)

интродуцированных на Абшероне

Qasımov Ş.N., Əfəndiyev P.M. Bromeliya (Bromeliaceae Juss.) fəsiləsinin yuvenil bitkilərinin

Əliyev E.Y. Abşerona introduksiya olunmuş bəzi ağac və kol bitkilərin toxumla çoxaldılma

Ərəbzadə A.Ə. Abşerona introduksiya olunmuş bəzi alma (Malus Mill.) növlərinin

İsgəndərova A. Meşəlik əməköməncisi (Mаlvа sylvеstris L.)

İslamova Z.B., Səfərova E.P. Yukka (Yucca L.) cinsinin virginil və generativ dövrlərdə

Qarayev S.Q. Abşeron şəraitində introduksiya edilmiş yerli palıd (Quercus L.) növlərinin

Quliyeva S.Q. Abşerona introduksiya olunmuş Naxçıvanın Allium L. cinsinin fenalogiyası

Мустафаева З.П. Изучение годичного прироста побегов граната на Абшеронском