Alqoritm

Alqoritmlər bir sıra təyin olunmuş, sifarişli və sonlu təlimatlar vasitəsilə bir əməliyyatı icra etməyə və ya problemi həll etməyə imkan verir. Beləliklə, bir başlanğıc vəziyyəti və bir giriş verildiyi və göstərilən ardıcıl addımların ardından son vəziyyətə çatılır və bir həll əldə edilir.

Alqoritm

–>Fotoşəkillər –>

–> –>Giriş forması –>

–>Faydalı keçidlər –>

–>Facebook-da –>

–>

« Mart 2023 »
B.e.	Ç.a.	Ç	C.a.	C	Ş	B
1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

–>

–>Təqdimatlar –>

–>Statistika –>

Onlayn: 10

Ziyarətçilərin sayı: 10

Qeydiyyatdan keçənlərin sayı: 0

ALQORİTM

1.	Alqoritm anlayışı	Ağayeva Gülsabah
2.	Budaqlanan alqoritm	Xəlilova Yeganə
3.	Alqoritm	Nazarova Zülfiyyə
4.	Alqoritm (3 sinif)	Rəcəbova Könül
5.	Alqoritm	Xəlilova Yeganə
6.	Budaqlanan alqoritm (7 sinif)	Hacıyeva Ulduz
7.	“Qatarlar” məsələsinin alqoritmi (7 sinif)	Süleymanov Etibar
8.	“Tərəzidə çəkmə” məsələsinin alqoritmi (7 sinif)	Süleymanov Etibar
9.	“Qarpızların çəkilməsi” məsələsinin alqoritmi (7 sinif)	Süleymanov Etibar
10.	“Hanoy qülləsi” 4 halqa üçün	Süleymanov Etibar, Maqsudova Güllər
11.	Məşhur icraçılar (4 sinif)	Maqsudova Güllər
12.	Alqoritmik dil (8 sinif)	Süleymanov Etibar
13.	Yardımçı alqoritmlər (8 sinif)	Süleymanov Etibar
14.	Dövrü alqoritmlər (8 sinif)	Süleymanov Etibar
15.	Alqoritmik dildə şərt (8 sinif)	Süleymanov Etibar
16.	Alqoritmik dildə kəmiyyətlər (8 sinif)	Süleymanov Etibar
17.	Daxilet və Çapet komandaları (8 sinif)	Süleymanov Etibar
18.	Alqoritmin nəticələri və funksiyalar (8 sinif)	Süleymanov Etibar
19.	Alqoritm. Maraqlı məsələlər (6 sinif)	Süleymanov Etibar
20.	Alqoritmik dilə aid məsələlər (8 sinif)	Süleymanov Etibar
21.	“Ən iri balığın tutulması” məsələsi (7 sinif)	Süleymanov Etibar
22.	Alqoritm	Mirzəyeva İradə
23.	Budaqlanan alqoritmlər	Əliyeva Xanım
24.	Hərəkətlər və hadisələr ardıcıllığı	Bəyova Günəş
25.	Alqoritm	Mütəllimov Mütəllim
26.	Yardımçı alqoritmlər	Mütəllimov Mütəllim

Alqoritm anlayışı

Alqoritm – verilmiş hər hansı tip məsələnin həlli üçün yerinə yetiriləcək əməliyyatlar ardıcıllığıdır. Ümumi şəkildə desək, alqoritm məsələnin həll yoludur, başqa sözlə, məsələnin həllini təmin edən formal qaydalar sistemidir.

Bizim hər bir görəcəyimiz iş müəyyən bir alqoritmə əsaslanır. Məsələn, yeməyin hazırlanma resepti, mebelin quraşdırılması üzrə təlimat, kompyuter proqramlarının istifadəsi üçün dərslik və s. Bu siyahını istənilən qədər artırmaq olar.

Alqoritmin dəqiq riyazi tərifi yoxdur.

Alqoritmin yaranma tarixi

Alqoritm anlayışı riyaziyyatda eyni tip məsələlərin həllində ümumi metodların axtarılması ilə əlaqədar olaraq meydana çıxmışdır. Çoxrəqəmli onluq ədədlər üzərində hesab əməllərinin aparılması qaydaları (alqoritmləri) ilk dəfə IX əsrin görkəmli özbək riyaziyyatçısı Əl-Xarəzm tərəfindən verilmişdir.

Alqoritm termini də məhz bu riyaziyyatçının adı ilə bağlıdır (Algorithmi). Onun hesab elminə dair yazdığı “Hind rəqəmləri ilə hesablama kitabı” adlı əsərinin latınca tərcüməsi gəlib bizə çatmışdır. Bu kitab “Alqoritm dedi” kəlmələri ilə başlayır. Burada işlədilən “Alqoritm” sözü uzun müddət riyaziyyatçılar üçün riyazi sirr olaraq qalmışdır. Nəhayət, XIX əsrin 40-cı illərində dəqiq müəyyən edildi ki, bu söz “ƏL-XARƏZMİ” sözünün latıncada düzgün olmayan tələffüzü nəticəsində alınmışdır. Məsələnin kompyuterdə həlli baxımından alqoritm axtarılan cavabların alınması üçün məsələnin verilənləri üzərində icra olunan hesab və məntiqi əməllər (mərhələlər) ardıcıllığıdır. Bu mərhələlərdə uyğun olaraq hesab və müqayisə əməlləri yerinə yetirilir. Müqayisənin nəticəsindən asılı olaraq digər mərhələnin icrasına keçilir. Alqoritmdəki hesab əməlləri arasındakı məntiqi əməllər kompyuterin qəbul edə biləcəyi şəkildə verilməlidir. Məntiqi şərtlər içərisində aşağıdakılar xüsusi yer tutur, çünki onların yaranması hesablama prosesinin normal gedişinə imkan vermir:

1. Hesablamada mütləq qiymətcə kompyuterdə təsvir oluna biləcək maksimal ədəddən böyük ədədin alınması;
2. Sıfırın və ya mənfi ədədlərin loqarifmlərinin hesablanması;
3. Mənasız hesablamaların aparılmasına cəhd göstərilməsi (məs, |x|>1 olduqda, arcsin x və ya arccos x-in hesablanması) və s.

Alqoritmin əsas xassələri

Alqoritm həll ounan məsələnin xarakteri ilə bağlı olduğu üçün onun yaradılmasında ümumi qaydalar yoxdur. Lakin hər bir həll alqoritmi tərtib edilərkən onun müəyyən tələblərə cavab verməsi nəzərə alınmalıdır. Bu tələblərə alqoritmin xassələri deyilir.

Alqoritmin əsas xassələri aşağıdakılardır:

·Determiniklik (müəyyənlik)
·Kütləvilik
·Nəticəvilik (sonluluq)
·Diskretlik

1. Determiniklik (müəyyənlik) Alqoritmdəki hər bir mərhələnin məzmunu və mərhələlərin yerinə yetirilmə ardıcıllığı müəyyən olmalıdır. Bu, alqoritmin müəyyənlik xassəsini təşkil edir.
2. Kütləvilik Bu xassə iki tələbi nəzərdə tutur:
a)müəyyən məsələnin həlli üçün qurulmuş alqoritm həmin tipdən olan bütün məsələlərin həlli üçün yararlı olmalıdır;
b)alqoritm elə təsvir olunmalıdır ki, ondan hamı istifadə edə bilsin.
3. Nəticəvilik Alqoritmdəki mərhələlərin və onları təşkil edən əməliyyatların sayı sonlu olmalıdır ki, onların yerinə yetirilməsi axtarılan nəticəyə gətirib çıxara bilsin.
4. Diskretlik Alqoritmdəki mərhələlərin hər biri sonlu zaman müddətində yerinə yetirilməlidir. Belə diskret zaman müddəti takt adlanır. Hər bir mərhələ yalnız əvvəlki mərhələnin yerinə yetirilməsindən sonra başlayır.

Alqoritmin təsvir üsulları

Alqoritmin təsviri üçün istifadə olunan əsas üsullar aşağıdakılardır:

·Sözlə təsvir (Təbii dillə);
·Alqoritmik dillə təsvir (proqram);
·Qrafik təsvir (Blok-sxem).

Alqoritm

Nə alqoritm bir problemin həllini tapa biləcəyimiz sifarişli və sonlu sadə əməliyyatlar toplusunu çağırırıq.

Alqoritm sözü latın dilindən gəlir alborarismusvə bu da öz növbəsində klassik ərəb dilinin bir kısaltmasıdır ḥisābu lḡubārbu, ‘ərəb rəqəmlərindən istifadə edərək hesablama’ mənasını verir.

Alqoritmlər bir sıra təyin olunmuş, sifarişli və sonlu təlimatlar vasitəsilə bir əməliyyatı icra etməyə və ya problemi həll etməyə imkan verir. Beləliklə, bir başlanğıc vəziyyəti və bir giriş verildiyi və göstərilən ardıcıl addımların ardından son vəziyyətə çatılır və bir həll əldə edilir.

Alqoritmin xüsusiyyətləri

Hər alqoritm bu əsas xüsusiyyətlərə uyğun olmalıdır:

• Onların başlanğıcı və sonu var: hər bir alqoritm bir sıra xüsusi məlumatlarla başlanğıc vəziyyətdə başlayır və həll və ya çıxışla başa çatır.
• Ardıcıllıqla işləyirlər: bir alqoritm bir sıra sifariş edilmiş addımlardan ibarətdir.
• Ardıcıllıqlar konkretdir– Hər addım aydındır və qeyri-müəyyənliyə yer qoymur.
• Alqoritmlər mücərrəddir: onlar prosesləri sifariş etmək üçün modellər və ya təlimatlardır.
• Alqoritmdəki addımların sayı sonludur.

Alqoritm nümunələri

Riyaziyyat, informatika, məntiq və digər əlaqəli fənlər kimi ümumi bir termin olsa da, həqiqət budur ki, gündəlik həyatda sualları həll etmək üçün alqoritmlərdən də istifadə edirik

Mətbəx tərifləri

Sonlu sayda tərkibli bir yemək hazırlamaq üçün addım-addım izah edirlər. İlkin vəziyyət, xammal və son vəziyyət hazırlanan qida olacaqdır.

Təlimatlar

Kitabxana qurmaqdan, mobil telefonu necə aktivləşdirməyə qədər prosesləri icra etmək üçün bir bələdçi rolunu oynayırlar. Bu hallarda son vəziyyət yığılmış, quraşdırılmış, işə salınmış və s. Məhsuldur.

Riyazi əməliyyatlar

Riyaziyyatda bəzi alqoritm nümunələri vurmadır, burada məhsul əldə etmək üçün bir sıra əməliyyat ardıcıllığını izləyirik; və ya bölmə, bu bizə iki ədədin nisbətini təyin etməyə imkan verir. İki müsbət tam ədədin ən böyük ortaq bölməsini əldə etdiyimiz Öklidin alqoritmi bir alqoritmin başqa bir nümunəsidir.

Alqoritmlər qrafik şəklində bir qrafik şəklində təmsil edilə bilər.

Həmçinin baxın Flowchart.

Hesablama alqoritmi

Hesablama və ya proqramlaşdırmada alqoritm bir problemi və ya sualı həll edə biləcəyimiz təlimat sırasıdır.

Əslində kompüterin yerinə yetirdiyi bütün tapşırıqlar alqoritmlərə əsaslanır. Bir proqram və ya kompüter proqramı alqoritmlərə əsaslanaraq hazırlanmışdır ki, içərisində bir tapşırıq təqdim edib həll edə bilək.

• Proqramlaşdırma.
• Metaldilli.