HTML-in əsas elementləri

Teqin tərkibi veb səhifədə birbaşa əks olunmur.İstisna title> teqini göstərmək olar.O veb səhifənin pəncərəsinin başlığının adını saxlayır.

Sifətin müqayisə dərəcələri

Müxtəlif əşyaların eyni əlamət və keyflyyətləri birbirindən az və ya çox dərəcədə fərqlənə bilər. Bu fərqlər sifətin müqayisə dərəcələri ilə bildirilir. Bu xüsusiyyət də onu digər əsas nitq hissələrindən fərqləndirir. Sifətin müqayisə dərəcəsi üçdür: adi dərəcə, azaltma dərəcəsi, çoxaltma dərəcəsi.

Adi dərəcə

Adi dərəcə əşyanın əlamət və ya keyfiyyətinin adi halda (normal) olduğunu bildirir. Məsələn: gözəl, ağıllı, qırmızıyanaq, duzlu, çirkin və s. Dərəcə əlaməti qəbul etməyən bütün sifətlər adi dərəcədədir. Adi dərəcə digər dərəcələrin yaranması üçün rol oynayır.

Azaltma dərəcəsi

-ımtıl – ağımtıl, bozumtul, göyümtül və s.
-sov, -ımsov, -ümsov — dəlisov, göyümsöv, uzunsov, ağımsov və s.
-ımtraq, -mtraq – ağımtraq, sarımtraq və s.
-şın 4 – qaraşın, sarışın və s.
-yanız – qarayanız, sarıyanız və s.

Sintaktik üsulla sifətin azaltma dərəcəsini düzəltmək üçün bəzən açıq, az, ala, təhər sözləri işlədilir. Bu sözlər sifətin əvvəlinə artırılır; təhər sözü isə sifətin sonuna artırılır və bitişik yazılır; az, açıq, ala sözlərindən sonra defıs qoyulur. Məsələn: açıq-sarı, açıq-yaşıl, ala-qaranlıq, ala-yarımçıq, az-maraqlı, az-acı, şirintəhər, sarıtəhər və s.

Çoxaltma dərəcəsi

Çoxaltma dərəcəsi əlamət və keyfıyyətin adi dərəcədəkindən çox olduğunu bildirir. Sifətin çoxaltma dərəcəsi də iki üsulla yaranır: morfoloji iisulla, sintaktik iisulla.

Adi dərəcədə olan sifətlərin sonuna -ca 2 şəkilçisi artırmaqla və sifətin ilk hecasının son samitini m, p, r, s samitlərindən biri ilə əvəz etməklə (əgər sifətin ilk hecası saitlə bitirsə, bu hərflərdən biri əlavə edilir) morfoloji üsulla sifətin çoxaltma dərəcəsini düzəltmək olar. Məsələn: zorbaca, xırdaca, körpəcə, yaxşıca, yekəcə, sapsarı, göm- göy, tərtəmiz, şipşirin, səpsərin, dosdoğma, qosqoca və s.

Adi dərəcədə olan sifətlərin əvvəlinə ən, lap, daha, çox, olduqca ədatları, düm hissəciyi və zil, tünd sözü artırmaqla sintaktik üsulla sifətin çoxaltma dərəcəsini düzəltmək olar. Bunlardan düm bitişik, tünd defislə, qalanları isə ayrı yazılır. Məsələn: ən yaxşı, lap qəşəng, daha gözəl, çox maraqlı, oldııqca sərfəli, dümağ, tünd-göy, zil qara və s.

Mürəkkəb, düzəltmə və bir çox sadə sifətlər morfoloji üsulla dərəcə əlamətini qəbul etmir.

Azaltma və çoxaltma dərəcələrinin şəkilçiləri qrammatik şəkilçilərdir.

Əgər mətndə orfoqrafik səhv aşkar etmisinizsə, o zaman Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bizə göndərin.

HTML-in əsas elementləri

Qeyd etmək lazımdır ki bir teq eyni zamanda müxtəlif növlərə aid ola bilər.Məsələn və elementləri həm siyahıdırlar həmdə blok elementləridir.

HTML sənədinin əsas strukturu DOCTYPE,HTML,HEAD,BODY elemenləri və onların tərkibindən ibarətdir.Bu teqlər yuxari səviyyəli teqlərdir.

teqi konteynerdir və bütün səhifəni öz tərkibində saxlayır.

Teqi brauzerin işində kömək etmək lazım olan məlumatların saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Brauzer və axtarış sistemləri üçün nəzərdə tutulmuş informasiyanın saxlanılması üçün head teqinde meta teqler olur.Məsələn, axtarış sistemlərinin mexanizmləri saytın, açar sözlərin və başqa məlumatların təsvirinin alınması üçün metateqlərə müraciət edir.

Teqin tərkibi veb səhifədə birbaşa əks olunmur.İstisna title> teqini göstərmək olar.O veb səhifənin pəncərəsinin başlığının adını saxlayır.

konteynerin daxilində aşağıdakı elementləri yerləşdirmək olar. , , , , , .Bu teqlər sənədin başlığı teqləridir.

Head teqində bir və ya bir neçə meta teq istifadə eləmək olur.HTML və ya XHTML-də meta teqlərin sintaksisi demək olar ki eynidir.Bağlanma teqinə ehtiyac yoxdur.Məsələn

HTML-də  content=". ">  XHTML-də  content=". " />

Meta teqlərdə yazila biləcək atributlar aşağıdakılardır

charset Sənədin kodlaşdırmasını verir.

content Name-ın və ya http-equiv-in köməyi ilə verilmiş atributun qiymətini təyin edir.

http–equiv HTTP başlığına metateqin konvertasiya edilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

name Metateqin adı dolayısı ilə onun təyinatını göstərir

charset="utf-8"> name="GENERATOR" content="Microsoft FrontPage 4.0"> name="ProgId" content="FrontPage.Editor.Document">

title teqi bilavasitə veb səhifədə nümayiş etdirilmir.O məsələn WINDOWS əməliyyat sistemində brauserin acıldığı pəncərənin başlığında nümayiş edilir.

base head konteyneri daxilində istifadə edilən teqdir.Cari sənədin baza ünvanı məlumatı ilə brauzeri təlimatlandırı. teqi nisbi ünvan istifadə edilən sənədlər üçün nəzərdə tutulmuşdur və bu sənədləri başqa qovluğa və ya əlaqəni itirmədən başqa kompyuterədə keçirmək mümkündür. Brauzer ilk öncə sənədin tam dolğun ünvanını müəyyən edib yükləmək üçün teqini axtarır. Məsələn, əgər sənədin ünvanı

göstərilmişdirsə onda şəkillərin əlavə edilməsi vaxtı nisbi ünvandan istifadə etmək kifayətdir .

Bu yüklənəcək şəkilin tam ünvanı

http://www.test.com/hzchd/images/labuda.gif

olacaq və cari veb səhifənin harada olmasından asılı olmadan brauzerə həmin qrafik faylı tapmağa imkan verir.Həmçinin iki nöqtəylə yolun iyerarxiya sistemini tətbiq etmək olar . Beləki, əgər şəkil

təsvir edilibsə onda tam ünvan olaraq adres

http://www.test.com/images/labuda.gif

Teqin ikinci tətbiqi— cari səhifədə bütün istinadlar (linklər) üçün hədəf(target) pəncərənin təyin edilməsidir. Məsələn

> charset="utf-8"> base teqi haqqinda target="_blank"> href="1.html">Bu linke klik elesez bu yeni sehifede acilacaq

body elementi veb səhifənin brauzerin pəncərəsində əks etdirilən məzmunun saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Sənəddə çıxarmaq lazım olan informasiyanı məhz body konteynerində göstərmək lazımdır. Belə informasiyalara mətnlər, təsvirlər, teqlər, JavaScript skriptləri və s. aiddir

teqindən həmçinin veb səhifədə istinadların (link) və mətnin rənglərinin təyini üçün tətbiq edilir. HTML 4-dən etibarən bu işlər üçün xususi stillər hazırlanıb onu body selectoruna təyin etmək tövsiyə edilir. Bununla belə, istifadə olunan atributların əksəriyyəti indiyə qədər müxtəlif brauzerlərlə dəstəklənir.

Tez-tez teqindən hadisələrin emalçısının yerləşdirilməsi üçün məsələn veb səhifənin yüklənib bitməsini bildirən onLoad hadisə emalçısını yerləşdirmək üçün istifadə olunur.

Body teqində istifadə oluna biləcək atributlar aşağıdakılardır

alink Aktiv istinadın (linkin) rəngini təyin edir.

background Veb səhifədə fon şəkili verir.

bgcolor Veb səhifənin fonun rəngi.

bgproperties Mətn ilə birgə fonunda sürüşdürülüb(scroll) sürüşdürməyəcəyini təyin edir .

bottommargin Brauzerin pəncərəsinin alt qırağından məzmuna qədərki boşluq(margin) .

leftmargin brauzerin pəncərəsinin sol kənarından məzmuna qədər ki vertikal boşluq(margin).

link Veb səhifədə istinadların (link) rəngi.

rightmargin Brauzerin pəncərəsinin sağ ucundan məzmuna qədər boşluq(margin).

scroll Sürüşdürmə(scroll) zolaqlarının əks olunub olunmayacağını təyin edir.

text Sənəddə mətnin rəngi.

topmargin Brauzerin pəncərəsinin yuxarı (üst) kənarından məzmuna qədərki boşluq(margin).

vlink Baş çəkilmiş istinadların (link) rəngi .

HTML-də body teqində təsvir edilə biləcək əsas elementləri blok elementləri,sətir elementləri,qrafiki obyektlər, formalar ,freymlər və başqalarıdır

Blok elementləri

Blok elementləri HTML-in əsas elementlərindəndir. Blok elementləri yerləşdikləri sətirin bütününü tutan elementlərdir.Elementin hündürlüyü tərkibindəki məlumatlardan asılıdır.Həmçinin bu elementlər həmişə yeni sətirdən başlayaraq təsvir edilir.Əsasən veb səhifənin məntiqli olaraq hissələrə bölünməsinə yardım edir.Məsələn səhifənin başlığı ,menyu,səhifənin en alt hissəsi(footer)

Paraqraf – Kitablarda mətnin digər parçalarından ayrılaması üçün adətən yeni sətirdən çap edilən bir və ya bir neçə cümlədən ibarət mətn parçasıdır.Paraqraflara bölünmüş mətnləri oxumaq daha rahat olur.Buna səbəb əsasən hər paraqrafda fərqli fikir və ya məntiqin bir hissəsi olur.

Beləliklə mətni paraqraflara ayırmaq üçün

teqindən istifadə olunur.Bu element blok elementlərindəndir.

Paraqraf teqinində öz növbəsində aşağıdakı atributları var

align –atributu vasitəsi ilə sətirdə yerləşmə vəziyyətini təyin etmək olar.Mümkün qiymətləri left,right,center,justify.Align bir qayda olaraq əgər dəyəri daxil edilməyibsə mətn sol tərəf üzrə yerləşdirir.Yəni susmaya görə butun elementlərdə align təyin edilməyibsə mətn align=”left” üzrə yerləşdirilir.

Paraqrafın sətrin mərkəzi üzrə yerləşdirmək: align="center" >Hello World. Sol kənar üzrə: align="left" > Hello World. Sağ uc üzrə : align="right" >Hello World. Və ya sənədin hər iki kənarına görə: align=" justify" > Hello World.

Yuxarida qeyd etdiyimiz ümumi istifadə olunan teqlər həmçinin hadisələr

HTML başlıqlar(sərlövhələr) …

HTML özündən sonra gələn hissənin əhəmiyyətini göstərən müxtəlif səviyyəli altı başlıq təklif edir. Belə ki, teqi birinci səviyyənin ən əhəmiyyətli başlığını təşkil edir və altıncı səviyyənin başlığının işarəsi üçün xidmət edir və ən az əhəmiyyətlidir. Susmaya görə, birinci səviyyənin başlığı qalın şəkildə ən böyük şriftiylə əks olunur, Sonrakı başlıqlar isə müvafiq olaraq daha kiçik şriftlə göstərilir. ,…, teqləri blok elementlərinə aiddirlər, onlar həmişə yeni sətirdən başlanırlar, və onlardan sonra başqa elementlər növbəti sətirdə əks olunur. Bundan başqa, başlıqdan əvvəl (qarşısında) və ondan sonra boş sahə əlavə edilir.

. Lorem ipsum dolor sit amet Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diem nonummy nibh euismod tincidunt ut lacreet dolore magna aliguam erat volutpat. Ut wisis enim ad minim veniam Ut wisis enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tution ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. .

Başlıqlar axtarış sistemləri çox sevdiyi teqlərdir.Onlar öz tərlkiblərindəki mətnin dəyərini artırırlar. Stillərin köməyi ilə istənilən mətni böyük ölçüdə təyin etmək və bununla onun başlıq etmək mümkün olmasına baxmayaraq bu teqlərdən istifadə etmək daha yaxşıdır.

Başlıq teqində istifadə olunan atributlar align,ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdir.

Başlıq teqləri blok elementlərındəndir.

teqi müəllif haqqında informasiyanın saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuşdur və istinadlar (link) kimi HTML-ın istənilən elementlərini özünə daxil edə bilər. Axtarış sistemləri saytların müəllifləri haqqında məlumatın yığılması üçün bu teqin tərkibini təhlil edəcəkləri nəzərdə tutulmuşdur.

Susmaya görə elementin tərkibinə daxil edilən mətn kursiv(maili,italic) şəkildə əks olunur. Əgər bu xüsusiyyət tələb olunmursa, şriftin şəkilinin dəyişikliyi üçün stillərdən istifadə etmək olar.

Başlıq teqində istifadə olunan atributlar ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdir.

Başlıq teqləri blok elementlərındəndir.

Bu teq tərkibində olan hissənin yerləşdiyi ana elementdə nəzərən mərkəzə yerləşdirmək üçündür.Bu teqin istifadəsi ancaq HTML sənədində olaraq kecid sənəd növü seçilərsə doğrulanır.Bu teqdə block elementlerinə aiddir.

Bu teq vasitəsi ilə horizontal xətt çəkilir. Bu teq blok teqlerindəndir. HTML-də sintaksisi olaraq XHTML-də isə

olaraq qeyd edilir.İstifadə edilə biləcək atributlar aşağıdakılardır.

align xəttin horizontal yerləşməsini təyin etmək üçün istifadə edilir.

color xəttin rəngini təyin edir

noshade xətti 3 ölçülü effektlərsiz çəkmək üçün

size xəttin qalınlığını təyin etmək üçün

width xəttin uzunluğunu təyin etmək üçün istifadə edilir.

Həmçinin ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdə istifadə edilə bilər

elementi qabaqcadan format edilmiş mətnin blokunu təsvir etmək üçün istifadə edilir. Belə mətn adətən sözlərin arasındakı bütün boşluqlarla təsvir edilir. Susmaya görə, kodda ardıcıl olan boşluqlarının istənilən miqdarı, veb səhifədə bir boşluq kimi görünür. teqi bu xüsusiyyəti keçməyə və mətni olduğu kimi əks etdirməyə icazə verir. teqinin daxilində , , , , və teqlərindən başqa istənilən teqlər tətbiq etmək mümkündür.Bu teq üçün ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələr istifadə edilə bilər.Bu teqdə blok teqlərindəndir.

elementidə blok elementlərindəndir.Bu teq əsasən əlavə xüsusiyyətlərə malik olmayan blok elementi tələb olunanda istifadə olunur.Bu teq haqqında irəlidə daha geniş danışacagıq.

Sənəd daxilində uzun sitatları qeyd etmək üçün istifadə edilən blok elementidir.Səhifədə təsvir ediləndə adətən sag və sol tərəfdən 40 piksel ölçüsündə ümumi mətndən ayrılmış olur.Həmçinin yuxari və aşağı tərəfdədə boş hissə əlavə edilir.

Sətir elementləri

Səhifədə sətir elementləri elə elementlərə deyilir ki həmin elementlər özləri bilavasitə başqa elementlərin tərkib hissəsi olur.Sətır elementinin eni məzmunun həcminə bərabərdir. Blok elementlərindən fərqli olaraq, brauzer xətt elementindən əvvəl və sonra boşluq artırmır, buna görə bir neçə sətir elementi ardıcıl olaraq bir xəttə yerləşdirilir və lazım olduqda başqa bir sətirə köçürülür. Çox hallarda, sətir elementləri içərisində digər sətir elementlərini yerləşdirmək olar amma sətır elementləri içərisində blok elementləri əlavə etmək qadağandır.

elementi HTML-in əsas elementlərindən biridir.Bu teqdən bir səhifədən başqa səhifəyə keçmək üçün istinad(link) yaradılması zamanı istifadə edilir. teqi arasına yazılmış yazı istinadın adı rolunu oynayır.Xarici görünüşdən ilk olaraq bu yazını başqa yazılardan ayırd etmək olur səhifədə.Susmaya görə bu yazı alt xətli olur və üzərinə gətirdikdə mouse-un işarəsi əl formasına cevrilir.İstinadlar (bağlantılar) brouzerdə əsasən aşağıdakı rənglərdə çıxır.

Klik olunmamış istinadlar –göy rəngdə mətnlə

Baxılmış istinadlar – çəhrayə rəngdə mətn

Klik olunarkən – qırmızı rəngdə

İstinad kimi tək mətn yox istənilən HTML elementi yerləşdirilə bilər.Bunun üçün həmin elementi a teqinin tərkibinə yazmaq lazımdır.İstinadların əsas cəhətlərindən biri odurki onlar ancaq başqa səhifələrə yönəlmək üçün istifadə olunmurlar.Hər hansı fayla da istinad edə bilərlər.Üzərilərinə klik olunduqda brouzer əgər həmin fayl növünü tanıyırsa o halda həmin sənədi özündə açır.Digər hallarda brouzer client-dən nə etməli olduğunu soruşur.Açsın və ya yadda saxlasın.

İstinadlar həmçinin yerləşdikləri səhifədəki digər elemenlərədə ola bilər.Bu zaman həmin elementlərin id atributlarının dəyərindən istifadə edilir.Məsələn bizdə belə bir başlıq varsa əgər

id="a1">Basliq

Onda bu elementə istinad düzəltmək lazımdısa?!

href="#a1">istinad

Əgər keçmək istədiyimiz element başqa səhifədədisa o halda

href="httр://www.example.com#a1">istinad

Məzmunu böyük olan səhifələrdə sahifə daxili istinadlarda istifadə eləmək istifadəçinin işini rahatlaşdırır.

Bu teq sətir elementlərindəndir.

download bu atribut klik olunarkən istinad olunan faylın endirilməsi üçündür

href="sun.png" download> href="sun.png" download="flower.png">

Endiriləcək fayla yeni ad verilməsi lazımdırsa onda 2-ci hal istifadə edilir

href kecmək istənilən resursun URL ünvanı.uzunluğu 255 keçməməsi lazımdır.Resursun ünvanı mütləq və ya nisbi formada verilə bilər.

hreflang istinad olunan sənəddəki mətnin dili məlumatı

rel yönəlmək tələb olunan səhifə ilə hazırkı səhifənin əlaqə növünü təyin edir .Dəyərləri

alternate – hazırkı səhifənin alternativ versiyasıdı digər səhifə

author — sənədin müəllifinin səhifəsi

help — səhifə ilə bağlı komək səhifəsi

license – müəllif hüquqları ilə bağlı səhifə

next – sıralamada digər səhifə

nofollow – google-un indeksləməyini istəmədiyimiz digər səhifə

noreferrer – brouzere bu səhifədəki HTTP başlıqları digər istinad olunan səhifəyə göndərməməsi üçün

prefetch – digər səhifəni keşlənsin deyə

prev – sıralamada bir əvvəlki səhifə

Həmçinin ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdə istifadə edilə bilər

teqi sətir elementlərindən olub tərkibində mətn saxlayan konteynerdir.Əsasən blok elementlərinə təsir etmədən daxilindəki mətn hissələrinin stilini dəyişmək üçün istifadə edilir.Bu teqin istifadəsi ilə bağlı bir neçə nümunə

mətnin bir hissəsinin rəng,ölçü və şriftinin dəyişməsi üçün

mətnin fonuna rəng və ya şəkill artırmaq üçün

mətn fraqmentinin çərçivəyə alınıb kölgə verilməsi üçün

skript vasitəsi ilə tərkibinin manipulyasiyası

Pishiyin gözu style="color: lightblue;">mavidir

Həmçinin ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdə istifadə edilə bilər

teqi HTML –in sətir elementlərindən biridir.Bu teq vasitəsi ilə mətndə müəyyən söz və söz birləşmələri daha qabarıq oxunması üçün qalın şriftlə təsvir edilir.

teqinin tərkibindəki mətn alt xəttli təsvir edilir.Bu teq də sətir elementlərindəndir.

teqindən mətndə məsələn terminləri,başqa dildən frazaları təsvir etmək üçün istifadə edilir. Tərkibindəki mətn kursivlə(maili) təsvir edilir.

Pishiyin gözu mavidir
HTML nişanlama dilidir
Bu yazi xətalıdır

teqi yazını yerləşdiyi sətrin baza xəttindən daha aşağıda təsvir edilməsi üçündür.Əsasən düsturların yazılması zamanı istifadə etmək olar

teqi tam tersinə baza xəttindən daha yuxarıda təsvir eləmək üçün işə yarayır.Məsələn ədədlərin üstünü qeyd etmək üçün

Hər iki teq sətir elementlərindəndir

Ferma Teoremi

X ⁿ + Y ⁿ = Z ⁿ
hardakı n tam ededi > 2 СН 3 СНО + NH 2 OH= CH 3 C(=NOH)H + H 2 O

–HTML-də açılan siyahıların(combobox) yaradılması üçün istifadə edilir.Bu teq öz növbəsində 2 və daha artıq (açılan siyahının elementləri) teqinden ibaret olur.Siyahının eni elementlərin en uzunun ölçüsü ilə təyin edilir.

disabled—bütün siyanı passiv etmək üçün .əgər bu atribut daxil edilibsə siyahı açılmır

multiple—siyahıdan bir neçə element seçməyə imkan yaradır

size–acılan siyahının göstərə biləcəyi element sayı.Əgər siyahıda daha çox element varsa o halda avtomatik olaraq siyahının yanına sürüşdürmək(scroll) üçün alət yerləşdirilir.

Həmçinin ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdə istifadə edilə bilər

value="volvo">Volvo value="saab">Saab value="opel">Opel value="audi">Audi

Digər sətir elementləri

teqi çox sətirli mətn daxil edilməsi üçündür.

Abreviatura kimi mətn müəyyən edir.

Səs fayllarının səhifəyə əlavə edir.Brouzerlər bəzi audio fayl formatlarını dəstəkləmədikləri üçün bir neçə fayl formatında təsvir eləmək daha yaxşı olar. Bunun üçün source teqindən istifadə edilir.Teqin tərkibinə yazılan yazı ancaq və ancaq fayl formatı brouzer tərəfindən taninmadıqda təsvir ediləcək

autoplay– fayl yuklənməsi başa çatan kimi audio fayl ifa olunsun

controls-audio faylın ifası zamanı kontrol düymələrinin göstərilməsi üçün.pause play stop

loop-ifa bitdikdən sonra yenidən başdan başlasın

preload-autoplay atributu təyin edilməyəndə brouzerin ne edeceyini təyin edir dəyərləri

auto səhifə yüklənən kimi audio fayl yüklənəcək

metadata audio fayl haqqında meta məlumatlarının yığılması.faylın ölçüsü,audio səsinin uzunluğu,ilk kadr və s.

none audio faylın yüklənməsi ancaq və ancaq ifa et(play) düyməsi basılandan sonra baş verəcək

Qeyd. autoplay və preload atributlarının eynni zamanda isitfadəsi zamanı preload atributu ignore ediləcək.

src-audio faylın ünvanını mütləq və ya nisbi ünvanla göstərir.

Həmçinin ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdə istifadə edilə bilər

controls="controls"> src="https://sharifov.wordpress.com/2017/09/09/87/song.mp3" type="audio/mp3"> sizin brouzeriniz mp3 mahni fayllarını desteklemir

Mətnin təsvirinin istiqaməti müəyyən edir.Əsasən sağdan sola oxunan dillərdə mətnlər təsvir eləmək üçündür.dir atributu vasitəsi ilə yazının istiqaməti təyin edilir.Dəyərləri ltr(left to right) və rtl(right to left)

dir="ltr">Mən soldan saga oxunuram dir="rtl">marayaşxo ayizay masnuxo alos nadğas nəM

Düyməni yaradır.(bununla biz formalar bolməsində tanış olacağıq)

Qrafikləri rəsm çəkilməsi üçün sahə (ərazi) müəyyən edir.Əsasən real rejimdə senari ilə(məsələn javascript ilə) səhifəd müəyyən şəkillər çəkmək ondan başqa online oyunlar saatlar animasiyaların hazırlanması zamanı istifadə edilir.HTML 5 də əlavə edilmişdir.

id="test" width="600" height="200">

Bu nümunədə hündürlüyü 200 eni 600 olan sahə təsvir edilmişdir.Javascriptdən bu sahəhə müraciət etmək üçün canvasın id-si istifadə edilir.Canvasın eni və ya uzunluğu dəyişən kimi sahədə təsvir edilmiş hər şey silinmiş olacaq.Bəzi köhnə versiya brouzerlər kanvası dəstəkləmədikləri üçün açılan və bağlanan canvas teqi arasına mətn yazib bunu cliente bildirmək olur.

İşin mahnının kitabın filmin adını təsvir etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.Mətn kursivdə(maili) təsvir ediləcək teqi kimi

Proqram kodunun təsviri üçün istifadə edilir.Bu zaman kod xususi şriftlə(məsələn Courier) çap edilir.

Səhifədə səhv olan və ya silinməli olan mətn hissələrini təsvir etmək üçün istifadə edilir.Bu zaman mətn üstündən xətt çəkilmiş formada təsvir edilir.Əsasən teqi ilə birlikdə istifadə edilir.Bu teq düzəliş olunmuş yeni versiya mətni göstərmək üçündür.

cite – düzəliş və ya silinmə səbəbi yazılan resursun unvanı

datetime – duzəliş vəya silinmə tarixini qeyd edir .Formati YYYY-MM-DDThh:mm:ssTZD

Mətn yeni bir termin göstərilərkən onu maili(italic kursiv) təsvir etmək üçün

Mətndə əhəmiyyət kəsb edən bir hissənin təsviri üçün istifadə edilir.Görünüş olaraq teqi ilə eynidir.

teqi GIF, JPEG və ya PNG qrafik formatlarında təsvirlərin veb səhifəsində təsviri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Şəkil faylınım ünvanı src atributu vasitəsilə təyin edilir. Əgər şəkili başqa bir linkə yönəlmə kimi istifadə eləmək lazımdırsa onda teqi teqi arasına yerləşdirmək lazımdır. Bu halda təsvirin ətrafında çərçivə əks olunur.Çərçivəni götürmək və ya qalınlığını tənzimləmək üçün border atributunu əlavə eləmək lazımdır.

Şəkil əgər hansısa qovluğun içində və ya bir üst direktoriyada və tamami ilə başqa saytdada yerləşə bilər.

Bir üst direktoriyada —

Şəkillərin yerləşdirilməsi zamanı istifadə edilə biləcək atributlar aşağıdakılardır.

align Şəkilin ətrafdakı elementlərə nisbətən yerləşmə vəziyyətini təyin edir.Dəyərləri top,bottom,middle, left,right,

alt Şəkilin qisa adı.Brouzer şəkili göstərə bilməyəyəndə bu yazını istifadə edir

vspace Vertikal olaraq şəkilin yuxarısında və aşağısında buraxılacaq boşluğun piksellə ölçüsünü vermək üçün

hspace Horizontal olaraq şəkilin sağında və solunda buraxılması tələb olan boşluğun piksellə qalınlığını vermək üçün

width Şəkilin enini pikselle təyin etmək üçün

height Şəkilin hündürlüyünü pikselle təyin etmək üçün

border Şəkil ətrafındakı çərçivənin qalınlığı bu atribut vasitəsi ilə tənzimlənir.

usemap Xəritələrin şəkillə əlaqələndirilməsi üçün.Bu atributu a və ya button teqinin tərkibində olanda istifadə eləmək olmaz

ismap Brouzere şəkilin serverdəki xəritənin bir hissəsi olduğunu göstərir.Şəkil üzərinə basılarkən basılma koordinatlari URL-də servərə göndərilir.Bu atribut ancaq və ancaq və button teqlərinin tərkibində olarkən istifadə eləmək olar.

Şəkillərin eni və uzununun təyin edilməsi çox vacibdir.Əgər daxil edilməyibsə brouzer özü ölçünü götürməyə çalışır.Bu da internetin sürətinin zəif olduğu vaxtlarda gecikmə səbəbindən səhifənin dizaynını korrekt olmayan formada göstərir.

Bundan başqa şəkili bütün səhifənin arxa fonu kimi istifadə etmək istədikdə həmin şəkili body teqinde background atributu olaraq göstərmək lazımdır.

HTML sənəddə şəkillər yerləşdirib onun müxtəlif hissələrini bağlantıda(link) etmək olur.Bunun üçün teqindən istifadə olunur.Sintaksis

Burda area teqleri vasitəsi ilə hazırlanacaq xəritədə koordinatlar daxil edilir. Area teqinin atributlari shape ,coords ,href,nohref,target,alt və s –dir.

shape xəritədəki sahənin növünü göstərir.Mümkün dəyərləri rect,circle,poly-dir.

coords isə sahənin koordinatlarını təyin edir. Məsələn

nohref həmin sahəyə mousla toxunduqda heç bir bağlantıya getməməsi üçün istifadə edilir.

target acılacaq səhifə harda acılacagını göstərir.Məsələn bu səhifədə yoxsa yeni bir səhifədə.Dəyərləri _blank,_self,_parent,_top

alt xəritədə sahənin üzərinə mouse ilə gətirdikdə cixacaq yazı daxil edilir.

Xəritə hazırlandıqdan sonra həmin xəritəni səhifədəki şəkillə əlaqələndirmək olur.

Nümunədən göründüyü kimi planetMap adında xəritə daxil edildikdən sonra o img teqi ilə usemap atributu vasitəsi ilə əlaqələndirilir.

məlumatların daxil edilməsi üçün müxtəlif formalı sahələr yaradır.Bu barədə formalar bölməsində danışılacaq

teqində dediyimiz kimi silinməli və ya düzəliş olunmalı mətn əvəzinə yazılan mətnin təsviri üçün istifadə edilir.Brouzerlər bu mətnləri altdan xətt çəkilmiş formada təsvir edirlər.cite və datetime atributları vasitəsi ilə düzəlişin səbəbi resursunun ünvanı və düzəliş tarixləri təyin edilir.

Klaviaturadan daxil edilən və ya klaviatura düymələrinin adlarını mətndə tsəvir etmək üçün istifadə edilir.Mətn xususi şriftlə(monospace) təsvir edilir.

Mətndə mühim hissələri qeyd eləyir.Məsələn axtarışın nəticəsinə uyğun tapılmış hissələri,siyahıya yeni artırılmış elementi və ya kalendarda cari tarixi bu teq vasitəsi ilə qeyd etmək olar.Teq arasındakı mətn əsasən arxa fonu sarı rəngdə nümayiş etdiriləcək.

Müəyyən diapazonda skalyar ölçünü təsvir etmək üçündur.HTML 5-də əlavə edilmişdir. Məsələn istifadə olunan disk həcmi ,sorğuların sıxlığı və s . başqa məlumatlar üçün istifadə oluna bilər

form– elementin aid olduğu formanı təyin edir

high– diapazonun böyük adlandırılan ölçüsü.Əgər daxil edilməyibsə o halda max dəyəri high olaraq götürüləcək

low– diapazonun kiçik adlandırılan ölçüsü.Əgər daxil edilməyibsə o halda min dəyəri low olaraq götürüləcək

max-diapazonun maksimal ölçüsü

min-diapazonun minimal ölçüsü

optimal –optimal ölçü

value – cari qiymeti

Islerin vəziyyəti:

100 ishden 10 hazirdir

Qısa sitatı müəyyən edir.Mətndə bəzən sitatların olmasın ehtiyac olur bu zaman “” əvəzinə bu teq istifadə olunur.cite atributu vasitəsi ilə sitatın götürüldüyü unvanı göstərmək olur.Bu ünvan adi brouzerlərdə görünmür.Ancaq sayt oxuyucular bu məlumatı təsvir edə bilir.Bir sətirdən artiq sitat olduqda isə blok sitatından istifadə olunur

teqi dəstəkləmirsə brauzerə göstərmək üçün olan mətni müəyyən edir.

elementinin tərkibində yuxuri indekslə və aşağı indekslə qeydləri təsvir edir.

Hər iki teq elementinin tərkib hissələridir.Əsasən şərqi asiya dillərindəki heroqliflərin təsviri vı acıqlamasının verilməsi üçün istifadə edilir

daha düzgün olmayan mətni müəyyən edir və bu mətn silinmişləri əks etdirir.Brouzer bu mətni üstündən xətt çəkilmiş formada təsvir edir.

Kompüter proqramının nəticəsinin göstərilməsi və kod nümunələrinin numayiş edilməsi zamani istifadə edilir.Mətn xususi (monospace) şriftlə əks olunur.

Kiçik ölçünün mətni təsvir edir.Əsasən böyük mətnlərdən sonra gələn kiçik qeydləri,müəllif hüquqları haqqında informasiyanı təsvir etmək üçün istifadə edilir.Şriftin ölçüsü səhifənin əsas şrift ölçüsündən müəyyən proporsiya ilə balaca olur.Bu teqi başqa small teqlərinin içindədə istifadə eləmək olar.Bu halda hər daxildəki small teqinin tərkibi bir üstəkindən mütənasib olaraq az olur.

Çox əhəmiyyətli mətni qalına şriftlə təsvir edir.

kompyuter proqramlarında istifadə olunan dəyişənləri əks eləmək üçün istifadə olunur. Mətn kursivlə(maili italic) təsvir edilir

Video fayllarının səhifəyə əlavə edir.Brouzerlər bəzi video fayl formatlarını dəstəkləmədikləri üçün bir neçə fayl formatında təsvir eləmək daha yaxşı olar.Bunun üçün source teqindən istifadə edilir.Teqin tərkibinə yazılan yazı ancaq və ancaq fayl formatı brouzer tərəfindən taninmadıqda təsvir ediləcək

autoplay– fayl yuklənməsi başa çatan kimi video fayl nümayiş olunsun

controls-video faylın ifası zamanı kontrol düymələrinin,sürüşdürmə aləti(scrool),tam ekran formasında nümayiş düyməsi,səsin artırılıb azaldılması düyməsi və s göstərilməsi üçün.

loop-ifa bitdikdən sonra yenidən başdan başlasın

height– videonun ekran hündürlüyünu piksellə müəyyən edir

muted-videonun səssiz edir

poster-video yüklənənə qədər göstəriləcək şəklin ünvanı

width – video ekranının enini piksellə təyin edir

src-video faylın ünvanını mütləq və ya nisbi ünvanla göstərir.

preload-autoplay atributu təyin edilməyəndə brouzerin ne edeceyini təyin edir dəyərləri :

auto səhifə yüklənən kimi video fayl yüklənəcək,

metadata video fayl haqqında meta məlumatlarının yığılması.faylın ölçüsü,videonun müddəti,ilk kadr və s.,

none video faylın yüklənməsi ancaq və ancaq ifa et(play) düyməsi basılandan sonra baş verəcək

(Qeyd. autoplay və preload atributlarının eynni zamanda isitfadəsi zamanı preload atributu ignore ediləcək)

Həmçinin ümumi istifadə olunan atributlar və hadisələrdə istifadə edilə bilər

Universal elementlər

Bu elementlər istifadə edildiyi kontekstdən asılı olaraq həm blok elementləri kimi həmdə sətir elementləri kimi istifadə edilə bilər.Məsələn del və ins teqləri

Səhifədə səhv olan və ya silinməli olan mətn hissələrini təsvir etmək üçün istifadə edilir.Bu zaman mətn üstündən xətt çəkilmiş formada təsvir edilir.Əsasən teqi ilə birlikdə istifadə edilir.Bu teq düzəliş olunmuş yeni versiya mətni göstərmək üçündür.

teqində dediyimiz kimi silinməli və ya düzəliş olunmalı mətn əvəzinə yazılan mətnin təsviri üçün istifadə edilir.Brouzerlər bu mətnləri altdan xətt çəkilmiş formada təsvir edirlər.cite və datetime atributları vasitəsi ilə düzəlişin səbəbi resursunun ünvanı və düzəliş tarixləri təyin edilir.

cite – düzəliş və ya silinmə səbəbi yazılan resursun unvanı

datetime – duzəliş vəya silinmə tarixini qeyd edir .Formati YYYY-MM-DDThh:mm:ssTZD

HTML –də rənglər

HTML-də rənglər 2 üsulla verilə bilər.Rənglərin adına görə və ya 16-lıq kodlarla.16-lıq kodlarla verilməsi daha geniş imkanlar yaradır.16-lıq say sistemi 10 luq say sistemindən burda fərqi əlavə olunmuş latınca A B C D E F hərfləridir.10 luq və 16 lıq kodların qarşıqoyması aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir.

10-luq 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

16-lıq 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F

15-dən böyük rəqəmlər 16 lıq kodlaşmada 2 rəqəmin birləşməsi ilə təyin edilir.

10-luq 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 … 254 255

16-lıq 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 1A 1B .. FE FF

Qarışıqlıq yaranmaması üçün 16-liq kodların qarşısına # işarəsi qoyulur.HTML-də rəngin istifadəsinə nümunə olaraq

bgcolor="#fa8e47">

Burda fonun rəngi olaraq #fa8e47 göstərilmişdir.Rənglər RGB (RED GREEN BLUE)standartı ilə təyin edildinə görə ilk iki rəqəm qırmızı rəngi sonrakı iki rəqəm yaşıl rəngi sonuncu iki rəqəm isə mavi çaları göstərir.Bu model additiv modeldir.Hər üç rəngin tam qarışığı ag rəngi yaradır.Bir neçə qaydaya nəzər yetirək

Hər üç rəngin eyni dəyərlərində boz çalarlı rənglər alınır məsələn #D6D6D6.Rəqəm nəqədər böyük olsa rəng bir o qeder açıq olacaq.Rəqəmlər #000000 #FFFFFF arasında dəyişir.

Al-qırmızı rəng qırmızı komponent maksimal (FF) etməklə yaranır amma qalan komponentlər sıfırlaşdırmaq lazımdır. FF0000. Yaşıl və göydə vəziyyət analoji olur # 00FF00 # 0000FF

Digər rənglər daha yaxin rənglərin qarışdırılmasından əmələ gəlir.Rənglərin yaxınlığı aşağıdakı şəkildə təsvir edilmişdir.

Hər 3 rəqəm 00-dan FF ə qədər yəni 256 calar özündə saxlayır yekun mümkun rənglərin sayı

HTML-də ölçü anlayışı

HTML-də elementlərin və ya məsafənin ölçüləri piksellərdə və ya faizlər təyin edilir. Piksel — bu monitorun ekranında elementar nöqtə, nisbi ölçü vahididir, onun ölçüsü ekranın təyin edilmiş ölçüsündən asılıdır məsələn, monitorun ölçüsü 1024×768 piksel olarsa və şəkildə eyni ölçüdə olarsa bu halda şəkil ekranın tam sahəsini tutur. Pikseli ölçü vahidi kimi istifadə etdikdə ölçü vahidi daxil edilmir. məsələn: width=” 380″

img src="https://sharifov.wordpress.com/2017/09/09/87/colors.png" alt="Rengler" width="100" height="111" hspace="4" vspace="4" border="2">

Bu nümunədə hündürlüyü 111 piksel eni 100 piksel olan şəkil kənar xəttinin qalınlığı 2 olan çərçivənin kənarlarından yuxarıdan aşağıdan və yanlardan 4 piksel aralı yerləşdirilmişdir.

Ölçülərin faizlə ifadəsi də mümkündür.Bu halda ölçü hansısa ana elementin ölçüsünə nəzərən verilir.Məsələn brauzerin ölçüsü.Ölçünü faizlə vermək üçün rəqəmin sonuna % işarəsi qoyulur. Məsələn width=”40%”

Related posts:

Ən yaxşı noutbuklar 2022

Windows 10 Home-u quraşdırarkən oflayn hesabı necə yaratmaq olar

“Soft Errors” – izah olunmayan kompüter problemləri

Acronis True Image-də Windows 10, 8.1 və Windows 7-ni SSD-yə necə köçürmək olar

10-luq	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	…	254	255
16-lıq	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	1A	1B	..	FE	FF