Almaniya iqtisadiyatı

ləğv edilməsi iqtisadi proseslərin intensivləşməsində mühüm rol

§12.1.4. Almaniyanın iqtisadiyyatı

təsərrüfatı feodal münasibətləri çərçivəsində qalmaqda idi.

XIX əsrin əvvələrindən etibarən Almaniyada iqtisadi durğunluq öz

yerini tərəqqiyə verməyə başladı. Pozitiv proseslərin yaranmasında

Fransa inqilabı əhəmiyyətli rol oynamışdı. Alman ərazilərini ələ keçirən

fransızlar (Napoleonun apardığı müharibələrdə), ilk növbədə, feodal

mükəlləfiyyətlərindən azad edirdilər. XIX əsrin birinci yarısında

təhkimçilik hüququ aradan qaldırıldı. O cümlədən, aqrar islahatlar

çərçivəsində “irsi asılılıq” ləğv edildi (1807-ci il). XIX əsrin 20-ci

illərində “kontinental blokada” alman bazarlarından ucuz ingilis

mallarının çıxarılmasına şərait yaratmaqla ölkənin metallurgiya və

toxuculuq sənayesinin inkişafına müsbət təsir göstərdi. Fransa ilə

müharibə başa çatdlqdan sonra indiyə qədər mövcud olmuş 360 dövlətin

yerinə Alman ttifaqı (34 monarxiya və 4 azad şəhərdən ibarət olmaqla)

Vyana konfransı tərəfindən təsis edilən Alman ttifaqı ölkədaxili

ticarətin inkişafına güclü təkan verdi. Almaniyada ilk fabriklər

yaranmağa başladı. Bununla belə, XIX əsrin ortalarına qədər Almaniyada

iqtisadi dirçəliş o qədər də əhəmiyyətli olmamışdı. Əsasən sənətkarlıq və

kiçik əmtəə istehsalı xarakterik idi. 1834-cü ildə 18 alman dövlətinin

gömrük ittifaqı yaratması gələcək inkişafın institusional təminatına

çevrildi. Bazar tutumunun böyüməsi, ticarət əlaqələrinin inkişafı sənaye

inqilabına təkan verdi. XIX əsrin ortalarına yaxın Almaniyada 45 iri

sənaye müəssisəsi açılmışdı. 1840-cı ildə 1800-cü ilə nisbətən sənaye

istehsalının həcmi 2.5 dəfə artdı. 1830-cu ildən başlayaraq dəmiryolu

Dünya iqtisadiyyatının tarixi

Aqrar sferada islahatlara başlanıldı. 1850, 1853 və 1857-ci il

qanunlarına müvafiq olaraq Prussiyada təhkimçilik hüququ birdəfəlik

ləğv edildi. Kəndlilər tərəfindən 1811-ci il qanunu çərçivəsində feodal

mükəlləfiyyətlərinin satınalınmasında əldə edilən vəsait ilkin kapital

yığımının mühüm mənbələrindən biri kimi çıxış edirdi. XIX əsrin 60-cı

illərindən etibarən Almaniya aqrar ölkədən aqrar-sənaye ölkəsinə

Çox qısa müddət ərzində sənayeləşmə prosesi vüsət almış və

Almaniya ngiltərədən sonra ikinci yerə çıxmışdı.

1870-ci ildə Almaniyanın dünya sənaye istehsalında xüsusi çəkisi

13%-ə çatmış, 1800-cü illə müqayisədə kömür istehsalı 88 dəfə, çuqun

istehsalı 3.5 dəfə artmışdı (cədvəl 12.11).

Sənayeləşmə birmənalı olaraq yerli maşınqayırma sahəsinə

əsaslanırdı. Məhz elə o dövrdə Almaniyada iri maşınqayırma

müəssisələri yaranmağa başladı. 1850-ci illərdə Almaniyanın ixracatı 2,5

dəfə, idxalatı isə 2 dəfə artmışdır. 1850-1870-ci illər ərzində kapital

qoyuluşu 10 dəfə artaraq 400 mln. markadan 4 mlrd.markaya çatmışdı.

Eyni zamanda, xarici ticarətin strukturunda da əhəmiyyətli dəyişikliklər

baş vermişdi. Belə ki, 1864-cü ildə ixracatın 52%-i, idxalatın isə 9,2%-i

sənaye məhsullarının payına düşürdü. Almaniya əsasən xammal və ərzaq

məhsulları idxal edirdi (61.0%). Bu da sənaye ölkəsinə xas strukturun

qərarlaşdığından xəbər verir.

Dünya iqtisadiyyatının tarixi

Cədvəl 12.11

Almaniyanın iqtisadi inkişaf dinamikası (1800-1870)

Göstəricilər

1800

1830

1850

1870

1870⁄1800–

cü ilə

nisbətən

4. Kömür istehsalı, mln. t.

5.Çuqun istehsalı, mln.t.

6. Polad istehsalı, mln.t

7.Pambıq istehlakı, min t.

8.Dəmiryolunun uzunluğu, km

10. dxalat, mln. m.

1870-1913-cü illər Almaniyanın iqtisadi inkişaf tarixində xüsusi yer

tutur (cədvəl 12.12). Məhz bu dövrdə Almaniya sənaye istehsalında

ngiltərəni qabaqlayaraq ABŞ-dan sonra ikinci yerə çıxmışdı.

Cədvəl 12.12

Almaniyanın iqtisadi inkişaf dinamikası (1870-1913)

Göstəricilər

1870

1890

1900

1913

1913 ⁄1870–ə

nisbətən %-

2.Dünya sənayesində xüsusi

3. Sənaye istehsalı indeksi

4. Kömür istehsalı, mln. t.

5.Çuqun istehsalı, mln.t.

6. Polad istehsalı, mln.t

7. Pambıq istehlakı, min t.

8. xracat, mln. marka

9. dxalat, mln. marka

Dünya iqtisadiyyatının tarixi

Qeyd : 1) 1890-cı ill ə müqayisədə.

§12.2. Yaponiyanın iqtisadiyyatı

XIX əsrin 70-ci illərində yapon hökumətinin həyata keçirdiyi bir

sıra islahatlar, o cümlədən, feodal imtiyazlarının ləğvi və aqrar sferada

yeni mülkədarların (samuraylardan başqa) meydana çıxması kapitalizmin

qərarlaşması prosesində müsbət rol oynamışdı.

Yaponiyada sənaye çevrilişi prosesi inhisarçı birliklərin yaradılması

ilə paralel şəkildə getmişdi. lkin inhisarçı birliklər artıq 1880-ci ildə

meydana çıxmağa başlamışdı. Dövlət tərəfindən iri sənaye

təmərgüzləşməsi prosesini sürətləndirmişdi.

1872-73-cü illərdə həyata keçirilən aqrar islahatlar kapitalizmin

Prussiya yolu ilə qərarlaşmasına gətirib çıxardı (aqrar sferada).

Ölkə daxili bazarı tutumca çox kiçik idi. Xarici ticarətdə kənd

təsərrüfatı məhsullarının ixracatı üstünlük təşkil edirdi: xracatın 50%-i

ipək xammalı, 25%-i çay idi.

dxalatda əsasən hazır sənaye məmulatları, metal və maşınlar

üstünlük təşkil edirdi. Bir sözlə, yerli sənayenin geriliyi və birtərəfliliyi

yapon iqtisadiyyatını xarici bazarlardan asılı vəziyyətə salmışdı.

Cədvəl 12.13

Yaponiyanın iqtisadi inkişaf dinamikası

Göstəricilər

1870

1890

1900

1913

1913⁄1870–ə

nisbətən %-lə

2. Kömür istehsalı, mln. t.

3. Çuqun istehsalı, mln.t.

4. Polad istehsalı, mln.t

5. Mis istehsalı, min.t.

6. Pambıq parça dəzgahları,

7. Xam ipək istehsalı, mln.

8. xracat, mln. iyen

9. dxalat, mln. iyen

Dünya iqtisadiyyatının tarixi

Qeyd: 1) 1890-cı ill ə müqayisədə

§12.3. Hindistanın iqtisadiyyatı

Hindistanda bazar münasibətlərinin qərarlaşması prosesi bütünlüklə

müstəmləkə səciyyəsi daşıyırdı.

XVII-XVIII əsrlərdə sənətkarlığın kifayətqədər sürətli inkişafına və

texnoloji tərəqqisinə baxmayaraq manufakturaların yaranması ilə

nəticələnmədi. Ən geniş yayılmış təşkilati struktur sadə əmək

cma münasibətlərinin, ələlxüsus aqrar sferada, dayanıqlılığı feodal

rejiminin əsas bazası kimi çıxış edirdi. Məhz icmaçılıq əmtəə

təsərrüfatının yaranmasına, sənətkarlığın şəhərlərdə təmərgüzləşməsinə,

manufaktura sisteminin formalaşmasına əngəl törədirdi.

Xarici ticarət (son orta əsrlərdə) sürətlə inkişaf edirdi. Lakin

Avropadan fərqli olaraq Hindistanda merkantilizm siyasəti yeridilmirdi

ki, bu da bazar münasibətlərinin genezisində ifrat ləngliyə gətirib

Milli bazarın təşəkkülü, kapital yiğimi və onun sənayeyə qoyuluşu

prosesinə siyasi pərakəndəlik və dağınıqlıq da əhəmiyyətli təsir

göstərirdi. 1763-cü il Paris sülh müqaviləsindən sonra Fransanın geri

çəkilməsi Hindistanın bütövlükdə ingilis müstəmləkəsinə çevrilməsi ilə

yekunlaşdı. Müstəmləkə əsarəti Hindistanın metropoliyanın xammal

əlavəsinə çevrilməsində müstəsna rol oynamışdı.

Hindistanda sənaye inqilabı XIX əsrin ortalarında başladı. lk fabrik

ingilislər tərəfindən 1815-ci ildə inşa edilmişdir.

Dayanıqlı fəaliyyət göstərən müəssisələr şəbəkəsi isə yalnız 1851-ci

ildən meydana çıxmağa başlamışdı. 1879-cu ildə artıq 56 fabrik fəaliyyət

Sənaye inqilabı ağır sənaye sahələrində də canlanma yaratdı. 1869-

cu ildə kömür hasilatı 467 min ton təşkil etmişdir.

Ümumiyyətlə, 1870-ci ilə qədər sənaye inqilabı özünün birinci

mərhələsinin çərçivəsindən kənara çıxmamış, yalnız istehsalın bəzi

sahələrini, ələlxüsus toxuculuq sənayesini ehtiva edirdi.

Məcmu proseslərin mahiyyət yekunlaşdırılmasından çıxış etməklə

Hindistanda bazar münasibətlərinin formalaşması xüsusiyyətlərini

aşağıdakı kimi sıralaya bilərik:

Feodal münasibətlərinin ifrat dayanıqlılığı;

Dünya iqtisadiyyatının tarixi

ri kapitalın və işçi qüvvəsinin kifayət həcmdə ehtiyatlarının

olmasına baxmayaraq, manufakturlar sistemi geniş şəkildə

Sənaye inqilabı böyük yubanmalarla başlamışdı;

Hind şəhərləri öz missiyalarını (Avropada olduğu kimi) yerinə

Ticarət-sələmçi kapital feodallara “xidmət” edir, ya da tədavül

sferasından kənara çıxmırdı;

Kasta sistemi, quldarlığın qalıqları, kəndlilərin ağır formada

Merkantilizm və kapital yiğiminin xarici mənbələri (Avropadan

fərqli olaraq) Hindistan iqtisadiyyatında heç bir rol oynamırdı;

Müstəmləkə əsarətinin mövcudluğu yeni münasibətlərin

yaranmasına imkan vermirdi.

Beləliklə, Hindistanda bazarın genezisi müstəmləkə xarakteri

daşıyırdı. Sənaye inqilabı gec başlamış və bir qayda olaraq, əcnəbi

kapitala istinadla həyata keçirilmişdir ki, bu da ölkənin metropoliyanın

aqrar-xammal əlavəsinə çevrilməsində mühüm rol oynamışdı.

Sənayenin inkişafı ləng getməklə yanaşı, birtərəfli – monostruktur

Əsasən yerli xammalı emal edən sənaye sahələri inkişaf edirdi. Bir

sözlə, Hindistan sənaye inqilabının “titul vərəqində”n kənara çıxa

§12.4. Az ərbaycan iqtisadiyyatı: XIX əsri sonu -XX əsrin əvvəlləri

1801-1828-ci illər Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalı

iqtisadiyyatın inkişaf xüsusiyyətlərinə özünəməxsus çalarlar vermişdir.

Türkmənçay müqaviləsindən (1828) sonra sosial-iqtisadi həyatda

müəyyən irəliləyişlər müşahidə edilməyə başlamışdır. Əhalinin sayı 20 il

ərzində (1832-1850) 300 min nəfər artaraq 1 mln. nəfərə çatmış (əsasən

erməni və rusların Azərbaycana köçürülməsi hesabına) şəhərlərin

sabitqədəmli inkişafı başlamışdı.

1840-cı illər ərzində imperiyanın pul islahatları nəticəsində rus

gümüş manatı əsas valyuta kimi iqtisadi dövriyyəyə daxil edilmişdi.

Vahid pul, ölçü və çəki sisteminə keçid, qarşılıqlı iqtisadi əlaqələrdə hələ

də qalmaqda olan feodal qaydalarının (məsələn, daxili gömrük rüsumları)

Dünya iqtisadiyyatının tarixi

ləğv edilməsi iqtisadi proseslərin intensivləşməsində mühüm rol

Ölkənin kənd təsərrüfatında müəyyən irəliləyişlər baş verirdi. 1845-

ci ildə 23 mln. pud taxıl istehsal edilmiş, mal-qaranın sayı 1843-cü ildəki

823 min başdan 1857-ci ildə 2 mln. başa qədər artmışdır. pəkçilik –

yüksəliş dövrünə qədəm qoymuş, imperiyanın toxuculuq sənayesinin

xammalla təchizatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə pambıqçılığın inkişafına

xüsusi diqqət yetirilirdi. XIX əsrin ikinci yarısında yeyinti istehsalı və

sənətkarlığın ənənəvi sahələri − ipəkçilik, toxuculuq, xalçaçılıq,

dulusçuluk inkişaf etməkdə idi.

Rusiya imperiyasının işğalı altında olan Şimali Azərbaycanda –

imperiyanın digər müstəmləkələri ilə müqayisədə – bazar münasibətləri

daha erkən və daha sürətlə təşəkkül tapmaqda idi. Azərbaycan

şəhərlərində manufakturanın ilk rüşeymləri hələ XVII əsrin sonu – XVIII

əsrin əvvəllərində meydana gəlmişdi. Tarixi mənbələr ö dövrdə təkcə

Şamaxıda 500-ə yaxın toxucu dəzgahının olduğunu, ipək parça toxuyan

manufakturaların mövcudluğunu təsbit edir.

1829-cu ildə yaradılan ilk ipək manufakturası (dövlətə məxsus idi)

1836-cı ildə özəlləşdirilmiş və “Qafqazda ipəkçiliyi və ticarət

sənayeçiliyini yayan cəmiyyət”in ixtiyarına verilmiş, nəticədə müəssisə

fabrikə çevrilmişdir. 1854-cü ildə müəssisədə fəaliyyət gösətərən 42

dəzgahın 30-u buxarla hərəkətə gətirilirdi.

XIX əsrin 30-cu illərindən etibarən mədən neftçıxarma sənayesi,

50-ci illərin ortalarında metallurgiya sənayesi yeni – bazar münasibətləri

sisteminə qədəm qoymuşdu.

1861-ci ildə imperiya tərəfindən təhkimçilik hüququnun ləğvi ilə

Azərbaycan kəndində də yeni münasibətlərə keçid başlanır. Əlbəttə,

1870-ci il aqrar islahatı həm yarımçıq idi, həm də müstəmləkəçi xarakter

Bununla belə, sözügedən islahat nəticəsində kəndlilərin şəxsi

azadlığa çıxması, torpaq mülkiyyətçisi olmaq hüququnun verilməsi

əmtəə-pul təsərrüfatının qərarlaşması yönümündə əlverişli mühit

Aqrar sferada bazar münasibətlərinin formalaşması;

Daxili bazarın tutumca genişlənməsi və kənd təsərrüfatı

məhsullarının istehsalı üzrə regional əmək bölgüsünün

N.Süleymanov. Azərbaycanın iqtisadi tarixi. Bakı, 2001.- S. 97

Dünya iqtisadiyyatının tarixi

Aqrar sferada yeni alət və vasitələrdən, maşınlardan istifadə,

qabaqcıl aqrotexniki üsulların tətbiqi;

Texniki bitkilər istehsalının genişlənməsi;

Aqrar sferada muzdlu əməyin tətbiqinin genişlənməsi;

Torpaq bazarın formalaşması;

Sosial təbəqələşmənin dərinləşməsi və s.

XIX əsrdə Cənubi Qafqazda istehsal edilən taxılın 40% -ni

XIX əsrin sonunda Azərbaycan sənayesi, sözün həqiqi mənasında

bazar münasibətləri sisteminə qədəm qoymuşdu.

XX əsrin əvvəllərində kapitalın təmərgüzləşməsi dərəcəsinə və

inhisarların inkişaf səviyyəsinə görə Bakı neft sənayesi Rusiyanın

iqtisadiyyatında xüsusi yer tuturdu.

I Dünya müharibəsi ərəfəsində “Nobel qardaşları” şirkəti, “Şell” və

“Oyl-korporeyşn” kimi ən iri beynəlxalq neft trestləri meydana gəlmişdi.

Bakı imperiyanın ən mühüm sənaye və ticarət mərkəzlərindən biri idi.

XX əsrin başlanğıcında dünyada hasil edilən neftin 51%, Rusiyada isə

95%-i Bakının payına düşürdü.

Cədvəl 12.

imali Azərbaycanda neft hasilatının dinamikası

llər

Göstərici

1870

1875

1890

1901

1901-ci il (%)

Almaniya iqtisadiyatı

DaimlerChrysler, Siemens, Porsche, Lufthansa, SAP. İlk ağla gələnlərini sıraladığımız Alman firmaları bütün dünyada haqlı bir yerə sahibdir. Onlar keyfiyyət simvolu olaraq görülən “Made in Germany” markasını yaradanlardır. Göstərdikləri performansla yenilikçilik, keyfiyyət və texnoloji üstünlüyü təmsil edirlər. Ancaq dünyanın bu ən böyük ücüncü iqtisadiyyatındakı aktyorların kimlər olduğuna baxıldığında, əsl gücün bu saydığımız “Qlobal Player”lərin xaricində, Alman iqtisadiyyatının ürəyini meydana gətirən kiçik və orta böyüklükdəki müəssisələrdə olduğu görülər. Onlar “yeni fikirlərin ölkəsi”ndəki iqtisadi şərtlərin keyfiyyəti və çalışanların yüksək xüsusiyyətləriylə bu müvəffəqiyyətə çatırlar. Xarici sərmayəçilər də, Almaniyanın iqtisadiyyat mərkəzi olaraq qlobal iqtisadiyyat çağında üstünlüklərinin fərqindədirlər.

Alman iqtisadiyyatının gücü

Ən inkişaf etmiş sənaye xalqlarından biri olan Almaniya, bu gün ABŞ və Yaponiyadan sonra ən böyük milli iqtisadiyyat mövqesindədir. 82,5 milyonluq əhalisiylə də Avropa Birliyinin (AB) ən böyük və ən əhəmiyyətli bazarı mövqesindədir. 2004-cü ildə Almaniya 2216 milyard Avroluq Ümum Milli Məhsul rəqəminə çataraq adam başına düşən milli gəlir 26 856 Avronu tapdı. İqtisadiyyatdakı bu performans xüsusilə xarici ticarət sayəsində əldə edildi. 734 milyard Avroluq ixracat həcmiylə (2004) Almaniya, dünyanın mal ixracatında ən yüksək rəqəmlərə çataraq “dünya ixracat çempionu” oldu. Bu yüksək ixracat performansının dinamikası ixrac edilən malların 84%-ni (2004) təmin edən sənaye sektoru oldu. Bu rəqəmlər, Almaniyanın günümüzün iqtisadi reallığı olan qlobal ticarətə özünü digər bütün ölkələrdən daha sıx bir şəkildə hazırladığını göstərir. Ölkənin ən əhəmiyyətli iqtisadi mərkəzləri (keçmişin ağır sənaye bölgəsi olan, daha sonra zamanın şərtlərinə uyğunlaşaraq irəli texnologiya və xidmət sektoru mərkəzlərinə çevrilmə müvəffəqiyyəti göstərən) Ruhr Bolgesinin yanında, Münih və Stuttgart metropoludan bölgələri (irəli texnologiya, avtomobil), Frankfurt am Main (maliyyə), Köln, Hamburg (liman, Airbus təsisləri, media) və Leipzigdir.

Beynəlxalq müqayisəyə görə, Almaniyanın həyat standartları çox yüksəkdir. Ödənişli bir işçinin aylıq ortalama gəliri 2500 Avro, maaşlı çalışanlarınsa 3400 Avro səviyyəsindədir. Almaniya, qiymət sabitliyiylə də tanınmışdır – 2004 ili inflyasiyası 1,7% səviyyəsində qalmışdır. Alman iqtisadiyyatı indiki vaxtda xüsusilə məşğulluq bazarı və ictimai təhlükəsizlik sistemindəki strukturca problemləri həll etməyə çalışmaqdadır. İşsizlik nisbəti 2005-ci il sonunda Qərbdə 9,4% və beş Şərq əyalətində 17% səviyyəsində oldu. Bunun yanında Almaniyanın yenidən birləşməsi də illik 80 milyard Avroya çatan transfer xərcləmələriylə iqtisadiyyata çox böyük bir yük gətirməkdədir. Buna görə də keçdiyimiz illərdə böyümə rəqəmi 1% ətrafında seyr etmişdir.

İxracat
Almaniyanın rəqabət gücünün açıq bir göstəricisi, 1991-ci ildən bəri, istehsal içindəki ixracat payında görülən davamlı artımdır. Yalnız maşın sənayesinin reallaşdırdığı ixracat 1991- 2001 illəri arasında cəmi maşın istehsalının 52%-dən təxminən 69%-ə çıxmış, kimyada 50%-dən 70%-ə, avtomobildə 43%-dən 69%-ə, elektroteknikada isə 31%-dən 42%-ə yüksəlmişdir. Cəmi sənaye istehsalındakı ixracatın payı 33%-dür. Dünya ticarətində Almaniyanın payı isə 10% ətrafındadır.

Xarici sərmayələr: Almaniyanın cazibədarlığı
Almaniya, xarici sərmayəçilər baxımından yalnız texnoloji inkişafından ötəri deyil, eyni zamanda mərkəzi coğrafi mövqesi, son dərəcə inkişaf etmiş infrastrukturu, hüquq sisteminin güvən verməsi və səriştəli iş-gücü səbəbiylə də həmişə cazibədar bir mərkəzdir. 2000-ci ildə edilən vergi islahatının ardından həm şirkətlər, həm də fərdi təşəbbüskarlar üçün vergi yükü əhəmiyyətli bir nisbətdə azalmış və beynəlxalq miqyasda rəqabət edə bilər hala gəlmişdir. Almaniyanın vergi yükü baxımından, beynəlxalq səviyyədə müqayisə etmələrdəki mövqesini daha da yaxşılaşdırıla bilməsi üçün 1 Yanvar 2008-də şirkətlər vergi hüququnda yeni islahatların dövrəyə girməsi hədəflənməkdədir. 1994-cü və 2003-cü illəri arasında Almaniya, aralarında General Electric ya da AMD kimi dünya lideri şirkətlərin də olduğu qruplardan gələn böyük sərmayələr olmaq üzrə cəmi 387 milyard ABŞ Dolları qədər birbaşa sərmayə qoyulmuşdur. Sərmayə qərarı alınmasında ən böyük müsbət olaraq xüsusiyyətli iş qüvvəsi ön plana çıxmışdır. Çalışanların 81%-i bir peşə təhsili sahibiykən bunların 17%-i bir universitet ya da yüksək məktəb məzunudur. Bu yüksək nisbətlərə çatmada, təhsildə “ikili sistem” əhəmiyyətli bir rol oynamışdır. Bu sistemlə cəmiyyətin təhsil keyfiyyətində yüksək və xaricdə də təqdir edilən bir səviyyəyə çatmaq mümkün olmuşdur.

Böyük Sərmayələr
Almaniya, xüsusilə də irəli texnologiya sahəsində, xarici sərmayəçilərin marağını çəkən bir mərkəzdir: 2004-2005in böyük xarici sərmayəçiləri arasında, Dresdendə 2,5 milyard Avro dəyərində ikinci bir mikroçip fabriki inşa edən Kaliforniyalı mikroçip istehsalçısı Advanced Micro Devices (AMD), dərman sektorunda da Neu-Ulm və Dresdendə böyük sərmayələr edən Pfizer və GlaxoSmithKline (GSK) sayıla bilər. Dünyanın ən böyük texnologiya şirkəti olan General Electric (GE), 500 milyon Avro xərcləmə edərək qlobal araşdırma mərkəzini Münih yaxınlarındakı Garchingdə açmışdır.

Xarici Sərmayəçilər
Xarici firmalar Alman bazarının güclü yönlərinin fərqindədirlər: Almaniyada, 500ü dünyanın ən böyüklərindən olan təxminən 22 000 beynəlxalq firma fəaliyyətdədir.

İqtisadiyyatda rəqəmlər və faktlar
Almaniya dünya iqtisadiyyatında üçüncü sırada
ABŞ, Yaponiya və Almaniya, dünyadakı milli iqtisadiyyatlar arasında lider mövqedə
Qeyri safı daxili gəlir 2004 (milyard ABŞ Dolları olaraq)

ABŞ: . 11734
Yaponiya: . 4666
Almaniya: . 2751
Böyük Britaniya: . 2133
Fransa. . 2046

Dünya ixracat çempionu
İqtisadiyyatın dinamikası ixracat: İxracat həcmində Almaniya dünya birincisi
İxracat həcmi (milyard ABŞ Dolları olaraq, 2004)

Almaniya: . 911,8
ABŞ: . 817,9
Yaponiya: . 565,7
Fransa: . 413,9
İtaliya: . 349,1

Dünya Ticarət Təşkilatının 2007-ci il məlumatlarına görə, Dünya ixracatının % 9,5-i və idxalatının % 7,4-ü Almaniya tərəfindən reallaşdırılmaqdadır. Almaniya, Dünyanın ən böyük ixracatçısı, ABŞdan sonra ən böyük 2nci idxalatçısıdır. Ayrıca, xarici ticarət həcmi baxımından ABŞdan sonra 2nci, ən çox xarici ticarət saldosu verən 1inci ölkədir. 2008-ci ilin son dörddəbirində qlobal maliyyə və iqtisadi böhranın təsiriylə Almaniya xarici ticarətində müəyyən bir eniş yaşanmışsa da, bir əvvəlki ilə görə Almaniya ixracatı % 3,1 və idxalatı % 6,3
nisbətində artmışdır. Sahib olduğu bu böyük xarici

Yüksək rəqabət gücü

Rəqabət gücündə Almaniya liderliyə çalışır. Almaniya rəqabət mühiti baxımından dünya iqtisadiyyatları içində 3-cü sırada iştirak edir. Xüsusilə mülkiyyət haqqları və hüquq nizamı baxımından təqdim etdiyi zəminlə dünyaya nümunə olur.

Dünyanın rəqabət gücü ən yüksək ölkələri (BCI indeksi)

ABŞ Finlandiya Almaniya Danimarka Singapur

1 2 3 4 5
Almaniyanın üstünlükləri

Almaniyanın infrastrukturu xüsusilə güclüdür. Ölkədə 12000 kilometr şose olan 230 000 kilometrlik quru yolu şəbəkəsi və 36000 kilometr dəmiryolu şəbəkəsi, Almaniyanı qitə Avropasındakı nəqliyyatın əhəmiyyətli bir qovşağı halına gətirmişdir. Qitə Avropasındakı ən böyük havalimanı olan Frankfurt Havalımanı və ölkənin dörd bir yanından iştirak edən digər əhəmiyyətli havalimanları beynəlxalq nəqliyyatı asanlaşdırmaqdadır. Ayrıca 4,3 milyard Avroluq bir sərmayə paketinin 2009-cu ilə qədər infrastrukturu daha da gücləndirməsi hədəflənməkdədir.

Nəqliyyat şəbəkəsi ( km )

Almaniya: . 36054
Fransa: . 29269
Böyük Britaniya: . 17052
İtaliya: . 16288

• Автор: To
• Просмотров: 5 315
• Комментариев: 77