Yanıltmaclar

Herkes lahana alıp lahanalanmış,
Biz de lahana alıp lahanalalım mı?

Yanıltmacalar

Yanıltmaclar uşaq nitqinin inkişafı ilə əlaqədar olaraq yaranmışdır. Bir sıra vaxtlarda yanıltmaclar qüsurlu nitqi olanların dilinin rəvanlaşmasında vasitə hesab edilirdi. Lakin sonralar yanıltmaclar sürətli nitq vərdişi aşılamaq məqsədilə də istifadə edilməyə başlamışdı. Yanıltmacları oxşar səs və söz kompleksləri təşkil edir. Müəyyən ritmə uyğun söylənən başlanğıc mərhələ sadə rəvanlığa əsaslanır, lakin birdən-birə kənar səs kompleksinin mətnə daxil olması yanıltmacın ritmini mürəkkəbləşdirir. Yanıltmaclar azsözlü və ya sadə yanıltmaclar, çoxsözlü və ya mürəkkəb yanıltmaclar olaraq iki yerə bölünür.

Misallar:
“Ağ balqabaq, boz balqabaq, boz balqabaq, ağ balqabaq”;
“Getdim, gördüm bir dərədə yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçi var. Dedim:
Ay yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçi, mənim qara, qaşqa, təpəl, səkil keçimi gördünmü?
Dedi:
Sənin o yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçin mənim yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçimin balasıdı” və s.

Maraqlı Baxılıb: 14641 Tarix: 22 yanvar 2014
f Paylaş

Digər yazılar

Üzüklər və barmaqlar

Üzüklər və barmaqlar. Qədim zamanlarda üzükləri yalnız bəzək əşyası kimi qiymətləndirmirdilər, hətta onları magik qüvvəyə malik olan atribut və talisman kimi daşıyırdılar. Məhz bu səbəbə görə də insanlar nikahlarını ela

Bürclərə görə saç rəngləri

Saç qadınlar üçün imtina edilməz bir ünsür və çox əhəmiyyətlidir. Saç modellərinə diqqət etdikləri kimi saç rənglərini də tez-tez dəyişdirirlər. Qoç bürcü saç rəngi:. Qoç qadını lider tiplidir və diqqət çəkməyi çox sevər

Kim hansı ayda doğulub? Aylara görə XARAKTERİNİZ

Yanvar. Hirsli və ciddi biridir. Öyrənməyi və öyrətməyi sevir. Ağıllı və planlı iş görür. Duyarlı və dərin hissləri olan biridir. Romantikdir, uşaqları sevir, tez qısqanandır. Fevral. Dəyişkəndir. Özünə güvəni yoxdur. Düzgündür

Həftənin neçənci günü doğulmusunuz? SİZİN HAQQINIZDA.

1. Bazar ertəsi doğulan. Qadın. Zərif, həssas, duyumlu, arzu-həvəsi olan xanımlardandır. Uyğunlaşmağı, güzəştə getməyi bacarır. O, tək yaşayanda əziyyət çəkir. Hisslərinin hərarətini bölüşməyə adam axtarır. Əsl qadın həyat

Hakışta

Xınayaxdı məclisləri üçün hakıştalar . Ağ dəvə düzdə qaldı hakışta,. Yükü Təbrizdə qaldı hakışta. Oğlanı dərd apardı hakışta,. Dərmanı qızda qaldı hakışta. Gülü atdım dənizə hakışta,. Batdı çıxmadı üzə hakışta. Nolar bizi

Dünyanın maraqlı yerləri və mənzərələri

Draxenburq qəsri, Almaniya. Caerlaverock Qalası, Şotlandiya . Pena sarayı- Portuqaliya. Şverin qesri-herçoqların igamətgahi, Meklenburq. Kottags, Ingiltərə. Portofino, İtaliya. Bretan, Fransa. İstifade olunmayan demir yo

Göy qurşağı necə yaranır?

Göy qurşağı – Günəş şüalarının yağış damcılarında və ya dumanda əks olunması nəticəsində atmosferdə yaranan optik və meteoroloji hadisədir. Göy qurşağı qırmızı, narıncı, sarı, yaşıl, mavi, göy və bənövşəyi kimi əsas rənglərdə

Dünyanın yeddi möcüzəsi. İsgəndəriyyə mayakı

İsgəndəriyyə mayakının tarixi eramızdan əvvəl 332-ci ildə böyük Roma sərkərdəsi Makedoniyalı İsgəndərin şərəfinə adlandırılmış şəhərin əsasının qoyulması ilə bağlıdır. Eramızdan əvvəl 332-ci ildə Makedoniyalı İsgəndərin ölümündə

Dünyanın yeddi möcüzəsi. Efesdə Artemida məbədi

Efesdə Artemida məbədi – antik dünyanın məşhur və sitayiş olunan ziyarət mərkəzlərindən biridir. Knosslu məşhur memar Xarsifron Efes şəhərini himayə edən Artemidanın şərəfinə mərmər məbəd tikməyi təklif etmişdir. Məbədi

Yanıltmaclar

Dəmirin danaları damın dalındakı darıları dağıtdığıyçün danaları döyəcəyəm.

Dadaş dayı danaları döydü.

• Dağdan dığırlanır dığır-dığır dığdığa.
• Dəyirmana girdi köpək, dəyirmançı vurdu kötək; həm kötək yedi köpək, həm kəpək yedi köpək.
• Dəmirçi Dadaş dayı, dədəm deyir ki, dəmiri daşa, daşı dəmirə döyməsin. Dəmiri daşa, daşı dəmirə döysə daş deşilər.
• Dilim-dilim olasan, ay dilim, dedim dinmə. Dilim dedi: dinməz idim, dindirdilər dindim mən.
• Dörd dəryanın dərəsini dörd dərgahın dərbəndinə təhvil versələr,

dörd dəryadan dörd dərd, dörd dərgahdan dörd nəhəng çıxar.

E [ redaktə ]

• El aləm al dana aldı, aladanalandı da

biz bir ala dana alıb aladanalanamadıq.

• Ey dibi quru qabığı quru kobud qarağac ,məni gördüncəmi qurudun

ey dibi quru qabığı qara-qara ağac məni görmədinmi qurudun.

G [ redaktə ]

• Getdim gördüm bir dərədə bir bərbər bir bərbəri bər-bər bəyirdirdi. Dedim a bərbər bu bərbəri niyə bər-bər bəyirdirsən? Dedi:

Bu bərbərin atası mən bərbər atamı bər-bər bəyirtməsəydi mən də bu bərbəri bər-bər bəyirtməzdim.

• Getdim, gördüm bir dərədə iki kar, kor, kürkü yırtıq kirpi var. Dişi kar, kor kürkü yırtıq kirpi erkək kar, kor, kürkü yırtıq kirpinin kürkünü yamamaqdansa, erkək kar, kor kürkü yırtıq kirpi dişi kar, kor kürküyırtıq kirpinin kürkünü yamayır.
• Getdim, gördüm bir dərədə yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçi var.

Dedim: – Ay yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçi, mənim yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil, keçimi gördünmü?

Dedi: – Sənin o yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçin mənim yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil keçimin yeddi qara, qaşqa, təpəl, səkil balasıdı.

• Göy cöngə, gömgöy cöngə, dümgöy cöngə.
• Göydən bir damla düşdü, şıp mənim alnıma,

şıp anamın alnına, şıp mənim alnıma, şıp anamın alnına.

• Gül güllükdə, kül küllükdə, gül güllükdə, kül küllükdə.

H [ redaktə ]

• Haqqı, haqqıya getmiş, Haqqı. haqqıdan haqqını istəmiş, Haqqı,

Haqqının haqqını verməyincə, Haqqı da Haqqının haqqından gəlmiş.

İ [ redaktə ]

• İki keçəl kor kirpinin cırıq kürkünü dişi keçəl kor kirpinin cırıq kürkünə əlavə etmişlər.
• İt iti itələdi, bit iti itələdi, it biti itələdi. Bit getdi, it getdi. İtdi, bitdi, getdi.
• İynəni sarı sapla sapla, dümsarı sapla, sapsarı sapla sapla.

K [ redaktə ]

• Keçilər köçürdülər, küçədən keçirdilər. Küçük qaçdı küçəyə. Prr

Keçilərin kiçiyi, keçi dedi küçüyə.

Q [ redaktə ]

• Qalayçı Qasım qardaş qazanı qalaylaya-qalaylaya qaldırıb qoyur.
• Qara qaranı qarayla qaralayırdı,

Qaralanan qara qaradan qaralanırdı.

• Qartal qalxar dal sallanar, dal sallanar qartal qalxar.
• Qatığı sarımsaqlasan da yemək olar, sarımsaqlamasan da.
• Qığılcımı qıcıqlandırma qıcıqlandıracaqsansa qığılcımlanacaq.
• Qırx qazan qırx küp qulpu, xub qırx qazan qırx küp qulpu.
• Qırx küp, qırxının da qulpu qırıq küp.
• Qovlamalaşsan da qovlamalaşacağam, qovlamalaşmasan da qovlamalaşacağam.

M [ redaktə ]

• Mən də, mən də

Dil Tekerlemeleri (Yanıltmacalar)

Yanıltmacalar da bir tür tekerlemedir. Bunları “dil tekerlemeleri” olarak da adlandırabiliriz. Dil tekerlemelerini söylerken heceleri birbirine karıştırmamaya özen göstermeliyiz.
Bu tür tekerlemeler dil (diksiyon) çalışmalarında önemli bir yer tutar. Bunun yanında, oyun sonlarında birer ceza aracı olarak da kullanılabilir. Bunları çabuk çabuk ve hiç yanlışsız söyleyebilmek gerçekten güç bir iştir. Söylerken bazı yanılmalar olabilir, yanlışlar yapılabilir. Bu da çok eğlenceli durumlara yol açar.

İbiş ile Memiş mahkemeye gitmiş. Mahkemeleşmiş mi, mahkemeleşmemiş mi? Şu odayı badanalamalı mı, badanalamamalı mı?

Bu duvarı badanalamalı mı, badanalamamalı mı?

Şiş şişeyi şişlemiş, Şişe keşişe kış demiş.

Bir berber bir berbere bir derede bire berber beri beri gel berber demiş.

Bir berber bir berbere:
– Bre berber, gel beraber bir berber dükkânı açalım, demiş.

Bizde bize biz derler, sizde bize ne derler.

Çatalca’da Topal Çoban yapar satar çatal sapan, nasıl yapar çatal sapan Çatalca’da Topal Çoban.
Eller pekmezlenmiş de biz pekmezlenmemişiz.
Hakkı Hakkı’nın hakkını yemiş. Hakkı Hakkı’dan hakkını istemiş. Hakkı Hakkı’ya hakkını vermeyince haklı da Hakkı’nın hakkından gelmiş.
İndin dereye silindim silindim çıktım.
Iramazan, Irgatları ıramazan ırgadamadan al da gel.
Siz ateş kıvılcımlatanlardan mısınız?
Kapı gıcırdatanlardan mısınız?

Ben bademe baktım, badem bana baktı
Ben bademden bıktım, badem benden bıktı.

Bu yoğurdu mayalamalı da mı saklamalı, mayalamamalı da mı saklamalı.

Dört deryanın deresini,
Dört tezgâhın derbendine devrederlerse,
Dört deryadan dört dert,
Dört tezgâhtan dört dev çıkar.

Eller dana almış danalanmış,
Biz de dana alıp danalanalım mı?
Elâlem bir ala dana aldı ala danalandı da,
Biz bir ala dana alıp ala danalanamadık.

Eller tere terelenmiş,
Biz de tere alalım da terelenelim.

Götür küpü, dök küpü,
Getir küpü, dök küpü.

Eller bazlama aldı bazlamalandı da
Biz bazlamalanamadık.

Herkes bazlama yapıp bazlamalandı da,
Biz bazlama yapıp bazlamalanamadık.

Herkes lahana alıp lahanalanmış,
Biz de lahana alıp lahanalalım mı?

Pireli peyniri, perhizli pireler tepelerse,
Pireli peynirler de, pır pır pervaz ederler.

Şu karşıda kuru kavak,
Takırdadın da mı kurudun,
Takırdamadın da mı kurudun.
Dibi kovuk, kabuğu kalın,
Dibi eğri, doğru kavak.

Şu tespihi imamelemeli mi, yoksa imamelememeli mi?

Şu yamayı şu köseleye yamalamalı mı,
Yoksa yamalamamalı mı?

Hoşaf hoşaf
Üç tas has hoşaf.
Üç tunç tas, saf has kayısı hoşafı.

Keşkekçinin keşkeklenmemiş
Keşkek kepçesi

Gül dibi gibi, bülbül dili gibi.
Gül dibi bülbül dili.

Anam bağda, öküz dağda
At harmanda, inek damda

“İ” dili ile söylenişi:
İnim biğdi, ikiz diğdi
İt hirmindi, inik dimdi

“O” dili ile söylenişi:
Onom boğdo, okoz doğdo
Ot hormondo, onok domdo

Annemin çorbası çok
Atın arpası çok
Herkesin karnı tok
Bizde hiç yok yok.

Ne cezveyi köpürdetebildim,
Ne kahveyi höpürdetebildim.

Delmişler, dakmışlar
Bunu böyle yapmışlar
Delmiyelerdi, dakmıyalardı
Bunu böyle yapmıyalardı

Al bu takatukaları,
Takatukacıya takatukalatmaya götür.
Takatukacı, takatukaları takatukalamam derse,
Takatukaları takatukalatmadan al da gel.

Kırk küp, kırkı da kulpu kırık küp.
Kırk kırık küp, Kırkının da kulpu kırık kara küp.

Çarık, çorap, dolak. Ben sana çarık, çorap, dolak mı dedim?

Şu köşe yaz köşesi, şu köşe kış köşesi Ortada şu şişesi.

Sarmısağı saklasak da mı yesek, Saklamasak da mı yesek?
Bu yoğurdu sarmısaklasak da mı saklasak, sarmısaklamasak da mı saklasak.

Değirmene girdi köpek,
Değirmenci vurdu kötek.
Hem kepek yedi köpek,
Hem kötek yedi köpek.

Şu karşıda bir kuru dal
Dala konmuş kırk kartal
Kartal kalkar, dal sarkar
Dal sarkar, kartal kalkar.

A be kuru dayı,
Bu sarı darı
Ne kuru darı
A be kuru dayı.

Çatal dağda Topal Çoban
Yapar satar çatal sapan
Sen de Çatal dağdaki
Çatal yapan Topal Çoban gibi
Yapar satar mısın çatal çatal sapan?

Şu karşıda beş eşek
Beşi de boz beş eşek
Biri yüklü dişi boz eşek
Dördü yüksüz erkek boz eşek
Hepsi eder beş boz eşek.

Sizin damda var beş boz başlı beş boz ördek
Bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek
Sizin damdaki beş boz başlı beş boz ördek
Bizim damdaki beş boz başlı beş boz ördeğe:
“Siz de bizcileyin beş boz başlı beş boz ördek misiniz?” demiş.

Bir tarlaya kemeken ekmişler.
İki kürkü yırtık kel kör kirpi dadanmış.
Biri erkek kürkü yırtık kel kör kirpi,
Öteki dişi kürkü yırtık kel kör kirpi.
Kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin yırtık kürkünü,
Kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin yırtık kürküne eklemişler.