Aqroekologiya: tarix, prinsiplər, tətbiqetmə və faydalar

Bu gün tədqiq olunan miqyasdan asılı olaraq aqroekoloji tədqiqatlarda üç əsas yanaşma davam edir:

Агроэкология — новый этап развития сельского хозяйства

В течение последних 75 лет сельское хозяйство стран Запада использовало землю безо всякой оглядки на последствия для экологии. Результаты были плачевными — истощенная почва, отравленные химикатами водоемы, ухудшение общественного здоровья и многое другое. Однако в сельском хозяйстве появляется новый подход, сочетающий в себе инновационные технологии и традиции — агроэкология. Именно агроэкология, ставящая во главу угла экологию, может стать следующим этапом развития современного сельского хозяйства.

В начале июня в Риме прошла конференция под эгидой Food and Agriculture Organization (далее — FAO), входящей в состав ООН. Чтобы обсудить последние новшества в создании здоровой и экологичной продовольственной системы, мероприятие посетили представители свыше 70 государств. Встреча аграриев со всех стран запомнилась еще и тем, что на ней генеральный директор FAO Хосе Грациано да Сильва (Jose Graziano da Silva) назвал главной целью современного сельского хозяйства «трансформацию в сторону экологичного земледелия и пищевых систем, основанных на агроэкологии».

В современной продовольственной системе, где доминируют постоянно растущие корпоративные гиганты, подобные слова одного из высших чиновников ООН является настоящим вызовом циничной, зачастую саморегулируемой индустрии сельского хозяйства. Уже все больше и больше аграриев по всему миру начинает понимать истинную цену интенсивного земледелия, которое особенно популярно среди фермеров США. Все больше и больше стран начинает постепенно отказываться от монокультур и интенсивного внесения химических удобрений и пестицидов. Использование компоста в качестве удобрений, активное привлечение опылителей, а также естественных хищников паразитам сельскохозяйственных культур, севооборот и т.д.. — вот основные принципы сельского хозяйства, основанного на агроэкологии.

Власти индийского штата Андхра-Прадеш инвестирует 200 млн. долл. в программу по переводу местных фермеров на так называемое земледелие с нулевым бюджетом, то есть в натуральное земледелие без использования дорогостоящих химикатов. Участниками программы уже стало свыше 100 тыс. человек, а к концу года это число увеличится до 500 тыс. фермеров. Индийское правительство также планирует инвестировать дополнительные 2,3 млрд. долл. на перевод на натуральное земледелие 6 млн. аграриев в течение следующих пяти лет.

African Centre for Biodiversity призывает правительство Танзании отказаться от субсидий на химические удобрения и ускорить переход на агроэкологию мелких хозяйств. Centre for Indigenous Knowledge and Organizational Development) сотрудничает в Гане с вождями местных племен в продвижении экологичных методов ведения лесного хозяйства, что в конечном итоге позволит восстановить влажность почвы и замедлить разрастание пустыни. Обе вышеназванные организации имели своих представителей на прошедшей в Риме конференции, а также входят в Alliance for Food Sovereignty in Africa — сеть, активно побуждающая правительства африканских стран на принятие законов, обеспечивающих продовольственную безопасность путем поддержки местных фермеров в использовании и распространении климатически устойчивых сортов семян. В Западной Африке Франция намерена потратить 8 млн. евро на развитие агроэкологии.

Что же касается американского континента, то развитие агроэкологии наблюдается в Эквадоре. Кроме того, в Мексике кандидат в президенты Андрес Обрадор (Andrés Manuel López Obrador) также одобрил план по утверждению агроэкологических принципов основными в сельском хозяйстве.

Не отстают и развитые страны. Франция выделила 1 млрд. евро на принятие агроэкологических методов сельского хозяйства местными фермерами к 2025 году. В США Good Food Purchasing Program также разработала систему, при которой города и крупные учреждения приобретают местные экологически чистые продукты питания. Данная система уже была принята в г. Лос-Анджелесе, Сан-Франциско и Чикаго.

Современная пищевая промышленность реагирует на агроэкологию как на диковинные методики, не способные выполнить задачу накормить мир. Тем не менее, 30-летнее сравнение показателей урожайности, проведенное в Rodale Institute of Organic and Chemical Agriculture, показало, что несмотря на первые несколько лет снижения продуктивности после перехода от химического земледелия на органическое, последнее впоследствии показывает равную или даже большую производительность.

Производство все большего и большего количества кукурузы и сои на гектар земли является ужасным мерилом успеха, если вспомнить об ущербе, причиняемом почве и здоровью. Агроэкология, в свою очередь, дает успех не только в калорийном выражении, но и в виде чистых водоемов, восстановленной биологии почвы и удержании углерода в земле.

Aqroekologiya: tarix, prinsiplər, tətbiqetmə və faydalar

The aqroekologiya Ekologiyanın kənd təsərrüfatında tətbiq edilməsidir. Ətraf mühiti və kiçik kənd təsərrüfatı istehsalçılarını qoruyan proseslər vasitəsilə qida və digər məhsulların istehsalını dəstəkləyən bir yanaşma olaraq ortaya çıxır.

Aqroekoloji prinsiplərin əksəriyyəti əkinçiliyin özü qədər köhnə hesab olunur (təqribən 10.000 il), bununla birlikdə son zamanlarda populyarlığı və genişlənməsi “sənayeləşmiş kənd təsərrüfatı” adlanan mənfi sosial və ekoloji təsirlərlə əlaqədardır.

Aqroekologiya termini hazırda elmdə və həm sosial-mədəni hərəkatın, həm də əkinçilik təcrübələrinin təsviri kimi istifadə olunur. Bütün bu mənalar çox fərqli mənalar daşıyır.

Aqroekoloji yanaşma eyni zamanda ekoloji və sosial konsepsiya və prinsipləri tətbiq edir; qida və kənd təsərrüfatı sistemlərinin dizaynına və idarə edilməsinə.

Aqroekologiya tarixi

Yaşıl inqilab

1940-cı illərdən 1970-ci illərədək baş vermiş kənd təsərrüfatında “yaşıl inqilab” adlanan məhsul, məhsuldarlığı artırmaq məqsədi ilə yeni texnologiyaların tətbiq edilməsini təşviq edən bir texniki-sənaye hərəkatı idi.

Bu texnologiyalar əsasən aşağıdakı strategiyaların həyata keçirilməsini nəzərdə tuturdu:

• Monokultura sistemləri.
• Təkmilləşdirilmiş məhsul növlərindən istifadə.
• Kimyəvi gübrələrin tətbiqi.
• Sintetik pestisid tətbiqi.
• Suvarma sistemlərindən istifadə.

Bu strategiyalar artan qlobal əhalini qidalandırmaq üçün kənd təsərrüfatı istehsalında artım yaratdı. Bununla yanaşı, bir neçə istənməyən zərərli nəticələr də ortaya çıxdı.

Yaşıl inqilabın sosial-ekoloji təsirləri

Yaşıl inqilabın zərərli nəticələri arasında, indi bilirik ki, yeni yüksək məhsuldar kənd təsərrüfatı sortları yerli şəraitə yaxşı uyğunlaşmış və genetik müxtəlifliyin mənbəyi olan ənənəvi sortları yerlərindən çıxarmışdır.

Ayrıca, qarğıdalı, buğda və düyü istehsalında istifadə edilənlər kimi yüksək məhsuldar monokültürlərin tətbiqi, meyvələr, tərəvəzlər və ənənəvi bitkiləri əvəz edərək insan qidasının qida keyfiyyətində bir azalmaya səbəb oldu.

Bu kütləvi istehsal sistemlərinin tətbiqi ilə əlaqədar digər ətraf mühitə təsirlər bunlardır: biomüxtəlifliyin və yaşayış mühitinin itirilməsi; su ehtiyatlarının pestisidlərlə çirklənməsi; həddindən artıq gübrə istifadəsi səbəbindən torpaq və su; suvarma üçün mövcud suyun miqdarının azalması; başqaları arasında.

Qlobal ekoloji hərəkatlar 1960-cı illərdən bəri ənənəvi kənd təsərrüfatı fəaliyyətinin yaratdığı bu ətraf mühitə təsirləri barədə xəbərdarlıq etmişdir. Bununla birlikdə, qlobal kənd təsərrüfatı istehsalının bu formaları hələ də üstünlük təşkil edir.

Aqroekologiya konsepsiyasının təkamülü

Bensin

Aqroekologiya termininin istifadəsi 1930-cu illərdən başlayır və ticari bitkilərlə bağlı tədqiqatlarda ekoloji metodlardan istifadəni təsvir etmək üçün istifadə edən rus aqronomu Bensin tərəfindən istifadə edilmişdir.

Ancaq aqroekologiya termini çox fərqli şəkildə şərh olunmağa başladı.

Aqroekologiya, ən klassik mənasında, yırtıcı / yırtıcı münasibətlər və ya məhsul və alaq otları arasındakı rəqabət kimi əkin sahəsindəki sırf ekoloji hadisələrin öyrənilməsini nəzərdə tutur.

Miguel Altieri

Ümumiyyətlə, aqroekologiya tez-tez yalnız istehsala deyil, həm də kənd təsərrüfatı istehsal sisteminin ekoloji davamlılığına diqqət yetirərək kənd təsərrüfatına daha çox ekoloji və sosial baxımdan həssas bir yanaşma haqqında fikirləri özündə cəmləşdirir.

Bu fəndin ən vacib nəzəriyyəçilərindən biri olan Miguel Altieri tərəfindən bu terminin “normativ” istifadəsinin əkinçilik sahəsinin hüdudlarından kənara çıxan cəmiyyət və istehsal haqqında bir sıra fərziyyələri nəzərdə tutduğunu iddia edən aqroekologiya belə təyin edilmişdir. .

Alexander Wezel və onun əməkdaşları

Aqroekologiyanın bu çoxsaylı şərhlərinə Alexander Wezel və onun əməkdaşları müraciət etmişdir (2009). Aqroekologiyanın inkişafının elmi bir intizam olaraq 1970-ci illərdən və daha əvvəl başladığını bildirirlər.

Daha sonra, 1980-ci illərdə, bir sıra “təcrübələr” və sonda 1990-cı illərdəki bir ictimai hərəkat olaraq bu gün “aqroekologiya” termini belə başa düşülə bilər:

• Elmi bir intizam.
• Kənd təsərrüfatı təcrübəsi.
• Siyasi və ya ictimai hərəkat.

Nəticə olaraq, aqroekologiya kənd təsərrüfatı istehsalının real problemlərinin həllinə müxtəlif yanaşmaları əhatə edir. Aqroekologiya əvvəlcə bitkiçilik və qoruma məsələləri ilə məşğul olsa da, son onilliklərdə ətraf mühit, sosial, iqtisadi, etik və davamlı inkişaf məsələləri ilə məşğul olmuşdur.

Aqroekologiya ədalətli və davamlı bir qida sistemi üçün həll edilməsi lazım olan sosial cəhətləri nəzərə alaraq bitki, heyvan, insan və ətraf mühit arasındakı qarşılıqlı əlaqələri optimallaşdırmağa çalışır.

Aqroekologiyaya yanaşmalar

Bu gün tədqiq olunan miqyasdan asılı olaraq aqroekoloji tədqiqatlarda üç əsas yanaşma davam edir:

• Bağlamalar və tarlalar miqyasında.
• Aqroekosistemdə və təsərrüfat miqyasında.
• Bütün qlobal qida sistemini əhatə edən tədqiqatlar.

Aqroekoloji prinsiplər

-Aqroekologiyanı davamlı inkişafa yönəlmiş digər yanaşmalardan fərqləndirən nədir?

Aqroekologiya aşağıdakı yollarla davamlı inkişafa yönəlmiş digər yanaşmalardan əsaslı şəkildə fərqlənir:

“Aşağıdan” prosesləri (aşağıdan yuxarıya, altüst olmaq)

Aqroekologiya “aşağıdan yuxarı” proseslərə əsaslanır (aşağıdan yuxarıya, altüst olmaq mövcud problemlərin həlli yerli və xüsusən ortaya çıxdığını, daha sonra qlobal və ümumiləşdirildiyini bildirir.

Aqroekoloji yeniliklər, bilikləri istehsalçıların ənənəvi, praktik və yerli bilikləri ilə birləşdirərək biliklərin birgə yaradılmasına əsaslanır.

Yerli muxtariyyət

Aqroekologiya, istehsalçıları və icmalarını mövcud istehsal problemlərinə uyğunlaşmaq üçün öz muxtariyyətlərini və qabiliyyətlərini yaxşılaşdıraraq dəyişikliklərin əsas agentləri kimi gücləndirir.

Uzunmüddətli hərtərəfli həllər

Aqroekologiya, davamlı olmayan əkinçilik sistemlərinin tətbiqlərini dəyişdirmək əvəzinə, mövcud problemlərin kök səbəblərini vahid bir şəkildə həll edərək, qida və kənd təsərrüfatı sistemlərini dəyişdirməyə çalışır. Beləliklə, aqroekologiya geniş və uzunmüddətli həll yolları təqdim edir.

Sosial ölçü

Aqroekologiya, qida sistemlərinin sosial və iqtisadi ölçülərinə açıq bir diqqət yetirir. Xüsusilə qadınların, gənclərin və yerli xalqların hüquqlarına diqqət yetirir.

-Faoya görə aqroekologiya prinsipləri

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qida və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) bir sıra 10 əsas element bir-biri ilə əlaqəli.

Bu 10 element, qlobal davamlı kənd təsərrüfatı modelinə keçidin planlaşdırılması, idarə olunması və qiymətləndirilməsində dövlət siyasətçiləri və maraqlı tərəflər üçün bir bələdçidir.

FAO tərəfindən qaldırılan elementlərin hər biri çox qısa şəkildə verilmişdir:

Müxtəliflik

Şaxələndirmə, qida təhlükəsizliyini və qidalanmanı təmin etmək, təbii ehtiyatları qorumaq, qorumaq və artırmaq üçün aqroekoloji keçidlərin açarıdır.

Aqroekoloji sistemlər yüksək müxtəlifliyi ilə xarakterizə olunur.

Sinerji

Sinerji yaratmaq qida sistemlərindəki əsas funksiyaları artırır, istehsalı və bir çox ekosistem xidmətini artırır.

Sinerji, bir-birlərini gücləndirən müxtəlif amillər arasındakı birgə hərəkətləri əhatə edir və bu, təcrid olunmuş təsirlərinin cəmindən daha çox bir nəticə verir.

Effektivlik

Yenilikçi aqroekoloji təcrübələr daha az xarici mənbələrdən istifadə edərək daha çox məhsul verir. Bu yolla dünya kənd təsərrüfatı istehsalında təbii ehtiyatların istismarı minimuma endirilir.

Dözümlülük

Davamlılıq, mənfi təsirdən sonra insanların, icmaların və ekosistemlərin bərpası üçün yüksək qabiliyyəti ifadə edir. Bu davamlı qida və kənd təsərrüfatı sistemlərinin əldə edilməsində əsas cəhətdir.

Şaxələndirilmiş aqroekoloji sistemlər, daha çox davamlı olma xüsusiyyətinə sahibdirlər, ekstremal hava hadisələri (quraqlıq, daşqın və ya qasırğa kimi) daxil olmaqla zərbələrdən qurtarmaq və zərərvericilərə və xəstəliklərə qarşı müqavimət göstərmək qabiliyyətinə malikdirlər.

Təkrar emal

Kənd təsərrüfatı prosesləri zamanı daha çox təkrar emal bu iqtisadi fəaliyyətlə bağlı xərclərin və ətraf mühitə dəyən zərərin azaldılması deməkdir.

Birgə yaradılış və paylaşılan bilik

Kənd təsərrüfatı yenilikləri iştirakçı proseslər yolu ilə birlikdə yaradıldıqda yerli problemlərə ən yaxşı cavab verir. Beləliklə, yerli kəndlərin bu kənd təsərrüfatı sistemlərinin tətbiqi və inkişafı ilə bağlı öhdəliklərinin vacibliyi.

İnsan və sosial dəyərlər

Kənd yerlərinin, bərabərlik və sosial rifahın qorunması və artırılması davamlı qida və kənd təsərrüfatı sistemləri üçün vacibdir.

Aqroekologiya ləyaqət, bərabərlik, daxilolma və ədalət kimi insan və sosial dəyərlərə xüsusi diqqət yetirir.

Mədəniyyət və yemək ənənəsi

Aqroekologiya ənənəvi olaraq sağlam, çoxşaxəli və mədəni cəhətdən uyğun pəhrizləri dəstəkləyərək ekosistemlərin sağlamlığını qoruyaraq qida təhlükəsizliyinə və yaxşı bəslənməyə kömək edir.

Məsul hökumət

Davamlı kənd təsərrüfatı və qida yerli, milli səviyyədən qlobal səviyyəyə qədər fərqli miqyasda şəffaf, hesabatlı və effektiv idarəetmə mexanizmlərini tələb edir.

Bu şəffaf idarəetmə mexanizmləri, aqroekoloji konsepsiya və təcrübələrə riayət edərək istehsalçılara sistemlərini dəyişdirməyə imkan verən əlverişli bir mühitin yaradılmasında tələblərdir.

Dairəvi və həmrəylik iqtisadiyyatı

Dairəvi iqtisadiyyat resurslardan maksimum istifadəni və tullantıların digər proseslərdə təkrar istifadəsini nəzərdə tutur.

Həmrəylik sayılan bu tip iqtisadiyyatlar, planetar sərhədlərimizdə yaşamaq üçün yenilikçi həllər təqdim edərək istehsalçıları və istehlakçıları yenidən birləşdirir. Aqroekologiya bu əlaqəni axtarır.

Bundan əlavə, dairəvi iqtisadiyyat əhatəli və davamlı inkişaf üçün sosial bazaya zəmanət verir.

Aqroekologiya tətbiqetmələri

Mövcud istehsal modelinin problemləri

Bugünkü qida və kənd təsərrüfatı sistemləri qlobal bazarlara böyük həcmdə qida tədarükündə müvəffəq olmuşdur. Bununla birlikdə aşağıdakılar səbəbindən mənfi sosial-ekoloji nəticələr verirlər.

• Dünyanın quru, su və ekosistemlərinin geniş yayılmış deqradasiyası.
• Yüksək istixana qazı tullantıları.
• Bioloji müxtəlifliyin itirilməsi
• İnkişaf etməmiş ölkələrdə yoxsulluğun və qidalanmanın davam etməsi, inkişaf etmiş ölkələrdə piylənmə və pəhrizlə əlaqəli xəstəliklərin sürətlə artması.
• Dünyadakı fermerlərin güzəranlarına təzyiq.

Bu mövcud problemlərin çoxu “sənaye kənd təsərrüfatı” ilə əlaqələndirilir. Məsələn, hazırda kənd təsərrüfatı mənzərələrində üstünlük təşkil edən intensiv monokültürlər və sənaye miqyaslı əkin sahələri yerli biomüxtəlifliyi məhv etdi, kimyəvi gübrələrə və zəhərli pestisidlərə asılılığı artdı.

Bu təcrübələr eyni zamanda olduqca həssas əkinçilik sistemlərinin qurulmasına gətirib çıxarır.

Aqroekologiyanın üstünlükləri

Mövcud sənaye kənd təsərrüfatı istehsalı modelinin bütün problemləri nəzərə alınmaqla, ətraf mühitin və sosial tarazlığın qorunmasına əsaslanan aqroekologiya davamlı kənd təsərrüfatı modeli kimi meydana çıxır.

Aqroekologiya nəzərdən keçirir: təsərrüfatların və kənd təsərrüfatı mənzərələrinin şaxələndirilməsi, kimyəvi girişlərin təbii bioloji parçalana bilən girişlər ilə əvəz edilməsi, biomüxtəlifliyin optimallaşdırılması və əkinçilik ekosistemlərinin müxtəlif növləri arasında qarşılıqlı əlaqələrin stimullaşdırılması.

Aqroekologiyanın bir çox əkinçilik texnikası, kompostlama, meyvəçilik, zərərli orqanizmlərə qarşı mübarizə və əkin dövriyyəsi kimi ətraf mühitə ən az təsir göstərən təcrübələrdən istifadə edərək yerli şəraitə uyğunlaşdırılmış sistemlərin dizaynını əhatə edir.

Bundan əlavə, aqroekologiya kənd təsərrüfatı istehsalı modelini dəstəkləyən sosial aspektləri əhatə edir.

Çoxşaxəli Aqroekoloji Sistemlər (SAD)

Şaxələndirilmiş aqroekoloji sistemlər torpaqdakı karbonu qoruyur, bioloji müxtəlifliyi təşviq edir, torpağın məhsuldarlığını bərpa edir və vaxt keçdikcə məhsuldarlığı qoruyur, təhlükəsiz təsərrüfatların dolanışığı üçün zəmin yaradır.

Çoxsaylı araşdırmalar SAD-lərin ümumi istehsal baxımından sənaye əkinçiliyi ilə rəqabət edə biləcəyini, xüsusilə ətraf mühitin stressi altında güclü performans göstərdiyini göstərdi.

Şaxələndirilmiş aqroekoloji sistemlər, həmçinin müxtəlif pəhrizlərin şaxələndirilməsini və əhalinin sağlamlığının yaxşılaşdırılmasını təşviq edir.

Mövcud trend

Adi aqrosənaye istehsal sistemləri, indi aşkar olan çox mənfi sosial-ekoloji təsirlər yaratmışdır.

Bu səbəbdən aqroekoloji (davamlı) istehsalda tətbiq olunan biliklərin yaradılmasına, yeni əməkdaşlıq formalarının inkişafına və hətta ənənəvi pərakəndə satış dövriyyəsindən yayınan yeni bazar münasibətlərinə artan qlobal maraq artmaqdadır.

Daha böyük bir qlobal siyasi təşviqin regional və yerli ehtiyaclara uyğunlaşdırılmış alternativlərin ortaya çıxmasına və qlobal qida sistemlərinin istehsal rejimində dəyişikliklərə üstünlük verəcəyi düşünülür.

İstinadlar

1. Altieri, M. (2018). Aqroekologiya: Dayanıqlı Kənd Təsərrüfatı Elmi. CRC Press 2. nəşr, 448 səh.
2. Francis C, Lieblein G, Gliessman S, Breland TA, Creamer N, et al. 2003. Aqroekologiya: qida sistemlərinin ekologiyası. J. Sustain. Agric. 22: 99-118
3. IPES-Qida. 2016. Vahidlikdən müxtəlifliyə: sənaye kənd təsərrüfatından çoxşaxəli aqroekoloji sistemlərə paradiqma keçidi. Davamlı Qida Sistemləri üzrə Beynəlxalq Mütəxəssislər Paneli. www.ipes- food.org.
4. Tomich, T. P., Brodt, S., Ferris, H., Galt, R., Horwath, W. R., Kebreab, E.,… Yang, L. (2011). Aqroekologiya: Qlobal Dəyişiklik perspektivindən bir baxış. Ətraf mühit və mənbələrin illik icmalı, 36 (1), 193–222. doi: 10.1146 / annurev-environ-012110-121302
5. Wezel, A., Bellon, S., Doré, T., Francis, C., Vallod, D., & David, C. (2009). Aqroekologiya bir elm, bir hərəkət və bir tətbiq olaraq. İcmal. Davamlı İnkişaf üçün Aqronomiya, 29 (4), 503-515. doi: 10.1051 / agro / 2009004

Aqroekologiya

Aqroekologiya – kənd təsərrüfatı istehsalı sistemi ilə bağlı olan ekoloji prosesləri öyrənən elimdir. Ekoloji prinsiplərin aqroekosistemlərə tətbiqi yeni idarə etmə yanaşmalarını şərtləndirir. Aqroekoloqlar orqanik, integrasiya olunmuş, ənənəvi, intensiv və extensiv kimi kənd təsərrüfatı formalarının hamısını öyrənirlər [1] .

Tərəvəzlər.
Ekoloji strategiya

Aqroekoloqlar kənd təsərrüfatında texnologiyaların istifadəsinə qarşı deyildirlər, əksinə təbii, sosial və insan kapitalı ilə birlikdə necə və nə zaman istifadə oluna biləcəyini dəyərləndirirlər. [2] Aqroekologiya aqroekosistemtlərin konteksal öyrənilməsinni irəli sürürlər. Yəni, aqroekosistemlərin qorunması üçün unversal bir formula yoxdur. Beləki, insektisidlərin yerinə “təbii düşmənlərdən” və ya monokultura əvəzinə polikulturadan istifadə etmək kimi konkret idarəetmə praktikalardan tətbiqi mümkün deyildir.

Əksinə, aqroekoloqlar aqroekosistemlərin dörd sisteminin (məhsuldarlıq, sabitlik, davamlılıq və bərabərlik) xüsusiyətləri ilə bağlı sualların cavablandırılması ilə məşğul olurlar [3] . Baxmayaraq ki, bu sistemlər fərqli elm sahələridir, aqroekoloqlar bu sistemlərin hamısının qarşılıqlı olaraq bir-birinə bağlı olaraq aqroekosistemləri mövcudluöunu müəyyənl etdiyini bildirirlər. Aqroekoloqlar aqroekosistemin elementlərini anlamaq üçün təbiət elmlərindən istifadə edərək torpağın xüsusiyyyətlərini, bitki-həşərat əlaqələrini, sosial elmlərdən istifadə edərək kənd təsərrüfatı formalarının kənd icmalarına təsirini, yeni istehsal metodlarının inkişaf etdirilməsinə olan iqtisadi məhdudiyyətləri, yaxud kənd təsərrüfatı praktikalarını şərtləndirən mədəni faktorları araşdırırlar.

Aqroekoloji yanaşmalar

Aqroekoloqlar aqroekologiyanın nə olması ilə bağlı həmişə ortaq məxrəcə gələ bilmirlər. Aqroekologiyaya verilmiş müxtəlif təriflər əsasən “ekologiya” və bu sahə üzrə aparılan “siyasətlə” fərqləndirilir. OECD [4] aqroekologiyaya “kənd təsərrüfatı ilə ekologiya arasında əlaqələri öyrənən elm” tərifini verir [5] . Bu tərif dar olaraq aqroekologiyanın təbii ətraf mühit əks etdirən ekoloji tərəfinə yönəlir. Bu tərifə uyğun olaraq, belə hesab etmək olar ki, aqroekoloq kənd təsərrüfatının torpaq sağlamlığı, su və hava keyfiyyəti, mezo-fauna və mikro-fauna, ətraf flora, exoloji toksinlər və digər ekoloji kontekslər üzrə əlaqələri öyrənir.

Dalgaard və digərlərinin verdikləri daha ümumi tərifdə isə aqroekologiya bitkilər, heyvanlar, insanlar və ətraf mühitin kənd təsərrüfatı sistemi daxilində bir-birləri arasında qarşılıqlı əlaqələri öyrənən elm kimi ifadə edir. Nəticədə aqroekologiya təbii olaraq çox istiqamətli elm kimi aqronomluğu, ekologiyanı, sosiologiyanı, iqtisadiyyatı və digər elmləri əhatə edir [6] . Francis və digərləri bu tərifi daha da genişləndirərək əsas diqqəti qida sisteminə verirlər [7] .

Aqroekologiya coğrafi mövqeyə görə fərqli tərif olunur. Cənub yarımkürəsində bu termin açıq şəkildə siyasi məna ifadə edir. Belə siyasi tərif adətən sosial və iqtisadi ədalətin hədəflərini ifadə edir və əsas diqqət isə yerli əhalinin ənənəvi kənd təsərrüfatı biliklərinə verilir [8] . Şimali Amerika və Avropa yanaşmasında siyasi baxışdan qaçılır və əsasən ciddi bir elim istiqaməti kimi qəbul olunur.

Referenslər

1. ↑ http://arquivo.pt/wayback/20160522154628/http://futureoffood.org/pdfs/Coventry_University_2013_Maintstreaming_Agroecology.pdf
2. ↑ Pretty, Jules. 2008. Agricultural sustainability: concepts, principles and evidence. Philosophical Transactions of the Royal Society, 363, 447-465.
3. ↑ Conway, Gordon R. 1985. Agroecosystem analysis. Agricultural Administration, 20, 31-55.
4. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/OECD
5. ↑http://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=81
6. ↑ Dalgaard, Tommy, and Nicholas Hutchings, John Porter. “Agroecology, Scaling and Interdisciplinarity.” Agriculture Ecosystems and Environment 100(2003): 39-51.
7. ↑ Francis; et al. (2003). “Agroecology: the ecology of food systems”. Journal of Sustainable Agriculture. 22 (3): 99–118.
8. ↑

Avqust 12, 2021
Ən son məqalələr

Azərbaycan Milli Konservatoriyası

Azərbaycan Milli Konservatoriyası nəzdində Musiqi Kolleci

Azərbaycan Milli Konservatoriyasının nəzdində Sumqayıt Musiqi Kolleci

Azərbaycan Milli Kitabxanası

Azərbaycan Milli Hökuməti

Azərbaycan Milli Hökumətinin himni

Azərbaycan Milli Höküməti

Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi

Azərbaycan Milli Ordusu

Azərbaycan Milli Məclisinin III çağırış deputatları

Ən çox oxunan

Mariya Boleyn

Mariya Borodakova

Mariya Borisova

Mariya Fyodorovna

Mariya Feodorovna

aqroekologiya, kənd, təsərrüfatı, istehsalı, sistemi, ilə, bağlı, olan, ekoloji, prosesləri, öyrənən, elimdir, ekoloji, prinsiplərin, aqroekosistemlərə, tətbiqi, yeni, idarə, etmə, yanaşmalarını, şərtləndirir, aqroekoloqlar, orqanik, integrasiya, olunmuş, ənən. Aqroekologiya kend teserrufati istehsali sistemi ile bagli olan ekoloji prosesleri oyrenen elimdir Ekoloji prinsiplerin aqroekosistemlere tetbiqi yeni idare etme yanasmalarini sertlendirir Aqroekoloqlar orqanik integrasiya olunmus enenevi intensiv ve extensiv kimi kend teserrufati formalarinin hamisini oyrenirler 1 Terevezler Ekoloji strategiya RedakteAqroekoloqlar kend teserrufatinda texnologiyalarin istifadesine qarsi deyildirler eksine tebii sosial ve insan kapitali ile birlikde nece ve ne zaman istifade oluna bileceyini deyerlendirirler 2 Aqroekologiya aqroekosistemtlerin konteksal oyrenilmesinni ireli sururler Yeni aqroekosistemlerin qorunmasi ucun unversal bir formula yoxdur Beleki insektisidlerin yerine tebii dusmenlerden ve ya monokultura evezine polikulturadan istifade etmek kimi konkret idareetme praktikalardan tetbiqi mumkun deyildir Eksine aqroekoloqlar aqroekosistemlerin dord sisteminin mehsuldarliq sabitlik davamliliq ve beraberlik xususiyetleri ile bagli suallarin cavablandirilmasi ile mesgul olurlar 3 Baxmayaraq ki bu sistemler ferqli elm saheleridir aqroekoloqlar bu sistemlerin hamisinin qarsiliqli olaraq bir birine bagli olaraq aqroekosistemleri movcudluounu mueyyenl etdiyini bildirirler Aqroekoloqlar aqroekosistemin elementlerini anlamaq ucun tebiet elmlerinden istifade ederek torpagin xususiyyyetlerini bitki heserat elaqelerini sosial elmlerden istifade ederek kend teserrufati formalarinin kend icmalarina tesirini yeni istehsal metodlarinin inkisaf etdirilmesine olan iqtisadi mehdudiyyetleri yaxud kend teserrufati praktikalarini sertlendiren medeni faktorlari arasdirirlar Aqroekoloji yanasmalar RedakteAqroekoloqlar aqroekologiyanin ne olmasi ile bagli hemise ortaq mexrece gele bilmirler Aqroekologiyaya verilmis muxtelif terifler esasen ekologiya ve bu sahe uzre aparilan siyasetle ferqlendirilir OECD 4 aqroekologiyaya kend teserrufati ile ekologiya arasinda elaqeleri oyrenen elm terifini verir 5 Bu terif dar olaraq aqroekologiyanin tebii etraf muhit eks etdiren ekoloji terefine yonelir Bu terife uygun olaraq bele hesab etmek olar ki aqroekoloq kend teserrufatinin torpaq saglamligi su ve hava keyfiyyeti mezo fauna ve mikro fauna etraf flora exoloji toksinler ve diger ekoloji konteksler uzre elaqeleri oyrenir Dalgaard ve digerlerinin verdikleri daha umumi terifde ise aqroekologiya bitkiler heyvanlar insanlar ve etraf muhitin kend teserrufati sistemi daxilinde bir birleri arasinda qarsiliqli elaqeleri oyrenen elm kimi ifade edir Neticede aqroekologiya tebii olaraq cox istiqametli elm kimi aqronomlugu ekologiyani sosiologiyani iqtisadiyyati ve diger elmleri ehate edir 6 Francis ve digerleri bu terifi daha da genislendirerek esas diqqeti qida sistemine verirler 7 Aqroekologiya cografi movqeye gore ferqli terif olunur Cenub yarimkuresinde bu termin aciq sekilde siyasi mena ifade edir Bele siyasi terif adeten sosial ve iqtisadi edaletin hedeflerini ifade edir ve esas diqqet ise yerli ehalinin enenevi kend teserrufati biliklerine verilir 8 Simali Amerika ve Avropa yanasmasinda siyasi baxisdan qacilir ve esasen ciddi bir elim istiqameti kimi qebul olunur Referensler Redakte http arquivo pt wayback 20160522154628 http futureoffood org pdfs Coventry University 2013 Maintstreaming Agroecology pdf Pretty Jules 2008 Agricultural sustainability concepts principles and evidence Philosophical Transactions of the Royal Society 363 447 465 Conway Gordon R 1985 Agroecosystem analysis Agricultural Administration 20 31 55 https en wikipedia org wiki OECD http stats oecd org glossary detail asp ID 81 Dalgaard Tommy and Nicholas Hutchings John Porter Agroecology Scaling and Interdisciplinarity Agriculture Ecosystems and Environment 100 2003 39 51 Francis et al 2003 Agroecology the ecology of food systems Journal of Sustainable Agriculture 22 3 99 118 https web archive org web 20060422150352 http www agroecology org Menbe https az wikipedia org w index php title Aqroekologiya amp oldid 4262825, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.