Adil babayev azerbaycan dili və nitq mədəniyyəti

yubileyinə həsr edilmiş beynəlxalq elmi konfransda məruzə materialları.. B., səh. 105-112

ADİl məHƏMMƏD oğlu babayev

 1938-ci il mayın 23-də Naxçıvan MR Ordubad rayonu Dırnıs kəndində anadan olub.

 1957-1962-ci illərdə ADU-nun Filologiya fakütəsinin bakalavr pilləsində “Azərbaycan dili və

ədəbiyyatı” ixtisası üzrrə təhsil alıb və universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonra leytenant

rütbəsinə layiq görülüb.

 Ailəlidir, 5 övladı var

ELMİ DƏRƏCƏ VƏ ELMİ ADLARI

 1969-cu ildə “Azərbaycan sovet dilçilyinin inkişafında professor Bəkir Çobanzadənin rolu“

mövzusunda dissertasiya müdafiə edib və filologiya elmləri namizdə elmi dərəcəsi alıb.

 1974-cü ildə dosent elmi adını alıb.

 1996-cı ildə “Azərbaycan dilçilyinin inkişafı yolları“ dissertasiya müdafiə edib və filologiya elmləri

doktoru elmi dərəcəsi alıb.

 1997-ci ildə professor elmi adını alıb.

ƏMƏK FƏALİYYƏTİ

 1962-ci ildən Azərbaycan Dillər Universitetində işləyir.

 1996-2012-ci illərdə Azərbaycan Dillər Universitetinin Azərbaycan dilçilyi kafedrasının müdiri olub.

 2006-2016-cı illərdə BDU-nun „Dədə-Qorqud“ ETL-in aparıcı elmi işçisi.

 2016-cı ildən BDU-nun „Dədə-Qorqud“ ETL-in baş elmi işçisi.

 2017-ci ildən Azərbaycan Dillər Universitetinin Azərbaycan dili və ədəbiyyatı kafedrasının müdiri.

TƏDRİS ETDİYİ FƏNLƏR

 Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti,

 Müasir Azərbaycan dili

TƏDQİQAT SAHƏSİ

 Müasir Azərbaycan dilinin bütün sahələri

 “Dədə Qorqud”un dili

İŞTİRAK ETDİYİ KONFRANSLAR, KURSLAR, TRENİNQLƏR

 2010-cu il 10 oktyabr „Dədə Qorquda həsr edilmiş uluslar arası konfrans “.

 2013- cü il „Dədə Qorqud dastanında feüili bağlamalar“ Eski şeherde.

 2013-cü il 6 noyabr, Eski şeherde“Türk halqlarının milli dəyərləri və Dədə Qorqud“konfransında

 Hər il Bakıda Beynəlxalq və Uluslar arası konfrasda iştirak edir.

ÇAP OLUNMUŞ ƏSƏRLƏRİ

 1997, Koroğlunun Çənlibelə qayıdışı. B., Azərbaycan dili ( ali məktəblərin rus bölmələri üçün dərslik).

B., 2000. (Rəy K.Babayeva “ Yeni Azərbaycan dili” fil. məs. dair №1-2, 2001 сi il).

 1998, Bəkir Çobanzadə. B., Şərq-Qərb..

 1998, Professor Adil Bababayev -70 (özüm-özüm haqqında). Biblioqrafiyası B.,Mütərcim.

 1996-1997, Azərbaycan dilçiliyinin tarixi. B., 1996 (Rəy. Nizami Cəfərov Azərbaycan dilçiliyinin

tarixi. B., 1996; “Xalq qəzeti” 25 iyun).

 1999,Azərbaycan dili(Türkiyəli tələbələr üçün). B..

 “Dilçiliyə giriş”. B., 1992. (Rəylər: a) Qasımov M., Kərimov Y., Faydalı vəsait. “Bilik” qəzeti 1993,

№3; b) Vilayət Əliyev. Tələbələrə yeni töhfə “Axtarış” qəzeti. 1993, №8; c) İsmayıl Məmmədov.

Orjinal dərslik “Xalq” qəzeti. 1993, №5; ç) Əbülfəz Rəcəbov. “Dilçiliyə giriş”. “Azərbaycan müəllimi”

1994, №17; d) Qara Məşədiyev və İsmayıl Kazımov. Dərsliklərimizi təzələyək “İki sahil”qəzeti. 1994,

№10; e) Zərnişan Əhmədova, Nərgiz Ağayeva, İlqar Həmzəyev. Sadə və sanballı dərslik. “El qəzeti”

 2000, Azərbaycan Dili (Türkiyəli tələbələr üçün). Bakı, Mütərcim.

 2002, Müasir Azərbaycan dilinin funksional üslubları B.

 2003, 17-23 yanvar Dilçiliyimizin məbədi. BDU nəşri 2002. ( Rəy Ə.Ə.Rəcəbli: ensiklopedik kitab

“İqtisadiyyat” qəzeti №3)

 2003, Elimizin və elmimizin soyqırımı BDU nəşri B.,)

 2004, Azərbaycan dili (ali məktəblər üçün dərslik). Nurlan, B.

 2007Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti. Bakı, “Təhsil”, 622səh.

 2007,Türklərin birlik səsi. Monoqrafiya. B., Təhsil, İtirdiklərimdən tapdıqlarım. Bakı “Təhsil”

 2010, Koroğlunun Çənlibelə qayıdışı. B.

 2012,Koroğlunun Çənlibelə qayıdışı (ingiliscə). B.

 2012,Dilçiliyə giriş (Əlavələr edilmiş yeni nəşr), B., Nurlan.

 2014, Pyeslər (4 pyes). B.

 2014,Pyeslər(4 pyes) B. MSV Nəşri, 200 s.

 2015,Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti(Ali məktəblər üçün dərslik) B.Gənclik, 522 səhifə

 2015,Azərbaycan dilçiliyinin tarixi. I C.B Mütərcim 338 s.

 2015,Azərbaycan dilçiliyinin tarixi II C.B Mütərcim. 338 s.

 2016,Siyasi düşüncəmdə Heydər Əliyev fenomeni. B.Gənclik B. 156 s.

 2016, Birinci Türkoloji Qurultay və Azərbaycanda Türkologiya B.Elm, 335 s.

 2016, Koroğlunun Çənlibelə qayıdışı(ingiliscə) Tərcümə T.Quliyev. B. “Elm və təhsil” səh. 36-93.

 2016, Möhtəşəm 18 il Naxçıvan MR-nın 1995-2013-cü illərdəki inkişafı haqqında B. 343 s.

Metodik göstəriş və proqramlar

 1966, B.V. Çobanzadənin ədəbi görüşləri. APDİ-nin elmi konfrans materialları., səh124-127 (tezis)

 1969, Azərbaycan Sovet Dilçilik elminin inkişafında B.Çobanzadənin rolu. B.(avtoreferat)

 1969, Azərbaycan dilçiliyinin inkişaf yolları. B. (ADD) .(avtoreferat)

 1969, B.V. Çobanzadənin Azərbaycan Sovet Dilçilik elminin inkişafında rolu. APDİ-nin elmi konfrans

materialları. B., səh. 37-38.(avtoreferat)

 1989, Ümumi dilçilik üzrə proqram. B.

 1989, Программа по общему языкознанию. Б.

 1996, Dilçiliyə giriş üzrə proqram. B,.(K.Abdullayev)

 1996, Введение в языкознание. Б., (K.Abdullayev)

 1998, Azərbaycan dili proqramı. B.

 1998, Azərbaycan dili proqramı(Türkiyəli tələbələr üçün) dərslik. B.

 2001, “Dilçiliyə giriş) proqram B.

 2001, Введение в языкознание. Б.

 2001, Müasir Azərbaycan dilinin funksional üslubları B., İşıq.

 2004, Dilşünaslığın tarixi və etimologiyası. B.

 2005, Tərcümə-psixolinqvist və etnolinqvistik amillər. Beynəlxalq konfrans materialları. B., ADU nəşri

 2007, Azərbaycan nitq mədəniyyəti : dünən, bugün və sabah. ADU, Beynəlxalq konfrans materialları.

 (Bakı, iyun). (tezis)

 2007,Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti. Bakı, “Təhsil”, 20 səh.

 2007, Azərbaycan dilçiliyinin tarixi. Bakı, “Təhsil”.

 2009, Azərbaycan dili (Rus bölmələri bakalavr). ADU, Bakalavr təhsil pilləsi üçün proqram. Bakı.

 2009, Əski Azərbaycan əlifbası. ADU bakalavr təhsil pilləsi üçün proqram. B.

 2009, Azərbaycan dilinin üslubiyyatı və mətnin şərhi. Bakı.

 2011, Dilə sayğısızlıq yol verilməzdir. “Nitq mədəniyyəti və terminologiyanın aktual problemləri”

Respublika elmi konfransının materialları

 2012, Azərbaycan dilinin tədrisini dünya standartları səviyyəsinə qaldıraq. Konfrans materialları. ADU, səh.

 2012,Azərbaycan dili haqqıında Prezident Sərəncamı əsas sosialinqvistik faktordur. Beynəlxalq konfrans

materialı. Tətbiqi dilçiliyin aktual problemi. ADU nəşri , səh. 225-227 (tezis)

 2013,Azərbaycan XKS və məktəbdə Azərbaycan dili tədrisi. Respulika elmi konfrans materialları. AU, səh.

 2013,H. Əliyevin dövlətçilik təlimində dil siyasəti. Konfrans materialları. Naxçıvan Dövlət Universiteti,.

 2013, Milli təfəkkür və dil modelləri. ADU, B., səh. 237-240 (tezis)

 2014, “Ümumi dilçilik” (ADU, Əlavə Təhsil fakültəsi üçün). ADU, B.

 2014, “Dilçiliyə giriş”(ADU, Əlavə Təhsil fakültəsi üçün). ADU, B.

 2014, “Müasir Azərbaycan dili”(ADU Əlavə Təhsil fakültəsi üçün). ADU, B.

 2014, “Azərbaycan ədəbiyyatı”(ADU Əlavə Təhsil fakültəsi üçün). ADU, B.

 2015, Azərbaycan dilçiliyinin tarixi B.

 2015, Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti. B.

 1966, Azərbaycan qrafikasının Azərbaycan dilinin fonetik sistemi ilə uyğunluğu məsələsi və yeni əlifba

ideyası. M.F. Axundov adına APDİ-nin elmi əsərləri. XII seriya., № 3, səh. 113-125.

 1971,Toponimika nədir? “Şərq qapısı” № 84.

 1972, Araz sözü necə yaranmışdır. “Şərq qapısı” № 204

 1973,Təlim və toponimika. “Azərbaycan müəllimi” № 51.

 1973, Azərbaycan dilinin fonemlər sistemi (A. Axundovun eyni adlı əsərinə rəy). “Azərbaycan müəllimi”

 1973.İstedadlı alim ( L.Hüseynzadə haqqında). “Azərbaycan müəllimi” № 52/ 2504/ 18-04-

 1973, 8 iyun Qeyri- adi müdafiə (M. Hüseynzadənin doktorluq dissertasiyası müdafiəsi hqqında).

“Azərbaycan müəllimi” № 46, Səməd Vurğun və musiqi. “Azərbaycan müəllimi” № 53, 1976.

 1977, B.Çobanzadənin universitet fəaliyyət. ADU elmi əsərləri. № 56, səh. 45-48.

 1983, Təlim və toponimika. Ali məktəbdə dilin kompleks tədrisinin linqvistik əsasları. Dərgi. B., səh.58-

 1983,Формантный метод в топонимике. Проблемы конфронтотивной лингвистики. Сборник. Б.

 1983,Tələbələrin nitq mədəniyyətinin yüksəldilməsində fənlərin rolu. Azərbaycan nitq mədəniyyəti

problemləri. Dərgi. B., səh.54-55.

 1985, Tələbələrin şəxsiyyətinin və dünyagörüşünün formalaşmasında tədris edilən fənlərin rolu. “Müəllim

şəxsiyyətinin formalaşmasının şərtləri və formaları”. Dərgi, B., səh. 37-43.

 1988, Mətnin linqvistikası. “Bilik” qəzeti № 18.

 1988, Mətnin linqvistikası. “Bilik” qəzeti № 19.

 1994,Qiymətli dərslik. A. Axundovun “Ümumi dilçilik” kitabı haqqında rəy. “Xalq qəzeti” 07.10. № 62.

 1996, Gənc yaradıcılara yaşıl işıq yandırmalı. (P. Hadinin “Qaranquş yuvası” kitabına ön söz). B.

 1996, Azərbaycan dilçiliyinin inkişaf yolları.B. (DDA).

 1998, B. Çobanzadə . Şərq-Qərb. B.

 1999, Afaq Qurbanovun Ümumi dilçilik konsepsiyası. “A. Qurbanov-70” kitabında. B., səh. 17-22.

 1999, I Türkoloji qurultay və sonrakı repressiya “Dədə Qorqud- 1300” toplusu. B., səh. 156-163.

 1999,Oruc Musayevin Ümumi dilçilik konsepsiyası. “Oruc Musayev-70” Oruc Musayev-70 toplusu. B., səh

 1999, 13 iyul Əsrin faciəsi və ya xalqın düşmənləri. “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. “Haqq yolu” qəzeti. №

 1999, 14-21 iyul Əsrin faciəsi Naxçıvanda “Bandit” hərəkatı haqqında “Haqq yolu” qəzeti №9.

 1999, 21-27 iyul Əsrin faciəsi “Bandit”hərəkatı haqqında “Haqq yolu” qəzeti №10.

 1999, 28 iyul-3 avqust Əsrin faciəsi “Bandit” hərəkatı haqqında “Haqq yolu” qəzeti №11.

 1999, 4-10 avqust Əsrin faciəsi Naxçıvanda “Bandit” hərəkatı haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №13.

 1999, 11-17 avqust Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Abdullayev Mirəhməd Mirfəttah

oğlu haqqında “Haqq yolu”qəzeti. №13.

 1999, 18-24 avqust Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Abdullayev Mirəhməd Mirfəttah

oğlu haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №14.

 1999, 25-31 avqust Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Abdullayev Mirəhməd Mirfəttah

oğlu haqqında “Haqq yolu” qəzeti №15, 1999.

 1999, 1-7 sentyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Abdulla Məhəmməd Tağızadə

haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №16.

 1999, 8-14 sentyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Xalid Səid Xocayev haqqında

“Haqq yolu” qəzeti. №17.

 1999, 15-21 sentyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri” ni məhv edir. Xalid Səid Xocayev haqqında

“Haqq yolu” qəzeti. №18.

 1999, 22-28 sentyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Xalid Səid Xocayev haqqında

“Haqq yolu” qəzeti. №19.

 1999, 29 sentyabr-5 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn

oğlu Xuluflu haqqında “Haqq yolu” qəzeti №20.

 1999, 6-12 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn oğlu

Xuluflu haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №21.

 1999, 13-19 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn oğlu

Xuluflu haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №22.

 1999, 20-26 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn oğlu

Xuluflu haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №23.

 1999, 27 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn oğlu Xuluflu

haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №24.

 1999, 6-12 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn oğlu

Xuluflu haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №21.

 1999, 13-19 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn oğlu

Xuluflu haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №22.

 1999, 20-26 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məhəmmədhüseyn oğlu

Xuluflu haqqında “Haqq yolu” qəzeti. №23.

 1999, “Azərbaycan dilində köməkçi nitq hissələri”nə ön söz (K.Hacıyevin eyni adlı əsərinə ön söz). Bakı,

 1999, Xalqn düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edirlər. Mübariz gənc qəzeti.

 1999, “Əbdüləzəl Məmməd oğlu Dəmirçizadə”. “Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu”. №3, APU

nəşri, səh. 119-130.

 1999, 27 oktyabr Xalqın düşmənləri “Xalq düşmənləri”ni məhv edir. Vəli Məmmədhüseyn oğlu Xuluflu

haqqında “Haqq yolu” qəzeti № 24.

 2000, Afad Qurbanov. Afad Qurbanov (məqalələr toplusu). B.

 2000, Azərbayxan dili (ali məktəblərin rus bölmələri üçün). Bakı, Mütərcim. Birinci Türkoloji qurultay və

türkçülük. Konfrans materialları. B.

 2001, Azərbaycan dilinin Dövlət Statusu Konfrans materialları. B

 2001, Zaman irəli getməyi tələb edir. “Azad Azərbaycan” qəzeti № 52

 2001, 6 mart Poliqlot və poliqlotluq nədir. “Poliqlot” qəzeti , № 3.

 2001, 18 oktyabr Ana dilimizə qayğı diqqət mərkəzindədir. “Poliqlot”qəzeti,. №12.

 2001, Göz açanda gördüyüm, ayaq tutub gəzdiyim kənd. Dırnıs və dırnılılar kitabına ön söz. B., “Araz”

 2002, Xoşbəxt adam. Vasim Məmmədəliyev haqqında. “V. Məmmədəliyev zirvəsi” kitabı.B., səh. 157-

 2005, 27 may Dilçiliyə giriş (ali məktəblər üçün dərslik). B., 2004. (Rəy: “Dilçiliyə Giriş”haqqında

“Azərbaycan müəllimi” № 21(8130) Nurlan, B.

 2002, Ön söz S.M.Əliyevanın “Azərbaycan dilində Aviasiya terminləri”. B.

 2002, Şərqşünaslığın banisi “Mirzə Kazımbəy-200” Bakı.

 2002, Redaktordan H.H.Baxşiyevin sabit söz birləşmələri və izahlı frazeoloji lüğətlərin tərtibi prinsipləri B.,

İqtisad Universiteti. Nəşr. Coşqun Zəkinin “Müqəddəs and”. B., “Araz”.

 2002, 1-8 avqust Böyük vətəndaş alim (B.Çobanzadə haqqında) İqtisadiyyat qəzeti, №30.

 2002, Dünya, başın sağ olsun (H.Əliyevin həyat fəaliyyəti və vəfatı haqqında). “Müdriklik zirvəsi” dərgisi

siyasi partiyaların məşvərət məclisinin nəşri. BXoşbəxt adam. Vasim Məmmədəliyev haqqında

V.Məmmədəliyev zirvəsi kitabı. B., səh.157-160.

 2003, Doğma dünya ekskursiya İqt. Un. Nəşr B., Tufanlarda yanan çıraq “Yeni əsr yeni nəsil” dərgisi.№1.

 2003, 28-iyul Milli qutuluş günü. “Poliqlot” qəzeti, №11(47).

 2003, Rektordan ön söz. L.Qurbanovanın “Dilin leksik sistemində termilərin yeri”. BDU nəşri B., Dünya,

başın sağ olsun (H.Əliyevin vəfatı münasibətilə). “Təhsil” qəzeti 20.XII.03, №17.

 Dünya, başın sağ olsun (H.Əliyevin vəfatı münasibətilə). “Təhsil” qəzeti 19.XII.03, №36.

 2004, Hər dil şeir deməz. Y.Anabatlının “Bu dünyada” kitabına ön söz. B.

 2004, Ən uca zirvədə H.Əliyev dururdu. “Cəmiyyət və lider” dərgisi, №1.

 2004, Redaktordan S.A. Qafarovanın “M. Hüseynzadə”. Müqəddimə. B.

 2004, Redaktordan “S. Ə. Rüstəmovanın “Azərbaycan dilçiliyində qrammatika konsepsiyasının

formalaşması”. Müqəddimə. B., Elm.

 2004, Canlı ensiklopediya (germanşünas C. Cəfərov) 100 il (C.Cəfərov) Mütərcim. B.

 2004, 27. oktyabr Hiss və təfəkkürün məhsulu K.Bayramın “Nənəli, nəvəli, atasız dünyam” “İki sahil”

 2005, 27 Frazeologiya lüğəti (N. Seyidbəylinin eyni adlı kitabına rəy). “Respublika “ qəzeti. № 46 (2286).

 2005, 21 may Heydər Əliyev və ana dili “Poliqlot” qəzeti, № 2 (80).

 2005,Ümumi dilçilik problemlərinin tədqiqi və təbliği sahəsində Afat Qurbanovun fəaliyyəti. “Dilçi Afat

Qurbanov” kitabı B.

 2005, 10 oktyabr Ziyarətgaha çevrilən guşə. Heydər Əliyev muzey lektoriyası. “Poliqlot”.

 2006, 15 noyabr Yeni əlifba məsələsi. “Poliqlot”qəzeti № 5-6.

 2006, Türkoloji qurultay və türkçülük (qurultayın gğrünməyən tərəfləri). I türkoloji qurultayın 80 illik

yubileyinə həsr edilmiş beynəlxalq elmi konfransda məruzə materialları.. B., səh. 105-112

 2006, Birinci türkoloji qurultayda türkçülük. “Türkologiya”özəl buraxılış. B., səh.103-110

 2006, Qurultaydan sonra qurultayın yolu ilə. I Türkoloji qurultayın 80 illik yubileyinə həsr edilmiş

respublika elmi nəzəri konfrans materialları. B., ADU.

 2006, 12 dekabr Dilimizi kim qoruyacaq. “Respublika”qəzeti, № 270.

 2006, Müstəqillik müstəvisi. ADU, “Dil və ədəbiyyat” jurnalı, səh.66-82.

 2007, 12 dekabr Qloballaşma səmasında Azərbaycan ulduzu. “Respublika”qəzeti.

 2007,Gözəl alim, özəl şəxsiyyət. “Azərbaycanda Xarici Dillər”jurnal

 2007, “Gənclik mifik təfəkkürümüzdə və indi. ADU, “ Dil və ədəbiyyat” jurnalı, №3, səh113-126.

 2008, Azərbaycan dilçiliyi kafedrasının dünəni və bu günü. ADU, “Poliqlot”, Bakı, № 3(111).

 2008, Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələri genişlənir. ADU, “Poliqlot”qəzeti, Bakı, № 2.

 2008, Düşüncə dəryadan dərin olurmuş. “İ. Seyid Qəraninin “Rübailər” kitabına ön söz . Bakı, səh 5-18. (ön

 2008, Mir Cəlalın insanlıq fəlsəfəsi kitabında insanlıq fəlsəfəsi. “Dil və ədəbiyyat”jurnalı, ADU nəşri, Bakı,

 2008, Azərbaycan dilinin tədrisində kredit sisteminin tətbiqi. Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi. Bakı, №

 2009,Televiziya və reklamlar dilimizi məhv edir. “Təzadlar”qəzetinə müsahibə, birinci müsahibə. Bakı,

 2009, Televiziya və reklamlar dilimizi məhv edir. “Təzadlar”qəzetinə müsahibə, birinci müsahibə. Bakı,

 2009, Qərbi Azərbaycandakı izlərimizin bir metrini və sözlərimizin bir kəlməsini unutmayaq (Tacir

Səmiminin “Gülsehran”. Bakı, AMEA folklor institutu nəşri kitabına ön söz). B., səh3-9.

 2009, Ön söz. Təranə Eynalovanın “Pəncərəmi döyən qəm” adlı povestinə ön söz. Bakı, Yazıçı, səh 3-9.

 2009, Xarici dillər institutundan Dillər Universitetinə. Respublika gəncləri, Bakı, № 5(294).

 2009, Xarici dillər institutundan Dillər Universitetinə. Respublika gəncləri, Bakı, № 6(295).

 2009, Dünya türkologiyanın ilk korifeyi (birinci məqalə). M.Kaşqarini 1000 illik yubileyi münasibətilə.

ADU, “Dil və ədəbiyyat” jurnalı. Bakı, №1(9),səh.11-20.

 2009, Naxçıvanlı “Arşınmalçı” Bakıda. Naxçıvan Dövlət Universiteti opera studiyasının hazırladığı “Arşın

mal alan” tamaşısının Bakıda göstərilməsi münasiətilə. “Respublika gəncləri” qəzeti, Bakı, №12.

 2009, Qərbi Azərbaycanda Azərbaycan dili və dilçiliyi. ADU, “Dil və ədəbiyyat” jurnalı, Bakı, №2, səh.18-

 2009, Hər ürəkdən şeir gəlməz. ADU, “Poliqlot” qəzeti, Bakı, №109 (1397).

 2009, Qəlbə hakim, dərdə dərman bir həkim (Azadə İsayeva haqqında). “Respublika gəncləri” qəzeti, Bakı,

 2009,Gəncliyin sağlam düşüncəsi. Aynur Səbuhinin “Dənizin göz yaşları” kitabına ön söz. Bakı, “Təhsil”,

 2009, Dil millətin tək nişanıdır. “Respublika gəncləri” qəzeti,Bakı, №37(328).

 2009,Dil millətin tək nişanıdır. “Respublika gəncləri” qəzeti,Bakı, №38(329).

 2009,Gərgin əməyin böyük bəhrəsi. M.Kaşqarinin Azərbaycan dilinə tərcüməsi(A.Əsgərin monoqrafiyasına

rəy). ADU, “Dil və ədəbiyyatı” jurnalı, Bakı,№3.

 2009, Mahmud Kaşqari və ümumi dilçilik məsələləri(II məqalə)ADU, “Dilo və ədəbiyyatı” jurnalı, Bakı,

 2010,Şair ola bilməzsən, anan doğmasa şair. Vaif Qurbanzadənin “Fanar nəğmələri” şeirlər toplusu(kitabı)

haqqında. “Respublika gəncləri” qəzeti, Bakı,№12 .

 2010, Divani-lüğət-it-türk və Azərbaycan paremiologiyası (III məqalə). ADU, “Dil və ədəbiyyatı” jurnalı,

 2010, Bəkir Çobanzadənin nəsri. 155-193, eyni adlı ön söz məqalə 155-162. 6 hekayə 163-193. ADU, “Dil

və ədəbiyyatı” jurnalı, Bakı,№1(12).

 2010,Dünya səndən kimlər keçdi (Hüsnü Qubadov haqqında). “Respublika gəncləri”, Bakı, №18.

 2010,Yusif Seyidovun siyasi anlamında Heydər Əliyev fenomeni. ADU, “Dil və ədəbiyyatı” jurnalı, Bakı,

 2010, Pilotluq məsuliyyəti. “Respublika gəncləri” qəzeti, Bakı, №32(363).

 2010, B.Çobanzadənin bir məqaləsi haqqında. “Dədə Qorqud” Dünyası dərgisi. I cild, BDU nəşri.

 2011, La pensee peut etre plus profonde qu’une mer…. (fransızca) Düşüncə dəryadan dərin olurmuş.

(İsmayıl Seyid Qəraninin fransızca 101 rübai kitabına ön söz) . “Elm və təhsil”, Bakı, (ön söz).

 2011, Qəlbimizdə yaşayacaq (dos.K.Hacıyev haqqında). “Ədəbiyyat” qəzeti, Bakı, №6

 2011, Fenomental idrak sahibi, Unikal şəxsiyyət (K.Abdulla haqqında). “Respublika gəncləri” qəzeti, Bakı,

 2011, Azərbaycan qadınının mentol mücəssiməsi (Salatın Əhmədi haqqında). “Məhsəti” jurnalı,Bakı.

 2011, Qorqudşünaslıqda yeni səhifə. ADU, Elmi əsərləri “Dil və ədəbiyyat” seriyası, Bakı,№3, səh.120-

 2011, Dilimizin və milli mənəviyyatımızın böyük qayğıkeşi (M.İbrahimov haqqında). “Respublika

 2011, “Bir dərginin özəllikləri” Burada “Dədə Qorqud”un almancadan tərcüməsi verilmişdir. Bakı Slavyan

Universiteti, Bakı, №47 (376).

 2011, Bəkir Çobanzadə və “Dədə Qorqud” dastanaları. “Dede Korkud və keçmişten gelecege türk dastanları

uluslararası simpoziumu” Bildiriler kitabı, Kipr.

 2012,Ümumilli lider Heydər Əliyev: öz dilini bilməyən, sevməyən adam öz tarixini də yaxşı bilməz.

“Poliqlot” qəzeti, №2.

 2012, Dilçiliyimizin novator ağsaqqalı (A.A.Axundov haqqında). Dilçilik İnstitunun əsərləri.№1, səh 15-22.

 2012, 18-25 sentyabr Psixoloji poetika, ya poetik psixologiya (S.Seyidovun “Психология в стихак”) kiabı

haqqında. Respublika gəncləri, №75.

 2012, B. Çobanzadə və yeni tipli tədris sistemi. “Dədə Qorqud dünyası”, II kitab.

 2012, Milli varlığımız milli dilimizdən asılıdır. BDU nəşri, B.

 2012, Yeni dövrün yeni tədqiqatları. (Aypara Behbudovanın kitabı). M., Mütərcim.

 2013, Dilimizin etnomental layını araşdıran faydalı monoqrafiya (İ.C. Süleymanovanın “Frazeologiyanın

üslubi imkanları” kitabına). B., Elm,.səh.3-7.

 2013, B. Çobanzadənin zindan həyatı. Respublika elmi konfrans materialları. BDU, Poliqlotun ana dili

(prof. F.Y. Veysəllinin 70 illiyi münasibətilə). Böyük alim, böyük şəxsiyyət kitabı.

 2013, Milli mənəvi dəyərlərdə obsolyutizmə yol verməyək. Bakı beynəlxalq humanitar forumu konfransının

 2013, Dədə Qorqudun feili bağlamaları bu günki türk və Azərbaycan dillərində. Türkiyə, Əski şəhər, 2013,

Türk dünyası kültürel degerleri uluslararası simpoziumu. Türkiyə, Əski şəhər, Səh53-57.

 2013, 6-7 may Azərbaycan xalq komissarları soveti və məktəblərdə Azərbaycan dilinin ikinci dil kimi

tədrisinin problemləri. “Xarici dillərin tədrisinin aktual problemləri” beynəlxalq konfransın materialları” B.

 2013, B. Çobanzadənin zindan həyatı. “Bəkir Çobanzadə və türkologiyanın müasir problemləri” elmi

konfransın materialları. B., ADU nəşri səh.16-17.

 2013, Poliqlotun ana dili. Prof. F.Y. Veysəlli haqqında (Böyük alim, böyük şəxsiyyət)Mütərcim, Səh.102-

 2013, H. Əliyevin dövlətçilik təlimindəAzərbaycan dili siyasəti. Naxçıvan Dövlət Universiteti “Heydər

Əliyev dövlətçilik ideyaları və müasir dövr” elmi konfrans(29-30 may 2013). Naxçıvan NDU.

 2013, Milli mənəvi dəyərlərdə obsolyutizmə yol vermək olmaz. Bakı beynəlxalq humanitar forumu. 31

oktyabr-1 noyabr. “Posmodern döründə milli özünüdərk” bölməsinin materialları. Səh.4-7. B.

 2013, 10-11 dekabr Milli təfəkkür və dil modelləri. “Tətbiqi dilçiliyin müasir problemləri” Respublika elmi

-praktik konfransı. (B. ADU. )səh. 238-239.

 2013,Lirik duyğuların epik tərənnümü. Əzimə Ağalarovanın “Gecələrdə gizli qaldım” romanına ön söz. B.

 2014, 22 fevral İstedad çərçivəyə sığmaz (həkim N. Zamanovun “H.Əliyev və Azərbaycan nitq

mədəniyyəti” kitabı haqqında rəy). Respublika gəncləri, №4.

 2014, Qədim dövr dilimiz və etnogenezimizin təkamülünü izləyən əsər (F. Rzayevin “Naxçıvan əhalisinin

etnogenezi haqqında” kitabına ön söz). Naxçıvan, Səh8-11.

 2014, “Kitabi Dədə Qorqud” və dilimizin digər yazıya qədərki abidələrində feili sifət. ADU nəşri.

 2014, Böyük axtarışların ilkin notları (İ. Süleymanovanın “Elm və sənət dünyasına baxış bucağı”kitabına).

 2014, 22 fevral İstedad çərçivəyə sığmaz (həkim N. Zamanovun “H.Əliyev və Azərbaycan nitq

mədəniyyəti” kitabına rəy). “Respublika gəncləri” qəzeti, №4.

 2014, Qədim dövr dilimiz və etnogenezimizin təkamülünü izləyən əsər (F. Rzayevin “Naxçıvan əhalisinin

etnogenezi haqqında” kitabına ön söz). Naxçıvan.Səh. 8-11.

 2014, “Kitabi-Dədə Qorqud” və dilimizin digər yazıya qədərki abidələrində feili sifət:”Xarici dillərin

tədrisinin aktual problemləri” Respublika elmi-praktik konfransın materialları. B.ADU Nəşri. Səh-135-137.

 2014,“Böyük axtarışların ilkin növləri”. İ.Süleymanovanın “Elm və sənət dünyasına baxış bucağı” kitabına

ön söz. B.Gənclik. səh.3-7.

 2015, 19 fevral Ali məktəblərimizdə “Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti” “Respublika gəncləri” qəzeti.

 2015, “Milli varlığıımızın ilkin təməli ana dilimiz”. “Təhsil” dərgisi №2, səh 32-34.

 2015, 29 aprel Dərdə əlac təkcə dərman deyil. “Respublika gəncləri” qəzeti. №14 (593).

 2015, M.Kaşqaridən-Dədə-Qorquda-Dədə Qorquddan bu günə(frazeologiya)” Azərbaycan dili və

ədəbiyyatı tədrisi” dərgisi. №1. Səh.14-24.

 2015, 1 may Nitqə dair həkim resepi. “Kredo” qəzeti, №18 (826).

 2016, 15 iyun Mifopoetikaya dair dəyərli araşdırma (P.İsayevanın kitabı haqqında rəy) “Respublika

gəncləri”qəzeti №75. Türk xalqları tarixində ən parlaq hadisə. “Azərbaycan məktəbi dərgisi” №2. 2016.

 2016, 2 iyul “Poeziya ziyasının fokus nöqtəsi”: Qurban Musayevin poeziyası haqqında) “Respublika

gəncləri” qəzeti.. № 79. Səh. 4-5.

 2016,“Eşq duaları”. ( Vahid Əli oğlunun “Ürəyimlə neyləyim” şeirlər kitabına ön söz.) B., Səh3-7.

 2016, “Cənubi Azərbaycan şairlərinin dil uğrunda mübarizəsi” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı jurnalı №4.

 2016, 8 noyabr Rəsmi dairələrin I Türkoloji qurultaya münasibətinin açıq və gizli tərəfləri. “Azərbaycan”

 2016, 14-15 noyabr “Rəsmi dairələrin I Türkoloji qurultaya münasibətinin açıq və gizli tərəfləri”.

Türkoloji qurultayın 90 illiyinə həsr edilmiş beynəlxalq elmi-nəzəri konfransın materialları. B. I cild, səh

 2016, El şairinin bədii düşüncələri. Hacı Yusif Anabatlının “Qəlbimdən qələmə süzülən sözlər” şeirlər

kitabına ön söz. B., Səh3-7.

 2016, “ M.Ö II –I minillik xalqımızın etnogenezi və dilinin ifadə imkanlarına dair monoqrafiya” (F.

Rzayevin “Naxçıvan əhalisinin etnogenezi haqqında” II cild Naxçıvan -səh. 3-7) monoqrafiyasına ön söz.

ELMİ-PEDAQOJİ NAİLİYYƏTLƏRİ, TƏLTİFLƏRİ, MÜKAFATLARI, FƏXRİ ADLARI

 1992-ci ildə Krım mədəniyyət fondunun Bəkir Çobanzadə adına diplomun laureatı olmuşam

 2008-cu ildə „Qabaqçı təhsil işçisi» nişanı ilə təltif olunub.

 2008-ci ildə BDU-da «İlin alimi» Fəxri adına layiq görülüb.

 2014-cü ildə BDU-da «Universitetdaxili 50+50» qrant müsabiqəsinin qalibi olub.

 2004- ci il Beynəlxalq Elmi Mərkəzi „XXI əsr Azərbaycan ziyalısı“Yadına layiq görülmüşdür

 2008-ci il 21 may „Azərbaycan Jurnalistlər birliyinin qızıl gələm “ mükafatına layiq görülüb

 2012-ci il Azərbaycan Respublika Təhsil Nazirliyi tərəfindən fəxri fərman ilə təltif olnub

 2014-cü ildə Əsrin ziyalisi və İlin alimi adina layiq görülmüşdür.

 2017- cil 13 noyabr Yeni Azərbayca Partiyasının Nəsimi Rayon təşkilatının təşəkkürünə layiq

İCTİMAİ FƏALİYYƏTİ

 2002-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Jurnalistlər birliyinin üzvü

 2003-2013-cü illərdə Naxçıvan Dövlət Universitetinin Dissertasiya şurasının üzvü olub.

 2013- cü ildən AMEA-nın Orfoqrafiya komissiyasının üzvüdür.

 2013-cü ildən AAK-ın Ekspret komissiyasının şurasının üzvüdür

 2017- ci ildən Azərbaycan Prezidenti yanında Dövlət Dil Komissiyasının üzv

Adil babayev azerbaycan dili və nitq mədəniyyəti

Bakı Dövlət Universitetinin Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti kafedrasının dosentləri Səidə Abbasova, Sultan Seyidova, Nailə Məmmədova, Azərbaycan dili və ədəbiyyatının tədrisi metodikası kafedrasının dosenti Əhəd Cavadovun həmmüəllifliyi ilə “Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti” dərsliyi işıq üzü görüb. Nəşrin elmi redaktoru AMEA-nın müxbir üzvü, professor Nizami Cəfərov, rəyçiləri professorlar Adil Babayev, Tofiq Hacıyev və Əbülfəz Rəcəblidir. Dərslik ali məktəblərin Azərbaycan bölmələrində təhsil alan tələbələrin mükəmməl nitq mədəniyyətinə yiyələnməsində mühüm rol oynayacaq.

Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti kafedrası tərəfindən, eyni zamanda, ali məktəblərin rus bölmələrində təhsil alan tələbələr üçün “Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti” adlı dərs vəsaiti də çap olunub. Kafedranın dosenti Samirə Mərdanova, dosent əvəzi Şəlalə Abasova və Xanımana Manaflının birgə müəllifliyi ilə çapdam çıxan dərs vəsaitində Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti məsələləri paralel şəkildə izah edilir, Azərbaycan ədəbi dili və normaları, natiqlik sənəti, onun tarixi, ixtisaslar üzrə nitq mədəniyyəti məsələləri geniş şərh olunur.

Onu da qeyd edək ki, ötən il kafedranın dosenti Nailə Məmmədovanın “Azərbaycan dili və ədəbiyyat dərslərində yazılı nitqin inkişaf etdirilməsi”, dosent əvəzi Samirə Orucovanın “Lirik əsərlərin tədrisi”, Xanımana Manaflının “Ədəbi dilin fonetik və leksik normalarının tədrisinə dair” metodik göstərişləri də işıq üzü görüb. Kafedra tərəfindən Azərbaycan və rus bölmələrinin tələbələri üçün “Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti” fənninin iki proqramı nəşr olunub. Bütün bunlarla yanaşı, bir dərs vəsaiti və iki metodik göstəriş çapdadır.

Modern.az

Adil Babayev

1938-ci ildə Naxçıvan MR Ordubad rayonu Dırnıs kəndində anadan olmuşdur. 1962-ci ildə ADU-nun filologiya fakütəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1962-ci ildən bu günə kimi Azərbaycan Dillər Universitetində işləyir. 1969-cu ildə namizədlik, 1996-cı ildə filologiya üzrə namizədlik və doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.

Filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Jurnalistlər birliyinin, Azərbaycan Prezidenti yanında Dövlət Dil Komissiyasının, AMEA Orfoqrafiya Komissiyasının üzvüdür.

Dilçilik, ədəbiyyatşünaslıq, jurnalistlik, habelə bədii yaradıcılıqla məşğul olur. İndiyədək onun 20 kitabı, 24 proqramı, 200-ə qədər müxtəlif xarakterli məqaləsi çap olunmuşdur. Ali məktəblər üzrə 4 dərsliyin alternativsiz müəllifidir. 12 nəfər elmlər namizədinin elmi rəhbəri, 3 nəfər elmlər doktorunun məsləhətçisi, 40 nəfərin opponenti olmuşdur.

Onun “ O qızı hər gün görürsən” pyesi televiziyada dəfələrlə göstərilmişdir.

Ulu öndərin ikinci dəfə hakimiyyətə gəlməsindən bəhs edən “Koroğlunun Çənlibelə qayıdışı” Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında 2008-ci ildən fasiləsiz göstərlir.

”Sarı Gəlin” pyesi 1989-cu ildən Azərbaycan televiziyasında göstərilir. İndi Naxçıvanda tamaşaya qoyulmuşdur.

“Apardı sellər Saranı” müəllifin son pyesidir. “Apardı sellər Saranı” pyesi 1918-ci ildə Naxçıvanı Andranik qoşunlarının qırğınından xilas etməsinə həsr edilmişdir.

O, Dilçilik və ədəbiyyatşünaslıq sahəsində məhsuldar çalışır.