Microsoft Word Cografi Eko cavab az imtahan doc

mühitin çirklәnmәsinin qarşısını almaq

1207y az Әyanii Yekun imtahan testinin sualları Fәnn : 1207y coğrafi ekologiyanın әsasları

Coğrafi ekologiya elmi haqqında bitkilәr formalaşmışdır:

Elm sahәlәrinin ekologiyalaşdırılması başlanmışdır:

Yerin xәritәsini vә öçülәrini kәşf etmişdir:

Antik dövrdәki yüksәlişlәr hansı dәnizin әlverişli şәraiti ilә әlaqәdar idi?

Adının Helisentrizm nәzәriyyәsinin kәşfi ilә bağlı olan alim:

Biosfer haqqında tәlimin yaradıcısı hesab olunur:

tәbii zonaların yayılmasını

XX әsrin ortalarında

XIX әsrin axırında

XXI әsrin başlanğıcında

XX әsrin axırlarında

Elementlәrin dövrü qanununun müәllifi :

Coğrafi ekologiyanın әsasını yaratmışlar:

Әtraf mühit haqqındakı elmlәrin mexanizmi vә arxitekturası adlanan elm:

Mәskunlaşan әhalinin mәcmusu haqqında biliklәrdәn bәhs edәn elm hansıdır?

Coğrafi ekologiya (coekologiya) neçә soyun birlәşmәsindәn әmәlә gәlmişdir?

Monosentrizm sözünün mәnası nәdir?

Polisentrizm sözünün mәnası nәdir?

Coğrafi ekologiyanın әsas istioqamәtini müәyyәn edir:

C.Darvin vә K.Marks

V.V.Dokuçayev vә A.İ.Voyekov

A.E.Fersman vә V.M.Qalşmidt

N.Kopernik vә Q.Qaliley

K.Marks vә F.Engels

Әrazi birliklәrinin әsas göstәricilәri hansıdır?

Qәdim Şәrqdә әtraf mühitlә bağlı sağlam hәyat tәrzi üçün zәruri olan amillәrdәn biridir:

XVII­XVIII әsrlәrdә istehsal sahәlәri üzrә yeni texnologiyalara әsaslanan dövlәtlәr hansılardır?

Tәbiәt dәyişikliklәrinin bağlı olduğu hadisәlәri müәyyәn edin:

Tәbiәtşünaslığın yaranması mәrhәlәlәrindәn biri hesab olunur:

Tәbiәtşünaslığın yaranmasının ikinci mәrhәlәsi hansıdır?

Tәbiәtşünaslığın yaranmasının üçüncü dğvrü necә adlanır?

әmәk vә istirahәt rejiminin düzgün tәşkili

torpağın düzgün qiymәtlәndirilmәsi

İnkişaf etmiş ölkәlәrdә

İnkişaf etmәkdә olan ölkәlәrdә

dini­fәlsәfi tәlimlәr dövrü

Elmi tәnәzzülü dövrü

proqressiv inkişaf dövrü

mәrhәlә­mexaniki vә metofiziki

Q.Qalileyә görә tәbiәtin dәrk edilmәsinin başlanğıcı nәdir?

Coğrafi­determinizm cәrәyanı nәyio tәdqiq edirdi?

Tәkamül nәzәriyyәsi nә vaxt , kim tәrәfindәn yarandı?

Yerin әmәlә gәlmәsi haqqında yeni ideyalar hansı dövrә tәsadüf edir?

XX әsrin әvvәllәrindәn başlayaraq ekoloji biliklәrin formalaşması nә ilә әlaqәdar olmuşdur?

Ekologiyanın predmetinin daxilindә hansı proses әsas yer tutur?

Ekologiyanın әsas vәzifәsinә nә daxildir?

canlı vә cansız alәmin sintezini

tәbiәtlә insan arasındakı qarşılıqlı tәsiri

elm ilә tәcrübәnin vәhdәtini

әmәk vәrdişlәri ilә istehsalı

tәbii şәrait ilә tәbii sәrvәtlәri

İqlimin dәyişmәsi ilә

Sәnayelәşmә vә urbanizasiyanın yüksәlişi ilә

Aqrar sahәnin genişlәnmәsi ilә

Tәhsil vә mәdәniyyәtin inkişafı ilә

Elmi­texniki tәrәqqi ilә

ekoloji hadisәlәrin varlığı

enerji vә üzvi maddәlәrin transformasiyası

ekoloji hadisәlәrin varlığı

ekologiya sahәsindә araşdırmalar aparmaq

enerji vә materiyanın qarşılıqlı tәsirinin açılması

mühitin çirklәnmәsinin qarşısını almaq

XX әsrin әvvәllәrindәn başlayaraq ekoloji biliklәrin formalaşması nә ilә әlaqәdar olmuşdur?

Ekologiyanın predmetinin daxilindә hansı proses әsas yer tutur?

Ekologiyanın әsas vәzifәsinә nә daxildir?

Müasir dövrdә ekologiya qarşısında duran vәzifәlәrdәn biridir?

Ekologiyanın әsas mәqsәdi nәdәn ibarәtdir?

Ekologiya elmi hansı sahәlәrә bölünür ?

Ekologiyanın әsas tәdqiqat obyekti nәdir?

Ekologiyanın bütöv bir sistem kimi tәşәkkül tapması hansı dövrә tәsadüf edir?

İqlimin dәyişmәsi ilә

Sәnayelәşmә vә urbanizasiyanın yüksәlişi ilә

Aqrar sahәnin genişlәnmәsi ilә

Tәhsil vә mәdәniyyәtin inkişafı ilә

Elmi­texniki tәrәqqi ilә

ekoloji hadisәlәrin varlığı

enerji vә üzvi maddәlәrin transformasiyası

enerji vә üzvi maddәlәrin transformasiyası

ekologiya sahәsindә araşdırmalar aparmaq

enerji vә materiyanın qarşılıqlı tәsirinin açılması

mühitin çirklәnmәsinin qarşısını almaq

ekoloji sistemlәrin mövcudluğu qanununu işlәmәk

ekoloji sistemlәrin dayanıqlığı nәzәriyyәsini işlәmәk

ekoloji amillәrin tәtbiqi

ekoloji qanunlara tabeçilik

ekoloji anlamın araşdırılması

nәzarәt sisteminin formalaşması

ekoloji sistemin tәbii mühitlә әlaqәsini aşkar etmәk

ekoloji tәhlükәsizliyin tәmini

tәbii vә antropogen senozların möhkәmliyi

biosferdә hadisәlәrә nәzarәt

elmi vә tәcrübi

nәzәri vә tәtbiqi

kimyәvi vә fiziki

Ekologiyanın әsas tәdqiqat obyekti nәdir?

Ekologiyanın әsas tәdqiqat obyekti nәdir?

Ekologiyanın әsas tәdqiqat obyekti nәdir?

Ekologiyanın әsas tәdqiqat obyekti nәdir?

Ekologiyanın әsas tәdqiqat obyekti nәdir?

XXI әsrin әvvәllәri

Ekologiyanın inkişaf tarixi neçә mәrhәlәyә bölünür?

Ekologiyanın bir elm kimi formalaşması, tәşәkkül tapması hansı mәrhәlәyә aid edilir?

Canlıların tәbiәtә vurduqları ziyan haqqında ilk dәfә kimlәr mәlumat vermişdir?

1798­ci ildә T.Maltus hansı konsepsiyanı yaratmışdır?

Tolerantlığın ekologiyasının tәdqiqatlarının aparılması neçәnci ildәn başlanmışdır?

İlk dәfә ekologiya elmini biologiyadan müstәqil bir sahә kimi ayıran vә ona ekologiya adını verәn kim

Ekoloji tәsirlәrin tәsnifatında hansı qruplar ayrılır?

XIX әsrin sonu XX әsrin әvvәli

XVII әsrin sonu XVIII әsrin әvvәli

2 vә 3 mәrhәlәyә

1 vә 2 mәrhәlәyә

J.Lamark vә T.Maltus

Pallasin vә Lipeyxin

biocoğrafiyanın meydana gәlmәsini

populyasiyanın eksponent tәnliyini

әtraf mühitә tәsir amillәrini

canlı alәmin tәbii qanunlarını

sistematik vә biotik

abiotik vә biotik

fundamental vә sadә

Oykologiya tarixi mәnbәlәrdәn mәlum olduğundan nә ilә mәşğul olmuşdur?

Oykumenizm nә ilә mәşğul olmuşdur?

Geoekologiya nın mәnasını izah edin:

Eramızdan әvvәl insanların ehtiyaclarını ödәyәn әsas tәsәrrüfat sahәlәri hansıdır?

İnsanların mәskunlaşmasının mühüm şәrtlәrini sәciyyәlәndirin

Qәdim Şәrq fәlsәfәsindә Zәrdüştdә hansı biliklәrin olduğu göstәrilir?

Yunan fәlsәfәsindә Aristotel, Hippokrat, Pliney vә b. Hansı ideyanın nümayәndәlәridirlәr?

populyativ vә analoji

dağıdıcı vә toplayıcı

insanın әmәk vәrdişlәri

insanın yayılması ilә

insanın mәşğuliyyәti ilә

әhalinin milli tәrkibi

elmlәrin vәhdәti ilә

mәskunlaşan әhalinin mәcmusu ilә

әhalinin fәaliyyәti ilә

әhalinin milli vә etnik tәrkibi ilә

insanların hәyat tәrzi ilә

yerin coğrafi mәkan anlayışı ilә birlәşdirilir

Yerin müxtәlif hissәlәrini göstәrir

Yer sәthinin quruluşudur

geoloji dövrlәrin tәzahürüdür

hasilat sәnayesi mәhsulları

toxuculuq mәmulatları istehsalı

müxtәlif sәnaye sahәlәri

bol su ehtiyatının olması

әlverişli iqlim,mәhsuldar torpaq

meşәsi zәngin olan әrazilәr

dini mәnsubiyyәtlәrin vacibliyi

tәbiәtlә insanlar arasında әlaqәlәrin

insanın әmәk fәaliyyәtinin

antropoloji vә irqi fәrqlәrin

lokal vә regional gәrginliklәrin

yerin quruluşu haqqında ideyanın

mühitin çirklәnmәsi ideyasının

daxili vә xarici tәsirlәrin

Antik vә ilkin feodal dövlәtlәrindә әrazi әmәk bölgüsülәrindәn istifadә edilmәsi ilә әlaqәdar hansı biliklәr

Antik dövrdәki yüksәlişlәr hansı dәnizin әlverişli tәbii şәraiti vә ehtiyatları ilә әlaqәdar idi?

Tәbii balansın pozulması nә ilә nәticәlәnir?

Feodalizmin inkişafı dövründә ekoloji gәrginliklәrin yaranması hansı әsrә tәsadüf edir?

Qәdim Şәrqdә әtraf mühitlә bağlı hәyat tәrzi üçün zәruri olan amillәrә aiddir:

Tәbii ehtiyatlardan intensiv istifadә vә manufaktura sәnayesinin inkişafı dövrü hansıdır?

Tәbiәt dәyişmәlәri ilә yaranan hadisәlәr nә adlanır?

Ekoloji proseslәrin öyrәnilmәsindә daha çox yer tutan elm hansıdır?

Microsoft Word Cografi Eko cavab az imtahan doc

biliklər,eyni zamanda ekoloji mahiyyət kəsb edən terminlər də formalaşırdı.

btidai dövrdə insanlar iqlimə və suya daha çox bağlı olmaqla ovçuluğa və

balıqçılığa da çox meyl göstərirdilər.Heyvandarlığın,əkinçiliyin,sənətkarlığın və

digər sahələrin yaranması ilə əlaqədar olaraq təbiət və ətraf mühit haqqında yeni

fikir,münasibətlər və ideyalar yaranırdı.

Sonrakı dövrlərdə bir çox elmi müvəffəqiyyətlərə baxmayaraq təbiət tarixinə

3) Qədim Şərqdə Ekologiya və ətraf mühitə mühafizə sahəsindəki naaliyyətlər.

Qədim Şərqdə, eləcə də Azərbaycanda insanların Ekologiya və ətraf mühitə

münasibət məsələlərində zəngin elmi nəticələrə malik olmuşlar.Bir şox qədim Şərq

alimləri əhalinin fəaliyyətində təbiət qanunlarına üstünlük vermişlər.Bunlara bn

Sinanı, bn Rüşdü, bn Məymunu, bn Abbası və başqalarını göstərmək olar.980-

1037-ci illərdə bn Sinanın elmi fəaliyyəti ekoloji məsələlərin də təhlilində maraq

doğururdu.Xüsusilə , bütün aləmdə təbii qanunauyğunluğun “hökm” sürməsi

ideyası əsas yer tuturdu.Onun “Tibb elminin qanunu” əsərində insan

ekologiyasında dair qiymətli nəzəri və praktiki məsələlər şərh edilir.Qədim Şərqdə

traf mühitlə bağlı xəstəliklərin profilaktikası və insanların sağlam həyat tərzi üçün

zəruri olan amillərin ən başlıcası kimi qiymətləndirilir və buraya aşağıdakılar aid

– ətraf mühiti mühafizə;

– yaşayış binalarının səmərəli qurulması;

– əmək və istirahət rejiminin düzgün təşkili;

– hisslərin düzgün nizamlanması;

– qidaların səmərəli təşkili;

– orqanizmin təmizlənməsi.

Qədim Şərqdə insanın səhhəti və ətraf mühitlə bağlı tədqiqatların məzmunu,

metodları və metodologiyası bu günkü ekoloji anlayışlar,ekoloji mədəniyyətlər

cəhətdən nəinki müasir tələblərə yaxındır,eyni zamanda qədim irsimizi öyrənməklə

ümumi ekologiyanın inkişafına böyük töhvələr verə bilər.

4) Canlı aləmin ətraf mühitdən asılılığının tədqiqi:

Ekoloji proseslər və münasibətlər haqqındakı ideyalar insanları tarix boyu

düşündürmüşdür.Hər bir dövrdə həmin məsələlərə münasibət müxtəlif

olmuşdur.Qədim insanlar yaşadıqları mühitin sirlərini kortəbii dərk etmələrinə

baxmayaraq təbiətin qlobal problemləri haqqındakı bilikləri məhdud idi.Getdikcə

mərhələlərdə,xüsusilə coğrafi kəşflərdən sonra təbiətin sistematik öyrənilməyə

başlanması təbiətşünaslığın inkişafına təsir göstərmiş və bu öz növbəsində ekoloji

proseslərin öyrənilməsində mühüm yer tutumuşdur.Ümumiyyətlə təbiətşünaslığın

yaranması aşağıdakı mərhələri keçmişdir:

Birinci mərhələ antik ölkələri,Misiri,Mesopotomiyanı və Çini əhatə

etməklə,təbiət haqqında ilkin elmi bilikləri insanların məişət-təsərrüfat

fəaliyyətini,proqnozları ön plana çəkmişdi.

dövrdür.Təbiətdən bəhs edən bir sıra elmlərdə elmi dəlillər kifayət etmədiyindən

təbiətə münasibət bayağılaşır,falçılığa,magiyaçılığa və s. üstünlük verilirdi.

Hər iki dövrdə elm və texnika bəsit olmaqla,məhsuldar qüvvələrin səviyyəsi

olduqca aşağı idi.Ona görə də təbiətşünaslıqda irəliləyişlər yox idi.Həmin dövr

XV-XVI əsrlərə qədər davam etmişdir.

Üçüncü nərhələ XVII əsrin əvvllərindən başlayaraq mərhələ-mexaniki və

metafiziki dövr adlanır.Bu dövrdə təbiətşünaslıqda təbii dəyişiklik və

münasibətlərin ardıcıl tədqiqi ilə yanaşı elmdən uzaqlaşma meylləri yaranırdı.XVII

və XVIII əsrdə istehsalın sənətkarliqdan manufakturaya keçməklə energetik

bazasının mexanikaya əsaslanması təbiətşünaslığa da təsir göstərirdi.Canlı

aləmin,onun ekoloji aləminin dərindən öyrənilməsində bu dövrdə bir şox alimlərin

,o cümlədən F.lamark,A.Humbolt,K.Berqman,A.Dekandol,Ç.Darvin,E.Hekkel və

başqalarının əməyi danılmazdır.

Ekologiyanın sahələri və öyrəndikləri (tam siyahı)

Əsas arasında ekologiyanın qolları Cəmiyyət ekologiyası, biyogeokimya, yanğın ekologiyası, mikroekologiya, mikrob ekologiyası, paleoekologiya və kimyəvi ekologiya fərqlənir.

Ekologiya, planetdə yaşayan canlılar ilə inkişaf etdikləri mühitdə mövcud olan təbii ehtiyatlar arasında yaradılan müxtəlif münasibətləri öyrənmək məqsədi daşıyan biologiya ilə əlaqəli bir elmdir.

Bu münasibətlər qarşılıqlı xarakter daşıyır və müəyyən bir ssenarini təşkil edən mənbələrin mövcudluğunda əhəmiyyətli dəyişikliklər göstərə bilən müxtəlif faktorları çox təsir edə bilər.

Ekologiyanın ən vacib sahələri

Biogeoqrafiya

Biogeoqrafiya, Yer kürəsində yaşayan müxtəlif canlıların necə paylandığını analiz edən ekologiyanın bir hissəsidir. Bu elm xüsusilə bu yayılma səbəblərinin və digər canlılara və təbii fəzalara təsirinin əsasını düşünür.

Bəzi müəlliflər bu tədqiqat sahəsini biosferin coğrafiyası kimi tanıyırlar. Fiziki coğrafiyanın, həmçinin biologiyanın və xüsusən ekologiyanın vacib bir hissəsi hesab olunur.

Kimyəvi ekologiya

Bu ekologiya sahəsi canlılarla birbaşa fərqli dinamiklərdə iştirak edən və mənşəyi sırf bioloji olan müxtəlif kimyəvi birləşmələrin analizinə yönəlmişdir.

Kimyəvi ekologiyanın əsas tədqiqat mənbələri varlıqların çoxalması, böyüməsi və həyatda qalması ilə əlaqəli proseslərdə mühüm iştirak edən elementlərdir.

Tətbiqi ekologiya

Bu elm, müəyyən bir ekoloji problemi həll etmək üçün ekoloji metod və anlayışların spesifik tətbiqinə yönəlmişdir.

Bir çox halda tətbiq olunan ekologiya, daxili tarazlığı insanların və təşkilatların zərərli tətbiqləri ilə pozulmuş yerlərin bərpasına yönəldir.

Biyogeokimya

Biyogeokimyanın tədqiqat obyekti, planetin canlıları ilə bunlara xas olan zülallar, lipidlər və karbohidratlar kimi digər geokimyəvi elementlər arasında yaranan qarşılıqlı əlaqədir.

Bu tədqiqat sahəsinin töhvəsi canlıların proseslərinin dərinləşməsidir; Bu biliklərə əsaslanaraq hər növün xüsusiyyətlərini daha yaxşı anlamaq və yarana biləcək çətinlikləri gözləmək mümkündür.

İcma ekologiyası

Bu tip ekologiya diqqətini müəyyən bir növün fərd qrupları olan icmalara yönəldir. İcma ekologiyası olaraq da bilinir.

Bütövlükdə bu cəmiyyətlər xüsusi davranışlara sahibdirlər və təbii mühitlərinə müəyyən şəkildə reaksiya verirlər və icma ekologiyası bu davranışları və nəticələrini təhlil etməkdən məsuldur.

Ekoloji ardıcıllıq

Bu termin müəyyən bir müddət ərzində müəyyən bir ekoloji cəmiyyətdə yaranan dəyişikliklərə aiddir.

Bu dəyişikliklər mütərəqqi olması ilə xarakterizə olunur və sözügedən icmanın tərkibinə mühüm təsir göstərir. Ekoloji ardıcıllıq sayəsində növlərin mənşəyi və necə inkişaf etdikləri barədə daha dərindən öyrənmək mümkündür.

Ekofiziologiya

Bu ekologiya sahəsi səylərini birbaşa təbii şəraitdə fizioloji proseslərin analizinə yönəldir.

Bu, bu proseslərin istilik, digər varlıqların müdaxiləsi və digər ətraf mühit şərtləri kimi onlara təsir edən bütün elementlərin ortasında müşahidə ediləcəyini nəzərdə tutur. Bu müşahidənin məqsədi təhlil olunan varlıqların mühitinin ortasında hansı davranışda olduğunu müəyyənləşdirməkdir.

Ekotoksikologiya

Ekotoksikologiyanın əsas məqsədi ətraf mühitə daxil olan zəhərli tullantıların təyinatının nə olduğunu, həmçinin riskləri minimuma endirməyin və çirklənmiş mühitə çox böyük təsir göstərməməyin necə mümkün olduğunu təhlil etməkdir.

Zəhərli maddələrin təsirini müəyyənləşdirmək üçün ekotoksikologiya, digər amillər arasında sözügedən elementin nə qədər çirkləndirdiyini və nə qədər müddətə məruz qaldığını nəzərə alır.

Landşaft ekologiyası

Ekologiyanın bu sahəsi bir mənzərənin bütün komponentləri arasındakı əlaqələri təhlil edir: müvəqqəti elementlərdən daha struktur olanlara, eyni zamanda mədəni sahəni nəzərə alır.

Bu tədqiqat sahəsinin əsas funksiyası, canlıların hər icmasına uyğun fərqli mənzərələrin anlaşılması və müdafiəsi sayəsində növlərin qorunmasını təşviq etməkdir.

Yanğın ekologiyası

Atəş ekologiyası tədqiqatını bu təbii fenomenə və təmasda ola biləcəyi digər biomüxtəlifliyin amillərinə təsir göstərə biləcəyinə yönəldir.

Bu elm fərqli ekosistemlərin yanğından necə təsirləndiyini təhlil etdiyi üçün tarixi məlumatlara əsaslanır. Təsirə məruz qalan ərazidə yaşayan canlıların yaşadıqları dəyişiklikləri də ətraflı araşdırır.

Funksional ekologiya

Funksional ekologiya vasitəsi ilə onların necə işlədiyini və ekologiya sistemlərinin quruluşunun nə olduğunu tam anlamağa çalışırıq. Əsas məqsəd spesifik və dəqiq biliklərin təbliği sayəsində onların qorunmasını təşviq etməkdir.

Eynilə, funksional ekologiya təbii ehtiyatlardan adekvat istifadəni müdafiə edir. İqtisadi, sosial və mədəni məlumatları əhatə etdiyi üçün bu səbəbdən çoxsahəli bir elm kimi qəbul edilə bilər.

Qlobal ekologiya

Qlobal ekologiya ətraf mühit problemlərini multidisipliner yanaşmalardan həll edən elmdir. Biyokimyəvi mənşəli təbii elementlərin təsirini sözügedən problemlə əlaqəli cəmiyyətlərin davranışları ilə birlikdə nəzərdən keçirir.

Bu fənnin ən inkişaf etmiş nöqtələrindən biri dünyadakı iqlim dəyişikliyinin səbəb və təsirlərinə uyğundur.

Makroekologiya

Makroekologiya geniş miqyaslı ekoloji proseslərin, ən böyük təsiri olan və daha geniş meydana çıxanların dərin təhlili ilə xarakterizə olunur.

Bu intizam bioloji cəmiyyətlərin davranışları ilə əlaqəli nümunələrin yaradılmasına imkan verir, daha sonra nəzərdən keçirilə bilər və lazım olduqda makroekologiya ilə əlaqəli digər fənlər tərəfindən düzəldilir.

Dəniz ekologiyası

Ekologiyanın bu sahəsi dənizdə yaşayan canlılar arasındakı əlaqələrin və ətraf mühitlə qarşılıqlı münasibətlərinin öyrənilməsinə həsr edilmişdir.

Bu qarşılıqlı təsirlərə, insanlar tərəfindən həyata keçirilən fəaliyyətlər və digər növlərin müəyyən dinamiklərə müdaxiləsi daxildir. Dəniz ekologiyasında nəzərə alınan elementlər arasında, bir çox başqaları arasında qidalanma, çoxalma və davranış prosesləri fərqlənir.

Mikrob ekologiyası

Mikrobial ekologiya xüsusi olaraq mikroorqanizmlərə yönəlmişdir. Planetin ən kiçik varlığı olmasına baxmayaraq, mövcud olan bütün ekosistemlərə böyük dərəcədə təsir göstərirlər.

Bu tədqiqat sahəsinin əsas məqsədi fərqli varlıqların quruluşunun nə olduğunu və mikroorqanizmlərin onlara həm birbaşa, həm də dolayı şəkildə hansı şəkildə təsir göstərdiyini daha yaxşı başa düşməkdir.

Paleoekologiya

Bu ekologiya şöbəsi, müxtəlif növlərin təkamülünün necə inkişaf etdiyini və ətraf mühitdən necə təsirləndiyini anlamaq məqsədi ilə tədqiqatını dəniz canlılarının fosillərinin analizinə əsaslanır.

Keçmişdəki ekoloji mühitləri fosillərdən, xüsusən də sporlardan və tozcuqlardan bərpa edə bilmək çox vacib bir elmdir.

Demoqrafik ekologiya

Bu qol populyasiya ekologiyası olaraq da bilinir və əsas məqsədi eyni növ varlıqlarının icmalarının xüsusiyyətlərini öyrənməkdir.

Bu intizam xüsusilə cəmiyyətin nə qədər müxtəlif olduğu, sosial quruluşunun və ölçüsünün nə olduğu kimi məqamları nəzərə alır. Bu reyestri bilməklə davranışları proqnozlaşdırmaq və müəyyən bir yaşayış mühitinin qorunmasını təşviq etmək üçün çox faydalı məlumatlara sahib olmaq mümkündür.

Kəmiyyət ekologiyası

Ədədi ekologiya olaraq da bilinir. Əsas məqsədi ekoloji təhlillərdə statistik metodların tətbiqidir.

Bu işin məqsədi müşahidələrə əsaslanan analizlərə rəsmi dəstək vermək və əldə edilmiş statistik nəticələr vasitəsilə strategiyalar yaratmaqdır.

Eynilə, kəmiyyət ekologiyası vasitəsi ilə fərqli növlərin fərdləri arasında, eləcə də təbii mühitləri arasında hansı əlaqələrin olduğunu konkret və statistik bir şəkildə müəyyən etmək mümkündür.

Ekoloji bərpa

Ekoloji bərpa müxtəlif fəaliyyətlər nəticəsində pozulmuş təbii fəzalara həsr edilmişdir.

Bu intizamın məqsədi bu ssenariləri bərpa etməyə kömək etməkdir: bir tərəfdən orijinal əlverişli şərtlərin geri qaytarılmasına çalışmaq; digər tərəfdən gələcəyə baxaraq bu mühitlərin qorunmasını istəmək.

Bu yanaşmaları həyata keçirərkən bir cəmiyyətin sosial, mədəni, siyasi və iqtisadi cəhətləri nəzərə alınır.

Torpaq ekologiyası

Torpaq ekologiyası canlı orqanizmlər, iqlim və digər komponentlər arasında mövcud olan əlaqələri və torpaqların inkişafı nəzərə alır.

Bu intizam, eyni zamanda torpaq elementlərinin müxtəlif canlıların həyat dövrlərinə birbaşa müdaxilə etdiyini, sonuncunun istifadə etdiyi qida və bitkilərin mövcudluğunu nəzərə alır.

Nəzəri ekologiya

Riyazi ekologiya olaraq da bilinir. Ekologiyanın bu sahəsi ətraf mühitin deqradasiyası nəticəsində yaranan ekoloji dəyişiklikləri proqnozlaşdırmaq üçün riyazi modellərə əsaslanır.

Bu dəyişikliklər insanlar tərəfindən həyata keçirilən zərərli fəaliyyətlər nəticəsində yaranır.

Bu ekologiyanın əsas funksiyalarından biri növlərin yox olmasının qarşısını almaq və ən həssas vəziyyətdə olanları qorumağa çalışmaqdır.

Ekoloji iqtisadiyyat

Yaşıl iqtisadiyyatın əsas məqsədi davamlılığı axtarmaqdır. Bunun üçün sosial, mədəni, siyasi və təbii ki, iqtisadi cəhətdən ətraf mühit elementlərini də nəzərə alır.

Bu intizamın mərkəz nöqtəsi, davamlılığına əsaslanan və daxil olan komponentlərin, tullantıların və enerjinin miqdarı və keyfiyyətinə görə iqtisadi bir modelin nə qədər canlı olduğunu analiz etməkdir.

İnsan ekologiyası

İnsan ekologiyası tədqiqatlarını həm təbii, həm də süni mühitlərlə insanlar arasında mövcud olan münasibətlər üzərində qurur.

Başqa şeylər arasında sosial, mədəni və iqtisadi sahələr qədər elementləri müxtəlif saydığı üçün bir çox baxış və çox yanaşma tərzi var. Bu səbəbdən psixologiya, coğrafiya, epidemiologiya, antropologiya və sosiologiya kimi sahələrdən mütəxəssislər müdaxilə edirlər.

Sosial ekologiya

Sosial ekologiya, insanların öz sistemlərinin təmasda olduqları ətraf mühit sistemləri ilə necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu analiz etməyə yönəlmişdir.

Ekologiyanın bu qolu insanların təbii və qurulmuş mühitləri ilə sıx əlaqəli olduğu əsasından başlayır, buna görə də həmişə böyük təsir göstərən münasibətlər və qarşılıqlı əlaqələr olacaqdır.

Ekoloji sağlamlıq

Ekologiyanın bu qolu vasitəsi ilə yerlər və təbii sərvətlərin qorunmasına uyğun olaraq insan rifahını axtarmağa səylər artır.

Ekoloji sağlamlıq, şəhərsalma, heyvandarlıq, qoruma, təkrar istifadə strategiyaları və enerjinin uyğun formaları və istifadəsinə vurğu edən əkinçilik anlayışını təşkil edən tətbiqlər arasında digərləri də seçilir.

Sənaye ekologiyası

Sənaye ekologiyası səylərini sənaye fəaliyyətlərinin ətraf mühitin qorunmasına və qorunmasına təsir etməməsinə (və hətta təşviq etməsinə) imkan verən strategiyaların yaradılmasına həsr edir.

Mühəndisliyin bir sahəsi hesab edilə bilər və əsas məqsədi tamamilə davamlı cəmiyyətlərin və sistemlərin yaradılmasını axtarmaqdır.

Əsas hərəkətlərdən biri, sənaye sahələrindəki tullantıların başqaları üçün xammal ola biləcəyinə, sənaye fəaliyyətlərindən gələn tullantıların maksimuma endirilməsinə uyğun gəlir.

İnformasiya ekologiyası

Bu intizam ekologiyadan daha çox məlumatla əlaqələndirilir, lakin sonuncudan ilhamlandığı üçün bu siyahıda xatırlatmağa dəyər.

İnformasiya ekologiyası, səylərini bir-birindən müxtəlif yollarla asılı olan, insan, süni və siyasi olan müxtəlif elementlərin təsiri altında olan şəbəkəli bir sistem kimi iş mühitində məlumatları qəbul etməyə yönəldir.

İnformasiya ekologiyasının əsas şərtləri yuxarıda göstərilən sistemlər içərisində ən vacib şeyin arxasında duran insanlar olmasıdır.

İstinadlar

1. Cantabria Universitetində “Biogeoqrafiya: konsepsiya və ilkin mülahizələr”. 5 dekabr 2019-cu ildə Cantabria Universitetindən alındı: ocw.unican.es
2. EcuRed-də “kimyəvi ekologiya”. 5 dekabr 2019-cu ildə EcuRed-dən alındı: ecured.cu
3. Wikipedia-da “Biogeochemistry”. 5 dekabr 2019-cu il tarixində Wikipedia: wikipedia.org saytından alındı
4. Xan Akademiyasında “Yaşıl Varis”. 5 dekabr 2019-cu ildə Xan Akademiyasından alındı: es.kahnacademy.org
5. Anta, A. “Ekofizyoloji: bu nədir və nümunələr” Yaşıl Ekologiyada. 5 dekabr 2019-cu il tarixində Green Ecology: ecologiaverde.com saytından alındı
6. Puig, A. Conicet Mendoza’da “Ekotoksikologiya”. 5 dekabr 2019 tarixində Conicet Mendoza’dan alındı: mendoza.conicet.gov.ar
7. Twenergy-də “landşaft ekologiyası nədir”. 5 dekabr 2019-cu il tarixində Twenergy: twenergy.com saytından alındı
8. Gülis, M. “Atəş ekologiyası: bütün yanğınlar zərərlidirmi?” 20 dəqiqədə. 5 dekabr 2019-cu il tarixdə 20 dəqiqədən etibarən alındı: 20minutos.es
9. Ekologiya İnstitutunda “Funksional ekologiya”. Ekologiya İnstitutundan 5 dekabr 2019-cu ildə alındı: inecol.mx