Azerbaycan dili ve nitq medeniyyeti səidə abbasova

D) dodaqlanmayan saitlərdir

Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti

1.Dil haqqında verilən fikirlərdən hansı daha dəqiqdir?

A) Dil insanlar arasında ən mühüm ünsiyyət vasitəsidir

B) İnsanlar düşündükləri və dərk etdiklərini dil vasitəsilə ifadə edirlər.

C) Dil cəmiyyətin varlığı, onun təşəkkülü və inkişafı üçün zəruri olan vasitədir.

D) Təffəkürün ifadə vasitəsi olan dil ictimai hadisədir

E) Dil xalqın tarixi ilə üzvi surətdə əlaqədar olur.

Dil haqqında verilən fikirlərdən biri yanlışdır.

B) Dil ictimai hadisədir.

C) Dil ünsiyyət vasitəsidir.

D) İnsanın dik yeriməyə başlaması, onun orqanizminin şaquli şəklə düşməsi dilin

yaranmasında mühüm rol oynamışdır.

E) Dil anlayışı insana məxsusdur, heyvanlar yalnız münasibəti duya bilirlər.

3.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən imzalanmış Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi barədə fərmanın imzalanma tarixini göstər.

A) 2001-ci il 18 iyun

B) 2001-ci il 4 iyul

C) 2001-ci il 9 avqust

D) 2002 ci il 30 sentyabr

E) 2003-cü il 2 yanvar

4.“Dil xalqın böyük sərvətidir” – ifadəsi kimə məxsusdur?

A) H. Əliyev

5.Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili haqqında Azərbaycan Respublikasının

Qanunu neçə fəsil və neçə maddədən ibarətdir?

A) 3fəsil, 20 maddə

B)2 fəsil, 22maddə

C)3 fəsil, 15 maddə

D) 2fəsil, 20 maddə

E) 2fəsil, 10 maddə
6. Bu dillərin biri türk dillərinin oğuz qrupuna daxil deyil.

7.Məhəmməd peyğəmbərə aid olan BU kəlam hansı məşhur əsərdəngöturülmüşdür: “ Türk dilini öyrənin, türklərin uzun sürən hakimiyyəti vardır”

A) “Divani lüğət-it-türk”;

E) “Əsrimizin Səyavuşu”
8.Azərbaycan dili hansı xüsusiyyətlərinə görə iltisaqi dillərə daxildir?

A) morfoloji quruluşuna görə;

B) türk dilləri ilə qohumluğuna görə;

C) lüğət tərkibinin zənginliyinə görə;

D) cümlədəki sözlərin sırasına görə;

E) Alınma sözlərin azlığına görə

9.Bu və ya başqa məlumat və hadisənin şəkillər vasitəsilə ifadə etdiyi yaziya .

Şərti işarələrlə bütöv hecaları göstərən yazıya;
Şərti işarələrlə dilin səslərini əks etdirən yazıya;
Bu və ya başqa məlumat və hadisənin şəkillər vasitəsilə ifadə etdiyi yazıya;
Nitqdəki sözlərin ideoqramlarla əks olunmasına;
Dilin ancaq səslərini əks etdirən yazıya.

1929-cu il yanvarın 1-də
1918-ci il yanvarın 1-də
1922-ci il yanvarın 1-də
1925-ci il yanvarın 1-də
1930-cu il yanvarın 1-də

M.F.Axundov
H.Zərdabi
C.Məmmədquluzadə
M.Ə.Sabir
Ə.Haqverdiyev

1939-cu ilin əvvəllərində
1937-ci ilin axırlarında
1938-ci ilin əvvəllərində
1940-cı ilin axırlarında
1942-ci ilin əvvəllərində

1940
1937
1938
1939
1942

2001-ci il 1 avqustdan
1992-ci il 1 avqustdan
1995-ci il 1 avqustdan
2000-ci il 1 avqustdan
2002-ci il 1 avqustdan

1300 ildən çox
1200 ildən çox
1250 ildən çox
1400 ildən çox
1500 ildən çox

XIII əsrdən
XII əsrdən
XIV əsrdən
XV əsrdən
XIV əsrdən

21.XVIII əsrdə Azərbaycan ədəbi dilinin inkişafında xüsusi rolu olmuşdur:

22.XV əsrdə Azərbaycan dilini dövlət səviyyəsinə qədər yüksəlməsinə xüsusi

23.Qoşma üslubunun formalaşmasında və inkişafında xüsusi rol oynamışdır:

E)M.V.Vidadi
24.Ədəbi dilimizin inkişafında rolu böyük olmuşdur:

25.XVI əsrdə Azərbaycan ədəbi dilinin inkişafında xüsusi rolu olmuşdur:

26.Kim demişdir: “Bizə elə bir əlifba ixtira etmək lazımdır ki, onun nəticəsində üç məqsədə çatmaq mümkün olsun: asan yazmaq, asan oxumaq, asan çap etmək”.

E)Ş.İ.Xətai
27. Ədəbi dil danışıq dilinə hansı cəhətdən təsir edir və inkişaf etdirir?

A) Fonetik və leksik

C)Leksik və qrammatik

D)Fonetik, leksik və qrammatik

E)Fonetik və qrammatik

28.Yunanlar “Azərbaycan” adını necə yazmışlar?

29.“Azərbaycan dili” adına ilk dəfə təsadüf olunur:

30.Ümumxalq dili neçə tərkib hissəyə bölünür?

1 – ədəbi dil 2 – rəsmi və kütləvi dil 3 – danışıq dili 4 – dialekt və şivə 5 – şifahi və yazılı

E) 1, 4
31. Aşağıda verilmiş bəndlərdən hansı ümumxalq danışıq dilinə aiddir? 1 – rəsmi danışıq; 2 – dialekt danışığı; 3 – jarqon danışığı; 4 – kütləvi – ədəbi söhbət; 5 – loru danışıq

32.Danışıq dilinin xüsusiyyətidir:

A)Dilin arxaikləşmiş ünsürləri mühafizə olunub uzun zaman saxlanıla bilər.

B)Bütün mədəni tələblərin ödənilməsinə kömək edir.

C)Yazı ənənələri ilə sıx bağlıdır.

D)Bütün milli dil vasitələri hamı üçün eynidir.

E)Müəyyən normalara əsaslanır.

33. Tələffüz üslublarını seçin.

1 – kitab üslubu 2 – normativ üslub 3 – adi danışıq üslubu 4 – səsli oxuma üslubu 5 – ifadəli oxu üslubu 6 – səssiz oxuma üslubu

Səslərin məxrəc və akustik cəhətdən bir-birinə yaxınlaşıb uyğunlaşmasına;
Sözdəki eynicinsli səslərdən birinin digərinə təsir edərək onu başqa cəcə çevirməsinə;
Sonu saitlə bitən sözlərə saitlə başlanan şəkilçi qoşulduqda iki sait arasına müəyyən bir samit artırılmasına;
Sözdən bu və ya digər səsin düşməsinə;
Sözün tərkibində səslərin bir-biri ilə yerini dəyişməsinə.

35. Yerdəyişmə hadisəsi nəyə deyilir?

A) Sözün tərkibində səslərin bir-biri ilə yerini dəyişməsinə.

B)Sözdən bu və ya digər səsin düşməsinə;

C)Səslərin məxrəc və akustik cəhətdən bir-birinə yaxınlaşıb uyğunlaşmasına;

D)Sözdəki eynicinsli səslərdən birinin digərinə təsir edərək onu başqa cəcə çevirməsinə;

E)Sonu saitlə bitən sözlərə saitlə başlanan şəkilçi qoşulduqda iki sait arasına müəyyən bir samit artırılmasına.

36. Səsdüşümü nəyə deyilir?

A) Sözdən bu və ya digər səsin düşməsinə.

B) Sözdəki eynicinsli səslərdən birinin digərinə təsir edərək onu başqa cəcə çevirməsinə;

C)Sonu saitlə bitən sözlərə saitlə başlanan şəkilçi qoşulduqda iki sait arasına müəyyən bir samit artırılmasına.

D)Sözün tərkibində səslərin bir-biri ilə yerini dəyişməsinə.

E) Səslərin məxrəc və akustik cəhətdən bir-birinə yaxınlaşıb uyğunlaşmasına.

37.Səsartımı nəyə deyilir?

A) Sonu saitlə bitən sözlərə saitlə başlanan şəkilçi qoşulduqda iki sait arasına

müəyyən bir samit artırılmasına.

B)Səslərin məxrəc və akustik cəhətdən bir-birinə yaxınlaşıb uyğunlaşmasına;

C)Sözün tərkibində səslərin bir-biri ilə yerini dəyişməsinə.

D)Sözdəki eynicinsli səslərdən birinin digərinə təsir edərək onu başqa cəcə

E)Sözdən bu və ya digər səsin düşməsinə.
38.Dissimilyasiya hadisəsi nəyə deyilir?

A) Sözdəki eynicinsli səslərdən birinin digərinə təsir edərək onu başqa səsə

B)Sonu saitlə bitən sözlərə saitlə başlanan şəkilçi qoşulduqda iki sait arasına

müəyyən bir samit artırılmasına.

C)Sözdən bu və ya digər səsin düşməsinə.

D) Sözün tərkibində səslərin bir-biri ilə yerini dəyişməsinə.

E)Səslərin məxrəc və akustik cəhətdən bir-birinə yaxınlaşıb uyğunlaşmasına.

39. Qohum dillər və konkret bir dilin fonetik tərkibindəki müəyyən yaxınlıq, oxşarlıq və fərqli cəhətlərin öyrənilməsi ilə fonetikanın hansı növləri məşğul olur?

A) Müqayisəli fonetika;

B)Ümumi və xüsusi fonetika;

D) Təsviri fonetika;

E) Təcrübi fonetika

40. Fonetikanın neçə növü var?

E)5
41.Fonetika dilin hansı sahəsini öyrənir?

A) Dilin səs sistemini;

B) Diliin leksik sistemini;

C) Dilin morfem sistemini;

D) Dilin sintaqm sistemini;

E) Dilin üslubi xüsusiyyətləri.
42.Fizioloji fonetika nədən bəhs edir?

A) Danışıq üzvlərindən

B) Danışıq səslərinin ictimai mahiyyətindən;

C) Danışıq səslərinin funksiyasından;

D) Danışıq səslərinin məxrəcindən.

E) Danışıq səslərinin fiziki xassələrindən

43.Akustik fonetika nəyi izah edir?

A) Danışıq səslərinin fiziki xüsusiyyətlərini;

C) Danışıq səslərinin ictimai mahiyyətini;

D) Danışıq səslərinin məxrəcini;

E) Danışıq səslərinin vəzifəsini

44.Sözü fərqləndirən səs necə adlanır?

45.Dilçilikdə saitlər sistemi . adlanır. Nöqtələrin yerinə hansı söz yazılmalıdır?

46.Dilçilikdə samitlər sistemi . adlanır. Nöqtələrin yerinə hansı söz yazılmalıdlr?

47.Fəal danışıq üzvlərini göstər.

B)dil, dişlər, sərt damaq;

C) dil, yumşaq damaq, yuvaqlar;

D) dil, dişlər, yuvaqlar;

E) üst çənə, dil, dodaqlar

48.Saitlər hansı əlamətinə görə acıq və qapalı kimi növlərə bölünür?

A) dilin üst damağa doğru qalxması və ya nisbətən aşağı enməsinə görə

B) uzun və qısa tələffüz olunmasına görə

C) dodaqların vəziyyətinə görə

D ) dilin ön və arxa hissəsində deyilməsinə görə

E) sərbəst və maneəsiz tələffüzünə görə

49. Hansı növ saitlərin tələffüzü ücün alt cənənin yuxarıya doğru qalxması və ağız

boşluğunun daralması səciyyəvi xüsusiyyətdir?

E) dodaqlanmayan
50. Cingiltili samitlərin yaranmasında aşağıdakılardan hansı daha fəal iştirak edir?

51. Yalnız cingiltili samitlər olan sıranı göstərin.

52. “Məftil” sözünün fonetik təhlilindəki səhvi göstərin:

A) Yazılışı ilə tələffüzü fərqlənmir

B) İki hecadan ibarətdir

C) Saitlərin hər ikisi incədir, dodaqlanmayandır

D) Samitlərdən ikisi [m] və [l] kar qarşılığı olmayan çingiltili samitdir.

E)6 hərf, 6 səsdən ibarətdir

53. Hansı sözdə bitişdirici samit işlənmişdir?

54. “Çarıq” sözünün fonetik təhlilindəki səhvi göstərin:

A) Bir kar [ç], iki cingiltili – [r], [q], samit işlənmişdir

B) Deyilişi ilə yazılışi fərqlənir.

C) Sözdə qalın və dodaqlanmayan saitlərin ahəngi gözlənilmişdir

D) Saitlərdən biri açıq, digəri isə qapalıdır

E) İkihecalıdır, vurğusu ikinci hecaya düşür

55.Hansı sırada açıq, incə, dodaqlanmayan saitlər verilmişdir?

E) ö, ü
56.Burun samitləri hansı cərgədədir?

E) m, b;
57.Dilönü saitlər verilən sıranı göstər.

58.Azərbaycan dilində kipləşən – novlu( qovuşuq) samitləri göstər.

59. “a”, “e”, “o”, “ə” saitlərini birləşdirən nədir?

A) acıq saitlərdir

B) dodaqlanan saitlərdir

C) qapalı saitlərdir

D) dodaqlanmayan saitlərdir

E) qalın saitlərdir

60. Sözlərdən biri səhv yazılmışdır:

61.Azərbaycan dilində hansı saitlər sözün həm əvvəlində, həm ortasında, həm də sonunda işlənir?

62. Hansı sırada dodaqlanan qalın saitlərin ahəngi var?

A) ulduz, noğul, bulud

B) qoyun, uşaq, oyun

C)kömür, ürək, üzük

D) qalib, sahib, nazir

E) ailə, nadir, Səlim

63. Hansı sözdə tələffüz zamanı saitlərdən biri düşür?

64. İlk saiti “o” ilə yazilib “a” kimi oxunan sözlər cərgəsini göstərin:

A) Odessa, portfel

C) proqram, oçerk

65. “Torpaq” sözünün fonetik təhlilində səhvi tapın:

A) Samitlərin ikisi kar, ikisi cingiltilidir.

B) “p” samitdir, kardır

C) “a” saitdir, qalındır

D) Sözdə iki sait, dörd samit var

E) İkihecalıdır, vurğu ikinci hecaya düşür

66.T, d, s, z, ş, j, c, ç, l, n, r samitləri əmələgəlmə yerinə görə necə adlanır?

A) Dilönü samitlər;

B) Dilarxası samitlər;

C) dodaq samitləri;

D) Qoşadodaq samitləri;

E) dodaq- diş samitləri

67.Partlayan samitlərin sırasını göstər.

A) k, g, p, b, t, d, q, m, n ;

B) t, d, s, z, ş, j, c, ç, l, n, r;

C)z, s, j, ş, v, f, y, l, r, ğ, x, h;

68.Sözdə hecaların sayı necə müəyyənləşdirilir?

A) saitlərin sayına görə;

B) dodaqlanan saitlərin sayına görə;

C)samitlərin sayına görə;

D) açıq saitlərin sayına görə;

E) kar samitlərin sayına görə

69.Açıq hecalı sözlər olan sıranı göstər.

A) xala, nəvə, dayı;

B) qapı, ağac, uşaq;

C) ipək, dovşan, körpü;

D) quzu, dəftər, noxud;

E) əmi, dəniz, dəmir

70.Qapalı hecalı sözlər olan sıranı göstər.

A) qardaş, dəftər, pambıq;

B) dolça, qələm, armud;

C) dərə, papaq, liman;

D) ayaq, gilas, agız;

E) boyun, çinar, barmaq

71.Sonu samitlə bitən hecalar . adlanır. Nöqtələrin yerinə yerinə hansı söz yazılmalıdır.

E) örtülü- qapalı heca

72. Azərbaycan dilində sözün sonunda işlənməyən sait.

E) i
73.Göstərilən vurğu növlərindən hansı Azərbaycan dili üçün səciyyəvi deyil?

A) sərbəst vurğu;

B) məntiqi vurğu;

D) həyəcanlı vurğu;

E) həyəcanlı və sabit vurğu
74.Sərbəst vurğu ən çox hansı dil üçün səciyyəvidir?

D) Azərbaycan dili;

75.Hansı sözdə vurğu son hecaya düşür?

76.Hansı sıra yalnız vurğu qəbul etməyən şəkilçilərdən ibarətdir?

A) –gil, -madan, -casına, – san;

B)- dan, -di, -sız, -lı;

C) – il, -da, -ıntı, -mış;

E) –lar, – ın, -çı, -cil;

77.Az, üst, səs, dost, şəxs- sözlərindəki hecaların növünü müəyyənləşdir

C) küylü- sonorlu heca;

D) təksonorlu – heca;

E) küylü- təksonorlu heca

78.Verilmiş nümunədə altından xətt çəkilmiş sözdə hansı fonetik hadisə baş vermişdir?

Çəmənlər, bağçalar, bağlar sararsa,

Fəzalar dönərək sular qararsa,

Hər şeyi bir ölüm qorxusu sarsa

Əyiməm bir daha . bir həvəs məni.

79.Ahəng qanununa tabe olmayan, fars dilindən keçmiş və əslinə müvafiq tələffüz olunması tələb edilən sözlərdə, bəzi Avropa mənşəli sözlərdə hansı səs uzun tələffüz olunur?

80.Örtüsüz hecalı sözlərdən ibarət olan cərgəni göstər.

81.Hansı sıradakı sözlərin hamısı iki səsdən ibarət təkhecalı sözlərdir?

82. Səsin yaranmasındakı iştirakına görə fəal danışıq üzvləri hansılardır?

A) dil, dodaqlar, səs telləri, alt çənə, yumşaq damaq, dilçək

B) dodaqlar, dişlər, yuvaqlar

C)dil, səs telləri, nəfəs borusu

D) damaq, ağ ciyərlər, dişlər

E) dil, damaq, yuvaqlar

83.Bu əlamətlərdən samitlər üçün doğru olanı hansıdır?

A) kar və cingiltili olur

B) dodaqlanan və dodaqlanmayan olur

C)qalın və incə olur

E) açıq və qapalı olur

84.Yalnız sonor samitlər olan sıranı göstərin.

85. “o”,“ö”,“u”, “ü” saitlərini birləşdirən nədir?

B) acıq saitlərdir

D) dodaqlanmayan saitlərdir

86. Hansı söz birləşmələrinin birinci tərəfinin son samiti cingiltili tələffüz olunmur?

IV. kitab satışı

E) IV,V
87.Yalnız fonetikaya aid terminlər hansı sırada verilib?

D) ahəng qanunu, sinonim

E) sintaksis, dilçilik

88.Aşağıdakılardan hansı fonetikanın mövzusuna aid deyil?

A) sözün tərkibi

E) sözün səs tərkibi

89.Hansı sözdə vurğu ilk hecaya düşür?

90. Hansı sözə saitlə başlayan şəkilçi artırdıqda “q” “ğ”- ya keçmir?

91.Fonetik təhlilə aid deyil:

A) sözün mənşəyinin tapılması

B) sözün səs və hərf tərkibinin göstərilməsi

C) sait səslərin göstərilməsi

E) sözün heca və vurğusunun göstərilməsi

92.Heca üçün yanlış olanı göstərin:

A) sözlərdəki bütün hecalar vurğulu olur

B) sözlər sətirdən-sətrə heçalarla keçirilir

C) heçalar sait səslər əsasında formalaşır

D)heca tələffüz zamanı sözlərin asanlıqla bölünə bilən hissəsidir

E) əsl Azərbaycan sözlərində vurğu son hecaya düşür

93.Dilimizdə vurğu əsasən hansı hecaya düşür?

A) sonuncu hecaya

B) birinci hecaya

D) həm ilk, həm də son hecaya

E) ikinci hecaya

94.Vurğusu birinci hecaya düşən söz hansıdır?

E)Paris
95.Hansı sözdə ahəng qanunu pozulub?

E) ana
96.Hansı sözdə – lar şəkilçisi vurğu qəbul etmir?

97. “Kitab” sözünə bu şəkilçilərdən hansı artırılsa, vurğu yerini dəyişməyəcək?

98.Hansı sıradakı bütün sözlərdə vurğu ilk hecanın üzərinə düşür?

A) sapsarı, sanki, lakin

B) ancaq, gömgöy, tüstü

C) büsbütün, yalnız, yalqız

D) amma, nəhayət, bizcə

E) bəzən, görünür, dinməzcə

99.Vurğudan asılı olaraq mənası dəyişə bilən sözü müəyyənləşdirin:

E) tirmə
100. Yazılı nitqdə məntiqi vurğunun yeri:

A) xəbərdən əvvəlki sözün üzəri

B) zərfliyin üzəri

C) mübtədanın üzəri

D) təyinin üzəri

E) mübtədadan sonrakı sözün üzəri
101.Neologizmlər hansı sıradadır?

A) bilgisayar, yetərsay, çağdaş, özəlləşmə

B)bəy, feodal, pristav, qubernator

C) ayıtmaq, damu, uçmaq, sayru

D) pərvanə, cəfa, şəb, nagah

E) torşer, monument, bayraq, alternativ

102.«Tutmaq» sözü hansı sırada öz həqiqi mənasında işlənmişdir?

A) atın yüyənini tutmaq, qabın qulpundan tutmaq

C) üzünü yana tutmaq, işçi tutmaq

D) həyatda yer tutmaq, dostdan xəbər tutmaq

E) hal-əhval tutmaq

103.Çoxmənalı sözlər nəyə deyilir?

A) əsas məna ilə bağlı əlavə mənalar da bildirən sözlərə

B) eyni kökdən sözdüzəldici şəkilçilər vasitəsilə yaranan qohum (eyniköklü)

C) müxtəlif mənalı ayrı-ayrı sözlərə

D) eyni və yaxın mənalı sözlərə

E) müxtəlif köklü sözlərə
104.Verilmiş xüsusiyyətlərdən sinonimlərə aid olanı hansıdır?

A) Müxtəlif cür yazılıb, eyni və ya yaxın məna bildirir.

B) Bir-birinə zidd mənalar ifadə edir.

C) Eyni cür yazılıb, müxtəlif mənalar bildirir.

D) Müəyyən ərazidə işlədilir.

E) Eyni kökdən düzəlir.

105.Hansı sıra yalnız sinonimlərdən ibarətdir?

A) adlı-sanlı, görkəmli, məşhur

B) qorxaq, igid, xeyirxah, səxavətli

C) gənc, cavan, ürəkli, qoçaq

D) otaq, koma, mənzil, bina

E) çalışqan, diribaş, tənbəl

106.Köhnəlmiş sözlər hansı sırada verilmişdir?

A) uçmaq, damu, nəsnə, sayru

B) özəlləşdirmə, yetərsay, çağdaş, durum

C) həyat, inqilab, əruz, fədakar

D) lirika, romantizm, peyzaj, personaj

E) əba, çıraq, müsəlman, fanat

107.Dialekt sözlər nəyə deyilir?

A) müəyyən ərazi üçün anlaşıqlı olan məhəlli sözlərə

B) hamı tərəfindən başa düşülüb işlənən sözlərə

C) ayrı-ayrı elm sahələrinə məxsus olan sözlərə

D) peşə-sənət sözlərinə

E) əsas lüğət fonduna daxil olan sözlərə

108.Hansı söz omonim deyil:

109.“Böyük olan yerdə kiçik danışmaz” cümləsində antonim sözlər hansı nitq hissəsinə aiddir?

E) isim
110.“Refleks, embriologiya, neyron” sözləri aşağıdakı söz qruplarından hansına aiddir?

D) ümumişlək sözlərə

E) dialekt sözlərinə
111. Dilin lüğət tərkibindəki məna qruplarını göstərin.

A) metafora, metonimiya

C) assimilyasiya, dissimilyasiya

D) metateza, proteza

E) eliziya, leksikoqrafiya

112. Zahirən omonimə bənzəyən sözlər hansılardır?

A) paronimlər, omofonlar, omoqrafflar

C) sintaktik omonimlər, omofonlar

D) leksik omonimlər, leksik sözlər

113. Metafora nədir?

A) funksional çoxmənalılıq

B) forma oxşarliğı

C) müəllif – əsər münasibəti

D) miqdar mənası

E) tamın – bütövün bir hissəsi

114. Omofonlara aid deyil:

A) yalnız səslənməyə görə eyni olur

B) sözlərin yazılışı eyni olub, səslənməsi müxtəlif olur

C) dilin dialektlərində daha çox rast gəlmək olur

D) nitq prosesində səslərin təhrifi ilə əlaqədardır

E) fonetik, semantik cəhətdən fikri qüvvətləndirir

115.Hansı sözlər antonimdir?

B) müharibə, savaş, dava

116.Biri frazeoloji birləşmə deyil:

117.Yalnız biri frazeoloji birləşmədir:

A) könlünü açmaq

C) məktəbdən qayıdanda

D) sözün doğrusunu demək

118.Xüsusiyyətlərdən biri əsl Azərbaycan sözlərinə aid edilə bilər:

A) söz ortasında iki samitin yanaşı işlənməsi

B) sözdə qoşa “y” samitinin işlənməsi

C) söz əvvəlində iki samitin işlənməsi

D) sözdə uzun saitin işlənməsi

E) sözün “r” samiti ilə başlanması

119.Biri frazeoloji sinonim deyil:

A) əl uzatmaq ─ kömək etmək

B) qanı qaralmaq ─ kefi pozulmaq

C) qılığına girmək ─ qəlbinə yol tapmaq

D) dilotu yemək ─ dil boğaza qoymamaq

E) dil tapmaq ─ yola getmək

120.Sıralardan biri bütünlüklə omonim sözlərdən ibarətdir:

D) həyat, nəfis, qol

E) çay, kəmər, baş

121.Azərbaycan dilində sözün tərkibi neçə hissədən ibarət olur?

D) bir neçə hissədən

122.Azərbaycan dilində sözün kökü nəyə deyilir?

A) Sözün məna verən və dəyişməyən hissəsinə

B) Sözün leksik mənası olmayan hissəsinə

C) Sözün məna kəsb etməyən hissəsinə

E) hecası olan sözlərə

123.Tərkibinə görə sözlər dilimizdə neçə hissəyə bölünür?

E) tərkiblərinə görə

124.Sözün leksik məna ifadə edən, qrammatik şəkilçiyə qədərki hissəsinə…. deyilir:

A) başlanğıc forma

B) leksik şəkilçi

D) bitişdirici samit

125.Morfologiya nəyi öyrənir? – sualına verilən cavablardan hansı səhvdir?

A) dilin lüğət tərkibi

B) köməkçi nitq hissələrini

C) isimlərin hallanması

D) nitq hissələri və onların dəyişməsi

E) əsas nitq hissələri

126.Morfologiyanın tədqiqat obyekti nədir?

A) söz, onun formaları və nitq hissələri

B) alınma sözlər

D) çoxmənalı sözlər

E) xalq yaradıçılığı

127.Morfologiya nədən bəhs edir?

A) sözlərin tərkibi və quruluşundan

B) söz birləşmələrindən

C) frazelolji birləşmələrdən

D) forma və məzmunundan

E) sözün həqiqi və məcazi mənasından

128.“Morfologiya” termini dilimizə hansı dildən gəlmişdir?

A) nitq hissələri və onların dəyişmə qaydaları

B) cümlə üzvləri

C) yalnız əsas nitq hissələri

D) nitq formaları

E) sözlərin mənşəyi

130.Əsas nitq hissələrinə aid olmayan xüsusiyyəti müəyyənləşdirin:

1. Cümlə üzvü olur.

2. Müstəqil suala cavab verir.

3. Yalnız qrammatik mənaya malik olur.

E) 2,3
131.Hansı prinsip müxtəlif şəkildə tələffüz olunan morfemlərin eyni formada yazılmasını tələb edir?

A) morfoloji prinsip;

B) rəmzi prinsip;

C) tarixi-ənənəvi prinsip;

D) etimoloji prinsip;

E) fonetik prinsip

132.Azərbaycan dili orfoqrafiyası üçün hansı prinsip əsas hesab olunur?

B) tarixi-ənənəvi prinsip;

C) rəmzi prinsip;

D) morfoloji prinsip;

E) etimoloji prinsip

133.Sözün müasir tələffüzünə əsasən yazılmasınıdeyil, onun tarixi yazılış formasının saxlanılmasını tələb edən prinsip hansıdır?

B) fonetik prinsip;

C) rəmzi prinsip;

D) etimoloji prinsip;

E) morfoloji prinsip

134.Fonetik, morfoloji, tarixi-ənənəvi prinsiplər dilçiliyin hansı şöbəsinə aiddir?

135. Hansı söz tərkibinə görə mürəkkəb söz deyil?

136.Şəkilcilərdən hansı dilimizdə həm də müstəqil söz kimi işlənə bilir?

137. Biri ön şəkilçilərə nümunə ola bilməz:

E) anti
138.“Qızartı” ismi hansı nitq hissəsindən əmələ gəlib?

E) isim
139.İsmin adlıq halında olan sözlərlə ifadə olunmaq xüsusiyyəti aşağıdıkılardan hansıları üçün ortaqdır?

Dostları ilə paylaş: