Pedaqogikanın əsas kateqoriyaları. Pedaqogika anlayışıdır

Tərbiyənin bir neçə spektri nəzərdən keçirilir:

Pedaqoji tədqiqat və onun metodları

Digər elmlərdə olduğu kimi, pedaqogika da elmi-tədqiqatların nəticəsində inkişaf edib, yeni-yeni müddəalarla zənginləşir. Pedaqoji tədqiqatlar təlim-tərbiyə prosesini təkmilləşdirmək, müəyyən qanunauyğun əlaqələri üzə çıxarmaq məqsədi ilə planlı şəkildə aparılan axtarışlardır.
Tədqiqatlar müxtəlif metodların köməyi ilə aparılır. Tədqiqatın metodları onun metodologiyası ilə sıx bağlıdır. Tədqiqatın metodologiyası dedikdə, tədqiqat zamanı rəhbər tutulan metodoloji prinsiplərin məcmusu başa düşülür.
Ümumi metodoloji prinsip kimi pedaqoji məsələlərin öyrənilməsinə materialist-dialektik yanaşma prinsipi əsas götürülür. Bundan əlavə, pedaqoji tədqiqatlarda bəzi xüsusi metodoloji prinsiplər də tətbiq olunur: fəaliyyət prinsipi; şəxsiyyət baxımdan yanaşma prinsipi; sistemlilik prinsipi və s.
Tədqiqatın müvəffəqiyyəti onun metodlarını düzgün seçib tətbiq etməklə sıx bağlıdır.
Pedaqoji tədqiqatın metodları dedikdə, müəyyən elmi problemi həll etmək üçün istifadə olunan yol və vasitələrin məcmusu başa düşülür. Bu metodları şərti olaraq dörd qrupa bölmək olar: a) empirik tədqiqat metodları; b) nəzəri tədqiqat metodları; v) empirik-nəzəri tədqiqat metodları; q) pedaqoji tədqiqatda riyazi, statistik, sosioloji metodlar.
Empirik tədqiqat metodları müəyyən faktlar toplamağa xidmət edir. Bu metodlara daxildir: pedaqoji müşahidə, pedaqoji müsahibə, anket sorğusu, pedaqoji konsilium, pedaqoji sənədlərin və fəaliyyət məhsullarının öyrənilməsi metodları.
Pedaqoji müşahidə – pedaqoji prosesi müəyyən məqsədlə və planlı şəkildə izləməkdir. Tədqiqatçı müşahidə zamanı nəyi, nə məqsədlə izləyəcəyini müəyyən edir, müvafiq faktlar toplayır, onları təhlil edib qruplaşdırır və nəticə çıxarır.
Pedaqoji müsahibə – müəyyən pedaqoji hadisənin mahiyyətini, səbəblərini, başvermə şəraitini aşkara çıxarmaq məqsədi ilə aparılan sual-cavab metodudur. Müsahibəyə hazırlıq zamanı onun nə məqsədlə, kimlərlə (müəllim, valideyn, məktəb işçiləri və ya şagirdlərlə), hansı suallar əsasında aparılacağı müəyyənləşdirilir. Müsahibə prosesində alınan cavablar dəqiq qeyd olunmalı (və ya lentə yazılmalı), sonra isə ciddi təhlil olunmalıdır.
Anket sorğusu – bu və ya digər pedaqoji məsələ (problem) barədə müəllim, şagird və ya valideynlərin mövqeyini, rəyini öyrənmək, hər hansı pedaqoji hadisənin tipikliyini müəyyən etmək məqsədi ilə aparılan yazılı sorğudur. Anket sorğusunda sualların düzgün seçilməsi və ifadə olunması mühüm şərtdir.
“Pedaqoji konsilium ” metodu – bu və ya digər pedaqoji fakt, hadisə və ya konkret şagirdlə bağlı pedaqoji işçilərin (müəllimlərin) kollektiv müzakirəsi, fakt və ya hadisənin qiymətləndirilməsi, çətinliklərin araşdırılması və optimal tədbirlərin müəyyən edilməsi metodudur.
Pedaqoji sənədlərin və fəaliyyət məhsullarının öyrənilməsi – tədqiqatda bəzi zəruri faktları toplamağa xidmət edən metodlardır.
Məktəb sənədləri (jurnallar, hesabatlar, iş planları, şəxsi işlər və s.), habelə şagirdin fəaliyyət məhsulları (yazı, rəsm, əmək işləri, yaradıcılıq məhsulları və s.) təlim-tərbiyə işlərinin vəziyyəti, təlim müvəffəqiyyəti haqda müəyyən məlumat əldə etməyə imkan verir.
Nəzəri tədqiqat metodları nəzəri mənbələrin öyrənilməsi, təhlili və nəticə çıxarılması məqsədi güdür. Nəzəri tədqiqatlar praktik faktlar səviyyəsində yox, əsasən, pedaqoji anlayışlar səviyyəsində aparılır və pedaqogikanın köklü problemlərinə (məsələn, pedaqoji qanun və prinsiplərin tədqiqi, şəxsiyyətin formalaşması amillərinin öyrənilməsi və s.) həsr olunur.
Nəzəri tədqiqat metodlarına daxildir: təhlil və tərkib, induksiya və deduksiya, modelləşdirmə, müqayisəli-tarixi təhlil metodları.
Nəzəri təhlil metodu pedaqoji hadisələri tərkib hissələrinə bölməyi, başlıca əlaməti, xüsusiyyəti ayırmağı nəzərdə tutur. Təhlil həmişə tərkiblə (sintezlə) ayrı-ayrı hissələrin, əlamətlərin əlaqələndirilməsi, ümumiləşdirilməsi metodu ilə müşayiət olunur, onunla tamamlanır. Təhlil və tərkibin vəhdəti pedaqoji hadisələrin mahiyyətini dərk etməyə, ümumidə xüsusi, xüsusidə isə ümumi cəhəti tapmağa imkan verir.
Pedaqoji tədqiqatlarda çox vaxt induksiya (konkret faktlardan ümumi nəticələr çıxarmaq) və deduksiya (ümumi nəticəni konkret faktlara tətbiq etmək) metodlarına da müraciət olunur.
Modelləşdirmə – müəyyən pedaqoji sistemi xüsusi analoqlar (modellər) yaratmaq yolu ilə təsvir etmək metodudur. Bu metod əyani-obrazlı şəkildə (sxem, çertyoj, sözlə təsvir), öyrənilən pedaqoji prosesi xarakterizə etməyə imkan verir. Bu yolla, məsələn, dərsin quruluşunun, onun müxtəlif tiplərinin, şəxsiyyətin inkişafının səmərəli modelini qurmaq olar.
Müqayisəli-tarixi təhlil metodu müxtəlif tarixi dövrlərdə, dünya təcrübəsində ayrı-ayrı pedaqoji sistemləri müqayisəli şəkildə öyrənməyə, bu əsasda müasir pedaqoji problemlərin həlli yollarını müəyyənləşdirməyə imkan verir.
Pedaqoji tədqiqatda bəzən empirik-nəzəri metodlar əlaqəli şəkildə tətbiq olunur. Belə metodlara eksperiment, təcrübi-eksperimental iş, sınaq metodları daxildir.
Pedaqoji eksperiment müəyyən pedaqoji fərziyyəni yoxlamaq metodudur. Onun məqsədi pedaqoji prosesdə səbəb-nəticə əlaqələrini, kəmiyyətlər arasındakı asılılığı öyrənməkdən, yeni forma və metodların səmərəliliyini aşkara çıxarmaqdan və s. ibarət ola bilər.
Məqsədinə görə pedaqoji eksperimentin bir neçə növü ayırd edilir: müəyyənedici, öyrədici və yoxlayıcı eksperiment.
Təşkili formasına görə eksperiment üç cür olur: təbii (adi, təbii şəraitdə keçirilir), laborator (laboratoriya şəraitində keçirilir) və kompleks (həm təbii, həm də laborator şəraitdə keçirilir) eksperiment.
Eksperimentin təşkili üçün iki paralel sinif (qrup) götürülür: bunlardan birində iş yeni qaydada təşkil edilir (eksperimental sinif və ya qrup), digərində isə ənənəvi qaydada aparılır (kontrol sinif və ya qrup). Müəyyən müddətdən (1 rüb, 1 il) sonra hər iki sinifdə (qrupda) işin nəticəsi yoxlanılır və bir-biri ilə müqayisə edilir. Eksperiment yaxşı nəticə verərsə, onu bir qədər geniş miqyasda keçirmək lazımdır.
Eksperimentin səmərəli nəticə verməsi üçün onu başqa metodlarla (müşahidə, müsahibə, anket sorğusu və s.) əlaqələndirmək mühüm şərtdir.
Pedaqoji tədqiqatlarda eksperiment metodu ilə yanaşı təcrübi-eksperimental iş, sınaq metodları da tətbiq olunur. Bu zaman müəyyən plan üzrə təcrübə işləri aparılır, onların səmərəliliyi öyrənilir.
Pedaqoji tədqiqatlarda yeri gəldikcə riyazi-statistik və sosioloji metodlara da müraciət olunur. Riyazi-statistik metodlar tədqiqatın nəticələrini kəmiyyət baxımından təhlil etməyə imkan verir. Sosioloji metodlar pedaqogikanın sosial məsələlərinin (təlim-tərbiyə işinə ailə və mühitin təsiri, kollektiv və fərdin münasibətləri, peşə seçmə və s.) həllində geniş tətbiq olunur. Sosioloji metodlara kütləvi sorğular, sosiometrik metodlar (şkala, sosioqramma və s.) daxildir.
Pedaqoji tədqiqatda nəzərdən keçirilən metodların kompleks tətbiqi tədqiqatın uğurlu və obyektiv olmasını təmin edən əsas şərtdir.

Pedaqogikanın əsas kateqoriyaları . Pedaqogika anlayışıdır

Bu yazıda sizə “pedaqogika” anlayışını və bunun nə etdiyini açıqlayacağıq. Bir tərbiyəçi olmasanız da, gələcəkdə bir valideyn olacaqsınız və pedaqogikanın əsas kateqoriyalarının üzərində işləmək lazım olan çox vacib amillər olduğunu bilmək sizin üçün faydalı olacaqdır. Üstəlik, bu kateqoriyaların nə olduğunu bilməklə yanaşı, bunların nə olduğunu və necə ifadə olunduğunu da anlamanız lazımdır. Bu materialı bu tanışlıq üçün hazırlamışıq.

Pedaqogika nədir?

Ali təhsil pedaqogikasının əsas kateqoriyalarını və konsepsiyalarını araşdırmadan və bu gün bu sahə ilə maraqlanmadan əvvəl “pedaqogikanın” nə olduğunu başa düşəcəyik. Bu elm ayrıca bir quruluş olaraq nisbətən çox əvvəl ortaya çıxdı.Başa düşürük ki, insan yaşayır və inkişaf edir, ona yaxın olanların hamısının təcrübəsi ona ötürülür. Hər nəsildə bu təcrübə yeniləndi və yeni nailiyyətlər toplandı. Sonda bir insanı və şəxsiyyəti necə düzgün öyrətmək və tərbiyə etmək barədə bütün biliklər “pedaqogika” adı altında tanıdığımız ayrı bir elm halına gətirildi. Təbii və sosial xarakterli bir çox elmləri özündə cəmləşdirdiyini və şəxsiyyətin formalaşması prosesini öyrənən hər şey üçün bir toplama olduğunu qeyd etmək lazımdır.

Mənşə tarixi

“Pedaqogika” sözünün özü qədim yunan dilindəki “uşaq” – paydos və “qurğuşun” sözündən əvvəl gəlir. Adın özü bizə elmin uşaqlıqdan başlayaraq insanın şəxsiyyətini formalaşdırma yollarını araşdırdığına işarə edir. Qədim zamanlardan bəri müəllimlər indiki pedaqogika dediyimiz şeylə məşğul olurlar. O saatlarda, yalnız hörmətli insanlar, əsasən rahiblər və keşişlər və bəzi ölkələrdə dövlət məmurları belə bir sənətkarlıqla məşğul ola bilərdi. Rusiyada belə bir şəxsə “usta” deyildi və bu profildəki mütəxəssislərin yetişdirildiyi ayrı qurumlar yox idi.

Daha sonra ayrı bir elm seçildikdə və liderləri məqsədyönlü şəkildə yetişdirildikdə, nizam-intizamı hissələrə ayırmağa başladılar. Ali təhsil pedaqogikasının əsas kateqoriyalarını vurğuladı. Bu kateqoriyaların hər birini ətraflı nəzərdən keçirəcəyik ki, oxucu onların necə fərqləndiyini və necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu başa düşsün.

Pedaqogikanın əsas kateqoriyalar və anlayışları

Beləliklə, onların arasında ən vacib üçü seçilir:

Təhsil.
Təhsil.
Təlim.

Hər üç dərk edən insan, bu üç anlayışı oxuduqdan dərhal bir-biri ilə sıx əlaqəli olduqlarını anlayacaqdır. Ümumiyyətlə təhsildən danışırıqsa, bu bir şəxsiyyətin formalaşması, ona bir forma verilməsi üçün düşünülmüş və planlı bir prosesdir. Bir çox ətraf faktorun təsiri altında keçir və fərqli ola bilər.

Təhsilə gəldikdə, zaman keçdikcə bu, insan tərbiyəsi prosesinin ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Bilirik ki, bu, insanın lazımi bilikləri mənimsədiyi, bacarıq və bacarıqlara yiyələndiyi, eyni zamanda xüsusi qabiliyyətlərini inkişaf etdirdiyi həcmli, lakin qısa müddətli bir dövrdür. Bəs insan necə təhsil alır? Əlbətdə ki, təlimlə. İndi başqa bir əlaqə görürük. Öyrənmə, birincisi bir qədər məlumat aşıb, ikincisi onları mənimsədiyi zaman bir müəllim və tələbə cütlüyündə iş kimi görülür. İndi kateqoriyaların hər biri haqqında daha ətraflı danışaq.

Tərbiyə

Artıq pedaqogikanın əsas kateqoriyalarını, əlaqələrini və birinin digərindən necə gəldiyini və üçüncüsünün bir hissəsini adlandırdıq. Təhsil haqqında ayrıca danışarkən, ikitərəfli bir iş də var. Bir tərəfdən “tərbiyəçi” borcludur:

bəşər övladının topladığı bütün təcrübəni çatdırmaq;
şöbəni mədəni dünyaya tanıtmaq;
onu maraqlı, müstəqil təhsil almağa təşviq etmək üçün hər şəkildə;
çətin həyat suallarını həll etməyə kömək etmək, çətin problemləri həll etmək yollarını tapmaq.

Ancaq bu müddətdə yalnız “tərbiyəçi” fəaliyyət göstərmir. Cavab olaraq palata onun üçün işləməlidir. Odur:

ona təqdim olunan hər şeyi tədricən mənimsəyir, əvvəlki nəsillərin təcrübəsindən nəticə çıxarır, bütün zəruri əsas mədəni bacarıqlara yiyələnir;
özünü inkişaf etdirməklə məşğuldur;
insanlarla ünsiyyət qurmağı və fərqli vəziyyətlərdə və fərqli mühitlərdə davranmağı öyrənir.

Və yalnız tam qarşılıqlı əlaqə ilə müsbət bir nəticə mümkündür.

Tərbiyənin bir neçə spektri nəzərdən keçirilir:

geniş – burada dövlət və təhsil müəssisəsi şagird üzərində təsir göstərir;
dar – iş qurumun heyəti (uşaq bağçası, məktəb, dərnək və s.) əsasında aparılır;
son dərəcə dar – şagird və tərbiyəçi birbaşa qarşılıqlı əlaqə qurur.

Prosesin konkret nəyə yönəlməsindən, hansı dəyərlərin, bacarıqların və bacarıqların inkişaf etdirilməsindən asılı olaraq bir sıra fərqli tərbiyə növləri mövcuddur.Beləliklə, zehni, əmək, fiziki, əxlaqi, estetik təhsil və s.

Təhsil

Pedaqogikanın əsas kateqoriyalarını və onların arasındakı əlaqəni nəzərdən keçirərək başa düşürük ki, təhsil tərbiyə və ya təlimdən təcrid olunaraq mövcud ola bilməz. Bu mümkün deyil. Buna görə bu kateqoriya aşağıdakı kimi başa düşülür:

sistem meyarı;
təhsil prosesinin nəticəsi;
özünütəhsil əlavə edilən təhsil və təlimin cəmi;
bir insanın həyatda ehtiyac duyduğu biliklərin mənimsənilməsi.

Bu məqsədlə dünyada bir çox fərqli qurum fəaliyyət göstərir. Bunlar yaş kateqoriyalarına, coğrafi meyarlara görə bölünür və buraya daxil edə bilərik:

Uşaq bağçası;
məktəb (gimnaziya, lisey, internat);
kollec;
texniki kollec;
institut;
universitet;
akademiya;
yaradıcılıq evi (istirahət fəaliyyəti ilə əlaqəli hər şey).

Bütün bu qurumlar fərdin həyat yolunda bir-birini əvəz edir və estafeti ələ alır. Bu prosesdəki əsas şey, hamısının eyni nəticə üzərində hərəkət etməsidir – tam inkişaf etmiş bir şəxsiyyətin, nəsillərinin layiqli bir nümayəndəsinin formalaşmasıdır.

Təlim

Ali təhsil pedaqogikasının əsas kateqoriyalarını və xüsusiyyətlərini təsvir edərək, öyrənməyə laqeyd qala bilmərik, çünki bu, bir insanın təhsil alma qaydasıdır. Öyrənmək iki tərəfin qarşılıqlı əlaqəsi olduğundan hər iki tərəfi də nəzərdən keçirəcəyik. Beləliklə, bir tərəfdən bir müəllim var:

biliyi tələbəyə ötürmək;
həyat təcrübəsini onunla bölüşmək;
özünü inkişaf etdirmək arzusunu inkişaf etdirmək;
bilik əldə etmə prosesini tənzimləmək;
dəstəkləyici bir öyrənmə mühiti yaratmaq üçün lazım olan hər şeyi edir.

Digər tərəfdən bir tələbə var, cavabı olmadan yaxşı bir nəticə alınmayacaq. Buna görə tələbənin:

müəllimin ona söylədiklərini öyrənin;
bütün təlimat və tövsiyələrini diqqətlə izləyin;
tədqiqat mövzusuna yiyələnmək üçün lazım olan bütün tapşırıqları yerinə yetirmək;
özünütəhsil üçün çalışmaq;
mənbələrdə əlavə məlumat axtarmağa başlamaq;
təhlil etməyə, düşünməyə və nəticə çıxarmağa çalışın.

Bu cür qarşılıqlı əlaqə ilə ideal bir öyrənmə nəticəsi alacağıq və təsdiq olaraq – təhsil diplomu (orta, texniki, ali).

Elmin funksiyaları

Pedaqogikanın əsas kateqoriyalarının tərbiyə, təhsil və təlim olduğunu başa düşdük. Ancaq pedaqogika çoxşaxəlidir və ayrıca qeyd etmək lazım olan bir çox funksiyaya malikdir.

Pedaqogikada müxtəlif hadisələrin öyrənilməsi, qanunların, qanunauyğunluqların nəzərə alınması. Bu o deməkdir ki, yaşlı nəslin təcrübəsinin mənimsənilməsinin mövcudluğu, əldə edilmiş biliklərin cəmiyyətin və dövlətin tələbləri ilə uyğunluğu və s.
Ayrıca, pedaqogikanın funksiyası, təhsil və təlim proseslərinin bütün prinsiplərini, metodlarını və formalarını əsaslandırmaq məcburiyyətini əhatə edir.
Qabaqcıl pedaqoji təcrübəni öyrənmək vacibdir, bunun əsasında yeni bir nəzəriyyə yaratmaq lazımdır.
Tədqiqat amili faydalı bir funksiya hesab olunur. Burada rolu yalnız müəyyən bir sxem ilə düşünmək deyil, həm də praktikada tətbiq edərək real fəaliyyətdə həyata keçirmək bacarığı oynayır.
Yeni texnika üzərində işləyin. Şagirdin müəllimlə necə qarşılıqlı əlaqəsi, hansı ünsiyyət formalarından istifadə etmələri və s.

Pedaqogikanın vəzifəsi

İndi pedaqogikanın əsas kateqoriyalarının tərbiyə, təhsil və təlim olduğunu dəqiq bildiyimiz üçün pedaqogikanın əsas vəzifəsini formalaşdıra bilərik. Bütün ölkələrdə təxminən eyni səslənir: Tarixi dövrün xüsusiyyətləri və şəxsin milliyəti nəzərə alınaraq təhsil prosesini təşkil edin. Zamanımızda daha konkret tapşırıqlardan danışırıqsa, bir neçə əsas tapşırıq var:

təhsilin strukturunu və onun məzmununu yaxşılaşdırmaq;
öyrənməyə yeni yanaşmalar inkişaf etdirmək;
təhsilin forma və metodlarını müasirləşdirmək;
məktəbdəki tədris prosesini daha demokratik və insani etmək;
bir insanın peşə fəaliyyətinə hazırlığını optimallaşdırmaq.

Məktəbəqədər pedaqogika

Məktəbəqədər pedaqogika haqqında bir neçə söz demək istərdim. Axı, övladlarımız təlim prosesinə uşaq bağçasında başlayırlar. Beləliklə, məktəbəqədər pedaqogikanın əsas kateqoriyaları:

təhsil;
inkişaf;
formalaşma;
təlim.

Ali təhsil haqqında oxumağa alışdığımızdan cüzi bir fərq görürük və bu başa düşüləndir. Şəxsiyyət formalaşmasının ilkin mərhələsində vəzifələr fərqlidir və hələ əsas mərhələlərə qədər böyümək lazımdır, baxmayaraq ki, orada təhsil və təlim mövcuddur. İnkişafa gəldikdə, bu, bir insanın müəllim nəzarəti altında illər ərzində baş verən dəyişikliklər deməkdir. Ancaq formalaşma, sosial mühit nəzərə alınmaqla, təhsil müddətində uşağın hərtərəfli inkişafını nəzərdə tutur. Xatırlamaq lazımdır ki, onsuz da gənc yaşda bir şəxsiyyətin formalaşması başlayır və bu an qaçırılmamalı və bir insanın həyatının bu dövrü qiymətləndirilməməlidir.

Pedaqogikanın sahələri

İndi, bütün məlumatları oxuduqdan sonra, pedaqogikanın əsas kateqoriyalarının üç əsas faktor olduğunu dəqiq bilirsiniz, ətraflı araşdırdıq. Ancaq bu elmdəki kateqoriyalara əlavə olaraq, bu sahənin tam olaraq nə etdiyindən asılı olaraq sənaye sahələri də seçilir. Hər sahənin mahiyyəti adından aydın olur. Hər birini təhlil etməyəcəyik, amma tanışlıq üçün ən əsaslarını sadalayacağıq:

“Pedaqogika tarixi”.
“Müqayisəli Pedaqogika”.
“Məktəbəqədər Pedaqogika”.
“Yaş Pedaqogikası”.
“Xüsusi pedaqogika” (fiziki və əqli qüsurlu uşaqlar üçün).
“Peşəkar Pedaqogika”.
“İslah əmək pedaqogikası”.
“Müalicəvi Pedaqogika”.

Və bunlar bu elmi təşkil edən bütün sahələrdən uzaqdır, faydaları nəzərə alınmamalıdır.

Nüsrədin kazımov pedaqogika

Mütərcim nəşriyyatı tərəfindən yenicə çapdan çıxmış Pedaqogika dərsliyi (Bakı: Mütərcim, 2021, 488 s.) professor Rüfət Hüseynzadənin Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin xüsusi qriflə təsdiq etdiyi “Pedaqogika”, “Azərbaycan məktəbi və pedaqoji fikir tarixi”, “Azərbaycan təhsil tarixi”, “Pedaqogika tarixi”, dosentlər Zenfira Əzizovanın və Sahib Əliyevin “Pedaqogika” kursu proqramlarına əsasən və Ülviyyə Verdiyevanın həmmüəllifliyi ilə birlikdə hazırlanmışdır.

Dərsliyin elmi redaktoru, pedaqoji elmlər doktoru, professor Ləzifə Qasımova, rəyçiləri – professor Akif Abbasov, professor Hümeyir Əhmədov, professor Kərim Məmmədov, professor Həsən Bayramov və dosent Müsəllim Hümbətovdur.

Dərslik ADPU-nun, BDU-nun, MDU-nun pedaqogika kafedralarında müzakirə edilmiş, Mingəçevir Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının qərarına əsasən dərsliyin nəşri məsləhət bilinmiş və Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin xüsusi əmri ilə dərsliyə nəşr hüququ (qrif) verilmişdir.

Dərslikdə pedaqogikanın dörd bölməsi üzrə – pedaqogikanın ümumi əsasları, didaktika, tərbiyə nəzəriyyəsi, Məktəbşünaslıq bölmələri və 21 fəsil yeni pedaqoji təfəkkür işığında şərh olunur, müasir pedaqoji elmin inkişafının və yeni pedaqoji təcrübələrin ən son nailiyyətlərinə nüfuz edilir, yeni pedaqoji texnologiyalar, fəal və interaktiv təlim metodları, innovasiyalar, habelə səriştəli və peşəkar müəllim kadrlarının hazırlığı, təhsilin innovativ idarəetmə sistemi, məktəbin idarə edilməsinin səmərəli yol və üsulları, prinsipləri öyrənilir,

Dərslikdən “Pedaqogika” kursu üzrə mühazirə və məşğələ aparan pedaqoqlar, ümumtəhsil məktəblərində çalışan müəllimlər, məktəb rəhbərləri, pedaqoji təmayül üzrə təhsil alan tələbələr, təhsil işçiləri, pedaqoji elmlər üzrə məşğul olan tədqiqatçılar, magistrlər, doktorantlar, habelə təlim, tərbiyə və təhsil işləri ilə maraqlananlar istifadə edib faydalana bilərlər. (Azərbaycan müəllimi)