Azerbaycanin əhalisi

Əhalinin sayı (ilin əvvəlinə, min nəfər)

Azerbaycanin əhalisi

Əhali haqqında məlumatların əldə edilməsi üçün ilk mənbə əhalinin siyahıyaalınmalarıdır.
Əhalinin sayının cari hesablanması 2009-cu ildə keçirilmiş əhalinin siyahıyaalınmasının yekunları əsasında aparılmış və hər il bu ərazidə doğulanların və daimi yaşamaq üçün gələnlərin sayı əhalinin sayına əlavə edilmiş, ölənlərin və bu ərazidən köçənlərin sayı isə əhalinin sayından çıxılmışdır. 2019-cu ildə keçirilmiş əhalinin son siyahıyaalınmasının yekunları hazır olduqdan sonra isə əvvəlki siyahıyaalmadan ötən dövrlər üzrə əhalinin sayı və tərkibinə dair müvafiq dəqiqləşdirmələr aparılacaqdır.
Əhali yaşayış yerlərinə görə şəhər və kənd əhalisinə bölünür. Şəhər yerlərinə şəhərlər və qəsəbələr aid edilir, qalan bütün yaşayış məntəqələri isə kənd yerləri sayılır.
Təhlilin məqsədindən asılı olaraq müxtəlif yaş qruplarından istifadə olunur..
Əhalinin orta illik sayı – müvafiq ilin əvvəlinə və sonuna olan əhalinin sayının riyazi yolla hesablanmış orta sayıdır.
Yaş – həyatda tamam olmuş yaşların, bir yaşdan kiçik uşaqlar üçün ayların, 1 aylığa qədər uşaqlar üçün isə günlərin sayıdır. Yaş tərkibi haqqında məlumatlar siyahıyaalmalar zamanı sorğu yolu ilə əldə edilir. Bu məlumatlar ayrı-ayrı yaşlar üzrə X yaşdan X+1 yaşadək əhalinin sayının hərəkəti metoduna uyğun cari hesablamalar yolu ilə müəyyən edilir. Demoqrafik hadisələrin cari qeydiyyatına dair məlumatlar hesablamalar zamanı nəzərə alınır.
Doğulanlar və ölənlər haqqında məlumatlar Ədliyyə Nazirliyinin Qeydiyyat şöbələri tərəfindən tərtib edilən doğum və ölüm haqqında aktlarda olan məlumatların statistik cəhətdən hər ay təhlil edilməsi əsasında əldə edilir. Doğulanların sayına yalnız diri doğulanlar daxil edilir.
Əhalinin təbii artımı – təqvim ilində diri doğulanların sayı ilə ölənlərin sayının fərqinə bərabərdir.
Doğumun ümumi əmsalı – uşaq doğumunun intensivliyini müəyyən edən göstəricidir, müəyyən bir müddətdə diri doğulanların sayının əhalinin orta illik sayına nisbəti ilə ölçülür. Əhalinin hər 1000 nəfərinə hesablanır.
Ölümün ümumi əmsalı – əhali arasında ölümün intensivliyini müəyyən edən göstəricidir. Təqvim ilində, müvafiq olaraq ölənlərin sayının əhalinin orta illik sayına nisbətidir, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesablanır.
Təbii artımın əmsalı – əhalinin təbii artımı nisbi göstəricilərlə də səciyyələndirilə bilər. Əhalinin təbii artımının əhalinin orta illik sayına bölünməsi ilə və ya doğumun və ölümün ümumi əmsallarının fərqi ilə əhalinin hər 1000 nəfərinə hesablanır.
Ümumi nəsilvermə (fertillik) əmsalı – ümumi nəsilvermə əmsalı reproduktiv dövr ərzində 15-49 yaşda bir qadının orta hesabla neçə uşaq doğa bildiyini göstərir.
Bu əmsal doğumun yaş əmsallarının hər yaş intervalının uzunluğuna vurulub toplanmaq yolu ilə hesablanır (bir illik əmsallar üçün vuruq birə, beş illik əmsallar üçün beşə və s. bərabərdir). Nəticədə cəm 1000-ə bölünür, yəni bu göstərici orta hesabla bir qadın üçün hesablanır.
Brutto-təkrar istehsal əmsalı – reproduktivlik dövründə bir qadının orta hesabla doğduğu qız uşaqlarının sayını və doğulan uşaqların müəyyən vaxtdan sonra yeni valideyn nəsli ilə əvəz edilməsini göstərir. Bu göstəricinin hesablanma-sında ölüm amili nəzərə alınmır, yəni reproduktiv dövrün sonuna qədər anaların və doğulan qız uşaqlarının sağ qalma ehtimalı qəbul edilir.
Əhalinin təkrar istehsalının brutto-əmsalı doğumun nəsilvermə əmsalı kimi hesablanır, lakin ondan fərqli olaraq hesablamada yalnız qızlar nəzərə alınır. Adətən doğulan qızların xüsusi çəkisi qadınların bütün yaşlarında təqribən 0,488-ə bərabər götürülür.
Netto-təkrar istehsal əmsalı – brutto-təkrar istehsal əmsalından fərqli olaraq, netto təkrar istehsal əmsalının hesablanmasında ölüm amili nəzərə alınır (həyat cədvəllərindən istifadə olunur). Netto təkrar istehsal əmsalı ana nəslinin qızların analıq yaşına çataraq yeni nəsil ilə əvəz olunmasını xarakterizə edir. Adətən əmsal orta hesabla bir qadın üçün hesablanır. Bu göstərici 1000 qadın üçün də hesablana bilər.
Əgər bu əmsal 1,0-a bərabərdirsə, onda doğum və ölüm nisbətləri əhalinin sadə təkrar istehsalını təmin edir. Əgər netto-təkrar istehsal əmsalı 1,0-dan az və ya çoxdursa, bu o deməkdir ki, əhalinin təkrar istehsalı daralmış (yəni uşaq nəslinin sayı valideyn nəslinə nisbətən azlıq təşkil edir) və ya geniş (sayca uşaq nəsli valideyn nəslinə nisbətən çoxluq təşkil edir) təkrar istehsaldır.
Körpə ölümünün əmsalı – bir yaşadək (0 yaşda) körpələrin ölümünü səciyyələndirir. Körpə ölümünün səviyyəsi ölümün ümumi əmsalından fərqli olaraq bir yaşadək körpələrin ölüm hallarının onların orta illik sayına nisbəti kimi deyil, diri doğulanların ümumi sayına nisbəti ilə hesablanır.
Belə hesablama, həmçinin 5 yaşadək (0-4 yaş qrupu) ölən uşaqlara da şamil olunur və uşaq ölümünün səviyyəsini müəyyən edir.
Ölümün səbəbləri haqqında informasiya mənbəyi ölümə səbəb olmuş xəstəlik, bədbəxt hadisə, qətl, özünəqəsd və digər xarici təsirlərlə əlaqədar olaraq həkim (və ya feldşer) tərəfindən tərtib olunan ölüm haqqında şəhadətnamələrdəki qeydlərdən ibarətdir.
Ölüm haqqında məlumatların səbəblər üzrə kodlaşdırılması və işlənməsi xəstəliklərin, zədələr və ölümün səbəblərinin X Baxılış Beynəlxalq Təsnifatına uyğun aparılır.
Ölümün səbəblərinə görə ölüm əmsalları – göstərilən ölüm səbəblərindən il ərzində ölənlərin sayının bu yaşda əhalinin orta illik sayına bölünməsi yolu ilə təyin edilir. Ölümün ümumi və yaş əmsallarından fərqli olaraq, əhalinin 100 min nəfərinə, 1 yaşadək körpələr üçün isə 10 min nəfər diri doğulana görə hesablanır. Əhalinin yaş tərkibində müxtəlifliyin təsirini aradan qaldırmaq üçün ölümün standartlaşdırılmış əmsalları hesablanır.
Doğulanda gözlənilən ömür uzunluğu (0 yaş üçün) – doğulanların hər birinin orta hesabla yaşaya biləcəyi illərin sayını göstərir. Burada, doğulanların bütün ömrü boyu ölümün səviyyəsinin hər yaş qrupu üzrə göstəricinin hesablandığı ildəki səviyyədə dəyişməz qalacağı şərti qəbul edilir. Doğulanda gözlənilən ömür uzunluğu həyat cədvəllərinin hesablanması nəticəsində alınır.
Nikah – kişi və qadının bir-birinə və uşaqlara qarşı hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirən münasibət formasıdır. Ər və arvad arasında hüquqi münasibət, onların nikahlarının Ədliyyə Nazirliyinin Qeydiyyat şöbələrində qeyd etdirilməsidir.
Əhalinin təbii hərəkətinin cari statistikası yalnız hüquqi cəhətdən qeyd olunmuş nikahları nəzərə alır. Əhalinin siyahıyaalınmasında isə rəsmi qeydə alınıb-alınmamasından asılı olmayaraq, faktiki nikahda olanlar hesaba alınır.
Nikahın ümumi əmsalı – qeydə alınmış nikahların sayının əhalinin orta illik sayına olan nisbətidir, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesablanır.
Boşanma (nikahın pozulması) – birlikdə yaşayan ər-arvadın nikahlarının son hüquqi ləğvi tərəflərə təkrar nikaha daxil olmaq hüququ verir. Nikahın pozulma faktı Ədliyyə Nazirliyinin Qeydiyyat şöbələrində qeydiyyata alındıqdan sonra pozulmuş hesab olunur.
Boşanmanın ümumi əmsalı – gösətərilən dövr ərzində boşanma saylarının həmin dövr ərzində əhalinin orta illik sayına nisbətidir. Əhalinin hər 1000 nəfərinə hesablanır.
Azərbaycan Respublikası ilə MDB dövlətləri və digər xarici dövlətlər arasında miqrasiya haqqında məlumatlar əhalinin daimi yaşayış yerinə görə qeydiyyatı zamanı Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Pasport, Qeydiyyat İdarəsi tərəfindən tərtib olunan gəlmə (getmə) miqrantların statistik qeydiyyat vərəqəsinə qoşulan kəsmə talonlarda və Dövlət Miqrasiya Xidməti tərəfindən təqdim olunan “Azərbaycan Respublikasında olan əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər haqqında” 1-№-li (Miqrasiya) rüblük (illik) rəsmi statistika hesabatı formasında olan məlumatların statistik işlənməsi nəticəsində əldə edilir.
Gələnlər – daimi yaşayış üçün ölkəyə giriş icazəsi almış şəxslərin sayı, gedənlər isə – daimi yaşamaq üçün ölkədən getmək icazəsi almış şəxslərin (Azərbaycanda daimi yaşayan əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər daxil edilməklə) sayı deməkdir.
«Gələnlər» və «gedənlər» anlayışları miqrasiyanı xarakterizə edir, çünki eyni şəxs daimi yaşayış yerini il ərzində bir neçə dəfə dəyişə bilər.
Miqrasiya artımı (azalması) – təqvim ilində gələnlərlə gedənlərin sayı arasındakı fərqdən ibarətdir.

Elektron xəritə
Demoqrafik və sosial statistika
İqtisadi statistika
Ətraf mühit və digər sahələr
Statistik məlumatlar sizi qane edirmi?

Bəli

Qismən

Xeyr

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi
Ünvan: AZ 1136 Azərbaycan Respublikası, Bakı, İnşaatçılar prospekti, 81

Tel: (+994 12) 377 10 70
Faks: (+994 12) 538 24 42
E-poçt: sc@stat.gov.az
Qaynar xətt:
(+994 12) 377 10 70, 33-00
Mətbuat xidməti:
(+994 12) 377 10 70, 22-66
Vətəndaşların müraciətləri ilə bağlı əlaqə:
(+994 12) 377 10 70, 22-38
Saytdakı məlumatlardan istifadə edərkən
istinad etmək zəruridir.
İstifadə sayğacı

© 2002-2023. Saytın idarə olunması Dövlət Statistika Komitəsinin İnformasiya texnologiyaları şöbəsi tərəfindən həyata keçirilir.

Azerbaycanin əhalisi

Əhalinin sayı (ilin əvvəlinə)

İllər	Əhalinin sayı – cəmi, min nəfər	o cümlədən:		Əhalinin ümumi sayına nisbətən, faizlə
		Şəhər yerləri üzrə	Kənd yerləri üzrə	Şəhər yerləri üzrə	Kənd yerləri üzrə
2000	8032.8	4107.3	3925.5	51.1	48.9
2001	8114.3	4149.1	3965.2	51.1	48.9
2002	8191.4	4192.6	3998.8	51.2	48.8
2003	8269.2	4237.6	4031.6	51.2	48.8
2004	8349.1	4358.4	3990.7	52.2	47.8
2005	8447.4	4423.4	4024.0	52.4	47.6
2006	8553.1	4502.4	4050.7	52.6	47.4
2007	8666.1	4564.2	4101.9	52.7	47.3
2008	8779.9	4652.2	4127.7	53.0	47.0
2009	8897.0	4727.8	4169.2	53.1	46.9
2010	8997.6	4774.9	4222.7	53.1	46.9
2011	9111.1	4829.5	4281.6	53.0	47.0
2012	9235.1	4888.7	4346.4	52.9	47.1
2013	9356.5	4966.2	4390.3	53.1	46.9
2014	9477.1	5045.4	4431.7	53.2	46.8
2015	9593.0	5098.3	4494.7	53.1	46.9
2016	9705.6	5152.4	4553.2	53.1	46.9
2017	9810.0	5199.0	4611.0	53.0	47.0
2018	9898.1	5237.8	4660.3	52.9	47.1
2019	9981.5	5273.9	4707.6	52.8	47.2
2020	10067.1	5312.0	4755.1	52.8	47.2
2021	10119.1	5358.5	4760.6	53.0	47.0
2022	10156.4	5368.5	4787.9	52.9	47.1

Əhalinin sayı (ilin əvvəlinə, min nəfər)

Əhalinin sayı (ilin əvvəlinə, min nəfər)

Doğum, ölüm və təbii artım

İllər	Nəfərlə			Əhalinin hər 1000 nəfərinə
	Doğulanların sayı	Ölənlərin sayı	Təbii artım	Doğulanların sayı	Ölənlərin sayı	Təbii artım
2000	116994	46701	70293	14.7	5.9	8.8
2001	110356	45284	65072	13.7	5.6	8.1
2002	110715	46522	64193	13.7	5.7	8.0
2003	113467	49001	64466	13.9	6.0	7.9
2004	131609	49568	82041	15.9	6.0	9.9
2005	141901	51962	89939	16.9	6.2	10.7
2006	148946	52248	96698	17.5	6.2	11.3
2007	151963	53655	98308	17.7	6.2	11.5
2008	152086	52710	99376	17.4	6.0	11.4
2009	152139	52514	99625	17.2	5.9	11.3
2010	165643	53580	112063	18.5	6.0	12.5
2011	176072	53762	122310	19.4	5.9	13.5
2012	174469	55017	119452	19.0	6.0	13.0
2013	172671	54383	118288	18.6	5.8	12.8
2014	170503	55648	114855	18.1	5.9	12.2
2015	166210	54697	111513	17.4	5.7	11.7
2016	159464	56648	102816	16.5	5.9	10.6
2017	144041	57109	86932	14.8	5.9	8.9
2018	138982	57250	81732	14.2	5.8	8.4
2019	141179	55916	85263	14.3	5.6	8.7
2020	126571	75647	50924	12.7	7.6	5.1
2021	112284	76878	35406	11.2	7.7	3.5

Əhalinin yaş qrupları üzrə bölgüsü (ilin əvvəlinə)

Yaş qrupları	Min nəfərlə					Yekuna görə, faizlə
	2018	2019	2020	2021	2022	2018	2019	2020	2021	2022
Cəmi əhali	9898.1	9981.5	10067.1	10119.1	10156.4	100.0	100.0	100.0	100.0	100.0
O cümlədən yaşda:
0-4	805.1	771.8	742.9	703.8	657.4	8.1	7.7	7.4	6.9	6.5
5-9	809.2	829.7	847.8	848.8	832.4	8.2	8.3	8.4	8.4	8.2
10-14	619.9	637.6	666.0	708.2	760.8	6.3	6.4	6.6	7.0	7.5
15-19	652.9	646.8	633.4	624.5	621.2	6.6	6.5	6.3	6.2	6.1
20-24	799.9	760.6	723.0	690.4	661.0	8.1	7.6	7.2	6.8	6.5
25-29	934.2	916.8	899.4	869.5	838.3	9.4	9.2	8.9	8.6	8.3
30-34	895.2	919.8	932.9	939.4	937.2	9.0	9.2	9.3	9.3	9.2
35-39	763.7	787.8	812.9	835.9	865.1	7.7	7.9	8.1	8.3	8.5
40-44	629.0	651.3	676.0	704.2	727.4	6.3	6.5	6.7	7.0	7.2
45-49	639.6	622.6	613.4	606.6	614.3	6.5	6.2	6.1	6.0	6.1
50-54	649.3	648.6	645.0	643.2	632.9	6.6	6.5	6.4	6.4	6.2
55-59	632.4	643.7	646.0	638.9	634.5	6.4	6.5	6.4	6.3	6.2
60-64	419.5	466.1	508.5	549.3	574.0	4.2	4.7	5.0	5.4	5.7
65-69	262.3	277.3	299.3	318.7	347.8	2.7	2.8	3.0	3.1	3.4
70 və yuxarı	385.9	401.0	420.6	437.7	452.1	3.9	4.0	4.2	4.3	4.4

2022-ci ilin əvvəlinə Azərbaycan Respublikası əhalisinin cins və yaş üzrə tərkibi (min nəfər)

Nikah və boşanmalar

İllər	Nikahların sayı	Boşanmaların sayı	Əhalinin hər 1000 nəfərinə
			Nikahların sayı	Boşanmaların sayı
2000	39611	5478	5.0	0.7
2001	41861	5382	5.2	0.7
2002	41661	5738	5.1	0.7
2003	56091	6671	6.8	0.8
2004	62177	6914	7.5	0.8
2005	71643	8895	8.5	1.1
2006	79443	7817	9.4	0.9
2007	81758	8340	9.5	1.0
2008	79964	7933	9.2	0.9
2009	78072	7784	8.8	0.9
2010	79172	9061	8.9	1.0
2011	88145	10747	9.7	1.2
2012	79065	11087	8.6	1.2
2013	86852	11730	9.3	1.3
2014	84912	12088	9.0	1.3
2015	68773	12764	7.2	1.3
2016	66771	13114	6.9	1.4
2017	62923	14514	6.5	1.5
2018	62484	14857	6.4	1.5
2019	63869	17148	6.4	1.7
2020	35348	14628	3.5	1.5
2021	56314	17191	5.6	1.7

© 2010-2023 Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi internet saytı. Müəllif hüquqları qorunur.
Saytın idarəetməsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Mətbuat Katibinin xidməti və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının Qeyri-hökumət təşkilatları ilə iş və kommunikasiya şöbəsi tərəfindən həyata keçirilir.

• FAQ
• Sayt haqqında
• 2007-2010-cu illərin materialları

Похожие статьи

• Azerbaycanin daxil oldugu beynelxalq teskilatlar

  Azerbaycanin daxil oldugu beynelxalq teskilatlar Koronavirus Azerbaycanin daxil oldugu beynelxalq teskilatlar Kateqoriyalar Özəl Layihələr Seçki 2020…

• Azerbaycanin beynelxalq elaqeleri

  Azərbaycan və Avropa Komissiyası beynəlxalq maliyyə qurumları ilə əlaqələri müzakirə edib Müştəri ilə şirkət əlaqələrinin qurulması Şirkətə müştəri ilə…

• Azerbaycanin turizm statistikasi

  Azərbaycana gələn turistlərin STATİSTİKASI Koronavirus Azərbaycanda turizm statistikası sistemi inkişaf etdiriləcək Bu gün Bakıda “Milli statistika…

• Azerbaycanin iqtisadi sosial cografiyasi

  Azerbaycanin iqtisadi sosial cografiyasi Avropa və Asiya ölkələrinə göndərilən yüklərin xeyli hissəsi Bakı-Türkmənbaşı gəmi-bərə xətti ilə daşınır. Xəzər…

• Azerbaycanin iqtisadi ve sosial cografiyasi bdu

  Postsovet məkanı ölkələrinin iqtisadi və sosial coğrafiyası fənni tədris ediləcək 1947-ci il sentyabrın 6-da Kürdəmuirdə anadan olub. 1954-1965-ci ildə…