Azərbaycanın baş psixiatrı: Çox vaxt qohumlar ağır durumda olmayan psixi xəstələri evə aparmaq istəmirlər – MÜSAHİBƏ

“Depressiyaya düşməmək üçün nə lazım olduğunu elmi formada izah edə bilsəm, bəlkə də mənə “Nobel” mükafatı verərlər. Çünki bu çox çətin və ciddi problemdir” “Psixiatrlara heç vaxt cəmiyyət arasında təşəkkür etmirlər” “Ləkələnməyə ən çox məruz qalanlar, məhz psixi xəstələrdir” Bakı. 5 avqust. REPORT.AZ/ Azərbaycanın baş psixiatrı, Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının müdiri, tibb elmləri doktoru, professor Gəray Gəraybəylinin “Report”a müsahibəsi: – Azərbaycanda əhalinin psixi sağlamlıq və psixoloji durumunu necə qiymətləndirirsiniz? – Azərbaycanda olan tendensiyalar digər ölkələrdəki prosesləri əks etdirir. Bu baxımdan deyərdim ki, bizim ölkədə əsasən affektiv və depressiv xəstəliklərin sayı artır. Depressiyalar isə ilk yerdədir. Eyni zamanda, stresslə bağlı olan təşviş, həyəcan pozuntuları və stress nəticəsində yaranan digər xəstəliklər də bura aiddir. Kəskin psixozlar, yəni, şizofreniya və bu kimi xəstəliklərin sayı isə əvvəlki səviyyədədir və ciddi artım qeydə alınmayıb. – Hazırda ölkədə neçə psixiatriya müəssisəsi var? – Azərbaycanda 11 psixiatriya müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Onlardan bir qismi əsaslı təmir olunur, dörd müəssisə isə yenidən tikiləcək. Bütün dünyada olduğu kimi, son illər bizim ölkədə də psixi-nevroloji dispanserlər tədricən ləğv olunur. Onların əvəzinə ya psixiatriya xəstəxanası, ya da psixi sağlamlıq mərkəzi adlanan müəssisələr yaradılır. Hazırda Bakıda da Respublika Psixi Sağlamlıq Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Bizdə ilk dəfədir, belə bir müəssisə yaradılıb. Orada psixiatrlardan başqa psixoloqlar, hüquqşünaslar, sosial işçilər də çalışır. – Gənclər psixiatr olmağa maraq göstərirlərmi? – Hazırda psixiatriya sahəsində ciddi kadr problemi mövcuddur. Psixiatriyaya gəlmək istəyənlər çox azdır. Bu gün ölkədə fəaliyyət göstərən psixiatriya müəssisələrində 10-12 həkim ştatı olduğu halda cəmi 2-3 həkim çalışır. Hətta Bakı şəhərində elə psixiatriya müəssisəsi var ki, orada psixiatr yeri boşdur. Bu onunla bağlıdır ki, həm iş çətindir, həm də maddi cəhətdən insanlara sərf etmir. Gərək insanın bu sahəyə gəlməyə həvəsi də olsun. Psixiatrlara heç vaxt cəmiyyət arasında təşəkkür etmirlər. Hətta kimsə müalicə almış olsa belə, sonradan həkimə təşəkkür etməkdən çəkinir ki, kimsə onların nə vaxtsa həkimə müraciət etdiyini bilər. – İnsanlar çox zaman psixiatr və psixoloq anlayışını qarışdırır. Bu iki peşənin əsas fərqi nədir? – Psixologiya normal insanın, yəni, xəstəlikdən kənar olan şəxsin psixi fəaliyyəti haqqında elmdir. Bu sahənin də özünün bir çox istiqamətləri var. Kliniki, hərbi, idman, hüquqi, sosial, uşaq psixologiyası və s. Psixoloqlar həkim deyil. Psixiatr isə xəstəliyə tutulan insanın xəstəlik nəticəsində deformasiyaya məruz qalan psixikasının diaqnostikası, bunun səbəblərinin aşkarlanması və müalicəsi ilə məşğul olan şəxslərdir. Təbii ki, psixiatr psixologiyanı da bilməlidir. Çünki psixologiya çox vacib elmdir. Çox vaxt hansısa maddi maraqların dalınca qaçan insanlar 2-3 kurs keçməklə özlərini psixoloq kimi qələmə verirlər. Təbii ki, bu çox yanlış düşüncədir. Psixologiya çox incə bir elmdir. Psixoloqlar insanın ruhu, qəlbi və psixologiyası ilə məşğul olurlar. Nə olsun ki, onlar xəstələrə iynə, dərman təyin etmirlər?! Bəzən insana deyilən söz iynədən də güclü təsir edə bilər. – Bəzən deyirlər ki, xəstələrin yaxınları onları evə aparmaqda tərəddüd edir. Buna səbəb nədir? – Bu hal bütün xəstələrə şamil edilməsə də, belə faktlar mövcuddur. Bu məqamda iki tərəfi də dinləmək lazımdır. Həkimlər belə hallarla tez-tez rastlaşırlar. Həkim olaraq məsləhət verirəm ki, bu xəstənin klinikada qalmasına ehtiyac yoxdur və rahat şəkildə ev şəraitində müalicələrini davam etdirə bilər. Psixi xəstəlik bəzən sirli olub, insanları vahiməyə sala bilir. Çox vaxt qohumlar xəstəliyi o qədər də ağır, şiddətli olmayan, özünü normal idarə edə bilən psixi xəstələri də evə aparmaqdan imtina edirlər. Onlar düşünürlər ki, birdən sabah xəstənin vəziyyəti pisə doğru dəyişə bilər. Amma unutmaq olmaz ki, psixi xəstəlikdən əziyyət çəkən şəxs də vətəndaş və cəmiyyətin bir üzvüdür. Uzun illər bu sahədə müəyyən problemlər yaşanırdı. Psixiatriya xəstəxanası ilə xəstələrin ailə üzvləri arasında boşluq çox idi. Psixiatriya xəstəxanasından çıxan xəstə birbaşa evə gedirdi. Lakin o ailədə tam sərbəst yaşaya bilmirdi. Bu kimi halları aradan qaldırmaq üçün müəyyən reabilitasiya proqramları tətbiq olunmalı, xəstəxanada 4-6 ay müalicə olunan xəstələri cəmiyyətə inteqrasiya etdirən, onun yaşamağa marağını artıran tədbirlər həyata keçirilməlidir. Hazırda bu proqramı reallaşdırılması istiqamətində addımlar atırıq. – Xəstəxanada müalicə olunanlarla, ev şəraitində qalanlar, ara-sıra həkimə müraciət edən xəstələr arasında fərq çoxdur? – Xəstəxanada müalicə alanların böyük əksəriyyətini ağır xəstələrdir. Elə xəstələr olur ki, onlarda nevroz, təşviş, yuxu pozuntusu və bu kimi hallar müşahidə edilir, amma həmin şəxslər xəstəxanaya göndərilmir. Heç onların özləri də xəstəxanaya getmək istəmirlər. Çünki onlar ambulator şəkildə müraciət edirlər. Lakin onların sayı stasionar xəstələrdən çox azdır. Stasionar xəstələrin arasında əksəriyyət xroniki psixi xəstəliklərin daşıyıcılarıdır. – Son illər Azərbaycanda intihar hallarının çoxaldığı deyilir. Xüsusən də yeniyetmə və gənclərin intihara əla atması hallarının artdığı iddia olunur. Onlardan bəzilərinin ruhi xəstə olduğunu qeyd edirlər. İntihar edənlərin çoxalması ölkədə ruhi xəstələrin sayının artdığını deməyə əsas verirmi? – Psixi xəstəlikdən əziyyət çəkdiyinə görə xəstəxanaya və ya həkimə müraciət edən, qeydiyyata düşən xəstələrin sayını statistik məlumatlar əsasında qismən müəyyən edə bilərik. Amma elə adamlar var ki, psixi xəstə olduğunu qəbul etmir, ona belə bir diaqnoz qoyulması ilə barışmır yaxud özünü xəstə hesab etmir. Hətta elə insanlar var ki, illər öncə pxisi xəstəliyə yoluxmasına baxmayaraq bu günə qədər heç vaxt həkimə müraciət etməyib. Həkimə müraciət etməməsinə və diaqnoz qoyulmamasına baxmayaraq həmin insan da psixi xəstə sayılır. Odur ki, bu kimi insanların dəqiq statistikasını aparmaq qeyri-mümkündür. Ona görə də bu məsələdə dəqiq statistika demək çətindir. – Gəray müəllim, niyə “psixi sağlamlıq” deyən kimi insanların ağlına ilk gələn “dəli” ifadəsi olur? Cəmiyyətdə belə yanlış təsəvvürlərin olmasının səbəbi nədir? – Bu məsələ tək bizdə yox, eləcə də inkişaf etmiş Avropa ölkələrində də var. Bu, birbaşa insanı əkələmək cəhdidir. Belə hallarla tək psixi xəstələr deyil, vərəm, zöhrəvi, spid və bu kimi xəstəliklərdən əziyyət çəkən insanlar da qarşılaşırlar. Amma ləkələnməyə ən çox məruz qalanlar, məhz psixi xəstələrdir. “Dəli” sözü loru mənada işlədilir. İnsanların “dəli” deyəndə nəyi nəzərdə tutuduqları aydındır, lakin bunun cəmiyyət içərisində səslənməsi yolverilməzdir. Çünki bu insanlara olduqca mənfi təsir göstərir. Bildiyiniz kimi, Azərbaycan Tibb Universitetinin nəzdində Psixatiriya Klinikası fəaliyyət göstərir. Mühazirələrdə mövzuya aid olan xəstə hazırlayırıq ki, tələbələrlə onları real formada, praktikada təhlil edə bilək. Amma buna da çətinlik çəkirik, çünki qohumlar buna icazə vermir, etiraz edirlər. O zaman da deyirik ki, istəmirsinizsə, başqa xəstəxanaya aparın, çünki bura kliniki müəssisədir. – Cəmiyyətdə ruhi xəstələrə münasibət necə olmalıdır? – Psixi xəstələrin cəmiyyətin tam hüquqlu üzvü olduğunu qəbul etmək lazımdır. Hətta konstitusiyada belə bu xəstələri normal insanlardan ayıran müddəa yoxdur. İndiki dövrdə cəmiyyətdə bu kimi insanlara yanaşma tərzində, onlarla bağlı düşüncələrdə irəliyə doğru inkişaf nəzərə çarpır. Hər kəs psixi xəstəliyə yoluxa bilər, heç kim bundan sığortalanmayıb. Bu səbəbdən də psixi xəstələr daima cəmiyyətin qayğısı altında olmalıdır. – İnsanlar belə düşünür ki, son zamanlar ağır, ciddi ictimai rezonans doğuran cinayətlərin, uşaqlara qarşı zorakılıq, zorlama kimi hadisələrin, hətta yaxın qohumlar arasında baş verən tükürpədici cinayətlərin sayı artıb. Belə halların artdığını düşünmək doğrudurmu və bunu ağır psixoloji durumun nəticəsi kimi qiymətləndirmək olarmı yoxsa bunlar bütün dövrlər üçün xarakterik hadisələrdir? – Bu proseslər hər zaman olub. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan müstəqillik qazananda əhalinin sayı 7 milyon idisə, indi bu rəqəm 10 milyona çatır. Ona görə deməzdim ki, son dövrlər cinayətlərin sayı artıb. Sadəcə, əvvəllər bu kimi hallar gizli saxlanılırdı, mediada geniş işıqlandırılmırdı. Əvvəllər kimsə intihar edəndə, bunu ört-basdır edirdilər, bunu ölən şəxsin ürək tutumasından vəfat etməsi kimi qələmə verirdilər. – Psixi pozuntular arasında depressiya daha geniş yayılıb. Bunu nəzərə alaraq, depressiyaya düşməmək və ya ondan çıxmaq üçün nə etmək lazımdır? – Depressiyanın müxtəlif növləri var. Bu iki həftədən artıq sürən və simptomlardan ibarət olan haldır. Kiminsə işinin düzəlməməsi, yaxud da əvvəlcədən planlaşdırılmış işin alınmaması səbəbindən pis əhval-ruhiyyədə olmaq depressiya demək deyil. Bu, olduqca normal reaksiyadır. Bu kimi problemlər 2 saat sonra yaddan da çıxa bilər. Hətta səhərisi gün xatırlamaya da bilərsən. Bəli, depressiya bu gün dünyada ciddi problemlərdən biridir və psixi xəstəliklər sırasında ilk yerlərdən birini tutur. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının proqnozuna görə, 2020-ci ildə əlillik səbəblərinə görə depressiya birinci yaxud ikinci yerdə olacaq. Son statistikaya görə, dünya əhalisinin 10 faizində depressiv xəstəliklər var. Hətta 5 nəfərdən 1-i həyatında bir dəfə də olsa mütləq depressiyaya düşür, bu da olduqca ciddi problemdir. Depressiyaya düşməmək üçün nə lazım olduğunu elmi formada izah edə bilsəm, bəlkə də mənə “Nobel” mükafatı verərlər. Çünki bu çox çətin və ciddi problemdir. Amma müəyyən vacib məsələləri qeyd edə bilərəm. Necə ki, insanlar öz fiziki sağlamlığını qoruyur, eləcə də yuxu və hərəkət rejimini, iş cədvəlini dəqiqliklə qurmalıdır. Çünki hərəkətsizliyin özü də bir problemdir. Lakin bunu qəbul etmək lazım deyil ki, hərəkətsizlik insanı depressiyaya sövq edir. Gənclərin əksəriyyəti gün ərzində 4-5 saat yatmağa üstünlük verirlər, bu isə gələcəkdə ciddi fəsadlara, xüsusən də yaddaşın pozulmasına gətirib çıxarda bilər. Əhalinin depressiyaya düşməsində medianın da rolu var, çünki gərgin, bəd, cinayət tipli xəbərlər çox tirajlanır. Məgər dünyanın heç bir yerində ürək açan bir hadisə olmur? Bəzən bir çox xəstələrimə dərman yazanda, hər gün havada gəzməyi, hətta bəzi verilişlərə baxmamağı da məsləhət görürəm. Çünki bu hallar mənim təyin etdiyim müalicəyə effektli təsir göstərir. – Qadınlar, yoxsa kişilər depressiyaya daha çox meyilli olur? – Statistikaya görə, depressiyaya daha çox qadınlar məruz qalır. Bu da qadınların kişilərə nisbətən daha emosional olması ilə bağlıdır. Amma bu o demək deyil ki, kişilərdə depressiya halı müşahidə olunmur. Şəxsi təcrübəmə əsaslanaraq deyə bilərəm ki, qadınlar depressiyadan daha tez çıxır. Çünki kişilərdə depressiya dərin olur. – Azərbaycanda şizofreniya diaqnozu qoyulan xəstələrin sayı nə qədərdir? – Bu xəstəliklə bağlı statistikada elə də ciddi dəyişiklik nəzərə çarpmır. Bu rəqəm təxminən 1 faizdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, şizofreniya xroniki xəstəlikdir. Qeyd olunan faiz fərqi də sırf yeni aşkarlanan xəstələrə aiddir. – Küçədə, ictimai nəqliyyatda öz-özünə danışan, mahnı oxuyanları psixi xəstə saymaq olar? – Əsla belə deyil. Bu xüsusiyyət bəzən fərdiliklə, hətta bəzən milli-temperamentlə bağlı olur. – Ekstrasenslərin ruhi xəstələri müalicə etməsinə necə yanaşırsınız? – Bu xəstəliyə qarşı qeyri-professional müdaxilənin əleyhinəyəm. Hər kəs işinin peşəkarı olmalıdır. Maddi maraqlara görə kiminsə qəlbini qırmaq olmaz. Bu kimi hallarda bəzən elə fəsadlar ortaya çıxır ki, hətta bir neçə müddətdən sonra peşəkarlar belə, bunu aradan qaldıra bilmir. – İlin əvvəlində gözlənilmədən manatın devalvasiyası baş verdi, manat ucuzlaşdı, dollar bahalaşdı. Bəzi iş adamlarının bundan xeyli ziyana düşdüyü deyilirdi. Bu da ciddi psoxoloji sarsıntılara səbəb olur. Həmin dövrdə iş adamlarından yardım üçün sizə müraciət edənlər olubmu? – Bu məsələ ilə bağlı mənə müraciət edən olmayıb. Amma heç kim psixi xəstəliklərdən sığortalanmayıb. – İnsanın psixikasının pozulmasının müxtəlif səbəbləri var. Psixi xəstəlik genetik də ola bilərmi? – Bəli, psixi xəstəlik genetik ola bilər. Düzdür, bu, tam şəkildə təsdiq olunmasa da, qəbul olunmuş məsələdir. – Azərbaycan xalqı Dağlıq Qarabağ münaqişəsi kimi ağır problemlə üzləşib, müharibənin dəhşətlərini yaşayıb, müstəqilliyin ilk illərində ağır sosial-iqtisadi problemləri dəf etməli olub. Bütün bunların cəmiyyətdə nə kimi izləri qalıb? – Özünə “azərbaycanlıyam” deyən hər kəsin qəlbində Dağlıq Qarabağ acısı var. Torpaqlarımızın hələ də erməni işğalı altında olması bu acını xroniki stressə çevirib. İnanıram ki, xalqımız bu stressdən qurtardıqdan sonra, daha xoşbəxt yaşaya biləcək. İndiki zamanda bu problem qalmaqla yanaşı, bizim psixoloji cəhətdən güclü olmağımız artır. 15 il bundan əvvəl olan psixoloji vəziyyətimiz, indiki durumumuzdan tamamilə fərqlidir, biz indi daha güclüyük. – Noyabrda Azərbaycanda növbəti parlament seçkisi keçiriləcək. Sizcə, seçki komissiyaları deputatlığa iddialı olan namizədləri qeydə alan zaman onlardan psixi sağlamlıq haqda arayış da tələb etməlidirlərmi? – Psixi sağlamlıq ümumi sağlamlığın tərkib hissəsidir. Bunun üçün heç bir xüsusi arayışa ehtiyac görmürəm. Çünki sağlamlıq haqqında verilən sənədlərin arasında arayış varsa, bu kifayət edir. – Gəncləri işə götürən zaman psixi sağlamlıqla bağlı arayışın olması vacibdir? – Bəzi müəssisələr psixoloji testə üstünlük verirlər. Bu müsbət haldır. Bəzən müəssisələr testləri hazırlayanda və bəzi məsələlərlə bağlı bizə müraciət edirlər.

Evdəki bitlərdən necə qurtulmaq olar

Birə, bir heyvanın qanından, ümumiyyətlə zərərsiz, tüklü, tüklü köpəyinizdən və ya pişikdən qidalanan kiçik, çevik böcəklərdir. Bu WikiHow məqaləsi, evdə birdən necə qurtulacağınıza dair bəzi tövsiyələr verəcəkdir.

Addımlar

2-nin 1-ci hissəsi: Evdəki birə ilə müalicə

Boraks və ya borik turşusu ilə qarışdırılmış bitki tozundan istifadə edin. Bitlərdən xilas olmağın ən asan yolu onları ən həssas olduqda müalicə etməkdir – yumurta və sürfələrin inkişaf mərhələsi. Yetkin birə, yalnız bir qonaqdan qan əmməməsi halında bir həftə yaşaya bilər, birə sürfələri isə bir neçə ay yaşaya bilər, buna görə əvvəl sürfələrə hücum etmək vacibdir. Bu qarışıq birələrin çoxalmasının qarşısını almağa kömək edəcəkdir.
Bitki tozları bəlkə də ən qədim təbii insektisidlərdir. Borat, ağac qoruyucu, yuyucu və insektisid kimi geniş istifadə olunan bir mineraldır və birə üçün mədə-bağırsaq zəhərlənməsinə səbəb olduğu bilinir.

Suyu və qabyuyan maye qarışığını biranın təsadüfən atlaya biləcəyi qədər aşağı dayaz bir qaba qoyun. Köhnə bir boşqab buna çox təsirli olur.
Qarışığı alçaq bir avizənin, tercihen bir gecə lampasının yanına qoyun. Birə işığa çəkilir. Bir çoxları işığa atılıb ölmək istəyən qarışıqlara düşəcəklər.

Ev heyvanınızın sidr alerjisi olmadığından əmin olun. Bir çox itin sidr ağacına qarşı allergiyası ola bilər. Beləliklə, birə qovmaq yaxşı bir şey olsa da, köpəyinizi səfalətə düçar etmək açıq şəkildə tövsiyə edilmir.
Sidr qabığını otaqdakı köşələrə, tövlə və ya it yuvasına və mebel altına qoyun.
Mümkünsə, sidr qabığını yatağınızdakı yastığınızın altındakı bir parça torbaya qoyun. Bu, yatağınızın birə olmadığından əmin olacaqdır. Bundan əlavə, yatağınızın yaxşı və təmiz qoxu almasına da kömək edir.

Duzdan mümkün qədər hamar, hamar istifadə edin; Biraya çatmaq üçün duzun çox kiçik olması lazımdır.
7-10 gündən sonra duzun səpildiyi yerdə yaxşıca vakuum edin, xalça üzərindəki bütün duzları və birələri çıxardığınızdan əmin olun. Bunu bir-iki dəfə təkrarlayın.
Elektrik süpürgəsini bitirdikdən sonra köhnə vakuum torbasını atın və yenisi ilə əvəz edin.

Vakumu ümumiyyətlə güclü bir rejimdə buraxırıq, emiş gücü son dərəcə böyükdür, lakin orta səviyyə mükəmməl bir təsir göstərəcəkdir.
Güvə lentini xalçanın üzərinə qoyun və maşına (və ya elektrik süpürgəsinə) çəkin. Bu, əmdiyiniz bütün birələri öldürəcəkdir!
Zibil torbasını daim vakuumdan sonra maşına atın. Bu, biranın geri qayıtmasına mane olacaqdır.

IGR məməlilər üçün zəhərli deyil. Bu səbəbdən IGR kiçik uşaqları olan evlər və ya hamster, sürünən və ya balıq kimi kiçik heyvanlar üçün uygundur.

2-nin 2-ci hissəsi: Ev heyvanları üçün birə müalicəsi

Ev heyvanınızı tez-tez yuyun. Ev heyvanınızı çimmək, ev heyvanınızdakı birə öldürməyə kömək edəcəkdir. Ev heyvanınızın üstünə tullanmağı gözləyən bir ev sahibindən fərqli mərhələlərdə bir çox fərqli birə növü ola bilər, buna görə vakuum kimi digər profilaktik tədbirlərlə bunu etdiyinizə əmin olun. , borat tozu və sidr yonqarları.
- Köpəyin qulağına, gözünə, burnuna, ağzına və buduna yaxın birə sabunu çəkərək köpəyinizi yuyunmağa hazırlayın. Birə su hiss etdikdə dərhal boyun ətrafında, başda və budun yanında gizlənmək üçün təhlükəsiz yerlər tapacaqlar. Köpəyinizə su tökmədən əvvəl sabun sürtün.
- İtinizin həssas bölgələrinə sabun vurduqdan sonra köpəyin bütün bədənini yaxalayın və köpükləndirin. Sabunu mümkün qədər uzun müddət itin üstünə qoyun. Köpək quruyanda ölü biranı fırçalayın.
- Köpeğiniz birə üçün sabuna yaxşı cavab vermirsə, evkalipt, çay ağacı və ya sidr olan bir sabunu sınaya bilərsiniz. Bitlər bu efir yağlarını sevmirlər, buna görə bundan faydalanın.
Pişiklər və ya itlər üçün birə müalicəsindən istifadə edin. Advantage və ya Frontline kimi bit məhsulları, hər ay ev heyvanınıza tətbiq olunan dərmanlardır.
- Ümumiyyətlə bu damlalar birbaşa ev heyvanının dərisinə, ümumiyyətlə çiyin bıçaqları ilə onurğa boyunca bir neçə nöqtə arasında tətbiq olunur. Sonra dərman dəridən sorulur (dermal sistem).
Birə ısırıkları üçün topikal olaraq alternativ olun və mütəmadi olaraq IGR (böcək böyüməsi tənzimləyicisi) ilə qarışdırın. Bu, biranın dərmana uyğunlaşmasının qarşısını alacaq. Birə müəyyən bir dərmana (birə yaxasındakı kimyəvi maddələr də daxil olmaqla) uyğunlaşdıqca, bəzi anti-flea dərmanlarının təsirlərinin azaldığını görəcəksiniz. Bu vəziyyətdə alternativ dərmanlara keçməlisiniz və Nylar kimi böcək böyüməsi tənzimləyicisini (IGR) istifadə etməlisiniz. IGR istifadəsi, doğuşdan sonrakı nəsil üçün deyil və eyni zamanda, geniş miqyasda istifadə edildikdə, birə dərmana uyğunlaşmasının qarşısını alacaqdır.
Əvvəlcə birələri tez məhv etmək üçün Capstar-a bir ev heyvanı verin. Capstar, bir neçə saat davam edən ağızdan gələn bir dərmandır. Capstar, ev heyvanlarını dişləyərkən birələrin sıxılmasına və ölməsinə səbəb olur. Biranın qalıqlarından qurtulmaq və qaşıntıları azaltmağa kömək etmək üçün ev heyvanınızı yuyun.
- Bəzi pişiklər hiperaktiv ola bilər, sıxılır və ya boğulur. Bu baş verərsə, göstərilən dozanı azaltmağa çalışın, ancaq həssas pişiklərdə Capstar istifadə etməyi dayandırmaq məcburiyyətində qala bilərsiniz.
Ev heyvanınızın yeməyində birə dərmanı qarışdırın. Bitlər heyvan qanı ilə yaşayır, buna görə də ev heyvanınızın yeməyindən istifadə edərək birə müalicə edə bilərsiniz.
- Ev heyvanına içmək üçün bir həb verin. Bu dərman köpəklərin və ya pişiklərin qanından və toxumasından biranın sinir sisteminə hücum edir. Bu dərman ev heyvanlarının üzərindəki bütün birələri öldürsə də, birələrin qarşısını almır.
- Ev heyvanınızın suyuna sirkə qarışdırın. Bu metodu pişiklərdə istifadə etməyin, çünki pişikin pH dəyəri itlərdən daha həssasdır. 15 ml alma suyu sirkəsini köpəyinizin su stəkanına qarışdırın və ya köpəyinizin sirkə banyosunu hazırlamaq üçün su istifadə edin.
reklam

Məsləhət

Birə axtararkən “birə çöpü” kimi şeylər də tapa bilərsiniz. Bit bitkisi qara rəngdədir və yaş dəsmalın üstünə qoyulsa qırmızıya çevriləcəkdir. Birə nəcisi bir gənənin bədəndən çıxdığı qandır. Biranın yerləşməsinin etibarlı bir göstəricisidir.
Birə yaxası alıb bir tozsorana qoyun. Onları bir neçə santimetr uzunluğunda parçalara ayırın və bir torbaya qoyun. Birini yeni tozsoran torbasına qoyun. Bu, döşəmədən, mebeldən və s.-dən sorulduqdan sonra canlı olan birə öldürür.
Ev heyvanı birə banyosuna girməzdən əvvəl əllərinizi və qollarınızı (dirsəyinizə qədər) birə sabunu ilə yuyun. Bu, çimərkən, dişlədiyinizdə və ev heyvanınıza qayıdan zaman birələrin üzərinizə atılmasının qarşısını alacaqsınız. Ev heyvanınızı çimdirdikdən dərhal sonra yuyun, çünki bir neçə sabun dəridə çox qaldıqda qıcıqlanmaya səbəb ola bilər. Lavanda və ya nanə qoxulu rozmarin məhsulları (şampun və ya duş jeli) də əla birə itələyicidir.
Xalçanın üzərində çox uzun müddət duz buraxmaqdan çəkinin. Duz higroskopikdir, buna görə də nəmi udacaq və xalça liflərindən sızacaq. Kondisionerin davamlı yanmadığı yerdə duzdan istifadə etməmək yaxşıdır.
Birələrin uzun ömrü var, buna görə də evinizdəki pireləri tamamilə təmizləmək üçün 3 həftə aralığında iki və ya üç üsul istifadə etməlisiniz.
Həşərat dərmanlarından istifadənizi məhdudlaşdırın. Yaxşı havalandırılan ərazidə istifadə edin və əlcək geyin. Mümkünsə alternativ təbii üsullar tapın və yatağınızı təmiz saxlamağa çalışın. Həşərat dərmanlarına davamlı təsir göstərmək ev heyvanlarının və insanların sağlamlığına zərər verə bilər.
Bir köpək / pişik üzərində birə dərmanı istifadə etdikdə, yuxarıda göstərildiyi kimi birə insanlara sıçrayacaq. Bununla birlikdə, birə çoxalmadan əvvəl yuyulmaq və əlamətləri aradan qaldırmaq son dərəcə vacibdir.
Birələri öldürmək çətindir, buna görə də onları bir lent tələsi ilə yaxalayan kimi sıxaraq öldürməyinizə əmin olun.
Birə / fincan su (daha çox sabun da əlavə edə bilərsiniz) yaxınlığında birə tərəfindən hücum olunduğunuz yerə qoyun. Üzərindəki birələri tutun və içinə atın. (Köpük) sabun / su biranı əhatə edəcək və boğacaq.
Birə tutmaq üçün yapışqan iplər alın, çox yaxşı işləyirlər.

Xəbərdarlıq

Birə spreyinizi çiləyəndə evdən çıxın.

Azərbaycanın baş psixiatrı: “Çox vaxt qohumlar ağır durumda olmayan psixi xəstələri evə aparmaq istəmirlər” – MÜSAHİBƏ

Azərbaycanın baş psixiatrı: “Çox vaxt qohumlar ağır durumda olmayan psixi xəstələri evə aparmaq istəmirlər” – MÜSAHİBƏ Professor Gəray Gəraybəyli: “Elə adamlar var ki, psixi xəstə olduğunu qəbul etmir, ona belə bir diaqnoz qoyulması ilə barışmır”

5 Avqust , 2015 11:07

https://static.report.az/photo/82f4c4b9-a50f-4853-8a10-b5bdea967b4a.jpg

“Depressiyaya düşməmək üçün nə lazım olduğunu elmi formada izah edə bilsəm, bəlkə də mənə “Nobel” mükafatı verərlər. Çünki bu çox çətin və ciddi problemdir” “Psixiatrlara heç vaxt cəmiyyət arasında təşəkkür etmirlər” “Ləkələnməyə ən çox məruz qalanlar, məhz psixi xəstələrdir” Bakı. 5 avqust. REPORT.AZ/ Azərbaycanın baş psixiatrı, Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının müdiri, tibb elmləri doktoru, professor Gəray Gəraybəylinin “Report”a müsahibəsi: – Azərbaycanda əhalinin psixi sağlamlıq və psixoloji durumunu necə qiymətləndirirsiniz? – Azərbaycanda olan tendensiyalar digər ölkələrdəki prosesləri əks etdirir. Bu baxımdan deyərdim ki, bizim ölkədə əsasən affektiv və depressiv xəstəliklərin sayı artır. Depressiyalar isə ilk yerdədir. Eyni zamanda, stresslə bağlı olan təşviş, həyəcan pozuntuları və stress nəticəsində yaranan digər xəstəliklər də bura aiddir. Kəskin psixozlar, yəni, şizofreniya və bu kimi xəstəliklərin sayı isə əvvəlki səviyyədədir və ciddi artım qeydə alınmayıb. – Hazırda ölkədə neçə psixiatriya müəssisəsi var? – Azərbaycanda 11 psixiatriya müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Onlardan bir qismi əsaslı təmir olunur, dörd müəssisə isə yenidən tikiləcək. Bütün dünyada olduğu kimi, son illər bizim ölkədə də psixi-nevroloji dispanserlər tədricən ləğv olunur. Onların əvəzinə ya psixiatriya xəstəxanası, ya da psixi sağlamlıq mərkəzi adlanan müəssisələr yaradılır. Hazırda Bakıda da Respublika Psixi Sağlamlıq Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Bizdə ilk dəfədir, belə bir müəssisə yaradılıb. Orada psixiatrlardan başqa psixoloqlar, hüquqşünaslar, sosial işçilər də çalışır. – Gənclər psixiatr olmağa maraq göstərirlərmi? – Hazırda psixiatriya sahəsində ciddi kadr problemi mövcuddur. Psixiatriyaya gəlmək istəyənlər çox azdır. Bu gün ölkədə fəaliyyət göstərən psixiatriya müəssisələrində 10-12 həkim ştatı olduğu halda cəmi 2-3 həkim çalışır. Hətta Bakı şəhərində elə psixiatriya müəssisəsi var ki, orada psixiatr yeri boşdur. Bu onunla bağlıdır ki, həm iş çətindir, həm də maddi cəhətdən insanlara sərf etmir. Gərək insanın bu sahəyə gəlməyə həvəsi də olsun. Psixiatrlara heç vaxt cəmiyyət arasında təşəkkür etmirlər. Hətta kimsə müalicə almış olsa belə, sonradan həkimə təşəkkür etməkdən çəkinir ki, kimsə onların nə vaxtsa həkimə müraciət etdiyini bilər. – İnsanlar çox zaman psixiatr və psixoloq anlayışını qarışdırır. Bu iki peşənin əsas fərqi nədir? – Psixologiya normal insanın, yəni, xəstəlikdən kənar olan şəxsin psixi fəaliyyəti haqqında elmdir. Bu sahənin də özünün bir çox istiqamətləri var. Kliniki, hərbi, idman, hüquqi, sosial, uşaq psixologiyası və s. Psixoloqlar həkim deyil. Psixiatr isə xəstəliyə tutulan insanın xəstəlik nəticəsində deformasiyaya məruz qalan psixikasının diaqnostikası, bunun səbəblərinin aşkarlanması və müalicəsi ilə məşğul olan şəxslərdir. Təbii ki, psixiatr psixologiyanı da bilməlidir. Çünki psixologiya çox vacib elmdir. Çox vaxt hansısa maddi maraqların dalınca qaçan insanlar 2-3 kurs keçməklə özlərini psixoloq kimi qələmə verirlər. Təbii ki, bu çox yanlış düşüncədir. Psixologiya çox incə bir elmdir. Psixoloqlar insanın ruhu, qəlbi və psixologiyası ilə məşğul olurlar. Nə olsun ki, onlar xəstələrə iynə, dərman təyin etmirlər?! Bəzən insana deyilən söz iynədən də güclü təsir edə bilər. – Bəzən deyirlər ki, xəstələrin yaxınları onları evə aparmaqda tərəddüd edir. Buna səbəb nədir? – Bu hal bütün xəstələrə şamil edilməsə də, belə faktlar mövcuddur. Bu məqamda iki tərəfi də dinləmək lazımdır. Həkimlər belə hallarla tez-tez rastlaşırlar. Həkim olaraq məsləhət verirəm ki, bu xəstənin klinikada qalmasına ehtiyac yoxdur və rahat şəkildə ev şəraitində müalicələrini davam etdirə bilər. Psixi xəstəlik bəzən sirli olub, insanları vahiməyə sala bilir. Çox vaxt qohumlar xəstəliyi o qədər də ağır, şiddətli olmayan, özünü normal idarə edə bilən psixi xəstələri də evə aparmaqdan imtina edirlər. Onlar düşünürlər ki, birdən sabah xəstənin vəziyyəti pisə doğru dəyişə bilər. Amma unutmaq olmaz ki, psixi xəstəlikdən əziyyət çəkən şəxs də vətəndaş və cəmiyyətin bir üzvüdür. Uzun illər bu sahədə müəyyən problemlər yaşanırdı. Psixiatriya xəstəxanası ilə xəstələrin ailə üzvləri arasında boşluq çox idi. Psixiatriya xəstəxanasından çıxan xəstə birbaşa evə gedirdi. Lakin o ailədə tam sərbəst yaşaya bilmirdi. Bu kimi halları aradan qaldırmaq üçün müəyyən reabilitasiya proqramları tətbiq olunmalı, xəstəxanada 4-6 ay müalicə olunan xəstələri cəmiyyətə inteqrasiya etdirən, onun yaşamağa marağını artıran tədbirlər həyata keçirilməlidir. Hazırda bu proqramı reallaşdırılması istiqamətində addımlar atırıq. – Xəstəxanada müalicə olunanlarla, ev şəraitində qalanlar, ara-sıra həkimə müraciət edən xəstələr arasında fərq çoxdur? – Xəstəxanada müalicə alanların böyük əksəriyyətini ağır xəstələrdir. Elə xəstələr olur ki, onlarda nevroz, təşviş, yuxu pozuntusu və bu kimi hallar müşahidə edilir, amma həmin şəxslər xəstəxanaya göndərilmir. Heç onların özləri də xəstəxanaya getmək istəmirlər. Çünki onlar ambulator şəkildə müraciət edirlər. Lakin onların sayı stasionar xəstələrdən çox azdır. Stasionar xəstələrin arasında əksəriyyət xroniki psixi xəstəliklərin daşıyıcılarıdır. – Son illər Azərbaycanda intihar hallarının çoxaldığı deyilir. Xüsusən də yeniyetmə və gənclərin intihara əla atması hallarının artdığı iddia olunur. Onlardan bəzilərinin ruhi xəstə olduğunu qeyd edirlər. İntihar edənlərin çoxalması ölkədə ruhi xəstələrin sayının artdığını deməyə əsas verirmi? – Psixi xəstəlikdən əziyyət çəkdiyinə görə xəstəxanaya və ya həkimə müraciət edən, qeydiyyata düşən xəstələrin sayını statistik məlumatlar əsasında qismən müəyyən edə bilərik. Amma elə adamlar var ki, psixi xəstə olduğunu qəbul etmir, ona belə bir diaqnoz qoyulması ilə barışmır yaxud özünü xəstə hesab etmir. Hətta elə insanlar var ki, illər öncə pxisi xəstəliyə yoluxmasına baxmayaraq bu günə qədər heç vaxt həkimə müraciət etməyib. Həkimə müraciət etməməsinə və diaqnoz qoyulmamasına baxmayaraq həmin insan da psixi xəstə sayılır. Odur ki, bu kimi insanların dəqiq statistikasını aparmaq qeyri-mümkündür. Ona görə də bu məsələdə dəqiq statistika demək çətindir. – Gəray müəllim, niyə “psixi sağlamlıq” deyən kimi insanların ağlına ilk gələn “dəli” ifadəsi olur? Cəmiyyətdə belə yanlış təsəvvürlərin olmasının səbəbi nədir? – Bu məsələ tək bizdə yox, eləcə də inkişaf etmiş Avropa ölkələrində də var. Bu, birbaşa insanı əkələmək cəhdidir. Belə hallarla tək psixi xəstələr deyil, vərəm, zöhrəvi, spid və bu kimi xəstəliklərdən əziyyət çəkən insanlar da qarşılaşırlar. Amma ləkələnməyə ən çox məruz qalanlar, məhz psixi xəstələrdir. “Dəli” sözü loru mənada işlədilir. İnsanların “dəli” deyəndə nəyi nəzərdə tutuduqları aydındır, lakin bunun cəmiyyət içərisində səslənməsi yolverilməzdir. Çünki bu insanlara olduqca mənfi təsir göstərir. Bildiyiniz kimi, Azərbaycan Tibb Universitetinin nəzdində Psixatiriya Klinikası fəaliyyət göstərir. Mühazirələrdə mövzuya aid olan xəstə hazırlayırıq ki, tələbələrlə onları real formada, praktikada təhlil edə bilək. Amma buna da çətinlik çəkirik, çünki qohumlar buna icazə vermir, etiraz edirlər. O zaman da deyirik ki, istəmirsinizsə, başqa xəstəxanaya aparın, çünki bura kliniki müəssisədir. – Cəmiyyətdə ruhi xəstələrə münasibət necə olmalıdır? – Psixi xəstələrin cəmiyyətin tam hüquqlu üzvü olduğunu qəbul etmək lazımdır. Hətta konstitusiyada belə bu xəstələri normal insanlardan ayıran müddəa yoxdur. İndiki dövrdə cəmiyyətdə bu kimi insanlara yanaşma tərzində, onlarla bağlı düşüncələrdə irəliyə doğru inkişaf nəzərə çarpır. Hər kəs psixi xəstəliyə yoluxa bilər, heç kim bundan sığortalanmayıb. Bu səbəbdən də psixi xəstələr daima cəmiyyətin qayğısı altında olmalıdır. – İnsanlar belə düşünür ki, son zamanlar ağır, ciddi ictimai rezonans doğuran cinayətlərin, uşaqlara qarşı zorakılıq, zorlama kimi hadisələrin, hətta yaxın qohumlar arasında baş verən tükürpədici cinayətlərin sayı artıb. Belə halların artdığını düşünmək doğrudurmu və bunu ağır psixoloji durumun nəticəsi kimi qiymətləndirmək olarmı yoxsa bunlar bütün dövrlər üçün xarakterik hadisələrdir? – Bu proseslər hər zaman olub. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan müstəqillik qazananda əhalinin sayı 7 milyon idisə, indi bu rəqəm 10 milyona çatır. Ona görə deməzdim ki, son dövrlər cinayətlərin sayı artıb. Sadəcə, əvvəllər bu kimi hallar gizli saxlanılırdı, mediada geniş işıqlandırılmırdı. Əvvəllər kimsə intihar edəndə, bunu ört-basdır edirdilər, bunu ölən şəxsin ürək tutumasından vəfat etməsi kimi qələmə verirdilər. – Psixi pozuntular arasında depressiya daha geniş yayılıb. Bunu nəzərə alaraq, depressiyaya düşməmək və ya ondan çıxmaq üçün nə etmək lazımdır? – Depressiyanın müxtəlif növləri var. Bu iki həftədən artıq sürən və simptomlardan ibarət olan haldır. Kiminsə işinin düzəlməməsi, yaxud da əvvəlcədən planlaşdırılmış işin alınmaması səbəbindən pis əhval-ruhiyyədə olmaq depressiya demək deyil. Bu, olduqca normal reaksiyadır. Bu kimi problemlər 2 saat sonra yaddan da çıxa bilər. Hətta səhərisi gün xatırlamaya da bilərsən. Bəli, depressiya bu gün dünyada ciddi problemlərdən biridir və psixi xəstəliklər sırasında ilk yerlərdən birini tutur. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının proqnozuna görə, 2020-ci ildə əlillik səbəblərinə görə depressiya birinci yaxud ikinci yerdə olacaq. Son statistikaya görə, dünya əhalisinin 10 faizində depressiv xəstəliklər var. Hətta 5 nəfərdən 1-i həyatında bir dəfə də olsa mütləq depressiyaya düşür, bu da olduqca ciddi problemdir. Depressiyaya düşməmək üçün nə lazım olduğunu elmi formada izah edə bilsəm, bəlkə də mənə “Nobel” mükafatı verərlər. Çünki bu çox çətin və ciddi problemdir. Amma müəyyən vacib məsələləri qeyd edə bilərəm. Necə ki, insanlar öz fiziki sağlamlığını qoruyur, eləcə də yuxu və hərəkət rejimini, iş cədvəlini dəqiqliklə qurmalıdır. Çünki hərəkətsizliyin özü də bir problemdir. Lakin bunu qəbul etmək lazım deyil ki, hərəkətsizlik insanı depressiyaya sövq edir. Gənclərin əksəriyyəti gün ərzində 4-5 saat yatmağa üstünlük verirlər, bu isə gələcəkdə ciddi fəsadlara, xüsusən də yaddaşın pozulmasına gətirib çıxarda bilər. Əhalinin depressiyaya düşməsində medianın da rolu var, çünki gərgin, bəd, cinayət tipli xəbərlər çox tirajlanır. Məgər dünyanın heç bir yerində ürək açan bir hadisə olmur? Bəzən bir çox xəstələrimə dərman yazanda, hər gün havada gəzməyi, hətta bəzi verilişlərə baxmamağı da məsləhət görürəm. Çünki bu hallar mənim təyin etdiyim müalicəyə effektli təsir göstərir. – Qadınlar, yoxsa kişilər depressiyaya daha çox meyilli olur? – Statistikaya görə, depressiyaya daha çox qadınlar məruz qalır. Bu da qadınların kişilərə nisbətən daha emosional olması ilə bağlıdır. Amma bu o demək deyil ki, kişilərdə depressiya halı müşahidə olunmur. Şəxsi təcrübəmə əsaslanaraq deyə bilərəm ki, qadınlar depressiyadan daha tez çıxır. Çünki kişilərdə depressiya dərin olur. – Azərbaycanda şizofreniya diaqnozu qoyulan xəstələrin sayı nə qədərdir? – Bu xəstəliklə bağlı statistikada elə də ciddi dəyişiklik nəzərə çarpmır. Bu rəqəm təxminən 1 faizdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, şizofreniya xroniki xəstəlikdir. Qeyd olunan faiz fərqi də sırf yeni aşkarlanan xəstələrə aiddir. – Küçədə, ictimai nəqliyyatda öz-özünə danışan, mahnı oxuyanları psixi xəstə saymaq olar? – Əsla belə deyil. Bu xüsusiyyət bəzən fərdiliklə, hətta bəzən milli-temperamentlə bağlı olur. – Ekstrasenslərin ruhi xəstələri müalicə etməsinə necə yanaşırsınız? – Bu xəstəliyə qarşı qeyri-professional müdaxilənin əleyhinəyəm. Hər kəs işinin peşəkarı olmalıdır. Maddi maraqlara görə kiminsə qəlbini qırmaq olmaz. Bu kimi hallarda bəzən elə fəsadlar ortaya çıxır ki, hətta bir neçə müddətdən sonra peşəkarlar belə, bunu aradan qaldıra bilmir. – İlin əvvəlində gözlənilmədən manatın devalvasiyası baş verdi, manat ucuzlaşdı, dollar bahalaşdı. Bəzi iş adamlarının bundan xeyli ziyana düşdüyü deyilirdi. Bu da ciddi psoxoloji sarsıntılara səbəb olur. Həmin dövrdə iş adamlarından yardım üçün sizə müraciət edənlər olubmu? – Bu məsələ ilə bağlı mənə müraciət edən olmayıb. Amma heç kim psixi xəstəliklərdən sığortalanmayıb. – İnsanın psixikasının pozulmasının müxtəlif səbəbləri var. Psixi xəstəlik genetik də ola bilərmi? – Bəli, psixi xəstəlik genetik ola bilər. Düzdür, bu, tam şəkildə təsdiq olunmasa da, qəbul olunmuş məsələdir. – Azərbaycan xalqı Dağlıq Qarabağ münaqişəsi kimi ağır problemlə üzləşib, müharibənin dəhşətlərini yaşayıb, müstəqilliyin ilk illərində ağır sosial-iqtisadi problemləri dəf etməli olub. Bütün bunların cəmiyyətdə nə kimi izləri qalıb? – Özünə “azərbaycanlıyam” deyən hər kəsin qəlbində Dağlıq Qarabağ acısı var. Torpaqlarımızın hələ də erməni işğalı altında olması bu acını xroniki stressə çevirib. İnanıram ki, xalqımız bu stressdən qurtardıqdan sonra, daha xoşbəxt yaşaya biləcək. İndiki zamanda bu problem qalmaqla yanaşı, bizim psixoloji cəhətdən güclü olmağımız artır. 15 il bundan əvvəl olan psixoloji vəziyyətimiz, indiki durumumuzdan tamamilə fərqlidir, biz indi daha güclüyük. – Noyabrda Azərbaycanda növbəti parlament seçkisi keçiriləcək. Sizcə, seçki komissiyaları deputatlığa iddialı olan namizədləri qeydə alan zaman onlardan psixi sağlamlıq haqda arayış da tələb etməlidirlərmi? – Psixi sağlamlıq ümumi sağlamlığın tərkib hissəsidir. Bunun üçün heç bir xüsusi arayışa ehtiyac görmürəm. Çünki sağlamlıq haqqında verilən sənədlərin arasında arayış varsa, bu kifayət edir. – Gəncləri işə götürən zaman psixi sağlamlıqla bağlı arayışın olması vacibdir? – Bəzi müəssisələr psixoloji testə üstünlük verirlər. Bu müsbət haldır. Bəzən müəssisələr testləri hazırlayanda və bəzi məsələlərlə bağlı bizə müraciət edirlər.

Saç bitlərindən qurtulun

Baş biti, sinifdə bir-birlərinə onlarla yoluxan məktəb yaşındakı uşaqlarda yaygın bir problemdir. Bitlər bezdirici və xoşagəlməzdir, lakin inad bir-iki həftədən sonra onlardan xeyirxah xilas ola bilər. Paltar biti və it biti, hansı alətlərdən istifadə edəcəyinizi bilirsinizsə, buna bənzər bir şəkildə nəzarət edilə bilər. Bitləri evinizdən effektiv şəkildə kənarlaşdırmaq və bu gündən işə başlamaq üçün təlimatlar üçün aşağıdakı adımları oxuyun.

Addımlamaq

Metod 2: Baş bitlərindən qurtulun

Pedikulisid (bit əleyhinə vasitə) seçin. Bit əleyhinə bir vasitə istifadə etmək baş bitlərini idarə etməyin ən sürətli yoludur. Bitlərə qarşı bəzi dərmanlar həm bitləri, həm də yumurtalarını öldürmək üçün hazırlanır, bəziləri isə yalnız bitləri öldürür. İkinci növ agentləri ikinci dəfə tətbiq etməlisiniz. Bitlərə qarşı bir vasitə istifadə etmək üçün paket təlimatlarını diqqətlə oxuyun və aşağıdakı addımları yerinə yetirin:
- Müalicə olunan şəxsə köhnə paltar geyinsin və hamam otağında otursun. Bu təmizliyi asanlaşdırır.
- Məhsulu paketdəki təlimatlara uyğun olaraq saç və saç dərisinə çəkin.
- Paketdə tövsiyə olunduğu müddətə buraxın. Bu ümumiyyətlə bir saat və ya daha azdır. Məhsulu tövsiyə ediləndən daha uzun saçda qoymayın.
- Bitlərdən qoruyan saçları su ilə yuyun və şampun istifadə etməyin. İki gündür şampun istifadə etməyin.

Saçları hissələrə bölün.
Saç dərisindən başlayın və tarağı köklərdən saçın bir hissəsinin uclarına çəkin.
Tarağı bir sabunlu isti su qabında yuyun. Bu şəkildə bitlər və yumurtaları öləcək. Bir qida mənbəyi olmadan tez ölürlər.
Saçların hamısını daramağa qədər saçların hər hissəsini tarayın.
Tarağı hər istifadə etdiyiniz zaman çox isti su qabına qoyaraq dezinfeksiya edin. Bitlər və yumurtaları, beş dəqiqə və ya daha çox müddətə təxminən 50 dərəcə istilikdə olduqda ölürlər.

Saç fırçaları və saç aksesuarları kimi isti suda isladılmayan maddələr ən azı iki həftə plastik torbalara qoyula bilər. Bitlər oksigen və qida olmadan öləcək.

Birinci müalicədən sonra çıxan bitləri öldürmək üçün əksər bit bitkiləri təxminən 10 gündən sonra yenidən tətbiq olunmalıdır.

120 ml hindistan cevizi yağı əridin və ya 120 ml qarğıdalı yağı qızdırın və saç və saç dərinizə masaj edin. Hər iki yağ da antibiotik xüsusiyyətinə malikdir.
Yağlanmış saçlarınızı daramaq üçün xalis tarağı istifadə edin. Nitləri çox asanlıqla çıxara bilməlisiniz.

Çay ağacı yağı
Lavanda yağı
Oregano yağı
Nanə Yağı
Kəklikotu yağı
Okaliptus yağı

Metod 2-dən 2: Digər növ bitlərdən qurtulun

Bədən bitlərini müalicə edin. Paltar bitləri paltarın tikişlərində yaşayır və insan qanı ilə qidalanır. Bunlar baş bitlərindən daha böyükdür və bədəndə görünməsi asandır. Paltar bitləri əsasən insanların bir-birinə çox yaxın yaşadıqları və ya çimmək və yuyulma imkanlarına sahib olmadıqları bölgələrdə meydana gəlir. Bu imkanlara çatdıqdan sonra paltar bitlərini idarə etmək asandır. Bədən bitlərini müalicə etmək üçün aşağıdakıları edin:
- Çirklənmiş paltarları atın. Bitlər geyimdə bir aya qədər yaşaya bilər. Əşyaları xilas etmək əvəzinə atın.
- Mütəmadi olaraq duş və ya vanna qəbul edin və sabun istifadə edin.
- Paltarları, yataq dəstlərini və digər paltarları mütəmadi olaraq yuyun.
- Həkiminiz qaşınmağı aradan qaldırmaq üçün permetrin, malation və ya benzil alkoqol ehtiva edən bir krem təyin edə bilər.
Qasıq bitlərini müalicə edin. Düz bit kimi də bilinən qasıq bitləri ümumiyyətlə cinsi əlaqə yolu ilə yayılır. Bu tip bitlər, bədənin qaşlar, qulaqlar və qoltuqaltı kimi qalın saçlı hissələrində də yaşaya bilər. Bitləri və bitlərini ləkələmək asandır. Qasıq bitlərindən qurtulmanın bir neçə yolu var:
- Reçetesiz satılan losyonu% 1 permetrinlə (məsələn, Loksazol) və ya piretrinlər və piperonil butoksid ilə bir köpük alın. Bu kimyəvi maddələr bitləri təsirli şəkildə öldürür. Məhsulu qablaşdırma təlimatlarına uyğun olaraq istifadə edin.
- Bitləri bir tarakla çıxarın.
- Paltarınızı və alt paltarınızı çox isti suda yuyun.
- Taraqları və digər əşyaları beş dəqiqə isti suda saxlayın.
- Qasıq sahəsini təraş edin. Bitlərin daxil olduğu saçlardan qurtulmaq üçün təsirli bir şəkildə işləyir, xüsusən kimyəvi müalicə ilə birləşdirildikdə.
- Bölgədə yeni bitlərin əlamətləri olub olmadığını yoxlayın. İkinci bir müalicədən keçməyiniz lazım ola bilər.
- Bəzi ölkələrdə lindan olan bir şampun son çarə olaraq istifadə olunur. Bu dərman, beyində mənfi təsir göstərdiyinə görə 2007-ci ildən bəri AB-də (və buna görə də Hollandiyada) qadağandır.
İtlərdə bitləri müalicə edin. Köpək biti insanlara keçə bilməz (itlər də insan bitini ala bilmədiyi kimi), ancaq köpəyiniz üçün çox xoşagəlməz hala gətirə bilər. İki növ it biti var: trichodectes canis, xəz bitləri kimi də bilinir və linognathus setosus, qırmızı gənə olaraq da bilinir.
- Köpeğinizi baytarlığa aparın. Köpeğinizin həqiqətən bit olduğuna əmin olmaq vacibdir.
- Baytarınızın tövsiyə etdiyi kimi bir toz, sprey və ya başqa bir vasitə istifadə edin.
- Köpəyinizin yatağını isti suda yuyun və toxunduğu digər əşyalarla edin.
- Köpək daraqlarını və digər alətləri isti suda beş dəqiqə saxlayın.

Göstərişlər

Saçınıza düz bir dəmir istifadə edin. Düz dəmirdən gələn istilik saçlarınızdakı bitləri və bitləri öldürəcəkdir.
Baş bitlərinə nəzarətdə təsirli olduğu göstərilən bir başqa təbii məhsul da təzə rozmarindir. Bir çox təsirli şampun və sprey dəqiq işləyir, çünki bitlər rozmarin qoxusundan uzaqlaşdırılır. Ailənin hər üzvünün yastıq qabağına iki və ya üç təzə rozmarin budağı qoya bilərdiniz. Yastığın altında uzana bilərlər ki, yatmaq istəyən insan əziyyət çəkməsin və hiss etməsin. Rozmarin orada bir həftədən çoxdursa, bitlər tükləri tərk edər və saça daha çox yumurta tökülməz.
Yoluxmuş şəxsin bütün ev üzvləri də müayinə olunmalıdır.
Başınızı cızmağa çalışmayın. Başınız qaşınacaq, amma çox cızmaq dişləməni daha da pisləşdirə bilər!
Uşaqlarınız varsa, bütün bitləri öldürmək üçün bütün doldurulmuş heyvanları üç həftə plastik torbalara qoymağı unutmayın.
Çocuğunuzda nits varsa, onun digər uşaqlarla oynamasına icazə verməyin.
Baş bitləri kir və çirkli bir əlamət deyil. Ən təmiz adam da baş biti əldə edə bilər. Baş bitləri təmiz saçlarda çirkli saçlarda olduğu kimi yaygındır, buna görə kimsə sizi lağa qoyursa (etməməlidirlər), səhv edirlər. Baş bitləriniz varsa çaxnaşmayın – bu çox yaygındır və insanların çoxu bunu bir nöqtədə alır. Nəhayət bundan qurtulacaqsınız.
Saç aksesuarlarını başqalarından borc götürməyin.
Başınızın başqalarının başları ilə təmasda olmasına imkan verməyin.
Bitlərin qarşısını almaq üçün bütün il boyunca çay ağacı yağı ilə bir şampun istifadə edin.
Bu proses yalnız bir gün çəkmir. İlk müalicədən sonra saçları ən azı bir həftə müalicə etməyi unutmayın.
Bitlərinizə qarşı bitə qarşı sprey istifadə edə bilmirsinizsə, bir neçə həftə mebelinizin üstünə böyük çarşaf və ya yorğan qoyun.Bunu uşaqlarınızın da oynadığı əsas otaqların döşəmələri ilə edə bilərsiniz.

Xəbərdarlıqlar

Ailənizdə birdən çox insanda bit varsa, heç vaxt eyni tarağı istifadə etməyin.
Paketdə göstəriləndən daha uzun müddətdə saçlarınıza heç bir maddə qoymayın. Bu, baş dərisinin zədələnməsinə səbəb ola bilər.
Hamamda olarkən saçlarınıza qulluq edin.

Ehtiyaclar

Şəbəkə darağı
Pedikulisid (bit əleyhinə vasitə)
Kondisioner
Su
Adi daraq
Uçucu yağ (nə olursa olsun)
Onun