Bankların dələduzluq əməlləri, yoxsa çıxarışları? ARAŞDIRMA

1. Əgər pul hesabınızdan qeyri-qanuni çıxarılıbsa, bank kartınızın təcili bloklanmasını tələb edə bilər. Ofisinizə zəng edin və polis bölməsinə müraciət edin.

Bank çıxarışını necə tələb edə bilərəm?

Satışı yekunlaşmaq üzrə olan “Vergi uçotu: A-dan Z-yə” (III nəşr) kitabından seçmə

Qaydanın 2.4-cü maddəsinə əsasən, pul vəsaiti vergi ödəyicisinin səlahiyyət verdiyi şəxs və ya fərdi sahibkarın özü tərəfindən bank hesabından nağd qaydada çıxarıldığı halda, pul vəsaitləri həmin gün ərzində vergi ödəyicisi tərəfindən kassa mədaxil orderi tərtib olunmaqla kassaya mədaxil edilir. Kassa mədaxil orderində əks etdirilən bank hesabından nağd çıxarılmış pul vəsaitinin məbləği pulun alınmasında istifadə edilən çekin kötüyündə və bank hesabının çıxarışında göstərilən məbləğlə uyğun olmalıdır.

Maddədən göründüyü kimi, vergi ödəyicisinin mütləq əməl eməli olduğu konkret tələblər mövcuddur.

Birinci tələb ondan ibarətdir ki, vergi ödəyicisi bankdan çıxardığı vəsaiti həmin gün də kassaya mədaxil etməlidir.

Mİsal. Vergi ödəyicisi 18 yanvar 2021-ci il tarixdə bank hesabından çıxardığı 15 000 vəsaiti 19 yanvar 2021-ci il tarixdə kassaya mədaxi edib. Vergi ödəyicisinin vəsaiti həmin gün yox, növbəti gün kassaya mədaxil etməsi uçot qaydalarının pozulması kimi qəbul edilə bilər. Bu zaman vergi orqanının Vergi Məcəlləsinin 58.8-ci maddəsinə əsasən, maliyyə sanksiyası tətbiq etmək hüququ var.

İkinci tələb ondan ibarətdir ki, bank hesabından çıxarılan vəsait kassa mədaxil orderində qeyd edilməklə kassaya mədaxil edilməlidir. Yəni, vergi ödəyicisi bank hesabından çıxarılan vəsaitin birbaşa təhtəlhesab şəxsdə qalmaqla, xərclənməsinə qərar verə bilməz.

Mİsal. Vergi ödəyicisi bankdan təsərrüfat xərcləri üçün 3000 manat çıxartmağa qərar verir. Bu halda vergi ödəyicisi həmin vəsaiti mütləq kassaya mədaxil etməli, sonra isə kassa məxaric orderi ilə təhtəlhesab şəxsə ödəniş etməlidir. Bank hesabından çıxarılan vəsaitin qeyd edilən qaydada həyata keçirilməməsi uçot qaydalarına ziddir.

Üçüncü tələb odur ki, bank hesabından çıxarılmış nağd pul vəsaitinin məbləği pulun alınmasında istifadə edilən çekin kötüyündə və ya bank hesabından çıxarışda göstərilən məbləğlə uyğun olmalıdır.

Mİsal. Vergi ödəyicisinin çekinin kötüyündə 4000 manat yazılıb, ancaq bank hesabından həmin məbləğdən fərqli vəsait çıxarılıb. Bu, vergi ödəyicisi tərəfindən uçot qaydalarının pozulmasıdır.

2021-ci ilin fevral ayında satışda olacaq kitablar:

1) “Vergi Məcəlləsi: Ümumi hissəsinin izahı” -qiymət 45(40) manat (Satışına start verilib)

2) Vergi Qanunvericiliyi Toplusu – qiymət 30 (25) manat

3) Vergi uçotu: A-dan Z-yə kitabı (III nəşr) – qiymət 40 (35) manat (Satışına start verilib)

4) Vergi Məsələləri: Testlər – qiymət 35 (30) manat

5) Əməyin uçotu: A-dan Z-yə kitabı – qiymət 45 (40) manat

6) Əmək Qanunvericiliyi Toplusu – qiymət 30 (25) manat

7) Əmək Münasibətləri: Testlər – qiymət 35 (30) manat

8) “A-dan Z-yə Kargüzarlıq” (III nəşr) – qiymət 40 (35) manat (Satışı davam edir)

Qeyd 1: Mötərizədə qeyd edilən qiymətlər daimi müştərilərimiz üçün nəzərdə tutulub.

Qeyd 2: Bütün nəşrlərimiz qalın üzlu olmaqla yüksək keyfiyyətdə hazırlanacaq.

Qeyd 3. Kitabların qiymətinə istənilən ünvana çatdırılma və CD-disk daxildir. Test nəşrləri üçün CD-diskdə onlayn test yerləşdirilib.

Sifarış üçün əlaqə vasitələri: 050-368-12-72, 012-564-86-85 və ya [email protected]

Bankların dələduzluq əməlləri, yoxsa çıxarışları? – ARAŞDIRMA

Bir sıra banklardan və yaxud da digər qurumlardan başqa-başqa pul və ya maşın mükafatı olan saxta oyunlar, saxta çəkilişlərin fırıldaqlarına düşməyin nəticələri ciddi ola bilər. Ümumiyyətlə, internet fırıldaqçılarının məqsədi məxfi məlumatları əldə etmək, kompüteri virusa yoluxdurmaq və ya istifadəçinin pulunu ələ keçirməkdir. Xüsusilə də müəyyən bankların adından istifadə etməklə dələduzluq edənlər çoxalıb. Bu kimi saxtakarlıq hallarının bir çox növləri var.

Bəs bunlar hansılardır?

1. Saxta dövlət məmuru

Əgər sizə dövlət məmuru olduqlarını deyən şəxslərdən elektron məktub və ya telefon zəngi gəlirsə və onlar sizi hər hansı platforma vasitəsilə pul yatırmağa yönəldirlərsə və ya link göndərərək məlumat paylaşmağı xahiş edirlərsə, diqqətdən kənarda qoymayın. Dövlət qurumları heç vaxt sizdən bu yollarla pul qoymağı tələb etməyəcəklər.

2. Şəxsiyyət oğurluğu, saxta sənədləşdirmə

Doğum tarixiniz, şəxsiyyət vəsiqənizin seriya nömrəsi kimi şəxsi məlumatlarınıza daxil olaraq, fırıldaqçılar kredit kartı üçün müraciət etmək və ya kredit almaq kimi hərəkətlər edə bilərlər. Tipik olaraq, qurban bir bank və ya kredit kartı şirkətindən şəxsi məlumatları tələb edən bir əlaqə ilə e-poçt alır. Göndərilən e-poçt və link saxtadır, lakin real görünür.

3. Telefon dələduzluğu

Fırıldaqçılar zəng edərək şəxsi məlumatlarınızı tələb etməklə özlərini bank və ya kredit kartı şirkəti kimi göstərirlər. Əgər hədiyyə qazandığınızı bildirən link və ya mesaja rast gəlsəniz, bu tələyə düşməyin.

4. Borc fırıldaqçılığı

Kredit hesabınız aşağı olsa belə, sizə ilkin ödəniş tələb etmək üçün biznes və ya şəxsi kredit verəcəklərini söyləyən insanlar zəng edə bilər. Onlar həmçinin kredit hesabınızı yaxşılaşdırmaq vədi üçün sizdən ödəniş tələb edə bilərlər. Lakin onlara inanmayın.

5. Saxta mükafat, lotereya, pulsuz əşya və s.

Mükafat, hədiyyə və ya lotereya qazandığınız barədə e-poçt məktubu ala bilərsiniz. Deyə bilərlər ki, siz bu mükafatı kiçik bir ödəniş və ya şəxsi məlumatlarınızı daxil etmək qarşılığında ala bilərsiniz. Eynilə, fırıldaqçılar zəng edib lotereyada udduğunuzu və onların vergisini ödəməklə qazanacağınızı söyləyə bilərlər.

6. İnternet alış-veriş fırıldaqçılığı

Onlayn alış-veriş edərkən əvvəlcədən ödədiyiniz məhsul sizə çatmır və yaxud həmin mıhsulun yerinə fərqli məhsul, ya da xarab məhsul göndərilir.

7. Kompüter dələduzluğu

Fırıldaqçılar sizin kompüterinizdə texniki dəstək çağırdıqlarını deyərək, sizdə olmayan problemə görə sizdən ödəniş almağa cəhd edə bilərlər.

8. Təqaüd, təhsil krediti, maliyyə yardımı fırıldaqları

Ödəniş qarşılığında “vasitəçi təşkilat” tələbələrə təqaüd verən qurum və ya təşkilatlara müraciət etməyi təklif edə bilər. Fırıldaqçılar bu haqqı götürüb qaçırlar və ya qeyri-dəqiq siyahı qoyurlar.

9. Onlayn tanışlıq saytları

Fırıldaqçılar özlərini cazibədar kişi və qadın kimi təqdim edərək pula ehtiyacı olduğunu söyləyərək saxta profillər yaradırlar.

10. Saxta qəbzlər və fakturalar

Siz real görünən, lakin sifariş etmədiyiniz məhsul və ya xidmət üçün faktura ala bilərsiniz və ya satın aldığınız şirkətdən başqa fırıldaqçılardan həqiqətən satın aldığınız məhsul üçün faktura ala bilərsiniz.

11. Mesaj fırıldaqçılığı

Smartfonunuza bankınızdan şəxsi məlumatlarınızı və ya kredit kartı məlumatlarınızı yoxlamağı tələb edən mesaj gələ bilər. Linkə daxil olduğunuz zaman fırıldaqçılar məlumatlarınızı ələ keçirəcəklər.

Qardaş Türkiyədə keçən il mart ayında sosial şəbəkələrdə mükafat, hədiyyə və ya lotereya hüququ qazandıqlarını bildirən bank elanlarını yerləşdirməklə vətəndaşları şirnikləndirdikləri, linklərə klikləmiş şəxsləri yönləndirməklə zərərçəkmişlərin hesabı və bank məlumatlarının əldə edildiyi üzə çıxıb. Bu məlumatlarla şübhəlilərin digər şəxslərə aid vergi borcları, fakturaları və s. ödəmələri həyata keçirməklə haqsız qazanc əldə etdikləri müəyyən edilib. Martın 3-də yaxalanan 3 şübhəli ədliyyə orqanları tərəfindən həbs edilib.

Bəs bu cür saxtakarlıq hallarından özünüzü necə qorumalısınız?

1. Sadə parollardan və cavabını tapmaq asan olan təhlükəsizlik suallarından istifadə edin.

2. Lisenziyalı antivirus proqramlarından istifadə edin və onları mütəmadi olaraq yeniləyin.

3. E-poçt qutusunun təhlükəsizliyini təyin edin.

4. E-poçt və ya mesajlaşma proqramlarında tanımadığı və şübhəli şəxslərin yazılarını və əlavələrini açmayın və ya yükləməyin.

Bütün daxil olan e-poçtları diqqətlə nəzərdən keçirin və keçidlərin ünvanlarını yoxlayın; Saxta bağlantılar çox vaxt simvolların qarışıqlığını və ya yazı səhvlərini ehtiva edir.

5. Tanımadığınız şübhəli nömrələrə SMS göndərməyin.

6. Heç vaxt əmin olmadığınız hər hansı alış və ya hesabı ödəməyin.

7. Parollarınızı, PİN kodlarınızı və digər məxfi məlumatlarınızı heç kimə ötürməyin.

Bəs məlumatlarınızı fırıldaqçılara itirsəniz nə etməlisiniz?

1. Əgər pul hesabınızdan qeyri-qanuni çıxarılıbsa, bank kartınızın təcili bloklanmasını tələb edə bilər. Ofisinizə zəng edin və polis bölməsinə müraciət edin.

2. Əgər fırıldaqçılar tərəfindən göstərilən qısa nömrəyə SMS göndərmisinizsə, pulun qaytarılması ilə bağlı mobil operatorunuzla və ya bu qısa nömrəyə xidmət göstərən şirkətlə əlaqə saxlayın.

3. Əgər fırıldaqçı linkə keçmisinizsə, pulsuz antivirus proqramlarından istifadə edərək kompüterinizi viruslara qarşı yoxlayın.

4. Parolunuzu saxta səhifəyə daxil etmisinizsə, onu dəyişdirməyi unutmayın, həmçinin təhlükəsizlik sualını və cavabını dəyişdirin. Virusları yoxladıqdan sonra bu məlumatı dəyişdirmək daha yaxşı olardı.

Mövzu ilə bağlı SİA iqtisadçı Vüqar Bayramovun fikirlərini öyrənib: “Bankların adı ilə pul və yaxud maşın mükafatı ilə insanların aldadılması təbii ki, qanunvericiliyə zidd addımlardır. Nəzərə alsaq ki, son dövrlər bankların adından istifadə etməklə müştərilərin bank hesabları ilə bağlı məlumatların əldə edilməsi və bəzi hallarda hesablardan vəsait qanunsuz olaraq çıxarılmasına cəhdlər olur. Çox təəssüf ki, bu tip hallar son dövrlər kifayət qədər geniş yayılıb. Nəticədə vətəndaşa fərqli yerlərdən zənglər gəlir. Halbuki vətəndaşların müştərisi olduğu bankın adından istifadə olunsa belə amma bu real deyil. Əslində bu zənglər bankdan gəlmir. Bu kimi fırıldaqçıların məqsədi vətəndaşlarımızı aldatmaq və gəlir əldə etməkdir. Bu əslində qanunsuz hərəkət olmaqla yanaşı, həmçinin bu cinayət əməlidir. Sözsüz ki, bu kimi hadisələrin iqtisadi cəhətdən ziyanları çoxdur.

Bu kimi hallar bir tərəfdən vətəndaşlara ziyan vurur. Bəzi vətəndaşlarımız aldanır və nəicə etibarilə onların vəsaiti məhz həmin dələduzlar tərəfindən praktiki ollaraq mənimsənilir. Bu da vətəndaşların gəlirinə və ailə büdcəsinə ziyandır. Digər tərəfdən bu tip hallar bank sektoru üçün də arzuolunan deyil. Çünki belə olan halda vətəndaşlarla banklar arasında kommunikasiyada müəyyən çətinliklər olur. Bəzi vətəndaşlarımızın xüsusən bu zənglər səbəbindən öz müştərisi olduğu banklarla kommunikasiyada müəyyən inamsızlıq yarana bilər. Ona görə də, bu kimi dələduzluq hallarına qarşı mübarizənin gücləndirilməsi və həmin şəxslərin daha qısa müddətdə öz cəzalarını alması olduqca vacibdir”.

Daxili İşlər Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin KİV və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Elşad Hacıyev bildirib ki, bank kartı sahibləri ayrı-ayrı şəxslər tərəfindən “fake”, birdəfəlik istifadə və yaxud da internet üzərindən saxta nömrələrlə daxil olan zənglərdən verilən sorğuları birmənalı şəkildə cavablandıramamalı, özlərinəməxsus bank kartı məlumatlarını tanımadıqları şəxslərə ötürməməlidirlər: “Müxtəlif bankların adından istifadə etməklə dələduzluq edənlər var ki, burada birinci növbədə vətəndaş özünə məxsus olan bank kartı məlumatlarını verməməlidir. Banklara hansısa formada vətəndaşın kart və ya rekvizit məlumatları lazım deyil. Bank zəruri olduğu halda həmin müştərisini banka dəvət edir və orada müvafiq sorğuları öyrənir. Heç bir halda vətəndaşlar şəxsi məlumatlarını ötürməməlidirlər”.

Sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu isə bildirib ki, cəmiyyət günü-gündən mürəkkəbləşir, həssaslaşır: “Bunun nəticəsində də bir çox şeylərə nəzarət etmək və onu idarə etmək çətinləşir. Bu cür fırıldaqçı hallara qarşı ictimai qınaq olmalıdır. Hər birimiz bununla bağlı qəzetlərdə, saytlarda bu kimi fırıldaçı hadisələrdən yazmalıdır. Əvvəla banklar da bu kimi fırıldaqçı hallara qarşı mübarizə aparmalıdır. Bununla yanaşı hüquq-mühafizə orqanları bu kimi hadisələrə qarşı ən sərt tədbirlərdən istifadə etməlidir. Çünki belə adamların çox olması cəmiyyətdə pessimist əhval-ruhiyyə yaradır. Cəmiyyətin özünə qarşı və cəmiyyətin bugünkü vəziyyətinə qarşı xoşagəlməz münasibətlər yaradır. Ona görə də bankların adı ilə dələduzluq edən şəxslərə qarşı tədbirlər görülməlidir, bu cür insanlar ifşa olunmalıdır. Biz çalışmalıyıq ki, Azərbaycan cəmiyyətində fırıldaqçılar çoxalmasın”.

Arzu Qurbanzadə

Bankların dələduzluq əməlləri, yoxsa çıxarışları? – ARAŞDIRMA

Bir sıra banklardan və yaxud da digər qurumlardan başqa-başqa pul və ya maşın mükafatı olan saxta oyunlar, saxta çəkilişlərin fırıldaqlarına düşməyin nəticələri ciddi ola bilər. Ümumiyyətlə, internet fırıldaqçılarının məqsədi məxfi məlumatları əldə etmək, kompüteri virusa yoluxdurmaq və ya istifadəçinin pulunu ələ keçirməkdir. Xüsusilə də müəyyən bankların adından istifadə etməklə dələduzluq edənlər çoxalıb. Bu kimi saxtakarlıq hallarının bir çox növləri var.

Bəs bunlar hansılardır?

1. Saxta dövlət məmuru

Əgər sizə dövlət məmuru olduqlarını deyən şəxslərdən elektron məktub və ya telefon zəngi gəlirsə və onlar sizi hər hansı platforma vasitəsilə pul yatırmağa yönəldirlərsə və ya link göndərərək məlumat paylaşmağı xahiş edirlərsə, diqqətdən kənarda qoymayın. Dövlət qurumları heç vaxt sizdən bu yollarla pul qoymağı tələb etməyəcəklər.

2. Şəxsiyyət oğurluğu, saxta sənədləşdirmə

Doğum tarixiniz, şəxsiyyət vəsiqənizin seriya nömrəsi kimi şəxsi məlumatlarınıza daxil olaraq, fırıldaqçılar kredit kartı üçün müraciət etmək və ya kredit almaq kimi hərəkətlər edə bilərlər. Tipik olaraq, qurban bir bank və ya kredit kartı şirkətindən şəxsi məlumatları tələb edən bir əlaqə ilə e-poçt alır. Göndərilən e-poçt və link saxtadır, lakin real görünür.

3. Telefon dələduzluğu

Fırıldaqçılar zəng edərək şəxsi məlumatlarınızı tələb etməklə özlərini bank və ya kredit kartı şirkəti kimi göstərirlər. Əgər hədiyyə qazandığınızı bildirən link və ya mesaja rast gəlsəniz, bu tələyə düşməyin.

4. Borc fırıldaqçılığı

Kredit hesabınız aşağı olsa belə, sizə ilkin ödəniş tələb etmək üçün biznes və ya şəxsi kredit verəcəklərini söyləyən insanlar zəng edə bilər. Onlar həmçinin kredit hesabınızı yaxşılaşdırmaq vədi üçün sizdən ödəniş tələb edə bilərlər. Lakin onlara inanmayın.

5. Saxta mükafat, lotereya, pulsuz əşya və s.

Mükafat, hədiyyə və ya lotereya qazandığınız barədə e-poçt məktubu ala bilərsiniz. Deyə bilərlər ki, siz bu mükafatı kiçik bir ödəniş və ya şəxsi məlumatlarınızı daxil etmək qarşılığında ala bilərsiniz. Eynilə, fırıldaqçılar zəng edib lotereyada udduğunuzu və onların vergisini ödəməklə qazanacağınızı söyləyə bilərlər.

6. İnternet alış-veriş fırıldaqçılığı

Onlayn alış-veriş edərkən əvvəlcədən ödədiyiniz məhsul sizə çatmır və yaxud həmin mıhsulun yerinə fərqli məhsul, ya da xarab məhsul göndərilir.

7. Kompüter dələduzluğu

Fırıldaqçılar sizin kompüterinizdə texniki dəstək çağırdıqlarını deyərək, sizdə olmayan problemə görə sizdən ödəniş almağa cəhd edə bilərlər.

8. Təqaüd, təhsil krediti, maliyyə yardımı fırıldaqları

Ödəniş qarşılığında “vasitəçi təşkilat” tələbələrə təqaüd verən qurum və ya təşkilatlara müraciət etməyi təklif edə bilər. Fırıldaqçılar bu haqqı götürüb qaçırlar və ya qeyri-dəqiq siyahı qoyurlar.

9. Onlayn tanışlıq saytları

Fırıldaqçılar özlərini cazibədar kişi və qadın kimi təqdim edərək pula ehtiyacı olduğunu söyləyərək saxta profillər yaradırlar.

10. Saxta qəbzlər və fakturalar

Siz real görünən, lakin sifariş etmədiyiniz məhsul və ya xidmət üçün faktura ala bilərsiniz və ya satın aldığınız şirkətdən başqa fırıldaqçılardan həqiqətən satın aldığınız məhsul üçün faktura ala bilərsiniz.

11. Mesaj fırıldaqçılığı

Smartfonunuza bankınızdan şəxsi məlumatlarınızı və ya kredit kartı məlumatlarınızı yoxlamağı tələb edən mesaj gələ bilər. Linkə daxil olduğunuz zaman fırıldaqçılar məlumatlarınızı ələ keçirəcəklər.

Qardaş Türkiyədə keçən il mart ayında sosial şəbəkələrdə mükafat, hədiyyə və ya lotereya hüququ qazandıqlarını bildirən bank elanlarını yerləşdirməklə vətəndaşları şirnikləndirdikləri, linklərə klikləmiş şəxsləri yönləndirməklə zərərçəkmişlərin hesabı və bank məlumatlarının əldə edildiyi üzə çıxıb. Bu məlumatlarla şübhəlilərin digər şəxslərə aid vergi borcları, fakturaları və s. ödəmələri həyata keçirməklə haqsız qazanc əldə etdikləri müəyyən edilib. Martın 3-də yaxalanan 3 şübhəli ədliyyə orqanları tərəfindən həbs edilib.

Bəs bu cür saxtakarlıq hallarından özünüzü necə qorumalısınız?

1. Sadə parollardan və cavabını tapmaq asan olan təhlükəsizlik suallarından istifadə edin.

2. Lisenziyalı antivirus proqramlarından istifadə edin və onları mütəmadi olaraq yeniləyin.

3. E-poçt qutusunun təhlükəsizliyini təyin edin.

4. E-poçt və ya mesajlaşma proqramlarında tanımadığı və şübhəli şəxslərin yazılarını və əlavələrini açmayın və ya yükləməyin.

Bütün daxil olan e-poçtları diqqətlə nəzərdən keçirin və keçidlərin ünvanlarını yoxlayın; Saxta bağlantılar çox vaxt simvolların qarışıqlığını və ya yazı səhvlərini ehtiva edir.

5. Tanımadığınız şübhəli nömrələrə SMS göndərməyin.

6. Heç vaxt əmin olmadığınız hər hansı alış və ya hesabı ödəməyin.

7. Parollarınızı, PİN kodlarınızı və digər məxfi məlumatlarınızı heç kimə ötürməyin.

Bəs məlumatlarınızı fırıldaqçılara itirsəniz nə etməlisiniz?

1. Əgər pul hesabınızdan qeyri-qanuni çıxarılıbsa, bank kartınızın təcili bloklanmasını tələb edə bilər. Ofisinizə zəng edin və polis bölməsinə müraciət edin.

2. Əgər fırıldaqçılar tərəfindən göstərilən qısa nömrəyə SMS göndərmisinizsə, pulun qaytarılması ilə bağlı mobil operatorunuzla və ya bu qısa nömrəyə xidmət göstərən şirkətlə əlaqə saxlayın.

3. Əgər fırıldaqçı linkə keçmisinizsə, pulsuz antivirus proqramlarından istifadə edərək kompüterinizi viruslara qarşı yoxlayın.

4. Parolunuzu saxta səhifəyə daxil etmisinizsə, onu dəyişdirməyi unutmayın, həmçinin təhlükəsizlik sualını və cavabını dəyişdirin. Virusları yoxladıqdan sonra bu məlumatı dəyişdirmək daha yaxşı olardı.

Mövzu ilə bağlı SİA iqtisadçı Vüqar Bayramovun fikirlərini öyrənib: “Bankların adı ilə pul və yaxud maşın mükafatı ilə insanların aldadılması təbii ki, qanunvericiliyə zidd addımlardır. Nəzərə alsaq ki, son dövrlər bankların adından istifadə etməklə müştərilərin bank hesabları ilə bağlı məlumatların əldə edilməsi və bəzi hallarda hesablardan vəsait qanunsuz olaraq çıxarılmasına cəhdlər olur. Çox təəssüf ki, bu tip hallar son dövrlər kifayət qədər geniş yayılıb. Nəticədə vətəndaşa fərqli yerlərdən zənglər gəlir. Halbuki vətəndaşların müştərisi olduğu bankın adından istifadə olunsa belə amma bu real deyil. Əslində bu zənglər bankdan gəlmir. Bu kimi fırıldaqçıların məqsədi vətəndaşlarımızı aldatmaq və gəlir əldə etməkdir. Bu əslində qanunsuz hərəkət olmaqla yanaşı, həmçinin bu cinayət əməlidir. Sözsüz ki, bu kimi hadisələrin iqtisadi cəhətdən ziyanları çoxdur.

Bu kimi hallar bir tərəfdən vətəndaşlara ziyan vurur. Bəzi vətəndaşlarımız aldanır və nəicə etibarilə onların vəsaiti məhz həmin dələduzlar tərəfindən praktiki ollaraq mənimsənilir. Bu da vətəndaşların gəlirinə və ailə büdcəsinə ziyandır. Digər tərəfdən bu tip hallar bank sektoru üçün də arzuolunan deyil. Çünki belə olan halda vətəndaşlarla banklar arasında kommunikasiyada müəyyən çətinliklər olur. Bəzi vətəndaşlarımızın xüsusən bu zənglər səbəbindən öz müştərisi olduğu banklarla kommunikasiyada müəyyən inamsızlıq yarana bilər. Ona görə də, bu kimi dələduzluq hallarına qarşı mübarizənin gücləndirilməsi və həmin şəxslərin daha qısa müddətdə öz cəzalarını alması olduqca vacibdir”.

Daxili İşlər Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin KİV və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Elşad Hacıyev bildirib ki, bank kartı sahibləri ayrı-ayrı şəxslər tərəfindən “fake”, birdəfəlik istifadə və yaxud da internet üzərindən saxta nömrələrlə daxil olan zənglərdən verilən sorğuları birmənalı şəkildə cavablandıramamalı, özlərinəməxsus bank kartı məlumatlarını tanımadıqları şəxslərə ötürməməlidirlər: “Müxtəlif bankların adından istifadə etməklə dələduzluq edənlər var ki, burada birinci növbədə vətəndaş özünə məxsus olan bank kartı məlumatlarını verməməlidir. Banklara hansısa formada vətəndaşın kart və ya rekvizit məlumatları lazım deyil. Bank zəruri olduğu halda həmin müştərisini banka dəvət edir və orada müvafiq sorğuları öyrənir. Heç bir halda vətəndaşlar şəxsi məlumatlarını ötürməməlidirlər”.

Sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu isə bildirib ki, cəmiyyət günü-gündən mürəkkəbləşir, həssaslaşır: “Bunun nəticəsində də bir çox şeylərə nəzarət etmək və onu idarə etmək çətinləşir. Bu cür fırıldaqçı hallara qarşı ictimai qınaq olmalıdır. Hər birimiz bununla bağlı qəzetlərdə, saytlarda bu kimi fırıldaçı hadisələrdən yazmalıdır. Əvvəla banklar da bu kimi fırıldaqçı hallara qarşı mübarizə aparmalıdır. Bununla yanaşı hüquq-mühafizə orqanları bu kimi hadisələrə qarşı ən sərt tədbirlərdən istifadə etməlidir. Çünki belə adamların çox olması cəmiyyətdə pessimist əhval-ruhiyyə yaradır. Cəmiyyətin özünə qarşı və cəmiyyətin bugünkü vəziyyətinə qarşı xoşagəlməz münasibətlər yaradır. Ona görə də bankların adı ilə dələduzluq edən şəxslərə qarşı tədbirlər görülməlidir, bu cür insanlar ifşa olunmalıdır. Biz çalışmalıyıq ki, Azərbaycan cəmiyyətində fırıldaqçılar çoxalmasın”.

Arzu Qurbanzadə