RAM almadan önce bilmeniz gerekenler

Bu adım özellikle masaüstü bilgisayar toplayacak olan kullanıcıları yakından ilgilendiriyor. RAM miktarını belirlemek isteyenlerin ilk bakacakları yer anakartları olmalı. Zira anakartınızın üzerinde bulunan slot sayısı ve desteklediği MHz değeri bellek tercihinde önemli bir yer tutuyor. Eğer anakartınızın desteklediği RAM değerinden daha hızlı bir tercihte bulunursanız, anakartınız kendi desteklediği miktarın üstünü görmezden gelecektir. Örneğin anakartınız 1866 MHz RAM’e destek veriyor ve siz 2133 MHz RAM alırsanız, anakartınız onu 1866 MHz hızında çalıştırmaya devam edecek ve bu durumda para israfı yapmış olacaksınız. Tabii ki böyle bir durumda hata alma olasılığınız da bulunuyor. O nedenle MHz’i yüksek RAM’lere yönelmeden önce anakartınızı incelemenizde fayda var.

Cara Cek Tipe RAM Laptop Tanpa Harus Bongkar

Cara cek tipe RAM laptop ini bermanfaat jika kita ingin melakukan upgrade RAM dan kita tidak tahu jenis RAM apa yang cocok dengan tipe laptop kita. Apakah tipe RAM yang digunakan DDR3, DDR3L, atau DDR4. Berapa kecepatan RAM tersebut, timing, voltase atau bahkan frekuensinya. Semuanya itu bisa kita cek dengan mudah tanpa harus bongkar laptop atau PC.

Apa itu RAM?

RAM pada dasarnya adalah memori yang digunakan untuk pemrosesan sementara data yang kita olah dan mempunyai kecepatan jauh lebih tinggi dibandingkan memori biasa (bahkan SSD).

Semakin besar ukuran RAM maka akan semakin baik kemampuan multitaskingnya. Karena RAM adalah memori yang digunakan untuk menyimpan sementara data yang sedang diolah oleh aplikasi.

RAM diibaratkan sebagai sebuah dapur untuk memasak. Semakin luas dapurnya tentu kita akan bisa memasak berbagai jenis masakan secara bersamaan. Namun jika sempit sudah pasti kita hanya bisa menyelesaikan masakan tersebut satu persatu (dapur tidak muat).

Kemudian apa bedanya RAM ini dengan memori penyimpanan biasa?

Perbedaan RAM dengan ROM yaitu data dalam RAM bisa kita ubah kapanpun sedangkan dalam ROM hanya bisa kita baca saja. Karena pada dasarnya ROM adalah Read Only Memory hanya sebagai tempat penyimpanan data.

Kenapa kita perlu tahu jenis RAM yang digunakan?

Hal ini bertujuan agar saat kita ingin upgrade RAM laptop tidak salah pilih jenis RAM. Untuk laptop sendiri ada banyak jenis RAM mulai dari DDR2, DDR3, LPDDR3/DDR3L, DDR4 dll. Belum lagi speednya, voltase dll.

Jika sampai salah beli maka nganggurlah RAM tersebut. Apalagi harga RAM lumayan mahal. Kalau tidak percaya silahkan baca pengalaman saya saat upgrade RAM laptop.

Nah, supaya tidak salah beli lebih baik Anda cek terlebih dahulu jenis RAM yang sedang digunakan laptop. Caranya sangat mudah kok, bahkan bisa dilakukan tanpa perlu bongkar laptopnya.

Cara cek tipe RAM laptop

Ada dua cara yang bisa gunakan untuk melihat tipe RAM sebuah laptop yaitu tanpa software (menggunakan sistem bawaan windows seperti BIOS, CMD atau PowerShell) dan menggunakan software (CPU-Z).

Melalui BIOS laptop

Masuk ke BIOS laptop dengan menekan tombol F2, F12 atau Del (setiap merek laptop beda tombol)
Masuk ke menu Main atau Advance. Anda akan menemukan informasi jenis, ukuran dan frekuensi RAM yang digunakan seperti ini:

Dapat dilihat pada gambar di atas, RAM yang digunakan laptop tersebut adalah LPDDR3/DDR3L dengan frekuensi 1600MHz. Namun sepertinya tidak semua laptop menampilkan informasi RAM di BIOS. Ada beberapa laptop yang tidak menampilkan informasi ini.

Melalui CMD

Ketikkan CMD di pencarian windows, kemudian buka.
Setelah CMD terbuka, copy dan pastekan perintah berikut kemudian tekan Enter:

wmic MemoryChip get MemoryType, Name, Capacity, Configuredclockspeed, DeviceLocator, FormFactor, Manufacturer, Serialnumber, Speed

Akan terbuka detail RAM laptop seperti gambar berikut:

Jika ingin menambahkan perintah lain, silahkan ketikkan WMIC MemoryChip List /? kemudian Enter. Akan muncul banyak daftar perintah yang bisa Anda digunakan.

Perhatikan di bagian FULL yang saya tandai kotak warna merah. Itulah daftar perintah yang bisa Anda gunakan. Misal Anda ingin menambahkan perintah SKU, maka cukup tambahkan SKU pada baris akhirnya seperti ini:

wmic MemoryChip get MemoryType, Name, Capacity, Configuredclockspeed, DeviceLocator, FormFactor, Manufacturer, Serialnumber, Speed, SKU

Melalui PowerShell

Buat Anda yang menggunakan PowerShell di windowsnya, silahkan ikuti langkah-langkah berikut:

Klik kanan pada Start Menu > pilih PowerShell.
Copy dan pastekan perintah berikut kemudian tekan Enter.

Get-CimInstance -ClassName Win32_PhysicalMemory | Format-Table Capacity, Manufacturer, MemoryType, FormFactor, Name, Configuredclockspeed, Speed, Devicelocator, Serialnumber -AutoSize

Anda juga bisa menambahkan sendiri perintah-perintah yang lain. Berikut daftar perintah lengkapnya:

'Attributes','BankLabel','Capacity','Caption','ConfiguredClockSpeed', 'ConfiguredVoltage','CreationClassName','DataWidth','Description','DeviceLocator','FormFactor', 'HotSwappable','InstallDate','InterleaveDataDepth','InterleavePosition','Manufacturer','MaxVoltage', 'MemoryType','MinVoltage','Model','Name','OtherIdentifyingInfo','PartNumber','PositionInRow', 'PoweredOn','Removable','Replaceable','SerialNumber','SKU','SMBIOSMemoryType','Speed','Status', 'Tag','TotalWidth','TypeDetail','Version'

Menggunakn software CPU-Z

Jika masih belum yakin dengan tipe RAM laptop yang Anda gunakan, Anda bisa membandingkannya dengan data dari CPU-Z. Aplikasi ini bisa menampilkan merek, ukuran, serial number, speed, frekuensi RAM dll.

Silahkan ikuti langkah-langkahnya berikut ini untuk mengetahui tipe RAM laptop menggunakan CPU-Z:

Download aplikasi CPU-Z.
Install seperti biasa hingga selesai.
Buka aplikasi CPU-Z.
Lihat bagian Memory dan SPD. Akan tampil informasi tentang RAM laptop di sana.

Gambar di atas menunjukkan bahwa jenis RAM yang digunakan adalah DDR3L, dengan merek Kingstone, frekuensinya 800MHz (karena Double Data Rate maka RAM ini akan memiliki transfer rate dua kali dari clocknya yaitu 1600 MHz).

Tedi Eka

Orang Geofisika yang sangat tertarik dengan teknologi, mapping, dan blogger. Mempunyai niat pengen selalu berbagi dengan tulisan tapi gak jadi-jadi. Oleh karena itu, saya berusaha semaksimal mungkin untuk menyajikan artikel-artikel yang bermanfaat dan berkualitas tinggi.

RAM almadan önce bilmeniz gerekenler!

PC topluyorsunuz ya da güncelliyorsunuz. Ne olursa olsun, RAM hakkında bilmeniz gereken çok şey var!

15 Temmuz 2013 01:00
15 Temmuz 2013 01:00

Bilgisayarın ana bileşenlerinden olan RAM’i yıllardır biliyor ve yakından tanıyoruz. Peki, bilgisayarın açıldığı andan itibaren verilerin depolandığı bellek olarak tanımlanan RAM’e neden ihtiyaç duyuyoruz; yazımıza başlarken ilk önce bu konuyu irdeleyelim isterseniz.

Random Access Memory teriminin kısaltılmış hali olan RAM, bilgisayar içinde sabit diskler ve SSD’lerden çok daha hızlı bir yapıya sahip depolama birimi olarak görev görüyor. İşlemcinin ihtiyaç duyduğu bilgileri çok hızlı bir şekilde iletebilen ve bu bilgileri üzerinde geçici bir süreliğine tutabilen RAM, örneğin güç kaybı yaşandığında bu verileri kaybediyor. Her ne kadar Türkçe karşılığı “Bellek” olarak tanımlansa da RAM, bu nedenle depolama birimi olarak kullanılamıyor. Ancak sabit disklerin 10 milisaniyelik erişim süresine oranla RAM’ler 0.1 milisaniyenin bile altındaki erişim süreleriyle büyük performans gösterebiliyor ve bu sayede işlemcinin ihtiyaç duyduğu verilere büyük bir hızda ulaşabilmesine olanak tanıyor. Bu sayede yerini sağlamlaştıran RAM’ler, daha uzun yıllar boyunca bilgisayarlarımızdaki yerini koruyacak. Özellikle yakında piyasaya sürülecek olan DDR4’lerle birlikte RAM’in daha büyük önem kazanacağını da söyleyebiliriz. Şu an kullandığımız DDR3 RAM’lere göre daha az enerji tüketecek olan DDR4’leri öncelikle masaüstü, ardından da dizüstü bilgisayarlarda görebiliriz. Rehberimizin ilk ipucunu bu noktada verelim dilerseniz; iyi bir sistem için DDR4 bellekler piyasaya çıkana kadar uygun fiyatları nedeniyle DDR3 RAM’den daha aşağı bir seçim yapmamalısınız.

Neye ihtiyacınız var?

DDR3 bellek fiyatlarının aşağıda seyretmesi nedeniyle bilgisayarınızı dilediğiniz RAM seviyesine kavuşturabilirsiniz elbette, ancak yine de ne kadar RAM ihtiyacınız olduğuna karar vermeniz fazladan para kaybını engelleyecektir. Eğer bilgisayarınızı oyun için değil de; yalnızca internete girmek, ofis uygulamalarını kullanmak ve belki yüksek performans gerektirmeyecek oyunlar oynamak gibi günlük kullanımlar için kullanacaksanız 8 GB belleğe ihtiyaç duymayacağınız çok açık. Aynı koşul elbette dizüstü bilgisayar satın alacaklar için de geçerli. Sizin ihtiyacınız 2 GB veya maksimum 3 GB değerinde bir DDR3 bellek; hepsi bu.

Eğer bilgisayarınızın taş gibi bir oyun merkezi veya yoğun grafik uygulamaları kullanacağınız bir medya merkezi olmasını istiyorsanız o halde 8 GB DDR3’lere yönelmeniz iyi olacaktır. Tercihinizi 4 GB DDR3’ten yana da kullanabilirsiniz elbette, ancak hazır RAM fiyatları düşükken tercihinizi 8 GB’tan yana kullanmanız daha iyi bir performans yakalayabilmenizi sağlayacaktır. Örneğin bu yılın flaş oyunu Crysis 3 için önerilen sistem özellikleri arasında bellek hanesine 4 GB’lık bir değer biçilmişken, oyunu yüksek performansta oynayabilmek için bu değer 8 GB’a taşınmış. Fakat elbette ki ne kadar çok RAM, o kadar hızlı bir sistem demek değil. RAM seçimi yaparken, diğer sistem birimlerini ve kullandığınız işletim sistemini de göz önünde bulundurmanız gerekiyor.

32-bit mi, 64-bit mi?

İşletim sisteminiz eğer Windows’un 32-bit’lik bir sürümüyse, özellikle RAM seviyesine dikkat etmeniz gerekiyor. Zira üst limiti 2 veya 3 GB’lık bir Windows sürümünün bulunduğu bir sistemde daha fazla RAM’e ihtiyacınız olmayacaktır. Eğer Windows 8 işletim sistemini kullanıyorsanız 32-bit bilgisayarlar için alt sınır 1 GB’ken, üst sınır ise 4 GB olarak belirtiliyor. Ancak 64-bit bir sistem sahibiyseniz, minimum 2 GB’tan başlayan RAM miktarı, 512 GB’a kadar çıkabiliyor. Server’lar için bu durum daha farklı elbette. İlgili bilgilere Microsoft’un internet sitesinden de ulaşabilirsiniz.

RAM’in belirlenmesinde işletim sisteminin yanı sıra anakartın getirdiği sınırlamalar da önem gösteriyor elbette. Şimdi dilerseniz bu konu hakkında da birkaç açıklamada bulunalım.

Sisteminize yakından bakın

Bu adım özellikle masaüstü bilgisayar toplayacak olan kullanıcıları yakından ilgilendiriyor. RAM miktarını belirlemek isteyenlerin ilk bakacakları yer anakartları olmalı. Zira anakartınızın üzerinde bulunan slot sayısı ve desteklediği MHz değeri bellek tercihinde önemli bir yer tutuyor. Eğer anakartınızın desteklediği RAM değerinden daha hızlı bir tercihte bulunursanız, anakartınız kendi desteklediği miktarın üstünü görmezden gelecektir. Örneğin anakartınız 1866 MHz RAM’e destek veriyor ve siz 2133 MHz RAM alırsanız, anakartınız onu 1866 MHz hızında çalıştırmaya devam edecek ve bu durumda para israfı yapmış olacaksınız. Tabii ki böyle bir durumda hata alma olasılığınız da bulunuyor. O nedenle MHz’i yüksek RAM’lere yönelmeden önce anakartınızı incelemenizde fayda var.

Anakartınız desteklediği takdirde etkin olarak 2133 MHz’e kadar hız sunan DDR3’leri tercih edebilirsiniz. Piyasada daha yüksek MHz seviyesinde modeller de bulunuyor elbette, ancak sırf daha fazla hız sunuyor diye pahalı modellere yönelmeniz de bütçenizi yoracaktır. Bu nedenle orta ve üst seviyeye yakın bir sistem toplayacaksanız 1600 MHz DDR3 RAM’leri tercih edebilirsiniz. Eğer güçlü bir sisteminiz varsa, 2133 MHz’li RAM’ler de elbette tercih sebebi.

Gecikme süresine dikkat

RAM satın alırken detaylara önem verenler tarafından dikkate alınabilecek bir diğer değer ise; CL, veya diğer ismiyle CAS Latency, tam açılımıyla da karşımıza Column Address Strobe Latency olarak çıkan RAM’in gecikme süresi. CL değeri kısaca; bellek kontrolcünün, bellek modülüne belirli bir kolondaki adrese erişerek buradaki veriyi alıp getirmesini istemesinden sonra, belleğin söz konusu veriyi alıp pinlere iletmesine kadar geçen süreyi göstermektedir. Bu da demek oluyor ki elbette CL değeri ne kadar düşükse, işlem o kadar hızlı ve kısa sürede gerçekleşir. Bu değeri monitörlerdeki tepki süresi gibi düşünebilirsiniz; ne kadar azsa, o kadar hızlı çalışır.

Normal kullanımlarda performansa çok büyük etkide bulunmayan bu veriye, özellikle işlemcisine hız aşırtması yapan kullanıcılar tarafından dikkat ediliyor. Ancak artık DDR3 RAM türlerinde CL değerleri neredeyse sabitlendiğinden, eskisine nazaran önemini yitirmiş gibi göründüğünü de belirtelim. Fakat yine de bir masaüstü bilgisayar topluyorsanız, RAM tercihinde bu değerlere göz atmanızda fayda var.

RAM’de soğutma ne kadar önemli?

RAM’ler eskisine nazaran artık bilgisayarımızda daha hızlı bir şekilde çalışıyorlar, bu da elbette beraberinde daha fazla güç tüketimini getiriyor. Küçük boyutlu gövdeleri üzerinde bulundurdukları onlarca küçük elektronik devre arasında yüksek güç tüketimi noktalarında elektrik sıçramasına neden olan RAM’ler, bu nedenle ısınıyorlar. Yoğun çalıştıkları zamanlarda artan bu ısı miktarı eğer önlem alınmamışsa elbette sistem kararlılığına da olumsuz etkide bulunuyor. O nedenle RAM tercihi yaparken (özellikle yüksek hızda çalışan RAM’lerde) soğutuculu modellere yönelmeniz sisteminizin sağlığı ve performans açısından daha yerinde bir karar olacaktır diye düşünüyoruz. Alüminyum plakalarla kaplanan bu tür RAM’ler işinizi görecektir. Ancak sisteminizde ağır oyunlar oynamıyor ve sürekli belleğe bağlı olarak çalışan uygulamalar kullanmıyorsanız, o zaman ek soğutma modüllü belleklere gerek yok. Arada sırada kasanızı açıp tozunu almanız yeterli olacaktır.

Altın kural: Kasanızın bakımını yapın

İster dahili soğutma modüllü bir RAM’i tercih edin, isterseniz de sıradan bir RAM’i fark etmez; iyi bir sisteme sahip olmanın altın kurallarından biri de belirli zamanlarda kasanızın genel temizliğini yapmanızdır. Siz monitörünüze bakarken kilitli kapılar ardında kapalı bir şekilde çalışan sistem birimlerine zulmederseniz, karşılığını bir gün mutlaka alırsınız. Özellikle RAM’lerin bu konuda hiç şakası olmadığına emin olabilirsiniz.

İşlemcinin hemen yanında bulunan RAM’ler işlemcinin üzerindeki fan nedeniyle çok çabuk tozlanıyor. Zira işlemci fanının çektiği kirli hava doğrudan belleklerin üzerine üfleniyor ve bu nedenle de zamanla burada biriken tozlar statik elektrik oluşmasına sebep olabiliyor. Ardından da statik elektrikle yüklenen belleklerin üzerinde yer alan hassas modüller bu yük karşısında dayanamayarak yanabiliyor. Bir önceki adımda bahsettiğimiz elektrik sıçramaları kadar önemli olan bu durumdan etkilenmemek için yapmanız gereken, yalnızca belli dönemlerde kasanızın bakımını yapmak, hepsi bu.

Güvendiğiniz markalara yönelin

RAM’lerle ilgili değinebileceğimiz diğer bir nokta ise, elbette güvenirlilik. Bildiğiniz gibi piyasada pek çok RAM markası bulunuyor. Bunlardan bazıları yıllardır tanıdığımız markalarken, bazıları ise bugüne dek adını hiç duymadığımız modellere ev sahipliği yapıyor. Ancak “yeni olan kötüdür” diye bir kaide yok elbette. Fakat tercihinizi adını daha önce hiç duymadığınız bir markadan yapacaksanız, iyi bir araştırma yapmanız gerektiğini de söyleyelim. Zira bazı markaların arkasında aslında geliştirici olarak dev firmaların logolarını görmeniz mümkün olabilirken, bazıları hiç memnun kalmayacağınız türden olabiliyor. Eğer hiçbir şey yapamıyorsanız en azından alışverişinizi güvenilir kanallar vasıtasıyla yapmanız size sorun yaşamanız durumunda daha sonra avantaj yaratabilir.