Aqrar iqtisadiyyat

firmasının mətbəəsi, 2006.- 26 s.

Abbasov V. H. Aqrar iqtisadiyyat: dərslik (2017)

Abbasov V. H. Aqrar iqtisadiyyat: ali məktəb tələbələri üçün dərslik. Bakı: “Ecoprint” nəşriyyatı, 2017, 468 s.

Faylın formatı : PDF
Faylın ölçüsü : 3.97 Mb

▶▶▶▶▶Pulsuz yüklə◀◀◀◀◀ ? Yandex ?

Qurbanov A. M. Ümumi dilçilik. Üç dildə. III cild (2019)
Qurbanov A. M. Ümumi dilçilik. Üç dildə. II cild (2019)
Qurbanov A. M. Ümumi dilçilik. Üç dildə. I cild (2019)
Mämmetjumaýew A., Täjimow A., Geldimämmedowa Ş., Annanyýazowa G. Gadym Türkmen Edebiýaty II: orta asyrlar (2010)
Täjimow A., Mämmetjumaýew A. Gadym Türkmen Edebiýaty I: iň gadymy döwürlerden X asyra çenli (2010)
Akatow Baýram. Gadymy türkmen edebiýaty. Orta asyrlar, X-XVII (2010)
Болат Ильясов. История империи, созданной Чингис-Каганом
Osmanlı hâkimiyetinde Revan (Çukur Sa’ad)(XVI-XVIII. Yüzyıllar Arasında sosyo-ekonomik tarih)
Halil İnalcık. Makaleler. 2. Cild (2008)
Kollektiv. Turizmin marketinqi və menecmenti (2020)

Aqrar iqtisadiyyat

Azərbaycan Respublikası bütövlükdə çoxcəhədli və məhsuldar kənd təsərrüfatının formalaşdırılmasına imkanlar verən təbii iqlim şəraitinə malik bir ölkədir. Ən qədim əkinçilik mədəniyyətinə malik olan Azərbaycan taxılçılığın, üzümçülüyün, meyvəçiliyin, tərə-vəzçiliyin və heyvandarlığın əsas mərkəzlərindən biri hesab olmuşdur. İstər sovet dövründə istərsə də müstəqillik dövründə Azərbaycanın aqrar iqtisadiyyatı yeni texnalogiyaların tətbiqi ilə daim inkişaf etdirilmişdir. Ulu öndər Heydər Əliyevin bu sahənin inkişafında çox böyük xidmətləri olmuşdur. O, dövlət müstəqilliyi dövründə Azərbaycan Respublikasının aqrar sahəsinin inkişaf modelini qurmuş, onun layiqli davamçısı cənab İlham Əliyev isə bu sahənin inkişafı strategiyasını müəyyənləşdirmiş və uğurla həyata keçirməkdədir.

Müasir dövr informasiyalaşdırılmış cəmiyyət dövrüdür. Ölkə aqrar iqtisadiyyatının elmi bazasını təşkil edən ADAU-nun ( Azər-baycan Dövlət Aqrar Universiteti) şəhərimizdə yerləşməsini nəzərə alaraq Məlumat-biblioqrafiya şöbəsi ölkə iqtisadiyyatının əsas və aparıcı sahələrindən olan aqrar iqtisadiyyata dair materialları oxucular arasında təbliğ etmək məqsədilə “Aqrar iqtisadiyyata dair nə oxumalı?” adlı biblioqrafik vəsait tərtib edib. Vəsait giriş hissəsi və 3 bölmədən ibarətdr. Birinci bölmədə aqrar iqtisadiyyata dair kitablar, ikinci bölmədə aqrar iqtisadiyyata dair referativ jurnallarda çıxan dissertasiyalar, üçüncü bölmədə 1dövrü mətbuatda çıxan məqalələrin təsviri , sonda isə bu mövzunun olduğu veb-saytlar verilmişdir

Vəsaiti tərtib etməkdə məqsədimiz aqrar iqtisadiyyata dair sorğuların məzmunlu və dolğun yerinənə yetirilməsini təmin etməkdir.

Aqrar itisadiyyata dair kitablarda :
1. Axundzadə L.T, Əsədov A.Ə. Aqrar hüquq.- Bakı: Qanun, 2003.- 516 s.

2. Alıyev İ. H. Aqrar sahədə islahatlar və beynəlxalq təcrübədən istifadə məsə-

lələri // Azərbaycan iqtisadiyyatı : Problemlər, Perspektivlər.- Bakı: “Elm”,

3. B. Balayev. Urbanizasiya problemləri aqrar müstəvidə // Planlı təsərrüfatdan

bazar iqtisadiyyatına keçid və iqtisadi inkişaf modelləri mövzusunda

beynəlxalq elmi-nəzəri konfransın materialları.- Bakı : gənclik, 2003.- S.320-

4. Əliyev A. Aqrar bölməyə və ərzaq bazarına dövlət himayəsi : xarici təcrübə-

nin fraqmentləri // “Planlı təsərrüfatdan bazaar iqtisadiyyatına keçid və

iqtisadi inkişaf modelləri mövzusunda beynəlxalq elmi-nəzəri konfransın

materialları.- Bakı: Gənclik, 2003.- S.334-340.

5. Əliyev M. T. Azərbaycanın iqtisadiyyatı.- Bakı: 1998.- 219 s.

6. Əmrahov V. T. Aqrar bazar münasibətləri // Dərslik.- Bakı : Azərnəşr, 2007.-

7. Həmidov Ə. H. Aqrar sənayedə bazar münasibətlərinin formalaşması //

Azərbaycan iqtisadiyyatı : Problemlər, Perspektivlər.- Bakı : “Elm”, 2002.-

8. Həsənov A. Aqrar bölmənin tənzimlənməsinin bəzi məsələləri // “Planlı

Təsərrüfatdan bazaar iqtisadiyyatına keçid və iqtisadi inkişaf modelləri”

mövzusunda beynəlxalq elmi-nəzəri konfransın materialları.- Bakı : Gənclik,

9. Hüseynov Məhərrəm. Aqrar iqtisadiyyatın tənzimlənməsi və dayanıqlı

inkişaf perspektivləri // Aqrar sahənin dayanıqlı inkişaf problemləri.- Bakı:

Nurlar nəşriyyat-polioqrafiya mərkəzi.- 2006.- S.260-282.

10. Hüseynov Məhərrəm. Aqrar sahədə inkişafın dayanıqlığının elmi-nəzəri və

metodoloji əsasları // Aqrar sahənin dayanıqlı inkişaf problemləri.- Bakı:

Nurlar nəşriyyat-polioqrafiya mərkəzi.- 2006.- S.54-83.

11. Hüseynov Məhərrəm. Aqrar sahədə dayanıqlı inkişafın maliyyə-kredit

mexanizminin təkmilləşdirilməsi // Aqrar sahənin dayanıqlı inkişaf prob-

lemləri.- Bakı: Nurlar nəşriyyat-polioqrafiya mərkəzi.- 2006.- S.225-252.

12. Hüseynov Məhərrəm. Aqrar-sənaye inteqrasiyası : Münasibətlərin dayanıq-

lığı problemləri // Aqrar sahənin dayanıqlı inkişaf problemləri.- Bakı: Nurlar

nəşriyyat-polioqrafiya mərkəzi.- 2006.- S.93-124.

13. Hüseynov Məhərrəm. Dayanıqlı inkişaf : imkanlar və keçid dövründə onla-

rın reallaşması mühiti // Aqrar sahənin dayanıqlı inkişaf problemləri.- Bakı:

Nurlar nəşriyyat-polioqrafiya mərkəzi.- 2006.- S.33-43.

14. Hüseynov Məhərrəm. Rəqabətədavamlı aqrar sahənin formalaşması imkan-

lar və onların reallaşdırılması istiqamətləri // Aqrar sahənin dayanıqlı inki-

şaf problemləri.- Bakı: Nurlar nəşriyyat-polioqrafiya mərkəzi.- 2006.- S.187-

15. İbrahimov İslam. Aqrar islahatın tənzimlənməsinin əsas istiqamətləri // Aq-

rar islahatın təşkilatı – iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr, 1998.- S.28-36.

16. İbrahimov İslam. Aqrar kredit kassaları və onların yaradılması mexanizmi

// Aqrar islahatın təşkilatı-iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr, 1998.- S.89-

17. И. Ибрагимов. Аграрная реформа и соверщенствование структуры

сельского хозяйства в Азербайджане // “Planlı təsərrüfatdan bazar

iqtisadiyyatına keçid və iqtisadi inkişaf modelləri” mövzusunda beynəlxalq

elmi-nəzəri konfransın materialları”.- Bakı: Gənclik, 2003.- S. 133-138.

18. İbrahimov İslam. Aqrar islahatlar və kəndli (fermer) təsərrüfatlarının inkişa-

fı // Aqrar islahatın təşkilatı – iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr, 1998.-

19. İbrahimov İslam. Aqrar islahatların təşkilinin normativ-hüquqi əsasları //

Aqrar islahatın təşkilatı – iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr, 1998.- S.21-28.

20. İbrahimov İ. Aqrar islahatın təşkilatı-iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr,

21. İbrahimov İslam. Bazar münasibətlərinə keçid və aqrar islahatların zərurili-

yi // Aqrar islahatın təşkilatı – iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr, 1998.-

22. İbrahimov İslam. Müxtəlif təsərrüfat formalarının yaradılması // Aqrar isla-

hatın təşkilatı – iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr, 1998.- S.67-77.

23. İbrahimov İslam. Rayon və təsərrüfat səviyyəsində aqrar islahatın təşkili //

Aqrar islahatın təşkilatı – iqtisadi mexanizmi.- Bakı: Azərnəşr, 1998.- S.36-41.

24. Şirinova R. V. Kəndli fermer təsərrüfatlarının inkişafına dair // Azərbaycan

iqtisadiyyatı : Problemlər, Perspektivlər.- Bakı : “Elm”, 2002.- S.118-119.

25. Verdiyev Əhməd. Azərbaycanda kəndli fermer təsərrüfatlarının yaradılma-

sının təşkili.- Bakı : Azərnəşr, 1996.- 87 səh.

24. Məmmədov Qərib. Azərbaycanda torpaq islahatı : hüquqi və elmi-ekoloji

məsləhətlər.- Bakı : Elm, 2002.- 412 s.

Avtoreferatlatlar :
1. Bağırov Mehdi. Fermer təsərüfatlarında gəlirlərin uçotu və onlardan istifadə-

nin səmərəliliyinin təhlisi.- Bakı: 2000.- 22 s.

2. Şirəliyev Asif. Aqrar-sənaye kompleksi sistemində iqtisadi mənafelər.- Bakı:

Naxçıvan Dövlət Universiteti, 2000.- 56 s.

3. Qurbanov Aqil. Bazar münasibətləri şəraitində kənd təsərrüfatında müxtəlif

təsərrüfatçılıq fermalarının inkişaf istiqamətləri və istehsalın iqtisadi səmərə-

liliyinin yüksəldilməsi problemləri.- Bakı : 2001.- 23 s.

4. Qədirov Musa. Aqrar bölmədə sahibkarlığın inkişafının təşkilati-iqtisadi

mexanizminin təkmilləşdirilməsi.- Bakı : 2001.- 21 s.

5. Quliyev Vasif. Aqrar-sənaye kompleksi sistemində səmərəli idarəetmə struk-

turlarının formalaşması problemləri.- Bakı : 2001.- 24 s.

6. Hüseynov Vaqif. Özəl kənd təsərrüfatı müəssisələrində istehsalın iqtisadi

səmərəliliyinin yüksəldilməsi yolları.- Bakı : 2001.- 28 s.

7. İmanov Əzizağa. Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatına investisiya

qoyuluşunun səmərəliliyinin yüksəldilməsi problemləri.- Bakı : 2003.- 21 s.

8. Əbdürəhmanova Mehriban. Aqrar sektora sahibkarlıq fəaliyyətinin istisadi

səmərəliliyinin yüksəldilməsi yolları.- Bakı: 2004.- 24 s.

9. Əliyev Əjdər. Azərbaycan regionlarında kənd təsərrüfatında sahibkarlığın

fəaliyyət mexanizminin təkmilləşdirilməsi.- Bakı : 2004.- 25 s.

10.Əliyev Kərəm. Aqrar sahədə sahibkarlığın inkişafının regional problemləri.-

Bakı : İqtisad universiteti, 2004.- 28 s.

11.Zamanov Füzuli. Kənd təsərrüfatında elmin və texnikanın nailiyyətlərindən

səmərəli istifadə edilməsinin təşkilati-iqtisadi mexanizminin təkmilləşdiril-

məsi.- Bakı: Bakı Slavyan Universitetinin “Kitab aləmi” nəşriyyatı, 2004.-22 s.

12.Alıyev İsa. Azərbaycan Respublikasında aqrar sahədə iqtisadi idarəetmə

mexanizminin təkmilləşdirilməsi.- Bakı : “Hafta-Press”, 2005.- 47 s.

13.Əsgərova Nabat. Aqrar sahədə sahibkarlıq fəaliyyətinin formalaşması

xüsusiyyətləri və inkişaf problemləri.- Bakı : “ULU” İstehsalat-kommersiya

firmasının mətbəəsi, 2006.- 26 s.

14.Hacıyev Qalib. Azərbaycan respublikasında aqro marketinqin təşkili prob-

lemləri.- Bakı: “Tİ-MEDİA” şirkətinin mətbəəsi, 2006.- 23 s.

15.Qafarov Nizami. Aqrar sahədə kiçik və orta biznesin iqtisadi səmərəliliyinin

yüksəldilməsinin əsas istiqamətləri.- Bakı: “Tİ-MEDİA”şirkətinin mətbəəsi,

16.Vəliyev İlham. Aqrar bölmə sahibkarlığın iqtisadi tənzimlənmə

istiqamətləri.- Bakı: ARMM-nin mətbəəsi, 2006.- 25 s.

17. Babayev Fərid. Kənd təsərrüfatı məhsullarının ixrac potensialı və onun

stimullaşdırılması məsələləri.- Bakı : ARMM-nin mətbəəsi, 2007.- 20 s.

18. Rüstəmov Rövşən. Aqrar sahənin tənzimlənməsi mexanizminin təkmilləşdi-

rilməsi istiqamətləri.- Bakı : Az TU-nun mətbəəsi, 2007.- 23 s.

19. Şalbuzov Namiq. Kənd təsərrügatı istehsalında struktur dəyişiklikləri və

onun tənzimlənməsi istiqamətləri.- Bakı: Az TU-nun mətbəəsi, 2007.- 22 s.

20. Abasov Nicat. Aqrar sahədə xarici ticarət əlaqələrinin inkişafı və təkmilləş-

dirilməsi.- Bakı : Az TU-nun mətbəəsi.- 24 s.

21. Hacızadə Sevda. İntensiv istifadə olunan ərazilərdə aqrar bölmənin inkişafı

problemləri.- Bakı : “İqtisad Universiteti” nəşriyyatı, 2008.- 25 s.

22. Mustafayeva Raminə. Aqrar sektorun inkişafında xarici iqtisadi əlaqələrin

rolu.- Bakı : Az TU-nun mətbəəsi, 2008.- 24 s.

23. Sultanov Anar. Aqrar sahədə aparılan bank əməliyyatları və onların təkmil-

ləşdirilməsi istiqamətləri.- Bakı : Az TU-nun mətbəəsi, 2008.- 25 s.

24. Zeynalov Zeynal. Aqrar sahədə idxal-ixrac əməliyyatlarının uçotunun

təkmilləşdirilməsi.- Bakı : “Tİ-MEDİA”, 2008.- 27 s.

Dövrü mətbuatda çıxan məqalələr :
1. Aslanov Aslan. Müasir şəraitdə kənd təsərrüfatı istehsalının intensivləşdiril-

məsi problemləri // Xalq qəzeti.- 2010.- 28 aprel.- №90.- S.4.

2. Bayramov Rasim. 2010-cu ilin I rübünün yekunları davamlı inkişafın əyani

göstəricisidir // Azərbaycan.- 2010.- 20 aprel.- №83.- S.5.

3. Yaqubzadə Mirbağır. Dövlət proqramı aqrar sektorda böyük canlanmaya

səbəb olmuşdur // Xalq qəzeti.- 2010.- 6 aprel.- №71.- S.1.

4. Aslanov H. Pambıqçılıq və onun problemlərinin həlli yolları // Respublika.-

2010.- 10 mart.- №53.- S.4.

5. Abasov İsmət.Aqrar islahatlar Azərbaycanın kənd təsərrüfatında əsaslı inqi-

labıdır: [Kənd təsərrüfatının iqtisadiyyatı haqqında] // Respublika.- 2010.- 17

6. İbrahimov Eldar. Aqrar inkişafın büdcə təminatı // Azərbaycan.- 2010.- 10

7. Məmmədov Qərib. Azərbaycanın dövlət torpaq kadastr sistemi dünya stan-

dartlarına cavab verir // Xalq qəzeti.- 2010.- 7 yanvar.- №3,4.- S.3,4.

8. Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçıları ilə təmin edilməsinə əlavə dəstək

verilməsi barədə : Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı // Azər-

baycan.- 2009.- 29 dekabr.- №290.- S.1.

9. Bayramov Rasim. Aqrar mülkiyyətçiliyin yaranmasına gedən təkmil yol :

[İqtisadi sahədə keçid dövrü – 1993-2009] // Azərbaycan.- 2009.- 6 dekabr.-

10.Musayev Məmməd. Aqrar sahədə aparılan fundamental islahatlar öz bəhrə-

sini verir : [Regional sosial-iqtisadi inkişafı (2004-2008) Dövlət proqramı

haqqında] // Azərbaycan.- 2009.- 17 noyabr.- №257.- S.6.

11. Cəfərli Rəşad. Aqrar sektorda həyata keçirilən tədbirlər bəhrəsini verir

// Azərbaycan.- 2009.- 6 oktyabr.- №221.- S.5.

12. Hacıyev Musa. Kooperativlər kənd təsərrüfatının inkişafını sürətləndirir :

[Dünya ölkələrinin təcrübəsi] // Xalq qəzeti.- 2009.- 15 avqust.- №179.- S.3.

13. Abasov İsmət. “Çörək bol olarsa, basılmaz vətən” : [Aqrar sahədə taxıl

istehsalı haqqında] // Respublika.- 2009.- 15 iyul.- №152.- S.5.

14. İmanov Köçəri. Qloballaşan iqtisadi sistemdə aqrar siyasət // Xalq qəzeti.-

2009.- 5 iyul.- №144.- S.5.

15. Abbasov İsmət. Aqrar bölmə dövlətin qayğısı sayəsində dinamik inkişafda-

dır // Respublika.- 2009.- 30 aprel.- №92.- S.5.

16. Cahandarov B. Aqrar sahəyə diqqət artırılacaq // Paritet.- 2009.- 25-27 aprel.-

17. Yaqubzadə Mirbağır. Yaxın 5 ildə Azərbaycanda aqrar bölmənin inkişafı

daha da sürətlənəcək : [ Regional aqrar sahədə inkişaf proqramı] // Azərbay-

can.- 2009.- 23 aprel.- №86.- S.4.

18. Quliyev Şamil. Azərbaycanda arıçılığın problemləri və həlli istiqamətləri

// Respublika.- 2009.- 17 mart.- №60.- S.6.

19. Bədəlov H. Meşələrin bərpa edilməsinə və artırılmasına dair Milli Proqram

(2003-2008-ci illər) uğurla başa çatdırıldı // Xalq qəzeti.- 2009.- 15 mart.-

20. Quliyev İlham. Dövlət Proqramı və aqrar sahənin dinamik inkişafı // Res-

publika.- 2009.- 12 mart.- №56.- S.4.

21. Pənahov İlham. Aqrar sahəyə dövlət qayğısı // Respublika.- 2009.- 1 mart.-

22. Bayramov Əli. Kəndli fermerlər müasir texnika ilə təchiz edilir // Respubli-

ka.- 2009.- 28 fevral.- №47.- S.8.

23. Musayev Məmməd. Ölkədə aparılan iqtisadi islahatlar aqrar sektorun inki-

şafını sürətləndirir // Azərbaycan.- 2009.- 27 fevral.- №46.- S.5.

24. Vəliyev Razim. Kəndli fermerlərə maliyyə dəstəyi gücləndirilir // Xalq

qəzeti.- 2009.- 22 fevral.- №42.- S.4.

25. Abbasov İsmət. Kənd təsərrüfatının inkişafına dövlət qayğısı // Respublika.-

2009.- 23 yanvar.- №16.- S.3.

26. Ağalarov Dilqəm. Dövlət Baytarlıq Xidmətinə qayğı aqrar sahənin inkişafı-

na xidmət edir // Respublika.- 2008.- 4 dekabr.- №272.- S.4.

27. Cəlilov Rövşən. Meşə təsərrüfatının əsas problemləri həll olunmaqdadır

// Xalq qəzeti.- 2008.- 4 dekabr.- №272.- S.4.

28. Zeynal Vəfa. Heyvandarlıq məhsulları istehsalının artırılması dövlətin aqrar

siyasətinin başlıca istiqamətlərindəndir // Azərbaycan.- 2008.- 27 noyabr.-

29. İbrahimov Eldar. 2009-cu ilin dövlət büdcəsi aqrar sahənin inkişafı ilə bağlı

mühüm tədbirlərin həyata keçirilməsinə imkan verəcəkdir // Azərbaycan.-

2008.- 25 noyabr.- №264.- S.5.

30. Fətəliyev Kamil. Aqrar bölməyə dövlət qayğısı // Respublika.- 2008.- 9

31. Vəliyev Dünyamalı. Aqrar sektorda tənzimləmə : dünya təcrübəsi və Azər-

baycan // Xalq qəzeti.- 2008.- 1 noyabr.- №244.- S.3.

32. Bayramov Əli.“Aqrolizinq” kəndin müasir texnika ilə təminatında müstəsna

rol oynayır // Respublika.- 2008.- 23 oktyabr.- №236.- S.5.

33. Vəliyev Dünyamalı. Aqrar sektorda dövlət tənzimləmələri : Dünya təcrübə-

si və Azərbaycan reallıqları // Xalq qəzeti.- 2008.- 21 oktyabr.- №234.- S.5.

34. Abbasov Ziyad. Aqrar elmdə islahatlar dövrün tələbidir : [Azərbaycanda

kənd təsərrüfatının inkişafı haqqında] // Respublika.- 2008.- 14 oktyabr.-

35. Əsədov A. Aqrar sahənin sürətli inkişafı diqqət mərkəzindədir : [2008-2015-

ci illərdə Azərbaycanda Dövlət Proqramı haqqında] // Xalq qəzeti.- 2008.- 14

36. Bayramov Vaqif. Aqrar bölmənin maddi texniki bazası gücləndirilir // Xalq

qəzeti.- 2008.- 27 sentyabr.- №217.- S.12.

37. Bayramov. Əli. Aqrar sahənin inkişafı dövlətin prioritet istiqamətidir :

[Regionların iqtisadi inkişafının dövlət proqramı haqqında] // Respublika.-

2008.- 6 sentyabr.- №199.- S.4.

38. İbrahimov İslam. “Neft sektorundan asılılığı azaltmalı, aqrar sahədə isteh-

salın artımına nail olmalıyıq” : [Dövlət proqramını həyata keçirmək

haqqında] // Paritet.- 2008.- 4-5 sentyabr.- №90.- S.8.

39. Bayramov Vaqif. Azərbaycanda aqrar sahə yeni inkişaf dövrünə qədəm

qoyur : [Əhalinin ərzaq məhsulları Dövlət Proqramı haqqında] // Xalq

qəzeti.- 2008.- 31 avqust.- №194.- S.1.

40. Məmmədov Orxan. Aqrar sahənin inkişafı hökümətin prioritetlərindən

biridir // İki sahil.- 2008.- 15 avqust.- №150.- S.4.

41. Aslanov Aslan. Aqrar sahənin davamlı inkişaf məsələləri // Xalq qəzeti.-

2008.- 28 iyun.- №139.- S.6.

42. Nazirlər Kabineti buğda texnalogiyasının inkişaf etdirilməsi tədbirləri

haqqında qərar qəbul etmişdir // Xalq qəzeti.- 2008.- 21 iyun.- №133.- S.2.

43. Məmmədov M. Texnika əkinçinin sağ əlidir : [Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin 3

illik fəaliyyəti haqqında] // Azərbaycan.- 2008.- 3 aprel.- №68.- S.4.

44. Bayramov V. Aqrar sahəyə dövlət qayğısı : [Aqrar sahənin inkişafı haqqın-

da] // Xalq qəzeti.- 2008.- 13 aprel.- №77.- S.2.

45. Həsənli M. T. Aqrar islahatlar və ərzaq bazarı // İqtisadiyyat və həyat.-

46. Üzümçülükdə yeni dövr // İqtisadiyyat.- 2006.- 20-26 yanvar.- №3.- S.7.

Veb-saytlarda:
1. www. google.az

2. www. meclis.qov.az

3. www. elibrary.az

4. www. library.az

5. www. anl.az

6. www. tezadlar.az

7. www. mia.az

8. www. aqro.qov.az

9. www. audit.qov.az

Tərtib edən : Məlumat-biblioqrafiya şöbəsinin müdiri Məmmədova Tamella

Redaktor: Gəncə şəhər MKS-nin direktor müavini

Qədimova Fəridə

Kompyuter dizayneri: MBŞ-nin biblioqrafı Abbasova Leyla

Dostları ilə paylaş:

1. Universitetin adı: Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti Fakültə: Aqrar iqtisadiyyat İxtisas: İqtisadiyyat

Ədəbiyyat
1. Kərimov S., Həbibullayev B., İbrahimzadə T. İnformatika (Dərs vəsaiti). Bakı, 2002.

2. Əliyev R.Ə., Salahlı M.Ə. İnformatika və hesablama texni-kasının əsasları. Bakı, Maarif, 2004.

3. Abbasov Ə.M., Əlizadə M.N., Seyidzadə E.V., Salmanova M.Ə. İnformatika və kompüterləşmənin əsasları. “MSV NƏŞR”, Bakı, 2006.

4. Quliyev V. Verilənlər bazası, “Elm”, Bakı, 2006.

5. Kərimov S.Q. İnformasiya sistemləri. “Elm” nəşriyyatı, Bakı, 2008

6. Каймин В.А. Информатика. Учебник. Москва, ИНФРА-М, 2000.

7. Жеретинцева Н. Н.. Курс лекции по компьютерным сетям. ДГМА им. адмирала Г. Н. Невельского, Владивосток, 2000.

8. Информатика. Учебник/Под ред. Н.В. Макаровой. Москва, Финансы и статистика, 2000.

9. Информатика. Учебник. Под ред. А. Н. Данчула. Издатель-ский центр Российской академии государственной службы при Президента Российской Федерации, Москва, 2004.

10. Журин А. А. Cамоучитель работы на компьютере. Мос-ква, «Дельта», 2001.

11. Фаранов В. В. Turbo Pascal. Начальный курс. Учебное по-собие. Издание 7-ое, переработанное. Москва, Нолидж, 2001.

12. Олифер И. Г., Олифер Н. А. Компьютерные сети. Прин-ципы, технологии, протоколы. Санкт-Петербург, издательство «Питер», 2001.

13. Иванов М.А. Криптогоафические методы защиты ин-формации в компьютерных системах и сетях. Москва,2001.

14. Немнюгин С.А. Turbo Pascal. Практикум. Санкт Петер-бург, Питер, 2002.

15. Конолли Т., Каролин Б., База данных: проектирование, реализация и сопроваждение. Теория и практика. «Вильямс», Мос-ква, 2003.

16. Могилев А. В., Пак Н. И., Хённер Е. К. Информатика. Мос-ква, 2004.

MÖVZU 1: İNFORMATİKA FƏNNİNİN PREDMETİ. ƏSAS ANLAYIŞLAR.

İNFORMASİYA ÖLÇÜ VAHİDLƏRİ. HESABLAMA TEXNİKASININ İNKİŞAF

MƏRHƏLƏLƏRİ. EHM-LƏRİN TƏSNİFATI
İnformatika fənni informasiyanın toplanması, saxlanması, işlənməsi (emalı), ötürülməsi və bu proseslərdə istifadə edilən kompüterlər və digər qurğuları öyrənir.

İnformatikanın üç əsas tərkib hissəsi vardır:

Texniki təminat – EHM-lar və qurğular (Hard Ware);

Proqram təminatı- (Soft Ware);

Alqoritmlər və məsələnin EHM-də həlli üçün nəzəri üsullar (Brain Ware).

Avtomatika sözü hərfi mənada “özü-özünə yeriyən”, “özü-özünə yerinə yetirilən”mənasını verir. Burada isə avtomatika dedikdə proseslərin avtomatlaşdırılması başa düşülür. Əslində hər hansı prosesin yerinə yetirilməsi əsasən üç üsuldan biri ilə yerinə yetirilə bilər. Bu üsullar əl əməyinin tətbiqi, mexanikləşdirilmiş proses və avtomatlaşmış prosesdir. Birinci hal məlumdur. Mexanikləşdirilmiş prosesin yerinə yetirilməsində mexaniki qurğu və vasitələr tətbiq edilir. Bu isə işin icrasında əl əməyinin olmasına şərait yaradır. Avtomatlaşdırılmış proseslərdə isə əl əməyindən ya ümumiyyətlə istifadə edilmir,ya da ondan istifadə cüzi olur. Beləliklə, avtomatika dedikdə hər hansı prosesi yerinə yetirə bilən elektron qurğu və vasitələr yığımı nəzərdə tutulur.

İnformasiya termini latınca “informatio” sözündən götürülmüş və obyekt, hadisə, fakt haqqında məlumat, xəbər verilməsi, nəyinsə izah edilməsi deməkdir.

Qeyd etmək lazımdır ki, hal-hazırki dövrdə ingilis dilli dünya ölkələrinin əksaəriyyətində “informatika” fənni “kompüter elmi” (komputer science) fənni kimi adlandırılır.

İnformasiya ümumilikdə götürüldükdə mücərrəd məhfumdur. İnformasiya təsvir edilmiş məlumatdır. Başqa sözlə məlumatın informasiya olması üçün o, tədqiq edilən obyekt və ya proses haqqında təsəvvür yaratmalı, ya da mövcud təsəvvürləri genişləndirməlidir. Əgər məlumat obyekt və ya proses haqqında yanlış təsəvvür yaradırsa ona yanlış informasiya və ia dezinformasiya deyilir. Obyekt və ya proses haqqında heç bir təsəvvür yaratmayan məlumat səs-küy adlandırılır. İnformasiya proses daxilində müəyyən mərhələdən sonra yenidən məlumat ola bilər.

Verilənlər uzun müddətli müşahidələr, monitorinqlər və cihazlar tərəfindən dəqiq qeyd olunmuş informasiyadır.

Bilik təcrübədə dəfələrlə sınaqdan çıxmış, təsdiqini tapmış və müxtəlif məsələlərin həllində istifadə edilən informasiyadır.

İnformasiya bizi əhatə edən aləmin bir hissəsi olduğu üçün həmin aləmin obyektidir. Məhz buna görə də informasiya da onu digər obyektlərdən fərqləndirən xassələrə malikdir. Bu xassələr aşağıdakılardır:

Obyektivlik. Yəni informasiya obyektiv gerçəkliyə uyğun olmalıdır.
Tamlıq. İnformasiyanın tamlığı tədqiq edilən obyekt və ya proses haqqında toplanmış informasiyanın miqdarı ilə müəyyən edilir.
Dəqiqlik. İnformasiyanın dəqiqliyi onun təhrif olunmamasıdır, yəni informasiya dəqiq olmalıdır.
Adekvatlıq. İnformasiyanın adekvatlığı obyekt haqqında informasiyanın bu obyektidən istifadənin məqsəd və vəzifələrinə nə dərəcədə uyğun gəldiyini əks etdirir.
Aktuallıq. İnformasiya mövcud zaman anına uyğun olmalıdır.
Anlaşıqlıq. İnformasiya onu qəbul edən tərəfindən tam anlanılmalı, başa düşülməlidir.

Mötəbərlilik. Mötəbərliliyin təmin olunması üçün aşağıdakıların yerinə yetirilməsi vacibdir:

verilənlərin toplanması üçün obyektin düzgün seçilməsi;
ölçmələr üçün ən əhəmiyyətli əlamətlər yığımının müəyyənləşdirilməsi;
obyektlərin miqdarının kifayət qədər olması;
verilənlərin həlli tələb olunan məsələnin qoyuluşuna uyğun olması.

Verilənlərin dəqiqliyi. Verilənlərin dəqiqliyi də özlüyündə aşağıdakı kimi təsnif olunur:

– real dəqiqlik- real şəraitə uyğun olaraq mövcud olan dəqiqlikdir;

– maksimal və ya əldə oluna bilən dəqiqlik- bu dəqiqlik verilənlərin toplanmasının konkret şəraitinə uyğun olaraq müəyyənləşdirilir;

– tələb olunan lazımi dəqiqlik- həlli qarşıya məqsəd qoyulmuş məsələnin tələblərinə uyğun olaraq müəyyənləşdirilir.

3. Verilənlərin gerçəkliyi. Bu xüsusiyyət verilənlərin ən başlıca xüsusiyyətidir. Başqa sözlə “ lazımi informasiya keyfiyyətsiz verilənlərdən alına bilməz” prinsipi burada ali prinsip kimi qəbul edilir.Praktikada verilənlərin gerçəkliyinə təsir edən əsas amillər aşağıdakılardır:

– ölçülən verilənlərin dəqiqliyi;

– ölçmə və hesabat metodikası;

– maraqlı şəxslər tərəfindən informasiya prosesinin müxtəlif mərhələlərində edilmiş təhriflər.

konkret sahəyə aid informasiyadan istifadə edən maddi və ya konkret biliklər. Bu biliklər çox vaxt konkret qoyulmuş məsələnin həlli metodikaları olurlar.
Müxtəlif sahələr üzrə informasiyalardan alınmış konseptual və ya ümumiləşmiş biliklər. Adətən bu cür biliklər informasiyadan yeni biliklərin alınması metologiyaları olur.
Metabiliklər- biliklər haqqında biliklər- yeni biliklər yaradan elmdir.

İnformasiyanın quruluşu dedikdə müəyyən məna daşıyan informasiya elementlərinin müəyyən məcmusu başa düşülür. Bu elementlər informasiya vahidləri adlanır. Onlar sadə və mürəkkəb olur. Sadə informasiya vahidlərini hissələrə ayırmaq mümkün deyil. Mürəkkəb informasiya vahidləri isə bir neçə sadə və mürəkkəb informasiya vahidlərinin birləşməsi nəticəsində yaranır.

Bütün obyektlər kimi informasiya da müəyyən edilmiş bir formada təsvir olunmalıdır. Təsvir olunmanı müxtəlif üsullarla, şifahi və yazılı formada əldə etmək mümkündür. İnformasiyanın təsvir olunmasının elementar vahidi siqnallardır. Siqnallara misal olaraq rəqəmləri, hərfləri və digər işarələri göstərmək olar. İnformasiya vahidlərinin təşkil olunduğu informasiya siqnallarının yazılı təsviri qeydiyyat adlanır. Qeydiyyatın maddi mühiti qeydedicilər və informasiya daşıyıcıları adlanır. İnformasiya daşıyıcılarını iqtisadi informasiyanın əsas təsvir forması adlandırmaq olar. İnformasiya qeydedicilərdən başqa indikatorlarla da əks etdirilirlər. Digər qeydedicilərdən fərqli olaraq indikatorlar informasiyanın diskret və ya rəqəm-hərf siqnalları ilə deyil, fasiləsiz siqnallar formasında göstərilmələrindən ibarətdir.

İnformasiyanın həcmi çox vaxt üç növ ölçü vasitəsilə hesablanır:

işarələr ilə;
informasiyanın quruluş vahidləri ilə;
informasiya daşıyıcıları ilə.

İnformasiya texnoloji nöqteyi-nəzərdən ötürülmə, saxlanma, işlənmə obyekti kimi müəyyən edilir. İnformasiyaya formal olaraq məzmun cəhətdən baxıldıqda o, işlənməyə, emala məruz qalır. Belə olan halda informasiya proseslərinin girişində olan məlumatlar “xammal” rolunu, çıxışındakı məlumatlar isə “hazır məhsul” rolunu oynayır.

İnformasiyanın lazımi formaya salınması müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi ilə həyata keçirilir. Digər tərəfdən cəmiyyətin informasiya resusrlanndan istifadə etməsi prosesinin vacib tərkib hissəsi informasiya texnologiyası hesab olunur.

Texnologiya sözü yunanca «techne» (ustalıq, bacarıq) və «logos» (öyrənmə, idrak) sözlərinin birləşməsindən yaramnışdır və istehsal proseslərinin yerinə yetirilməsi üçün üsullar və vasitələr haqqında biliklər toplusunun və həmin proseslərin özlərini ifadə edir.

İnformasiya texnologiyası- verilənlərin toplanması, ötürülməsi və emalı üçün üsul və vasitələrdən istifadə etməklə tədqiq olunan obyektin, prosesin, hadisənin vəziyyəti haqqında informasiyanınn (informasiya məhsulunun) alınması prosesidir.

İnformasiya texnologiyasında məqsəd insan tərəfındən analiz edilmək və onun əsasmda qərar qəbul etmək üçün informasiya istehsalıdır. İnformasiya texnologiyası elmi-texniki tərəqqinin inkişafı, informasiya emalı üçün yeni texniki vasitələrin yaradılması ilə təyin olunan bir neçə təkamül mərhələsi keçmişdir. Müasir cəmiyyətdə informasiya emalı texnologiyasının əsas texniki vasitəsi texnoloji proseslərin işlənib hazırlanması və istifadə olunması konsepsiyasına, həmçinin nəticə informasiyanın keyfiyyətinə ciddi təsir etmiş kompüterlər hesab olunur. Kompüterlərin informasiya mühitində tətbiqi və telekommunikasiya vasitələrindən istifadə olunması informasiya texnologiyasının inkişafını yeni mərhələyə çatdırdı. Bununla da yeni informasiya texnologiyaları mərhələsi başlandı.

Yeni informasiya texnologiyalarının üç əsas prinsipi mövcuddur ki, bunlar da aşağıdakılardır:

– kompüterlə interaktiv (dialoq) rejimində işləmək;

– proqram məhsullarının inteqrasiyası (birləşdirilməsi, qarşılıqlı əlaqələndirilməsi);

– həm verilənlərin, həm də məsələnin qoyuluşunun dəyişdirilməsi prosesinin çevikliyi.

İnformasiya istehsalının texniki vasitələrinə onun aparat, proqram və riyazi təminatını yerinə yetirən vasitələr daxildir. Bu vasitələrin köməyilə ilkin informasiya emal edilərək yeni kefıyyətli informasiyaya çevrilir.

Bu vasitələrin içərisində proqram vasitələrinin xüsusi yeri var. Proqram vasitələri istifadəçi tərəfindən qoyulan məqsədə nail olmaqdan ötrü müəyyən tip kom-püterlər üçün bir və ya qarşılıqlı əlaqəli bir neçə proqram məhsulundan ibarətdir. Belə vasitələr kimi fərdi kompüterlər üçün geniş yayılmış müxtəlif sahələrə aid tətbiqi proqramlardan istifadə edilir.

İnformasiya texnologiyası onun üçün əsas mühit olan informasiya sistemləri ilə sıx bağlıdır. İnformasiya texnologiyası verilənlər üzərində əməllərin, əməliyyatların, mərhələlərin aparılması üçün dəqiq reqlamentlənmiş qaydalardan ibarət olan prosesdir. İnformasiya texnologiyasınm əsas məqsədi ilkin informasiyanın məqsədyönlü emah nəticəsində istifadəçi üçün lazımi informasiyanı almaqdır.

İnformasiya sistemi kompüterlərdən, kompüter şəbəkələrindən, proqram məhsullarından, verilənlər bazalarından, insanlardan, müxtəlif növ rabitə vasitələrindən və s. ibarət olan muhitdir. İnformasiya sistemi, informasiya emalı sistemidir və bura-da əsas məqsəd informasiyanın saxlanması, sorğulara görə axtarışı və seçilən infor-masiyanı lazımi formaya salıb, istifadəçiyə çatdırılmasıdır.

Beləliklə, informasiya texnologiyası informasiya cəmiyyətində informasiyanın çevrilmə prosesləri haqqında müasir təsəvvürü ifadə edən daha geniş anlayışdır. İnformasiya sisteminin uğurla qurulmasının və fəaliyyətinin təminatı isə informasiya və idarəetmə texnologiyalarından birgə və bacarıqla istifadə olunmasıdır.

Hazırki dövrdə mövcud olan informasiya texnologiyalarını iki əsas növə ayırmaq olar:

1) verilənlərin emalı texnologiyası;

2) idarəetmənin informasiya təminatı texnologiyası.

Verilənlərin emalı texnologiyası lazımi ilkin verilənlərə malik olan, emal üçün alqoritmlər və digər standart prosedurlar olan yaxşı strukturlaşdırılmış məsələlərin həlli üçün nəzərdə tutulur. Bu səviyyədə informasiya texnologiyalarının və sistem-lərinin tətbiqi əmək məhsuldarlığını artırır, onu hesablama əməliyyatlarından azad edir və bəzi hallarda işçilərin sayını azaldır.

İdarəetmənin informasiya təminatı texnologiyasının əsas məqsədi təşkilatın qərar qəbuletmə ilə bağlı olan bütün həmkarlarının informasiya tələbatını ödəməkdir. Həmin texnologiya idarəetmənin istənilən səviyyəsində faydalı ola bilər.

Müasir kompüterlərdə informasiyanın işlənməsi aşağıdakı ardıcıllıqla yerinə yetirilir. Əvvəlcə tədqiq olunan obyekt və ya proses ətraflı olaraq araşdırıldıqdan sonra əsas təsiredici amillər seçilərək toplanılır. Əldə olunan bu məlumatlar kompüterə daxil edilir. Daxil edilmiş məlumatlar ümumi qanunlar əsasında sistemləşdirilir və emala göndərilir. Emal prosesindən sonra alınmış nəticələr çıxış qurğularına və ya informasiya daşıyıcılarına göndərilir. Göründüyü kimi ümumilikdə informasiyanın müasir kompüterlərdə işlənməsi vahid proses olmaqla bərabər, ayrı-ayrı yerinə yetirilə bilən və özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə seçilən proseslərdən ibarətdir. Bu vahid prosesi sxematik olaraq şəkildə aşağıdakı kimi təsvir etmək olar:

Aqrar iqtisadiyyat

Abbasov V. H. Aqrar iqtisadiyyat: dərslik (2017)

Related posts:

Aqrar iqtisadiyyat

1. Universitetin adı: Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti Fakültə: Aqrar iqtisadiyyat İxtisas: İqtisadiyyat

Related posts: