Salavatov T. Ş, Şirinov M. M, Səmədov V. N. Maili və üfüqi quyuların qazılması texnika və texnologiyası

məhsullar istehsal edən müasir neft emalı sənaye müəssisələrinin ətraf mühitə

Microsoft Word neft mehsul emali docx

göstəricilərinin təyini üsulları”. Coğrafiya: nəzəriyyə, praktika və innovasiyalar.

Səh.614, Bakı, 2015

38. Б.М.Азизов, Х.Б.Кулиева «К методике проведения под спутниковых

земных эколого-географических исследований». Ekologiya, s.122, 2012

Neft və neft məhsullarının emalı zamanı yaranan karbohidrogenlərin ətraf

mühitə neqativ təsirləri araşdırılmışdır. Müəyyən olunmuşdur ki, ətraf mühitə

atılan və tərkibində SO

olan tullantı qazları təmizləmək üçün istifadə olunan

təmizləmə üsullarından ən effektlisi əhəng və pirolyuzit üsullarıdır. Eyni zamanda

tullantıların ətraf mühitə vurduğu iqtisadi zərər hesablanmışdır. Bu zaman

“Azərneftyağ” və “Azərneftyanacaq” zavodlarının göstəricilərindən istifadə

“NEFT M ƏHSULLARININ EMALI ZAMANI YARANAN EKOLOJ

PROBLEMLƏR VƏ DƏYƏN ZƏRƏR N HESABLANMASI” mövzusunda

magistr dissertasiyasının

Mövzunun aktuallığı. Məlum olduğu kimi Azərbaycan neftlə zəngin olan

ölkədir. Respublikanın sosial-iqtisadi inkişafında neft müstəsna rol oynayır. Uzun

illər mütərəqqi texnologiyanın olmaması və neftə olan tələbatın artması ıtraf

mühitin həddən artıq çirklənməsinə səbəb olmuşdur.

XXI əsrdə baş verən elmi-texniki tərəqqi, məhsuldar qüvvələrin sürətlə

inkişafı, istehsalın və əhalinin böyük şəhərlərdə məskunlaşması müsbət nəticələrlə

yanaşı kəskin neqativ nəticələrdə doğurmuşdur. Bu gün ölkənin neft emalı

müəssisələrin qarşısında duran başlıca vəzifə son illərdə qazanılmış uğurları

möhkəmləndirmək, iqtisadiyyatın və əhalinin neft məhsullarına olan tələbatını

ödəmək və eyni zamanda ətraf mühiti neft və neft emal məhsulları tullantılarından

mühafizə etməkdən ibarətdir.

Məlum olduğu kimi Azərbaycan neftinin tərkibində kükürdün miqdarı

çoxdur. Emal zamanı yaranan tullantı qazların tərkibi hidrogen-sulfid və kükürd 4-

oksidlə zəngin olur. Belə tərkibli tullantılar ətraf mühitdə böyük neqativ təsirlər

Müasir dövrün ən aktual problemlərindən biri də ətraf mühitin mühafizəsinin

təmin olunmasıdır. Odur ki, müxtəlif texnoloji qurğuları olan, yüksək keyfiyyətli

məhsullar istehsal edən müasir neft emalı sənaye müəssisələrinin ətraf mühitə

etdikləri neqativ təsirlərin azaldılması üçün aparılan araşdırmalar və tədqiqat işləri

magistr dissertasiya işinin mövzusunun aktuallığını bir daha təsdiq edir.

Problemin öyr ənilmə vəziyyəti. Məlum olduğu kimi ətraf mühitə edilən

neqativ təsirlərin azaldılması Azərbaycanda həmişə diqqət mərkəzində olmuşdur.

Bu problemin tədqiqi ilə ölkəmizin görkəmli alimlərindən N.A.Verdizadə,

M.H. sgəndərov, B.C.Şıxəlizadə, A.C.Əhmədov, M.C.Atakişiyev, R.N.Nurəliyeva,

A.S.Sadıqov, .B.Xəlilov, Ə. .Babayev və başqaları məşğul olmuşlar.

Tədqiqat mövzusunun bəzi problemləri T.A.Akimova, B.B.Xeskin,

M.X. şmiyarov, A.P.Verevkin, Y.M.Malışev, V. .Karovkin, L.V.Peredelskiy və

başqaları da araşdırmışlar.

Mövcud ədəbiyyatlarda göstərilən araşdırmaların nəticələrini azaltmadan

aparılan tədqiqat işində ətraf mühitə edilən neqativ təsirlərin azaldılması üçün tələb

olunan işlərin müəyyən hissəsi yerinə yetirilmiş, eyni zamanda neft məhsullarının

emalı prosesində yaranan tullantıların ətraf mühitə vurduğu iqtisadi zərər

in məqsədi və vəzifələri: Magistr dissertasiya işinin başlıca vəzifəsi neft

məhsullarının emalı prosesində yaranan tullantı qazların ətraf mühitə göstərdikləri

neqativ təsirləri azaltmaq, elmi cəhətdən əsaslandırılmış təkliflər işləyib

Magistr dissertasiya işində qarşıya qoyulmuş məqsədə nail olmaq üçün

aşağıdakı məsələlərin həll edilməsi nəzərdə tutulmuşdur:

Ətraf mühitin neft karbohidrogenləri ilə çirklənməsi probleminin müasir

Azərbaycan neftinin tərkibi, fiziki və kimyəvi xassələrini araşdırmaq;

Neft karbohidrogenləri ilə ətraf mühitin komponentləri arasında baş verən

kimyəvi və biokimyəsi prosesləri araşdırmaq;

Neft, neft emal məhsullarının və onların tullantılarının torpağa, su

hövzələrinə göstərdikləri neqativ təsirləri araşdırmaq və neqativ təsirlərin

azaldılması üçün tədbirlərin görülməsi;

Neft məhsullarının emal zamanı yaranan tullantı qazların ətraf mühitə

göstərdikləri neqativ təsirləri azaltmaq məqsədilə təmizləyici qurğuların işinin

─ Neft məhsullarının emalı prosesində yaranan tullantıların ətraf mühitə

vurduğu iqtisadi zərərin hesablanması.

Tədqiqat obyekti kimi ətraf mühiti neftin emal məhsullarının tullantıları ilə

çirkləndirən neft emalı sənaye müəssisələrinin göstəricilərinə istinad edilmişdir.

Tədqiqat işinin nəzəri-metodoloji əsasını mövzu ilə əlaqədar milli və xarici

ölkələrin ekoloq və kimyaçı alimlərin nəzəri-təcrübi elmi əsərləri, ətraf mühitin

mühafizəsinə aid Respublika Prezidentinin fərman və sərəncamları, Azərbaycan

Respublikası Milli Məclisinin qəbul etdiyi qanunlar əsas götürülmüşdür.

Tədqiqat işi müvafiq statistik, iqtisadi-riyazi modellərdən və üsullardan

istifadə edilməklə təhlil, araşdırma metodları əsasında yerinə yetirilmişdir.

Dissertasiya i şinin informasiya bazasını statistik göstəricilər, Neft Emalı

Zavodu (NEZ), “Azərneftyanacaq” Neft Emalı Zavodunun statistik göstəriciləri,

müvafiq ədəbiyyatlar təşkil etmişdir.

Tədqiqat işinin elmi yeniliyi aşağıdakılardan ibarətdir:

– Neft məhsullarının emalı zamanı ətraf mühitə dəyən iqtisadi zərərin

hesablanmasında yeni metodlardan istifadə edilmişdir;

– Neft və neft məhsullarının ətraf mühitə etdikləri neqativ təsirlər

– Neft karbohidrogenləri ilə çirklənmiş ətraf mühitin müasir ekoloji vəziyyəti

– Tullantı qazların buxar şəklində olan toksiki maddələrdən təmizlənməsində

fiziki və hemosorbsiyalı absorbsiya üsulları tədqiq edilmişdir;

– Pirolyuzit üsulu ilə tullantı qazlarının SO

-dən ekoloji təmizlənməsi prosesi

– Su hövzələrinin çirkab sularla çirklənməsinin qarşısını əsaslı şəkildə almaq

üçün tullantı suları alınmayan müəssisələrin yaradılmasının zəruriliyi

– Neft məhsulları ilə çirklənmiş səth və qrunt sularının çirkləndiricilərdən

təmizlənməsi üçün tətbiq olunan müxtəlif üsullar müqayisəli şəkildə

Tədqiqat işinin praktiki əhəmiyyəti. Respublikamızda ekoloji problemlərin

həlli, onun ümumi nəzəri metodoloji əsaslarının və istiqamətlərinin öyrənilməsində

müəyyənləşdirilməsi, bu istiqamətdə konkret tədbirlərin işlənib hazırlanması və

həyata keçirilməsi böyük praktiki əhəmiyyət kəsb edir.

Magistr dissertasiya i şinin quruluşu: Giriş, üç fəsil, doqquz yarımfəsildən,

nəticə və istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarətdir.

Birinci fəsildə neft karbohidrogenləri ilə çirklənən ətraf mühitin müasir

vəziyyəti araşdırılmışdır. Neftin fiziki və kimyəvi xassələri öyrənilmiş, neft

məhsullarının emalı zamanı yaranan tullantıların ətraf mühitin komponentləri

arasında baş verən kimyəvi və biokimyəvi proseslər və yaranan ekoloji problemlər

Ikinci fəsildə neft və neft məhsullarının fiziki və kimyəvi xassələri, emal

texnologiyası, alınan məhsullar və istehsal prosesində yaranan ekoloji problemlər

araşdırılmışdır. Neft və neft məhsullarının nəqli və saxlanılması zamanı baş verən

qəzalar nəticəsində suyun və torpağın çirklənməsi, yaranan ekoloji problemlər

Üçüncü fəsil neft və neft məhsullarının emalı zamanı yaranan tullantıların

traf mühitə neqativ təsirlərini azaltmaq üçün tətbiq olunan təmizləmə üsullarına

həsr edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, tərkibində kükürd qazları olan tullantı

qazlarının ətraf mühitə göstərdikləri neqativ təsirləri azaltmaq məqsədilə tətbiq

olunan təmizləmə üsullarından ən effektlisi əhəng və pirolyuzit üsullarıdır. Bu

fəsildə eyni zamanda neft məhsullarının emalı zamanı yaranan tullantıların ətraf

mühitə neqativ təsirləri qiymətləndirilmişdir.

Aparılan araşdırmalar, ümumiləşdirmələr və təhlillərə əsasən aşağıdakı

1. Neft məhsullarının emalı zamanı yaranan tullantı qazları təmizləmək üçün

istifadə edilən təmizləyici qurğular müasir tələblərə cavab verə bilmədiyindən həm

ekoloji, həmdə böyük iqtisadi zərərin yaranmasına səbəb olur.

2. Neft və neft məhsulları ilə çirklənmiş qrunt və səth sularının

“özünütəmizləmə” xüsusiyyətinin bərpa olunması aktual problem olaraq qalır.

3. Neft məhsullarının emalı zamanı tullantı qazların tərkibində olan toksiki

maddələrin buxarlarının tam tutulması ekoloji problemlər yaradır.

4. Kombinə edilmiş iri təmizləyici qurğuların tədbiqi atmosferin

karbohidrogenlərlə və hidrogen sulfidlə çirklənməsinin qarşısını alar.

5. Ətraf mühitin neft məhsullarının emal zamanı yaranan çirkab sularla

çirklənməsinin qarşısını əsaslı şəkildə almaq üçün tullantı suları alınmayan sənye

müəssisələr yaradılmalıdır, yaxud neft emalı zavodlarında aşağıdakı tədbirlər

─ tərkibində neft olan az minerallaşmış tullantı sularını biokimyəvi üsulla

təmizləyib sistemə qaytarmaq;

─ yüksək minerallaşmış tullantı sualarını buxara çevirib, kondesləşdirib ya

sistemə qaytarmaq, yaxud da başqa texnoloji məqsədlər üçün işlətmək;

─ atmosfer çöküntülərindən və biokimyəvi üsulla təmizlənmiş kommunal

yığıntı sularından zavodlarda istifadə etmək;

6. Neft məhsullarının emalı zamnı ətraf mühitin çirklənməsindən dəyən

iqtisadi zərərin hesablanması qabaqcıl hesablama üsullarlı ilə aparılmışdır.

7. Neft və neft məhsullarının daşınması zamanı baş verə biləcək qəzaların

qarşısını vaxtında almaq və neft itkilərini azaltmaq məqsədilə riyazi

modelləşdirmədən istifadə etmək.

8. Neft və neft məhsulları daşıyan boru kəmərlərində baş verə biləcək qəzaları

müəyyən etmək və onu ləğv etmək üçün geoinformasiya texnologiyasının tətbiqi

daha münasib hesab olunur.

Salavatov T.Ş., Şirinov M.M., Səmədov V.N. Maili və üfüqi quyuların qazılması texnika və texnologiyası

Neft qaz mühəndisliyi” ixtisası üzrə, bakalavr və magistr təhsili alan tələbələr üçün hazırlanmış dərslik. — Bakı: Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, 2017. — 359 s.

Dərslik “Maili və üfüqi quyularin qazilmasi texnika və texnologiyasi” fənni üzrə yeni tədris planı və proqramına uyğun olaraq müasir və geniş şəkildə yazılmışdır.
Bu dərslikdə – Maili və üfqi quyuların qazılmasının inkişaf tarixi, quyuların tipləri, maili və üfüqi quyuların tətbiq sahələri, quyuların əyriliyi haqqında əsas anlayışlar, maili və üfüqi quyuların qazılması üsulları,qazima baltalari,maili və üfüqi quyuların qazılması üçün avadanlıqlar, qazıma kəməri.
QKAH-in maqnitləşməyən elementləri,yasslar, quyudibi amortizatorlar haqqında məlumatlar ,genişləndiriclər, keçiricilər, inhirafetdirici alətlər, quyuların təbii əyilmə mexanizmi,maili quyu profillərinin layihələndirilməsi,maili quyu profillərinin təsnifatı, üfüqi quyu profillərinin layihələndirilməsi,maili və üfüqi quyu profillərinin intervallarını qazımaq üçün qazıma kəmərinin aşağı hissəsinin( QKAH ) layihələndirilməsi, şaquli quyularin qazilmasi üçün idarə olunan rotor sistemi (IRS), idarə olunan rotor sistemi və qazımanın texnika və texnologiyası sahəsində yeniliklər, elmi nailiyyətlər və qabaqcıl təcrübələr, yan lüləli, çoxdibli və çoxlüləli quyular haqqında ən son məlumatlar da daxil olmaqla müasir tələblər səviyyəsində şərh edilmişdir.
Dərslikdən neft və qaz quyularının qazılması və istismarı ilə məşğul olan digər mühəndis-texniki işçilər, magistrantlar, texnikum və peşə təhsili məktəblərinin tələbələri və bu ixtisasa maraq göstərən geniş oxucu kütləsi istifadə edə bilər.
Dərslik haqqında öz fikirlərini, təkliflərini, tövsiyələrini, iradlarını, tələblərini göndərən şəxslərə müəlliflər öz təşəkkürlərini bildirirlər və kitabın sonrakı buraxılışında onları nəzərə alacaqlarına öz oxucularını əmin edirlər.

• Чтобы скачать этот файл зарегистрируйтесь и/или войдите на сайт используя форму сверху.
• Регистрация

• Узнайте сколько стоит уникальная работа конкретно по Вашей теме:
• Сколько стоит заказать работу?

Q.i sfrov a.s.mmmdov neft v qaz emalının texnologiyası

Neft-Qaz Emalı Texnologiyası kursu zamanı əməkdaşlar neft-qazın quyudan çıxdıqdan sonra ilkin fazalara ayrılaraq eksport spesifikasiyalarına nə cür çatdırılması, emal texnologiyasından, müasir neft və qaz sektorunda istifadə olunan ən yeni qurğulardan, onların işləmə prinsipləri və işlənməsinin əsas konsepsiyaları haqqında nəzəri və təcrübi biliklər mənimsəmək imkanı əldə edəcəklər.

Kurs kİmlər üçün nəzərdə tutulub:

Neft – qaz sənayesində Neft-Qaz Qurğuları Mühəndisliyi sahəsində və ya bu sahə ilə əlaqəli işlərdə dərəcə artırmaq, ixtisaslaşmaq və yaxud bu sahə üzrə fəaliyyət göstərən yerli və xarici şirkətlərdə karyera qurmaq istəyən şəxslər və mühəndislik sahəsi üzrə təhsil alan tələbələr biliklərini inkişaf etdirmək üçün kursda iştirak edə bilərlər.

Kursun müddətİ:

Kursun tədrİs dİlİ:

Azərbaycan dili, İngilis dili və Rus dili

Sertİfİkat:

Kursu müvəffəqiyyətlə bitirmiş iştirakçıya seçimindən asılı olaraq Yerli (TEC) və Beynəlxalq (TÜV Austria) sertifikat təqdim edilir.