Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari. AKT texnologiyalari
Fanning vazifasi – talabalarga tayyor dori turlarini laboratoriya sharoitida tayyorlash uchun texnologiYNing nazariy va amaliy masalalarini echa olishga etarli bo‘lgan ko‘nikmalarni egallashga va uni qo‘llashga, shuningdek laboratoriya asbob-uskunalari va apparatlari bilan ishlashni o‘rgatishdan iborat.
Dori vositalarining sanoat texnologiyasi
“Tayyor dori turlari texnologiyasi” fanining o‘quv fani sifatidagi ahamiyati, talabalarda mutaxassislik mahoratini mukammal shakllantirish, ularda laboratoriya sharoitida tayyor dori turlarini tayyorlash texnologiyasi bo‘yicha umumiy ko‘nikmalar hosil qilishdan iborat.
O‘quv dasturida farmatsevtika fani va amaliyotining, farmatsevtik ishlab chiqarishning uzok kelajakka mo‘ljallangan istiqbollari yoritilgan shuningdek, fanni farmatsevtik texnologiya va sog‘liqni saqlash amaliyotiga yaqinlashtirish to‘laligicha asoslab berilgan.
Ishchi dastur bir qator horigiy adabiyotlar, jumladan Sandeep Nema, John D. Ludwig (2010) Pharmaceutical Dosage Forms – Parenteral Medications, Third Edition: Volume 2: Facility Design, Sterilization and Processing., CRC Press; 3 edition (August 26, 2010) va Kenneth E. Avis, Herbert Lieberman, Leon Lachman Pharmaceutical Dosage Forms: Parenteral Medications, Second Edition, Volume 2. 2nd Edition., Informa Healthcare; 2 edition (November 12, 1992) bilan boyitildi. Ayrim mavzularga ushbu adabiyotlardan olingan ma’lumotlar asosida o’zgartirihlar kiritildi.
Fanning maqsad va vazifalari
“Tayyor dori turlari texnologiyasi” fanining o‘quv fani sifatidagi vazifasi, mutaxassislik mahoratini egallash, laboratoriya sharoitida tayyor dori turlarini tayyorlash texnologiyasi bo‘yicha umumiy ko‘nikmalar hosil qilish, hamda ularni zamonaviy texnologiya nuqtai-nazaridan tayyorlash uslubini takomillashtirishdan iborat.
O‘quv dasturida tayyor dori turlarini laboratoriya sharoitida tayyorlash texnologiyasi bo‘yicha fanning va amaliyotining uzoq kelajakka mo‘ljallangan istiqbollari yoritilgan. Bu kurs qattiq, yumshoq, suyuq va boshqa turdagi dori shakllari, shuningdek oddiy va murakkab tayyor dori turlarini laboratoriya sharoitida tayyorlash texnologiyasini o‘rganishga mo‘ljallangan bo‘lib, unda dori va yordamchi moddalarning o‘zaro mutanosibiligi, ular orasidagi bog‘lanishlar, ularni tayyor dori turlarining tarkibi uchun tanlash imkoniyatlari bayon etilgan.
Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarda tayyor dori turlarini tarkibini tanlash, laboratoriya sharoitida tayyorlanish texnologiyasi bo‘yicha tushunchaarini shakllantirish va rivojlantirish, o‘zining fikr mulohaza va xulosalarini asosli tarzda aniq bayon etishga o‘rgatish hamda egallagan bilimlar bo‘yicha ko‘nikma va malakalarni shakllantirishdir.
Fanning vazifasi – talabalarga tayyor dori turlarini laboratoriya sharoitida tayyorlash uchun texnologiYNing nazariy va amaliy masalalarini echa olishga etarli bo‘lgan ko‘nikmalarni egallashga va uni qo‘llashga, shuningdek laboratoriya asbob-uskunalari va apparatlari bilan ishlashni o‘rgatishdan iborat.
Fan bo’yicha talabaning malakasiga qo’yiladigan talablar
“Tayyor dori turlari texnologiyasi” fanini o‘zlashtirish jarayonida bakalavr:
– laboratoriya sharoitida tayyor dori turlarini tayyorlash texnologiyasi borasida farmatsevtik texnologiya, bu texnologiya uchun zarur bo‘lgan me’yoriy texnik xujjatlar, unga ko‘yilgan talablar, texnologiya uchun zarur bo‘lgan asosiy va yordamchi moddalar, asbob-uskunalar va apparatlar, shuningdek tayyor dori turlarining ta’rifi, tavsifi va tasnifi, laboratoriya sharoitida tayyor dori turlarini tayyorlash uchun eng kulay va oddiy hamda sodda usulni tanlashni bilishi kerak;
– dori turlarini tayyorlash uchun farmatsevtik texnologiYNi tashkil kilish bo‘yicha texnologiyaga va asosiy va yordamchi moddalarga qo‘yilgan talablar, dori va yordamchi moddalarni to‘g‘ri tanlash, dori turini tayyorlash bo‘yicha ularni umumiy va o‘ziga xos tayyorlanish texnologiyalariga, shuningdek ularni tayyorlashda ishlatiladigan asbob-uskunalar bilan ishlay olish borasida aloxida ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak;
– dori turlarini tayyorlashda farmatsevtik texnologiYNi to‘g‘ri tashkil qilish, unda ishlatiladigan boshlang‘ich materiallarni to‘g‘ri tanlash, dori turini tayyorlash uchun zarur bo‘lgan asbob-uskuna va apparatlarni ishlatish, ularni tegishli parametrlarini ish rejimiga moslashtirish, ularni ish unumdorligini oshirish bo‘yicha o‘z malakalariga ega bo‘lishi kerak.
O’quv rejadagi boshqa fanlar bilan bog’liqligi
“Tayyor dori turlari texnologiyasi” fani umumkasbiy fan xisoblanib, 7- va 8-semestrlarda o‘qitiladi. Dasturni amalga oshirish o‘quv rejasida rejalashtirilgan matematik va tabiiy-ilmiy fanlar (oliy matematika, informatika va informatsiyaon texnologiyalar, fizika, anorganik kimyo, organik kimyo, fiziologiya anatomiya asoslari bilan, botanika, ekologiya), umumkasbiy fanlar (analitik kimyo, fizik va kolloid kimyo, biologik kimyo, toksikologik kimyo, patologiya, klinik farmatsiya farmakokinetika asoslari bilan, farmakologiya, mikrobiologiya, gigiena, birinchi tibbiy yordam, lotin tili, farmatsevtika ishini tashkil qilish, farmakognoziya, farmatsevtik texnologiya, tibbiyot va farmatsevtika tovarshunosligi, farmatsevtika iqtisodiyoti, farmatsevtik kimyo, biotexnologiya) dan etarli bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishlik talab etiladi.
Fanni o’qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar
“Tayyor dori turlari texnologiyasi” fanini o‘zlashtirish uchun o‘qitishning ilg‘or va zamonaviy usullaridan foydalanish hamda YNgi informatsion-pedogogik texnologiyalarni o‘quv jarayoniga tatbiq qilish muhim ahamiyatga egadir. Fanni o‘zlashtirishda zamonaviy axborot texnologiyalari: eng oxirigi, YNgi darslik, o‘quv va uslubiy qo‘llanmalar, ma’ruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallar, virtual stendlar hamda ishchi holatdagi asbob-uskunalar va apparatlarning tayyor dori turlarini laboratoriya sharoitida tayyorlanish texnologiyasidagi namunalari va maketlaridan foydalaniladi. Ma’ruza va laboratoriya mashg‘ulotlar mos ravishdagi ilg‘or pedogogik texnologiyalariga (“blits-so‘rov”, “stol ustidagi ruchka”, “kaynoq kartoshka”, “sen menga – men senga”, “aqliy hujum” va boshqalar) asosan olib boriladi.
Fanni o‘qitishda zamonaviy axborot texnologiyalarni qo‘llashda fanni o‘zlashtirish uchun omil bo‘ladigan zamonaviy axborot texnologiyalarning ahamiyati va o‘rni ochib beriladi. Jumladan, pedagogik jarayonni jadallashtirish maqsadida axborot texnologiyasi va texnik vositalardan foydalanish samaradorligini oshiruvchi didaktik vositalardan keng foydalanish zarur. O‘quv jarayoni uchun zarur moddiy-texnik bazani yaratish lozim.
Fanni o‘qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qo‘llashda ta’lim jarayonini optimallashtirish uchun omil bo‘ladigan pedagogik texnologiyalarni qo‘llash mexanizmlari ko‘rsatiladi. Dars jarayonida qo‘llaniladigan pedagogik amaliyotga ilmiy asoslangan pedagogik texnologiyalardan (“Fikrlar xujumi”, “Klaster” metodi, “Bumerang”, “Skorobey”, “Tarozi”, “Elpig‘ich” texnologiyasi va boshqalar) tanlab olish imkoniyatidan foydalanish kerak. Bundan tashqari pedagogik jarayon natijalarini xolisona baholash (Test usuli, reyting tizimi, talabaning bilim va ko‘nikmalarini egallash jarayonini nazorat etish) maqsadga muvofiq
Pedagogik texnologiyalar asosida yaratilgan fanga oid o‘quv majmualar beriladi.
“Tayyor dori turlari texnologiyasi” kursini loyihalashtirishda quyidagi asosiy konseptual yondoshuvlardan foydalaniladi:
Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim. Bu ta’lim o‘z mohiyatiga ko‘ra ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini to‘laqonli rivojlanishlarini ko‘zda tutadi. Bu esa ta’limni loyihalashtirilayotganda, albatta, ma’lum bir ta’lim oluvchining shaxsini emas, avvalo, kelgusidagi mutaxassislik faoliyati bilan bog‘liq o‘qish maqsadlaridan kelib chiqqan holda yondoshilishni nazarda tutadi.
Tizimli yondoshuv. Ta’lim texnologiyasi tizimning barcha belgilarini o‘zida mujassam etmog‘i lozim: jarayonning mantiqiyligi, uning barcha bo‘g‘inlarini o‘zaro bog‘langanligi, yaxlitligi.
Faoliyatga yo‘naltirilgan yondoshuv. Shaxsning jarayonli sifatlarini shakllantirishga, ta’lim oluvchining faoliyatni aktivlashtirish va intensivlashtirish, o‘quv jarayonida uning barcha qobiliyati va imkoniyatlari, tashabbuskorligini ochishga yo‘naltirilgan ta’limni ifodalaydi.
Dialogik yondoshuv. Bu yondoshuv o‘quv munosabatlarini yaratish zaruriyatini bildiradi. Uning natijasida shaxsning o‘z-o‘zini faollashtirishi va o‘z-o‘zini ko‘rsata olishi kabi ijodiy faoliyati kuchayadi.
Hamkorlikdagi ta’limni tashkil etish. Demokratik, tenglik, ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi faoliyat mazmunini shakllantirishda va erishilgan natijalarni baholashda birgalikda ishlashni joriy etishga e’tiborni qaratish zarurligini bildiradi.
Muammoli ta’lim. Ta’lim mazmunini muammoli tarzda taqdim qilish orqali ta’lim oluvchi faoliyatini aktivlashtirish usullaridan biri. Bunda ilmiy bilimni ob’ektiv qarama-qarshiligi va uni hal etish usullarini, dialektik mushohadani shakllantirish va rivojlantirishni, amaliy faoliyatga ularni ijodiy tarzda qo‘llashni mustaqil ijodiy faoliyati ta’minlanadi.
Axborotni taqdim qilishning zamonaviy vositalari va usullarini qo‘llash – yangi kompyuter va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayoniga qo‘llash.
O‘qitishning usullari va texnikasi. Ma’ruza (kirish, mavzuga oid,vizuallash), muammoli ta’lim, keys-stadi, pinbord, paradoks va loyihalashusullari, amaliy ishlar.
O‘qitishni tashkil etish shakllari: dialog, polilog, muloqothamkorlik va o‘zaro o‘rganishga asoslangan frontal, kollektiv va guruh.
O‘qitish vositalari: o‘qitishning an’anaviy shakllari (darslik,ma’ruza matni) bilan bir qatorda – kompyuter va axborot texnologiyalari.
Kommunikatsiya usullari: tinglovchilar bilan operativ teskarialoqaga asoslangan bevosita o‘zaro munosabatlar.
Teskari aloqa usullari va vositalari: kuzatish, blits-so‘rov, oraliqva joriy va yakunlovchi nazorat natijalarini tahlili asosida o‘qitishdiagnostikasi.
Boshqarish usullari va vositalari: o‘quv mashg‘uloti bosqichlarinibelgilab beruvchi texnologik karta ko‘rinishidagi o‘quv mashg‘ulotlarinirejalashtirish, qo‘yilgan maqsadga erishishda o‘qituvchi va tinglovchiningbirgalikdagi harakati, nafaqat auditoriya mashg‘ulotlari, balkiauditoriyadan tashqari mustaqil ishlarning nazorati.
Monitoring va baholash: o‘quv mashg‘ulotida ham butun kurs davomidaham o‘qitishning natijalarini rejali tarzda kuzatib borish. Kurs oxiridatest topshiriqlari yoki yozma ish variantlari yordamida tinglovchilarningbilimlari baholanadi. Testtizimi hamda tayanch so‘z va iboralar asosida oraliq va yakuniy nazoratlaro‘tkaziladi.
“Tayyor dori turlari texnologiyasi ” fanidan mashg’ulotlarning mavzular va soatlar bo’yicha taqsimlanishi: Kasb ta’limi, farmatsiya (DMI, SSS, KF).
toriya mashg’u-
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari. AKT texnologiyalari
AKT (axborot-kommunikatsiya texnologiyalari) – bu kompyuter qurilmalari, shuningdek telekommunikatsiyalar yordamida amalga oshiriladigan axborot bilan o’zaro ta’sir qilish jarayonlari va usullari.
AKTning zamonaviy jamiyatdagi o’rni
Hozirgi kunda insonga media texnologiyalar ta’sirining doimiy o’sib borishini kuzatish mumkin. Ular bolalarga ayniqsa kuchli ta’sir ko’rsatadi: hatto yigirma yil oldin ham bola kitob o’qishdan ko’ra film tomosha qilishni afzal ko’radi. Biroq, bugungi kunda kuchli matbuot, reklama, kompyuter texnologiyalari, elektron o’yinchoqlar, o’yin pristavkalari va boshqalar ostida bugungi yoshlar haqiqatdan tobora uzoqlashmoqda. Endi, agar talaba kitob o’qishdan qochib qutula olmasa, u endi kutubxonaga bormaydi, balki uni planshetiga yuklab oladi. Ko’pincha siz quyidagi rasmni kuzatishingiz mumkin: bir guruh yoshlar parkda, maydonda yoki savdo-ko’ngilochar majmuada o’tirishadi, ular bir-biri bilan muloqot qilishmaydi, barcha e’tiborlari smartfonlar, planshetlar, noutbuklarga qaratilgan. Agar ushbu hodisa kuzatishda davom etsa, yaqinda bolalar qanday qilib muloqot qilishni butunlay unutishadi. Shunday qilib, sayyoramizdagi ko’plab mamlakatlarning ta’lim vazirliklari maktab o’quvchilari orasida jonli muloqotga va umuman o’rganishga bo’lgan qiziqishni rivojlantirish o’rniga, eng kam qarshilik ko’rsatish yo’lini tutishga va bolalarga o’zlari xohlagan narsani berishga qaror qilishdi. Ba’zi ekspertlarning fikriga ko’ra, bolaning miyasi yangi ma’lumotlarni ko’ngilochar shaklda taqdim etilsa, yaxshiroq qabul qiladi, shu sababli ular darsda taqdim etilgan ma’lumotlarni media vositalar yordamida osonlikcha idrok etadilar (bu borada bugungi kunda ta’lim sohasida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish doimiy ravishda o’sib bormoqda). Bu bilan bahslashish qiyin, ammo, axir, bunday ta’lim jarayonining tanga tomoni shundaki, bolalar o’qituvchi bilan aloqani to’xtatadilar, ya’ni fikrlash qobiliyati pasayadi. Ta’lim jarayonini zeriktirmaydigan va har doim bolaning yangi bilimga chanqog’ini qo’llab-quvvatlaydigan qilib qayta qurish yaxshiroqdir. Ammo bu masala rasmiylarning vijdonida qoldirilishi kerak bo’ladi.
Aloqa va axborot texnologiyalari kontseptsiyasi
Zamonaviy jamiyatdagi axborotlashtirish jarayonlari, shuningdek ular bilan chambarchas bog’liq bo’lgan ta’lim faoliyatini isloh qilish zamonaviy AKTni takomillashtirish va keng tarqatish bilan tavsiflanadi. Ular zamonaviy masofaviy va ochiq ta’lim tizimida ma’lumotlarni uzatish va o’qituvchi va talaba o’rtasidagi o’zaro aloqani ta’minlash uchun faol foydalanilmoqda.Bugungi kunda o’qituvchi nafaqat AKT sohasida ko’nikmalarga ega bo’lishi, balki ularning to’g’ridan-to’g’ri faoliyatida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining professional qo’llanilishi uchun ham javobgar bo’lishi shart.
“Texnologiya” atamasi bizga yunon tilidan kelgan va tarjimada “fan” degan ma’noni anglatadi. Ushbu so’zning zamonaviy tushunchasi muhandislik va ilmiy bilimlarni muayyan amaliy muammolarni hal qilishda qo’llashni o’z ichiga oladi. So’ngra axborot-kommunikatsiya texnologiyasi bu axborotni o’zgartirish va qayta ishlashga qaratilgan texnologiya. Ammo bu hammasi emas. Aslida, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari – bu turli xil mexanizmlar, qurilmalar, algoritmlar, ma’lumotlarni qayta ishlash usullarini tavsiflovchi umumlashtiruvchi tushuncha. Eng muhim zamonaviy AKT qurilmasi bu zarur dasturiy ta’minot bilan jihozlangan kompyuter. Ketma-ket ikkinchisi, ammo unchalik muhim bo’lmagan uskunalar ularga joylashtirilgan ma’lumotlar bilan aloqa vositasidir.
Zamonaviy ta’lim tizimida qo’llaniladigan AKT vositalari
Ta’lim tizimining axborot muhiti uchun AKT texnologiyasining asosiy vositasi bu zarur dasturiy ta’minot (tizimli va amaliy, shuningdek vositalar) bilan jihozlangan shaxsiy kompyuterdir. Tizim dasturiy ta’minoti birinchi navbatda operatsion dasturlarni o’z ichiga oladi. Bu barcha kompyuter dasturlarining uskunalar va kompyuter foydalanuvchisi bilan o’zaro ta’sirini ta’minlaydi. Ushbu toifaga shuningdek, xizmat ko’rsatish va yordam dasturlari kiradi. Amaliy dasturlarga axborot texnologiyalari vositasi bo’lgan dasturiy ta’minot – matnlar, grafikalar, jadvallar va boshqalar bilan ishlash kiradi. Zamonaviy ta’lim tizimi so’zga ishlov beruvchilar, taqdimotlar, elektron jadvallar, grafikalar tayyorlash kabi universal amaliy ofis dasturlari va AKT vositalaridan keng foydalanadi. paketlar, tashkilotchilar, ma’lumotlar bazalari va boshqalar.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish
Kompyuter tarmoqlari va shunga o’xshash vositalarni tashkil qilish bilan ta’lim jarayoni yangi sifatga o’tdi. Avvalo, bu dunyoning istalgan nuqtasidan tezkor ma’lumot olish qobiliyatiga bog’liq. Internetning global kompyuter tarmog’i tufayli sayyoramizning axborot resurslariga (elektron kutubxonalar, fayllar omborlari, ma’lumotlar bazalari va boshqalar) bir zumda kirish imkoniyati paydo bo’ldi. Ushbu mashhur manba ikki milliarddan ortiq turli multimedia hujjatlarini nashr etdi. Tarmoq kirish imkoniyatini ochadi va boshqa keng tarqalgan AKT texnologiyalaridan, shu jumladan yangiliklar guruhlari, elektron pochta, chat, ro’yxatlar, pochta ro’yxatlaridan foydalanishga imkon beradi. Bundan tashqari, onlayn aloqa uchun (real vaqt rejimida) maxsus dastur ishlab chiqilgan bo’lib, u sessiya tashkil etilgandan so’ng matnni (klaviaturadan kiritilgan), shuningdek ovoz, tasvir va turli xil fayllarni uzatishga imkon beradi. Bunday dastur mahalliy shaxsiy kompyuterda ishlaydigan dasturiy ta’minot bilan uzoqdan foydalanuvchilarning birgalikdagi aloqasini tashkil qilishga imkon beradi.
Internet orqali uzatilishi mumkin bo’lgan yangi axborotni siqish algoritmlarining paydo bo’lishi ovoz sifatini sezilarli darajada yaxshiladi. Endi u odatdagi telefon tarmog’i sifatiga yaqinlasha boshladi. Natijada, AKTning nisbatan yangi vositasi – Internet-telefoniyani ishlab chiqishda sakrash bo’ldi. Tarmoq orqali maxsus dasturiy ta’minot va tashqi qurilmalar yordamida audio va videokonferentsiyalar tashkil qilinishi mumkin.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va uning imkoniyatlari
Telekommunikatsiya tarmoqlarida samarali qidiruvni tashkil qilish uchun avtomatlashtirilgan qidiruv dasturlaridan foydalaniladi, ularning maqsadi dunyo bo’ylab Internet tarmog’ining turli manbalari bo’yicha ma’lumotlarni to’plash va foydalanuvchiga ularga tezkor kirish imkoniyatini berishdir.Qidiruv tizimlari tufayli siz hujjatlar, multimedia fayllarini, odamlar va tashkilotlar haqidagi manzil ma’lumotlarini, dasturiy ta’minotni topishingiz mumkin. AKTdan foydalanish o’quv, uslubiy va ilmiy ma’lumotlarga keng kirish imkoniyatini ochishga imkon beradi, shuningdek, tezkor ravishda konsalting yordamini tashkil qilish, shuningdek ilmiy va tadqiqot faoliyatini modellashtirishga imkon beradi. Va, albatta, real vaqtda virtual darslar (ma’ruzalar, seminarlar) o’tkazish.
Video ta’limi
Bugungi kunda ta’limning axborot-kommunikatsiya texnologiyalari masofaviy va ochiq ta’lim nuqtai nazaridan ahamiyatli bo’lgan bir nechta materiallarni taqdim etishni ta’minlaydi. Ulardan biri televizion va video yozuvlar. Video va tegishli AKT vositalari ko’plab talabalarga eng yaxshi o’qituvchilar ma’ruzalari haqida ma’lumot olish imkoniyatini beradi. Video yozuvlardan maxsus jihozlangan sinflarda ham, uyda ham foydalanish mumkin. Qizig’i shundaki, Evropa va Amerika o’quv kurslarida asosiy materiallar videotasvirlarda va bosma shaklda namoyish etiladi.
Televizion AKT
Televizor – bu sinfda eng keng tarqalgan AKT, u nafaqat zamonaviy o’quv jarayonida, balki odamlar hayotida ham juda katta rol o’ynaydi, chunki deyarli har bir uyda televizor mavjud. Uzoq vaqt davomida ta’lim dasturlari butun dunyoda qo’llanilib kelinmoqda va masofaviy o’qitish uslubining ajoyib namunasidir. Ushbu AKT vositasi tufayli, bilimlarning assimilyatsiya qilinishini yanada kuzatmasdan, uning umumiy rivojlanishini oshirish uchun keng auditoriyaga ma’ruzalarni translyatsiya qilish mumkin bo’ldi.
Elektron o’quv nashrlari
Elektron o’quv adabiyotlari – bu o’rganilgan ma’lumotlarning butun hajmini uzatish va saqlashga imkon beruvchi juda kuchli texnologiya. Ular kompyuter tarmoqlarida ham tarqatiladi va optik vositalarda yozib olinadi. Bunday material bilan individual ishlash ma’lumotlarni chuqur anglash va o’zlashtirishga imkon beradi. Ushbu texnologiya (tegishli takomillashtirilgan holda) mavjud kurslardan individual mashg’ulotlarda va olingan bilimlarni o’z-o’zini tekshirishda foydalanishga imkon beradi. Elektron o’quv nashrlari an’anaviy bosma materialdan farqli o’laroq, ma’lumotni grafik dinamik shaklda taqdim etishga imkon beradi.
AKT vositalarini uslubiy maqsad yo’nalishlari bo’yicha tasniflash
1. Ta’limiy. Ular bilimlarni etkazishadi, amaliy yoki o’quv faoliyatida ko’nikmalarni shakllantirishadi, materialni kerakli darajada o’zlashtirishni ta’minlaydilar.
2. Murabbiylar. Turli xil ko’nikmalarga amal qilish, olingan saboqni mustahkamlash yoki takrorlash uchun mo’ljallangan.
3. Ma’lumotnoma va ma’lumot olish. Axborotni tizimlashtirish to’g’risida ma’lumot bering.
4. Namoyish. O’rganilayotgan hodisalar, jarayonlar, ob’ektlar ularni o’rganish va tadqiq qilish maqsadida ingl.
5. Taqlid qilish. Ular haqiqatning ma’lum bir tomonini ifodalaydi, uning funktsional va tarkibiy xususiyatlarini o’rganishga imkon beradi.
6. Laboratoriya. Mavjud uskunalarda tajribalar o’tkazishga imkon beradi.
7. Modellashtirish. Ular ob’ektni, hodisani o’rganish va tadqiq qilish uchun uning modelini yaratishga imkon beradi.
8. Bashorat qilingan. Hisob-kitoblarni va turli xil muntazam operatsiyalarni avtomatlashtirish.
9. Ta’lim va o’yin. Stajyorlar faoliyati o’yin shaklida amalga oshiriladigan o’quv holatini yaratish uchun mo’ljallangan.
AKT yordamida hal qilinadigan didaktik vazifalar
1. Ta’limni tashkil etishni takomillashtirish va individualizatsiyasini oshirish.
2. Talabalarni o’z-o’zini tayyorlash samaradorligini oshirish.
3. O’qituvchi ishini individualizatsiya qilish.
4. Replikatsiyani tezlashtirish, shuningdek, o’qitish amaliyoti yutuqlaridan foydalanish.
5. O’qish uchun motivatsiyani oshiring.
6. Ta’lim jarayonini faollashtirish, talabani tadqiqot faoliyatiga jalb qilish imkoniyati.
7.Treningda moslashuvchanlikni ta’minlash.
AKT vositalarining o’quvchiga salbiy ta’siri
Ta’limning barcha turlariga kiritilgan axborot-kommunikatsiya texnologiyalari ko’plab salbiy oqibatlarga olib keladi, shu jumladan o’quvchining salomatligi va fiziologik holatiga ta’sir ko’rsatadigan bir qator salbiy psixologik va pedagogik omillar. Maqolaning boshida aytib o’tilganidek, ITC o’quv jarayonining individualizatsiyasiga olib keladi. Biroq, bu umumiy individualizatsiya bilan bog’liq jiddiy kamchilik. Bunday dastur o’quv jarayonidagi allaqachon kam bo’lgan ishtirokchilarning: talabalar va o’qituvchilarning, o’zaro talabalarning jonli dialogik muloqotini koagulyatsiyalashga olib keladi. U ularga, aslida, muloqot uchun surrogat – kompyuter bilan muloqot qilishni taklif qiladi. Va aslida, hatto nutq faol talaba ham AKT vositalari bilan ishlashda uzoq vaqt sukut saqlaydi. Bu, ayniqsa, masofaviy va ochiq ta’lim shakllari talabalariga to’g’ri keladi.
Nima uchun bu qadar xavfli?
O’qitishning ushbu shakli natijasida talaba butun dars davomida materialni jimgina iste’mol qilishi bilan band. Bu miyaning inson tafakkurini ob’ektivlashtirishga mas’ul bo’lgan qismi o’chirilgan bo’lib chiqadi, aslida ko’p yillik tadqiqotlar davomida immobilizatsiya qilinadi. Shuni anglash kerakki, talabada fikrlarni shakllantirish, shakllantirish, shuningdek, professional tilda dialogik muloqot qilish bo’yicha zarur amaliyot mavjud emas. Psixologik tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, rivojlangan muloqotisiz talabaning o’zi bilan monologik aloqasi o’z darajasida shakllanmaydi, aynan shu narsa odatda mustaqil fikrlash deb ataladi. O’zingizga savol berishingiz mustaqil fikrlash mavjudligining eng aniq ko’rsatkichi ekanligiga rozi bo’ling. Natijada, agar siz o’qitishni individualizatsiya qilish yo’lidan boradigan bo’lsangiz, kelib chiqishi dialogga asoslangan insonda ijodiy jarayonni shakllantirish imkoniyatini sog’inishingiz mumkin.
Va nihoyat
Xulosa qilib aytish mumkinki, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining asosiy ustunligidan kelib chiqadigan yana bir muhim kamchilik – bu tarmoqda nashr etilgan axborot resurslarining umumiy mavjudligi. Bu ko’pincha talabaning eng kam qarshilik ko’rsatish yo’lidan borishiga va Internetdan tayyor referatlar, muammo echimlari, loyihalar, ma’ruzalar va hokazolardan qarz olishiga olib keladi. Bugungi kunda bu allaqachon tanish bo’lgan fakt ushbu ta’lim shakli samaradorligini pastligini tasdiqlaydi. Albatta, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish istiqbollari katta, ammo ularni ataylab, manik totalizatsiya qilinmasdan joriy etish kerak.
Danisiqlarin aparilmasi texnologiyasi kitab
Saytimizdagi elektron kitoblarni 3 usulda o’qish mumkin: kitobxon mobil ilovasi, kitobxon windows dasturi yoki onlayn sayt orqali
Kitobni qanday sotib olish mumkin?
Ketma-ketlik bo‘yicha tavsiya: saytda qanday ro’yxatdan o’tish, saytdagi shaxsiy hisobni qanday to’ldirish mumkin, kerak bo’lgan kitob uchun qanday to’lovni amalga oshirish
Siz muallifmisiz?
Hurmatli mualliflar: Saytimizda asarlaringiz joylashtirilishini (yoki saytdan o‘chirilishini) istasangiz biz bilan shartnoma tuzish uchun bog‘lanishingizni so‘raymiz.
Savol-javoblar
Agar men O‘zbekistonda bo’lmasam, qanday qilib kitob sotib olishim mumkin?
Nima uchun PDF formatini yuklab ololmayman?
Internetsiz kitobni qanday o‘qish mumkin?
va boshqa savollaringizga bizning javoblarimiz.
Inklyuziv ta’lim texnologiyasi
Ko‘rganlar, jami:
Nashr yili:
ISBN raqami:
Kitob mahsulotlarining xarakteristikalari, yetkazib berish shartlari, tashqi ko’rinishi va rangi haqidagi ma’lumotlar faqat ma’lumot uchun mo’ljallangan va joylashtirilgan paytda mavjud bo’lgan eng so’nggi ma’lumotlarga asoslanadi.
Elektron kitob
E’tibor bering “Sotib olingan kitoblar qanday o’qiladi?” bo’limi bilan tanishib chiqing!
Buyurtma berish uchun, avtorizatsiyadan o’ting
Do‘stlarizga tavsiya eting
- Annotatsiya
- Fikr va mulohazalar
Mazkur monografiyada imkoniyati cheklangan nogiron bolalarni inklyuziv ta’lim tizimida yangi texnologiyalar asosida o‘qitishning mohiyati, mazmuni, maqbulligi va samaradorligi, shuningdek, har bir bolaga o‘z qobiliyati, ruhiy holati va imkoniyatiga ko‘ra ta’lim olishi, ularni integrasiya qilish uchun qulay sharoitlar yaratish muhimligi bo‘yicha uslubiy qo‘llanmalar, inklyuziv ta’lim dasturlari, metodik-psixologik materiallar, maxsus o‘quv vositalarining o‘rni zarur ekanligi ilmiy tadqiqot natijalari va tahlillari asosida bayon etilgan. Monografiyadan respublikamizdagi oliy o‘quv yurtlari pedagoglari, katta ilmiy xodim-izlanuvchilar, magistr va bakalavr talabalar, kasb-hunar kollejlari o‘qituvchi va o‘quvchilari, umumta’lim muassasalari pedagoglari foydalanishlari mumkin.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.