Shanxay hamkorlik tashkiloti (ShHT) – bu nima tashkilot? ShHT tarkibi
Bugungi kunda ShHTga a’zo davlatlar Evroosiyo er massasining yarmidan ko’pini egallaydi. Va bu mamlakatlar aholisi butun dunyo aholisining to’rtdan bir qismidir. Agar kuzatuvchi davlatlarni hisobga oladigan bo’lsak, ShHT mamlakatlari aholisi sayyoramiz aholisining yarmini tashkil qiladi, bu 2005 yil iyul oyida Ostona shahrida bo’lib o’tgan sammitda qayd etilgan. Unga birinchi marta Hindiston, Mo’g’uliston, Pokiston va Eron vakillari tashrif buyurishdi. Bu haqiqat o’sha yili sammitga mezbonlik qilgan Qozog’iston Prezidenti Nursulton Nazarboyevning o’zining qutlov nutqida qayd etilgan. Agar siz ShHT davlatlari geografik joylashuvi to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lishni istasangiz, buni aniq ko’rsatib beradigan xarita quyida keltirilgan.
O’zbekiston Respublikasining Shanxay hamkorlik tashkiloti (SHHT) faoliyatidagi tashkiloti.
O’zbekiston Respublikasining Shanxay hamkorlik tashkiloti (SHHT) faoliyatidagi tashkiloti.
O’zbekiston Respublikasining Shanxay hamkorlik tashkiloti (SHHT) faoliyatidagi tashkiloti.2001-yil 15-iyunda Shanxay shahrida Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Rossiya, Xitoy, Tojikiston va O‘zbekiston davlatlari rahbarlari tomonidan Shanxay hamkorlik tashkiloti (ShHT) tuzilishi haqida Deklaratsiya imzolandi.
Afg‘oniston, Belarus, Eron va Mug‘uliston Tashkilotda kuzatuvchi maqomiga ega. Ozarbayjon, Armaniston, Kambodja, Nepal, Turkiya va Shri-Lanka davlatlari ShHTda “muloqot yo‘lida hamkorlik” maqomiga ega. 2010-yil aprel oyida Toshkent shahrida ShHT va BMT kotibiyatlari hamkorligi to‘g‘risida Qo‘shma deklaratsiya imzolandi. Shuningdek, BMTning Osiyo va Tinch okeani mamlakatlari uchun iqtisodiy va ijtimoiy komissiyasi, Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari assotsiatsiyasi, Evrosiyo iqtisodiy hamjamiyati, Mustaqil Davlatlari Hamdo‘stligi kabi tashkilotlar bilan rasmiy aloqalar o‘rnatilgan.
Tashkilot ikkita doimiy amaldagi organga, ya’ni Pekin shahrida ShHT Kotibiyati va Toshkent
shahrida ShHT ning Mintaqaviy Aksilterror tuzilmalariga ega.
ShHT Markaziy Osiyo mintaqasida tinchlik va barqarorlikni o‘rnatishda, o‘zaro iqtisodiy
munosabatlarni rivojlantirishda ko‘p tomonlama hamkorlikning mexanizmi, ochiq va konstruktiv muloqot uchun maydon, shuningdek, turli yo‘nalishlarda sherikchilikni rivojlantirish instrumenti hisoblanadi. ShHT faoliyati davrida, tashkilotni mustahkamlash borasida katta siyosiy va tashkiliy ishlar amalga oshirildi, uning asosiy maqsad va vazifalarini amalga oshirish borasidagi o‘zaro hamkorlikni rivojlantirish bo‘yicha ko‘p qirrali amaliy qadamlar qo‘yildi.
ShHT Xartiyasiga muvofiq, a’zo davlatlar hamkorlik qilishda quyidagi prinsiplarga amal qilishadi:
– davlatlar suvereniteti, mustaqilligi, hududiy yaxlitligini va davlatlar chegaralarining dahlsizligini o‘zaro hurmat qilish, bostirib kirmaslik, ichki ishlariga aralashmaslik, kuch ishlatmaslik yoki xalqaro munosabatlarda kuch bilan tahdid qilmaslik, chegaradosh hududlarda bir tomonlama harbiy ustunlik qilishdan voz kechish;
– a’zo davlatlar teng huquqliligi, o‘zaro tushunishga asoslangan holda qarashlar kesishuvchi
nuqtalarni izlash, har bir a’zo davlatning fikrlarini hurmat qilish;
– umumiy manfaatlar mavjud yo‘nalishlarda birgalikdagi harakatni bosqichma-bosqich amalga oshirish;
– a’zo davlatlar o‘rtasida mavjud bo‘lgan qarama-qarshiliklarni tinchlik yo‘li bilan bartaraf etish;
– ShHTni boshqa davlatlar va xalqaro tashkilotlarga qarshi qo‘ymaslik;
– ShHTning maanfatlariga qarshi qaratilgan har qanday noqonuniy harakatlarga yo‘l qo‘ymaslik;
– ShHT Xartiyasidan, tashkilot doirasida qabul qilingan hujjatlardan kelib chiqadigan
majburiyatlarni vijdonan bajarish.
ShHTda qarorlar qabul qiluvchi Oliy organ – a’zo davlatlar rahbarlarinig Kengashi (DRK) bo‘lib, tashkilotning strategiyasini, ko‘p qirrali hamkorlik va tashkilot faoliyatining istiqbollari hamda ustuvor yo‘nalishini ko‘rib chiqadi va belgilaydi. DRK bir yilda bir marta yig‘iladi, yig‘ilishga tashkilotchi davlat rahbari raislik qiladi. Ahamiyati jihatidan ikkinchi organ – ShHTga a’zo davlatlar hukumat rahbarlari Kengashi (HRK) bo‘lib, tashkilot doirasida ko‘p tomonlama hamkorlik strategiyasini, uning ustivor yo‘nalishiga oid masalalarni muhokama qilish, iqtisodiy hamkorlikning o‘ta muhim va dolzarb vazifalarini hal qilish uchun bir yilda bir marotaba yig‘iladi. Shuningdek Tashkilotning yillik budjetini tasdiqlaydi.
DRK va HRK yig‘ilishlaridan tashqari, xavfsizlik kengashi kotiblari, tashqi ishlar, mudofaa,
favqulodda vaziyatlar, iqtisodiyot, transport, madaniyat, maorif, sog‘liqni saqlash vazirlari, oliy sud, bosh prokurorlar, huquq-tartibot idoralari rahbarlari darajasida uchrashuvlar mexanizmi ham mavjud.
DRK, HRK, tashqi ishlar vazirlari va boshqa organlarni yig‘ilishlarini tayyorlash bo‘yicha zaruriy ish olib boruvchi milliy koordinatorlar Kengashi ShHTning joriy faoliyatini muvofiqlashtiradi va unga rahbarlik qiladi.
Iqtisodiy yo‘nalishda Ishbilarmonlik Kengashi va ShHTning Banklararo uyushmasi mexanizmlari faoliyat yuritadi.
O‘zbekiston ShHTning ta’sischi davlatlaridan biri hisoblanadi va boshqa a’zo davlatlar qatorida tashkilot doirasida kelajakdagi hamkorlik strategiyasini belgilaydi. O‘zbekiston Respublikasi tashkilot doirasida mintaqaviy barqarorlikni saqlash, iqtisodiy hamkorlik, a’zo mamlakatlar muqarrar iqtisodiy o‘sishi va aholi yashash darajasini oshirish kabi yo‘nalishlarga e’tibor kuchaytirilishini zarur deb hisoblaydi.
O‘zbekistonning tashkilotga raisligi doirasida 2004-yil Toshkentda bo‘lib o‘tgan sammitda
«ShHTda kuzatuvchi maqomi to‘g‘risidagi Nizom» hamda «ShHTning kuzatuvchilar bilan o‘zaro munosabatlari Tartibi to‘g‘risida» hujjatlar imzolandi. Kuzatuvchi davlat institutini joriy etilishi, ShHTning maqsad va vazifalarini amalga oshirishda katta ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu, shuningdek, ShHTning kelajagini mustahkamlash, tashkilot salohiyatini kengaytirish hamda jahon hamjamiyatida uning roli va obro‘sini sezilarli darajada oshishiga sabab bo‘ldi.
2010-yil iyun oyida Toshkentda bo‘lib o‘tgan sammitda ShHTga yangi a’zolarni qabul qilish
Nizomi hamda ShHTning prosteduralar Qoidasi tasdiqlandi. Shuningdek, ShHTga a’zo-davlatlar hukumatlari o‘rtasida qishloq xo‘jaligi va jinoyatchilikka qarshi kurashish sohalarida hamkorlik to‘g‘risidagi shartnomalar imzolandi.
2013-yil noyabr oyida Toshkentda ShHTga a’zo davlatlar hukumat rahbarlarining (bosh vazirlar) bo‘lib o‘tgan 12-yig‘ilishida tomonlar jahon va mintaqaviy iqtisodiy rivojlanishga oid keng qamrovli masalalar bo‘yicha fikr almashdilar hamda ShHT doirasida savdo-iqtisodiy va gumanitar hamkorlik masalalarini muhokama qildilar.
ShHTga a’zo davlatlar hukumat rahbarlarining kelajakda transport sohasida hamkorlikni
rivojlantirish to‘g‘risidagi Qo‘shma Bayonoti imzolandi hamda ShHTning Taraqqiyot Banki va
Taraqqiyot Fondini tashkil qilish bo‘yicha kelgusida qilinadigan ishlar bo‘yicha qaror qabul qilindi.
2015-yil 9-10-iyulda Ufa shahrida ShHTning navbatdagi sammiti bo‘lib o‘tdi, mazkur sammit davomida mintaqaviy muammolar va xalqaro xavfsizlikka doir dolzarb masalalar yuzasidan fikr almashilib, tashkilot faoliyatidagi ustuvor yo‘nalishlar va ShHT doirasida ko‘p tomonlama hamkorlik rivojining istiqbollari muhokama qilindi.
ShHT sammiti yakunida davlat rahbarlari tomonidan Ufa deklaratsiyasi imzolandi, 2025-yilgacha ShHT rivojlanish strategiyasi, 2016-2018-yillarga mo‘ljallangan ShHTga a’zo davlatlarining terrorizm, separatizm va ekstrimizmga qarshi kurashish uchun hamkorlik Dasturi tasdiqlandi, Hindiston va Pokistonning ShHT a’zoligiga qabul qilinishi jarayonining boshlanganligi haqida qaror qabul qilindi.
Davlat rahbarlari tomonidan Ikkinchi jahon urushida fashizm ustidan qozonilgan g‘alabaning 70 yilligi munosabati va narkotik tahdidlar muammosi yuzasidan bayonot qabul qilindi, shuningdek, ShHTga a’zo davlatlarning chegara masalalari bo‘yicha hamkorligi haqida Bitimi imzolandi.
ShHTning Ufa sammiti yakunlanishi bilan 2015-2016-yillarda Tashkilotga raislik O‘zbekiston
Respublikasiga o‘tdi. O‘zbekiston raislik qiluvchi davlat sifatida ShHTga a’zo davlatlarning manfaatlarini aks ettiruvchi o‘zaro manfaatli rivojlanish, ShHTning xalqaro maydonda obro‘yini ortib borishini ta’minlash kabi tamoyillarga rioya qilish niyatida. Xalqaro, mintaqaviy xavfsizlik, barqaror iqtisodiy rivojlanish, ShHT a’zolari bo‘lgan barcha
davlatlar gumanitar rivojlanishiga bo‘lgan zamonaviy tahdidlarga munosib javob tayyorlash,
terrorizm, ekstremizm, ayirmachilikka qarshi birgalikda kurashishni kuchaytirish borasida chora-tadbirlar ishlab chiqish dolzarb vazifa bo‘lib qolmoqda. Mintaqada ShHTning taraqqiyot va barqarorlikning ishonchli kafolatchisi sifatidagi rolini mustahkamlash maqsadida a’zo davlatlar o‘rtasidagi hamkorlikni yanada kengaytirish tadbirlariga, shuningdek BMT, boshqa xalqaro tashkilotlar va manfaatdor davlatlar bilan munosabatlarning keyingi rivojiga katta ahamiyat beriladi. O’zbekiston Respublikasining Shanxay hamkorlik tashkiloti (SHHT) faoliyatidagi tashkiloti.
Muallif: A. To’rayev, J. Toshboyev.
Shanxay hamkorlik tashkiloti (ShHT) – bu nima tashkilot? ShHT tarkibi
Bugungi kunda sayyoramizda 250 dan ortiq davlatlar mavjud bo’lib, ularning hududida 7 milliarddan ortiq odam yashaydi. Jamiyatning barcha jabhalarida biznesni muvaffaqiyatli olib borish uchun turli tashkilotlar tashkil etilib, ularga a’zo bo’lish ishtirokchi mamlakatlarga boshqa davlatlar tomonidan ustunlik va yordam beradi.
Ulardan biri – Shanxay hamkorlik tashkiloti (ShHT). Bu 2001 yilda 1996 yilda tashkil etilgan Shanxay beshligi davlatlari rahbarlari tomonidan tashkil etilgan, o’sha paytda Xitoy, Qozog’iston, Qirg’iziston, Rossiya, Tojikistonni o’z ichiga olgan Evroosiyo siyosiy, iqtisodiy va harbiy tuzilmasi. O’zbekiston qo’shilgandan so’ng tashkilot nomi o’zgartirildi.
Shanxay beshligidan ShHTga qadar – bu qanday edi?
Yuqorida aytib o’tganimizdek, ShHT Qozog’iston, Xitoy, Qirg’iziston, Rossiya va Tojikiston davlatlari chegaralarida harbiy ishonchning chuqurlashishini rasmiy ravishda belgilab beruvchi Shartnomaning 1996 yil aprelida Xitoyning Shanxay shahrida imzolanishi va uni tuzish uchun asos bo’lgan davlatlarning hamdo’stligi hisoblanadi. chegara hududlarida qurolli kuchlar sonini kamaytiradigan Shartnomaning bir yilidan keyin o’sha davlatlar.
Keyinchalik, tashkilot sammitlari har yili o’tkaziladi. 1998 yilda Qozog’iston poytaxti Olma-ota, 1999 yilda Qirg’iziston poytaxti Bishkek ishtirokchi mamlakatlar uchrashuvlari maydonchasiga aylandi. 2000 yilda besh mamlakat rahbarlari Tojikiston poytaxti Dushanbe shahrida uchrashdilar.
Keyingi yil yillik sammit yana Xitoyning Shanxay shahrida bo’lib o’tdi, unda beshtasi unga qo’shilgan O’zbekiston tufayli oltitaga aylandi. Shuning uchun, agar siz ShHTga qaysi davlatlar a’zoligini aniq bilishni istasangiz, biz qisqacha bayon qilamiz: hozirda tashkilotda oltita davlat to’laqonli a’zo sifatida mavjud: bular Qozog’iston, Xitoy Xalq Respublikasi, Qirg’iziston, Rossiya Federatsiyasi, Tojikiston va O’zbekiston.
2001 yil yozida, iyun oyida yuqorida aytib o’tilgan davlatlarning oltita rahbari ham tashkilotni tashkil etish to’g’risidagi deklaratsiyani imzoladilar, unda Shanxay beshtaligining ijobiy roli, shuningdek, mamlakatlar rahbarlarining ushbu doiradagi hamkorlikni yuqori darajaga o’tkazishga intilishi qayd etildi. 2001 yilda, 16 iyulda ShHTning etakchi ikki davlati – Rossiya va Xitoy – Yaxshi qo’shnichilik, do’stlik va hamkorlik to’g’risida Shartnomani imzoladilar.
Deyarli bir yil o’tgach, Sankt-Peterburgda tashkilotda ishtirok etadigan davlatlar rahbarlarining uchrashuvi bo’lib o’tdi. Uning davomida tashkilot hanuzgacha amal qilib kelayotgan maqsad va tamoyillarni o’z ichiga olgan ShHT Xartiyasi imzolandi. Shuningdek, unda ishning tuzilishi va shakli aniq ko’rsatilgan va hujjatning o’zi xalqaro huquqqa muvofiq rasmiy ravishda tasdiqlangan.
Bugungi kunda ShHTga a’zo davlatlar Evroosiyo er massasining yarmidan ko’pini egallaydi. Va bu mamlakatlar aholisi butun dunyo aholisining to’rtdan bir qismidir. Agar kuzatuvchi davlatlarni hisobga oladigan bo’lsak, ShHT mamlakatlari aholisi sayyoramiz aholisining yarmini tashkil qiladi, bu 2005 yil iyul oyida Ostona shahrida bo’lib o’tgan sammitda qayd etilgan. Unga birinchi marta Hindiston, Mo’g’uliston, Pokiston va Eron vakillari tashrif buyurishdi. Bu haqiqat o’sha yili sammitga mezbonlik qilgan Qozog’iston Prezidenti Nursulton Nazarboyevning o’zining qutlov nutqida qayd etilgan. Agar siz ShHT davlatlari geografik joylashuvi to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lishni istasangiz, buni aniq ko’rsatib beradigan xarita quyida keltirilgan.
ShHT tashabbuslari va boshqa tashkilotlar bilan hamkorlik
2007 yilda transport tizimi, energetika va telekommunikatsiyalar bilan bog’liq yigirmadan ortiq yirik loyihalar boshlandi. Muntazam yig’ilishlar bo’lib o’tdi, unda xavfsizlik, harbiy ishlar, mudofaa, tashqi siyosat, iqtisodiyot, madaniyat, bank va boshqa masalalar muhokama qilindi, ular ShHT davlatlari vakili bo’lgan rasmiylar tomonidan muhokama qilindi. Ro’yxat hech narsa bilan cheklanmagan: yig’ilish ishtirokchilarining fikriga ko’ra, jamoatchilik e’tiborini talab qiladigan har qanday mavzular muhokama mavzusiga aylangan.
Bundan tashqari, boshqa xalqaro hamjamiyatlar bilan aloqalar o’rnatildi. Bu ShHT Bosh assambleyasi, Evropa Ittifoqi (Evropa Ittifoqi), Janubi-Sharqiy Osiyo xalqlari assotsiatsiyasi (ASEAN), Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligi (MDH), Islom tashkiloti kuzatuvchisi bo’lgan Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT). hamkorlik (IHT). ShHT-BRIKS sammiti 2015 yilda Rossiyaning Boshqirdiston respublikasi poytaxti Ufa shahrida bo’lib o’tishi rejalashtirilgan bo’lib, uning maqsadlaridan biri bu ikki tashkilot o’rtasida ishbilarmonlik va sheriklik munosabatlarini o’rnatishdir.
Tuzilishi
Tashkilotning oliy organi – Davlat rahbarlari kengashi.Ular jamiyat ichida qaror qabul qilishadi. Uchrashuvlar har yili a’zo davlatlarning poytaxtlaridan birida o’tkaziladigan sammitlarda bo’lib o’tadi. Ayni paytda Davlat rahbarlari kengashi quyidagi prezidentlardan iborat: Qirg’iziston – Almazbek Atamboev, Xitoy – Si Tszinpin, O’zbekiston – Islom Karimov, Qozog’iston – Nursulton Nazarboyev, Rossiya – Vladimir Putin va Tojikiston – Imomali Rahmon.
Hukumat rahbarlari kengashi har yili sammitlar o’tkazadigan, ko’p tomonlama hamkorlikka oid masalalarni muhokama qiladigan va tashkilot byudjetini tasdiqlaydigan ShHTdagi ikkinchi muhim organ hisoblanadi.
Tashqi ishlar vazirlari kengashi ham muntazam yig’ilib, u erda hozirgi xalqaro vaziyat haqida gaplashmoqda. Bundan tashqari, boshqa tashkilotlar bilan o’zaro munosabatlar suhbat mavzusiga aylanadi. Shfa va BRIKS o’rtasidagi munosabatlar Ufa sammiti arafasida alohida qiziqish uyg’otmoqda.
Milliy koordinatorlar kengashi, o’z nomidan ko’rinib turibdiki, ShHT ustavida tartibga solinadigan davlatlar o’rtasidagi ko’p tomonlama hamkorlikni muvofiqlashtiradi.
Kotibiyat jamiyatdagi asosiy ijro etuvchi organ sifatida ishlaydi. U tashkiliy qarorlar va farmonlarni amalga oshiradi, hujjatlar (deklaratsiyalar, dasturlar) loyihalarini tayyorlaydi. Shuningdek, u hujjatli depozitariy vazifasini bajaradi, ShHTga a’zo davlatlar ishlaydigan aniq tadbirlarni tashkil qiladi va tashkilot va uning faoliyati to’g’risidagi ma’lumotlarni tarqatishda o’z hissasini qo’shadi. Kotibiyat Xitoy poytaxti Pekinda joylashgan. Uning hozirgi bosh direktori Dmitriy Fedorovich Mezentsev, Irkutsk viloyatining sobiq gubernatori, Rossiya Federatsiyasi Federatsiya Kengashining a’zosi.
Mintaqaviy aksilterror tuzilmasi (MATT) shtab-kvartirasi O’zbekiston poytaxti Toshkent shahrida joylashgan. Bu doimiy faoliyat ko’rsatuvchi organ bo’lib, uning asosiy vazifasi ShHT tashkiloti tomonidan faol olib borilayotgan terrorizm, separatizm va ekstremizmga qarshi hamkorlikni rivojlantirishdir. Ushbu tuzilma rahbari uch yillik muddatga saylanadi; jamoatning har bir a’zosi o’z mamlakatlaridan terrorizmga qarshi tuzilishga doimiy vakil yuborish huquqiga ega.
Xavfsizlik bo’yicha hamkorlik
ShHT mamlakatlari birinchi navbatda a’zo davlatlarning xavfsizligini ta’minlash muammolariga e’tibor qaratib, xavfsizlik sohasida faoliyatni faol olib bormoqdalar. Bu, ayniqsa, bugungi kunda Markaziy Osiyoda ShHT a’zolari duch kelishi mumkin bo’lgan xavfga nisbatan dolzarbdir. Avval aytib o’tganimizdek, tashkilotning vazifalariga terrorizm, separatizm va ekstremizmga qarshi kurash kiradi.
2004 yil iyun oyida O’zbekiston poytaxti Toshkentda bo’lib o’tgan ShHT sammitida Mintaqaviy aksilterror tuzilmasi (RATS) tashkil etildi va keyinchalik tuzildi. 2006 yil aprel oyida tashkilot bayonot chiqarib, terrorizmga qarshi operatsiyalar orqali transchegaraviy giyohvandlik jinoyatlariga qarshi kurashni rejalashtirayotgani to’g’risida e’lon qildi. Shu bilan birga, ShHT harbiy blok emasligi va bu tashkilot bo’lmasligi haqida e’lon qilindi, ammo terrorizm, ekstremizm va ayirmachilik kabi hodisalar xavfining kuchayishi qurolli kuchlarning to’liq ishtirokisiz xavfsizlik faoliyatini ta’minlashning iloji yo’q.
2007 yil kuzida, oktyabr oyida Tojikiston poytaxti Dushanbeda KXShT (Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti) bilan shartnoma imzolandi. Buning maqsadi xavfsizlik, jinoyatchilik va giyohvand moddalar savdosiga qarshi kurashish bo’yicha hamkorlikni kengaytirish edi. Tashkilotlar o’rtasidagi qo’shma harakatlar rejasi 2008 yil boshida Pekinda tasdiqlangan.
Bundan tashqari, ShHT kiber urushlarga faol qarshi bo’lib, boshqa mamlakatlarning ma’naviy, axloqiy va madaniy sohalariga zarar etkazadigan ma’lumotlar tarqatilishi ham xavfsizlikka tahdid sifatida qaralishi kerak.2009 yilda qabul qilingan “axborot urushi” atamasining ta’rifiga muvofiq, bunday harakatlar bir davlat tomonidan boshqa davlatning siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy tizimiga putur etkazish harakati sifatida talqin etiladi.
Tashkilot a’zolarining harbiy sohadagi hamkorligi
So’nggi yillarda ushbu tashkilot faol ish olib bormoqda, uning maqsadi – yaqin harbiy hamkorlik, terrorizmga qarshi kurash va razvedka ma’lumotlari almashish.
Shu vaqt ichida ShHT a’zolari bir qator qo’shma harbiy mashg’ulotlar o’tkazdilar: birinchisi 2003 yilda ikki bosqichda, avval Qozog’istonda, so’ngra Xitoyda o’tkazildi. O’sha vaqtdan beri Rossiya va Xitoy ShHT homiyligida 2005, 2007 (Tinchlik missiyasi 2007) va 2009 yillarda keng ko’lamli harbiy mashg’ulotlar o’tkazdilar.
Chelyabinsk viloyatida 2007 yil ShHT mudofaa vazirlari yig’ilishida kelishib olingan qo’shma harbiy mashg’ulotlarda 4000 dan ortiq xitoylik askarlar qatnashgan. Ular davomida havo kuchlari ham, aniq qurollar ham faol ishlatilgan. O’sha paytdagi Rossiya mudofaa vaziri Sergey Ivanov mashqlar shaffof va jamoatchilik va ommaviy axborot vositalari uchun ochiq ekanligini e’lon qildi. Ularning muvaffaqiyatli yakunlanishi Rossiya hukumatini hamkorlikni kengaytirishga turtki berdi, shuning uchun kelajakda Rossiya Hindistonni ShHT homiyligida o’tkaziladigan bunday mashg’ulotlarning ishtirokchisi bo’lishga ham taklif qildi.
2010 yil sentyabr oyida Qozog’istonning Matybuloq poligonida bo’lib o’tgan “Tinchlik missiyasi-2010” harbiy mashg’ulotlarida operativ manevrlar va harbiy rejalashtirish bilan bog’liq qo’shma mashqlarni bajargan 5000 dan ortiq xitoy, rus, qozoq, qirg’iz va tojik harbiylari ishtirok etdi.
ShHT a’zo davlatlar tomonidan muhim harbiy bayonotlar uchun maydonchadir. Shunday qilib, 2007 yilda Rossiya tomonidan o’tkazilgan mashg’ulotlar paytida, davlatlar rahbarlarining uchrashuvi paytida Prezident Vladimir Putin Rossiyaning strategik bombardimonchilari Sovuq Urushdan beri birinchi marta patrul hududlariga parvozlarini qayta boshlashlarini e’lon qildi.
ShHTning iqtisodiyotdagi faoliyati
ShHTga a’zo bo’lishdan tashqari, tashkilotning XXRdan tashqari davlatlari tarkibi, Evroosiyo iqtisodiy hamjamiyatining bir qismidir. ShHT davlatlari tomonidan iqtisodiy hamkorlikni yangi bosqichga o’tkazadigan ramka shartnomasini imzolash 2003 yil sentyabr oyida bo’lib o’tdi. Xuddi shu joyda, Xitoy bosh vaziri Ven Tszabao kelajakda ShHT mamlakatlari hududida erkin savdo zonasini yaratish ustida ishlashni, shuningdek uning tarkibidagi tovar oqimini yaxshilash bo’yicha boshqa choralarni ko’rishni taklif qildi. Ushbu taklif 2004 yilda 100 ta aniq ish rejasini imzolashga olib keldi.
2005 yil oktyabr oyida bo’lib o’tgan Moskva sammiti Bosh kotibning ShHT ham neft-gaz sohasini, ham suv resurslarini birgalikda ishlatishni hamda yangi uglevodorod zaxiralarini o’zlashtirishni o’z ichiga olgan qo’shma energetika loyihalariga ustuvor ahamiyat berishini ta’kidladi. Shuningdek, ushbu sammitda ShHT banklararo kengashini tuzish tasdiqlandi, uning vazifalari kelajakdagi qo’shma loyihalarni moliyalashtirishdan iborat edi. Uning birinchi yig’ilishi 2006 yil fevral oyida Xitoyning Pekin shahrida bo’lib o’tdi va o’sha yilning noyabrida Rossiyaning “ShHT energetika klubi” deb nomlangan rejalarini ishlab chiqish to’g’risida ma’lum bo’ldi. Uni yaratish zarurati 2007 yil noyabr oyida bo’lib o’tgan sammitda tasdiqlandi, ammo Rossiyani hisobga olmaganda, hech kim bu g’oyani amalga oshirish majburiyatini o’z zimmasiga olmadi, ammo 2008 yil avgust oyida bo’lib o’tgan sammitda u tasdiqlandi.
2007 yilgi sammit Eron vitse-prezidenti Parviz Dovudining tashabbusi tufayli tarixga kirdi, u ShHT xalqaro bank tizimiga bog’liq bo’lmagan yangi bank tizimini loyihalashtirish uchun juda yaxshi joy dedi.
2009 yil iyun oyida Yekaterinburgda bo’lib o’tgan ShHT va BRIKS (o’sha paytda BRIK) mamlakatlari bir vaqtning o’zida bo’lib o’tgan sammitda Xitoy hukumati global moliyaviy inqiroz sharoitida o’z iqtisodiyotlarini mustahkamlash uchun tashkilot a’zolariga 10 milliard dollar kredit ajratilishini e’lon qildi. .
ShHT davlatlarining madaniyat sohasidagi faoliyati
Shanxay hamkorlik tashkiloti siyosiy, harbiy va iqtisodiy bilan bir qatorda madaniy faoliyat bilan ham faol shug’ullanmoqda. ShHT madaniyat vazirlarining birinchi yig’ilishi 2002 yil aprel oyida Xitoy poytaxti Pekin shahrida bo’lib o’tdi. Uning davomida ushbu sohadagi hamkorlikni davom ettirishni tasdiqlovchi qo’shma bayonot imzolandi.
ShHT homiyligida 2005 yilda Qozog’istonning Ostona shahrida navbatdagi sammit bilan birga birinchi marta san’at festivali va ko’rgazmasi bo’lib o’tdi. Shuningdek, Qozog’iston tashkilot homiyligida xalq raqsi festivalini o’tkazish to’g’risida taklif kiritdi. Taklif qabul qilindi va festival Ostona shahrida 2008 yilda bo’lib o’tdi.
Sammitlarni o’tkazish to’g’risida
Imzolangan Nizomga muvofiq ShHT Davlat rahbarlari kengashidagi yig’ilishi har yili ishtirokchi mamlakatlarning turli shaharlarida bo’lib o’tadi. Hujjatda, shuningdek, Hukumat rahbarlari (Bosh vazirlar) kengashi yiliga bir marta tashkilotga a’zo davlatlar hududida uning a’zolari tomonidan oldindan belgilangan joyda sammit o’tkazishi aytilgan. Tashqi ishlar vazirlari kengashi har yili o’tkaziladigan davlat rahbarlarining sammitidan bir oy oldin yig’ilish o’tkazadi. Agar tashqi ishlar vazirlari kengashining navbatdan tashqari yig’ilishini chaqirish zarur bo’lsa, u istalgan ikki ishtirokchi davlatning tashabbusi bilan tashkil etilishi mumkin.
Kelajakda ShHTga kimlar a’zo bo’lishi mumkin?
2010 yil yozida yangi a’zolarni qabul qilish tartibi tasdiqlandi, ammo hozirgi kunga qadar ushbu tashkilotga a’zo bo’lishni istaganlarning birortasi uning to’liq a’zosi bo’lmadi. Biroq, ushbu davlatlarning ba’zilari kuzatuvchi maqomida ShHT sammitlarining ishtirokchilari bo’lgan. Va ular asosiy jamoaga o’tishga qiziqishlarini bildirishdi. Shunday qilib, kelajakda Eron va Armaniston ShHTga a’zo bo’lishlari mumkin. Bosh vazir Tigran Sarkisyan vakili bo’lgan Xitoydagi hamkasbi bilan uchrashuv paytida Shanxay Xalqaro Tashkilotida kuzatuvchi maqomini olishga qiziqishini bildirdi.
ShHT kuzatuvchilari
Bugungi kunda ShHT va BRIKSning potentsial mamlakatlari tashkilotda ushbu maqomda. Masalan, Afg’oniston buni 2012 yilgi Pekin sammitida qabul qilgan. Hindiston ham kuzatuvchi rolini o’ynaydi va Rossiya unda kelajakdagi eng muhim strategik sheriklardan birini ko’rib, uni ShHTning to’laqonli a’zosi bo’lishga chaqirdi. Rossiyaning ushbu tashabbusini Xitoy ham qo’llab-quvvatladi.
2008 yil mart oyida to’liq ishtirokchiga aylanishi kerak bo’lgan Eron ham kuzatuvchi vazifasini bajaradi. Biroq, BMT tomonidan kiritilgan sanktsiyalar mamlakatning ShHTga qabul qilish tartibini vaqtincha to’sib qo’yishiga sabab bo’ldi. Kuzatuvchi mamlakatlarga Mo’g’uliston va Pokiston kiradi. Ikkinchisi ham tashkilotga qo’shilishga intiladi. Rossiya tomoni bu istakni ochiqchasiga qo’llab-quvvatlaydi.
Muloqot sherikligi
Muloqot sheriklari to’g’risidagi nizom 2008 yilda paydo bo’lgan. U Nizomning 14-moddasida ko’rsatilgan. U dialog sherigiga ShHT tomonidan olib borilayotgan tamoyillar va maqsadlarni baham ko’radigan, shuningdek o’zaro manfaatli va teng sheriklik munosabatlarini o’rnatishga qiziqqan davlat yoki xalqaro tashkilot sifatida qaraydi.
Bunday mamlakatlar 2009 yilda Yekaterinburgda bo’lib o’tgan sammit paytida ushbu maqomni olgan Belorusiya va Shri-Lanka. 2012 yilda Pekin sammiti paytida Turkiya dialog sheriklariga qo’shildi.
G’arb davlatlari bilan hamkorlik
G’arb kuzatuvchilarining aksariyati ShHT Qo’shma Shtatlar qo’shni davlatlar – Rossiya va Xitoyning ichki siyosatiga aralashishiga imkon beradigan yuzaga kelishi mumkin bo’lgan to’qnashuvlarning oldini olish uchun AQSh va NATOga qarshi muvozanatni yaratishi kerak degan fikrda.Amerika tashkilotda kuzatuvchi maqomini olishga harakat qildi, ammo uning arizasi 2006 yilda rad etildi.
Afg’oniston va Iroqdagi harbiy harakatlar, shuningdek Qirg’iziston va O’zbekistonda AQSh harbiy kuchlarining borligi bilan bog’liq noaniq vaziyat bilan bog’liq holda 2005 yil Ostona shahrida bo’lib o’tgan sammitda tashkilot Amerika ma’muriyatiga ShHTga a’zo davlatlardan o’z qo’shinlarini olib chiqish jadvalini belgilashni talab qildi. . Shundan so’ng, O’zbekiston o’z hududidagi K-2 aviabazasini yopish to’g’risida so’rov e’lon qildi.
Garchi tashkilot AQSh tashqi siyosati va uning mintaqadagi ishtiroki to’g’risida to’g’ridan-to’g’ri tanqidiy bayonotlar bermagan bo’lsa-da, yaqinda bo’lib o’tgan uchrashuvlardagi ba’zi bilvosita bayonotlar G’arb matbuoti tomonidan Vashingtonning harakatlariga tanqid sifatida talqin qilingan.
ShHT geosiyosati
So’nggi paytlarda tashkilotning geosiyosiy tabiati ham sharhlash va muhokama qilish ob’ektiga aylandi.
Zbignev Bjezinskiy nazariyasida Evrosiyoni boshqarish dunyo hukmronligining kaliti, Markaziy Osiyo davlatlarini boshqarish qobiliyati Evroosiyo qit’asini boshqarish kuchini beradi, deyilgan. ShHTga qaysi davlatlar a’zo ekanliklarini bilib, shuni aytishimiz mumkinki, ekstremizmga qarshi kurash va chegaraoldi hududlar xavfsizligini yaxshilash bo’yicha e’lon qilingan maqsadlarga qaramay, tashkilot, ekspertlarning fikriga ko’ra, Amerika va NATOning Markaziy Osiyodagi faoliyatini muvozanatlashtirmoqchi. .
2005 yil kuzida Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov tashkilot adolatli va oqilona dunyo tartibini yaratish va geosiyosiy integratsiyaning printsipial yangi modelini shakllantirishga qaratilgan ishlarni olib borishini e’lon qildi. Ushbu faoliyat jamiyatning boshqa sohalari bilan bog’liq bo’lgan ish kabi faol ravishda amalga oshiriladi.
Xitoy ommaviy axborot vositalari ShHT Deklaratsiyasiga muvofiq, uning a’zolari mintaqada xavfsizlikni ta’minlashga majburdirlar va shu sababli ular G’arb davlatlarini uning ishlariga aralashmaslikka chaqiradilar. Boshqacha qilib aytganda, Osiyo mamlakatlari Evropaning xalqaro hamjamiyatlariga munosib alternativa yaratish va G’arbdan mustaqil ravishda o’zlarining xalqaro hamjamiyatini qurish uchun birlashmoqdalar.
Женщина-Халк: Адвокат 1 сезон смотреть онлайн
Сюжет сериала «She-Hulk: Attorney at Law» вращается вокруг Дженнифер Уолтерс – двоюродной сестры ученого Брюса Бэннера, более известного как Халк. Однажды она оказалась рядом со своим отцом-шерифом, когда тот перестреливался с преступниками, и была смертельно ранена. Единственным, кто смог быстро спасти ее переливанием своей крови, был Брюс. Его радиоактивная кровь наделила Дженнифер способностями, подобными его: в моменты гнева она превращалась в свирепую Женщину-Халк. Со временем Дженнифер научилась владеть собой в теле зеленого монстра и поняла, как использовать свою силу в мирных целях.
По мотивам комиксов издательства Marvel Comics.
Сериал «Женщина-Халк: Адвокат» вышел в 2022 году и на данный момент насчитывает 1 сезон и 1-9 серий.
Смотрите бесплатно все серии Сериала Женщина-Халк: Адвокат онлайн в отличном качестве HD 720p и FHD 1080p на сайте AllSerial.org.
На нашем сайте собраны зарубежные сериалы в хорошем качестве, русской озвучкой и русскими субтитрами.
Смотреть Сериал Женщина-Халк: Адвокат 1 сезон все серии бесплатно в хорошем качестве HD 720p и FHD 1080p
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.