Ağ zanbaqlar ölkəsində

Bu kitapta tek hoşuma gitmeyen Andaç Yayınları’nın basımı oldu. Kitabı katletmişler. Dilbilgisi hatası mı diyeyim, -de ve -ki’nin yazımı mı diyeyim, fazla ve yanlış koyulan boşluklar mı diyeyim, daha da ileri gidip çevrilmeden unutulmuş cümleler mi diyeyim. Çok enteresan. Kitap Finlandiya İç Savaşı ile başladıktan sonra Petrov’a ve eserlerine dair bölümle devam ediyor. Sonra nedendir bilinmez Bulgarca çevirinin önsözü geliyor. Kitabın kendisine ulaşmak için ilk 50 anlamsız sayfayı tamamlamalısınız.

Ağ zanbaqlar ölkəsi

Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz.

Ağ zanbaqlar ölkəsi (rus. Финляндия, страна белых лилий ) — Qriqori Petrov tərəfindən 1923-cü ildə yazılmış tarixi roman. Əsərdə Qriqori Petrovun müxtəlif vaxtlarda çıxdığı Finlandiya səyahətlərində gördükləri əks olunmuşdur. Kitab Yohan Vilhelm Snelman adlı fin mütəfəkkirin öz xalqını düşmüş olduğu ağır durumdan çıxarması yolunda apardığı mübarizəni ətraflı şəkildə izah etməkdədir. İlk dəfə 1923-cü ildə Sarayevo şəhərində nəşr edilmişdir. Qısa müddət sonra bir çox dilə tərcümə edilərək, xüsusi ilə Bolqarıstan və Türkiyədə böyük marağa səbəb olmuşdur. 1925-ci ildə Bolqarıstanda nəşr edilməsindən sonra kitabın bütün ölkə ərazisinə yayılması üçün dövlət səviyyəsində işlər aparılmış və bu ölkədə yaşayan türk icmasının vasitəsi ilə kitabın məşhurluğu Türkiyəyə yönəldilmişdir.

Mustafa Kamal Atatürkün göstərişi ilə kitab Türkiyədə yerləşən hərbi məktəblərdə tədris olunmağa başlamışdır. Kitab ilk dəfə Azərbaycan dilinə 2016-cı ilin aprel ayında Milli Fikir Mərkəzi və Kitabıstan yayınlarının birgə fəaliyyəti nəticəsində nəşr olunmuşdur. 2017-ci ildə XAN nəşriyyatı tərəfindən kitabın II nəşri həyata keçirilmişdir.

Kitab ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Ağ zanbaqlar ölkəsində

“Ağ zanbaqlar ölkəsi” görkəmli rus ilahiyyatçısı və ictimai xadimi Qriqori Spiridonoviç Petrovun (1866-1925) ən tanınmış publisist əsəridir. Rusiyada baş verən qanlı Oktyabr inqilabından sonra mühacirətə gedən Q.Petrov bu kitabı Serbiyada çap etdirmişdir. Kitab çap olunan kimi Avropada slavyan xalqları arasında böyük şöhrət qazanmış, təkrar-təkrar nəşr edilərək yayılmışdı. Kitabda Finlandiyanın Rusiyaya birləşməsindən sonra keçdiyi inkişaf yolu təsvir edilir. Əlbəttə, burada təsvit olunan hadisələr bütünlüklə reallığı əks etdirmir, Q.Petron Finlandiyanın timsalında geri qalmış bir ölkənin tərəqqi yoluna çıxması və çiçəklənən bir ölkəyə çevrilməsinin özünəməxsus modelini yaradaraq ortaya qoyur. Lakin Q.Petrov bu əsərində yarıreal, yarıutopik təsvirlərlə oxucuya təqdim olunan Finlandiya, doğudan da, bu əsərin yazılmasına qədər və yazılmasında sonra keçdiyi inkişaf yoluyla dünyanın ən qabaqıcıl və zəngin ölkəsinə çevrilməsiylə heyrət doğurur. 1928-ci ildə türk dilnə çevrilən kitabla tanış olan Atatürk kitabı çox bəyənmiş, onun Türkiyənin məktəblərində, xüsusilə də, hərbi liseylərdə dərs vəsaiti kimi öyrədilməsi barədə əmr vermişdi.

199 pages, Paperback

First published May 1, 1923

Book details & editions
Loading interface.
Loading interface.

About the author

Grigory Petrov

7 books 50 followers

(1868 – 1925), Orthodox priest and a leading proponent of Christian social activism.

Grigory Petrov was born in Iamburg, St. Petersburg province. He was educated at the diocesan seminary and the St. Petersburg Ecclesiastical Academy (1887 – 1891), and on graduating became a priest in a St. Petersburg church.

Petrov was also active as a writer. In his most successful work, The Gospel as the Foundation of Life (1898), he argued that Christian believers were required to apply the literal teachings of Jesus to every aspect of their lives in order to begin building the Kingdom of God here on earth. Petrov knew of the American Social Gospel movement, but his ideas were shaped by his encounters with new conceptions of pastorship and Christian activism then developing among the clergy of St. Petersburg.

Petrov’s writings found a ready audience and made him famous. In 1903, however, conservatives began to attack his ideas in the ecclesiastical press, and as a result in 1904 the church dismissed Petrov from his pulpit and banned him from public speaking. Nevertheless, Petrov continued to write. He became interested in Christian politics and was an activist during the Revolution of 1905. He established the newspaper God’s Truth in Moscow in 1906 and was elected to the first Duma as a Constitutional Democrat.

Petrov never served in the Duma, however, because he was charged before an ecclesiastical court with false teaching. Although exonerated, he was confined to a monastery under church discipline. Despite popular sympathy for Petrov, the church defrocked him in 1908 and banned him from the capital and from public employment. He then became a journalist for a liberal newspaper, The Word. After the revolutions of 1917 he emigrated to Serbia, and then in 1922 to France. He died in Paris in 1925.

Petrov’s main importance was in his contribution to the development of a modern, liberal understanding of Christianity in the Russian Orthodox context.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book
Write a Review

Friends & Following

Community Reviews

9,886 ratings 620 reviews
Search review text
Displaying 1 – 30 of 617 reviews
52 reviews 93 followers

Finlandiya’nın silkelenip muasır medeniyet seviyesine ulaşması takdire şayan. Ancak bu değişmenin Petrov’un kitabında anlattığı gibi olmadığında hemfikiriz sanıyorum. Kitap boyunca bir gülme refleksiyle okudum açıkçası. Birilerinin nutuk atmasına müteakip Fin halkının “adamlar haklı, aydınlanalım, kalkınalım!” dediğini düşünen olduğunu sanmıyorum. Bir üçüncü dünya ülkesi vatandaşı olarak yazıldığı dönemde okumuş olsaydım belki feyzalabilirdim. Nitekim devir, ulus-devletlerin şahlandığı, milli uyanış devri. Bugünün dünyasında bunlara yer olduğunu sanmıyorum. Kaldı ki içinde yaşadığımız ülkede toplumun yarısının kalan yarısını gırtlaklama noktasına geldiği, sınıfsal uçurumun her geçen gün büyüdüğü gerçeği göz önüne alındığında “kendini başkaları için feda etmek,” “vatan için yapmak” söylemlerinin bir işe yaramayacağı gayet açık. Bu kitaptan Finlandiyalıların haberi olmadığı halde bizde bu kadar tutulması sebebi de zihniyet olarak bir gıdım ilerleyemememiz ve vicdan mastürbasyonuna herkesten çok ihtiyaç duymamızdan başkası değil.

6 comments
166 reviews 26 followers

Dünyanın hali hepimizin malumu. Gelir adaletsizliği hat safhada. Bazıları trilyonluk köşklerde hayatın keyfini çıkarırken, bazıları da içecek temiz su dahi bulamıyor. Peki bu kabusu önlemek mümkün mü? Yoksulluğun, sefaletin ve cahilliğin tek nedeni zenginleri bir türlü doyuramamak mı? Yoksa halklar, miskinlikten kurtulup kendi kaderlerini kendileri tayin edebilirler mi? “Beyaz Zambaklar Ülkesinde” bu sorulara, Finlandiya örneğinden yola çıkarak kendince cevap vermiş.

Kitabı okumadan önce Finlandiya tarihine aşina değildim. Yazar Petrov, Finlandiya’nın önce İsveç, daha sonra da Rus egemenliğine girdiğini söylemiş. İsveç etkisindeyken, Fin kültürel gelişimi pek varlık gösterememiş ama Rus İmparator, Fin halkına nispeten daha özgür bir ortam sunmuş.

Beni ilgilendiren asıl mesele, o zamanın en yoksul halklarından biri olan Finlandiya halkının nasıl yükselişe geçtiğiydi tabi. Petrov, “Kahramanlar ve Kitle” bölümünde iki ayrı görüşe yer veriyor. Birinci görüş Carlyle’a ait. Carlyle, halkların ya da insanoğlunun tarihini, “kahramanlar” olarak nitelendirdiği güçlü iradeli, dahi insanların biçimlendirdiğini söylüyor. Halkların, “kahramanlar”ın bir heykeltraş gibi şekil verdiği birer balçık yığını olduğunu ifade ediyor. İkinci görüşün sahibi Tolstoy, tersini düşünüyor; hayata asıl yön veren halk kitleleridir, eğer halkın kimliğinde kahramanlık ve büyüklük ruhu varsa, içinden kendi kahramanlarını da çıkartabilir diyor. Yazar Petrov ise, her halkın içinden iyi ya da kötü insanlar çıkabilir ama kimin yönetime geçeceğini halk, kendisi belirler diye görüş belirtiyor. Finlandiya’nın kalkınma sürecini anlatırken, eğitimin öneminin altını defalarca çiziyor. Halkın her tabakasının mümkün olan en iyi şekilde eğitilerek üretime katılmasının önemini vurguluyor. Sürekli bir kıyaslama mevcut. Eskiyle yeni, olanla olması gereken mukayese ediliyor. Toplumdaki değişimin sonuçları anlatılıyor. Kendi ülkesinden de örnekler veriyor.

Yazar, överken de, yererken de cömert. Örneğin; futbola olan aşırı ilgiyi ya da bütün ülkelerde genel olarak üst tabakanın, halktan, başlarına gelen bütün kötü olaylara karşı istisnasız bir şekilde sabır göstermelerini istemesini sert bir şekilde eleştiriyor. Fakat yeni Suomi’nin binalarından ya da sisteminden bahsederken övgüleri sıralıyor.

Grigoriy Petrov olayları genelde Snelman’ın ağzından anlatmış. Snelman, Finlandiya’nın “yaşam mimarları”ndan. Önsözde belirtilene göre kendisi, kitaptaki gibi ateşli bir konuşmacı değilmiş. Yarvinen gibi hayali karakterler de var. Yani yazar, kitabı yazarken hayalgücünü de kullanmış.

Bataklıklarla dolu bir yerden, refah dolu bir ülke yaratan bir halkın değişimini okumak güzeldi. Bu kitabı okumamın esas nedeni, Mustafa Kemal Atatürk’ün tavsiye etmiş olmasıdır. Ben de bu vesileyle, kendi kahramanımızı, önderimizi bir kez daha saygı ve minnetle anıyorum.

129 reviews 13 followers

Beyaz Zambaklar Ülkesinde isimli eserinde Grigory Petrov, küçük nüfuslu, her konuda geri kalmış ve doğa şartları bakımından da talihsiz denebilecek bir ülke olan Finlandiya üzerinden, bir ülkenin gelişmesi için gereken adımları örnekler vererek anlatmış. Ara ara masallarla da süsleyerek eseri daha da okunabilir hale getirmiş.

Sayfa sayısı az olmasına rağmen eserin kapsamlı olduğunu söyleyebilirim. Öğretmenlerden öğrencilere, din adamlarından orduya, iş adamlarından memurlara, köylülerden anne,baba ve çocuklara kadar toplumun her unsuru ele alınmış ve aydınlanmanın nasıl gerçekleştiği örneği okura sunulmuş.

Atatürk, zamanında bu eserin okul müfredatlarına ekletmek istediği bilgisi de kitap ile ilgili en dikkat çekici noktaydı benim için ve eseri okuyunca Atamızın neden böyle bir şey istediği de çok açık görülüyor.

Şahsen toplum yapısı, aydınlanma ve kalkınma anlamında güzel bir rehber diyebilirim, ve eseri tavsiye ederim.

571 reviews 50 followers

Açıkçası Atatürk’ün okunmasını istediğini bilmiyordum ama Serdar Kuzuloğlu’nun konuşmasını dinleyince denemek istedim. Andaç Yayınları’nın basımı hariç harika bir kitaptı.

Kitapla ilgili oldukça detaylı görüşlerim ve paylaşmak istediğim pasajlar var ki elimden geldiğince bahsetmek istiyorum;

1. Finlandiya’da seçim barajı yokmuş. Biz ortadoğu medeniyetleri nasıl hala %10 gibi bir rakamda diretebiliriz anlayamıyorum. Neden en küçük gruplar bile mecliste temsil edilemesin? Neden %9.9’da kalan partinin oyları çöp olsun?

2. Finlandiya ismini onlara İsveçliler vermiş. Aslında kendilerini Suomi yani “Bataklık Ülkesi” olarak adlandırıyorlar.

3. Eğitim ve öğretimin ücretsiz olduğu Finlandiya’da 20 üniversite varmış. Az ama kaliteli üniversiteler. Bizdeki gibi mahalle üniversiteleri değil.

4. (Rusya – Finlandiya karşılaştırması üzerine). Eğer tren istasyonlarında Rusya’da olduğu gibi halka güvenmeyip de biletçi olursa, bu biletçiyi de kontrol etmek gerekir. Biz halka itimat etmenin daha doğru olduğuna inanırız..

5. 15.000 nüfuslu bir kasaba olan Vyborg’da bile 12 kitapçı vardır. (İstanbul’un bir köyünde bir tane bile kitap alacak yer bulamayınca yaşadığım hayalkırıklığı üzerine belirtmek istedim. Her yer cips. Cips kafayız işte. Cips kitaptan daha önemli.)

6. Devletlerin kuvvetli ve zayıf olması milletlerin yükselmesi ve gerilemesi yalnız yöneticilerin beceriksizliğinden ya da sorumsuzluğundan kaynaklanmaz. Devleti yönetenler iyi veya kötü, kahraman veya zalim olsunlar, onlar bir ferdi oldukları kendi milletlerinin birer aynasıdır. Bir toplum nasılsa yöneticileri de onlar gibidir. İşte bundan dolayıdır ki öteden beri her millet layık olduğu yönetim tarzına ve yöneticilere sahip olur. (YORUMSUZ)

7. Aydın olmak modaya uygun elbise, şapka ve kolalı gömlek giymek değildir. Aydın kesim bir milletin beyni gibidir. Okumuşların hepsi ruhsal zekayı geliştirmek, ulusal iradeyi güçlendirmek zorundadır. Köylülere, işçilere ve kasaba halkının alt tabakasına nasıl daha iyi yaşayabileceklerini öğretin!

8. Millete hayatın değerini anlamayı ve korumayı öğretin. Vatan için yaşamak, ülkenin ilerlemesi ve yükselmesi için çalışmak da, ülke için ölmek kadar şereflidir. Yaşayıp üretmek ve ülkesini daha iyi yerlere getirmektense ölmeyi (şehit olmayı) tercih edenlere gelsin. Geçen güzel bir cümle ile karşılaştım. Batı toplumları yaşamdan, doğu toplumları ölümden beslenir. Fena halde doğru.

9. Millete kendisinin ve başkalarının kişilik haklarına saygılı olmayı öğretin. (Ah bir öğretebilsem).

10. (Ruhban sınıfına hitaben) Saygıdeğer din adamları, kilise papazları; Halkın gerçek rahipleri olun. Din adamlığının kilise memurluğu demek olmadığını bilin. Papazlar memur değildir.

11. Eğer çocuklarınız olması gerektiği gibi yetiştirilmezse, parlamentolar ve bütün hukuk düzeni yerli yerinde olsa da sosyal hayat yine sorunlarla dolacaktır. Bu kuşaktan gelen memurlar vurdumduymaz, bakanlar ise siyasi cambaz olur. Milletvekilleri çıkar peşinde koşar. Okullar yeni neslin kafasını ve kalbini kurutan yerler olur. Basın, sokaklarda kendini satışa çıkaran allı pullu kadınlara döner. Aç veya tok halk kitleleri kendisine yabancı olan bir şeye, bilhassa elit kesimlere mensup kişilere karşı nefret ve kıskançlık duyguları beslemeye başlar. (Başka söze gerek var mı?)

12. (Ve kitap şöyle biter) Yakmaktan korkmayın! Her yer aydınlanana kadar kendinizi ve diğerlerini yakın. Başarının çabuk olmasını beklemeyin! Kararlı olun! Sizi anlamak yerine, alay edeceklerdir. Sizi desteklemek yerine engelleyeceklerdir. Sizi tanımak yerine iftira atacaklardır. Onlar karanlığın emrinde sizinle savaşacaklardır. Siz de ışığı yaymak için gerekirse yanın ve her yeri aydınlatın!

Bu kitapta tek hoşuma gitmeyen Andaç Yayınları’nın basımı oldu. Kitabı katletmişler. Dilbilgisi hatası mı diyeyim, -de ve -ki’nin yazımı mı diyeyim, fazla ve yanlış koyulan boşluklar mı diyeyim, daha da ileri gidip çevrilmeden unutulmuş cümleler mi diyeyim. Çok enteresan. Kitap Finlandiya İç Savaşı ile başladıktan sonra Petrov’a ve eserlerine dair bölümle devam ediyor. Sonra nedendir bilinmez Bulgarca çevirinin önsözü geliyor. Kitabın kendisine ulaşmak için ilk 50 anlamsız sayfayı tamamlamalısınız.

Kapağa “Atatürk’ün okunmasını istediği kitap” yazmak kolay buna layık da olmak lazım değil mi Andaç Yayınları?

Herkese keyifli okumalar!

Ağ zanbaqlar ölkəsi

“XAN” nəşriyyatında Qriqoriy Petrovun “Ağ zanbaqlar ölkəsi” kitabı işıq üzü görüb. Kitabda Finlandiya haqqında, bu ölkənin çətin təbii şərait və vəziyyətdə necə böyük uğurlar qazandığından bəhs edir. Kitabı oxuduqca insan iradəsinin və mənəvi gücünün necə böyük qələbələr qazana bildiyinə sadəcə heyrət edəcəksiniz.

Hələ İsveç hakimiyyəti dövründə finlərin öz konstitusiyası var idi. Həmin konstitusiyada qeyd olunan qanunlar çərçivəsində onların “seym” adlandırılan parlamentləri də mövcud idi. Özlərinə məxsus poçt qəbzləri və pul vahidləri var idi. Az sayda orduya da sahib idilər.

Finlər Rusiya hakimiyyəti altına keçəndən sonra bu idarəçilik üsulları və hüquqlarını qoruyub saxladılar. Ancaq isveçlərin hakimiyyəti dövründə dövlət qurumlarında idarəçilik isveç məmurlarının əlində idi. Finlər İsveç mədəniyyətinin inkişafı üçün canlı vasitələr sayılırdılar.

Suomi adlandırılan Finlandiya Rusiya hakimiyyəti altına keçdikdən sonra finlər bütün dövlət qurumlarında idarəçiliyi ələ keçirmək və ölkənin həqiqi sahibləri ola bilmək üçün mübarizəyə başladılar. Çalışmalara isə kiçik işlərdən başladılar. Mərhələli olaraq ilk, orta və ali təhsil müəssisələrində İsveç müəllimlərinin yerinə fin müəllimləri təyin edildi. Beləliklə, finlərdən yavaş-yavaş hakim, həkim və məmurlar yetişdirildi.

Kiçik fin ordusu da milliləşməyə başladı. İsveç zamanında əsgərlərin hamısı finlərdən ibarət olurdu. Ancaq baş komandanlıq, baş qərargah və ümumilikdə orduda idarəçi-lik isveçlərin əlində idi. Rütbə sahiblərinin əsgərlərə qarşı rəftarı da isveç ordusunda olduğu kimi idi.

İsveçlər qəhrəman millətdir. İslahatlar zamanı Qustav Adolf və Böyük Pyotrun dövründə XII Karl İsveç ordusunun şöhrətini bütün Avropaya yaymışdı. Ancaq o zaman isveçlərin hərbi qüvvələri aristokratların əlində idi. Ölkədə hərbçi ailələr arasında xüsusi imtiyazlı bir sinif meydana gəlmişdi. Bu sinfə daxil olanlar məmurlara, tacirlərə, ziyalılara və bütün xalqa yuxarıdan aşağı baxırdılar. Xalqın övladı olan əsgərlərə qarşı isə çətin, dözülməz, sərt bir intizam sistemi tətbiq edilirdi.

Komandirlər təhsil, rəsmi tədbirlər və hərbi hissədəki həyatlarından başqa heç bir şeylə maraqlanmırdılar. İşdən sonrakı boş vaxtlarında içki içir, qumar oynayır və ya əyləncə məclislərində vaxt keçirirdilər. Əksəriyyətinin təhsili natamam idi. Məktəbdən sonra oxumağa, araşdırmalara, düşünməyə maraq göstərmirdilər. Heç bir ictimai və milli ideyaları yox idi. Yalnız qılınclarını məğrurluqla oynatmağı bacarırdılar. Şux formalar geyinən bu insanlar pul xərcləməkdən başqa heç nə bilmirdilər. Əyləncə məclislərində rəqsləri ilə hər kəsi üstələyirdilər. Çoxunun içki və qumardan başı açılmırdı. Əsgərlərə qarşı daim sərt və kobud davranırdılar. Öz dilləri ilə desək “hərbi öküzlər”ə yuxarıdan aşağı alçaldıcı baxışlarla baxırdılar.

Snellmanın rəhbərliyi ilə maarifləndirmə işlərini həyata keçirən gənc fin ziyalıları orduya da lazımi dəstək verdilər. Xüsusilə də əsgərlərin təlim və təhsili ilə maraqlanmağa başladılar. Bunun nəticəsində bilik və bacarıqları ilə fərqlənən şagirdlər, hətta universitet tələbələri belə təhsillərini başa vurduqdan sonra hərbi məktəblərə daxil olmağa, ordu sıralarına qoşulmağa başladılar. Beş-altı il, hətta on il davam edən hərbi xidmətləri ilə birlikdə öz elmi araşdırmalarını da davam etdirdilər.

Snellman həm də bu gənclərin problemlərini və sıxıntılarını bilən ən yaxşı müəllim olmuşdu. Onların hər cür problemlərini həll etməyə çalışırdı. Konfranslarda da, yazılarında da davamlı olaraq bu düşüncələri paylaşırdı: “Ordu xalqın ən vacib, ən məsuliyyətli və ən nüfuzlu məktəbi ola bilər. Bir daha düşünün! Ölkənin hər tərəfindən, xüsusilə də ucqar bölgələrindən ən sağlam və inkişafa meyilli minlərlə insanı toplayırlar. Onları ailələrindən və işlərindən ayırırlar. Minlərlə insanı hərbi məntəqələrə toplayıb geyindirir, yedirir və içirirlər. Bütün ehtiyaclarını təmin edirlər. Lakin əsgərlər hərbi xidmətlərini başa vurub yaşadıqları yerlərə geri qayıtdıqdan və öz əvvəlki işlərini davam etdirməyə başladıqdan sonra əsgərlikdə keçirdikləri zamanın bir faydasını görməyəcəklərsə bütün bu nemətlərin və çəkilən zəhmətin də bir xeyri olmayacaqdır”.

Snellman daha sonra sözlərinə belə davam edir: “İlk baxışdan çox mədəni görünən millətlər belə hələ də sülh şəraitində dinc şəkildə yaşamaq üçün yüksək mədəni səviyyəyə gəlib çatmayıblar. İnsan yaranandan mövcud olan kin, intiqam və vəhşi davranışlar başqalarının haqlarına müdaxilə şəklində hələ də davam edir. İnsanlardan canlı qalalar yaradırmış kimi ordularını gücləndirənlər özlərini müdafiə etməyə çalışarkən dünya qalmaqallar, qanlı hadisələr səhnəsinə çevrilir. Şübhəsiz ki, əsgərlərini vətənin müdafiəsində sipər edən ordu dəyərlidir”.

Sərhədləri qoruyan ordunun arxasında isə millətin əmin-amanlığı, xoşbəxtliyi və müstəqilliyi dayanır. Snellman ordu haqqında bu fikirləri söyləyirdi: “Ordu fədakar dini təriqət kimidir. Əsgər olmayan bizim kimi insanlar vətənin müdafiəsi üçün yaradılan bu canlı qala divarlarının əhəmiyyətini lazımi şəkildə təqdir edə bilmirlər. Bu divarların inşasında istifadə edilən hər kərpic, sərf edilən ən xırda xərc belə canlı insanlardır. Bu zərrələrdən hər biri bizi və əmin-amanlığımızı qorumaq üçün lazım olarsa ölməyə belə hazırdır. Yolda, hər hansı bir mağazada və ya parkda əsgərlərə rast gələndə hörmətlə salam verib, onlara, – “Əziz qardaşlarım, siz bizim əmin-amanlığımız üçün ağır vəzifə icra edirsiniz. Allah köməyiniz olsun”, – demək istəyirəm. Xahiş edirəm, düşünün! Hərbi məntəqələrdə hər bir əsgər sanki canlı almazlardır. Hər il minlərlə belə dəyərli varlıq bir yerə toplanır. Uzun müddət sonra yorulur, tükənir və çox şeyləri qurban verir. Müəyyən zaman istifadə edilən əsgərləri gəldikləri yerlərə küskün və üzəri cızılmış yararsız almazlar kimi göndərmək düzgün deyil!”

Bu sözlərdən sonra Snellmanın mənəvi tələbələri olan gənc fin zabitləri cavab olaraq bunları söylədilər: “Bizim yeni ordumuz ruhən diri, vərdişləri və hərbi xidmətləri baxımından isə yeni olmalıdır. Ordumuz yeni ruha və ideyaya sahibdir. Əsgər xüsusi məntəqələrdə bəslənən inək deyil. Mənim kiçik və daha az təhsilli qardaşımdır. Ana vətən öz övladını təlim və tərbiyə üçün hərbi xidmətə göndərərək bizə əmanət edib. Əsgərlər tərxis olunduqdan sonra təbii ki, Vətən zabitlərdən, generallardan soruşacaq: “Baxaq görək, övladımı necə yetişdirdiniz? Sizə təhvil verdiyimiz yüz minlərlə cavanlara nə öyrətdiniz, hansı təhsili verdiniz?”

Zabit əsgərin yalnız qardaşı deyil, ağası deyil, eyni zamanda da müəllimidir. Onun təhsil almasında məsuliyyət daşıyan şəxsdir. Zabit əsgərlərinə görə çox məsələlərdə məsuliyyət daşıyır. Əsgərin canı zabitə əmanətdir. Zabit onun sağlamlığına görə də öhdəliyə sahibdir. Əsgərin beyni də zabitin ixtiyarına verilir. Zabit bu zehinlərin və fikirlərin də formalaşmasına görə məsuliyyət daşıyır. Əsgərin qəlbi də zabitin ixtiyarındadır. O, əsgərləri güclü şəxsiyyət kimi formalaşdıracaq, onlara vicdanı təmiz olmağı, ədəb qaydalarını, insanlarla sağlam münasibətlər qurmağı öyrədəcək.

Yeni vəzifələr isə bu günədək daha ağır və çətin öhdəlikləri yerinə yetirən gənc fin zabitlərini qorxutmurdu: “Hər zaman yalnız sülh şəraitində deyil, müharibə vaxtı da vətənimiz üçün faydalı olacağıq! Biz hərbi xidmətdə olarkən də vətənimizə yararlı ola bilərik. Əsgərlərin təhsil alması və onlarla əlaqədar gördüyümüz digər işlərin ölkəmiz üçün faydası mütləqdir”.

Bu günə qədər Finlandiya xalqı hərbi xidmətdən nifrətlə danışırdı. Əvvəllər kobudluq, tərbiyəsizlik, dava-dalaş və qarışıqlıq olan yerlərdə hər kəs: “Cənablar, bura hərbi məntəqədir?”, “Sanki hərbi hissənin havası gəlir!” “Onun əxlaqını hərbi xidmət pozub!” – deyirdilər.

Gənc fin zabitləri artıq bu sözlərdən inciyir və eşitmək istəmirdilər. Onlar artıq, – “Yeni dövrün hərbi xidməti başqa bir hərbi xidmət olacaq!” – deyə and içmişdilər: “Biz hərbi xidməti bir xalq məktəbinə, hətta universitet formasına çevirəcəyik. Qoy hər bir əsgər hərbdə keçirdiyi günləri həyatı boyu sevgi ilə xatırlasın və hər zaman tərifləsin; hərbi xidmətdə öyrəndiklərini həyatında müvəffəqiyyətlə tətbiq etməkdən qürur duysun. Hərbi xidməti elə bir məqama yüksəltməliyik ki, artıq xalqımız alçaldıcı ifadələr əvəzinə, – “Xeyirli olsun, onu hərbi xidmət islah edib”, “O təhsilini hərbi xidmətdə alıb”, “Əsgərlik vaxtı dürüst, çevik, çalışqan və kübar olmağı öyrəndi”, – desin və bu sözlərin hər biri atalar sözlərinə çevrilsin”.

Hərbidə nizam-intizam qaydaları və hərbi xidmətin məqsədləri belə aydın şəkildə ortaya qoyulduqdan sonra gənc fin zabitləri bu məqsədə çatmaq üçün təcili yollar axtarmağa, ən yaxşı üsulları tətbiq etməyə başladılar. Bundan sonra zabitlər əsgərlərə qarşı münasibətlərini, onlarla rəftar tərzini diqqətlə nəzərdən keçirdilər və əvvəlki davranış qaydalarını dəyişdirdilər.

İsveç əsarəti altında olarkən hərbi hissələrdə vəziyyət çox acınacaqlı idi, orada yaşamaq mümkün deyildi. Çirkabdan havası daim ağır olurdu. Əsgərlərin hərbi geyimləri köhnəlmişdi. Köhnə və iylənmiş yeməklərdən zəhərlənir, yeməyənlər isə ac qalırdılar. Rütbə sıralaması ilə kiçik çavuşlar, çavuşlar, leytenantlar digər əsgərlərin yeməklərinin və soyuqdan qorunmaq üçün verilən vəsaitlərin (adyal, əsgər paltosu və s.) bir hissəsini mənimsəyirdilər. Əsgərlərə dəyər verilmir, onlara yuxarıdan aşağı baxılırdı. Hərbi hissələrdə ən ağır ifadələrin işlədilməsi belə gündəlik danışıq tərzinə çevrilmişdi.

Amma artıq hər şey kökündən dəyişdi. Hərbi məntəqələr təmizləndi, divarlar boyandı, bağçalara güllər əkildi, pəncərələrə və divarlara dibçəklər qoyuldu, pəncərələrdən pərdələr asıldı, giriş hissələrə ayaqaltılar sərildi. Əsgərlər də hər səhər yuyunaraq günə başladılar.

Ətraf ərazinin gigiyenik təmizliyi ilə yanaşı mənəvi təmizliyə, əxlaqi təmizliyə də xüsusi diqqət yetirildi.

İsveç hakimiyyəti dövründə xalq arasında istifadə edi-lən ifadələr əsgərlərin necə təhqir olunduğunun ən bariz göstəricisi idi: “İsveçli kimi özünü itirmiş sərxoş!”, “İsveç əsgəri kimi söyüş söyür!”

Əvvəllər əsgərlər daim sərxoş olur, ağıza alınmayacaq söyüşlər söyürdülər. Əsgərlər, zabitlər, hətta generallar belə bir-birilərinə söyüşlə müraciət edirdilər. Qarşılarındakını sevərkən də, məzəmmət edərkən də söyüşdən istifadə etmək normaya çevrilmişdi. İşlədilən bütün ifadələrin hamısı iyrənc olurdu. Heç çəkinmədən ata-anaya, dinə-imana, günəşə-aya, göy üzünə və təbiətə ağıllarına gələn hər şeyə nalayiq ifadələr yağdırırdılar.

Gənc fin zabitləri hərbi hissələrə təmizlik vasitələri gətirdilər, əsgərlər yeməkdən əvvəl və sonra sabundan istifadə etməyə başladılar. Əsgərlərin hər birinə təmiz məhrəbalar, diş fırçası və pastası paylayaraq şəxsi gigiyenaya diqqət etməyi öyrətdilər.