İşarət Dilinin Tərcüməsi Nədir

Özünəməxsus qrammatikası olmasına baxmayaraq, hər sözün mənasının ayrıca bir işarəsi var və bunlar bütün istifadəçilər üçün ortaqdır. Bu xüsusiyyətinə görə, işarə dili istifadə etdiyimiz jestlərdən və pantomim hərəkətlərdən də fərqlənir.

Dünyanın ən qədim əlaqə vasitəsi – İŞARƏ DİLİ – FOTOLAR

İşarə dili danışma və eşitmə əngəlli şəxslərin öz aralarında və ya fiziki baxımdan normal ünsiyyət qurmaq üçün əl hərəkətləri və üz mimikalarından yararlanaraq bir-birilərini anladıqları, anlatdıqları dildir.

Milli.Az publika.az-a istinadən xəbır verir ki, bu dil çiyin hərəkətləri, qol və barmaqlarla, mimika ilə edilən işarələrdən ibarət dildir. İşarə dili ilk dəfə Amerikada yaşayan Çeyen adlanan yerli bir qızıldərili qəbiləsindən götürülərək yaradılmışdır. Lakin XVI əsrdə italiyalı həkim Jerom Cardan tərəfindən işarə dili əlifbası daha da inkişaf etdirilərək bu günə qədər gəlmişdir.

Bu dilin insanlar arasında yayılmasının məqsədi eşitmə və danışma problemi olan insanların cəmiyyətlə əlaqə qurmasıdır.

Abbe Çarlz Mişel de İyeppe adlı fransız iki lal-kar bacısı ilə anlaşa bilmək üçün sözləri hecalara bölərək hər bir hecaya müəyyən işarə verib və bu dili inkişaf etdirib. O, bir müddət sonra öz vəsaiti hesabına dünyanın müxtəlif nöqtələrində kar-lal məktəbi açıb. Həmin dövrdə daha çox eşitmə problemi olan insanlar arasında yayılan bu dil Fransız İşarə Dili (FSL) adlanıb. İşarə dili 1816-cı ildən etibarən Amerikada (ASL) dəyişikliyə uğrayıb və yenidən inkişaf edib.
İşarə dilinin də digər sözlü dillər kimi qrammatikası var. Bu düşündüyümüzün əksinə olaraq heç də asan bir dil deyil. Bu dil ətrafda istifadə edilən sözlü dildən təsirlənsə də, qrammatikası dəyişmir. Yəni türk dili ilə türk işarət dili hökmən eyni ola bilməz.

Özünəməxsus qrammatikası olmasına baxmayaraq, hər sözün mənasının ayrıca bir işarəsi var və bunlar bütün istifadəçilər üçün ortaqdır. Bu xüsusiyyətinə görə, işarə dili istifadə etdiyimiz jestlərdən və pantomim hərəkətlərdən də fərqlənir.

Hər ölkənin özünəməxsus işarə dili mövcuddur. Məsələn, ABŞ-da istifadə edilən işarə dili (ASL) ilə Almaniyadakı işarə dili (DGS) fərqlidir. Bu iki dil ingiliscə və almanca qədər bir-birindən fərqlənir.

Sözlü dillərdə olduğu kimi bu dil də uşaqlıqdan öyrənilməlidir. Eşitmə əngəllilər 5-6 yaşlarına qədər bu dili öyrənməsələr, daha sonra həm işarə dilini, həm də digər dilləri öyrənmələri çətinləşər.

* Mətndə orfoqrafik səhv aşkar etdinizsə, səhv olan hissəni qeyd edib Ctrl + Enter düymələrini sıxın.

İşarət Dilinin Tərcüməsi Nədir

İnsanlar təxminən bərabər doğulur. İki qolu, iki ayağı, düşünmək, nəticə çıxarmaq, iş görmək bacarığı var. Ancaq bəzən müxtəlif ünsiyyət imkanlarından məhrum insanlar var. Onların köməyə ehtiyacı var. Hamının başa düşdüyü bir jest Təsəvvür edin ki, bir anda səslərlə dolu bir dünya necə tamamilə susur. Quşların oxuması, digər insanların ayaq səsləri, avtomobillərin səs-küyü, hətta sadəcə musiqi yox olur. Əslində dünya “səs çıxarmadı”, sadəcə özün kar oldun, yəni eşitmə qabiliyyətini itirdin. Buna fikirlərinizi ifadə edə bilməməyi, yəni lallığı əlavə edin və işarə dilində danışmırsınızsa işarə dili tərcüməçisinə müraciət etməli olacaqsınız.

İşarə dili

Şifahi (səsli) nitq ortaya çıxmazdan əvvəl də uzaq əcdadlarımızın bir-biri ilə ünsiyyət qurmaq üçün sadəcə jestlərdən istifadə etdiklərinə inanılır. Bir meyvə əldə edin, qılınc dişli mamontu birlikdə ovlayın, daha yaxşı ərazi axtarışı üçün uzun səyahətlər edin. Bütün bunlar üçün qəbilə yoldaşlarına birtəhər nə edəcəyini izah etmək lazım idi. Bununla birlikdə, düşüncələri şifahi ifadə etmək qabiliyyətinin meydana çıxması ilə işarə dili aradan qalxmadı. Həmişə eşitmək, danışmaq fürsətindən məhrum olan və ya eyni zamanda kar və lal insanlar var idi. İşarə dilləri yaxşılaşdı və öz rəsmiləşdirilmiş tamlığını əldə etdilər. Beləliklə, on səkkizinci əsrin ortalarında bu xəstəlikdən əziyyət çəkən bir Fransız dili müəllimi Laurent Clerk, ABŞ-da karlar üçün ilk məktəb yaratdı. Bunun nəticəsi olaraq, işarə dilinin Amerika versiyası olan “Amslen” deyilənlər tədricən formalaşdı. Diqqətəlayiqdir ki, Amerika dilindən daha çox Fransızca var. Rusiyada da işarə dili məktəbləri açıldı və bu cür ilk hadisə XIX əsrin əvvəllərində baş verdi. Eyni Fransız texnikası qəbul edildi. Və tədricən dünyaya yayıldı. Maraqlıdır ki, kompozisiya və imkanların zənginliyi baxımından işarə dilləri adi dillərdən daha az mürəkkəbdir. Öz sisteminə, qrammatikasına, müəyyən qaydalarına malikdir. Bu cür dillər çox spesifik, məcazi, amorfdur (konsepsiya olduğu halda, forma, say, hal və ya cins ifadəsi olmadıqda), məkan və s.

İşarət dili tərcüməçisi çətin bir peşədir

Dünyada o qədər kar insanlar var ki, heç kim dəqiq rəqəmlər verə bilməz. Bu səbəbdən bir işarə dili tərcüməçisi peşəsi çox vacibdir. Bunu xüsusi məktəblərdə oxumaq və ya kar ailəsində böyümək üçün bir fürsət var. Maraqlısı odur ki, hər ikisinin və ya birinin valideynlərinin kar olduğu bir ailədə böyüyən uşaqlar peşəkar surət dilində tərcüməçi ola bilərlər. Əsərin mürəkkəbliyi ondadır ki, hər ölkənin öz işarə dili sistemi var. Bu səbəbdən işarə dilində düzgün olduğu təqdirdə belə bir dildə ünsiyyət quran bir əcnəbini başa düşmək mümkün deyil. Hər kəs üçün başa düşülən “içki”, “yeyin”, “yuxu” kimi beynəlxalq əlamətlər var, lakin bu belə bir dil deyil. Bir sıra ölkələrdə işarə dili tərcüməçisi peşəsi rəsmi olaraq tanınır, ancaq ölkəmizdə bu hələ mövcud deyil.

Isarət dili az

2019-10-17 09:26:00

Azərbaycanda işarət dili ünsiyyət dili kimi rəsmi şəkildə tanınacaq – Nazirlik

Azərbaycanda dövlət dilinin şifahi şəkildə istifadə edildiyi sferalarda eşitmə və ya nitq pozuntusu olan şəxslər üçün işarət (jest) dilinin rəsmi olaraq ünsiyyət dili kimi tanınması təmin ediləcək. Bu barədə AzEdu.az Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyindən məlumat verilib. Bu, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Təhsil Nazirliyinin birgə işçi qrupunun hazırladığı “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə” qanun layihəsində əksini tapır. Məqsəd dövlət tərəfindən əlilliyi olan şəxslərin digərləri ilə bərabər səviyyədə, maneəsiz informasiya əldə etmələrinə, həmçinin öz fikirlərini, ideyalarını sərbəst ifadə etmələrinə, ümumən cəmiyyətə inteqrasiyasına daha geniş şərait yaradılmasıdır. İşarət dilinin istifadəsinin genişləndirilməsi məqsədi ilə görmə və eşitmə məhdudiyyəti olan şəxslər üçün ədəbiyyatın nəşr edilməsi, elmi, metodiki, bədii əsərlərin, həmçinin təhsil müəssisələri və kitabxanalar üçün Brayl şrifti ilə çap edilmiş ədəbiyyatların əldə olunması təmin ediləcək. Azərbaycan Dövlət Televiziyasının proqramlarında, kino və videofilmlərdə subtitr və ya surdotərcümə sisteminin tətbiq edilməsi də nəzərdə tutulur. Bu dəyişiklik eyni zamanda, milli qanunvericiliyin BMT-nin “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında Konvensiyası”na uyğunlaşdırılması istiqamətində növbəti addımdır. Belə ki, ölkəmizin 2 oktyabr 2008-ci ildə ratifikasiya etdiyi həmin Konvensiyanın 21-ci maddəsinə əsasən, bu sənədə qoşulan ölkələrin öhdəliklərindən biri kimi jest dillərinin, Brayl əlifbasının, əlilliyi olan şəxslərin seçiminə uyğun gücləndirici və alternativ üsulların, ünsiyyətin bütün digər üsullarının, metod və formatların rəsmi münasibətlərdə qəbul olunması və istifadəsinin təmin olunmasıdır.

Bu bölməyə aid digər xəbərlər

Günün havası – Duman, yağış, külək.

2023-03-18 09:08:22

9 günlük Novruz tətili BAŞLAYIR

2023-03-18 09:06:50

Azərbaycanda əhalinin sayı açıqlanıb – RƏQƏM

2023-03-17 13:22:10

5-dən çox uşağı olan 2600 qadına müavinət verilib

2023-03-17 12:46:16

İmtahanlara qumbara keçirmək istəyənlər belə olub – Məleykə Abbaszadə

2023-03-17 11:19:00

DİM sədri buraxılış imtahanlarındakı şikayətlərdən DANIŞDI

2023-03-17 11:11:21

Ombudsmanın Milli Preventiv Qrupu 3 saylı uşaq evinə baş çəkib

2023-03-17 10:43:00

“Bayram günlərində yeməyinizə fikir verin!” – Həkim XƏBƏRDARLIĞI

2023-03-17 10:00:44

Bu gün bəzi məktəblərdə sonuncu iş günüdür – QƏRAR

2023-03-17 09:36:00

Günün havası – Yağış, 21 dərəcə isti.