Milli mühasibat uçotu standartlarının əsasları

[6] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 2.1.10-2.1.23-cü maddələr əlavə edilmişdir.

Milli mühasibat uçotu standartlarının əsasları

Azərbaycan Qəzeti (Dərc olunma tarixi: 02-09-2004, Nəşr nömrəsi: 204), Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu (Dərc olunma tarixi: 31-08-2004, Nəşr nömrəsi: 08, Maddə nömrəsi: 605)

QÜVVƏYƏ MİNMƏ TARİXİ
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI VAHİD HÜQUQi TƏSNİFATI ÜZRƏ İNDEKS KODU
HÜQUQİ AKTLARIN DÖVLƏT REYESTRİNİN QEYDİYYAT NÖMRƏSİ
HÜQUQİ AKTIN HÜQUQİ AKTLARIN DÖVLƏT REYESTRİNƏ DAXİL EDİLDİYİ TARİX

Mühasibat uçotu haqqında

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU

Maddə 1. Qanunun təyinatı

1.1. Bu qanun mülkiyyət və təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikası ərazisində fəaliyyət göstərən hüquqi şəxslər, habelə hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslər (bundan sonra mətndə – mühasibat uçotu subyektləri adlandırılacaq) tərəfindən mühasibat uçotunun təşkili və aparılması, o cümlədən maliyyə hesabatlarının hazırlanması və təqdim edilməsi qaydalarını tənzimləyir.

1.2. Azərbaycan Respublikasının ərazisində qanunla nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla icra hakimiyyəti orqanları və büdcədənkənar dövlət fondları tərəfindən onların səlahiyyətləri daxilində işlənib hazırlanmış mühasibat uçotu ilə əlaqədar bütün normativ hüquqi aktlar, habelə tövsiyə xarakteri daşıyan sənədlər müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılaraq, təsdiq edildikdən sonra tətbiq edilə bilər. [1]

1.3. Bu Qanun Ələt azad iqtisadi zonasına şamil edilmir. Ələt azad iqtisadi zonasında mühasibat uçotunun təşkili və aparılması, o cümlədən maliyyə hesabatlarının hazırlanması və təqdim edilməsi “Ələt azad iqtisadi zonası haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tələblərinə uyğun olaraq tənzimlənir. [2]

Maddə 2. Əsas anlayışlar

2.1. Bu qanunda istifadə edilmiş anlayışlar aşağıdakı mənaları ifadə edir:

2.1.1. Uçot qaydaları – mühasibat uçotu subyektlərində mühasibat uçotunun aparılması, mühasibat uçotu sənədlərinin tərtib edilməsi, habelə ayrı-ayrı maliyyə-təsərrüfat əməliyyatlarının mühasibat uçotunda əks etdirilməsi üzrə normativ hüquqi aktlardır. [3]

2.1.2. Qrup – əsas təsərrüfat cəmiyyəti (ortaqlığı) və onun bütün törəmə cəmiyyətləridir.

2.1.3. Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları – bu sahədə ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilat tərəfindən qəbul olunmuş Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları, Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları və bu standartlar üzrə həmin beynəlxalq təşkilatın şərhləridir. [4]

2.1.4. İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları – bu sahədə ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilat tərəfindən qəbul olunmuş ictimai sektor üçün nəzərdə tutulan beynəlxalq standartlardır.

2.1.5. Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları – bu sahədə ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilat tərəfindən qəbul olunmuş kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri üçün nəzərdə tutulan beynəlxalq standartlardır.

2.1.6. Mühasibat uçotu – mühasibat uçotu subyektlərinin aktivləri, öhdəlikləri, kapitalı, gəlir və xərcləri barədə məlumatların yığılması, qeydiyyatı və ümumiləşdirilməsi, habelə maliyyə, vergi və digər hesabatların tərtib edilməsi məqsədi ilə baş vermiş maliyyə-təsərrüfat əməliyyatları üzrə ilkin uçot sənədləri əsasında məlumatların analitik və sintetik uçotunun aparılmasıdır.

2.1.7. Maliyyə hesabatları – mühasibat uçotu subyektinin maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti, habelə maliyyə vəziyyəti barədə sistemləşdirilmiş məlumatları özündə əks etdirən hesabatlardır.

2.1.8. Birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatları əsas cəmiyyətin (ortaqlığın) və onun törəmə cəmiyyətlərinin vahid mühasibat uçotu subyekti kimi təqdim etdiyi maliyyə hesabatlarıdır.

2.1.9. İctimai əhəmiyyətli qurumlar – kredit təşkilatları, sığortaçılar, t ə krars ığ orta çı lar , investisiya fondları və bu fondların idarəçiləri, qeyri-dövlət (özəl) sosial fondları, qiymətli kağızlar bazarında lisenziyalaşdırılan şəxslər, qiymətli kağızları fond birjasında dövriyyədə olan hüquqi şəxslər və maliyyə hesabatlarının tərtibi tarixində müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyənləşdirdiyi meyar göstəricilərinin (illik gəliri, hesabat ili ərzində işçilərin orta sayı və balansın yekun məbləği) ikisindən yuxarı olan göstəricilərə malik kommersiya təşkilatlarıdır. [5]

2.1.10. Mühasibat uçotu sənədi – ilkin uçot sənədləri, mühasibat uçotu registrləri, maliyyə hesabatları, habelə uçotun formalaşdırılması üçün tərtib edilən sənədlərdir. [6]

2.1.11. İlkin uçot sənədləri – maliyyə-təsərrüfat əməliyyatlarının aparılması üçün mühasibat uçotu subyektinin rəhbərinin göstərişini təsdiq edən və ya bu əməliyyatların baş verməsinə hüquq verən, habelə mühasibat uçotunun aparılmasına əsas verən yazılı və ya elektron daşıyıcılarda olan təsdiqedici sənədlərdir.

2.1.12. Mühasibat uçotu registrləri – ilkin uçot sənədlərindəki məlumatların mühasibat uçotunda, maliyyə, vergi və digər hesabatlarda əks etdirilməsi məqsədi ilə həmin məlumatların xronoloji ardıcıllıqla sistemləşdirilməsi və yığılması üçün nəzərdə tutulan sənədlərdir.

2.1.13. Analitik uçot – aktivlərin, öhdəliklərin, kapitalın, gəlir və xərclərin hər biri üzrə açılan analitik uçot registrlərində təfsilatı ilə qeydiyyatı və qruplaşdırılmasıdır.

2.1.14. Analitik uçot registrləri – aktivlərin, öhdəliklərin, kapitalın, gəlir və xərclərin ayrılıqda hər biri üzrə məlumatların təfsilatı ilə açıqlanmasını və qruplaşdırılmasını təmin edən jurnallar, cədvəllər və kartlardır.

2.1.15. Sintetik uçot – baş vermiş maliyyə-təsərrüfat əməliyyatları üzrə məlumatların ilkin uçot sənədləri və analitik uçot registrləri əsasında sistemləşdirilmiş şəkildə toplanması, mühasibat uçotu registrlərində əks etdirilməsi və ümumiləşdirilməsidir.

2.1.16. Mikro, kiçik, orta və iri sahibkarlıq subyektləri – müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş mikro, kiçik, orta və iri sahibkarlıq subyektlərinin bölgüsü meyarlarına əsasən hesabat dövrünün son tarixinə mikro, kiçik, orta və iri sahibkar hesab olunan sahibkarlıq subyektləridir.

2.1.17. Baş mühasib vəzifəsinə təyin edilən, habelə bu vəzifələri icra edən şəxs (bundan sonra – baş mühasib) – mühasibat uçotu subyektində mühasibat uçotunun aparılmasını təmin edən, mühasibat uçotuna əsasən maliyyə, vergi və digər hesabatların tərtib edilməsinə, habelə uçotun formalaşdırılmasına və mühasibat uçotu sənədlərinin saxlanılmasına cavabdeh olan vəzifəli şəxsdir.

2.1.18. Mühasibat uçotu xidməti – mühasibat uçotu subyektlərində öz işçiləri və ya müqavilə əsasında sahibkarlıq subyektləri tərəfindən mühasibat uçotunun aparılması, o cümlədən maliyyə, vergi və digər hesabatların hazırlanması və təqdim edilməsi sahəsində göstərilən xidmətdir.

2.1.19. Peşəkar mühasib – müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurumun təşkil etdiyi imtahandan müvəffəqiyyətlə keçərək, peşəkar mühasib sertifikatını almış və peşəkar mühasib təşkilatının üzvü olan şəxsdir.

2.1.20. Peşəkar mühasib sertifikatı – şəxsin müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurumun təşkil etdiyi imtahandan müvəffəqiyyətlə keçdiyini və “Peşəkar mühasib” səviyyəsinə uyğunluğunu təsdiq edən sənəddir.

2.1.21. Peşəkar mühasib səviyyəsi – maliyyə hesabatlarının Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına, İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarına və ya Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib edilməsi, habelə Azərbaycan Respublikasının qanunlarına əsasən vergi və digər hesabatların hazırlanması və təqdim edilməsi bacarığını təsdiq edən peşəkarlıq səviyyəsidir.

2.1.22. Peşəkar mühasib təşkilatı – üzvləri peşəkar mühasiblərdən ibarət olan və müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən akkreditasiya olunmuş qeyri-kommersiya təşkilatıdır.

2.1.23. Uçot siyasəti – maliyyə hesabatlarının hazırlanması və təqdim edilməsi zamanı mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən tətbiq edilən konkret prinsiplər, əsaslar, şərtlər və yanaşmalardır.

2.2. Bu qanunda istifadə olunan digər anlayışlar Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi və mövcud olan başqa qanunvericilik aktları ilə müəyyənləşdirilmiş mənaları ifadə edir.

Maddə 3. Mühasibat uçotunun məcburiliyi

3.1. Bütün mühasibat uçotu subyektlərində mühasibat uçotunun bu Qanunla müəyyən edilmiş müvafiq mühasibat uçotu standartlarına və uçot qaydalarına uyğun aparılması məcburidir. [7]

3.2. Mühasibat uçotu subyektinin rəhbəri tərəfindən müvafiq struktur bölmə yaradılmaqla və ya müqavilə əsasında sahibkarlıq subyektləri cəlb edilməklə mühasibat uçotu xidmətinin göstərilməsi təşkil edilir. Mikro və kiçik sahibkarlıq subyektlərinin rəhbərləri və fərdi sahibkarların şəxsən özləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş mikro və kiçik sahibkarlıq subyektlərində uçotun aparılması qaydalarına uyğun olaraq mühasibat uçotunu aparmaq hüququna malikdirlər. [8]

3.3. Mühasibat uçotu subyektində baş mühasib mühasibat uçotunun aparılmasını, mühasibat uçotuna əsasən maliyyə, vergi və digər hesabatların tərtib edilməsini, uçotun formalaşdırılmasını və mühasibat uçotu sənədlərinin saxlanılmasını təmin edir.

3.4. Paylarının (səhmlərinin) nəzarət zərfi dövlətə məxsus olan hüquqi şəxslərin, qiymətli kağızları fond birjasında dövriyyədə olan hüquqi şəxslər istisna olmaqla, digər ictimai əhəmiyyətli qurumların, iri, orta sahibkarlıq subyektlərinin, büdcə təşkilatlarının və illik maliyyə hesabatlarını və ya birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını dərc edən publik hüquqi şəxslərin baş mühasibləri peşəkar mühasiblər olmalıdırlar. [9]

3.5. Bu Qanunun 3.4-cü maddəsində göstərilən mühasibat uçotu subyektlərinə müqavilə əsasında mühasibat uçotu xidmətini həyata keçirən hüquqi şəxsin ən azı iki, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirən fiziki şəxsin özü peşəkar mühasib olmadığı hallarda, ən azı bir peşəkar mühasiblə əmək müqaviləsi olmalıdır.

Mühasİbat uçotu sahəsİndə tənzİmlənmə və nəzarət [10]

Maddə 4. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsi

4.1. Azərbaycan Respublikasında mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimləməsinin əsas məqsədi Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları, Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları, İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları və uçot qaydaları əsasında ölkədə maliyyə hesabatlarının tərtib olunmasını və mühasibat uçotunun aparılmasını təmin etməkdən ibarətdir. [11]

4.2. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən həyata keçirilir.

4.3. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı: [12]

4.3.1. Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının, Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının, İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarının Azərbaycan dilinə tərcüməsini təşkil edir və bu tərcümələrin həmin standartların Azərbaycan dilində rəsmi mətnləri kimi dərc olunmasını təmin edir; [13]

4.3.2. bu Qanuna uyğun olaraq uçot qaydalarını təsdiq edir;

4.3.3. İcra hakimiyyəti orqanlarının və büdcədənkənar dövlət fondlarının səlahiyyətləri daxilində onlar tərəfindən işlənib hazırlanmış mühasibat uçotu sahəsində normativ hüquqi aktların və tövsiyə xarakteri daşıyan sənədlərin təsdiq edilməsinə razılıq verir; [14]

4.3.4. Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarında, Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarında və İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarında dəyişikliklərin izlənilməsi və bu dəyişikliklərin onların Azərbaycan dilində olan rəsmi mətnlərində vaxtlı-vaxtında əks olunması məqsədi ilə bu sahədə ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edir; [15]

4.3.5. Kiçik sahibkarlıq subyektlərində sadələşdirilmiş uçotun aparılması qaydalarını hazırlayır və təsdiq edir; [16]

4.3.6. Milli mühasibat uçotu sisteminin təkmilləşdirilməsi məqsədilə, peşəkar mühasib təşkilatları ilə əməkdaşlıq edir;

4.3.7. Peşəkar mühasib sertifikatı almış şəxslərin dövlət reyestrinin aparılmasını təmin edir; [17]

4.3.8. Peşəkar mühasib təşkilatının akkreditasiya olunmasını həyata keçirir.

4.3-1. Bu Qanunun 4.3.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan beynəlxalq standartlar onların Azərbaycan dilində rəsmi mətnləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən dərc olunduğu gündən tətbiq edilir. Beynəlxalq standartların Azərbaycan dilində rəsmi mətnləri ilk dəfə dərc olunduqdan sonra müvafiq icra hakimiyyəti orqanı təsdiq etdiyi müvafiq Milli Mühasibat Uçotu Standartlarını və uçot qaydalarını ləğv edir.

4.3-2. Bu Qanunun 4.3.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan beynəlxalq standartların Azərbaycan dilində rəsmi mətnləri dərc olunanadək mühasibat uçotu subyektləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi Milli Mühasibat Uçotu Standartlarını və müvafiq uçot qaydalarını və ya bu Qanunun 4.3.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan beynəlxalq standartları ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilat tərəfindən qəbul olunmuş formada tətbiq etmək hüququna malikdirlər.

4.3-3. Bu Qanunun 4.3.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan beynəlxalq standartlarla ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilat tərəfindən qəbul edilmiş beynəlxalq standartlar arasında ziddiyyət yarandığı halda, ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilat tərəfindən qəbul edilmiş standartlar əsas götürülür.

4.4. Kredit t ə ş kilatlar ı t ə r ə find ə n m ü hasibat u ç otunun apar ı lmas ı qaydalar ı , o c ü ml ə d ə n illik maliyy ə hesabatlar ı n ı n forma v ə m ə zmunu m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı il ə raz ı la ş d ı r ı lmaqla, Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n M ə rk ə zi Bank ı t ə r ə find ə n m ü ə yy ə n edilir. [18]

Maddə 5. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət nəzarəti [19]

5.1. Mühasibat uçotunun aparılmasına dövlət nəzarəti mühasibat uçotu subyektlərinin aidiyyəti üzrə bu Qanunla müəyyən edilmiş uçot qaydalarına riayət etməsinin yoxlanılmasıdır.

5.2. Mühasibat uçotu subyekti (bu Qanunun 5.3-cü maddəsində göstərilən təşkilatlar istisna olmaqla) tərəfindən bu Qanunla müəyyən edilmiş tələblərə uyğun mühasibat uçotunun aparılmasına, habelə bu Qanunun 3.2-ci və 3.4-cü maddələrinin tələblərinin təmin edilməsinə dövlət nəzarəti həmin subyektlərdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən dövlət maliyyə nəzarəti tədbirləri və vergi yoxlamaları aparılarkən həyata keçirilir.

5.2-1. Kənar dövlət maliyyə nəzarətinin obyektində mühasibat uçotunun aparılmaması, yaxud qanunvericiliyin tələblərinə uyğun təşkil edilməməsi səbəbindən zəruri məlumatları əldə etmək mümkün olmadıqda, Azərbaycan Respublikasının Hesablama Palatası “Hesablama Palatası haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq, kənar dövlət maliyyə nəzarətinin obyektindən mühasibat uçotunun təmin edilməsini tələb edir. [20]

5.3. Kredit təşkilatları, sığortaçılar, təkrars ığ orta çı lar, h ü quqi ş əxs olan s ığ orta brokerləri və m ü stəsna olaraq s ığ orta agenti fəaliyyəti ilə mə şğ ul olan h ü quqi ş əxslər , investisiya fondları və bu fondların idarəçiləri, habelə qiymətli kağızlar bazarında lisenziyalaşdırılan şəxslərin mühasibat uçotunun aparılmasına, habelə bu Qanunun 3.2-ci və 3.4-cü maddələrinin tələblərinin təmin edilməsinə nəzarət Azərbaycan Respublikas ı n ı n Mərkəzi Bankı tərəfindən həyata keçirilir. [21]

Mühasİbat uçotu standartları

Maddə 6. Azərbaycan Respublikasında tətbiq edilən mühasibat uçotu standartları

6.0. Bu qanuna müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikasında tətbiq edilən mühasibat uçotu standartları aşağıdakılardır:

6.0.1. bu Qanunun 8.1-ci və 12-1.1-сi maddələrində göstərilmiş mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən istifadə edilən Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları; [22]

6.0.2. bu Qanunun 9-cu, 10.1-ci, 10.1-1-ci və 12-1.2.1-ci maddələrində göstərilmiş mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən istifadə edilən Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları;

6.0.3. bu Qanunun 12-1.2.2-ci və 13.1-ci maddələrində göstərilmiş mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən istifadə edilən İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları.

6.0.4. Bu qanunun 13.2-ci maddəsində göstərilmiş mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən istifadə edilmək məqsədilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qəbul etdiyi Qeyri-hökumət Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartları. [23]

Maddə 7. Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının hazırlanması və qəbul edilməsi [24]

7.1. Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurasının tövsiyəsi ilə mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı yeni Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının və ya mövcud olan Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına düzəlişin ilkin layihəsinin dərc olunmasını və bütün maraqlı tərəflərdən 60 gün ərzində həmin layihəyə dair rəylərin alınmasını təşkil edir.

7.2. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı bu qanunun 7.1-ci maddəsində qeyd olunan rəylərin nəzərdə keçirilməsi nəticəsində təklif edilən ilkin layihənin qəbul edilməsi barədə qərar verir. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı yeni Milli Mühasibat Uçotu Standartlarını və ya mövcud olan Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına düzəlişi ilkin layihədə dərc edildiyi kimi təsdiq etdikdə, həmin standartların və ya düzəlişin qüvvəyə minməsi tarixini müəyyən edir.

7.3. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilkin layihəyə dəyişikliklər etmək qərarına gəldikdə, yeni Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının və ya mövcud olan Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına düzəlişin dəyişdirilmiş layihəsini hazırlayır və təsdiq edir, həmin standartların və ya düzəlişin qüvvəyə minməsi tarixini müəyyən edir.

7.4. Təklif edilən ilkin layihənin düzəlişlə birlikdə və ya düzəlişsiz təsdiq edilməsi zamanı mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı həmin ilkin layihənin Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və ya İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarına uyğunluğunu və Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurasının tövsiyəsini nəzərə alır.

Qəbul edilən Milli Mühasibat Uçotu Standartları və ya Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına düzəliş Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarından, İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarından və ya Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurasının tövsiyəsindən fərqli olduqda, mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının və ya Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına düzəlişin qəbul edilməsinə dair qərarın əlavəsində bu fərqləri göstərməli və onun səbəblərini açıqlamalıdır.

7.5. Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının hazırlanması və qəbul edilməsi qaydaları mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir.

Kommersİya təşkİlatlarının mühasİbat uçotu və malİyyə hesabatları [25]

Maddə 8. İctimai əhəmiyyətli qurumların mühasibat uçotunun aparılması və maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsi [26]

8.1. İctimai əhəmiyyətli qurumlar bu qanuna əsasən tələb olunan maliyyə hesabatlarını yalnız Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun olaraq tərtib edirlər. [27]

8.1-1. Bu Qanunun 8.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş mühasibat uçotu subyektləri (kredit təşkilatları istisna olmaqla) mühasibat uçotunu Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına əsasən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi uçot qaydalarına uyğun aparırlar. [28]

8.2. Bir və ya daha çox törəmə cəmiyyətə malik olan hər hansı ictimai əhəmiyyətli qurum hüquqi şəxs kimi hazırladığı maliyyə hesabatından əlavə olaraq, Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatları tərtib etməlidirlər.

8.3. İctimai əhəmiyyətli qurum birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını aşağıda göstərilən dörd şərti bütövlükdə yerinə yetirdikdə tərtib etməmək hüququna malikdirlər: [29]

8.3.1. qurum törəmə cəmiyyət olduqda və onun bütün mülkiyyətçiləri (iştirakçıları, səhmdarları), səs vermə hüququ olmayanlar da daxil olmaqla, birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının təqdim edilməməsi barədə yekdilliklə razılığa gəldikdə;

8.3.2. qurumun qiymətli kağızları açıq şəkildə satılmadıqda;

8.3.3. qurum açıq bazara qiymətli kağızları buraxmadıqda;

8.3.4. qurumun bilavasitə və ya son nəticədə tabe olduğu əsas cəmiyyət Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını bu qanunun 12-ci maddəsinin tələblərinə müvafiq olaraq dərc etdirdikdə.

Maddə 9. Mikro və kiçik sahibkarlıq subyektlərinin mühasibat uçotunun aparılması və maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsi [30]

9.1. Mikro və kiçik sahibkarlıq subyektləri:

9.1.1. mühasibat uçotunun aparılmasını müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi mikro və kiçik sahibkarlıq subyektlərində uçotun aparılması qaydalarına uyğun olaraq təmin edirlər, və ya;

9.1.2. öz seçimlərindən asılı olaraq, maliyyə hesabatlarını Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və ya Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib etmək hüququna malikdirlər. Bu halda mikro və kiçik sahibkarlıq subyektləri mühasibat uçotunu, tətbiq etdiyi standartlardan asılı olaraq, bu Qanunun 8.1-1-ci və ya 10.1.1-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş uçot qaydalarına uyğun aparırlar.

9.2. Mikro və kiçik sahibkarlıq subyektləri, öz seçimlərindən asılı olaraq, növbəti il üçün illik maliyyə hesabatlarını Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və ya Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib etmək qərarını, uçot siyasətində əks etdirməklə, cari ilin dekabr ayının 31-dək qəbul edir.

Maddə 10. İri, orta və kiçik sahibkarlıq subyektlərinin mühasibat uçotunun aparılması və maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsi [31]

10.1. İri və orta sahibkarlıq subyektləri: [32]

10.1.1. maliyyə hesabatlarını Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib etməlidirlər. Bu halda iri və orta sahibkarlıq subyektləri mühasibat uçotunu Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına əsasən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi uçot qaydalarına uyğun aparırlar, və ya; [33]

10.1.2. öz seçimlərindən asılı olaraq, maliyyə hesabatlarını Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun şəkildə tərtib etmək hüququna malikdirlər. Bu halda mühasibat uçotunu bu Qanunun 8.1-1-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş uçot qaydalarına uyğun aparırlar.

10.1-1. Kiçik sahibkarlıq subyektləri: [34]

10.1-1.1. bu Qanunun 10.1.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş uçot qaydalarına uyğun olaraq mühasibat uçotunun aparılmasını təmin edirlər, və ya;

10.1-1.2. öz seçimlərindən asılı olaraq, maliyyə hesabatlarını Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və ya Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun şəkildə tərtib etmək hüququna malikdirlər. Bu halda kiçik sahibkarlıq subyektləri mühasibat uçotunu tətbiq etdiyi standartlardan asılı olaraq, bu Qanunun 8.1-1-ci və ya 10.1.1-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş uçot qaydalarına uyğun aparırlar. [35]

10.1-2. Azərbaycan Respublikasının digər qanunları ilə müəyyən edilən hallarda kiçik sahibkarlıq subyektləri tərəfindən maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsi məcburidir.

10.2. Törəmə cəmiyyətlərindən heç olmasa biri ictimai əhəmiyyətli qurum olan, habelə əsas və ya törəmə cəmiyyətlərindən biri maliyyə hesabatlarını öz seçiminə görə Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun şəkildə tərtib edən iri, orta və kiçik sahibkarlıq subyektlərinin birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatları Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib edilir. [36]

10.3. Bu Qanunun 10.2-ci maddəsinə əsasən Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib etmək öhdəliyi olmayan iri , orta və kiçik sahibkarlıq subyektləri birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib edirlər.

10.4. Bir və ya daha çox törəmə cəmiyyətlərə malik olan iri , orta və kiçik sahibkarlıq subyektləri aşağıda göstərilən şərtləri bütövlükdə yerinə yetirdikdə birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını tərtib etməmək hüququna malikdirlər: [37]

10.4.1. qurum törəmə cəmiyyət olduqda və onun bütün mülkiyyətçiləri (iştirakçıları, səhmdarları), səs vermə hüququ olmayanlar da daxil olmaqla, birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının təqdim edilməməsi üzrə yekdilliklə razılığa gəldikdə;

10.4.2. qurumun qiymətli kağızları açıq şəkildə satılmadıqda;

10.4.3. qurum açıq bazara qiymətli kağızları buraxmadıqda;

10.4.4. qurumun bilavasitə və ya son nəticədə tabe olduğu əsas cəmiyyət Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və ya Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını bu qanunun 12-ci maddəsinin tələblərinə müvafiq olaraq dərc etdirdikdə. [38]

10.5. İri , orta və kiçik sahibkarlıq subyektləri, öz seçimlərindən asılı olaraq, növbəti il üçün illik maliyyə hesabatlarını Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və ya Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib etmək qərarını, uçot siyasətində əks etdirməklə, cari ilin dekabr ayının 31-dək qəbul edir. [39]

Maddə 11. Kommersiya təşkilatlarının maliyyə hesabatları üçün hesabat dövrü

11.0. Kommersiya təşkilatlarının illik maliyyə hesabatları üçün aşağıdakı hesabat dövrləri müəyyən edilir:

11.0.1. İl ərzində oktyabr ayının 1-dək yeni yaradılan mühasibat uçotunun subyektləri üçün birinci hesabat dövrü onların qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada dövlət qeydiyyatına alındığı tarixdən dekabr ayının 31-i də daxil olmaqla;

11.0.2. Oktyabr ayının 1-dən sonra yeni yaradılmış mühasibat uçotunun subyektləri üçün isə birinci hesabat dövrü onların qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada dövlət qeydiyyatına alındığı tarixdən növbəti ilin dekabr ayının 31-i də daxil olmaqla;

11.0.3. Digər mühasibat uçotunun subyektləri üçün hesabat dövrü yanvar ayının 1-dən dekabr ayının 31-i də daxil olmaqla.

Maddə 12. Kommersiya təşkilatlarının maliyyə hesabatlarının təqdim və dərc edilməsi qaydası

12.1. Kommersiya təşkilatları illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını müvafiq qurumlara qanunvericilik aktları ilə, digər şəxslərə isə nizamnamələri ilə müəyyən olunmuş hallarda, qaydada və müddətlərdə təqdim edirlər. Bu Qanunun 5.3-cü madd ə sind ə g ö st ə ril ə n m ü hasibat u ç otu subyektl ə ri t ə r ə find ə n maliyy ə hesabatlar ı n ı n t ə qdim edilm ə si v ə d ə rc olunmas ı qaydas ı Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n m ü vafiq sah ə vi qanunlar ı il ə t ə nziml ə nir. Dig ə r kommersiya təşkilatlarının illik maliyyə hesabatlarının və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının təqdim edilməsi və dərc olunması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. [40]

12.2. Dövlət zəmanəti ilə kredit alan və ya dövlət borcunun xərclənməsi ilə bağlı layihələrdə iştirak edən, həmçinin büdcədən subsidiya, subvensiya, qrant və ya müəyyən səlahiyyətlərin yerinə yetirilməsi ilə bağlı büdcə vəsaiti ayrılan kommersiya təşkilatları illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını qanunla müəyyən edilmiş hallarda auditor rəyi ilə birlikdə mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına bu Qanunun 12.1-ci madd ə sin ə m ü vafiq olaraq m ü ə yy ə n olunmu ş m ü dd ə tl ə rd ə təqdim edirlər. [41]

12.3. İctimai əhəmiyyətli qurumlardan və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını hazırlayan kommersiya təşkilatlarından (mikro və kiçik sahibkarlıq subyektləri istisna olmaqla), habelə bu Qanunun 12.2-ci maddəsində qeyd edilən təşkilatlardan həmçinin aşağıdakılar tələb olunur: [42]

12.3.1. qurumun İnternet səhifəsi olduqda, həmin məlumatlardan sərbəst istifadə edilməsini təmin etmək şərtilə, illik maliyyə hesabatının və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının, qanunla müəyyən edilmiş hallarda auditor rəyi ilə birlikdə, həmin internet səhifəsində və ya mətbu orqanda dərc olunması; [43]

12.3.2. qurumun illik maliyyə hesabatının və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının qanunla müəyyən edilmiş hallarda auditor rəyi ilə birlikdə mətbu orqanda dərc olunması; [44]

12.3.3. qurumun illik maliyyə hesabatlarının və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının nüsxəsinin qanunla müəyyən edilmiş hallarda auditor rəyi ilə birlikdə hər hansı şəxsə, onun müraciəti əsasında pulsuz təqdim olunması. [45]

12.3-1. Bu Qanunun 12.3-cü maddəsində göstərilmiş qurumlar törəmə cəmiyyət olduqda və qurumun bilavasitə və ya son nəticədə tabe olduğu əsas cəmiyyət maliyyə hesabatlarını bu Qanunun 12.3.1-ci maddəsinin tələblərinə uyğun olaraq dərc etdirdikdə, qurum maliyyə hesabatlarını dərc etdirməmək hüququna malikdir. [46]

12.4. Mühasibat uçotu subyektinin nizamnaməsi ilə müəyyən olunmuş idarəetmə orqanı bu subyektin maliyyə hesabatlarının və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının hazırlanmasına, təqdim və dərc olunmasına cavabdehdir.

12.5. Kommersiya təşkilatlarının Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi əsasında vergi orqanlarına təqdim etdikləri vergi hesabatları bu Qanunun tələblərinə uyğun olaraq təqdim etdikləri maliyyə hesabatlarını əvəz etmir. [47]

12.6. Bu Qanunun 12.3-cü maddəsinə uyğun olaraq, maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını auditor rəyi ilə birlikdə dərc etməli olan kommersiya təşkilatlarının siyahısını (bu Qanunun 12.2-ci maddəsində göstərilənlər istisna olmaqla) müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ildə bir dəfə hesabat ilindən sonrakı ilin mart ayının 31-dək müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edir.

Publik hüquqi şəxslərin mühasibat uçotu və maliyyə hesabatları [49]

Maddə 12-1. Publik hüquqi şəxslərin mühasibat uçotunun aparılması və maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsi [50]

12-1.1. Bu Qanunun 12-1.2-ci maddəsində göstərilən mühasibat uçotu subyektləri istisna olmaqla, publik hüquqi şəxslər maliyyə hesabatlarını Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun şəkildə tərtib edirlər və mühasibat uçotunu bu Qanunun 8.1-1-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş uçot qaydalarına uyğun aparırlar . [51]

12-1.2. Dövlət və bələdiyyə tərəfindən yaradılan tibb müəssisəsi, uşaq evləri sosial xidmət müəssisəsi, açıq və qapalı tipli xüsusi təlim-tərbiyə müəssisəsi, məktəbəqədər təhsil müəssisəsi, ümumtəhsil məktəbi, peşə təhsili müəssisəsi, orta ixtisas təhsili müəssisəsi, ali təhsil müəssisəsi, xüsusi təhsil müəssisəsi və ailə tipli kiçik qrup evi bu Qanuna əsasən tələb olunan maliyyə hesabatlarını aşağıdakı qaydada tərtib edirlər: [52]

12-1.2.1. nizamnamələrində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq hüququ nəzərdə tutulduğu halda, Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və ya öz seçimlərindən asılı olaraq Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun olaraq; [53]

12-1.2.2. nizamnamələrində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq hüququ nəzərdə tutulmadığı halda, İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarına uyğun olaraq. [54]

12-1.2-1. Bu Qanunun 12-1.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş mühasibat uçotu subyektləri tətbiq etdiyi standartlardan asılı olaraq, mühasibat uçotunu bu Qanunun 8.1-1-ci, 10.1.1-ci və ya 14.1-1-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş uçot qaydalarına uyğun aparırlar. [55]

12-1.3. Bir və ya daha çox törəmə publik hüquqi şəxsə və (və ya) təsərrüfat cəmiyyətinə malik olan hər hansı publik hüquqi şəxs hazırladığı maliyyə hesabatından əlavə olaraq, birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatları tərtib etməlidir.

12-1.4. Publik hüquqi şəxslərin maliyyə hesabatları üçün hesabat dövrü bu Qanunun 11-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş müddətlərə uyğun müəyyən edilir.

12-1.5. Publik hüquqi şəxslər hesabat dövrü başa çatdıqdan sonra, illik maliyyə hesabatlarını növbəti ilin aprel ayının 30-dan, birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını isə, növbəti ilin iyun ayının 30-dan gec olmayaraq təqdim etməlidirlər.

12-1.6. Publik hüquqi şəxslər illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını tabe olduğu yuxarı təşkilata və ya birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını tərtib edən publik hüquqi şəxsə, habelə qanunla və nizamnamələri ilə müəyyən edilmiş şəxslərə, bunlar olmadıqda isə təsisçiyə təqdim edirlər.

12-1.7. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən yaradılan publik hüquqi şəxslər illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını auditor rəyi ilə birlikdə təsisçiyə təqdim edirlər.

12-1.8. Dövlət zəmanəti ilə kredit alan və ya dövlət borcunun xərclənməsi ilə bağlı layihələrdə iştirak edən, həmçinin dövlət büdcəsindən subsidiya, subvensiya, qrant və ya müəyyən səlahiyyətlərin yerinə yetirilməsi ilə bağlı vəsait ayrılan publik hüquqi şəxslər (bu Qanunun 12-1.2-ci maddəsində göstərilənlər istisna olmaqla) illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını auditor rəyi ilə birlikdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edirlər.

12-1.9. Birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını tərtib edən (bu Qanunun 12-1.2-ci maddəsində göstərilənlər istisna olmaqla), habelə nizamnamələrində maliyyə hesabatlarının dərc edilməsi nəzərdə tutulan və bu Qanunun 12-1.7-ci və 12-1.8-ci maddələrində qeyd edilən publik hüquqi şəxslər (bu Qanunun 12-1.2-ci maddəsində göstərilənlər istisna olmaqla) illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını auditor rəyi ilə birlikdə özlərinin rəsmi internet səhifələrində və ya mətbu orqanda dərc edirlər. [56]

12-1.10. Publik hüquqi şəxslər illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını dərc etdikdə, onların törəmə publik hüquqi şəxsləri maliyyə hesabatlarını dərc etmirlər.

12-1.11. Publik hüquqi şəxslərin Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi əsasında vergi orqanlarına təqdim etdikləri vergi hesabatları bu Qanunun tələblərinə uyğun olaraq təqdim etdikləri maliyyə hesabatlarını əvəz etmir. [57]

Qeyrİ-kommersİya təşkİlatlarının mühasİbat uçotu və malİyyə hesabatları [58]

Maddə 13. Qeyri-kommersiya təşkilatlarının maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsi

13.1. Büdcə təşkilatları və bələdiyyə orqanları bu Qanuna əsasən tələb olunan maliyyə hesabatlarını İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib edirlər. [59]

13.2. Qeyri-hökumət təşkilatları maliyyə hesabatlarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş formaya uyğun tərtib edirlər.

13.3. Siyasi partiyalar bu Qanuna əsasən tələb olunan maliyyə hesabatlarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş siyasi partiyalarda sadələşdirilmiş mühasibat uçotunun aparılması qaydalarına uyğun tərtib edirlər. [60]

13.4. Digər qeyri-kommersiya təşkilatları, o cümlədən büdcədənkənar dövlət fondları iş xüsusiyyətlərindən asılı olaraq maliyyə hesabatlarını bu Qanunla müəyyən edilmiş müvafiq beynəlxalq standartlara uyğun olaraq tərtib edirlər.

Maddə 14 . Qeyri-kommersiya təşkilatları üçün mühasibat uçotunun aparılması, hesabat dövrü, maliyyə hesabatlarının təqdim və dərc edilməsi [61]

14.1. Büdcə təşkilatları üçün hesabat dövrü və maliyyə hesabatlarının təqdim edilməsi qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

14.1-1. Bu Qanunun 13.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş təşkilatlar mühasibat uçotunun aparılmasını İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarına əsasən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi uçot qaydalarına uyğun həyata keçirirlər. [62]

14.2. Bələdiyyə orqanlarının yerli büdcənin icrası haqqında maliyyə hesabatlarının təqdim edilməsi, hesabat dövrləri və dərc edilməsi qaydaları “Bələdiyyələrin maliyyəsinin əsasları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilir. [63]

14.3. Büdcə təşkilatlarının bu qanuna uyğun olaraq təqdim etdikləri maliyyə hesabatları “Büdcə sistemi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycan Respublikasının illik dövlət büdcəsi haqqında qanunları və büdcə sisteminə aid olan digər müvafiq normativ hüquqi aktlar əsasında tələb olunan maliyyə hesabatlarını əvəz etmir, onlara əlavə edilir. [64]

14.4. Qeyri-hökumət təşkilatının illik maliyyə hesabatının forması, məzmunu və təqdim edilməsi qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. [65]

14.4-1. Qeyri-hökumət təşkilatları mühasibat uçotunun aparılmasını İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarının ümumi prinsiplərinə əsasən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi uçot qaydalarına uyğun həyata keçirirlər. [66]

14.5. Qeyri-hökumət təşkilatları illik maliyyə hesabatlarını bu qanunun 12-ci maddəsinin tələblərinə uyğun olaraq dərc etdirirlər. [67]

14.6. Siyasi partiyalar tərəfindən illik maliyyə hesabatları auditor rəyi ilə birlikdə hər il aprel ayının 1-dən gec olmayaraq Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edilir. Siyasi partiyaların maliyyə hesabatlarının forması, məzmunu və təqdim edilməsi qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. Siyasi partiyalar illik maliyyə hesabatlarını auditor rəyi ilə birlikdə kütləvi informasiya vasitələrində dərc etdirirlər. [68]

14.7. Bu Qanunun 13.4-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş təşkilatlar mühasibat uçotunun aparılmasını, iş xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, bu Qanunla müəyyən edilmiş müvafiq uçot qaydalarına uyğun həyata keçirirlər. Həmin təşkilatların maliyyə hesabatları üçün hesabat dövrü bu Qanunun 11-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş müddətlərə uyğun müəyyən edilir və bu təşkilatlar hesabat dövrü başa çatdıqdan sonra, illik maliyyə hesabatlarını növbəti ilin aprel ayının 30-dan, birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını isə, növbəti ilin iyun ayının 30-dan gec olmayaraq təsisçiyə, habelə qanunla və nizamnamələri ilə müəyyən edilmiş şəxslərə təqdim etməlidirlər. [69]

14.8. Qeyri-kommersiya təşkilatlarının Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi əsasında vergi orqanlarına təqdim etdikləri vergi hesabatları bu Qanunun tələblərinə uyğun olaraq təqdim etdikləri maliyyə hesabatlarını əvəz etmir.

Fəsil V-I Peşəkar mühasib sertifikatının verilməsi [70]

Maddə 14-1. Peşəkar mühasib sertifikatının verilməsi

14-1.1. Peşəkar mühasib sertifikatının verilməsi məqsədi ilə imtahanların keçirilməsi və sertifikatların verilməsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurum tərəfindən, peşəkar mühasib sertifikatı almış şəxslərin dövlət reyestrinin aparılması isə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən həyata keçirilir.

14-1.2. Peşəkar mühasib sertifikatının verilməsi prosesinin təşkili, imtahanların keçirilməsi və peşəkar mühasib sertifikatı almış şəxslərin dövlət reyestrinin aparılması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

14-1.3. Forması müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən peşəkar mühasib sertifikatının qüvvədə olma müddəti beş ildir. Peşəkar mühasib kimi fəaliyyətini davam etdirmək istəyən şəxs peşəkar mühasib sertifikatının qüvvədə olma müddətinin son ilində növbəti sertifikatı almaq üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurum tərəfindən keçirilən imtahanlarda iştirak etməli və yenidən peşəkar mühasib sertifikatı almalıdır.

14-1.4. Peşəkar mühasib sertifikatı alaraq fəaliyyətə başlayan şəxs sonradan eyni standart üzrə iki dəfə sertifikat aldıqda, sonuncu sertifikat şəxsə ömürlük verilir və həmin şəxs sertifikatda qeyd olunan standart üzrə peşəkar mühasib kimi fəaliyyətini davam etdirməsi üçün hər hansı imtahana cəlb olunmur.

Maddə 15. Mühasibat məlumatlarının məxfiliyinin qorunması

15.1. Mühasibat uçotu sənədlərində kommersiya sirri hesab edilən məlumat olduqda, bu məlumatların açıqlanması “Kommersiya sirri haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun həyata keçirilir. [71]

15.2. Dövlət orqanlarının qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada mühasibat uçotunda istifadə olunan bütün sənədlərlə tanış olmaq hüququ vardır.

15.3. Mühasibat uçotu subyekti tərəfindən audit yoxlamasına cəlb olunmuş auditorun qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada bütün mühasibat uçotu sənədləri ilə tanış olmaq hüququ vardır.

Maddə 16. Mühasibat uçotu üzrə qanunvericiliyin pozulmasına görə məsuliyyət [72]

16.1. Mühasibat uçotu subyekti tərəfindən maliyyə hesabatlarının və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının hazırlanması, təqdim olunması, dərc edilməsi, mühasibat uçotu sənədlərinin saxlanılması ilə əlaqədar qanunun tələblərini pozan şəxslər Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.

16.2. Bu Qanunla müəyyən edilmiş tələblərə uyğun mühasibat uçotunun aparılmamasına görə mühasibat uçotu subyektinin rəhbəri, baş mühasib və ya mühasibat uçotu xidmətini həyata keçirən hüquqi və ya fiziki şəxs olan sahibkarlıq subyektləri, habelə bu Qanunun 3.2-ci və 3.4-cü maddələrinin tələblərinin pozulmasına görə mühasibat uçotu subyektinin rəhbəri Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.

17.0. Mühasibat uçotu subyektləri bu qanunun 8-ci, 9-cu, 10-cu və 13-cü maddələrində göstərilmiş tələbləri aşağıda müəyyən edilmiş tarixlərdən gec olmayaraq bütün hesabat dövrləri üçün icra etməlidirlər:

17.0.1. bu qanunun 8-ci və 10-cu maddələrində göstərilmiş bütün mühasibat uçotu subyektləri – 2008-ci il 1 yanvar tarixdən;

17.0.2. bu qanunun 9-cu maddəsində göstərilmiş bütün mühasibat uçotu subyektləri – 2006-cı il 1 yanvar tarixdən;

17.0.3. bu qanunun 13-cü maddəsində göstərilmiş bütün mühasibat uçotu subyektləri – 2009-cu il 1 yanvar tarixdən.

Maddə 18. Keçid müddəaları

18.1. Bu qanunla müəyyən edilmiş Milli Mühasibat Uçotu Standartları və uçot qaydaları qüvvəyə minənədək mühasibat uçotu ilə bağlı mövcud olan normativ hüquqi aktlar qüvvədə qalır. [74]

18.2. Bu qanunla müəyyən edilmiş Milli Mühasibat Uçotu Standartları qüvvəyə mindikdən sonra Mühasibat uçotu ilə bağlı qüvvədə olan normativ hüquqi aktlar ilə Milli Mühasibat Uçotu Standartları və uçot qaydaları arasında ziddiyyət yarandığı halda, Milli Mühasibat Uçotu Standartları və ya uçot qaydaları tətbiq edilir.

18.3. Milli Mühasibat Uçotu Standartları bütövlükdə qüvvəyə minənədək hazırlanmış Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının mərhələlərlə tətbiqi müddətləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

18.4. 2008-ci il 1 yanvar tarixinə qədər Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına əsasən mühasibat uçotunu aparmalı və maliyyə hesabatlarını təqdim etməli olan ictimai əhəmiyyətli qurumların siyahısı bu qanun qüvvəyə mindikdən sonra bir il müddətində müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyənləşdirilir və zərurət yarandıqda bu siyahıya əlavələr və dəyişikliklər edilir. [75]

18.5. Bu Qanunun 3.4-cü maddəsində göstərilən baş mühasiblər tərəfindən peşəkar mühasib sertifikatının əldə edilməsi mərhələli şəkildə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi müddətlərə və ardıcıllığa uyğun olaraq həyata keçirilir. [76]

Maddə 19. Qanunun qüvvəyə minməsi

Bu Qanun dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir.

İlham ƏLİYEV,

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Bakı şəhəri, 29 iyun 2004-cü il

QANUNA EDİLMİŞ DƏYİŞİKLİK VƏ ƏLAVƏLƏRİN SİYAHISI

1. 28 oktyabr 2008-ci il tarixli 711-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti 14 dekabr 2008-ci il, № 279, Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik toplusu, 2008-ci il, № 12, maddə 1049)

2. 12 fevral 2010-cu il tarixli 952-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti 18 aprel 2010-cu il, № 82, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2010-ci il, № 4, maddə 265)

3. 5 mart 2010-cu il tarixli 972-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 17 aprel 2010-cu il, № 81, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2010-cu il, № 04, maddə 276)

4. 1 may 2012-ci il tarixli 350-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 06 iyun 2012-ci il, № 123, “Azərbaycan” qəzeti 07 iyun 2012-ci il, № 124, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 512)

5. 29 may 2012-ci il tarixli 370-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 21 iyun 2012-ci il, № 135, “Azərbaycan” qəzeti 23 iyun 2012-ci il, № 137 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 529 )

6. 11 dekabr 2012-ci il tarixli 499-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 19 yanvar 2013-cü il, № 12; “Azərbaycan” qəzeti, 23 yanvar 2013-cü il, № 15; Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2013-cü il, № 01, maddə 18 )

7. 29 may 2015-ci il tarixli 1299-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 16 iyul 2015-ci il, № 152; Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2015-ci il, № 07, maddə 819)

8. 30 sentyabr 2016-cı il tarixli 315-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 20 oktyabr 2016-cı il, № 231 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 10, maddə 1601 )

9. 30 sentyabr 2016-cı il tarixli 332-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 oktyabr 2016-cı il, № 233 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 10, maddə 1609 )

10. 30 sentyabr 2016-cı il tarixli 319-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 20 noyabr 2016-cı il, № 257 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 11, maddə 1754 )

11. 1 fevral 2017-ci il tarixli 511-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2017-ci il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, № 3, maddə 333 )

12. 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 )

13. 28 dekabr 2018-ci il tarixli 1411-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 1 fevral 2019-cu il, № 25, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, № 01, maddə 28 )

14. 29 mart 2019-cu il tarixli 1552-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 26 may 2019-cu il, № 115, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, № 5, maddə 797 )

15. 9 aprel 2019-cu il tarixli 1563-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 23 aprel 2019-cu il, № 87 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, №4, maddə 599 )

16. 27 iyun 2019-cu il tarixli 1622-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 11 avqust 2019-cu il, № 175 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, №8, maddə 1365 )

17. 22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 )

18. 29 oktyabr 2021-ci il tarixli 391-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 dekabr 2021-ci il, № 278 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 12, maddə 1298 )

İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİN SİYAHISI

[1] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 1.2-ci maddədən “və büdcədənkənar dövlət fondları” və “, habelə tövsiyə xarakteri daşıyan sənədlər” sözləri çıxarılmışdır.

[2] 28 dekabr 2018-ci il tarixli 1411-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 1 fevral 2019-cu il, № 25, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, № 01, maddə 28 ) ilə yeni məzmunda 1.3-cü maddə əlavə edilmişdir.

[3] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 2.1.1-ci maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

2.1.1. Uçot qaydaları – bu qanuna əsasən maliyyə hesabatlarını Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına müvafiq hazırlamalı olan mühasibat uçotu subyektləri üçün ilkin sənədlərin və uçot registrlərinin formasını müəyyənləşdirən qaydalardır.

9 aprel 2019-cu il tarixli 1563-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 23 aprel 2019-cu il, № 87 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, №4, maddə 599 ) ilə 2.1.1-ci maddədən “normativ” sözü çıxarılmışdır.

[4] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 2.1.3-2.1.7-ci maddələr yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

2.1.3. Maliyyə hesabatlarının beynəlxalq standartları – Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları Şurası tərəfindən işlənib hazırlanmış, qəbul və ya təsdiq olunmuş Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları, Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları və Şərhlər üzrə Daimi Komitənin şərhləri, habelə Maliyyə Hesabatları Şərhi üzrə Beynəlxalq Komitənin müvafiq şərhləridir.

2.1.4. İctimai sektor üçün mühasibat uçotunun beynəlxalq standartları – Mühasiblərin Beynəlxalq Federasiyasının İctimai Sektor üzrə Komitəsi tərəfindən işlənib hazırlanmış, qəbul və ya təsdiq olunmuş mühasibat uçotu standartlarıdır.

2.1.5. Milli Mühasibat Uçotu Standartları – müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilən mühasibat uçotu standartlarıdır.

2.1.6. Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının Tətbiqi üzrə Şərhlər və Tövsiyələr – müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının müddəalarının şərh olunması məqsədilə işlənib hazırlanmış və təsdiq edilmiş metodoloji təlimatlardır.

2.1.7. Kiçik sahibkarlıq subyektlərində sadələşdirilmiş uçotun aparılması qaydaları – müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən kiçik sahibkarlıq subyektlərində mühasibat uçotunun aparılması üçün müəyyən edilmiş xüsusi qaydalardır.

[5] 30 sentyabr 2016-cı il tarixli 315-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 20 oktyabr 2016-cı il, № 231 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 10, maddə 1601 ) ilə 2.1.9-cu maddədə “investisiya fondları” sözlərindən sonra “və bu fondların idarəçiləri” sözləri əlavə edilmişdir.

30 sentyabr 2016-cı il tarixli 319-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 20 noyabr 2016-cı il, № 257 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 11, maddə 1754 ) ilə 2.1.9-cu maddədə “qeyri-dövlət (özəl) sosial fondları,” sözlərindən sonra “qiymətli kağızlar bazarında lisenziyalaşdırılan şəxslər,” sözləri əlavə edilmişdir.

29 oktyabr 2021-ci il tarixli 391-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 dekabr 2021-ci il, № 278 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 12, maddə 1298 ) ilə 2.1.9-cu maddədə “ s ığ orta ş irkətləri ” s ö zləri “ s ığ orta çı lar, təkrars ığ orta çı lar ” s ö zləri ilə əvəz edilmişdir.

[6] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 2.1.10-2.1.23-cü maddələr əlavə edilmişdir.

[7] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 3-cü maddənin mətni yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Bütün mühasibat uçotu subyektlərində mühasibat uçotunun bu qanunda müəyyən edilmiş müvafiq mühasibat uçotu standartlarına və ya sadələşdirilmiş uçotun qaydalarına uyğun aparılması məcburidir.

[8] 22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 ) ilə 3.2-ci maddənin ikinci cümləsindən hər iki halda, 9-cu maddənin adından, 9.1-ci maddənin birinci abzasından, 9.1.1-ci maddədən, 9.1.2-ci maddənin ikinci cümləsindən və 9.2-ci maddədən “və kiçik” sözləri çıxarılmışdır.

[9] 22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 ) ilə 3.4-cü maddəyə “iri” sözündən sonra “, orta” sözü əlavə edilmişdir.

[10] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə II fəslin adına “tənzimlənmə” sözündən sonra “və nəzarət” sözləri əlavə edilmişdir.

[11] 1 fevral 2017-ci il tarixli 511-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2017-ci il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, № 3, maddə 333 ) ilə 4.1-ci maddədə “kommersiya təşkilatları üçün” sözləri çıxarılmışdır, “qeyri-kommersiya təşkilatları üçün isə” sözləri “habelə” sözü ilə əvəz edilmişdir.

4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.1-ci maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

4.1. Azərbaycan Respublikasında mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsinin əsas məqsədi kommersiya təşkilatları üçün maliyyə hesabatlarının beynəlxalq standartlarını və onlara əsaslanan Milli Mühasibat Uçotu Standartlarını, habelə İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarına əsaslanan Milli Mühasibat Uçotu Standartlarını hazırlamaqla və tətbiq etməklə ölkədə mühasibat uçotunun beynəlxalq standartlar əsasında inkişaf etdirilməsini və maliyyə hesabatlarında şəffaflığı təmin etməkdən ibarətdir.

[12] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.3-cü maddədə “Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq” sözləri “Müvafiq” sözü ilə əvəz edilmişdir.

[13] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.3.1-ci və 4.3.2-ci maddələr yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

4.3.1. Maliyyə hesabatlarının beynəlxalq standartlarının və İctimai sektor üçün mühasibat uçotunun beynəlxalq standartlarının Azərbaycan dilinə tərcüməsini və Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları Şurası, Mühasiblərin Beynəlxalq Federasiyası və ya digər aidiyyəti orqanlardan bu tərcümələrin Azərbaycan dilinə Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının və İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarının rəsmi mətnləri kimi təsdiq edilməsini təşkil edir;

4.3.2. Milli Mühasibat Uçotu Standartlarını, Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının Tətbiqi üzrə Şərhləri, Tövsiyələri və Uçot Qaydalarını işləyib hazırlayır və təsdiq edir;

[14] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.3.3-cü maddədən “və büdcədənkənar dövlət fondlarının” və “və tövsiyə xarakteri daşıyan sənədlərin” sözləri çıxarılmışdır, həmin maddədə “tətbiq” sözü “təsdiq” sözü ilə əvəz edilmişdir.

[15] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.3.4-cü maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

4.3.4. Maliyyə hesabatlarının beynəlxalq standartlarında və İctimai sektor üçün mühasibat uçotunun beynəlxalq standartlarında dəyişikliklərin izlənilməsi və bu dəyişikliklərin Milli Mühasibat Uçotu Standartlarında vaxtlı-vaxtında əks olunması məqsədilə Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları Şurası və Mühasiblərin Beynəlxalq Federasiyasının İctimai Sektor üzrə Komitəsi ilə əməkdaşlıq edir;

[16] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.3.5-ci maddə ləğv edilmişdir.

[17] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.3.6-cı maddənin sonunda nöqtə işarəsi nöqtəli vergül işarəsi ilə əvəz edilmişdir və yeni məzmunda 4.3.7-ci, 4.3.8-ci və 4.3-1-4.3-3-cü maddələr əlavə edilmişdir.

[18] 5 mart 2010-cu il tarixli 972-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 17 aprel 2010-cu il, № 81, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2010-cu il, № 04, maddə 276) ilə 4.4-cü maddəsində “Milli Bankı” sözləri “Mərkəzi Bankı” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 4.4-cü və 12.2-ci maddələrdən “mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən” sözləri çıxarılmışdır.

9 aprel 2019-cu il tarixli 1563-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 23 aprel 2019-cu il, № 87 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, №4, maddə 599 ) ilə 4.4-cü maddədə “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı” sözləri “müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurum” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

29 oktyabr 2021-ci il tarixli 391-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 dekabr 2021-ci il, № 278 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 12, maddə 1298 ) ilə 4.4-cü maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi

4.4. Kredit təşkilatlarında mühasibat uçotu qaydaları və hesabatların forma, məzmunu və dövriliyi mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurum tərəfindən müəyyən edilir.

[19] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 5-ci maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Maddə 5. Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurası

5.1. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına mühasibat uçotu və maliyyə hesabatı sahəsində məsləhətlər vermək məqsədilə Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurası yaradılır.

5.2. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı Maliyyə hesabatlarının beynəlxalq standartlarının və İctimai sektor üçün mühasibat uçotunun beynəlxalq standartlarının tətbiqi, Milli mühasibat uçotu standartlarının hazırlanması və Azərbaycan Respublikasında mühasibat uçotunun inkişafına dair mühüm məsələlər üzrə qərar qəbul etməzdən əvvəl Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurası ilə məsləhətləşməlidir.

5.3. Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurası Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının və İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarının tətbiqində maraqlı olan təşkilatların və şəxslərin Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının hazırlanması prosesində iştirakını təmin etməklə dövlət hakimiyyəti orqanlarının, kommersiya və qeyri-kommersiya təşkilatlarının, mühasib peşəsini təmsil edən mütəxəssislərdən və tədris müəssisələrinin nümayəndələrindən ibarət olmalıdır.

5.4. Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurasının bütün üzvləri Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları və İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları haqqında əsaslı biliklərə malik olan mütəxəssislərdən seçilməlidir.

5.5. Mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının vəzifəli şəxsləri Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurasının tərkibinə sədr və ya üzv kimi daxil edilə bilməzlər.

5.6. Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurasının Nizamnaməsi, sədri və üzvləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir.

5.7. Mühasibat Uçotu üzrə Məsləhət Şurasının maliyyələşdirilməsi mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının büdcəsindən ayırmalar və qanunvericiliklə qadağan olunmayan digər mənbələr hesabına təmin edilir.

[20] 27 iyun 2019-cu il tarixli 1622-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 11 avqust 2019-cu il, № 175 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, №8, maddə 1365 ) ilə yeni məzmunda 5.2-1-ci maddə əlavə edilmişdir.

[21] 29 oktyabr 2021-ci il tarixli 391-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 dekabr 2021-ci il, № 278 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 12, maddə 1298 ) ilə 5.3-cü maddədə “ s ığ orta ş irkətləri ” s ö zləri “ s ığ orta çı lar, təkrars ığ orta çı lar, h ü quqi ş əxs olan s ığ orta brokerləri və m ü stəsna olaraq s ığ orta agenti fəaliyyəti ilə mə şğ ul olan h ü quqi ş əxslər ” s ö zləri ilə, “ m ü vafiq icra hakimiyyəti orqan ı n ı n yaratd ığı qurum ” s ö zləri isə “ Azərbaycan Respublikas ı n ı n Mərkəzi Bank ı ” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[22] 1 fevral 2017-ci il tarixli 511-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2017-ci il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, № 3, maddə 333 ) ilə 6.0.1-ci maddədə “maddəsində” sözü “və 12-1.1-ci maddələrində” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

1 fevral 2017-ci il tarixli 511-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2017-ci il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, № 3, maddə 333 ) ilə 6.0.2-ci maddədə “maddəsində” sözü “və 12-1.2.1-ci maddələrində” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

1 fevral 2017-ci il tarixli 511-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2017-ci il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, № 3, maddə 333 ) ilə 6.0.3-cü maddədə “13.1-ci maddəsində” sözləri “12-1.2.2-ci və 13.1-ci maddələrində” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 6.0.1-6.0.3-cü maddələr yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

6.0.1. Bu qanunun 8.1-ci və 12-1.1-ci maddələrində göstərilmiş mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən tam şəkildə istifadə edilmək məqsədilə qəbul olunmuş Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları. Bu standartlara dəyişikliklər yalnız Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartları Şurası tərəfindən edilə bilər və onlar həmin şura tərəfindən rəsmi şəkildə qəbul edildikdən sonra qüvvəyə minir;

6.0.2. Bu qanunun 10.1-ci və 12-1.2.1-ci maddələrində göstərilmiş mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən istifadə edilmək məqsədilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qəbul etdiyi Kommersiya təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartları. Bu standartlar Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları əsasında hazırlanaraq, Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları ilə nizamlanan bütün məsələləri əhatə etməlidir. Maliyyə hesabatlarının beynəlxalq standartlarının hər hansı birinin bütövlükdə və ya onun hər hansı müddəasını Kommersiya təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına daxil etməmək və ya daxil etməzdən əvvəl dəyişiklik etmək zəruriyyəti yaranarsa, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının ilkin formasının tətbiq edilməməsinin səbəbi və Kommersiya Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartları ilə Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları arasında mövcud olan hər hansı digər fərq müvafiq Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının əlavəsində açıqlanmalıdır;

6.0.3. Bu qanunun 12-1.2.2-ci və 13.1-ci maddələrində göstərilmiş mühasibat uçotu subyektləri tərəfindən istifadə edilmək məqsədilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qəbul etdiyi Büdcə Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartları. Bu standartlar İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları əsasında hazırlanaraq İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları ilə nizamlanan bütün məsələləri əhatə etməlidir. İctimai sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarının hər hansı birinin bütövlükdə və ya onun hər hansı müddəasını büdcə təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına daxil etməmək və ya daxil etməzdən əvvəl dəyişiklik etmək zəruriyyəti yaranarsa, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarının ilkin formasının tətbiq edilməməsinin səbəbi və Büdcə Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartları ilə İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları arasında mövcud olan hər hansı digər fərq müvafiq Milli Mühasibat Uçotu Standartlarının əlavəsində açıqlanmalıdır;

[23] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 6.0.4-cü maddə ləğv edilmişdir.

[24] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 7-ci maddə ləğv edilmişdir.

[25] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə IV fəslin adına “təşkilatlarının” sözündən sonra “mühasibat uçotu və” sözləri əlavə edilmişdir.

[26] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 8-ci maddənin adına “qurumların” sözündən sonra “mühasibat uçotunun aparılması və” sözləri əlavə edilmişdir.

[27] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 8.1-ci maddədə “Bütün ictimai” sözləri “İctimai” sözü ilə əvəz edilmişdir və həmin maddədən “yalnız” sözü çıxarılmışdır.

[28] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 8.1-1-ci maddə əlavə edilmişdir.

9 aprel 2019-cu il tarixli 1563-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 23 aprel 2019-cu il, № 87 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, №4, maddə 599 ) ilə 8.1-1-ci maddəyə “subyektləri” sözündən sonra “(kredit təşkilatları istisna olmaqla)” sözləri əlavə edilmişdir.

[29] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 8.3-cü maddədə “etməyə bilər” sözləri “etməmək hüququna malikdirlər” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[30] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 9-cu maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Maddə 9. Kiçik sahibkarlıq subyektlərinin maliyyə hesabatlarının tərtib edilməsi

9.0. Kiçik sahibkarlıq subyektləri:

9.0.1. Kiçik sahibkarlıq subyektlərində sadələşdirilmiş uçotun qaydalarına uyğun olaraq maliyyə hesabatlarını tərtib etməlidirlər; və ya

9.0.2. öz seçimlərindən asılı olaraq maliyyə hesabatlarını Kommersiya Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına uyğun şəkildə tərtib edə bilərlər.

[31] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 10-cu maddənin adında “İctimai əhəmiyyətli qurumlar və kiçik sahibkarlıq subyektləri istisna olmaqla, kommersiya təşkilatlarının” sözləri “İri və orta sahibkarlıq subyektlərinin mühasibat uçotunun aparılması və” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 ) ilə 10-cu maddənin adında, 10.2-ci, 10.3-cü, 10.4-cü və 10.5-ci maddələrdə “və orta” sözləri “, orta və kiçik” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[32] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 10.1-ci, 10.1.1-ci və 10.1.2-ci maddələr yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi;

10.1. İctimai əhəmiyyətli qurumlar və kiçik sahibkarlıq subyektləri istisna olmaqla, kommersiya təşkilatları:

10.1.1. maliyyə hesabatlarını Kommersiya Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına uyğun tərtib etməlidirlər; və ya

10.1.2. öz seçimlərindən asılı olaraq, maliyyə hesabatlarını Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun şəkildə tərtib edə bilərlər.

22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 ) ilə 10.1-ci maddəyə “İri” sözündən sonra “və orta” sözləri əlavə edilmişdir.

[33] 22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 ) ilə 10.1.1-ci maddənin ikinci cümləsinə “iri” sözündən sonra “ və orta” sözləri əlavə edilmişdir.

[34] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 10.1-1-ci, 10.1-1.1-ci, 10.1-1.2-ci və 10.1-2-ci maddələr əlavə edilmişdir.

22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 ) ilə 10.1-1-ci maddənin birinci abzasında “Orta” sözü “Kiçik” sözü ilə əvəz edilmişdir.

[35] 22 dekabr 2020-ci il tarixli 228-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 8 yanvar 2021-ci il, № 3 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 1, maddə 6 ) ilə 10.1-1.2-ci maddənin ikinci cümləsində və 10.1-2-ci maddədə “orta” sözü “kiçik” sözü ilə əvəz edilmişdir.

[36] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 10.2-ci və 10.3-cü maddələr yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

10.2. İctimai əhəmiyyətli qurumlar və kiçik sahibkarlıq subyektləri istisna olmaqla, bir və ya daha çox törəmə cəmiyyətlərə malik olan kommersiya təşkilatları birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını qrupun göstəriciləri (illik gəliri, hesabat ili ərzində işçilərin orta sayı və balansın yekun məbləği), həmin hesabatların tərtib olunduğu tarixə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi müvafiq meyar göstəricilərinin (illik gəliri, hesabat ili ərzində işçilərin orta sayı və balansın yekun məbləği) ikisindən yuxarı olduqda, Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib edirlər.

10.3. İctimai əhəmiyyətli qurumlar və kiçik sahibkarlıq subyektləri istisna olmaqla, bir və ya daha çox törəmə cəmiyyətlərə malik olan kommersiya təşkilatlarından, birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının bu qanunun 10.2-ci maddəsinə əsasən Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun tərtib edilməsi tələb olunmadıqda, onlar bu hesabatları Kommersiya Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına uyğun tərtib edirlər.

[37] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 10.4-cü maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

10.4. İctimai əhəmiyyətli qurumlar və kiçik sahibkarlıq subyektləri istisna olmaqla, bir və ya daha çox törəmə cəmiyyətlərə malik olan kommersiya təşkilatları, birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını aşağıda göstərilən dörd şərti bütövlükdə yerinə yetirdikdə tərtib etməyə bilər:

[38] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 10.4.4-cü maddədə “Kommersiya Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına” sözləri “Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[39] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 10.5-ci maddə əlavə edilmişdir.

[40] 1 may 2012-ci il tarixli 350-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 06 iyun 2012-ci il, № 123, “Azərbaycan” qəzeti 07 iyun 2012-ci il, № 124, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 512) ilə 12.1-ci maddədən “, qaydada və müddətlərdə” sözləri çıxarılmışdır və həmin maddəyə yeni məzmunda ikinci cümlə əlavə edilmişdir.

30 sentyabr 2016-cı il tarixli 332-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 oktyabr 2016-cı il, № 233 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 10, maddə 1609 ) ilə 12.1-ci maddəsinin birinci cümləsində “dövlət orqanlarına” sözləri “müvafiq qurumlara” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

29 oktyabr 2021-ci il tarixli 391-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 dekabr 2021-ci il, № 278 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 12, maddə 1298 ) ilə 12.1-ci maddənin ikinci cümlə üçü nc ü c ü mlə hesab edilmişdir, yeni məzmunda ikinci c ü mlə əlavə edilmişdir və üçüncü cümlədə “ Kommersiya ” s ö z ü “ Digər kommersiya ” s ö zləri ilə əvəz edilmişdir.

[41] 28 oktyabr 2008-ci il tarixli 711-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti 14 dekabr 2008-ci il, № 279, Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik toplusu, 2008-ci il, № 12, maddə 1049) ilə 12.2-ci maddəsində “dövlət (hökumət) zəmanəti” sözləri “dövlət zəmanəti” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

1 may 2012-ci il tarixli 350-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 06 iyun 2012-ci il, № 123, “Azərbaycan” qəzeti 07 iyun 2012-ci il, № 124, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 512) ilə 12.2-ci maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

12.2. Təbii inhisar fəaliyyəti subyektləri və dövlət zəmanəti ilə kredit alan və ya dövlət borcunun xərclənməsi ilə bağlı layihələrdə iştirak edən, həmçinin büdcədən subsidiya, subvensiya, qrant və ya müəyyən səlahiyyətlərin yerinə yetirilməsi ilə bağlı büdcə vəsaitləri ayrılan kommersiya təşkilatları illik maliyyə hesabatlarını və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına onun müraciəti əsasında təqdim edirlər. Bu müvafiq icra hakimiyyəti orqanı həmin maliyyə hesabatları və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarını qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda auditor rəyi ilə birlikdə bu hesabatların alınmasında maraqlı olan hər hansı şəxsə təqdim edir.

29 oktyabr 2021-ci il tarixli 391-VIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 22 dekabr 2021-ci il, № 278 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 12, maddə 1298 ) ilə 12.2-ci maddədə “ maddəsinin ikinci c ü mləsində nəzərdə tutulmu ş qaydada ” s ö zləri “ maddəsinə m ü vafiq olaraq m ü əyyən olunmu ş m ü ddətlərdə ” s ö zləri edilmişdir.

[42] 1 may 2012-ci il tarixli 350-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 06 iyun 2012-ci il, № 123, “Azərbaycan” qəzeti 07 iyun 2012-ci il, № 124, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 512) ilə 12.3-cü maddədə (12.3.1-12.3.3-cü maddələr istisna olmaqla) “hazırlayan” sözündən sonra “, habelə bu Qanunun 12.2-ci maddəsində qeyd edilən” sözləri əlavə edilmişdir.

4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12.3-cü maddəyə “hazırlayan” sözündən sonra “kommersiya təşkilatlarından (mikro və kiçik sahibkarlıq subyektləri istisna olmaqla)” sözləri əlavə edilmişdir və həmin maddədə “kommersiya təşkilatlarından” sözləri “təşkilatlardan” sözü ilə əvəz edilmişdir.

[43] 1 may 2012-ci il tarixli 350-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 06 iyun 2012-ci il, № 123, “Azərbaycan” qəzeti 07 iyun 2012-ci il, № 124, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 512) ilə 12.3.1-ci, 12.3.2-ci və 12.3.3-cü maddələrdə “qanunvericiliklə” sözü “qanunla” sözü ilə əvəz edilmişdir.

4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12.3.1-ci maddədən “, qanunla müəyyən edilmiş hallarda” sözləri çıxarılmışdır və həmin maddəyə “səhifəsində” sözündən sonra “və ya mətbu orqanda” sözləri əlavə edilmişdir.

[44] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12.3.2-ci maddə ləğv edilmişdir.

[45] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12.3.3-cü maddədən “qanunla müəyyən edilmiş hallarda” sözləri çıxarılmışdır.

[46] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 12.3-1-ci maddə əlavə edilmişdir.

[47] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 12.5-ci və 12.6-cı maddələr əlavə edilmişdir.

[48] 1 fevral 2017-ci il tarixli 511-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2017-ci il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, № 3, maddə 333 ) ilə yeni məzmunda IV-I fəsil əlavə edilmişdir.

[49] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə IV-I fəslin adına “şəxslərin” sözündən sonra “mühasibat uçotu və” sözləri əlavə edilmişdir.

[50] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12-1-ci maddənin adında “şəxslərin” sözündən sonra “mühasibat uçotunun aparılması və” sözləri əlavə edilmişdir.

[51] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12-1.1-ci maddəyə “tərtib edirlər” sözlərindən sonra “və mühasibat uçotunu bu Qanunun 8.1-1-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş uçot qaydalarına uyğun aparırlar” sözləri əlavə edilmişdir.

[52] 29 mart 2019-cu il tarixli 1552-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ( “Azərbaycan” qəzeti, 26 may 2019-cu il, № 115, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, № 5, maddə 797 ) ilə 12-1.2-ci maddədə “ilk peşə-ixtisas” sözləri “peşə” sözü ilə əvəz edilmişdir.

[53] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12-1.2.1-ci maddədə “Kommersiya Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına” sözləri “Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[54] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12-1.2.2-ci maddədə “Büdcə Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına” sözləri “İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartlarına” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[55] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 12-1.2-1-ci maddə əlavə edilmişdir.

[56] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 12-1.9-cu maddəyə “tərtib edən” sözlərindən sonra “(bu Qanunun 12-1.2-ci maddəsində göstərilənlər istisna olmaqla)” sözləri əlavə edilmişdir, “publik hüquqi şəxslər” sözlərindən sonra “(bu Qanunun 12-1.2-ci maddəsində göstərilənlər istisna olmaqla)” sözləri çıxarılmışdır.

[57] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 12-1.11-ci maddə əlavə edilmişdir.

[58] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə V fəslin adına “təşkilatlarının” sözündən sonra “mühasibat uçotu və” sözləri əlavə edilmişdir.

[59] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 13.1-ci və 13.2-ci maddələr yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

13.1. Bələdiyyə orqanları, büdcə təşkilatları və büdcədənkənar dövlət fondları bu qanuna əsasən tələb olunan maliyyə hesabatlarını Büdcə Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına uyğun tərtib edirlər.

13.2. Qeyri-hökumət təşkilatları bu qanuna əsasən tələb olunan maliyyə hesabatlarını Qeyri-hökumət Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına uyğun tərtib edirlər.

[60] 11 dekabr 2012-ci il tarixli 499-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 19 yanvar 2013-cü il, № 12; “Azərbaycan” qəzeti, 23 yanvar 2013-cü il, № 15; Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2013-cü il, № 01, maddə 18 ) ilə 13.3-cü maddə əlavə edilmişdir.

4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 13.3-cü maddədən “sadələşdirilmiş” sözü çıxarılmışdır və yeni məzmunda 13.4-cü maddə əlavə edilmişdir.

[61] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 14 -cü maddənin adı və 14.1-ci maddə yeni redaksiyada veril mişdir.

Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Maddə 14. Qeyri-kommersiya təşkilatları üçün hesabat dövrü, maliyyə hesabatlarının təqdim və dərc edilməsi qaydası

14.1. Büdcə təşkilatları və büdcədənkənar dövlət fondlarının maliyyə hesabatlarının təqdim edilməsi, hesabat dövrləri və dərc edilməsi qaydaları mühasibat uçotu sahəsində dövlət tənzimlənməsini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

[62] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 14.1-1-ci maddə əlavə edilmişdir.

[63] 29 may 2012-ci il tarixli 370-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 21 iyun 2012-ci il, № 135, “Azərbaycan” qəzeti 23 iyun 2012-ci il, № 137 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 529 ) ilə 14.2-ci maddəsində “Bələdiyyə orqanlarının” sözlərindən sonra “yerli büdcənin icrası haqqında” sözləri əlavə edilmişdir və “bələdiyyə tərəfindən” sözləri “Bələdiyyələrin maliyyəsinin əsasları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[64] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 14.3-cü maddədə “Büdcə təşkilatları və büdcədənkənar dövlət fondlarının” sözləri “Büdcə təşkilatlarının” sözləri ilə əvəz edilmişdir və həmin maddədən “, onlara əlavə edilir” sözləri çıxarılmışdır.

[65] 12 fevral 2010-cu il tarixli 952-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti 18 aprel 2010-cu il, № 82, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2010-ci il, № 4, maddə 265) ilə 14.4-cü maddə aşağıdakı redaksiyada verilmişdir.

Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

14.4. Qeyri-hökumət təşkilatları üçün hesabat dövrləri bu qanunun 11-ci maddəsinə uyğun olaraq müəyyənləşdirilir.

[66] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 14.4-1-ci maddə əlavə edilmişdir.

[67] 12 fevral 2010-cu il tarixli 952-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti 18 aprel 2010-cu il, № 82, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2010-ci il, № 4, maddə 265) ilə 14.5-ci maddə çıxarılmışdır.

[68] 11 dekabr 2012-ci il tarixli 499-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 19 yanvar 2013-cü il, № 12; “Azərbaycan” qəzeti, 23 yanvar 2013-cü il, № 15; Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2013-cü il, № 01, maddə 18 ) ilə 14.6-cı maddə əlavə edilmişdir.

29 may 2015-ci il tarixli 1299-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 16 iyul 2015-ci il, № 152 ; Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2015-ci il, № 07, maddə 819) ilə 14.6-cı maddəsinin birinci cümləsi yeni redaksiyada verilmişdir.

Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Siyasi partiyalar tərəfindən illik maliyyə hesabatları hər il aprel ayının 1-dən gec olmayaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edilir.

[69] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 14.7-ci və 14.8-ci maddələr əlavə edilmişdir.

[70] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda V-I fəsil əlavə edilmişdir.

[71] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 15.1-ci maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

15.1. İlkin uçot sənədlərinin, mühasibat uçotu reyestrlərinin və digər uçot sənədlərinin məzmunu qanunvericiliyə müvafiq olaraq kommersiya sirridir.

[72] 1 may 2012-ci il tarixli 350-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 06 iyun 2012-ci il, № 123, “Azərbaycan” qəzeti 07 iyun 2012-ci il, № 124, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №6, maddə 512) ilə 16-cı maddədə “olunması,” sözündən sonra “dərc edilməsi,” sözləri əlavə edilmişdir.

4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 16-cı maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Maddə 16. Mühasibat uçotu üzrə qanunvericiliyin pozulmasına görə məsuliyyət

Mühasibat uçotu subyekti tərəfindən maliyyə hesabatlarının və birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə hesabatlarının hazırlanması, təqdim olunması, dərc edilməsi, uçot sənədlərinin saxlanılması ilə əlaqədar qanunvericiliyin pozulmasına görə təqsirkar olan şəxslər müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.

[73] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 17-ci maddə ləğv edilmişdir.

[74] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 18.1-ci, 18.2-ci və 18.3-cü maddələr ləğv edilmişdir.

[75] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə 18.4-cü maddədən “2008-ci il 1 yanvar tarixinə qədər”, “mühasibat uçotunu aparmalı və” və “bu qanun qüvvəyə mindikdən sonra bir il müddətində” sözləri çıxarılmışdır.

[76] 4 may 2018-ci il tarixli 1140-VQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 3 iyun 2018-ci il, № 124 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 6, maddə 1179 ) ilə yeni məzmunda 18.5-ci maddə əlavə edilmişdir.

VERGİLƏR

“Embawood Group”un maliyyə direktoru və idarə heyətinin üzvü Xalid Kərimli III Milli Mühasiblər Forumundakı çıxışında yeni beynəlxalq maliyyə hesabatları ilə bağlı məlumat verib. Təqdimata yeni qəbul olunmuş standartların əhatə dairəsi və bu standartlarla tənzimlənən proseslərin geniş izahı daxil edilib.

Əvvəlki standartlarda edilmiş dəyişikliklərin maliyyə hesabatlarına təsiri ilə bağlı geniş izahat verən X.Kərimli Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları (MHBS), maliyyə gəlirləri, gəlirin tanınması qaydaları, icarə münasibətlərində bu sahənin daimi yenilənməyə ehtiyacı olduğunu xüsusi vurğulayıb: “Son dövrlərdə audit şirkətlərinin əsas bazarlarından biri MHBS-9-un tətbiqidir. Əvvəlki standart sadələşdirilib. Milli mühasibat uçotu standartları üzrə dəyişikliklər birbaşa maliyyə uçotunun beynəlxalq standartlarına əsaslanır, qanunvericiliyin tərkib hissəsinə çevrilib və fəaliyyətimizin əsasını təşkil edir. Məsələn, 39 saylı Maliyyə Uçotu Beynəlxalq Standartının (MUBS) dəyişmə səbəbi kimi kompleksliyi, biznesin və risklərin idarə edilməsi cəhətdən vahid yanaşmanın olmaması, maliyyə aktivlərinə verilməli olan dəyərsizləşmələrin ləngiməsi göstərilirdi. 18 və 11 saylı MUBS-da gəlirin tanınması yayğın idi, qeyri-müəyyənlik vardı, pulun zaman dəyəri və gəlirlərin bölüşdürülməsində dəqiq tapşırıqlar yox idi. 17 saylı standartın dəyişdirilməsi icarə üzrə aktivlərin və öhdəliklərin təhrifinə və xərclərin düzgün müəyyənləşməməsinə səbəb olması idi”.

X.Kərimlinin sözlərinə görə, MHBS-9-da maliyyə alətlərində baş vermiş zərərin hesablanması modelindən gözlənilən zərərin hesablanması modelinə keçilir, maliyyə aktivlərinin dəyərinin ölçülməsində “amortizaiya olunmuş dəyər” öz payını daha çox ədalətli dəyərlə ölçülməyə verir: “MHBS 15 gəlirin tanınması mərhələlər üzrə həyata keçirilir, pulun zaman dəyəri amili daha geniş tətbiq olunur, gəlirin mərhələlər üzrə bölüşdürülməsi dəqiqləşdirilir. MHBS 16 – risk və mükafat modelindən “istifadə hüququ olan aktiv” modelinə keçiddir. MHBS 9 – mənfəət və zərər hesabatında volatillik artır. Dəyərdən düşməyən maliyyə aktivləri üçün ehtiyatlar yaradılır. MHBS 15 demək olar ki, dəyişməyib və olduğu kimi yeni standarta daxil edilib. Bu standartlar maliyyə xərcləri və gəlirlərinin hesabatlarda artmasına, gəlirlərin dövrlər üzrə daha düzgün bölüşdürülməsinə, maliyyə hesabatlarında müqavilə aktivi və müqavilə öhdəliyinin yaranmasına xidmət edir”.

X.Kərimli qeyd edib ki, 16 saylı MHBS standartlarında cari öhdəlikləri əməliyyat və maliyyə xarakterli olmasından asılı olmayaraq aktiv və öhdəlik kimi qeydə alınır. Xərclər aktivin amortizasiyası və öhdəliyin diskontlaşdırılmasının açılmasında olduğu kimi maliyyə xərci başlığında təsnifləşdirilir. Əməliyyat lizinqi aradan qalxır, balansda icarə ilə əlaqədar aktiv və öhdəliklərin həcmi artır, dövrlər üzrə xərcin məbləği və təyinatı dəyişir, əməliyyat xərcləri ilə paralel maliyyə xərcləri meydana çıxır, ədalətli dəyərin tapılmasında diskontlaşdırma üsulu genişlənir.

Fəxriyyə İKRAMQIZI

Mühasibat uçotunun əsasları (prinsipləri)

“Əsas” ( prinsip), bir qayda olaraq, həmişə qəbul olunan aksiom kimi başa düşülür. Bu baxımdan, mühasibat uçotunda əsaslar, qəbul olunmuş təlimatlar və ya metodlar deməkdir. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, müəssisənin maliyyə hesabatları səhmdarlar, banklar, investorlar, kreditorlar kimi müxtəlif tərəfləri maraqlandırır. Əgər maliyyə hesabatlarının hazırlanması prosesində müxtəlif müəssisələr ümumi prinsiplər toplusuna əməl etməzsə, maliyyə hesabatlarının təhlil edilməsi, onlar əsasında müəyyən yekun rəylərin verilməsi olduqca çətinləşər. Bu çətinliklərin həll olunması üçün maliyyə hesabatlarının hazırlanmasında əməl edilməli olan müəyyən standart əsaslar və ya prinsiplər təqdim olunmuşdur. Biz, mühasibat uçotu terminologiyasında “əsaslar” əvəzinə, “Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları (MUBS)”, “Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları (MHBS)” və “Ümumi Qəbul Olunmuş Mühasibat Uçotu Prinsipləri (ÜQMUP)” anlayışlarından istifadə edirik.

Bunu paylaş:

• Twitter-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)
• Facebook-da paylaşmaq üçün tıkla (Yeni pəncərədə açılır)
• Daha çox

• LinkedIn-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)
• Click to share on WhatsApp (Yeni pəncərədə açılır)
• Pinterest-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)
• Click to share on Skype (Yeni pəncərədə açılır)