Ahin Fazil səfərnamələrinin ədəbi-tarixi əhəmiyyəti – İmamverdi HƏMİDOV

Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə Qiymət Məhərrəmlinin ədəbi yaradıcılığına yüksək qiymət verərək, “Ədəbiyyat qəzeti”nin 1998-ci il 20 mart tarixli sayında onun şeirləri barəsində “Alt qat” adlı yazı ilə çıxış etmişdir. Xalq artisti, xanəndə Könül Xasıyeva 2011-ci ildə Qiymət xanımın şeirlərindən ibarət “Könüldən-könüllərə” adlı muğam diski buraxdırmışdır. Şeirlərinə xeyli sayda mahnı və marş yazılmışdır. Dəfələrlə “Ovqat” və “Səhər sovqatı” adlı yüksək reytinqli TV verilişlərinin qonağı olub.

Qiymət Məhərrəmli

Qiymət Məhərrəmli (Qiymət Məmmədiyə qızı Məhərrəmli; d.2 dekabr, 1963; Şəki, Vərəzət k.) — şair, publisist, 1998-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1998).

Mündəricat

1963-cü ildə dekabrın 2-də Azərbaycanda Şəki rayonunun Vərəzət kəndində anadan olub. Baş Zəyzid kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra ailəlikcə Bakıya köçmüş, 1988-1992-ci ildə 222 saylı uşaq bağçasında tərbiyəçi, 1992-ci ildə istehsalat texniki komplektləşmə idarəsində mühasib, 1993-cü ildə isə təmir-tikinti sahəsində hesabdar işləmişdir. 1993-1995-ci illərdə Bakı Məktəbəqədər Pedaqoji Texnikumunda təhsil almış Qiymət xanım, 1995-2000-ci illərdə Nəsrəddin Tusi adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsinin axşam şöbəsində bakalavr pilləsi üzrə ali təhsil almış, 2002-ci ildə həmin universiteti magistr pilləsi üzrə bitirmişdir. 2007-ci ildə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib.

Fəaliyyəti

1998-ci ildə “Maarifçi” qəzetində ELm, təhsil, mədəniyyət şöbəsinin müdiri, iki ildən sonra baş redaktoru olmuşdur. 2001-ci ildən AMEA Əlyazmalar İnstitutunda elmi fəaliyyətə başlamış, 2014-cü ilin noyabr ayınadək burada işləmiş, daha sonra iş yerini AMEA Folklor İnstitutuna dəyişmişdir. Hal-hazırda AMEA Folklor İnstitutu “Cənubi Azərbaycan folkloru” şöbəsinin böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktorudur. 2009-cu ildən “Elimiz.Günümüz” qəzetinin təsisçisi və baş redaktorudur. Müxtəlif illər ərzində “Xəmsə”, “Qafqaz” jurnallarının, “Ərən”, “Planet-press”, “Ana Vətən çağırır”, “Milli Qəhrəmanlar” qəzetlərinin redaktoru olub. 2008-ci ildən “Elimiz.Günümüz” adlı elmi-ədəbi, mədəni-kütləvi publisistik qəzetin təsisçisi və baş redaktorudur. Gürcüstanda nəşr olunan “Meydan” dərgisinin Azərbaycan təmsilçisidir. Müxtəlif ölkələrdə Beynəlxalq elmi konfrans və simpoziumlarda, şeir yarışmalarında və poeziya festivallarında iştirak etmişdir. Türkiyədə keçirilən şeir yarışmasında qalib gələrək ödülə layiq görülmüşdür. Qiymət Məhərrəmli AzərKİVİHİ-nin “Məhsəti Gəncəvi” mükafatına, müxtəlif fəxri fərmanlara layiq görülmüşdür. Bədii yaradıcılığa erkən yaşlarından başlayan şair ilk şeirlərini 80-çi illərdən qəzet və jurnallarda çap etdirir. İlk şeiri Məmməd İsmayılın rəhbərlik etdiyi “Gənclik” jurnalında (1988) işıq üzü görüb. “Ürəyimdən nələr keçir” adlı ilk şeirlər kitabı 1996-cı ildə nəşr olunmuşdur. Ölkəmizdə və xaricdə – Türkiyə, İran, Gürcüstan, Qırğızıstan, Almaniya, İsveç, Hollandiya və digər ölkələrdə, həmçinin Moskvada, Sankt-Peterburqda, Sevastopolda və digər şəhərlərin mətbu orqanlarında şeirləri çap olunub.

Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə Qiymət Məhərrəmlinin ədəbi yaradıcılığına yüksək qiymət verərək, “Ədəbiyyat qəzeti”nin 1998-ci il 20 mart tarixli sayında onun şeirləri barəsində “Alt qat” adlı yazı ilə çıxış etmişdir. Xalq artisti, xanəndə Könül Xasıyeva 2011-ci ildə Qiymət xanımın şeirlərindən ibarət “Könüldən-könüllərə” adlı muğam diski buraxdırmışdır. Şeirlərinə xeyli sayda mahnı və marş yazılmışdır. Dəfələrlə “Ovqat” və “Səhər sovqatı” adlı yüksək reytinqli TV verilişlərinin qonağı olub.

Əsərləri

“Ürəyimdən nələr keçir” (1996);
“Qərib durna” (1999) (Sankt-Peterburq);
“Ana səndən doymadım” (2001);
“İşığa sarı” (2004);
“Şahin Fazil “Divan”ı və klassik ədəbi ənənələr” (elmi monoqrafiya) (2007);
“Hardasan, Göy adamı” (2008);
“Hardasan, Göy adamı” (2008) (Tehran, İran, əski əlifba ilə, Azərbaycan dilində);
“Mənim ünvanımı ürəyinə yaz”, (2013);
“Slovo moyo” (2014) (Tbilisi. rus dilində);
“Dərviş” (2016)
“Bu dünya sənin yerindi” (2018)
“Sözün izi ilə. ” (Elmi məqalələr toplusu) (2019)

Teymur Əhmədov. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) ensiklopedik məlumat kitabı; “Nurlar”, Bakı – 2011

Avqust 21, 2021
Ən son məqalələr

Parmiqiana

Parnas

Parnasizm

Parnassius

Parni iz Baku

Parni iz Baku (1967-1971)

Parni iz Baku (1988-2001)

Parnik effekti

Parnik (istixana)

Pars Muzeyi

Ən çox oxunan

Böyük Pirəli

Böyük Pirəlli

Böyük Piter Breygel

Böyük Plini

Böyük Pyotr

qiymət, məhərrəmli, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, qiymət,. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Qiymet Meherremli Qiymet Memmediye qizi Meherremli d 2 dekabr 1963 Seki Verezet k sair publisist 1998 ci ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Azerbaycan Jurnalistler Birliyinin uzvu 1998 Qiymet MeherremliQiymet Memmediye qizi MeherremliDogum tarixi 2 dekabr 1963 57 yas Dogum yeri Seki rayonu VerezetVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliTehsili Nesreddin Tusi adina Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universitetinin filologiya fakultesiFealiyyeti publisistMukafatlari Mehseti Gencevi mukafati Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 2 1 Eserleri 3 EdebiyyatHeyati Redakte1963 cu ilde dekabrin 2 de Azerbaycanda Seki rayonunun Verezet kendinde anadan olub Bas Zeyzid kend orta mektebini bitirdikden sonra ailelikce Bakiya kocmus 1988 1992 ci ilde 222 sayli usaq bagcasinda terbiyeci 1992 ci ilde istehsalat texniki komplektlesme idaresinde muhasib 1993 cu ilde ise temir tikinti sahesinde hesabdar islemisdir 1993 1995 ci illerde Baki Mektebeqeder Pedaqoji Texnikumunda tehsil almis Qiymet xanim 1995 2000 ci illerde Nesreddin Tusi adina Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universitetinin filologiya fakultesinin axsam sobesinde bakalavr pillesi uzre ali tehsil almis 2002 ci ilde hemin universiteti magistr pillesi uzre bitirmisdir 2007 ci ilde namizedlik dissertasiyasini mudafie edib Fealiyyeti Redakte1998 ci ilde Maarifci qezetinde ELm tehsil medeniyyet sobesinin mudiri iki ilden sonra bas redaktoru olmusdur 2001 ci ilden AMEA Elyazmalar Institutunda elmi fealiyyete baslamis 2014 cu ilin noyabr ayinadek burada islemis daha sonra is yerini AMEA Folklor Institutuna deyismisdir Hal hazirda AMEA Folklor Institutu Cenubi Azerbaycan folkloru sobesinin boyuk elmi iscisi filologiya uzre felsefe doktorudur 2009 cu ilden Elimiz Gunumuz qezetinin tesiscisi ve bas redaktorudur Muxtelif iller erzinde Xemse Qafqaz jurnallarinin Eren Planet press Ana Veten cagirir Milli Qehremanlar qezetlerinin redaktoru olub 2008 ci ilden Elimiz Gunumuz adli elmi edebi medeni kutlevi publisistik qezetin tesiscisi ve bas redaktorudur Gurcustanda nesr olunan Meydan dergisinin Azerbaycan temsilcisidir Muxtelif olkelerde Beynelxalq elmi konfrans ve simpoziumlarda seir yarismalarinda ve poeziya festivallarinda istirak etmisdir Turkiyede kecirilen seir yarismasinda qalib gelerek odule layiq gorulmusdur Qiymet Meherremli AzerKIVIHI nin Mehseti Gencevi mukafatina muxtelif fexri fermanlara layiq gorulmusdur Bedii yaradiciliga erken yaslarindan baslayan sair ilk seirlerini 80 ci illerden qezet ve jurnallarda cap etdirir Ilk seiri Memmed Ismayilin rehberlik etdiyi Genclik jurnalinda 1988 isiq uzu gorub Ureyimden neler kecir adli ilk seirler kitabi 1996 ci ilde nesr olunmusdur Olkemizde ve xaricde Turkiye Iran Gurcustan Qirgizistan Almaniya Isvec Hollandiya ve diger olkelerde hemcinin Moskvada Sankt Peterburqda Sevastopolda ve diger seherlerin metbu orqanlarinda seirleri cap olunub Xalq sairi Bextiyar Vahabzade Qiymet Meherremlinin edebi yaradiciligina yuksek qiymet vererek Edebiyyat qezeti nin 1998 ci il 20 mart tarixli sayinda onun seirleri baresinde Alt qat adli yazi ile cixis etmisdir Xalq artisti xanende Konul Xasiyeva 2011 ci ilde Qiymet xanimin seirlerinden ibaret Konulden konullere adli mugam diski buraxdirmisdir Seirlerine xeyli sayda mahni ve mars yazilmisdir Defelerle Ovqat ve Seher sovqati adli yuksek reytinqli TV verilislerinin qonagi olub Eserleri Redakte Ureyimden neler kecir 1996 Qerib durna 1999 Sankt Peterburq Ana senden doymadim 2001 Isiga sari 2004 Sahin Fazil Divan i ve klassik edebi eneneler elmi monoqrafiya 2007 Hardasan Goy adami 2008 Hardasan Goy adami 2008 Tehran Iran eski elifba ile Azerbaycan dilinde Menim unvanimi ureyine yaz 2013 Slovo moyo 2014 Tbilisi rus dilinde Dervis 2016 Bu dunya senin yerindi 2018 Sozun izi ile Elmi meqaleler toplusu 2019 Edebiyyat RedakteTeymur Ehmedov Azerbaycan yazicilari XX XXI yuzillikde ensiklopedik melumat kitabi Nurlar Baki 2011Menbe https az wikipedia org w index php title Qiymet Meherremli amp oldid 5531928, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

Şahin Fazil səfərnamələrinin ədəbi-tarixi əhəmiyyəti – İmamverdi HƏMİDOV

Azərbaycanın da daxil olduğu klassik Şərq ədəbi-mədəni irsi bəşər sivilizasiyasında böyük hadisə kimi dəyərləndirilir. Bu irsin əhəmiyyətli bir hissəsini istedadın bəhrəsi kimi təqdim edilən poetik yaradıcılıq və onunla bağlı olan digər sənət növlərinin məhsulu təşkil edir. Dini etiqad olaraq islam bir çox Şərq xalqlarını birləşdirməklə onların yaradıcılıq məhsullarında müştərək cəhətlər, ortaq başlanğıclar yaratdı. Ədəbi yaradıcılığın forma və məzmununda, söz və məna gözəlliklərinin ifadəsində əldə edilmiş uğurlar elə bir səviyyəyə çatmışdır ki, onların təqlidi həm Şərq, həm Qərb mütəfəkkirləri üçün bir peşəyə çevrildi. Mən burada divan ədəbiyyatını həmin yaradıcılıqda bariz bir nümunə hesab edirəm. Axı divan bağlamaq, divan yaratmaq yalnız müqtədir şairə layiq bir iş hesab edilmiş, onun müəllifi sənətinin nüfuzu ilə bu addımı atmağa özünü haqlı bilmişdir. Divan adlanan məcmuədə orta əsr şairləri ən çox yayılmış poetik janrlarda və qafiyələri əlifbanın bütün hərfləri üzərində qurmaqda məharət nümayiş etdirməli idilər. Şairlər öz divanları ilə tanınır, qiymətləndirilir və şeir sənətini zənginləşdirirdilər. Şərq şairlərinin poetik qüdrəti Qərbin söz xiridarları tərəfindən zaman-zaman nümunəyə çevrilmiş, onların sənəti müqabilində bacarıqlarını göstərməyə çalışmışlar. “İlahi “komediya” müəllifi Dante Əbuləla Məərrinin mövzu və motivlərində sınaqdan çıxdığı kimi, alman Höte Sədi, Nizami, Hafiz və başqa dahiləri təqlid etməklə Qərb divanını bağlamağa qarışmışdır. Bəşərin yaradıcılıq yolu belədir.

Mən yalnız divanla bağlı fikirlərini məhdudlaşdırmaq istəmirəm. Orta əsrlər mədəniyyətində təzkirə, səfərnamə yazmağı da hünər sayıram. Axı o divanlar, təzkirələr, səfərnamələr olmasaydı, neçə-neçə qüdrətli söz sənətkarının, mütəfəkkirin, şəhid alimin həyatı və əsərləri haqqında məlumatları almaqda çarəsiz qalardıq, bir çox həqiqətlərdən xəbərsiz olardıq.

Bu baxımdan səfərnamə yazmaq, özü də dəyərli məlumat verən maraqlı səfərnamə yazmaq həmişə aktual olmuşdur. Əlaqələrin çox intensiv olduğu, turizmin inkişafı üçün hər cür şəraitin yaradıldığı müasir dünyada bu janrda yazıların meydana gəlməsi bütün yönlərdən arzuolunandır. Əgər XI əsrdə Nasir Xosrov səfərnaməsini yazmasaydı, Azərbaycan şairi Qətran Təbrizinin canlı danışıq dilinin fars dili olmadığı faktını haradan bilərdik? Yaxud Səmaninin “Kitab əl-ənsab” (“Nisbələr kitabı”) və Yaqut əl-Həməvinin “Mucəm əl-udəba” (“Ədiblər ensiklopediyası”) təzkirələri olmasaydı, tanınmış Azərbaycan şərhçisi və filoloqu Xətib Təbrizinin doğma Azərbaycan dili haqqında mötəbər məlumatı haradan alardıq. Yaxud XIV əsr ərəb səyyahı İbn Bətutənin səfərnaməsi olmasaydı, Kiçik Asiyada və Azərbaycan şəhərlərində əxilər birliklərinin fəaliyyətlərinin yayılmasını ortalığa necə çıxarardıq? Və sairə, və sair.

Tarix elmləri doktoru, professor Şahin Fazil oğlu Fərzəliyev bu janrları XX əsrin sonunda Azərbaycanın ədəbi-tarixi həyatında ehya etmişdir. 5 divan, “Təzkireyi-Şahin”, 23 səfərnamə müəllifi olan Şahin Fazilin əsərləri ədəbi-tarixi baxımdan əhəmiyyətlidir. Düzdür, müasir dövrümüzdə Şahin kimi divan ədəbiyyatında iştirak etmək istəyən şairlərimiz var. Lakin Şahinin divan ədəbiyyatındakı hünəri – müasir Azərbaycan dilində klassik qəzəlin şirinliyini saxlamaq təcrübəsi və bu təcrübəyə çağırışı, məncə, onun adı ilə bağlıdır. Səfərnamə yaradıcılığına gəldikdə isə bu janrın dirçəldilməsi sahəsində Şahinin xidmətləri şəksizdir. Əlbəttə, müxtəlif beynəlxalq konfranslarda və elmi tədbirlərdə iştirak etmiş alimlərin arabir mətbuat səhifələrində bu yönlü yazıları maraq doğursa da, həmin müəlliflər bu işi davamlı şəkildə aparmamışlar. Hələ keçən əsrin 60-cı illərində dünyanın bir sıra ölkələrində müxtəlif elmi tədbirlərə dəvət olunmuş tanınmış şərqşünas professor Rüstəm Əliyevin “Kommunist” qəzetindəki xatirələri o vaxtkı Azərbaycan cəmiyyəti tərəfindən böyük maraqla izlənilirdi. İki il öncə BDU-nun professoru Vaqif Sultanovun “Ədəbiyyat qəzeti”ndə yazdığı məqalələrdə Monqolustan səfəri zamanı qədim türk abidələrinin izi ilə gedərək təsvir etdiyi obyektlər elmi-kulturoloji baxımdan çox dəyərli və maraqlıdır.

Mən hesab edirəm ki, Şahin Fazilin səfərnamə janrına müraciəti iki səbəbdən irəli gəlmişdir. Birincisi, o, bir şair kimi nizama düzdüyü sətirlərin mövzularının və motivlərinin çox hissəsini səfərlərdə aşkar etmiş, yaxud orada onu narahat etmişdir. İkincisi, Şahin Fərzəliyev tarixçi alim, tarix elmləri doktoru və professor olaraq olduğu ölkə və məkanların tarixi ilə istər-istəməz maraqlanır, tarixi bilikləri yada salır və elmi nəticələrini kütləvi oxucularına da çatdırmaq istəyir. Heç şübhəsiz, onun aşağıdakı beyti eynilə səfərnamələrinin yazılması və yayılmasına da aiddir:

Şahinin “Divan”ı, Rəbbim, kömək ol, nəşr olsun,

İstəməz qəbr evinə sinədə “Divan” apara.

Fikrimi təsdiqləyən daha bir faktı göstərmək istəyirəm: Şahinin elmi fəaliyyətində bir məqam yada düşür. O, XVIII əsr polyak şərqşünası Yan Tadenş Kruşinsinin “Xristian səyyahının tarixi” kitabını Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. Səfərnamədə bu məlumat onda verilmişdir ki, o, Azərbaycan alimləri və jurnalistləri ilə birlikdə Tehrandakı “Şərqşünasların mədəniyyət sarayı”nda qolları kəsilmiş məşhur şəhidin dişində tutduğu qabda böyük yoldaşlarına su aparmasını əks etdirən tablonu müşahidə edir. Yaradıcı insan Şahin Fazilin assosiasiyasında bu anda buna bənzər hadisədən nəql edən polyak müəllifi, məqtəl janrının qəhrəmanı Hüseyni ibn Əli, əfqan döyüşçüləri, nəşəqçilər, Qarabağ uğrunda fədakar mübarizə və bu mövzuda yazdığı şeirin misraları yada salınır:

Bu qoca canımda cövr edir yaram

Düşməni salmağa bəndə hazıram.

Nəşəqçi olmağa mən də hazıram,

Nəşəqçi gərəkdir bizə, nəşəqçi.

Şahin Fazil səfərnamələri onun müxtəlif tədbirlərlə bağlı olduğu ölkələrin tarixi və ədəbi həyatına aid məlumatlarla zəngindir. Sayca 30-dan artıq olan bu səyahətnamələr. Coğrafi baxımdan Yaponiya, Əfqanıstan, İran, Türkiyə, İraq, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Özbəkistan və Rusiyanı əhatə edir. Onlar ədəbi baxımdan poetik sənətin incəliklərini göstərməklə yanaşı, müəyyən tarixi-elmi nəticələrin təqdim edilməsinə əsas verir.

– Şair düşüncəsinin məhsulu kimi səfərnamələrdə müxtəlif lirik janrlarda yazılmış şeirlərdə Şahin həssas qəlbə malik şair kimi canlanır, şikayətini özünə yönəldir, fəxriyə deməyi də lazım bilir. Belə məqamlarda onun fərdi duyğuları ictimai məna alır:

Məndən də bu dünyada zəngin bir adam varmı?

Qiymətli durum yoxdur, qiymətli kəlamım var.

Səyimlə, iradəmlə minlərlə şeir yazdım.

Vallah elə şahəm ki, minlərlə qulamim var.

Bir ölkəni, min əfsus, bir çay ikipay etdi,

Şirvanda Seyid varsa, Təbrizdə Hümamim var.

İrandə şahin quşunu görmədi Şahin,

Şahinlik edən indisə İranə mənəm, mən.

Ədəbi baxımdan bu səfərnamələrin əhəmiyyəti ondadır ki, müəllifin iştirakçısı olduğu elmi-ədəbi tədbirlərdə Xaqani, Nizami, Füzuli, Şəhriyar kimi böyük Azərbaycan şairləri haqqında oxunan məruzələrin mahiyyəti verilməklə yanaşı, onların sənətkarlıq qüdrəti və dünya şöhrətinə dair fikir bölgüsünün nəticələrinə dair məlumatlar da təqdim edilir. 1-2 dekabr 1992-ci ildə Dördüncü Beynəlxalq Şəhriyar konfransının iştirakçılarını qəbul edən İran İslam Respublikasının ali dini rəhbəri qeyd etmişdir ki, “Heydərbabaya salam” təkcə Azərbaycan ədəbiyyatının deyil, dünya ədəbiyyatının şah əsərlərindəndir.

Tehranda ikən milli muğamımız yada düşdü. Lirik şair Şahin səfərlərdə olduğu günlərdə vətən, doğma diyarla bağlı düşüncələrlə yaşamış və onları tərənnüm etmişdir. Belə hisslərin təsiri altında olan şairin ədəbi yaradıcılığı daha da zənginləşmişdir. “Qurban olum Azərbaycana mən” deyən “Səyyah Şahin” nə qədər maraqlı məqamlarla rastlaşsa da “Yurda dön, hər səfərin zilləti var” deyir, doğma vətəninin cazibəsinin həmişə onun beynində olduğunu izhar edir:

Vətən, çəkir ocaq məni

O bağ məni, o dağ məni,

“İstə, – deyir fəraq, – məni”,

Təşnəyəm öylə ki, indi Qubada olsaydım,

Qurudardım içərək, bəlkə də, Qudyal çayını.

Doğulub böyüdüyü doğma Quba Şahini maqnit kimi özünə çəkir:

Sultanı dağların, şahı bağların

Şahdağ məni çəkir özünə sarı.

Məndə saflığı var saf bulaqların,

Bulaq məni çəkir özünə sarı.

Şair bəzən səfərlərdə romantik xəyallara dalır, Dünya-axirət məsələsinə toxunur, vətən həmişə onun ürəyindədir:

Ehey, o biri dünya,

Yerdən qopara bilməmisən.

Yerdəki həyatımı verim bada,

Amma Tehranda yox, Bakıda.

Göstərdiyim kimi, Şahin Fazilin 5 divanına daxil olan şeirlərin böyük bir hissəsi məhz səfərlərdə yazılmış və orada onun poetik təbinin ilhama gəldiyi çox anlar olmuşdur. O, ümumiyyətlə, poetik yaradıcılığında, o sıradan bu şeirlərdə divan ədəbiyyatına məxsus keyfiyyətlərə riayət etmiş, bir sıra hallarda yeniliklər yaratmışdır. Janr baxımından həmin şeirlər zəngindir: qəzəl, qəsidə, rübai, təzmin, təkbeyt, qitə, təxmis, sürud, bayatı. Təzmin etdiyi şairlərin fəaliyyət göstərdiyi yerlərdə olduqda Şahin Fazilin təxəyyülü onu klassikin yanına aparır, nəticədə təzminlər, nəzirələr, təxmislər yaranır. Məşhəd səfərində Qövsi Təbriziyə təzmin etdiyi 2 qəzəl kimi, Füzuli, Şəms Təbrizi, Xacu Kirmani, Hafiz Şirazi, Xətai, Nəbati, Qasım bəy Zakir, Seyid Əzim Şirvani, Sabir, Ə.Vahid və başqalarına yazdığı nəzirələr kimi.

Səfərnamələrdə təsvir edilən tədbirlər, görüşlər və şəxsiyyətlərlə bağlı bilgilər və məlumatlar çox vaxt yeniliyinə görə maraq doğurur. Məsələn, İraqda keçirilən Mirbəd şeir festivalından bəhs edildikdə oxucunun bu sahədə bilik dairəsi genişlənir. Məlum olur ki, hələ islamdan əvvəl cahiliyyə dövründə Ərəbistanın Bəsrə, Okaz, Mirbəd kimi şəhərlərində vaxtaşırı toplanan bazarlarında ənənəvi alış-verişlə yanaşı, şairlərin çıxışları şeirləşmələr də keçirilərdi. Bu ənənənin dəyərləndirilməsi olaraq hər il İraqda Mirbəd şeir festivalı (və ya bayramı) keçirilmişdir. Tədbirlərdə iştirak edən şairlər yeni əsərlərini oxuyur, tənqidçilər mülahizələrini bildirirdilər.

Səfər qeydlərini yazıb nəşr etmək işini Şahin Fazil ədəbi hadisəyə çevirə bilmişdir. Belə ki, Şəhriyar şeirinin sehrində olmuş ədəbiyyatşünaslar və şairlərin yığcam fikirləri gələcək tədqiqat işləri üçün qiymətli material ola bilər. Səfərnamələr boyu akademiklər Bəkir Nəbiyev, Ziya Bünyadov, Xalq yazıçısı Anar, professorlar Rüstəm Əliyev, Mübariz Əlizadə, d-r Cavad Heyət, d-r Zərrinkub, d-r Mənsur Sərvətian, d-r Qocatürk, Sönməz, Qafar Kəndli – Herisçi, Sabir Əmirov, Hacı Mailin düşüncə və mülahizələrinin təqdiminə yer verilmişdir.

Şahin Fazil səfərnamələrindən aydın olur ki, Azərbaycan ədəbiyyatşünaslıq elminin uğurları beynəlxalq səviyyədə də yaxşı qarşılanır, alimlərimizin çıxışları təqdir edilir və yayılır. Bütün bunlar elmi əlaqələrin genişlənməsində əhəmiyyətli dərəcədə rol oynayır.

Azərbaycan Və Osmanlı İmperyası – Şahin Fazil Fərzəlibəyli

Orta əsrlərin müxtəlif dövrlərinində, həmçinin XV-XVI yüzilliklərdə mövcud olmuş Azərbaycan – Türkiyə ictimai, iqtisadi, siyasi, mədəni və diplomatik münasibətlərin obyektiv şəkildə tədqiqi bugünkü Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinin hansı zəmin üzərində yarandığını üzə çıxarar, bu ölkələrin arasında vaxtilə mövcud olmuş müxtəlif əlaqələrin qarşılıqlı maraq və mənafe baxımından inkişaf etdirilməsinə imkan verərdi. Bundan başqa qarşıya qoyduğumuz mövzunun tədqiqi Azərbaycan mənbəşünaslıq və tarixşünaslığının daha da inkişaf etdirilməsi baxımından faydalı ola bilər.

Azərbaycan və Osmanlı imperiyası‖ adlanan bu kitabın üzərində işləyərkən, hər şeydən əvvəl, diqqətimizi Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu və Səfəvilər dövlətinin təməlinin məhz türk xalqları tərəfindən qoyulduğu fikri cəlb etdi və həmin feodal dövlətlərinin qonşu Osmanlı imperiyası ilə münasibətlərinin tədqiqi əhəmiyyətli bir problem kimi ortaya çıxdı.

Azərbaycan dövlət nəşriyyatı
Yayın Yılı:
1995 (Miladi)
Dosya Türü:
PDF Document
İçerik Dili:
Azərbaycan Türkcəsi

Azerbaycan Ve Osmanlı İmperiyası Şahin Fazil Ferzelibeyli Urmu Turuz 2014
Okuma İndir Turuz hayatta kalmak için, Yardım Edin
Boyut: 1.28 MB	Dosya Türü : Pdf	İzlenme Say : 554	Başarısızlık Raporu

YAŞAR ERTAŞ 2015/2/18
bu kaynağı tezim de kullanmak istiyorum

Online : 2405 Kullanıcı

Kayıtlı : 31814 Kullanıcı

Turuz Sitəsi

Sayın oxucular!
Turuz sitesi bir kültürəl ocaq olaraq dilçiliklə bağlı qonulardan danışır. Bu sitə dilçiliklə bağlı dəyərli bilgilər verməkdədir.Dilimizin tarixi və etmolojisi sahəsində çalışan bu sitə, sözlərin kökü və etimolojisi haqqında, başqa sitələrdən dəyişik olaraq, eyləmlə(fe’l) bağlı anlamların açıqlayır.
Sitəmizdə dilçiliklə bağlı bir çox kitab,sözlük, yazılar əldə edib oxuyabilərsiniz. Umuruq ki bu sitə, siz dəyərli, sayın oxucular yardımıyla, dilçilik qollarının gəlişməsi, yüksəlişi yolunda bir addım götürəbilsin.
Bey Hadi (h.beyhadi@gmail.com)
Təbriz