Fiziki coğrafi rayonlaşdırma

Bu gün insan coğrafiyası hələ də tətbiq olunur və feminist coğrafiya, uşaq coğrafiyası, turizm tədqiqatları, şəhər coğrafiyası, cinsiyyət və məkan coğrafiyası və siyasi coğrafiya kimi daha ixtisaslaşmış sahələr mədəni təcrübələrin öyrənilməsində daha da inkişaf etdirilir. fəaliyyətlərini dünyaya yaymaq kimi fəaliyyət göstərir.

İnsan coğrafiyası

İnsan coğrafiyası coğrafiyanın iki əsas sahəsindən biridir ( fiziki coğrafiyaya qarşı) və tez-tez mədəni coğrafiya adlanır. İnsan coğrafiyası, dünyanın müxtəlif yerlərində olan bir çox mədəni cəhətdən və insanların müxtəlif sahələrdə davamlı olaraq hərəkət etdikləri yerlərdən və yerlərdən qaynaqlandıqları yerlər ilə necə əlaqəli olduğunu öyrənir.

İnsan coğrafiyasında tədqiq edilən əsas mədəni hadisələrin bəziləri dil, din, müxtəlif iqtisadi və hökumət strukturları, sənət, musiqi və digər sahələrdə fəaliyyət göstərən insanların necə və / və ya niyə işlədiyini izah edən digər mədəni aspektləri əhatə edir.

Qloballaşma mədəniyyətin bu spesifik aspektlərini dünyanın hər yerində asanlıqla keçməyə imkan verdiyi kimi, insan coğrafiyasında da getdikcə daha vacibdir.

Mədəniyyət mənzərələri də mədəniyyətin insanların yaşadığı fiziki mühitə bağladığı üçün də vacibdir. Bu vacibdir, çünki bu, mədəniyyətin müxtəlif aspektlərinin inkişafını məhdudlaşdıra bilər və ya tərbiyə edə bilər. Məsələn, kənd ərazisində yaşayan insanlar, ətraf ərazilərdə yaşayan təbii mühitə daha çox mədəniyyətlə bağlıdırlar. Bu, coğrafiyanın Dörd ənənələrində “İnsan-Torpaq ənənəsi” nin mərkəzindədir və təbiətə insan təsirini, təbiətin insana təsirini və insanların ətraf mühitin qəbulunu öyrənir.

İnsan coğrafiyasının tarixi

Kaliforniya Cəmiyyətindən, Berkeley’den inkişaf edən və Carl Sauer tərəfindən idarə olunan insan coğrafiyası. O, coğrafi tədqiqatın müəyyən bir hissəsi kimi landşaftlardan istifadə etdi və mədəniyyətlərin landşaft üzündən inkişaf etdiyini, həm də mənzərəni inkişaf etdirməyə kömək etdiyini söylədi.

Bununla yanaşı, onun işi və mədəni coğrafiyası bu gün fiziki coğrafiyanın əsas icarəsi olan kantitativ deyil, çox keyfiyyətlidır.

İnsan Coğrafiyası Bu gün

Bu gün insan coğrafiyası hələ də tətbiq olunur və feminist coğrafiya, uşaq coğrafiyası, turizm tədqiqatları, şəhər coğrafiyası, cinsiyyət və məkan coğrafiyası və siyasi coğrafiya kimi daha ixtisaslaşmış sahələr mədəni təcrübələrin öyrənilməsində daha da inkişaf etdirilir. fəaliyyətlərini dünyaya yaymaq kimi fəaliyyət göstərir.

Fiziki coğrafi rayonlaşdırma

Respublikanın ərazisində müxtəlif relyef formalarına uyğun landşaft kompleksləri vardır. Ona görə də burada bir-birindən fərqlənən fiziki-coğrafi vilayətlər ayrılır. Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz, Kür-Araz, Lənkəran və Orta Araz ölkədə ayrılan fiziki-coğrafi vilayətlərdir. Onlara bəzən təbii vilayətlər də deyilir.

Azərbaycanın fiziki-coğrafi vilayətlərə ayrılması, onların rayonlara bölünməsi zamanı geomorfolojı strukturlar və landşaft elementlərinin ümumiliyi əsas amil kimi nəzərə alınır. Onların əsasında burada Böyük Qafqaz və Kür-Araz fiziki-coğrafi vilayətlərinin daxil olduğu Qafqaz ölkəsi, Kiçik Qafqaz, Lənkəran və Qrta Araz (Naxçıvan) fiziki-coğrafi vılayətlərinin aid edildiyi Ön Asiya ölkəsi ayrılır. Onlar isə fiziki-coğrafi rayonlaşmada daha kiçik bölgülər sayılan 5 fiziki-cografi viıayətə və 19 fiziki-coğrafi rayona bölünür.

Fiziki-coğrafi vilayətlər və rayonlar.
I. Böyük Qafqaz fiziki-coğrafi vilayəti.
1. Samur-Dəvəçi rayonu,
2. Qonaqkənd rayonu,
3. Zaqatala-Lahıc rayonıı,
4. Dağlıq Şirvan (Şamaxı) rayonu,
5. Qobustan-Abşeron rayonu
II. Kür çökəkliyi fiziki-coğrafi vilayəti.
1. Acınohur-Ceyrançöl rayonu,
2. Alazan-Əyriçay rayonu,
3. Qazax-Qarabağ rayonu,
4. Küdrü-Şirvan rayonu,
5. Arazboyu maili düzənliklər rayonu,
6. Mərkəzi Aran rayonu
III. Kiçik Qafqaz fiziki-coğrafi vilayəti.
1. Gəncə dağları rayonu,
2. Qarabağ dağları rayonu,
3. Qarabağ vulkanik yaylası rayonu,
4. Həkəri rayonu
IV. Lənkəran fiziki-coğrafi vilayəti.
1. Lənkəran rayonu,
2. Talış dağları rayonu
V. Orta Araz (Naxçıvan) fiziki-coğrafı vilayəti.
1. Şərur-Ordubad rayonu,
2. Naxçıvan dağları (Günnüt-Qapıcıq) rayonu
Böyük Qafqaz fiziki-coğrafi vilayəti

Böyük Qafqaz dağları respublıkanın şimal və şimal-şərq hissələrini əhatə edir. Vilayətin daxilində aşağıdakı fiziki-coğrafi rayonlar ayrılır.
Samur-Dəvəçi fiziki-coğrafi rayonu.
Böyük Qafqazın şimal-şərqində yerləşən fiziki-coğrafi rayon Samur-Dəvəçi ovalığına uyğun gəlir. O, şərqdə Xəzər dənizi ilə, şimalda Samur çayı ilə əhatə edilir. Cənubda Gilgilçayın mənsəbinə, qərbdə 200 m yüksəkliyə qədər olan ərazilər rayona daxildir. Dənizin sahilləri okean səviyyəsindən 26 m-ə qədər alçalır və dəniz çöküntüləri ilə örtülür. Qərbdə çay çöküntüləri və gətirmə konusları çoxdur. Samur və Qudyal çaylarının arasında Şollar düzü yerləşir.
Samur-Dəvəçi rayonu qışı mülayim keçən yarımsəhra va quru çöl iqlimi zonasına daxildir. İldə 300-400 mm yağıntı düşur. Samur-Dəvəçi rayonunun ərazisi tam mənimsənilmişdir və əkin sahələrinə çevrilmişdir.
Qonaqkənd fiziki-coğrafi rayonu.
Fiziki-coğrafı rayon Baş Qafqaz dağlarının suayrıcısından Samur-Dəvəçi ovalığına qədər sahəni tutur. Dağlarda aşağıdan yuxarıya doğru cənub-şərqdə yayı quraq keçən mülayim-isti iqlim və qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim, şimal-şərqdə yağıntıları bərabər paylanan mülayim-isti iqlim, qışı quraq keçən soyuq iqlim və dağ-tundra iqlimi bir-birini əvəz edir. Bu istiqamətdə yağıntıların miqdarı 400 mm-dən 1200 mm-ə qədər artır.
Zaqatala-Lahıc fiziki-coğrafi rayonu.
Ərazi Baş Qafqaz dağlarının cənub yamaclarında yerləşir. Fiziki-coğrafi rayon qərbdə Mazımçaydan şərqdə Girdiman çayına qədər uzanır. Cənubda onun sərhədləri Alazan-Əyriçay vadisindən, şimalda Suayrıcı silsiləsindən (Baş Qafqaz dağları) keçir. Bu ərazilər daxilində rayonun relyefi 600 m-dən 4000 m-ə qədər yüksəlir.
Şamaxı (Dağlıq Şirvan) fiziki-coğrafi rayonu.
Böyük Qafqaz dağlarının cənub-şərq kənarları rayona daxildir. Rayon şimalda Baş Qafqaz silsiləsinin suayrıcısından cənub və cənub-qərbdə Şirvan düzünə qədər uzanır. Dağlıq Şirvan şərqdə Qobııstandan qərbdə Girdiman çayına qədər bir ərazini əhatə edir.
Dağlıq Şirvan rayonu yayı quraq keçən mülayim-isti iqlimə malikdir. İl ərzində 400-900 mm yağıntı düşür.
Qobustan-Abşeron fiziki-coğrafi rayonu.
Böyük Qafqaz təbii vilayətinin şərqində yerləşən Qobustan-Abşeron Xəzər dənizinin sahillərindən şimal-qərbdə Gədi dağına (1222 m) qədər olan əraziləri əhatə edir. Rayon cənub-qərbdə Şirvan düzünə qədər, cənubda Cənub-Şərqi Şirvan düzünə qədər uzanır. Burada qışı mülayim keçən yarımsahra və quru çöl iqlimi hakimdir. Qobustanın cənub-şərq kənarlarını külək tutmadığına görə respublikada ən az (150 mm) yağıntı alan sahədir.
Qobustan-Abşeronun boz-qonur VƏ şorakətli boz-qonur torpaqlarında yovşan, şoran, dəvətikanı və efemerlər bitir. Onlar yanmsəhra landşaft qurşağına daxildir və ərazini başdan-başa əhatə edir. Rayonun şərqində açıq şabalıdı tor-paqlar inkişaf edir. Xəzərin sahillərində qumluqlar vardır.

Kür çökəkliyi fiziki-coğrafi vilayəti
Azərbaycan ərazisinin ⅓ hissəsini tutur.Qarayazıdan Xəzərə qədər davam edir.Vilayət aşağıdakı fiziki-coğrafi rayonlara bölünür:
Acınohur-Ceyrançöl fiziki-coğrafi rayonu.
Kür çayının sol sahilləri boyu Gürcüstanla dövlət sərhəddindən Girdiman çayına qədər ərazini Acınohur-Ceyrançöl rayonu tutur. Rayon şimalda Böyük Qafqaz dağları ilə cənubda Kür-Avaz ovalığı arasında yerləşir.
Acınohur-Ceyrançöl qışı mülayim keçən yarımsəhra və quru çöl iqlimi, şimal-şərq hissəsi qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim şəraitində yerləşir. Ərazidə yağıntıların illik miqdarı 300-400 mm-dir. Ceyrançöl qışda, Acınohur yayda quraq olıır,
Burada yovşanlı-gəvərli yarımsəhra bitkiləri, ağ ot, topal, şivyə və xırda kolluqlardan ibarət dağ kserofit bitkiləri geniş yayılır. Meşələrdə Eldar şamı, ardıc, saqqız ağacı əsas flora elementləridir.
Alazan-Əyriçay fiziki-coğrafi rayonu.
Bu fiziki-coğrafi rayon eyni adlı vadidə yerləşir. Onun sərhədlərini şimalda Baş Qafqaz dağlarının cənub ətəkləri, cənubda Acınohıır alçaq dağlığı, qərbdə Mazun çayı, şərqdə Girdiman çayı təşkil edir.
Ərazinin qışı qıraq keçən mülayim-isti iqlimi şəraitində 400-600 mm-dəıı 1000 mm-ə qədər yağıntı düşür.
Alazan-Əyriçay vadisində çəmən-meşə və çəmən torpaqlan yaranmışdır. Yeraltı suların səthə yaxın olması ilə əlaqədar burada palıd, vələs, qovaq və qızılağacdan ibarət düzənlik meşələri vardır. Cənub hissələrdə, daha yuxarı sahələrdə müxtəlif otlu çöl bitkilərinə rast gəlinir. Qazax-Qarabağ fiziki-coğrafi rayonu.
Gəncə-Qazax və Naftalan maili düzənlikbrlə Qarayazı, Qarabağ və Mil düzlərinin bir hissəsi Qazax-Qarabağ rayonuna daxildir. Bu ərazilər cənubda və qərbdə Kiçik Qafqaz təbii vilayətinə birləşir və burada onun hündürlüyü 400 m-ə qədər artır.
Küdrü-Şirvan fiziki-coğrafı rayonu.
Rayon qərbdə Türyan çayından şərqdə Ləngəbiz silsiləsinin ətəklərinə qədər uzanır. Onun şimal sərhədləri Ağdaş-Göyçay-Ağstafa şəhərlərini birləşdirən xətt üzrə, cənub sərhədləri Ağdaş-Ucar-Kürdəmir-Şirvan şəhərlərini birləşdirən xətt üzrə keçir.
Küdrü-Şirvan qışı mülayim, quru, yarımsəhra və quru çöl iqlimi zonasında yerləşir. Şimalda, kiçik sahədə qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim hakim olur. İl ərzindo 300-400 mm yağıntı düşür.
Arazboyu maili düzənliklər fiziki-coğrafi rayonu.
Fiziki-coğrafi rayon Kiçik Qafqaz dağları ilə Araz çayı arasında yerləşir. O, Zəngilan rayonundan Qarabağ kanalına qədər geniş bir ərazini əhatə edir. Araz çayı boyu ərazilər Arazboyu maili düzənliklərə daxildir. O, Gəyən, İncə və Hərəmi düzlərinə bölünür.
Bura daxil olan ərazilər yarınisəhra və quru çöl iqlimi zonasında yerləşir. İl ərzində 400-600 mm yağış yağır.
Mərkəzi Aran fiziki-coğrafi rayonu.
Kür-Araz ovalığının mərkəzi və şərq hissələrində, 0 m hiindürlüyü olan horizontallarla haşiyələnən ərazilər Mərkəzi Aran rayonuna daxildir.
Mərkəzi Aranda qışı mülayim keçən yarımsəhra və quru çöl iqlimi hakimdir. Burada havanın orta illik temperaturu 14,5°S-dən yuxarı qalxır. Mütləq minimum temperatur il ərzində -22°S, mütləq maksimum temperatur 43°S-dir. Yağıntıların miqdarı qərbə doğru azalsa da, ən az yağıntılar Cənub-Şərqi Şirvanda müşahidə edilir.
Kür çayı boyu allüvial-çəmən torpaqlarda tuğay meşələri bitir. Bərdədən cənub-şərqdə saqqız ağaclarından ibarət Sultanbud meşələri vardır. Respublikanın düzənliklərində for-malaşan yarımsəhra landşaft qurşağının əsas hissəsi Mərkəzi Aran fiziki-coğrafi rayonuna aiddir.

Kiçik Qafqaz fiziki-coğrafi vilayəti
Əsasən Kiçik Qafqaz dağlarını əhatə edir. Kiçik Qafqaz aşağıdakı fiziki-coğrafi rayonlanı bolünür:
Gəncə dağları fiziki-coğrafi rayonu.
Gəncə dağları rayonu şərqdə Tərtər çayının dərəsinə qədər uzanır. Rayonun şimal sərhədləri Qazax-Tovuz-Şəmkir-Goranboy-Tərtər şəhərlərini birləşdirən xətt üzrə keçir.
Fiziki-coğrafi rayonun alçaq va orta dağlıq sahdhrində qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim, yüksək dağlıq sahəbrində qışı quraq olan soyuq iqlim hakimdir. Murovdağ silsiləsinin daha yuxan hissəbri dağ-tundra iqlimi şəraitində yerləşir. Burada il ərzində 400-900 mm yağıntı düşür.
Dağların yamacları şabalıdı, dağ-meşə, dağ-qara və dağ-çəmən torpaqları ilə örtülür. Bu torpaqlarda müvafıq olaraq dağ çölləyi, meşələr, dağ çəmənlikləri inkişaf edir. Gəncə dağları fıziki-coğrafı rayonunda dağ çölləri, dağ meşələri, subalp çəmənlikləri, alp çəmənlikləri və qayalıq-daşlıq landşaft qurşaqları formalaşır.
Qarabağ dağları fiziki-coğrafi rayonu.
Qarabağ silsiləsinin yerləşdiyi ərazilər eyni adlı rayona uyğun gəlir. O, şimalda Mudovdağ silsiləsi ilə, şərqdə Qarabağ va Mil düzləri ilə əhatələnir. Cənub-qərbdə sərhəd Qarabağ silsiləsinin suayrıcı boyu aparılır.
Regionun cənub-şərq kənarlarında yayı quraq keçən mülayim-isti iqlim, dağətəyi zonalarda qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim formalaşır. Yüksək dağlıq ərazilərdə qışı qııraq keçən soyuq iqlim hakimdir. Hündürlüyün artması ilə yağıntılann miqdan 600-1000 mm arasında dəyişir.
Qarabağ vulkanik yaylası fiziki-coğrafi rayonu.
Qərb tərəfi Ermənistanla sərhəddən, şərq tərəfi isə Qarabağ silsiləsinin suayrıcısından keçir. Vulkanik yayla qışı quraq keçən soyuq iqlim zonasmda yer-bşir. Yüksək dağhq sahələrdə dağ-tundra iqlimi hakimdir. Yağıntıların miqdarı 600 mm-dən 900 mm-ə qədərdir. Rayonun ərazisində mütbq hündürlüyün çox olması ilə əlaqədar burada yüksək dağlıq ərazilər üçün səciyyəvi olan torpaq-bitki örtüyü formalaşır.
Həkəri iqtisadi-coğrafi rayonu.
Həkəri və Oxçu çayları boyu yerləşən Həkəri fiziki-coğrafi rayonu qərbdə Ermənistanla, cənubda İranla olan dövlət sərhədlərinə qədər uzanır.
Qışı quraq keçdiı mülayim-isti iqlim, Araz çayı boyu yarım-səhra və quru çöl iqlimi burada əsas iqlim tipləridir. Yağıntıların miqdan 300-600 mm arasmda dəyişir. Burada olan düzənliklərdə bitki örtüyü yovşan, efemerlər və kolluqlardan ibarətdır.

Lənkəran fiziki-coğrafi vilayəti
Azərbaycanın cənub-şərq kənarları Lənkəran fıziki-coğrafi vilayətinə daxildir. Vilayət şərqdən Xəzər dənizi ilə, cənubdan va qərbdən İran itə əhalə olunur.
Lənkəranda dağlıq və düzənlik relyef formalanna uyğun olaraq iki fıziki-coğrafi rayon aynlır.
Lənkəran fiziki-coğrafi rayonu.
Xəzər dənizi ilə Talış dağları arasında Lənkəran rayonu yerləşir. Bu ərazilər Lənkəran ovalığına uyğun gəlir. Onun şimal sərhədləri Bolqar çayı boyu, cənub sərhədləri Astara çayı üzrə keçir. Fiziki-coğrafı rayonun mütləq hündürlüyü 40-50 m-ə qədər qalxır.
Lənkəranda rütubərli subtropik iqlim mövcuddur.
Tahlış dağları fiziki-coğrafi rayonu.
Talış dağlarına aid olan silsilələr eyni adlı fiziki-coğrafi rayonun ərazisinə aiddir. Rayon cənubda və qərbdə İranla olan dövlət səvhədlərinə qədər uzanır.
Fiziki-coğrafi rayonun şərqində, alçaq dağlıq ərazilərdə yağıntıları il boyu bərabər paylanan mülayim-isti iqlim, qərbində isə yayı quraq keçən mülayim-isti iqlim hakimdir.

Orta Araz (Naxçıvan) fiziki-coğrafı vilayəti
Naxçıvan fıziki-coğrafı vilayəti Naxçıvan Muxtar Respublikasını (NMR) əhatə edir. Vilayət iki fiziki-coğrafı rayona bölünür:
Şərur-Ordubad fiziki-coğrafi rayonu.
Şərur-Ordubad rayonuna Araz çayının sol sahilləri boyunca uzanan maili düzənliklər daxildir.
Düzənliklərdə qışı soyuq keçən yarımsəhra və quru çöl iqlimi hakimdir. İl ərzində havanın mütləq minimum tempevaturu -32°S, mütləq maksimum temperatum 43°S-dir.
Naxçıvan dağları (Günnüt-Qapıcıq) fiziki-coğrafi rayonu.
Naxçıvan Muxtar Respublikasında (NMR) 1200 m-dən Qapıcıq zirvəşinə qədər yüksələn dağlar Naxçıvan dağları rayonuna aid edilir. Naxçıvanm dağları yayı quraq keçən soyuq iqlimı zonasmda yerləşir. Yağıntıların miqdarı alçaq dağlıq ərazilərdə 300 mm, orta dağlıq zonalarda 400-600 mm, yüksək dağlıq ərazilərdə 800-900 mm-dir.

Namaz kilmayanin Hali

2. rivayet etmistir. Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Onlar ile aramizdaki szlesmenin temeli namazdir, namaz kilmayan kfir olur. Taberan’nin zararsiz bir isnatla rivayetine gre: Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Kim kasden namaz kilmazsa aika kfir olur.” TirmizInin diger bir rivayetine gre hadis syledir: Kul ile sirk arasinda sadece namaz kilmamak vardir. Namaz kilmayan Allah’a sirk kosmus olur. Yine Tirmizfnin rivayet ettigine gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Isimin z, dinin temeli tr, Islm bunlara dayanir. Bunlardan her hangi birine yz eviren kimse, o yzden kfir olur; kani helldir.” 1 Allah’dan baska ilh yoktur diye sehadet getirmek. 2 Farz namazlar 3 Razaman orucu. Tirmiz’nin diger senedi gzel bir rivayetinde ifade edildigine gre: “Bu temellerden birine yz eviren Allah (C.C)’i inkr etmis gibidir. Onun hic br itima tasarrufu ve adalet dagitimi ile ilgili grevi geerli degildir. Kani ve malnin dokunulmazligi kalkmis olur. seklindedir. 3. Taberan ve diger bazi hadis kaynaklarin zararsiz iki isnatla rivayet ettiklerine gre, Ubade Ibni Samit (R.A.) der ki; Dostum Muhammed (S.A.S.) bana yedi sey tavsiye etti: 1 Kesilseniz, yakiisaniz., asilsaniz bile Allah (C.C)’a sakin ortak kosmayin. 2 Mazeretsiz olarak sakin namazi terketmeyin. Kasden ve mazeretsiz olarak namaz kilmayanlar Islm dininden ikmis olur. 3 Allah (C.C)’a karsi gelmeye kalkismayiniz, nki bu tutum Allah (C.C)’in gazabini kazanmaya yol aar. 4 Iki imeyiniz, nki o btn ktlklerin basidir. 5 Esinizden, malinizdan ayri dsmenizi isteseler bile ana – babaniza karsi gelmeyiniz. 6 Btn ordu kirilip da tek basiniza bile kalsaniz, cepheden kamayiniz. 7 Evhalkiniza ve yakinlariniza iyilik ediniz. Yediginizden onlara da pay ayiriniz. Onlara el kaldirmayiniz, onlara Allah (C.C) korkusunu telkin ediniz. Tirmiz der ki. Peygamberimizin (S.A.S.) sahbieri namazdan baska hi bir ibddeti terketmenin kfre yol aacagini ileri srmezlerdi. Kulla kfr ve imanin arasinda namaz vardir. Kul namazi terketti mi msrik oldu demektir. 4. Hadisi sahih’de Bezzar’in rivayet ettigine gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Namazi kilmayanin Islm’dan payi yoktur. Abdesti olmayanin da namazi kabul edilmez.” Taberaniye gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Emnete hiyanet edenin imani yoktur. Temiz olmayanin namazi kabul edilmez. Namz kilmayanin dini yoktur. Basin vcd da yeri ne ise namazin dindeki yeri de odur.” Bezzar’a ve diger bir ko hadis kaynagina gre Ibni Abbas der ki: “gz bebegim saglam olarak yerinde durdugu halde gzm grmez olunca. Bana bir kac gnlgne namaz kilmamak kaydiyle seni tedavi ederiz dediler. Ben de dedim ki: “Hayir, olmaz. nki Peygamber (S.A.V)imiz bana: Namaz kilmayan kendisine karsi gazapli olarak Allah (C.C)’in karsisina ikar” buyurdu, Taberani’nin zararsiz bir senetle Mtebekatda rivayet ettigine gre. Raslallah’a (S.A.S.) bir adam gelerek: Ya Raslellah bana bir amel gret ki onu isledigim zaman cennete gireyim dedi. Eziyette grsen, yakinsan da hi bir seyi Allah (C.C)’a serik kosma, anana babana itaat et. Velev ki seni malindan ve her seyinden etsinler. Namazi kasden terk etme. Cnki kasden namazi terk eden 5. kimseden Allah (C.C)’in zimmeti beri olur. buyurdular. Diger senedi sahih, fakat minkatt bir rivayette syle denilmistir. ldrlsen de, yakilsan da Allah (C.C)’a hi bir seyi serik kosma sakin, annene babana si olma. Velev ki sona ailenden ve malindan olmayi emretsinler, sakin kasden farz namazi birakma, zira kasden farz bir namazi terk eden kimseden Allah (C.C)’in zimmeti beri olur. Sakin sarabi ime, cnki onu imek her ktlgn basidir. Gnah istemekten sakin, zira gnah sayesinde Allah (C.C)’in gazabi hak edilir. Harp safindan kama velev ki insanlar helak olsun, onlar helk olsa da sen yerinde dur. Varligindan ilece harca teed-dben sopani ontardan eksik etme. Allah (C.C) hususunda onlari korkut. Ibni Hibban’tn (R.A.) rivayet ettigine gre, Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Kapali havalarda sabah namazini erken kiliniz. nki namaz kimayanlar kafir otur. Taberani’nin Peygamber (S.A.V)imizin azatlisi meyme’den rivayet ettigine gre meyme syle demistir: Raslellah (S.A.S.) in bosma su dkyordum. Bu arada bir adam gelerek. Bana vasiyette butun dedi. O da: Parcalansan da, ateste yakilsan da Allah (C.C)’a hi bir seyi serik kosma, annene, babana 6. si olma, velev ki sana aileden ve dnyadan olmani emretsinler. Sakin sarabi ime, cnki o her ktlgn anahtaridir. Sakin kasden namazi birakma, bu yapmandan Allah (C.C)’in ve Rasul’nn zimmeti beri olur. buyurdu. Eb Naim’e gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Mazeretsiz olarak ve kasden namaz kilmayanin adini Allah (C.C) cehenneme gireceklerden biri olarak cehennemin kapisina yazar.” Taberan ve Beyhak’ye gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Namaz kilmayan kimse, ailesinin ve malinin dagilmasina yol aar Hkimin Hz. Ali (r.a)’den rivayetine gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Vallahi ey Kureysliler! Ya namazinizi kilar, zektinizi verirsiniz. Yahut dinin emirleri geregince boynunuzu vurmak zere zerinize birini gnderirim. Ahmed Ibni Hambel’e gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Allah (C.C)Islm’da drt seyi farz kilmistir: Hepsini birarada yerine getirmeyenin n islemis olmasi kendisine hic bir fayda saglamaz: 1) Namaz, 2) Zekt, 3) Ramazan orucu, 4) Beytullh’i ziyaret etmek. Isfahani’ye gre 7. Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Hic bir mazereti olmaksizin ve kasden namaz kilmayanin Allah (C.C) btn iyi amellerini siler, tevbe edip yeniden Allah (C.C)’a dnnceye kadar onun le hic bir ilgisi kalmaz. (Burada ayni mealde bir ka hadis atlanmistir.) Peygamber (S.A.S)imizin zamanindan beri gelen btn ilim adamlarinin ortak grsne gre mazeretsiz olarak vakti cikincaya kadar bir namazi kilmayan kimse, kafir olur. Eyp der ki: Namazi terketmek kfrdr. Bunda ihtilf yoktur Ulu Allah (CC.) buyuruyor ki: Sonra onlarin arkalarindan namazi savsaklayan ve nefislerinin azgin arzularina uyan bir nesil geldi. Onlan ileride cehennemin en derin yerini boylayacaklardir. Fakat tevbe edip iyi amel isleyenler mstesna, onlar en ufak bir haksizliga ugramaksizin cennete girerler. (Meryem Sure-i Celilesi: 59-60) Ibni Mes’ud (R.A) der ki: yette gecen savsakladilar ifdesi, namazi btn btne terkettiler demek degil. Onu vaktinde kilmadilar demektir. Tabiin tabakasinin imami olan Said Ibni Museyyeb (R.A.) ayni konuda der ki, yetteki 8. savsakladilar deyimi, ikindi olmadan gle namazini, aksam olmadan ikindi namazini, yatsi olmadan aksam namazini, sabah olmadan yatsi namazini, gnes dogmadan da sabah namazini kilmamayi huy haline getirenler hakkindadir. Iste bu huyunda israr ederek tevbe etmeden lenleri. Allah (C.C)’in cehennemin derin ve azabi siddetli kuyusuna atacagini simdiden bildirmektedir. Allah (C.C.) buyuruyor ki: “Ey m’minler, mallariniz ve oluk – ocugunuz siz Allah’i anmaktan alakoymasin. Bunu yapanlar, zararlilarin ta kendileridir. (Mnafikun Sre-i Celilesi: 9) Bir gurup tefsir limine gre yetteki Allah’i anmak deyiminden maksat bes vakit namazdir . Buna gre ticaretle, sanatla veya oluk – ocukla oyalanarak namazini kilmayanlar zararli ikarlar. Onun icin Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Kiyamet Gn amelleri arasindan kul, ilk nce namazindan hesaba ekilir. Eger bu hesabi dzgn geerse kurtulmus ve basariya ulasmis olur. Eger bu hussdaki sulde eksikleri ikarsa aldanmis ve zararli ikmis olur. Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki: “Kildiklari namazin nemini kavramadan namaz kilanlarin vay haline.” 9. (Maun Sre-i Celilesi: 45) Peygamber (S.A.V)’imiz yette gecen Kildiktan namazin nemini kavramayanlar ifdesi ile, namazi vaktinde kilmayanlarin kasdedildigini bildirmektedir. Ahmed ibni Hambel, Taberan ve Ibni Hibban’a gre Peygamber’imiz (S.A.S.) bir gn namazdan bahsederken syle buyuruyor: “Kim namaza devam ederse o kendisine Kiyamet gnnde Nur kilavuz ve kurtarici olur. Buna karsilik namazina nem vermeyenlere ne Nur, ne kilavuz ve ne de kurtarici olur. Byfe bir kimsenin. Kiyamet Gn, arkadaslari Karun, Firavun, Haman ve beyy Ibni Half olur.” Alimlerden biri der ki; “Namaza nem vermeyenlerin Kiyamet Gn bu kimselere arkadas olmalarinin hikmeti sudur: Eger adam, varligi yznden namazi savsaklarsa Karun’a benzemis olur, o yzden Mahser’de ona yoldas olur. Eger saltanati yznden namazi savsaklarsa Firavun’a benzemis olur, o yzden Mahser’de ona yoldas olur. Eger vezirligi yznden namazi savsaklarsa Hamam gibi olmus olur, o yzden Mahser’de ona yoldas olur. Eger ticarete dsknlg yznden namazi savsaklarsa Mekke kfirlerinin tccari Ubeyy Ibni Half gibi olmus olur. bu yzden Mahser’de onun yoldasi olur.” 10. Eb Ya’lanin gzel bir senetle rivayetine gre Musab ibni Sa’d (R.A.) der ki, Bir gn babama: Babacigim! Ulu Allah (C.C)’in: Namazlarinda hatya dsen, kildiklari namaza nem vermeyen namaz kilicilarin vay haline! mealindeki yeti hakkinda grsn nedir? Hangimiz kilarken yanlislik yapmaz, hangimiz namazda iken iinden baska seyler geirmez dedim. Bana dedi ki: yetin maksadi senin sandigin gibi degil, namazi vaktinde kilmamaktir. yette geen Veyl`in kelime mnsi, agir azbdir. Fakat bir grse gre cehennemdeki bir vadinin adidir ki; oradan dnya daglari geirilse erir, o kadar isi derecesi yksektir, burasi namazi savsaklayanlarin, onu vaktinde kilmayanlarin yeridir, yalniz yaptiklarina pisman olup tevbe edenler hari. Hakim’e gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: zrsz olarak iki namazi bir vakitte birlestiren kimse, byk bir gnaha girmis olur. Basta Buhari ile Mslim olmak zere diger drt hadis kaynagina gre Peygamberimiz (S.A.S) ikindi namazini kairan kimse yuvasini dagitmis ve malini mlkn yitirmis gibi olur. buyuruyor. Neseye gre Peygamberimiz (S.A.S) ikindi namazini kasdederek: Namazlar iin de yle biri var ki, onu kairan 11. yuvasini dagitmis ve malini – mlkn yitirmis gibi olur. buyuruyor. Mslim ve Nes’ye gre Peygamberimiz (S.A.S) ikindi namazini kasdederek: Bu namaz sizden ncekilere sunuldu, onu savsakladilar. Simdi ona nem vererek devam edenlerinizin mkfati iki kattir. Yildiz doguncaya hava kararincaya kadar. Ondan sonra namaz kilinmaz buyurmustur. Ahmed Ibni Hambel. Buhari ve Nese’ye gre Peygamber’imiz (S.A.S): ikindi namazini kilmayanin iyi ameli silinir. buyuruyor. Ahmed Ibni Hambel ile Ibni Eb Seybe’ye gre Peggamber’imiz (S.A.S) Hi bir mazereti olmaksizin ikindi namazini kilmayip kairanlarin btn iyi amelleri silinir. buyuruyor. Abdrrezzak’a gre Peygamber (S.A.S)’imiz iinizden birinin yuvasinin dagilmasi, malinin mlknn elden ikmasi, onun hesabina ikindi namazinin vaktini kairmaktan daha hafif bir zarardir buyuruyor. Taberan ile Ahmet Ibni Hambel’e gre Peygamber (S.A.S)’imiz Mazeretsiz olarak ikindi namazini kilmayip gnesin batisina kavusanlar, yuvasini dagitmis, malini mlkn elden kairmis gibidirler buyuruyor. 12. Imam-i Sfi ile Beyhak’ye gre Peygamber (S.A.S)’imiz Her hangi bir vakit namazi kilmaksizin vaktini geirenler yuvasi dagilmis, malini mlkn elden kairmis gibidirler. buyuruyor Buhri’ye gre Semre ibni Cndep (R.A.) der ki, Peygamber’imiz (S.A.S.) sahbilere sik sik: rya greniniz var mi? diye sorar ve anlatilan ryalari Allah (C.C)’in diledigince yorumlardi. Bir sabah bize syle dedi: Bu gece bana iki kisi gelerek beni yataktan kaldirdilar ve yr gidelim dediler. On’ar ile birlikte yrdm. Yolda iki kisiye rastladik. Biri sirtst yerde yatiyordu, digeri basina tasla dikilmis elindeki kayayi arkadasrnin basina vuruyor, basini yariyordu. Yuvarlanan kayayi alip geri gelinceye kadar arkadasinin basindaki tas yarasi kapaniyordu. O da ayni isi yeni bastan tekrar yapiyordu. Onlara Subhanallah, bu ne istir dedim, Yr gidelim dediler. Az ilerde yine iki kisiye rastladik. Biri basinin stne dikilmis, yerde yatiyordu. br basinca dikilmis, elinde demirden bir cengel var, demir engeli arkadasinin yanaklarinin birine batiriyor, yari cenesini, burnunun bir deligini ve kaslari ortasindan alnini yariyordu. Derken br yanagina dnerek ayni sekilde basinin diger 13. yansini darmadagan ediyor, bu araca dagitilmis olan ilk yanagin yaralari kapanip eski heline dnyor ve bu is durmadan tekrar ediliyor. Yammdakilere Subhanallah, bu ne istir dedim, bana yr, gidelim dediler. Yrmeye devam ettik, az ilerde karsimiza tandira benzer bir ates kuyusu ikti. Iinde Zannederim grult patirdi vardi buyurdu. Iine bakinca irilciplak erkek ve kadinlar grdk, dalga dalga dipten ykselen alevler vcudlarini sariyordu. Alevler dalgalaninca onlarin aci feryedlari da ykseliyordu. Yanimdakilere bunlar nedir diye sordum, yr, gidelim dediler. Yrmeye devam ederek bir nehrin yanina vardik. (Peygamber (S.A.V)’imizin nehri; Kan gibi kirmizi diye tarif ettigini saniyorum) Orada iki kisi ile karsilastik. Biri nehirde yzyordu, br, iri bir tas yigini yaninda ve kenarda duruyordu. Yzen adam, kenara yaklasir yaklasmaz kenardaki adam yanindaki taslarden birini zerine firlatarak onu geri dndryordu ve her dnp geldike agzina tasi basiyordu. Yanimdakilere bu nedir dedim. Yr, gidelim dediler. Yrmeye devem ederek grns tiksinti uyandiran bir adam ile karsilastik. onun kadar 14. irkin ve tiksindirici grnsl birini grms olamazsin. Adamin nnde bir atas yaniyordu, ates zayifladika adam onu gclendiriyor ve durmadan etrafinda dolaniyordu. Yammdakilere bu nedir dedim. Yr, gideiim dediler. Yrmeye devam ederek yksek otlar ile kapli bir bahe ile karsilastik. Bahenin bahar iekleri vardi, ortasinda bazi gge degecek gibi uzun boylu bir adam vardi, edamin etrafini o ana kadar grmedigim kadar kalabalik sayida ocuklar evrelemisti. Yanimdokilere “bunlar nedir” dedim. “Yr, gidetim” dediler. Yrmeye devam ederek ulu bir agacin yanina vardik. O kadar ve muhtesem bir aga ki, o ana kadar hic grmemistim. Yanimdakiler bu agaca tirman dediler. Hep birlikte agaca tirmana tirmana bir sehre ulastik, binalarinin tuglalari altin ve gmsten idi. Sehrin kapisma dayanip ailmasini istedik, kapi aildi ve ieri girdik. Bizi vcudlarinin yarisi grdgn en gzel, diger yarisi grdgn en irkin bir takim kimseler karsiladi. Yanimdakiler onlara: haydi kosun, su nehre dalin dediler. Bir de baktim ki, nehir ters dnms suyu halis bembeyaz olmus akiyor. Bizi karsilayanlar nehre dalip ikarak yanimiza dndler, vcudlarindaki irkinlik kaybolmus, 15. tepeden tirnaga en gzel bir grnt kazanmislardi. Yanimdakiler: Burasi Adn Cennetidir, surasi da senin konagin dediler. Bu arada gzlerimi yukari kaldirinca bakislarim beyaz bulut gibi bir ksk ile karsi karsiya geldi. Yammdakiler iste konagin orasi dediler. Allah (C.C)’in bereketi zerinize olsun, birakin beni de iine gireyim dedim, simdi olmaz, nasil olsa oraya gireceksin dediler. Onlara Bu geceden beri sasirtici seyler gryorum, bu grdklerim nedir diye sordum, sana anlatacagiz deyip syle sze girdiler. Ilk karsilastigin, basina tas ile vurulan adam Kur’an’i Kerimi bildigi halde uygulamayan ve farz namazi kilmaksizin uyuyan kimse idi. enesi, burnu ve gz demir cengele takilarak yirtilan adam, sabah evinden disariya adim attigi andan itibaren durmadan yalan konusup saga sola yayan kimse idi. Tandir gibi bir kuyuya kapatilmis iplak vcudlu kadin ve erkekler de zina edip erkek ve kadinlardi. Kenara yaklasir yaklasmez zerine tas atilan ve durmadan nehirde yzer halde karsilastigin adam faiz yiyen kimse idi. Atesin yaninda grdgn o durmadan ates tutusturup evresinde dolasan, irkin grntl adam da cehennemin bekcibasisi idi. 16. Bahedeki uzun boylu adam Hz. Ibrahim (A.S.) evresindeki cocuklar da Islm fitrati zere len insan yavrulari idi. (Bu sirada schabelerden biri: Y Raslallah (S.A.V), msriklerin ocuklari da dahil mi diye sorar. Peygcmber’imiz (S.A.S.) de ona: Msriklerin ocuklari da dahil diye cevap verir.) Vcudlannin yansi gzel ve diger yansi irkin olarak grdgn kimseler ise hem iyi, hem kt amelleri olan kimselerdi ki. Allah (C.C) onlarin kt amellerini bagislayivermisti. (Bezzar’in rivayetine gre hadis syle sona ermektedir): Arkasindan Peygamber (S.A.V)imiz baslarina tas ile vurulup yarilan ve yarilir yarilmaz yaralari iyileserek ayni tas darbelerine yeni bastan hedef olan bir gurup ile karsilasti. Ya Cebrail, bunlar kimdir diye sordu. Cebrail de ona: Bunlar baslari namaz ile hos olmayan kimselerdir diye cevab verdi. Hatib Ve Ibni Neccar’a (rahimehullah) gre Peygamber’imiz (S.A.S.) Islmin almeti farikasi namazdir. Btn varliklarini vererek namaz kilanlar, vakitlerine, snnetlerine ve llerine titizlikle nem verenler, gerekten m’mindirler buyuruyor. 17. Ibni Mce’ye gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Ulu Allah (C.C.) syle buyurdu: mmetine bes vakit namaz farz kildim ve bu namazlari her zaman vaktinde kilanlari cennete koyacagima dair sz verdim. Fakat bes vakit namazi savsaklayanlara verilmis hi bir szm yoktur. Ahmed Ibni Hambel ile Hakim’e gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Namazi zerine gerekli bir bor bilip yerine getirenler, cennete girerler. Tirmiz. Nese ve Ibni Mce’ye gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Kiyamet Gn kul, ilk nce namazdan hesaba ekilir. Eger bu hesabi iyi geerse kurtulmus ve basariya ulasmis olur. Bu konuda iyi hesap vermeyenler aldanmis ve zararlidir. Eger kulun farz namazlarindan eksik ikarsa ulu Allah (C.C); Bakin bakalim, kulumun eksik farzlarim tamamlayacak nafile ibadeti var mi diye buyurur. Arkasindan ayni sekilde, kulun diger amellerle ilgili hesabi yapilir.” Neseiye gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Kiyamet Gn kul ilk nce namazdan hesaba ekilir. Ilk grlecek insanlararasi dava: kan davasidir. 18. Ahmed Ibni Hambel. Eb Dvud. Nese. Ibni Mce ve Hakim’e gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: “Kiyamet Gn kul, ilk nce namazdan hesaba ekilir. Eger kul namaz borcunu tam olarak yerine getirmis ise hesaplasmasinin sonucu tam olarak kaydedilir. Eger namaz borcunu eksiksiz olarak yerine getirmis degilse. Ulu Allah (C.C) meleklere bakin bakalim, kulumun nafile ibadeti varsa farz borcunu karsilayan diye buyurur. Arkasindan ayni sekilde zektin hesabina geilir, sonra da ayni usul ile diger amellerin hesabi yapilir.” Tabern’ye gre Peygamber`imiz (S.A.S): “Kiyamet Gn kulun ilk hesb konusu ve ilk gzden geirilecek amel hanesi namazdir. Bu konudaki hesablasma iyi geerse kul kurtulur, bozuk getigi takdirde ise aldanmis ve hsrana ugramis olur.” buyuruyor. Ibni Askir’e gre Peygamberimiz (S.A.S): Kul ilk nce namazindan hesaba ekilir. Bu hesab iyi geerse, diger amelleri ile ilgili olan hesablasma da kolay geer. Bu hesabda aksaklik ikarsa diger ameller ile ilgili hesablasma da ogirlastirilir. Sonra Ulu Allah (C.C) meleklerine: Bakin bakalim, kulumun defterinde nafile ibdet var mi? diye emreder. Varsa onunla farz borcu 19. karsilanir. Arkasindan diger farzlar da ayni sekilde hesablasma konusu yapilir buyuruyor. Ahmed Ibni Hambel, Eb Dvud. Nese ve Hakm’e gre Peygamberimiz (S.A.S): Kiyamet Gn insanlar, amelleri arasindan ilk nce namazdan hesaba ekilirler. Ulu Allah (C.C) meleklerine: Zaten her seyi bilir ya Kulumun namazina bakin bakalim, tamam mi, yoksa eksigi var mi diye buyurur. Eger tamam ise, tamam oldugu kayda geer. Eger kulun namaz konusunda eksigi varsa Ulu Allah (C.C) meleklerine bakin bakalim, kulumun nafile ibdeti var mi? Eger varsa nafilesinden alarak farz borcunu karsilayin diye buyurur. Arkasindan ayni biimde diger ameller ele alinir buyurur. Tayalis, Taberan ve Ziya’ya gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Allah katindan Cebrail bana geldi ve syle dedi: Y Muhammed. Ulu Allah buyuruyor ki: Ben senin mmetine bes vakit namaz farz kildim. Bu bes vakitlik namazi abdesti ile, vakit titizligi ile, rk’u ile ve secdesi ile eksiksiz olarak yerine getirenleri cennete koymayi taahht ediyorum. Fakat namazda eksigi olarak katima gelenlere karsi hi bir taahhdm yoktur, onlari dilersem azaba arptirir, istersem kendilerine 20. merhamet ile muamele ederim. Beyhak’ye gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Namaz ile ilgili olarak terazi vardir, denk tartan mkfatini tastamam alir. Deylem (rahimehullh) der ki, Namaz, seytanin yzn karartir. Sadaka, belini bker. Allah (C.C) ugruna sevismek ve ilim yolunda kaynasmak, onun kkn kazir. Bunlari yaparsaniz, dogunun batiya uzakligi gibi seytan sizden uzaklasir. Tirmiz. Ibni Hibban ve Hkim’e gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Allah (C.C)’dan korkunuz, bes vakit namazinizi kiliniz. Ramazan ayinda orucunuzu tutunuz, malinizin zektini veriniz, mirlerinize itaat ediniz ki, Rabb’inizin cennetine giresiniz. Buhar. Mslim. Eb Dvud. Nese ve Ahmed Ibni Hambel’e gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Allah (C.C) katinda en sevimli amel, vaktinde kilinan namazdir. Ondan sonra sirasiyle ana – babaya iyilik etmek ve Allah (C.C) yolunda cihad gelir. Beyhak’ye gre Hz. mer (R.A.) der ki; Bir gn adamin biri Peygamber (S.A.S)’imize gelerek: Ya Raslallah, Islmda Allah (C.C) katinda en 21. sevimli amel nedir diye sordu. Peygamber (S.A.S)’imiz adama su cevabi verdi: Vaktinde kilinan namazdir. Namaz kilmayanin dini yoktur, namaz dinn diregidir, Bu yzdendir ki. Hz. mer (r.a)’in sirtina haner saplandigi zaman ezan okununca ona namaza diye haber verirler. O da Namaz ne gzel seydir. Namazi terkedenin islm ile hi bir ilgisi yoktur diye cevap verir ve yarasindan kan aka aka namazi kilar. Zeheb’nin rivayetine gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Kul namazini vakti girer girmez kilinca, bu namaz, nur saar halde gge dogru ycelerek Ars’a varir ve orada Kiyamet Gnne kadar sahibi iin istigfar ederek: Beni nasil titizlikle gzetiinse Allah (C.C) da seni gzetsin der. Buna karsilik kut namazinin vaktini kairarak kilarsa bu namaz karanliga brnerek gge dogru ykselir, varacagi yere ulasinca eski bir paavra gibi drlerek sahibinin yzne firlatilir. Eb Davud’a gre Peygamberimiz (S.A.S): Allah (C.C), c kimsenin namazini kabul etmez. diye buyurduktan sonra onlardan biri olarak vakti getikten sonra namaz kilanlari saymistir. Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: 22. Namaza karsi titiz davrananlara Allah (C.C) su bes ikramda bulunur: 1 Geim darligini zerinden kaldirir. 2 Kabir azabindan kurtulur. 3 Amel defteri sag taraftan verilir. 4 Sirat’i simsek gibi geer. 5 Hesaba ekilmeden cennete girer. Namazi savsaklayanlara da Allah (C.C) besi dnyada, lrken, kabirde ve kabirden yeniden ikarken olmak zere onbes esit ceza verir. Dnyadakiler sunlardir: 1 mrnn bereketi kaldirilir. 2 Yznden iyiler simasi silinir, 3 Allah (C.C) hi bir amelinin mkfatini vermez, 4 Duasi gge ycelmez, 5 Iyilerin dualarinda payi bulunmaz. lrken ekilen cezalar sunlardir: 1 Boynu bkk lr. 2 A olarak can verir. 3 Btn dnya denizleri girtlagina akitilsa kanmayacak sekilde susuzluk eke eke lr. Kabirde basina gelenler sunlardir: 1 Kaburgalari birbirine geecek sekilde sikisir. 2 Kabrinde zerine ates yakilir ve sabah – aksam bu atesin karalar zerinde daglanir. 3 Kabirde zerine Sucul Akra adinda 23. gzleri ates ve tirnaklan demirden bir yilan salinir, her tirnaginin uzunlugu bir gnlk yol kadar olur. Kulak zarini titreten gk grlts gibi bir ses ile dile gelerek lye der k: Ben Sucul Akra’im. Rabb’im bana sabah namazini gnesin dogusuna kadar, gle namazini ikindiye kadar, ikindi namazini aksama kadar, aksam namazini yatsiya kadar, yatsi namazini tan yeri agarana kadar geciktirerek savsaklamana karsilik seni her biri iin ayri ayri dgmemi emretti. Yilanin her darbesi ile adam yetmis arsin boyu daha yere gmlr. Kiyamet Gnne kadar kabir azabi ekmeye devam eder. Yeniden dirilip mezardan iktiginda Kiyamet duraginda basina gelenler sunlardir: Agir hesablasma, 2 Rabb’in gazabi. 3 Cehenneme girmek. (Diger bir rivayete gre hadisin son kismi syledir:> O Kiyamet Gn, alninda satir yazi ile Mahser’e gelir: Birinci satirda: Ey Allah hakkini zayi eden, ikinci satirda: Ey hassatan Allah (C.C)’in gazabini hakkeden kimse, nc satirda: Dnyada Allah (C.C)’in hakkini nasil zayi ettinse bu gn sen de O’nun rahmetinden umud kes diye yazilidir. (Namazi savsaklayanlara verilecek cezalarin 24. toplami bu hadiste belirtildigi gibi on bese ulasmiyor, on drt oluyor. Anlasilan hadisi rivayet eden. on besinciyi unutmustur.) Ibni Abbas’in (R. Anhuma) rivayet ettigine gre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki: Kiyamet Gn, adamin bri getirilerek Allah (C.C)’in huzuruna dikilir ve Allah (C.C) onun cehenneme gtrlmesini emreder. Adam: Ya Rabb’i, beni ne yzden cehenneme yolluyorsun deyince Ulu Allah (C.C) ona: Namazi vaktinde kilmadigin ve adima yalan yere yemin ettigin iin diye buyurur. Bazilari der ki Peygamber’imiz (S.A.S.) bir gn saheblerine: Allah’im, aramizdan hic kimseyi mahrum kt eyleme. diye dua ediniz buyurduktan sonra onlara mahrum kt kimdir, bilir misiniz? diye sorar. Sahabiler kimdir, ya Raslallah? derler. Peygamber (S.A.S.)imiz. Namaz kilmayan diye cevap verir. Sylendigine gre Kiyamet Gn ilk nce namaz kilmayanlarin yzleri kararir. Cehennemde yilanlar ile dolu Lemlem adinda bir vadi vardir. Her bir yilan deve boynu kalinliginda ve bir aylik yol uzunlugundadir. Bu yilanlar namaz kilmayani isirinca zehirleri vcudunda yetmis yil boyunca kaynar, sonunda etleri ryerek dklr. 25. Rivayet edildigine gre Israilogullarindan bir kadin bir gn Hz.Musa (A.S)’ya gelerek: Ey Allah’in Rasl’, byk bir gnah isledim, fakat tevbe ettim. Benim iin Allah’a yalvar da tevbemi kabul ederek gnahimi bagislasin der. Hz. Musa (A.S) kadina isledigin gnah nedir der. Kadin Hz. Musa (A.S)’ya Y Nebi Allh, zina ettim, gayri mesru bir ocugum oldu, sonra da onu ldrdm diye cevap verir. Bunun zerine hiddetlenen Hz. Musa (A.S) kadina: Defol, ey fahise! Yoksa senin ugursuzlugun yznden gkten ates yagip bizi yakacak der. Ve kadin, kalbi kirilarak yanindan ikar. Hemen o sirada Cebrail (A.S.) inerek Hz. Musa (A.S)’ya der ki. Allah sana: Y- Musa, gnahina tevbe eden kadini niye kovdun, ondan daha fenasini bulamadin mi diyor. Hz. Musa (A.S), Cebrail (A.S)’e Ondan daha fenasi kimdir diye sorar. Cebrail (A.S),de Hi bir mazereti olmadigi halde bile bile namaz kilmayan kimse. diye cevap verir. Yine sylendigine gre eskilerden biri len bir kiz kardesini topraga verirken para kesesini mezara dsrr. Mezarliktan ayrilincaya kadar farkina varmaz. Farkina varinca mezarliga dner, el-ayak ekilince kardesinin mezarini aar. Fakat ierde ates tutustugunu grr. 26. Tekrar kabri rterek aglaya oglaya annesine kosar. Anacigim, bana kiz kardesim ve onun davranislari hakkinda bilgi ver der. Kadin Niye soruyorsun, oglum der. Adam: Anacigim, mezarinda ates yandigini grdm de ondan soruyorum der. Bu defa annesi de aglamaya baslayarak Oglum, kiz kardesin namazi savsaklar, vaktinde kilmazdi diye cevap verdi. Namazi vaktinde kilmayanin hali bu olunca hi namaz kilmayanin akibetini var kendin dsn. Allah (C.C)’dan dileriz ki, bize namaza karsi titiz davranmak, onu vaktinde ve eksiksiz kilmak zere yardimci olsun. O cmert, kerim, esirgeyici ve merhamet edicidir.