6 cı sinif coğrafiya müllim üçün vsait drsliyi pdf

A) Kür – Araz, Ceyrançöl- Acınohur

Coğrafiya (SUMMATİVLƏR)

Qədim Azərbaycanın təbiəti, sərvətləri, xalqları, ümumiyyətlə, coğrafiyası haqqında Herodotun, Strabonun, Plininin, Plutarxın, Ptolomeyin əsərlərində geniş məlumatlar vardır. XIV əsrin axırı – XV əsrin birinci yarısında yaşamış Azərbaycan coğrafiyaçısı və tarixçisi Əbdürrəşid Bakuvinin coğrafiyaya dair fikirləri maraq doğurur. O, 1404-cü ildə yazdığı “Abidələrin xülasəsi və qüdrətli hökmdarın möcüzələri” adlı əsərində Bakının neft quyuları haqqında zəngin məlumat verir. Bakuvi Yer kürəsini yeddi iqlimə bölmüş, hər iqlimdə yerləşən ölkələr, şəhərlər, dənizlər, adalar haqqında məlumat vermişdir. Bakuvi Azərbaycanı 4-cü və 5-ci iqlimə daxil edir. Hacı Zeynalabdin Şirvani (1780-1837) ömrünün 40 ilini səyahətdə keçirmişdir. Yazdığı “Cənnət bağı səyahətləri” , “Səyahət bağı” əsərlərində Azərbaycan, Mərkəzi Asiya, Yaxın Şərq ölkələrinin coğrafiyası, etnoqrafiyası, görkəmli şəxsləri, abidələri haqqında qiymətli məlumatlar vermişdir. Onun coğrafi adların mənşəyi haqqında çoxlu mülahizələ

Şumerdə və Babilistanda coğrafi biliklər

• Получить ссылку
• Facebook
• Twitter
• Pinterest
• Электронная почта
• Другие приложения

Mesopotamiya ilkin coğrafi təsəvvürlərin və biliklərin yarandığı ərazilərdən biridir. Dəclə və Fərat çayları arasında məskunlaşan, şumerlər adlanan xalqlar tarix boyu bir neçə dövlət qurmuşdur. Şumerlərin E.ə XXV əsrə aid gil lövhələr uzaərində olan yazıları dövrümüzə qədər gəlib çatməşdır. Bu lövhələrdə balıq pulcuqlarına oxşar simvollarla Livan dağları, mərkəzdə paralel xətlərlə şumerlər üçün mühüm cəhət təyini obyekti olan Fərat çayının orta axarı, Zaqros dağları çəkilir. Dört cəhətin olması fikri şumerlərə məxsusdur. Qədim Babilistana aid olunan (E.ə V əsr), hazırda Britaniya muzeyində saxlanılan xəritələrin birində şəhərlərin təsvirindən görünür ki, Dünya dairəvi və yastı formadadır. Fərat çayı dağlardan başlayaraq ölkədən keçir və okeana tökülür. Xəritənin mərkəzində Babilistan,həmçinin kənarda Assuriya və Urartu dövlətlərinin adları yazılmış.(az.wikipedia.org)

Sınaq- 1. COĞRAFİYA

2. Azərbaycanda yeyinti sənayesi müəssisələrinin yerləşmə prinsipləri hansı cavabda doğru göstərilib:

1. Qənnadı 2. şəraçılıq 3. unüytümə

a. istehlakçı b. Xammal c. şirin su mənbələri

A) 2- b , 3-c B) 1- a , 2- b

C) 1- a , 2- c D) 1- c , 3- b E) 1- b , 3- c

3. Bakı, Gəncə, Sumqayıt şəhərlərində ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması üçün görülməsi vacib olan tədbirlər:

1. Müəssilələrdə təmizləyici qurğuların qoyulması

2. Tullantızı texnologiyaların tətbiq olunması

3. Şəhər ətrafında su anbarlarının yaradılması

4. Sənaye tullantılarının şəhər ətrafında basdırılması

5. Kimya sənayesi müəssisələrinin sayının artırılması

C) 1, 2 D) 1, 3 E) 2, 4

4. Azərbaycanda şabalıdı torpaqların yayıldığı ərazilər:

A) Kür – Araz, Ceyrançöl- Acınohur

B) Böyük Qafqazın dağ çəmənləri

C) Böyük Qafqazın dağ ətəyi və alçaq dağlığı

D) Yan silsilə və Salyan düzü

E) Lənkəran ovalığı və Qusar maili

5. Hansı ovalıqlarda seysmik prosesslər zəif gedir:

1. Missisipi 2. Kür-Araz

3. Orta Dünay 4. Amazon 5. Kolxida

C) 2, 4 D) 3, 5 E) 1, 4

6. Sxemdə hansı proses əsk olunmuşdur?

A) Ekvator ətrafında enən, qütblərdə qalxan hava axınlarının sxemi

B) Ozon təbəqəsinin deşilməsinin təsviri

C) Havanın yüksəkliyə doğru temperaturunun azalmasının sxemi

D) Qar xəttinin qütblərə doğru dəniz səvuyyəsinə enməsi prosessi

E) Troposferin qalınlığının və hava axınlarının sxemi

7. Azərbaycan Respublikasının relyef profilinə əsasən rəqəmlərlə verilmiş coğrafi obyektləri müvafiq olaraq müəyyən edin:

A) 1 – Böyük Hinaldağ, 2 – Tufandağ, 3 – Qonaqkənd

B) 1 – Böyük İşıqlı, 2 – Bazaryurd. 3 – Qanıx-Əyriçay vadısı

C) 1- Qızılboğaz dağı, 2 – Şahdağ, 3 – Samur-Dəvəçi ovalığı

D) 1 – Murovdağ, 2 – Yan silsilə, 3 – Qusar maili düzü

E) 1- Qızılboğaz dağı, 2 – Şahdağ, 3 – Qusar maili düzü

8. . Düzgün qruplaşdırın:

1. 40076 km 2. 2900 km

3. 3500 km 4. 6378 km 5. 6357 km

a. Ekvatorun uzunluğu b. Mantiyanın qalınlığı

c. Nüvənin qalınlığı d. Ekvatorial radius

A) 1- a, 2 – b, 3 – c, 4 – e, 5 – d

B) 1 – d, 2 – b, 3 – c, 4 – a, 5 – e

C) 1 – d, 2 – c, 3 – b, 4 – e, 5 – a

D) 1 – a, 2 – b, 3 – c, 4 – d, 5 – e

E) 1 – a, 2 – d, 3 – e, 4 – c, 5 – b

9. 50 °-lik meridianın uzunluğu xəritədə 25 sm göstərilib. Xəritənin miqyasını tapın:

A) 1: 800 00 B) 1: 70000000

C) 1: 800 00000 D) 1: 250 00000

10. Xəritə-sxemdə qarların ərinti suları (a), buzlaq suları (b) və musson yağışlarla (c) qidalanan müvafiq çaylar:

A) a – 2, 6; b – 4, 5; c – 1, 3

B) a -1, 3; b – 2, 6; c – 4, 5

C) a – 4, 5; b – 2, 6; c – 1, 3

D) a – 3, 5; b – 1, 4; c – 2, 6

E) a – 2, 6; b – 1, 3; c – 4, 5

11. Ölkə əhalisinin mexaniki artımı nədir?

A) Ölkədən əhalinin işsizliklə əlaqədar çıxıb getməsidir

B) Əhalinin mexaniki artım hesabına azalmasıdır

C) Ölkəyə gələnlərin sayının gedənlərdən çox olmasıdır

D) Əhalinin ölkə daxilində yerdəyişməsidir

E) Kənddə təbii artım hesabına işsizlərin çoxalmasıdır

12. Xəritədəki obyektləri müəyyən edin

A) Tasman dənizi, Yukatan yarımadası, Karpentariya körfəzi, Böyük Avstraliya körfəzi

B) Mərcan dənizi, Keyp- York yarımadası, Karpentariya körfəzi, Siam körfəzi

C) Timor dənizi, Tasman adası, Böyük Avstraliya körfəzi, Karpentariya körfəzi

D) Mərcan dənizi, Keyp-York yarımadası, Karpentariya körfəzi, Böyük Avstraliya körfəzi

E) Mərcan dənizi, Karpentariya körfəzi, Keyp-york yarımadası, Arafur dənizi

13. Həm federativ həm monarxiya olan ölkələr:

A) 3, 4, 6, 7 B) 2, 3, 5, 6 C) 1, 2, 3, 4

D) 1, 4, 6, 7 E) 3, 5, 6, 7

14. Mülayim dəniz iqlim tipində yerəşən ölkələr:

A) Polşa, Böyük Britaniya, Fransa, Rusiya, Kanada, Danimarka

B) Böyük Britaniya, Belçika, Niderland , İrlandiya, Norveç, Danimarka

C) Niderland, İrlandiya, Norveç, ABŞ, Çin, Almaniya, Fransa

D) Fransa, Rusiya, Kanada, Danimarka, Peru, Almaniya, Niderland

E) Polşa, Belarus, Avstriya, Macarıstan, Rusiya, Ukrayna

15. Sxemdə verilən iqtisadi-coğrafi rayonlar üçün oxşar əlamətlər:

A) Yarımsəhra iqlimi, polimetal filizləri, çəyirdəkli meyvəçilik

B) Daş duz ehtiyatı, elektroenergetika, yanacaq sənayesi

C) Quru subtropik meyvəçilik, neft hasilatı, şəkər çuğundurunun əkinləri

D) Elektroenergetika, duz ehtiyatı, meyvəçilik

E) Yanacaq sənayesi, mineral sular, SES enerjisi

16. Suyu daha duzlu olan okean cərəyanlarını müəyyən edin:

A) 1, 2, 6, 8 B) 1, 2, 3, 4

C) 3, 4, 8, 9 D) 5, 6, 7, 8 E) 1, 2, 6, 7

17. Musson meşələrinin yayıldığı ərazini müəyyən edin:

A) IV B) V C) I D) II E) III

18. Azərbaycada 2012-ci ildə 284, 9 min ton ət istehsal olunmuşdur. Onun 76 min tonu qoyun və keçi əti, 89, 3 min tonu isə quş əti olmuşdur. İnək və dana ətinin faizlə payını tapın:

A) 42% B) 58 % C) 24% D) 85% E) 13%

19. Mənsəbi dünya okeanı səviyyəsində yerləşən çayın mənbəyində atmosfer təzyiqi 560 mm.c.s-dur, çayın meyilliyi isə 0,5 m/km olarsa, çayın uzunluğunu hesablayın:

A) 400 km B) 11200 km C) 4000 km

D) 1000 km E) 3000 km

20. Sxemdə işarələnmiş türk Respublikasına xas olan xüsusiyyətlər:

1. Nəqliyyat şəbəkəsinin sıx olması

2. Türk dünyasında sahəsinə görə ən böyük dövlət qurumudur

3. Əkinçilik üçün əlverişli təbii şərait vardır

4. Ərazisinin müəyyən hissəsi qütb dairəsindən şimalda yerləşir

5. Şimal yarımkürəsinin ən soyuq məntəqəsi buradadır

6. Əhali sıx məskunlaşmışdır

7. Maralçılıq, balıqçılıq, xəz dəri heyvandarlığı inkişaf edib

A) 2, 4, 5, 7 B) 2, 4, 5, 6 C) 3, 4, 5, 6

D) 1, 2, 3, 4 E) 425, 6, 7

21. Hansı səbəblər energetika və xammal problemi yaradır

1. Yanacaq və xammal ehtiyyatlarının məhdudluğu

2. Ənənəvi olmayan enerji növlərindən daha çox istifadə olunması

3. Bərpa olunmayan ehtiyyatların tükənməsi

4. Əhalinin və istehsalın xammala və enerjiyə olan tələbatının azalması

5. Təbii ehtiyyatlardan səmərəli istifadə olunması

A) 1, 5 B) 2, 3 C) 3, 4

22. Xəritə-sxemə əsasən pambıqçılığın inkişafı üçün əlverişli təbii şəraitin mövcud olduğu məntəqələr:

23. İzahı səhv verilən coğrafi terminləri seçin:

1. Rütubətlənmə əmsalı illik yağıntının miqdarının mümkün buxarlanmaya olan nisbətidir

2. havada olan su buxarının qramlarla miqdarına nisbi rütubətlik deyilir

3. Suyun maye halından qaz halına keçməsinə kondensasiya deyilir

4. Göy üzünün buludla örtülmə dərəcəsi buludluq adlanır

5. Yer səthinə birbaşa çatan radiasiya düz radiasiya adlanır

6. Yağıntıların miqdarı eyni olan mıntəqələri birləşdirən xətlər izoqalın adlanır

24. Afrikanın Yohanesburq ətrafında 276 m dərinlikdə olan kömür şaxtasında neçə dərəcə selsi temperatur olacaq?

25. Düzgün qruplaşdırın:

1. YÖS ölkələridir

2. Öz sənayesini xammalla təmin edən İEÖ-dir.

3. Köçürmə kapitalizm ölkəsidir

a. İsrail, CAR, Avstraliya

b. Türkiyə, Braziliya, Malayziya

c. Tailand, Meksika, Çili

d. CAR, Kanada, Avstraliya

e. Venesuela, Malayziya, Fransa

Cavablar:

Hazırladı: Osman Eminov

İrad və təkliflərinizi bildirmək üçün aktiv nömrə