Məktəbdə və sinifdə şagird davranış qaydaları

Unutmaq olmaz ki, “Davranış qaydaları”nda şagirdlərin vəzifələri xatırladılır. Bu qaydaların müddəalarında müəyyən qadağan-edici normalar vardır. “Bunu etmək olmaz” fikrini həmişə yadda saxlamaq lazımdır. Çünki, elə hərəkətlər var ki,yaşından asılı olmayaraq onu etmək heç bir insana başucalığı gətirmir.

Xankəndi

Masallı “ASAN xidmət” mərkəzi bu gündən etibarən Masallı, Cəlilabad, Lənkəran, Astara, Lerik və Yardımlı rayonlarının ərazisində qeydiyyatda olan və ümumi sayı 839.450-dən çox vətəndaşa xidmət göstərir.

AzVision.az xəbər verir ki, Masallı regional “ASAN həyat” şəhərciyinin tikintisi yüksək səviyyədə həyata keçirilib. Bu kompleks 4 mərtəbəli inzibati binadan və 6 ictimai iaşə obyektləri üçün nəzərdə tutulan binalardan ibarətdir. Kompleksin 4480 kvadratmetr ərazisində “ASAN xidmət” mərkəzi fəaliyyət göstərir.

Mərkəzdə 10 dövlət orqanı – Ədliyyə, Daxili İşlər, Vergilər, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi, İqtisadiyyat nazirlikləri, Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi, Dövlət Gömrük Komitəsi, Dövlət Miqrasiya Xidməti, Milli Arxiv İdarəsi, Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti tərəfindən 32 növ xidmət göstərilir. Eyni zamanda, mərkəzdə 112 növ funksional yardımçı xidmətlər – bank, sığorta, hüquqi yardım, tərcümə xidmətləri təşkil edilib.

Bu mərkəz Masallı rayonu da daxil olmaqla Cəlilabad, Lənkəran, Astara, Lerik və Yardımlı rayonlarının əhalisinə, ümumilikdə 839.450-dən çox vətəndaşa xidmət göstərəcək. Burada 170 nəfər işlə təmin olunub, 80 nəfər könüllü işə cəlb edilib. Onu da qeyd edək ki, Masallı regional “ASAN xidmət” Mərkəzinin yerləşdiyi ərazidə park salınıb. Burada fəvvarə quraşdırılıb, əhalinin rahatlığı və istirahəti üçün hər cür şərait yaradılıb. Bundan əlavə, 80 avtomobil üçün avtodayanacaq və digər rayonlardan gələcək vətəndaşlar üçün avtobus dayanacağı, kompleksin kənarından keçən çaydakı kiçik adada helikopter meydançası qurulub. Masallı “ASAN həyat” kompleksində “Azər Türk Bank” ASC əhaliyə bank xidmətləri göstərəcək.

Qeyd edək ki, Azərbaycan brendi olan “ASAN xidmət” mərkəzlərində vətəndaşlara xidmət mərkəzlərin ilk mərtəbəsində yerləşən məlumat bölməsindən başlayır. Qeydiyyat prosesi avtomatlaşdırılıb, xüsusi aparatlarla həyata keçirilir. Bu işdə vətəndaşlara könüllülər kömək edir. Könüllülər vətəndaşlara ərizə yazılmasında da kömək edir.Mərkəzlərə gələ bilməyən vətəndaşlara xidmət göstərmək üçün həmçinin səyyar avtobuslardan da istifadə olunur.

İndiyə qədər “ASAN xidmət” mərkəzlərinə 9 milyondan çox müraciət edilib. Müxtəlif vaxtlarda “ASAN xidmət” mərkəzlərində keçirilmiş 43 rəy sorğusunun nəticəsinə görə, vətəndaşların göstərilən xidmətlərdən məmnunluq dərəcəsi 98-100% arasında dəyişir.

Məktəbdə və sinifdə şagird davranış qaydaları

İnsanlar arasında müəyyən qanunlar, davranış normalarının mövcudluğuna ehtiyac duyulmuşdur. Çünki insanlar arasındakı münasibətləri tənzimləyən normalar olmasa, özbaşnallıq və xaos hökm sürər, cəmiyyət idarəolunmaz hala gələ bilər. Ona görə də, hər bir dövrə uyğun cəmiyyətdə davranış qaydaları müəyyən edilir.

“Davranış qaydaları” şagirdlərə öyrədilərkən onların psixologiyası nəzərə alınmaqla müşahidə və fəallığın dialektiv vəhdət təşkil etməsinə nail olmalıdır. Çünki, şagirdin gələcəkdə cəmiyyətin fəal üzvü olması və qanunlara əməl etməsi üçün elə məktəb dövründə sadəlik-mürəkkəblə, fərdidən ümumiyə doğru inkişaf etdirilməlidir.

Məktəb kiçik bir cəmiyyətdir. Sinif isə müqaisədə ondan bir qədər kiçikdir. Siniflər məktəbi əmələ gətirir. Bir anlığa təsəvvür edək ki, təxminən 600 şagirdin təhsil aldığı məktəbdə heç bir davranış qaydası yoxdur. O zaman hansı mənzərə ilə rastlaşırıq? Əlbəttə ki, özbaşnallıq yaranar. Buna görə də, sinif və məktəb üçün davranış qaydaları tərtib olunmuşdur. Həmin Qaydalar əsasən I-IV siniflər, V-VIII siniflər və IX-XI siniflər üçün ayrılıqda tərtib olunur. Sual oluna bilər ki, bir məktəbdə 3 növ davranış qaqydasının müəyyən edilməsi qaydası haradan yaranmışdır?

Məlumdur ki, I-IV sinif şagirdləri hələ çox kiçikdirlər. Onlardan çox şey tələb etmək mümkün deyil. I sinifə yenicə qəbul olun-muş uşaq məktəblə, onun xüsusiyyətləri ilə və yoldaşları ilə tanış olur. Onlar çox vaxt daraxır, evə getməyə tələsirlər. Getdikcə məktəbə alışan uşaqlar daxili nizam-intizam qaydalarını öyrənir və ona əməl edirlər.

V-VIII sinif şagirdləri nisbətən böyük olduqlarından “Davranış qaydaları”nda onların qarşısına qoyulan tələblər də dəyişir.

IX-XI sinif şagirdləri isə artıq müstəqil həyata hazırlaşdıqlarından, dünya görüşləri genişləndiyindən bir qədər də mürəkkəbləşir.

Unutmaq olmaz ki, “Davranış qaydaları”nda şagirdlərin vəzifələri xatırladılır. Bu qaydaların müddəalarında müəyyən qadağan-edici normalar vardır. “Bunu etmək olmaz” fikrini həmişə yadda saxlamaq lazımdır. Çünki, elə hərəkətlər var ki,yaşından asılı olmayaraq onu etmək heç bir insana başucalığı gətirmir.

Hər ailənin də özünəməxsus “Davranış qaydaları”nın olduğunu və məktəbin böyük bir ailə olduğunu nəzərə alsaq, biz ailədə olduğu kumi, məktəbdə də “Davranış qaydaları”na əməl etməliyik.

Təcrübəli pedaqoqların fikrincə uşaq ailənin güzgüsüdür.Məktəbə gələn hər bir məktəbli öz ailəsindəki tərbiyəni, “Davranış qaydaları”nı təcəssüm etdirir. Odur ki, hər bir şagird öz ailəsi haqqında mənfi fikir yaranmasın deyə, ağıllı və normal şəkildə hərəkət etməyə borcludur.

Sinif davranış qaydalarını sinif davranış qaydalarını şagirdlər sinif rəhbəri ilə birlikdə tərtib edə bilər. Növbətçilik cədvəli, sinif təşkilatı bölgüsü deyilən “Davranış qaydaları”nın bir nümunəsidir.

Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, I sinifdən XI sinifə qədər “Davranış qaydaları”nın dəyişməsinin bir səbəbi də getdikcə yetkinləşən məktəblinin müstəqil həyata, cəmiyyətin qanunlarına uyğunlaşması üçün hazırlıq məqsədi daşıyır.

Müstəqil həyatda tələblər dəyişir. Uşaq olarkən heç bir məsuliyyət daşınılmayan məsələlərdə belə müəyyən məsuliyyət müəyyən edilir. Ona görə də, məktəblilər “Davranış qaydaları”na əməl etmək və gələcəkdə qanunlara hörmət etmək, cəmiyyətdə özünü idarə etmək vərdişlərinə yiyələnmiş olurlar.

Bir sözlə, məktəb və sinif şagird davranış qaydaları ən sadə cəmiyyət qanunlarıdır və onlara əməl etməklə hər bir şəxs özünün yetkin şəxsiyyət kimi formalaşmasına zəmin yaradır.

Məktəbdə davranış qaydaları

Uşaqlarda məktəbdə davranış qaydalarına riayət etmək üçün bəzən sadə deyil. Şagirdlər sadəcə onları unuturlar, ya da davranışlarını cəhalətlə motivasiya edirlər. Əlbəttə ki, bu vəziyyət həm müəllimlər, həm də tələbələr üçün çox arzuolunmazdır. Axı, çox tez-tez pampering və uşaqlıq düzəldilməz nəticələrə gətirib çıxarır – bunlar hər cür yaralanmalar, sınıq dərslər, zəif akademik performans və ya öyrənməyə mənfi münasibətin görünməsi. Bunun qarşısını almaq üçün, uşaqlar məktəbdə necə davranmalı və sual olmadan təhlükəsiz davranış qaydalarına riayət etməlidirlər.

Məktəbdə uşaqların təhlükəsiz davranış qaydaları mitinqdə

Bir uşağın istirahət edə biləcəyi vaxt, növbəti dərs hazırlamaq və ya bir qəlyanaltı var – sərf edilməməlidir. Əslində, məktəbdə təhlükəsiz davranışın qaydaları şagirdlərin fəaliyyətini ciddi tənzimləyir. Beləliklə, şagirdlərə fasilə qadağan edilir:

• sinif və koridor ətrafında qaçmaq;
• çıxmaq və pərdələr üzərində oturmaq;
• müəllim icazəsi olmadan açıq pəncərələr;
• zibil üçün;
• məktəb mülkiyyətini pozmaq;
• məktəbə gətirmək və kəskin və ya yanan obyektlərlə oynamaq;
• koridorda və daha çox yolda yeyin.

Həm də uşaqlar xatırlamalıdır:

• müəllim üçün zəng çalır və yalnız icazəsi ilə onlar azad ola bilər;
• Mətanət dövründə vəzifəli sinif şagirdləri növbəti dərs üçün hazırlamalı və kabineti havalandırmalı;
• Məktəb koridorunda gedərkən, uşaqlar sağ tərəfə qalmalıdır;
• Bir yetkin ya da bir qıza yol verərkən, şagird özünü ən yaxşı şəkildə göstərəcəkdir.

Sinifdə uşaqların davranış qaydaları

Dərslər zamanı müəllimlər və tələbələr arasında anlaşılmazlıqlar və münaqişələr var. Müəllimin bu xoşagəlməz anlarını minimuma endirmək üçün söhbətlər aparır və məktəbdə davranış qaydalarına münasibət bildirir. İkincisi deyir:

• şagird əvvəlcədən sinifə gəlməlidir;
• Tələbələri oturmaq üçün yalnız sinif müəllimi tərəfindən təyin edilmiş yerlərdə olmalıdır;
• Yalnız bir müəllim bir ofis aça bilər;
• şagirdin stolunda ona lazımsız bir şey olmamalı və onu tədqiqatlardan yayındırır;
• Ofisdən dərsdən çıxmaq yalnız müəllimin icazəsindən sonra mümkündür;
• Dərsdə tələbə müəllimin göstərişlərini yerinə yetirməlidir və sükuta əməl etməlidir;
• Müəllim daxil olur və ofisdən çıxdıqda, tələbələr ayağa qalxmaq məcburiyyətindədirlər;
• uşağın gündəmə gəlməsi üçün taxtaya çıxın.

Məktəblərdə müəllimlər təhsil müəssisəsinin ərazisində davranış qaydaları haqqında danışıqlar aparırlar. Müəllimlər məktəbi qadağan edir:

• çalılar və ağacların dallarını kəsmək, çiçək çarpayılarını və gözyaşı çiçəklərini qırmaq;
• məktəb bağçasında zibil və işıq yandırmaq;
• ağacların qabığına zərər verər və üzərinə müxtəlif yazıları kəsdirir;
• icazəsiz dərslər zamanı məktəbdən ayrılmaq;
• narkotik vasitələrin, spirtli içkilərin, siqaretlərin istifadəsi və ya gətirilməsi ;
• Viral və ya yoluxucu bir xəstəlik səbəb olan bir atəş ilə dərslərə gəlin.