Avestanın məzmunu

Eski Avestan, Eski Farsça ile yakından ilişkilidir ve morfolojik olarak Vedik Sanskritçe ile büyük ölçüde uyumludur . Peştuca’nın eski ata lehçesi Gathaların diline yakındı .

Qlobalinfo

Soylu ATALI: Zərdüşt bizim deyil, Babək bizim deyil, Şah İsmayıl pisdir, bəs bu Azərbaycan nə deməkdir?!

Sentyabr 14

Bu günlərdə dövlət xadimi, ixtisasca tarixçi alim Həsən Həsənov müsahibəsində atəşpərəstlik dininin banisi sayılan Zərdüştlə bağlı bəzi fikirlər söyləyib. O, Zərdüştlüyü atəşpərəst saymır və onu türksoylu xalqların düşüncəsinə, mənəviyyatına zidd sayır. Bununla bağlı tanınmış fikir aydını, Asif Ata Ocağının Yükümlüsü Soylu Atalının fikirlərini soruşduq.

Qlobal.az müsahibəni oxuculara təqdim edir:

– Soylu bəy, bir neçə gün öncə Azərbaycanın Polşadakı səfiri Həsən Həsənov müsahibəsində Zərdüştlüyü türkəsilli xalqların düşüncəsinə və mənəviyyatına zidd adlandırıb. Tarixçi alimin bu sözləri nə dərəcədə doğrudur?

– Mən o müsahibəni oxudum. Doğrusu, tam anlaya bilmədim. Həsənov orada tarixçi kimi deyil, diplomat kimi danışır. Tarix – məntiqli arqumentlərlə doğrular. “Gedib axtarıb oxusunlar, filan etnik kimdir, filan söz nədir” – bu, tarixçi yanaşması deyil. Belə ciddi məsələlərlə bağlı tələm-tələsik mövqe sərgiləmək heç nəyə aydınlıq gətirmir. Elə bil Dış İşlər baxanı jurnalistin sualına cavab verir – örtülü, qapalı, tapmacalı. Mən anlayıram, ola bilər Həsənov tarixən farslarla türklər arasında olan ziddiyyətləri nəzərdə tutur və diplomat olduğu üçün, onu (siyasi don geydirilə bilər deyə) açıq danışa bilmir. Belədirsə, ümumiyyətlə münasibət bildirməməsi doğrudur.

Zərdüştçülük inancına gəlincə, bu, “Od İşığı” ideyasıdır, Göy Tanrıçılığın davamıdır. Özündən sonrakı bütün dini baxışlara etki göstərmişdir. Azərbaycançılığın ruhani mahiyyətini ifadə edir. Biz bilə bilmədik ki, “Azərbaycan mənəviyyatına ziddir” deyəndə Həsənov nəyi nəzərdə tutur? Zərdüşt inancının əsas kitabı Yasnalar və onlara özgün olan Qatalardır. Bunlar da himn və dualardan ibarətdir. Sonra Vendidad, Vispred, Yaştalar gəlir ki, bunlar da müxtəlif münasibət kodekslərini daşıyırlar.Ümumən həyata yanaşma, özəllikcə ailə məsələsi ilə bağlı mənəviyyat ölçüləri Zərdüştlükdə ən yüksək səviyyədədir. Əhəmənilər Zərdüştlüyü rəsmi dövlət dini kimi qəbul edəndən sonra, bu dinin yasalarında, özlərinin istəklərinə uyğun dəyişikliklər ediblər. Yanılmıramsa, hökmdar Kirin nəvəsi olub, o, öz bacısı ilə ailə qurmaq üçün dinin ailə prinsiplərində dəyişiklik həyata keçirib. Bəlkə Həsənov “ziddir” deyəndə bunları nəzərdə tutub. Bilməyimiz gərəkdir ki, Əhəmənilərin bu və buna bənzər yolverilməz işlərinin türk xarakterinə heç bir özgünlüyü yoxdur.

– Zərdüştlüyü xalqa tanıdan həm də Asif Ata olub. Atada Zərdüştliyə bir vurğunluq var. Hətta müsahibələrinin birində Zərdüştü bəşəriyyətin birinci peyğəmbəri adlandırıb. Asif Atanı ideoloji olaraq Zərdüştə bağlayan nə idi?

– Ata Zərdüştdən bəhrələnib. Dediyimiz kimi, “Od İşığı” ideyasını yüksək qiymətləndirir. Ümumiyyətlə, Odun İşıq anlamı Atada da müqəddəsdir. Türkdə odsevərlik (atəşpərəstlik) yox, İşıqsevərlik olub. Od çirk götürmür, yandırır. Yandıqca işıq əmələ gəlir. İşıq mənəviyyat gözəlliyi deməkdir. Bu, böyük ideyadır. Ancaq Ata Zərdüştçü deyil, Mütləqçidir. Özünün daha kamil Dünyabaxış sistemi var. Dünyanın dünyadan böyük Mənasına inam – Varlığa münasibətin yeni aşamasıdır.Zərdüştdə arı duyğu, arı düşüncə, arı əməl Odun İşıqçılıq anlamını doğruldur. Asif Atada Mütləq İnam, Mütləq İdrak, Mütləq Mənəviyyat, Mütləq İradə – İnsanlaşma ideyasının özül prinsipidir. Bu ideyalar çox doğmadır – türk ruhundan gəlir.

Sorunuzun ikinci çalarına gəlincə, doğrudur, Ata Zərdüştü bəşəriyyətin ilk peyğəmbəri sayır. Ataya görə peyğəmbərliyin anlamı da fərqlidir. Peyğəmbər sözünün hərfi anlamı Allahdan soraq gətirən elçi olsa da, onun fəlsəfi-ruhani anlamı Allahlıq, İnsanlıq məsələlərinə münasibət sərgiləyən Dünyabaxış yaradıcılığıdır. Başqa sözlə, Tanrısal sistemi yalanlardan arındırıb insanın yaşam nizamına doğru ölçülər verməkdir. Zərdüştçülükdə mifoloji faktorlar üstünlük təşkil eləsə də, yaşama sunulan quralları sağlam idi. Ona görə Ata Zərdüştü o birilərdən üstün peyğəmbər sayır.

– Avestanın qısa məzmunu xeyirxahlıq olsa da onun ilkin mərhələlərdə iki milyondan artıq misradan ibarət olduğu deyilir. Ola bilərmi ki, Avestanın ideologiyasının sıradan çıxmasına səbəb misralarının “insan ömrünə sığmaması”dır?

– Avestanın bütöv şəkildə bizə gəlib çatmamasının başlıca nədəni onun iki dəfə toplu halında yandırılmasıdır. Birinci dəfə Makedoniyalı İsgəndər Doğuya yürüş edərkən yandırmışdı. Doğuda Avesta mədəniyyəti bütün mədəniyyətlərdən yüksək idi. Bundan qat-qat aşağı olan Ellin mədəniyyətini bizlərə vermək çətin idi. İsgəndər bunu anladığı üçün Avesta mədəniyyətinin yazılı qaynaqlarını oda tutmuşdur. (Ən çox Əhəməni katiblərinin dəyişiklik elədiyi əsərlər bizə gəlib çatmışdır). Görünür, bunu İsgəndərə öyrətməni, azman elm adamı Aristotel anlatmışdır.

İkinci dəfə Avesta qaynaqlarını, bizə İslam mədəniyyəti gətirən ərəblər yandırmışlar. Bu da Avesta mədəniyyətinin İslam mədəniyyətindən yüksəkdə durmasına görə idi. Həm yandırıblar, həm də böhtanlayıblar. Bu gün bəzi özümüzünkülər də, ən çox ərəb qaynaqlarına dayanıb dəyərlərimizi köhnə böhtanlarla sıradan çıxarmağı davam edirlər. Yaxşı, Zərdüşt bizim deyil, Babək bizim deyil, Şah İsmayıl pisdir, bəs bu Azərbaycan nə deməkdir?! Azərbaycanın dəyərlərini danıb onu havadan asılı qoymaqla nəyə uğraşmaq istəyirlər?! Zərdüştü İslamın xeyrinə rədd edirlər, Babəki İslamın xeyrinə vururlar, Dədə Qorqudu İslamın xeyrinə cavanlaşdırırlar. Hara gedirik görəsən?!

– Həsən müəllim müsahibəsində Avestada Franqrasyan, pəhləvi mənbələrində isə Frasyaq adlı şəxsi və onun mənsub olduğu etnik qrupun adını müəyyənləşdirməyin vacibliyini qeyd edib. Siz bu adlara rast gəlmisinizmi?

– Franqrasyan, Pəhləvi qaynaqlarında Frasyaq, Firdovsinin “Şahnamə”sində Əfrasiyab Maday (Midiya) hökmdarı Alp Ər Tonqanın adıdır.

Alp Ər Tonqa derlər bir xaqan vardı,
Ona yer üzü dar, göy üzü dardı.
Tuğ (sultan) eləmişdi göy yüzünə günəşi.
Bilgəlikdə dəxi yoxdu bir eşi.
Göy Türk, Uyğur, Karluk, Qaraxanlı.
Daha neçə Türklər adları şanlı,
Onu özlərinə ata saydılar,
Şöhrətini dörd bucağa yaydılar.
Uçmağa (behişt) varınca ol ulu xaqan,
Yıxıldı üstlərinə göy kurıqan.
Anca qanlı yaş töküb yoğladılar (donub qalmaq)

Çığırışıb ağladılar, ağladılar.
(“Alp Ər Tonqa dastanı”ndan)

(Firdovsi əsərində onu çox aşağılayır). Farsların xəyanəti sonucunda qətlə yetirilib. Alp Ər Tonqa dastanını Turan salnaməsi saymaq olar. Bununla qürur duymaq gərəkdir.

– Sizcə tarixçi alim Franqrasyanın Əfrasiyab- Alp Ər Tonqa olduğundan xəbərsizdir?

– O zaman tarixçi alimin hansı tutarlı arqumentləri varsa, buyursun bizləri tanış etsin. Görək onu təmin etməyən məsələlərin kökü nəyə gedib dayanır.
İşin qəribə cəhəti ondadır ki, belə məsələlərlə bağlı ziddiyyətli fikirlərin formalaşmasını tarixçi alimlər sağlayır. Nədən tarixçi alimlərin bir çoxlarının düşüncələri milli dəyərlərimizin inkarı üzərində gəzişir? Əgər sayğıdəyər Həsən Həsənov bu məsələlərə aydınlıq gətirsə sevinənlərdən olarıq.

– Avestada etnik qruplar konkret olaraq Xeyir və şərə bölünür, Bu barədə nə deyə bilərsiz?

– Əhəmənilərin dəyişiklik elədikləri mətnlərdə belə şeylərə rast gəlmək olar. Ancaq Zərdüşt İnancında etnik bölücülükdən söz gedə bilməz. İnsanlıq uğrunda, İnsan uğrunda Hürmüzün döyüşü, Xeyirin Şər üzərində qələbə çalmaq məqsədi bəşəri anlam daşıyan ideyadır. Bu böyük ideyanı etnik separatizm səviyyəsinə endirib cılızlaşdırmaq yolverilməzdir.

– Avesta dini xarakterə malik kitab sayılmaqla yanaşı həm də tarixi mənbə kimi istifadə olunur. Amma bu kitabda fars adına rast gəlinmir. Daha doğrusu farslara arilər deyilir, Onların əslən hind-iran köçəri tayfa olduqları deyilir. Avestanın mətnlərinin bir çox hissəsinin məhvinə səbəb bu yazılanlar ola bilərmi?

– Doğrudur, Avesta bilik sistemidir. Hətta Zərdüştün İnancı ilə sınırlanmır, ondan öncəki çağların bilgiləri də bu mədəniyyət sistemində öz əksini tapmışdır. Ancaq dediyimiz kimi, iki dəfə yandırıldığına görə bizə bəlli olmayan bir sıra şeylər silinib gedib.

Mən farsların Avestanı məhv eləmələri faktını heç yerdə oxumamışam. Ola bilsin belə bir şey olub, sadəcə mən bilmirəm. Gümanlarla danışmaq fakt demək deyil. Ancaq bir şeyi deyə bilərəm ki, bu İnanc farslara doğma olmayıb. Ona görə də ərəblər İslamla gələndə farslar Zərdüştçülükdən tez əl çəkdilər, döyüşsüz İslamı qəbul elədilər.

– Avestada türk etnosuna aid olan adlar var?

– O çağlarda prototürk adları olub. İndi o adlar işlədilmir. Bunları tutuşdurub aydınlıq gətirmək etnoqrafların işidir. Bu məsələləri işləmək böyük qeyrət məsələsidir.

Əsas məsələ odur ki, İnanc Göy Tanrıçılığın davamıdır. Özündən sonra isə Xürrəmdinlikdə dərin izləri vardır. Hürufilikdə də etkisini göstərmək mümkündür. Onu da deyim ki, Avestada adları keçən coğrafi yerlər Azərbaycan torpaqlarıdır – Savalan, Mil-Muğan və b.

– Həsən müəllim iddia edir ki, Zərdüştilik atəşpərəstlik deyil, zərdüştilər atəşə pərəstiş etmirlər. Atəşə pərəstiş edən xalq isə islamaqədərki türk əsilli xalqlardır.

– Məncə yuxarıdakı cavablarımız bu sualı da qapsayır. “Od İşığı” ideyası Göy Tanrıçılıqda da var, Zərdüştçülükdə də. Hürmüz əslində Əhrimən qaranlığını Od İşığı ilə yarır. Əhrimən ürəklərdə qaranlıq bəsləməyə çalışır. Bu qaranlıqda məkr, fitnə, qəbahət. böyüyür. Eybəcərlik insanın duyğularına, düşüncələrinə, əməllərinə yayılır. Bu zaman Hürmüz işığı (od) qaranlıqları yarır, duyğulardakı, düşüncələrdəki, əməllərdəki məkri, fitnəni, qəbahəti təmizləyir, mənəviyyat işığa çevrilir. Od çirkabı yandırdıqca işığa çevrilir. Arı (təmiz) duyğu, arı düşüncə, arı əməl ideyası təsdiq olunur.

– Siz sualı cavablandırmadınız. Zərdüştilik atəşpərəstlikdirmi?

– Mən sualı cavablandırdım. Yuxarıda dedim ki, türklər odsevər, yəni atəşpərəst olmayıblar, İşıqsevər olublar. Odun İşıq anlamı əsas götürülüb. Zərdüştçülük də həmin şeydir. Odla çirkin yandırılıb təmizlənməsi ideyası. Bu ideya onu Prometey atəşçiliyindən fərqləndirir. Yəni odun istisini deyil, işığını qəbul edir. Bu elə sizin soruşduğunuz atəşpərəstlik məsələsidir.

Yaxşı, əgər Zərdüşt, belə deyək, atəşpərəstlik inancının banisi deyilsə, onda onun dininin adı nədir?!

– Zərdüştlə İsanın həyatının oxşar cəhətlərinin çoxluğundan danışılır. Bu şəxslərin sadə insanlardan daha çox müridlərinin əhatəsində olduğu deyilir.Ancaq roma tarixçisi Diodor İsadan fərqli olaraq Zərdüştin Bəlx şahı olduğunu yazır. Zərdüştin siyasi həyatı haqqında bilgilər doğrudur?

– Zərdüşt heç yerin şahı olmayıb, ayrı-ayrı çağlarda təqiblərə uğrayıb. Olduqca yoxsul həyat sürüb.

– Son olaraq Avesta, Zərdüştilik və türk etnosu haqqında nə deyərdiniz?

– Ümumiləşdirib deyəcəm. Zərdüşt Azərbaycanlıdır. O, özünün “Doğum Kitabı”nda yazır ki, gəncliyində biliyi Xarranda müdrik İlyasdan alıb.

Sonra, “Zərdüştlüyün mifologiyası” kitabında belə bir bölmə var: “O gecə ki, Zərdüşt doğulacaqdı, Əhrimən bütün devlər üzərində hökmranlıq edən ən qəddar devləri bir yerə çağırıb yenicə dünyaya gələcək uşağı öldürmək əmriylə Foruşaspın evinə göndərdi. Lakin Ahuranın xeyirxah əməlləri doğan qadını müdafiə ilə xüsusi Xvarna və ailə odu ilə əhatə etdi və devlər nəinki Dukdauba ziyan vura bilmədilər, onlar heç evə də yaxın düşə bilmədilər. Odun və Xvarnanın şöləsi onlar üçün dözülməzdir. ”. Baxın, bu da Zərdüştün Odsevər (atəşpərəst) olduğuna bir fakt. Odçuluq Zərdüşt doğulandan onun aqibətinə girib. (Haşiyə çıxım: Odsevərlik mahiyyətcə İşıqsevərlikdir).

Zərdüştün davamçıları maqlar (muğlar) olub. Maqlar Azərbaycan türkəsilli kahinlərdir.

Əhəmənilər hakimiyyətə gələndən sonra Zərdüştçülüyü dövlət dini elədilər. Avestanı öz dillərinə çevirdilər, bu zaman bir sıra dəyişikliklər etdilər. Zərdüştçülük ilk dəfə Madayların dini olub, Yaxın Doğuya da onlardan yayılıb.

Zərdüştçülük məbədləri atəşgahlar adlanıb. Həmin atəşgahlar bu günə qədər də yaşadılır. Abşeronda, Güney Azərbaycanın bir sıra bölgələrində, o sıradan Urmiyada Azərqoşəst atəşgahı Zərdüştçülüklə bağlıdır.

Avesta – Şumer-Babil (Baba El) mifləri, inancları, gələnəkləri, fəlsəfi düşüncə yönləri ilə dolğunlaşmış bilik sistemidir. Zərdüştün dünyagörüşü ilə yenilənmiş, zənginləşmiş, 21 əsərdən oluşan mədəniyyət abidəsidir. Türkün Tanrıçılıq ruhunu, Varlığa münasibətini, həyat qaydalarını, nizamını əks etdirir. Buradakı türk Panteizmi bəşəriyyətin düşüncə yönünə əsaslı etki göstərmişdir. Bu həqiqətlər çoxsaylı araşdırmalarla sübuta yetirilib. Məsələn, S.N. Kramer, D.Q. Reder, M. Boys, E. Kempfer, C. Xanvey, K. Kossoviç, Düperron Anketil, Ə.R. Biruni və b. araşdırmaçıların sunmalarında söylədiyimiz məntiqlər üzə çıxır.

Avestan

Avestçe Bütünce eski olarak oluşturulmuştur Arachosia , Aria , Bactria ve Margiana , [2] Mevcut günlük tamamı karşılık gelen Afganistan ve parçaları Tacikistan , Türkmenistan ve Özbekistan . Yaz kültürü [3] Baktria-Margiana erken “bir olasılıkla arkeolojik yansıması olarak kabul edilmiştir Doğu İran Avesta açıklanan” kültür.

Şecere

“Kuzeydoğu ile ilişkili Avestçe, İran ve Eski Farsça birlikte ne denir teşkil güneybatı aittir Eski İran .” [4] [f 1] Bilim adamları geleneksel olarak İran dillerini yaşlarına göre “eski”, “orta” ve “yeni”, coğrafyaya göre “doğu” veya “batı” olarak sınıflandırmakta ve bu çerçevede Avestan olarak sınıflandırılmaktadır. Doğu Eski İran. Ancak doğu-batı ayrımı Avestan için sınırlı bir anlama sahiptir, çünkü daha sonra Doğulu ile Batı İran’ı birbirinden ayıran dilsel gelişmeler henüz gerçekleşmemişti. Avestan, Eski Farsça’da halihazırda görülebilen bazı tipik (Güney) Batı İran yeniliklerini sergilemiyor ve bu nedenle, bu anlamda “doğu” yalnızca “Batılı olmayan” anlamına geliyor. [6]

Eski Avestan, Eski Farsça ile yakından ilgilidir ve morfolojik olarak Vedik Sanskritçe ile büyük ölçüde hemfikirdir . [7] Peştuca’nın eski ata lehçesi Gathas diline yakındı . [8]

Formlar ve gelişim aşamaları

Avestan dili, “Eski Avestan” (veya “Gathic Avestan”) ve “Genç Avestan” olarak bilinen kabaca iki biçimde tasdik edilmektedir. Genç Avestan, Eski Avestan’dan evrimleşmedi; ikisi sadece zaman açısından değil, aynı zamanda farklı lehçelerdir. Başlangıçta Eski veya Genç Avestan dilinde yazılmış olmasına bakılmaksızın, her Avestan metni birkaç dönüşüm geçirdi. Karl Hoffmann , mevcut metinlerde bulunan Avestan için aşağıdaki aşamaları izledi. Kabaca kronolojik sırayla:

• Bestecilerinin doğal dil Gathas’ı çıkaracak , Yasna Haptanghaiti , dört kutsal dualar ( Y. 27 ve 54).
• Yavaş ilahilerle hızlandırılan değişiklikler
• Genç Avestan’ın anadili İngilizce olan kişiler tarafından aktarım nedeniyle Eski Avestan’da değişiklikler
• Dilbilgisi açısından doğru Genç Avestan metinleri yazan yazarların doğal dili
• “Standardizasyon” yoluyla yapılan kasıtlı değişiklikler
• Avestan’ın konuşulmadığı bölgelere transferin getirdiği değişiklikler
• Diğer bölgelerden metin bölümlerinin uyarlamaları / tercümeleri
• Dramatik olmayan geç Avestan metinlerinin bileşimi
• Sasani arketipinde Avestan metinlerinin fonetik gösterimi
• Yanlış telaffuz nedeniyle yazılı aktarımın Sasani sonrası bozulması
• Kopyalama sırasında ortaya çıkan hatalar ve bozulmalar

Birden fazla olasılık olabileceğinden, birçok fonetik özellik kesin olarak belirli bir aşamaya atfedilemez. El yazması kanıtların eleştirel değerlendirmesi temelinde Sasani arketipine atfedilebilecek her fonetik form, yukarıda bahsedilen aşamalardan geçmiş olmalıdır, böylece “Eski Avestan” ve “Genç Avestan” gerçekten “Eski Avestan ve Genç ait Avestaca Sasani döneminde “. [4]

Alfabe

Avestan’ı yazmak için kullanılan senaryo, MS 3. veya 4. yüzyılda geliştirilmiştir. O zamana kadar dil yüzyıllar boyunca yok olmuştu ve yalnızca Avesta kanonunun ayin dili olarak kullanılmaya devam etti. Bugün hala olduğu gibi, ayinleri rahiplik tarafından ezberlenmiş ve ezbere okunmuştur.

Avestan’ı çevirmek için tasarlanan senaryo, yerel olarak Din dabireh “din yazısı” olarak biliniyordu . 53 farklı karaktere sahiptir ve sağdan sola yazılmıştır. 53 karakter arasında, Zerdüşt geleneğinin Sasani sonrası metinlerinden bilinen el yazısı Pehlevi el yazısının 13 grafiğinin (yani “Kitap” Pehlevi) varyasyonları olan – çeşitli döngüler ve serpiştirmeler yoluyla – yaklaşık 30 harf bulunmaktadır . Bu semboller, tüm Pehlevi yazılarında olduğu gibi, Aramice yazı sembollerine dayanmaktadır . Avestan ayrıca, diğer yazı sistemlerinden, en önemlisi, çoğunlukla Yunanca küçük harflerden türetilen sesli harflerden birkaç harf içerir. Birkaç harf ve noktalama işaretleri için kullanılan semboller de özgür icatlardı. Ayrıca, Avestan alfabesinin, Avestan dilinde karşılık gelen sesi olmayan bir harfi vardır; Pazend metinlerini yazmak için / l / ( Avestan’ın sahip olmadığı bir ses) karakteri eklendi .

Avestan alfabesi alfabetiktir ve çok sayıda harf, tasarımının sözlü olarak okunan metinleri yüksek fonetik hassasiyetle oluşturma ihtiyacından kaynaklandığını göstermektedir. Ayinlerin doğru telaffuz edilmesi, duaların etkili olabilmesi için gerekli görülmüştür (ve halen de öyledir).

Dünya çapında hayatta kalan en büyük Zerdüşt topluluklarından birini temsil eden Hindistan’ın Zerdüştleri, Brahmi tabanlı senaryolarda Avestan’ı da yazıya döküyor . Bu, ilk olarak ca. Neryosang Dhaval’ın ve o dönemin diğer Parsi Sanskritçi teologlarının 12. yüzyıl metinleri, Avestan alfabesiyle hayatta kalan en eski el yazmalarıyla kabaca çağdaş. Bugün, Avestan en çok Gujarati alfabesiyle yazılmıştır ( Gujarati , Hint Zerdüştlerinin geleneksel dilidir). Karşılık gelen sembole sahip olmayan bazı Avestan harfleri ek aksan işaretleri ile sentezlenir, örneğin, / z / in zaraϑuštra , altında bir nokta ile j ile yazılır .

Fonoloji

Avestan, seslendirilmiş ıslıklıları korudu ve emekli olmaktan çok sürtüşen dizilere sahip. Dīn Dabireh’in çevirisi için çeşitli sözleşmeler vardır ve bu makale için benimsenen şu şekildedir:

bir ā ə ə̄ e ē o ō å ą ben ī u ū

kg γ x xʷ č ǰ td δ ϑ t̰ pb β f ŋ ŋʷ ṇ ń nmywrsz š ṣ̌ ž h

Y ve w kaymaları genellikle D andn Dabireh yazımını taklit ederek ii ve uu olarak yazılır. Yazmak transkripsiyonlu T bir Allofan gösterir / t / ile herhangi bir sesli serbest bir kelimenin sonu ve bazı önceki obstruents . [9]

Ünsüzler

Tür	Dudak		Diş		Alveolar		Post-alveolar veya damak		Velar		Labiovelar		Gırtlaksı
Burun	m / m /	n / n /	ń / ɲ /	ŋ / ŋ /	ŋʷ / ŋʷ /
Patlayıcı	p / p /	b / b /	t / t /	g / d /	č / tʃ /	ǰ / dʒ /	k / k /	g / ɡ /
Sürtünmeli	f / ɸ /	β / β /	ϑ / θ /	δ / ð /	s / s /	z / z /	š / ʃ /	ž / ʒ /	x / x /	γ / ɣ /	xʷ / xʷ /	h / h /
Yaklaşık	y / j /	w / w /
Trill	r / r /

Arılara göre, [ð] ve [ɣ] sırasıyla / θ / ve / x / seslendirmeleridir (Eski Avestan’da).

Sesli harfler

Tür	Ön		Merkez		Geri
	kısa	uzun	kısa	uzun	kısa	uzun
Kapat	i / i /	î / I /	u / u /	ū / uː /
Orta	e / e /	ē / eː /	ə / ə /	ə̄ / əː /	o / o /	ō / oː /
Açık	a / a /	ā / aː /	å / ɒː /
Burun	ą / ã /

Dilbilgisi

İsimler

Durum	“normal” sonlar			a-kaynaklanıyor: (masc. neut.)
	Tekil	Çift	Çoğul	Tekil	Çift	Çoğul
Yalın	-s	-ā	-ō (-as), -ā	-ō (yasn-ō)	-a (vīr-a)	-a (-yasna)
Meslek	–			-a (ahur-a)		-a (yasn-a), -ånghō
Suçlayıcı	-əm		-ō (-as, -ns), -ā	-əm (ahur-əm)		-ą (haom-ą)
Enstrümantal	-ā	-byā	-bīš	-a (ahur-a)	-aēibya (vīr-aēibya)	-āiš (yasn-āiš)
Dative	-ē		-byō (-byas)	-āi (ahur-āi)		-aēibyō (yasn-aēibyō)
Ablatif	-de		-byō	-āt (yasn-āt)
Üretken	-ō (-as)	-å	-ąm	-ahe (ahur-ahe)	-ayå (vīr-ayå)	-anąm (yasn-anąm)
Yerel	-ben	-o yo	-su, -hu, -šva	-e (evetn-e)	-ayō (zast-ayō)	-aēšu (vīr-aēšu), -aēšva

Fiiller

Birincil aktif sonlar

Kişi	Tekil	Çift	Çoğul
1 inci	-mi	-vahi	-mahi
2.	-Selam	-tha	-tha
3 üncü	-ti	-tō, -thō	-ṇti

Örnek yazı

Örnek ifadeler

Aşağıdaki ifadeler fonetik olarak Avestan’dan alınmıştır: [11]

Avestan	İngilizce	Yorum Yap
tapaiti	Sıcak	“O ateşli” veya “kız ateşli” (sıcaklık olarak) anlamına da gelebilir
šiiauuaθa	Hareket et
vō vatāmi	seni anlıyorum
mā vātaiiaθa	Sen bana öğret	Kelimenin tam anlamıyla: “Anlamama izin verdin”
dim naiiehi	Sen ona liderlik ediyorsun
dim vō nāiiaiieiti	Ona liderlik etmene izin veriyor	Şimdiki zaman
mā barahi	Sen beni taşıyorsun
nō baraiti	Bizi taşır
θβā dim bāraiiāmahi	Seni taşımasına izin verdik	Şimdiki zaman
Drauuāmahi	Koşuyoruz
dīš drāuuaiiāmahi	Koşmalarına izin verdik	Şimdiki zaman
θβā hacāmi	Seni takip ediyorum
dīš hācaiieinti	Onlara eşlik ediyorlar	Kelimenin tam anlamıyla: “Takip etmelerine izin verdiler”
ramaiti	Dinleniyor
θβā rāmaiiemi	Seni sakinleştiriyorum	Kelimenin tam anlamıyla: “Dinlenmene izin veriyorum”

Ayrıca bakınız

• Proto-Hint-Avrupa dili

Notlar

1. ^ “Avesta’nın diline kesin bir coğrafi konum atfetmek imkansızdır . Bir ‘Avestan vatanı’ teorisini geliştiren P. Tedesco’nun (1921 [. ]) önemli bir çalışması dışında Kuzeybatı İran’da, yirminci yüzyılın İranlı akademisyenleri, Avestan dilinin kökenleri için giderek daha çok Doğu İran’a baktılar ve bugün söz konusu bölgenin doğu İran’da olduğu konusunda genel bir fikir birliği var – bu, Avesta’daki her pasajdan açıkça ortaya çıkan bir gerçek. onun tarihsel ve coğrafi geçmişine ışık tutan. ” [5]

Referanslar

1. ^ Wells, John C. (1990), Longman telaffuz sözlüğü , Harlow, İngiltere: Longman, s. 53, ISBN 0-582-05383-8 “Avestan” girişi
2. ^
3. Witzel, Michael . “ARYANLARIN EVİ” (PDF) . Harvard Üniversitesi . s. 10 . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2015 . Genç Avestan yer adlarının kanıtları çok açık bir şekilde daha doğudaki bir yere işaret ettiğinden, Avesta, bugünlerde, kompozisyon alanı – en azından – Sīstån / Arachosia, Herat, Merw ve Bactria’yı içeren bir Doğu İran metni olarak anlaşılmaktadır.
4. ^ Mallory, JP (1997). Hint-Avrupa kültürü Ansiklopedisi . sayfa 653. Londra: Fitzroy Dearborn Publishers.
5. Mayıs ISBN 978-1-884964-98-5 . giriş “Yazd kültürü”.
6. ^ a b
7. Hoffmann, Karl (1989), “Avestan dili” , Encyclopedia Iranica , 3 , Londra: Routledge & Kegan Paul, s. 47-52 .
8. ^
9. Gnoli, Gherardo (1989), “Avestan coğrafyası” , Encyclopedia Iranica , 3 , Londra: Routledge & Kegan Paul, s. 44–47 .
10. ^ Encyclopaedia Iranica: DOĞU İRAN DİLLERİ. Nicholas Sims-Williams tarafından
11. ^ Hoffmann, K. Encyclopaedia Iranica. AVESTAN DİLİ. III. Avestan dilbilgisi: “Avestan isimlerinin, sıfatlarının, zamirlerinin ve fiillerinin morfolojisi, yakından ilişkili Eski Farsça’daki gibi Proto-Hint-Avrupa’dan Proto-Hint-İran (Proto-Aryan) yoluyla miras alınmıştır ve Hint-Aryan’ın bilinen en eski biçimi olan Vedik’inkiyle büyük ölçüde aynı fikirde. Aktarılan Avestan metinlerinin yorumlanması, birçok durumda hem bağlamları hem de gramerleri açısından çeşitli nedenlerle önemli zorluklar ortaya koymaktadır. Avestan dilbilgisi biçimlerini belirleme ve açıklamada çok yardımcı oldu. “
12. ^ Morgenstierne, G. Encyclopaedia Iranica: AFGANİSTAN vi. Paṧto “Görünüşe göre Paṧtō’nın Eski İran atası lehçesi Gathas lehçesine yakın olmalı.”
13. ^
14. Hale, Mark (2004). “Avestan”. Roger D. Woodard’da (ed.). Dünyanın Eski Dilleri Cambridge Ansiklopedisi . Cambridge University Press. ISBN 0-521-56256-2 .
15. ^
16. “AVESTA: YASNA: Kutsal Liturji ve Gathas / Zarathushtra İlahileri” . avesta.org .
17. ^
18. Lubotsky, Alexander (2010). Van Sanskriet tot Spijkerschrift: Breinbrekers alle talen [ Sanskritçeden Çivi Yazısına : Tüm dillerden zeka oyunları ] (Hollandaca). Amsterdam University Press. sayfa 18, 69–71. ISBN 978-9089641793 . Alındı 30 Nisan 2016 .

Kaynaklar

• Arılar, Robert SP (1988), Gatha- Avestan’ın Grameri , Leiden: Brill, ISBN 90-04-08332-4 .
• Hoffmann, Karl; Forssman, Bernhard (1996), Avestische Laut- und Flexionslehre , Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft 84, Institut fur Sprachwissenschaft der Universität Innsbruck, ISBN 3-85124-652-7 .
• Kellens, Jean (1990), “Avestan sözdizimi” , Encyclopedia Iranica , 3 / sup, Londra: Routledge & Kegan Paul
• Skjærvø, Prod Oktor (2006), Eski Avestan , fas.harvard.edu .
• Skjærvø, Prod Oktor (2006), Young Avestan’a Giriş , fas.harvard.edu .
• Vaan, Michiel (2014), Avestan’a Giriş (Hint-Avrupa Dillerine Brill Tanıtımları, Grup 1) , Brill, ISBN 978-90-04-25809-9 .

Dış bağlantılar

• Encyclopedia Avestica , dilin külliyatının çoğunu kapsayan çevrimiçi bir etimoloji sözlüğü
• Avesta.org’da Avestan dili ile ilgili bilgiler
• Eski İran Çevrimiçi Scott L. Harvey ve Jonathan Slocum tarafından en ücretsiz çevrimiçi dersler (Eski ve Genç Avesta dahil) Dilbilim Araştırma Merkezi’nde de Austin Texas Üniversitesi
• Harvard Üniversitesi’nde Eski Avestan ve Genç Avestan
• TITUS’ta metin örnekleri ve Avesta Corpus .
• Hoffmann, Karl. “Avestan dili” . Encyclopedia Iranica .
• Boyce, Mary. “Avestan halkı” . Encyclopedia Iranica .
• glottothèque – Antik Hint-Avrupa Dilbilgisi çevrimiçi , Göttingen Üniversitesi tarafından hazırlanan Antik Hint-Avrupa dillerine giriş videolarından oluşan çevrimiçi bir koleksiyon

Avestan – Avestan

Avestaca / ə hac ɛ s t ən / da tarihsel olarak bilinen Zend : iki dil içerir Alt Avestçe (2 bin M.Ö. konuşulan) ve genç Avestçe (1 bin M.Ö. konuşulan). Diller, yalnızca adlarını türettikleri Zerdüşt yazıtlarının ( Avesta ) dili olarak kullanılmalarından bilinir . Her ikisi de , Hint-Avrupa ailesindeki Hint-İran dillerinin bir kolu olan erken İran dilleridir . En yakın atası, Proto-Hint-Aryan dilinin kardeş dili olan Proto-İran diliydi ve her ikisi de daha önceki Proto-Hint-İran dilinden gelişmişti . Bu nedenle, Eski Avestan dilbilgisi ve sözlük açısından , korunmuş en eski Hint-Aryan dili olan Vedik Sanskritçe’ye oldukça yakındır .

Avestan metin külliyatı, günümüz Afganistan’ının tamamına ve Tacikistan , Türkmenistan ve Özbekistan’ın bazı bölümlerine karşılık gelen antik Arachosia , Aria , Bactria ve Margiana’da oluşturulmuştur . Yaz kültürü içinde Baktria-Margiana erken “bir olasılıkla arkeolojik yansıması olarak kabul edilmiştir Doğu İran Avesta açıklanan” kültür.

İçindekiler

• 1 Şecere
• 2 Formlar ve gelişim aşamaları
• 3 Alfabe
• 4 Sesbilim
  • 4.1 Ünsüzler
  • 4.2 Ünlüler
  • 5.1 İsimler
  • 5.2 Fiiller
  • 11.1 Genel kaynaklar

  şecere

  Kuzeydoğu ile ilişkilidir “Avestçe”, İran ve Eski Farsça birlikte ne denir teşkil güneybatı aittir Eski İran .” Alimler geleneksel olarak İran dillerini yaşlarına göre “eski”, “orta” ve “yeni”, coğrafyaya göre ise “doğu” veya “batı” olarak sınıflandırmakta ve bu çerçevede Avestan Doğu Eski İran dili olarak sınıflandırılmaktadır . Ancak doğu-batı ayrımı Avestan için sınırlı bir anlam taşır, çünkü daha sonra Doğu İran’ı Batı İran’dan ayıran dilsel gelişmeler henüz gerçekleşmemiştir. Avestan, Eski Farsçada zaten görülebilen bazı tipik (Güney) Batı İran yeniliklerini sergilemez ve bu nedenle bu anlamda “doğu” sadece “batılı olmayan” anlamına gelir.

  Eski Avestan, Eski Farsça ile yakından ilişkilidir ve morfolojik olarak Vedik Sanskritçe ile büyük ölçüde uyumludur . Peştuca’nın eski ata lehçesi Gathaların diline yakındı .

  Gelişim biçimleri ve aşamaları

  Avesta dili, “Eski Avestan” (veya “Gathic Avestan”) ve “Genç Avestan” olarak bilinen kabaca iki biçimde onaylanmıştır. Genç Avestan, Eski Avestan’dan evrimleşmedi; ikisi sadece zaman bakımından farklılık göstermez, aynı zamanda farklı lehçelerdir. Her Avesta metni, ister Eski ister Genç Avestan dilinde yazılmış olsun, çeşitli dönüşümlerden geçmiştir. Karl Hoffmann , mevcut metinlerde bulunan Avestan için aşağıdaki aşamaları takip etti. Kabaca kronolojik sırayla:

  • Bestecilerinin doğal dil Gathas’ı çıkaracak , Yasna Haptanghaiti , dört kutsal dualar ( Y. 27 ve 54).
  • Yavaş şarkı söylemenin hızlandırdığı değişiklikler
  • Ana dili Genç Avestanca olan kişiler tarafından iletim nedeniyle Eski Avestan dilindeki değişiklikler
  • Gramer açısından doğru Genç Avesta metinleri yazan yazıcıların doğal dili
  • “Standartlaştırma” yoluyla getirilen kasıtlı değişiklikler
  • Avestaca konuşulmayan bölgelere transferin getirdiği değişiklikler
  • Diğer bölgelerden metin bölümlerinin uyarlamaları/çevirileri
  • Dilbilgisi olmayan geç Avesta metinlerinin bileşimi
  • Sasani arketipindeki Avesta metinlerinin fonetik gösterimi
  • Yanlış telaffuz nedeniyle yazılı aktarımda Sasani sonrası bozulma
  • Kopyalama sırasında ortaya çıkan hatalar ve bozulmalar

  Birçok fonetik özellik, birden fazla olasılık olabileceğinden, belirli bir aşamaya kesin olarak atfedilemez. El yazması kanıtların eleştirel değerlendirmesi temelinde Sasani arketipine atfedilebilecek her fonetik biçim, yukarıda belirtilen aşamalardan geçmiş olmalıdır, böylece “Eski Avestan” ve “Genç Avestan” gerçekten “Eski Avestan ve Genç Avestan”dan başka bir şey ifade etmemektedir. ait Avestaca Sasani döneminde “.

  Alfabe

  Avestan yazımı için kullanılan yazı MS 3. veya 4. yüzyılda geliştirildi. O zamana kadar, dil yüzyıllardır tükenmişti ve yalnızca Avesta kanonunun ayin dili olarak kullanımda kaldı. Bugün de olduğu gibi, ayinler rahipler tarafından ezberlenir ve ezbere okunurdu.

  Avestan’ı oluşturmak için tasarlanan senaryo, yerel olarak Din dabireh “din yazısı” olarak biliniyordu . 53 farklı karaktere sahiptir ve sağdan sola yazılır. 53 karakter arasında – çeşitli döngüler ve süslemelerin eklenmesiyle – Zerdüşt geleneğinin Sasani sonrası metinlerinden bilinen bitişik el yazısı Pehlevi yazısının (yani “Kitap” Pehlevi) 13 grafiğinin varyasyonları olan yaklaşık 30 harf vardır . Bu semboller, tüm Pehlevi yazılarında olduğu gibi, Aramice yazı sembollerine dayanmaktadır . Avestan ayrıca diğer yazı sistemlerinden birkaç harf içerir, özellikle de çoğunlukla Yunanca ufacıklardan türetilen ünlüler. Noktalama işaretleri için kullanılan semboller gibi birkaç harf de özgür icatlardı. Ayrıca, Avestan alfabesinde, Avestan dilinde karşılık gelen sesi olmayan bir harf vardır; Pazend metinlerini yazmak için /l/ ( Avesta’da olmayan bir ses) karakteri eklendi .

  Avesta alfabesi alfabetiktir ve çok sayıda harf, tasarımının, sözlü olarak okunan metinleri yüksek fonetik hassasiyetle işleme ihtiyacından kaynaklandığını düşündürmektedir. Duaların etkili olması için ayinlerin doğru telaffuz edilmesi gerekliydi (ve hala da öyle).

  Dünya çapında hayatta kalan en büyük Zerdüşt topluluklarından birini temsil eden Hindistan’ın Zerdüştleri de Avestan’ı Brahmi tabanlı yazılarda kopyalar . Bu, yaklaşık olarak ilk kez görülen nispeten yeni bir gelişmedir. Neryosang Dhaval’ın 12. yüzyıl metinleri ve o dönemin diğer Parsi Sanskritist ilahiyatçıları, Avesta alfabesindeki hayatta kalan en eski el yazmalarıyla kabaca çağdaş. Bugün, Avestan en yaygın olarak Gujarati senaryosunda dizilmiştir ( Gujarati , Hintli Zerdüştlerin geleneksel dilidir). Hiçbir karşılık gelen sembol ile Bazı Avestçe mektuplar, ek Aksan işaretli sentezlenir örneğin, / z / içinde zaraθuštra ile yazılır j altında bir nokta ile.

  fonoloji

  Avestan, sesli ıslık seslerini korumuştur ve aspire serilerinden ziyade sürtünmeli serilere sahiptir. Dīn Dabireh’in harf çevirisi için çeşitli gelenekler vardır, bu makale için kabul edilen şudur:

  bir ā ə ə̄ e ē o ō å ± ben ī u ū

  kg γ x xʷ č ǰ td δ ϑ t̰ pb β f ŋ ŋʷ ṇ ń nmywrsz š ṣ̌ ž h

  y ve w kaymaları genellikle Dīn Dabireh imlasını taklit ederek ii ve uu olarak kopyalanır . Yazmak transkripsiyonlu T bir Allofan gösterir / t / ile herhangi bir sesli serbest bir kelimenin sonu ve bazı önceki obstruents .

  ünsüzler

  Tip	dudak		Diş		alveolar		Alveolar sonrası veya palatal		Velar		labiovelar		gırtlak
  Burun	m /m/	n /n/	ń /ɲ/	ŋ /ŋ/	ŋʷ /ŋʷ/
  patlayıcı	p /p/	s /b/	t /t/	gün / gün /	č /tʃ/	ǰ / dʒ /	k / k/	g /ɡ/
  frikatif	f /ɸ/	v /β/	ϑ /θ/	δ /ð/	s /s/	z /z/	š /ʃ/	ž /ʒ/	x /x/	γ /ɣ/	xʷ /xʷ/	s /s/
  yaklaşık	y /j/	s / s /
  tril	r /r/

  Beekes’e göre [ð] ve [ɣ] , sırasıyla /θ/ ve /x/’ nin alofonlarıdır (Eski Avestan’da).

  Sesli harfler

  Tip	Ön		Merkez		Geri
  	kısa boylu	uzun	kısa boylu	uzun	kısa boylu	uzun
  Kapat	ben /i/	i /iː/	sen /u/	® / u /
  Orta	e /e/	ē /eː/	ə /ə/	ə̄ /əː/	o /o/	o /oː/
  Açık	bir /a/	ā /aː/	å /ɒː/
  Burun	± /ã/

  Dilbilgisi

  İsimler

  Durum	“normal” sonlar			a-sapları: (masc. nötr.)
  	Tekil	Çift	Çoğul	Tekil	Çift	Çoğul
  Yalın	-s	-a	-o (-as), -a	-o (yasn-o)	-a (vīr-a)	-a (-yasna)
  vokatif	–			-a (ahur-a)		-a (yasn-a), -ånghō
  suçlayıcı	-əm		-o (-as, -ns), -a	-əm (ahur-əm)		-ą (haom-ą)
  enstrümantal	-a	-byā	-bis	-a (ahur-a)	-aēibya (vīr-aēibya)	-āiš (yasn-āiš)
  datif	-ē		-byo (-byas)	-āi (ahur-āi)		-aēibyō (yasn-aēibyō)
  Ablatif	-NS		-byō	-at (yasn-at)
  jenitif	-o (-as)	-a	-NS	-ahe (ahur-ahe)	-ayå (vīr-ayå)	-anąm (yasn-anąm)
  konumsal	-ben	-o yo	-su, -hu, -šva	-e (evet-e)	-ayō (zast-ayo)	-aēšu (vīr-aēšu), -aēšva

  Fiiller

  Birincil aktif sonlar

  Kişi	Tekil	Çift	Çoğul
  1 inci	-mi	-vahi	-mahi
  2.	-Selam	-ta	-ta
  3 üncü	-ti	-to, -thō	-ṇti

  Örnek yazı

  Örnek ifadeler

  Avestan	İngilizce	Yorum Yap
  tapaiti	Sıcak	Ayrıca “o ateşli” veya “o ateşli” anlamına da gelebilir (sıcaklık olarak)
  siiauuaθa	Hareket et
  vō vatāmi	Seni anlıyorum
  mā vataiiaθa	Sen bana öğret	Kelimenin tam anlamıyla: “Anlamama izin verdin”
  loş naiiehi	sen ona önderlik et
  loş vō nāiiaiieiti	ona liderlik etmene izin verir	Şimdiki zaman
  mā barahi	beni taşıyorsun
  hayır baraiti	Bizi taşıyor
  θβā dim bāraiiāmahi	Seni taşımasına izin verdik	Şimdiki zaman
  drauuāmahi	Koşuyoruz
  dīš drāuuaiiāmahi	Koşmalarına izin verdik	Şimdiki zaman
  θβā hacāmi	seni takip ediyorum
  dīš hācaiieinti	onlara eşlik ederler	Kelimenin tam anlamıyla: “Takip etmelerine izin verdiler”
  ramaiti	Dinleniyor
  θβā rāmaiiemi	seni sakinleştiriyorum	Kelimenin tam anlamıyla: “Dinlenmene izin verdim”

  Avestan ve Sanskritçe

  Avestan, bu örnek metinde gösterildiği gibi, Vedik Sanskritçe’ye son derece benzer:

  Avestan	tәm amanvantәm yazatәm	sūrәm dāmōhu sәvištәm	miθrәm yazāi zaoθrābyō
  Vedik Sanskritçe	tám ámanvantam yajatám	śū́ram dhā́masu śáviṣṭham	mitrám yajāi hótrābhyaḥ
  Proto-Hint-İran	*tám ámanvantam yaǰatám	*ćū́ram dhā́masu ćávištham	*mitrám yǎǰāi jháutrābhyas

  Ayrıca bakınız

  • Proto-Hint-Avrupa dili
  • Proto-Hint-İran dili
  • Vedik Sanskritçe

  Açıklayıcı notlar

  alıntılar

  Genel kaynaklar

  • Beekes, Robert SP (1988), Gatha-Avestan Dilbilgisi , Leiden: Brill, ISBN90-04-08332-4 .
  • Hoffmann, Karl; Forssman, Bernhard (1996), Avestische Laut- und Flexionslehre , Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft 84, Institut für Sprachwissenschaft der Universität Innsbruck, ISBN3-85124-652-7 .
  • Kellens, Jean (1990), “Avestan sözdizimi” , Encyclopedia Iranica , 3/sup, Londra: Routledge & Kegan Paul
  • Skjærvø, Prod Oktor (2006), Eski Avestan , fas.harvard.edu .
  • Skjærvø, Prod Oktor (2006), Genç Avestan’a Giriş , fas.harvard.edu .
  • Vaan, Michiel (2014), Avestan’a Giriş (Hint-Avrupa Dillerine Brill Tanıtımları, Grup 1) , Brill, ISBN978-90-04-25809-9 .

  Dış bağlantılar

  • Ansiklopedi Avestica , dilin külliyatının çoğunu kapsayan çevrimiçi bir etimolojik sözlük
  • Avesta dili ile ilgili bilgiler avesta.org’da
  • Eski İran Çevrimiçi Scott L. Harvey ve Jonathan Slocum tarafından en ücretsiz çevrimiçi dersler (Eski ve Genç Avesta dahil) Dilbilim Araştırma Merkezi’nde de Austin Texas Üniversitesi
  • Harvard Üniversitesi’nde Eski Avestan ve Genç Avestan
  • TITUS’ta metin örnekleri ve Avesta Corpus .
  • Hoffmann, Karl. “Avesta dili” . Ansiklopedi İranika .
  • Boy, Mary. “Avestan halkı” . Ansiklopedi İranika .
  • glottothèque – Antik Hint-Avrupa Dilbilgisi çevrimiçi , Göttingen Üniversitesi tarafından üretilen eski Hint-Avrupa dillerine giriş videolarının çevrimiçi bir koleksiyonu

  Related posts:

  1. Azrbaycan dili 4cü sinif 2018
  2. Azrbaycan dili 6-cı sinif ozünü yoxlamaq
  3. Azerbaycan tarixi yukle
  4. Define adası