E-poçt tarixi

Elektron poçt qeydiyyat etmək və özünüz üçün e mail açmaq istəyirsinizsə, aşağıdakıları diqqətlə oxuyub əməl edə bilərsiniz.

Elektron poçt

Elektron poçt – (Electronic Mail və ya E-Mail) hazırkı dövrdə insanlar arasında ən çox yayılmış ünsiyyət növüdür. Bu ünvan bir neçə saniyə ərzində İnternet şəbəkəsinin yerləşdiyi istənilən yerə nəinki mətn, veb-səhifə, hətta məktub halında olan istənilən faylı göndərməyə imkan verir. ABŞ və Avropadan başlayaraq bu rabitənin adı “e-mail” və ya “email” formasında yazılır.

Elektron poçt – ünvan sahibinin asudə vaxtlarda açıb və oxuduğu rəqəmli poçt qutusuna göndərilən elektron poçt, mətn göndərişləri.

Tarixi

İlk elektron poçt da bir çox texnoloji yeniliklərin başlanğıcı kimi əsgəri işlərdən ötəri çıxmışdır. 1960-cı illərin sonlarında hərbi sistem üçün sistemlər inkişaf etdirməyə çalışan Rels Tomlinson ilk olaraq 1971-ci il oktyabr ayında iki kompüter arasında fayl mübadiləsini həyata keçirmişdir. Tomlinson “The Times” qəzetinə müsahibəsində deyirdi:

“İlk e-mail`imdə nə yazdığımı mən də xatırlamıram. Yalnız aralarında bir metr məsafə olan iki kompüter arasında həyata keçirilən fayl transferi idi. Mesajlaşma üçün kiçik bir addım, insanoğlu üçün isə böyük bir sıçrama idi.”

E-mail 1990-cı illərə qədər çox inkişaf etdi. İnternetin 90-cı illərdə yayılmasıyla birlikdə e-mail çox əhəmiyyətli bir vasitəyə çevrildi. Belə ki, Amerkanın Kaliforniya Universiteti, Berkeleyin 2001-ci ildə açıqladığı statistik rəqəmlər bizə emailin nüfuzunu göstərdi. Araşdırmaya görə 2001-ciildə gündə ortalama 31 milyard email göndərilirdi. 2008-ci ildə isə bu rəqəm 170 milyarda qədər çatdı. 2011-cu ildə isə bu rəqəmlər biraz daha artaraq 294 milyarda çatdı.

İş prinsipi

Elektron ünvanla işləyərkən SMTP və POP3 protokollarından istifadə edilir. SMTP protokolu məktubun göndərilməsinə, POP3 protokolu isə məktubun çatdırılmasına cavabdehdir. Göndəriləcək poçt “elektron poçt qutusuna” yazılır. Bu poçt serverin daimi yaddaşında yerləşən kataloqdur və ona yalnız həmin poçt qutusunun abonenti daxil ola bilər. Abonent serverə müraciət edərkən poçtu oradan çıxarır, poçt qutusundan çıxarılan məktub serverdə saxlanılmır.

Elektron məktubların ünvanı DNS sistemlərində qəbul olunmuş ünvanlardan fərqlənir.

Yazılış qaydası

“ət” işarəsi

abonent@ünvan – @ (“ət” və ya “doq”) işarəsi kompüterə məktubun göndərildiyi server ünvanı ilə abonentin adını ayırmağa kömək edir. Burada abonent dedikdə həmin serverin məktubu köçürəcəyi şəxsi kataloq nəzərdə tutulur. Bu kataloq serverdə istifadəçinin ora daxil olana və ya saxlama müddəti qurtarana qədər qalır. Abonentin adını istifadəçi özü seçir. Sonra o poçt ünvanının qeydiyyatını keçirir və proqram təminatını nizamlayır. Bütün bu əməliyyatlardan sonra elektron ünvanla işləmək olar. Müasir dövrdə ən geniş yayılmış poçt hostinq serverləri kimi Gmail.com, Yahoo!, Hotmail tanınır. MDB məkanında isə Yandex, Mail.ru, Rambler kimi poçt servisləri məşhurdur.

.gov – hökumət qurumlarına aid veb və ya elektron poçt ünvanlarını göstərən suffiks (government – hökumət).

E-poçt tarixi

Elektron poçt (elektron poçt) müxtəlif kompüterlərdən istifadə edən insanlar arasında rəqəmsal mesajların mübadiləsi üsuludur.

E-poçt kompüter şəbəkələrində fəaliyyət göstərir, bu, 2010-cu ildə, demək olar ki, internet deməkdir. Bəzi erkən e-poçt sistemləri yazıçı və alıcının həm anında, həm də anında mesajlaşma növünə çevrilməsini tələb edirdi. Bu günün e-poçt sistemi bir mağaza və irəli modelə əsaslanır. E-poçt serverləri mesaj qəbul edir, irəli aparır, çatdırır və saxlayır.

Nə istifadəçilər, nə də onların kompüterləri eyni zamanda online olmaq tələb olunur; mesajlar göndərmək və ya qəbul etmək üçün lazım olduğu müddətdə yalnız bir poçt serverinə qısa olaraq qoşulmaq lazımdır.

ASCII-dən MIME-ə

Başlanğıcda ASCII mətn yalnız kommunikasiya vasitəsi olan İnternet e-poçt, digər simvol dəstləri və multimedia content məzmunlarında mətn daşımaq üçün çox məqsədli İnternet Mail Extensions (MIME) tərəfindən genişləndirilmişdir. Beynəlxalq e-poçt, beynəlxalq elektron poçt ünvanları ilə standartlaşdırılıb, lakin 2017-ci ildən etibarən geniş qəbul edilməmişdir. Müasir, qlobal İnternet e-poçt xidmətlərinin tarixi 1973-cü ildən etibarən təqdim edilən e-poçt mesajları kodlaşdırma standartları ilə erkən ARPANET-ə çatır. 1970-ci illərin əvvəllərində göndərilən bir e-poçt mesajı bu gün göndərilən əsas mətn eynilə çox oxşar görünür.

E-poçt İnternet yaratmaqda mühüm rol oynadı və 1980-ci illərin əvvəllərində ARPANET-dən internetə çevrilməsi mövcud xidmətlərin əsasını yaratdı.

ARPANET əvvəlcə şəbəkə e-poçtunu mübadiləsi üçün File Transfer Protocol (FTP) -yəlik uzantıları istifadə etdi, lakin bu, indi Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) ilə həyata keçirilir.

Ray Tomlinson’un fəaliyyətləri

Kompüter mühəndisi Ray Tomlinson 1971-ci ilin sonlarında internetə əsaslanan e-poçtunu icad etdi. ARPAnet-in əsas məqsədi bir neçə əsas yeniliklərin meydana gəldiyi: elektron poçt (elektron poçt), sadə mesajların ağda başqa bir şəxsə göndərilməsi (1971).

Ray Tomlinson, Bolt Beranek və Newman (BBN) üçün 1968-ci ildə ilk İnternet qurmaq üçün Birləşmiş Ştatların Müdafiə Nazirliyi tərəfindən işə götürülən şirkət üçün kompüter mühəndisi vəzifəsində çalışıb.

Ray Tomlinson, ARPANET proqramçıları və tədqiqatçılarının şəbəkə kompüterlərindən (Digital PDP-10s) bir-biri üçün mesajlar buraxmaq üçün istifadə etdiyini SNDMSG adlı bir məşhur proqramla sınağa çəkdi. SNDMSG bir “yerli” elektron mesaj proqramı idi. Yalnız oxumaq üçün həmin kompüterdən istifadə edən digər şəxslər üçün istifadə etdiyiniz kompüterdə mesajlar buraxa bilərsiniz. Tomlinson, SNDMSG proqramını uyğunlaşdırmaq üçün çağırılan CYPNET üzərində işləyən bir fayl ötürülməsi protokolundan istifadə edərək, ARPANET şəbəkəsində hər hansı bir kompüterə elektron mesaj göndərə bildi.

@ Symbol

Ray Tomlinson, hansı kompüterdən “istifadəçi” olduğunu söyləmək üçün @ simvolunu seçdi. @ Istifadəçinin giriş adı və onun ana kompüterinin adı arasında keçir.

Göndərilən ilk e-poçt nə idi?

Birinci elektron poçt, həqiqətən, bir-birinin yanında oturan iki kompüter arasında göndərildi. Ancaq ARPANET şəbəkəsi bu ikisi arasındakı əlaqə olaraq istifadə edildi. İlk e-poçt mesajı “QWERTYUIOP” idi.

Ray Tomlinson, e-poçt ixtira etdiyini söyləyərək, “Çoğunlukla bu, düzgün bir fikir kimi göründü.” Kimsə e-poçt istəmədi.

Elektron poçt qeydiyyat, e mail açmaq qaydaları.

Elektron poçt qeydiyyat etmək və özünüz üçün e mail açmaq istəyirsinizsə, aşağıdakıları diqqətlə oxuyub əməl edə bilərsiniz.

Elektron poçt yaratmaq adətən Yahoo.com, yandex.com, google.com, mail.ru və s kimi platformalar üzərindən etmək olur. Əslində ən çox istifadə olunanları da bunlardır. Aşağıda sizin üçün ən çox isstifadə olunan gmail hesabı yaratmağı izah edəcəyik.

E-poct unvani yaratmaq sizin işlərinizi, sənədlərinizi mail vasitəsiylə göndərmək, qəbul etmək və ya hər hansısa sosial mediadan qeydiyyatdan keçmək üçün istifadə edilir.

E mail yaratmaq üçün gmail.com ünvanına daxil olursunuz. Sonra sizə aşağıdakı kimi bir görüntü görünəcəkdir.

Buradan Hesab yaradın hissəsinə klikləyərək e poçt yaratmağa başlaya bilərsiniz. Göstərilən xanaları öz hesab üçün lazım olan məlumatlarla doldurmalısınız. Gmai yaradarkən nömrə bəzən çox önəmli olur. Gələcəkdə parolunuzu da yaddan çıxarmış olsanız nömrə ilə bərpa etmək üçün əlavə edin. Bu hissədə siz özünüzün şəxsi məlumatlarınızı qeyd etməli və təsdiqləməlisiniz. Bu hissənidə seçim edərək keçin. Ən sonda email açmaq üçün sizə yazılan şərtləri oxuyub qəbul etdiyinizi təsdiqləməlisiniz. Nəhayət sizin hesab və poçt qutunuza daxil olursunuz. Buradan sizə gələn maillərə nəzarət edə bilər və buradan başqasına elekton poçt göndərə bilərsiniz.