Ordubadi M. S. Qılınc və qələm: II hissə (2005)

İlyasla Fəxrəddin bu sözləri danışa-danışa Toğrul bəy kü­çə­sindən El Arslan və Məsudiyyə küçələrinə girir və Sultan Səncər ca­mesinin qarşısındakı Məlikşah meydanına yaxınlaşırdılar.

Hədəf Nəşrləri (rəsmi bloq)

kitabı keyfiyyətli nəşrdən oxumaq oxucunun haqqıdır

Məmməd Səid Ordubadi. “Qılınc və qələm” (roman). I və II hissə bir kitabda

Tarix: Noyabr 6, 2013 Müəllif: umidlerinizi

Romandan…

XƏRABAT

Öz evlərinə qapanıb xısın-xısın ağlayanların sayı, küçə­lə­rə çıxıb şadlıq edənlərin sayından bir neçə qat artıq idi. Zahirdə şadlıq edən gəncəlilər bu şadlığı dərin bir kədər kimi qarşılayırdılar.

Azərbaycan hakimi Şəmsəddin Eldəniz təzəcə ölmüşdü. On­un yerinə oğlu Cahan Pəhləvan keçən gündən bəri Azərbaycan xal­qının həyatı daxili müharibələrdə keçirdi. Cahan Pəhləvan Atabəy Məhəmməd iş başına keçdiyi zaman Azərbaycanın ən mühüm his­­sələri olan Marağa və Təbriz şəhərləri Ağ Süngər Əhmədin əlin­də qalmışdı. Buna görə də Atabəy Məhəmməd azərbaycanlıları, xü­susən aranlıları, səfərbərliyə alaraq Təbrizlə Marağanı qurtarmaq üçün uzunmüddətli bir müharibə təşkil etmişdi. Atabəy Məhəm­məd Marağa və Təbrizi alandan sonra şəhərlərə qasidlər göndə­rib rəiyyətlərinə böyük qələbənin xəbərini elan edirdi.

Bu gün Atabəyin qasidi Gəncəyə gəlmişdi. Eyni zamanda il­lər uzunu cəbhələrdə yaşayan Aran ordusu Arana qayıdırdı. Gəncə hakimi Əmir İnanc bu qələbənin böyük bir şadlıqla qarşılan­ma­sı üçün Gəncə xalqına qəti fərman vermişdi. Xalq cəbhədən qalib bir surətdə qayıdan ordunu qarşılamaq üçün küçələrə çıxmışdı. La­kin çox­ları öz oğul və qardaşlarını qalib qayıdan ordunun cər­gə­sin­də gör­mürdü. Mirzaqdan, nizə və qılıncdan salamat qurtaran bir çoxu ac­lıq­dan və xəstəlikdən məhv olmuşdu. Matəm və kədəri qələbənin saxta və aldadıcı pərdəsi ilə gizlətməyə çalışanlar küçələrdə böyük bir fəaliyyət göstərirdilər. Nə ağlamağa, nə də ölənlərdən danış­ma­ğa imkan var idi. Bu barədə Gəncə hakimi qəti tapşırıq vermişdi. Gən­cə xalqına ancaq küçələrə çıxmaq və “Yaşasın Atabəy Mə­həm­məd! Yaşasın zəfər!” − deyə qışqırmaq icazəsi verilmişdi.

Qəlbində ağlayanların hamısı yuxarıdakı kəlmələri təkrar edir və qışqırırdı, çünki bu kəlmələri təkrar etməyənlər təqib edilir və adları siyahıya alınıb hökumətə təqdim olunurdu.

Evindən çıxmayanlar ağac və qamçı zərbələri altında küçə-lə­rə çıxarılırdı. Əyinində təzə paltarı olmayanlar geri qaytarılır və tə­zə paltar geyindikdən sonra təkrar küçələrə çıxarılırdı. Ruhani­lər, xətiblər dəstələrin qabağına düşüb Quranda yazılan zəfər ayələrini bir-birinin dalınca oxuyurdular. Hər kəs hökumət məmurlarının ya­nın­dan keçdiyi zaman özünü şad göstərməyə və kədərini giz­lət­mə­yə çalışırdı, lakin hər kəs ‘‘yaşasın zəfər” sözünü ancaq hökumət mə­murlarının və hökumətə casusluq edənlərin yanından keçəndə qış­qırırdı.

Minlərcə Azərbaycanlının məhvi üzərində qurulmuş olan bu qələbənin bütün xalqın yox, ancaq bir nəfərin qələbəsi olduğunu xal­qın simasından sezmək olurdu.

Küçələrə çıxanların içərisində iki gənc−İlyasla Fəxrəddin də var idi. Gəncə mühitini titrədən bu süni şadlığı görüncə bu iki yol­daşın ürəyində Atabəy Məhəmmədə və onun Gəncə hakimi Əmir İnanca qarşı dərin bir nifrət oyandı. Gənc İlyas küçələrdən sel kimi axıb Məlikşah meydanına tərəf gedən xalqı Fəxrəddinə gös­tərib dedi:

− Sən mənə, Boğazdan yuxarı ‘‘yaşasın” deyən bu xalqın içə­risində bir nəfər də olsun xoşbəxt olan və Atabəy Məhəmmədin xoşbəxt olmasını istəyən adam göstərə bilərsənmi Fəxrəddin çox yavaşdan cavab verdi:

− Öz hökümranlığını möhkəmlətmək üçün onlar nə iraqlı­lar­dan, nə də iranlılardan istifadə edə bilərdilər. Buna görə də, hər bir müharibədə azərbaycanlılar iştirak etməli və məhv olmalıdırlar.

Gənc İlyas ətrafını gözdən keçirərək yavaşdan dedi:

− Azərbaycan xalqı qırılıb azaldıqca məmləkətdə ərəb-fars nü­fuzu çoxalmaqdadır.

İlyasla Fəxrəddin bu sözləri danışa-danışa Toğrul bəy kü­çə­sindən El Arslan və Məsudiyyə küçələrinə girir və Sultan Səncər ca­mesinin qarşısındakı Məlikşah meydanına yaxınlaşırdılar.

Əhali meydanda durub Gəncə xətibinin gəlməsini gözlə­yir­di. İlyasla Fəxrəddin də məscidin qapısı qarşısındakı hovuzun ya­nında dayandılar və xətibi gözləməyə başladılar.

Fəxrəddin fikirli halda başını qaldırıb, İlyasa dedi:

− Bəli, indi bu saat gələcək, Təbriz və Marağa fəthini elan edə­cək, əvvəlcə xəlifənin, sonra da Toğrul və Atabəy Məhəmmə­din adına xütbə oxuyacaqdır. Eyni zamanda, təzə bir müsibətin ela­nı­nı da verəcəkdir.

İlyas Fəxrəddinə əyri bir nəzərdə baxıb soruşdu:

− Nə kimi müsibət?

− Atabəy Rey məmləkətinə hücum etməyə hazırlaşır. Rey ha­­kimi səlcuqilər zamanından bəri Atabəylərə verdiyi vergidən bo­yun qaçırıbdır. Lakin bu müharibə qorxulu bir müharibədir. Çün­ki Rey hakimi öz ağzı ilə yox, Xarəzm şahlarının ağzı ilə da­nı­şır. Gec-tez onlar Rey məmləkətini öz əllərinə alacaqlar.

İlyas yenə də ona sual verdi:

− Sən buna nə cür baxırsan?

− Nə cür baxacam? Azərbaycan torpağı deyil ki, müdafiə edək.

İlyas etiraz edərək dedi:

− Mən səndən bir qardaş kimi rica edirəm, bu fikrini baş­qa­larının yanında demə, çünki tamamilə yanlış bir fikirdir.

Fəxrəddin təəccüblə soruşdu:

− Bu fikrin yanlışlığı harasındadır?

− Doğrudur, Rey bizimki deyil, Həmədan necə, bizimdir, ya yox?

− Bizimdir Azərbaycanın qədim paytaxtıdır.

− Elə isə onu bilməlisən ki, Rey Azərbaycan atabəylərinin əlin­də olmazsa, Həmədanı saxlamaq mümkün deyil, çünki bir çox ha­disələrdə reylilərin Qəzvini əldə etdiyi və Təbrizlə Həmədanın əla­qəsinə maneə törətdiyi görülmüşdür. Hayıf ki, mən qılınc və mizraq işlətmək işində savadsızam. Buna görədə sənə bir məsləhət gö­rəcəyəm. İndi ki, qılınc və mizraq işlətməyə, ox və kaman iş­lərilə məşğul olmağa həvəsin vardır, onları yaxşı öyrən. Məndə qə­ləm işlərində yüksək mərtəbə əldə etməyə çalışacağam. Bunların iki­si də bizə lazımdır.

Ordubadi M. S. Qılınc və qələm: II hissə (2005)

▶▶▶▶▶ Pulsuz yüklə ◀◀◀◀◀
Annotasiya: Bütün əhvalat və şəxsiyyətləri, mürəkkəb hadisələri gərgin süjet xətti ətrafında birləşdirən, oxunaqlı və yığcam quruluşlu “Qılınc və qələm”, şübhəsiz, Ordubadi yaradıcılığında mühüm yer tutan, Nizami və dövrünü öyrənməyə böyük həvəs oyadan qiymətli tarixi romandır.

Related posts:

• Miskin Abdal – Səfəvilərin böyük ideoloqu, sufi şeyxi (2018)
• Hacı İsmayıl bəy Qutqaşınlı. Əsərləri (2005)
• Lukyanova A. Sabir yaradıcılığının əsas nöqtələri (2002)
• Ordubadi M. S. Dumanlı Təbriz (roman). 1-ci kitab (2012)
• Болат Ильясов. История империи, созданной Чингис-Каганом
• Osmanlı hâkimiyetinde Revan (Çukur Sa’ad)(XVI-XVIII. Yüzyıllar Arasında sosyo-ekonomik tarih)
• Halil İnalcık. Makaleler. 2. Cild (2008)
• Hacıyeva A. A. XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin öyrənilməsində təzkirələrin rolu (2008)
• Xəlilli X. D. Dədə Qorqud oğuznamələrinin yaranma tarixi və digər oğuznamələrlə paralellərin dövrü və səbəbləri (2007)
• Koroğlu dastanı (1994)

Qılınc və Qələm

Sifarişləri Bakıya, Azərbaycanın bölgələrinə və bütün dünya ölkələrinə çatdırırıq!

Bakı üzrə 30 manatdan yuxarı sifarişlərdə çatdırılma pulsuzdur .

Operativ çatdırırıq: 24 saat ərzində * sürətli çatdırılma * poçtla * “Özün götür” xidməti ilə

Ödəniş etmək asandır: onlayn kartla * pos-terminalla * hissə-hissə * kuryerə nəğd * MilliÖn və E-Manat terminalları ilə

ISBN: 2000029447969

“Klassiklər” seriyasında bu dəfə Azərbaycan yazarının əsəri nəşr edildi.

İctimai hadisələrin son dərəcə maraqlı təsvir olunduğu «Qılınc və qələm» romanı Məmməd Səid Ordubadi yaradıcılığına xas macəraçılıq üslubunda yazılmışdır. Əsərdə Nizami Gəncəvinin surəti mərkəzi yer tutsa da, müəllif bununla kifayətlənməyərək dahi şairin yaşadığı dövrün hərtərəfli mənzərəsini canlandırmağa çalışmış, xalq həyatının geniş lövhələrini yaratmışdır. Buna görədir ki, roman baş qəhrəmanının adı ilə deyil, əsərin həyat materialında mühüm yer tutan iki amilin – xalqın fiziki və mənəvi qüvvəsinin rəmzi olaraq «Qılınc və qələm» adlandırılmışdır.

Zəngin surətlər qalereyası ilə diqqəti cəlb eləyən romanda ilk sətirlərdən oxucuya xoş gələn cəhət müəllifin özünə məxsus bir məhəbbətlə qəhrəmanların düşdüyü vəziyyəti təsvir etməsidir. Bütün əhvalat və şəxsiyyətləri, mürəkkəb hadisələri gərgin süjet xətti ətrafında birləşdirən, oxunaqlı və yığcam quruluşlu «Qılınc və qələm», şübhəsiz, Ordubadi yaradıcılığında mühüm yer tutan, Nizami və dövrünü öyrənməyə böyük həvəs oyadan qiymətli tarixi romandır.