Azərbaycanın azsaylı xalqları

“Şahdağ milli etnik qrupu” kimi fərqləndirilən Azərbaycanın milli etnik nümayəndələri. Buduqlularla bağlı ilk rəsmi sənəd 1607-ci ildə Səfəvi hökmdarı I Şah Abbas tərəfindən verilmiş fərmandır. Buduqlular tarixən nəsillərə, böyük və ya kiçik ailə birliklərinə bölünüblər və indi də həmin nəsillərin adı ilə tanınırlar. Digər dağ əhalisi kimi, buduqlular da oturaq həyat tərzi keçirirlər.

Heykəltəraşlıq mənası

Heykəl bir bərk materiallarda üç ölçülü forma heykəltəraşlıq hərəkəti ilə yaradan təsviri sənət intizamı.

Düşünən, Auguste Rodin, 1882

Heykəltəraşlıq həm də heykəltəraş sənətkarın yaratdığı obyekti göstərən bir isimdir. Bu əsərlə heykəltəraş, sənətkarın zehnində olanları və texniki qabiliyyətini əks etdirən, məcazi və ya mücərrəd fikirlərini ifadə edə bilir.

Heykəltəraşlıq texnikaları

Qədim yunan dövründən bəri klassik heykəltəraşlığın ən sevilən üsulu, dayaqdan istifadə olunan bir blok üzərində heykəltəraşlıq etmək üçün kəskinin istifadəsidir. Heykəltəraşlıq, istədiyiniz forma vermək üçün bir blokdan parçaları çıxarmaq deməkdir.

Heykəllər yaratmaq üçün digər üsullar seçilmiş materialların işlənməsi və ya oyulması yolu ilə qəliblənmə, oyma, döküm və ya əşyaların tökülməsindən ibarətdir.

Heykəl materialları

Heykəlin yaradılması üçün sənətkara formalar yaratmaq bacarığı verdiyi müddətdə hər hansı bir materialdan istifadə edilə bilər. Məsələn, daş, ağac, gil, gil, qızıl, gümüş, bürünc, qum, buz, meyvə və daha çox kimi müxtəlif materiallardan istifadə edə bilərsiniz.

Heykəltəraşlıq növləri

Heykəllər, digərləri arasında taxta, bürünc, mərmər, qum heykəlləri kimi istifadə olunan material növünə görə qruplaşdırıla bilər. Təsnifatın başqa bir forması tarixi dövrə və ya quruluş sinifinə görədir.

Dövrə görə heykəllər

Gotik heykəltəraşlıq

Salisbury Katedrali, İngiltərə

Gotik heykəltəraşlıq birbaşa memarlıq ilə əlaqəlidir. Bu üslubun təsiri orta əsrlərin XIII ilə XIV arasında uzanır və Romanesk heykəltəraşlığının estetik dəyərlərinin pozulması ilə xarakterizə olunur.

Memarlıqda heykəllər daşdan düzəldilmiş və muxtariyyətdən zövq alan Gotik motiflərin heykəlləri olan sütunlar, həmçinin pis ruhları qovmaq üçün qarqara və ya canavarlar kimi kafedralların fasadlarını bəzəmək üçün xidmət edirdi.

Gotik heykəllər, yəqin ki, yuvarlaq topaqlar, dəfn oymaları, minbərlər və xor tövlələri kimi bir növ yeraltı dünyadakı canlıların nümayəndələrini paylaşırlar.

Romanesk heykəltəraşlığı

İspaniya, Santiago de Compostela Katedralinin Pórtico de la Gloria Həvariləri

Romanesk heykəltəraşlığı, ilahi ilhamın bir gözəlliyini nümayiş etdirərək təbiətin hisslər tərəfindən qəbul edildiyi kimi təmsil olunmasını rədd etməyə çalışır.

Romanesk quruluşu birbaşa kilsə ilə əlaqəlidir və buna görə də məbədlərin və kafedralların memarlığında görülə bilər.

Yunan heykəltəraşlığı

Qanadlı qələbə Samothrace, eramızdan əvvəl 190

Klassik heykəltəraşlıq təsviri sənətdə Qədim Yunan heykəltəraşı kimi təyin olunur. Yunan heykəltəraşlığı, M.Ö. 323-cü ildə Makedoniyalı İskəndərin ölümündən sonra Ellinizm dövrünü əhatə edir. M.Ö. 31-də Misir Kleopatrasının ölümünə qədər.

Yunanlar, xüsusən də bu sənətdə gözə çarpdılar, insan bədəninin oymağını və Mikelancelo Buonarroti kimi İntibah sənətçiləri üçün böyük ilham rolunu oynayan toxumaları mükəmməlləşdirdilər.

Heykəltəraşlıq dərsləri

Kinetik heykəltəraşlıq

K, David Cerný, 2014

Mobil quruluş və ya kinetik heykəltəraşlıq, hissələrinin əsas heykəl daxilində digər strukturlar yaradaraq hərəkət etməsi ilə xarakterizə olunur. Parçaların hərəkəti ümumiyyətlə texnologiya və bərpa olunan enerjinin istifadəsinə üstünlük verir.

Məcazi heykəltəraşlıq

Təqva, Michelangelo Buonarroti, 1499

Məcazi heykəl insan sənətinin ilk ifadəsi kimi qəbul edilir. Klassik sənətdə təbiəti təqlid edir, orta əsr sənətində dini portretləri, İntibah hərəkatını və müasir sənətdə insan duyğularını araşdırır.

Məcazi heykəllər içərisində sərbəst heykəllər olaraq da bilinən yuvarlaq formalı heykəllər yaygındır.Bunlar, fərdi heykələ hər hansı bir açıdan baxmasına imkan verməsi ilə xarakterizə olunur, çünki əlavə heykəldəki kimi heç bir divara və ya divara yapışdırılmır.

Ümumiyyətlə daş və ya daha sərt materiallarda, birbaşa daş blokda həkk olunur, məsələn, heykəltəraşlıqda görülə bilər. Təqva Miguel Ángel Buonarroti tərəfindən.

Azərbaycanın azsaylı xalqları

Coğrafi baxımdan Avropa və Asiya qitələrinin sərhəddində yerləşən müasir Azərbaycan tarixi keçmişdə müxtəlif sivilizasiyaların: əhəməni-sasani, roma-bizans, skif-xəzər, türk-oğuz mədəniyyətlərinin kəsişməsində bərqərar olmuşdur.

Əlverişli coğrafi şəraitdə yerləşməsi və zəngin təbiəti hələ qədim dövrlərdən bu ərazinin geniş yaşayış məskəninə çevrilməsinə səbəb olmuşdur.

Həm qədimlərdə, həm də müasir dövrdə Azərbaycan öz yüksək tolerantlığı ilə seçilən bir bölgə kimi tarixdə qeyd olunub. Bura Zərdüştlük dininin vətəni, Qafqazda xristianlığın ilk beşiyi, İslam dininin geniş yayıldığı məkan, müxtəlif etnosların sülh içində yaşadığı ərazi, rəngarəng mədəniyyətlərin biri-birindən bəhrələnərək çiçəkləndiyi diyardır. Tarixi mənbələr Azərbaycanın etnik tərkibinin daim genişləndiyini göstərir.

Bu gün Azərbaycan etnoqrafik rəngarəngliyi ilə seçilir. Onun ərazisində Azərbaycan türkləri ilə bərabər dağ yəhudiləri, tatlar, talışlar, kürdlər, molokanlar, ingiloylar, saxurlar, avarlar, ləzgilər, xınalıqlılar, buduqlular, qrızlar kimi etnik qruplar yaşayırlar. Qeyd olunan etnik qrupların nümayəndələri özlərini azərbaycanlı saysalar da, hər bir qrup özünəməxsus fərqli mədəniyyətin elementlərini qoruyub saxlamışdır. Bu mədəniyyət məişət həyatında, sənətkarlıqda, mətbəxdə və müxtəlif mərasimlərdə öz əksini tapmaqdadır.

Etnik qruplar
Yəhudilər
Azərbaycanda yaşayan ən qədim xalqlardan biri də yəhudilərdir.

Yəhudilər hazırda Bakı, Sumqayıt, Quba, Oğuz və Göyçay rayonunda yaşayırlar. Quba rayonunda yerləşən Qırmızı qəsəbə dünyada dağ yəhudilərinin əhalisinin sayına görə ən sıx yaşadığı ərazidir.

Yəhudilik Azərbaycanda tarixən dağ yəhudiləri ilə təmsil olunmuşdur. Moisey Kalankatlı dağ yəhudilərinin Qafqaza gəlişini e.ə. I əsrə aid edir. Tədqiqatçıların bu barədə fikirləri fərqlidir. Bir fikrə görə, ən qədim yəhudi icmalarından olan dağ yəhudiləri mənşəcə bir vaxtlar Assuriya və Babil şahları tərəfindən Fələstindən çıxarılmış və Midiyada məskunlaşdırılmış İsrail oğulları nəslindəndirlər. Onların əcdadları yəhudiliyə ilk iman gətirmiş insanlar olmuşlar. Elə Midiyada ikən onlar tatlarla qaynayıb qarışmışlar. Bunun təsiri altında dağ yəhudiləri fars dilinin qədim arami və yəhudi sözləri ilə qatışıq bir ləhcəsi olan tat dilində danışırlar. Dağ yəhudiləri Azərbaycanda 3 yerli qrupa bölünür:

• qubalılar (quboi) — Azərbaycanın Quba rayonu, əsasən Qırmızı Qəsəbə
• şirvanlılar (şirvoni) — Azərbaycanın şimal-şərqi, Şamaxı rayonunun keçmiş Müci kəndi, habelə Bakı
• oğuzlular — Oğuz şəhəri, Gəncə, İsmayıllı, Şamaxı.
Talışlar

Azərbaycan Republikasının cənub-şərqində, əsasən Lənkəran, Astara, Masallı və Lerik rayonlarında və eləcə də İranın şimalında yaşayan xalqdır. İran dil ailəsinə mənsub olan talış dilində danışırlar. Keçmiş sovet alimləri talışları yerli əhali hesab edirdilər. Belə ki, onlar talışları Azərbaycanın ən qədim yerli tayfalarından olan kadusilərin nəsli hesab edirdilər. Lakin Qərb alimləri buna şübhə ilə yanaşırlar. Onların fikrincə, talışların Azərbaycana gəlişi (XIII əsrdə) Çingiz xanın sərkərdəsi olan Talışın adı ilə bağlıdır. Talışların maddi və mənəvi mədəniyyətləri azərbaycanlılardan bir o qədər də fərqlənmir.

Kürdlər

Kürdlər hazırda Naxçıvan MR-nın Sədərək rayonunda rayon mərkəzində, Culfa rayonunun Teyvaz kəndində və Şərur ayonunun Dərəkənd kəndində yaşayırlar, həmçinin erməni işğalına qədər Laçın (Qarakeçdi, Çıraqlı və Minkənd kəndləri), Kəlbəcər (Ağcakənd, Zar kəndlərində tam şəkildə digər kəndlərdə isə qarışıq şəkildə), Qubadlı (Zilanlı kəndi) rayonlarında da kürdlər yaşayırdılar. Kürdlər İran dil ailəsinə məxsus kürd dilində danışırlar.

Tatlar

Azərbaycanın əsasən Quba, Xızı və Xaçmaz rayonlarında və bəzi Bakı kəndlərində yaşayan azsaylı xalqdır. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, Xəzər dənizinin qərb sahili boyunca Abşerondan Dərbəndədək məskunlaşmış tatlar buraya köçürülmüş qədim iranlıların qalıqlarıdır və onlar, heç şübhəsiz, Şirvan ərazisinin ən qədim etnik təbəqələrindəndir.

Avarlar

Avarlar Azərbaycan Respublikasının əsasən Zaqatala və Balakən rayonlarında yaşayan etnik azlıqlardan biridir . Şimali Qafqaz dil ailəsinə məxsus olan avar dilində danışırlar.

Azərbaycanlılarla sıx qaynayıb-qarışmışlar. Hazırda kompakt şəkildə Balakən rayonunun Qabaqçöl qəsəbəsində, Car, Zilban, Mazıx, Beretbinə, Cincartala, Katex, Meşəşambul, Mahamalar, Göyəmtala kəndlərində azərbaycanlılarla birlikdə, sıx qohumluq münasibətləri şəraitində yaşayırlar. İslam dininə etiqad edirlər.

Şahdağ xalqları və ya Şahdağ milli etnik qrupu

Azərbaycanlıların tərkib hissəsidir . Şahdağ milli etnik qrupuna daxil olan etnoslar Quba rayonunun Xınalıq , Qrız, Buduq və Rutul kəndlərinin adlarına müvafiq olaraq buduqlular xınalıqlılar, qrızlılar, rutullar və s. adlanır. Say etibarı ilə az olsalar da, bu kəndlərin hərəsinin əhalisi ayrı-ayrılıqda bir etnik qrupdur.

• Xınalıqlılar

Xınalıqlılar Azərbaycanın aborigen azsaylı xalqları içərisində özünəməxsus etnoqrafik xüsusiyyətləri ilə seçilir. Bu etnos Qafqaz dil ailəsinə daxil olub, Şahdağ ətrafında yerləşmələrinə görə tarixi-etnoqrafik ədəbiyyatda “Şahdağ xalqları” adlandırılır. Xınalıqlılar Azərbaycanın ən qədim sakinlərindən sayılır. Bu etnos dünyada yeganə dilə və yaşayış məskəninə mənsubdur. Yəni dünyanın etnik xəritəsində ancaq bir Xınalıq kəndi və yeganə xınalıq dili mövcuddur ki, bu da Azərbaycanın Quba rayonuna məxsusdur.

• Qrızlılar

Azərbaycanın Şimal zonasında Quba və Xaçmaz rayonlarının bəzi kəndlərində yaşayan kiçik etnik qrupdur. Nax-Dağıstan dil ailəsinin ləzgi dil qrupuna aid qrız dilində danışırlar.

• Rutullar

Azərbaycanda və Rusiyada etnik qrup. İslam dininə etiqad edirlər. İslam dini rutullar arasında 7-ci əsrdən etibarən, ərəblərin Qafqaza gəlişi ilə yayılmağa başlamışdır. Əsas dilləri rutul dilidir. Bununla bərabər rutullar yaşadıqları ölkələrin də dillərini çox yaxşı səviyyədə bilirlər (müvafiq olaraq azərbaycan və rus dillərini).

• Buduqlular

“Şahdağ milli etnik qrupu” kimi fərqləndirilən Azərbaycanın milli etnik nümayəndələri. Buduqlularla bağlı ilk rəsmi sənəd 1607-ci ildə Səfəvi hökmdarı I Şah Abbas tərəfindən verilmiş fərmandır. Buduqlular tarixən nəsillərə, böyük və ya kiçik ailə birliklərinə bölünüblər və indi də həmin nəsillərin adı ilə tanınırlar. Digər dağ əhalisi kimi, buduqlular da oturaq həyat tərzi keçirirlər.

Ləzgilər

Qafqaz xalqlardan biri, Dağıstan və Azərbaycanda yaşayırlar. Azərbaycanda əsasən Qusar, Quba, Xaçmaz rayonları ərazisində kompakt halda, eləcə də Bakı, Gəncə, Sumqayıt və Mingəçevir şəhərlərində, Qəbələ, İsmayıllı, Oğuz, Göyçay rayonlarında yaşayırlar. Ləzgilər Azərbaycan əhalisinin 2,2%-ni təşkil edir.

Molokanlar

Hal-hazırda Azərbaycanda molokanlar, əsasən Bakı, Sumqayıt, Şamaxı, İsmayıllı, Gədəbəy və Qubada yaşayırlar.

İlk molokan icmaları Azərbaycanda XVIII əsrin ortalarında meydana gəlmişdir. Onları bura Rusiyadan, pravoslav kilsəsinin əleyhinə çıxdıqlarına görə sürgün etmişdilər.

Azərbaycanda məşhur olan İsmayıllı rayonunun İvanovka kəndində vaxtilə Rusiyadan bu diyara köçüb gəlmiş molokanların nəslinin davamçıları yaşayır.

İngiloylar

Əsasən Azərbaycanın Qax və Zaqatala rayonları ərazisində yaşayırlar. I Şah Abbasın dövründə müsəlmanlığı qəbul etmişlər. Bu qrupun nümayəndələrindən əsasən müsəlmanlar və çox az hissəsi xristianlar gürcü dilinin cənub dialektində danışırlar. Böyük Qafqaz dağlarının dağətəyi bölgəsində yaşayan ingiloyların əsas məşğuliyyət sferası tütünçülük, taxılçılıq, üzümçülük, qərzəkli meyvəçilik və heyvandarlıqdır.

Qaraçılar

Köçəri xalqlardan biri. Hind-Avropa mənşəlidirlər. Qaraçılara bütün Avrasiya materikində rast gəlinir.

Azərbaycanda qaraçılar Balakən ərazisinə I Şah Abbasın köçürmə siyasəti dövründə yerli tayfaların qiyamlarının qarşısını almaq məqsədilə köçürülüblər. Əsasən Şambulbinə, Gülüzənbinə, Məlikzadə kəndlərində yaşayırlar. Balakəndəki qaraçılar farsdillidir. Bundan başqa, qaraçılar Şamaxı, Yevlax rayonlarında və Borçalıda yaşayırlar.

Qaraçılar tarixən köçəri həyat tərzi sürmüşlər. Ənənəvi olaraq atçılıqla və maldarlıqla yanaşı, həm də öz dədə-baba sənətləri olan nalbəndlik, xırda məişət avadanlıqları, kənd təsərrüfatı (torpaqda işləmək üçün) alətləri istehsalı ilə məşğul olmuşlar .

Assiriyalılar

Azərbaycanda yaşayan etnik qruplardan biridir. Qədim kökləri İran və Türkiyə ərazisində məskunlaşmış assuriyalılarla bağlıdır. Hal-hazırda Azərbaycanın Zaqatala zonasında kiçik bir etnik qrup kimi məskunlaşmışlar

Udilər

Azərbaycanın köklü, aborigen azsaylı xalqlarından biridir. Bu etnos qədim Qafqaz Albaniyasının Uti əyalətində, XIX əsrdə isə Nuxa (indiki Şəki rayonu) bölgəsinin bir neçə yaşayış məskənində məskunlaşmışdır. Müasir dövrdə başlıca olaraq Qəbələ rayonunun Nic kəndində və qismən də Oğuz rayon mərkəzində yaşayırlar. Dünyanın etnik xəritəsində udi adlı etnos bu gün əsasən Azərbaycan ərazisində mövcuddur. Udilər Qavqazın qədim sakinlərindəndir, dilləri Qafqaz dilləri ailəsinin ləzgi yarımqrupuna məxsus olub, çoxlu qədim ünsürləri özündə qoruyub saxlaya bilmişdir. alınmışdır. Tarixən Günəşə, Aya sitayiş edən udilər IV əsrin əvvəllərində xristianlığı qəbul etmiş və bu günə kimi dinini saxlamışlar.

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MƏDƏNİYYƏT NAZİRLİYİ AZƏRBAYCAN DÖVLƏT RƏSM QALEREYASI

Heykəltəraşlıq – təsviri sənətin növlərindən biridir. Heykəltəraşlıqda insan və ya hər hansı təsvir obyekt həcmli formada yaradılır.

Heykəltəraşlıq əsasən 2 növə ayrılır:

• həcmli və ya dairəvi
• relyef (barelyef,qorelyef)

Heykəlin daha yaxşı alınması üçün əsas plan, işıq müstəvisi, kütlə və həcm böyük rol oynayır.

Heykəllərin hazırlanmasında müxtəlif materiallardan istifadə olunur: daş (mərmər, əhəngdaşı, qumdaşı, qranit və s.), taxta, sümük, metal (bürünc, dəmir, tunc və s.), gil, yanmış gil, keramika (terrakota, mayolika, saxsı, çini və s.) gips və digərləri. Ənənəvi materiallarla yanaşı müasir heykəltəraşlıqda tamamilə fərqli materiallardan- şüşədən, buzdan, qardan, kağızdan istifadə olunur.

Heykəltəraşlıq sənətinin ən qədim dövrlərdən bəri üç sahəsi məlumdur: monumental, dekorativ və dəzgah heykəltəraşlığı.

Monumental heykəltəraşlıq əsərləri əksər hallarda açıq havada, böyük şəhərlərin meydanlarında, bağlarda və bəzən isə ictimai binaların daxilində qoyulur. İri şəhərlərin meydanlarında mühüm tarixi hadisələrin, siyasi xadimlərin, sərkərdələrin, mütəfəkkirlərin, yazıçıların, xalqın rəğbətini və hörmətini qazanmış şəxsiyyətlərin şərəfinə möhtəşəm heykəltəraşlıq abidələri yüksəlir.

Sərgilərdə nümayiş etdirilən 3 ölçülü heykəllər dəzgah heykəltəraşlığı nümunələri sayılır.

Heykəltəraşlığın ən ibtidai forması – daşdan hazırlanan fiqurlardır. Orta əsrlərə aid edilən, Şamaxı və Ağdam şəhərləri ətrafında tapılmış daş insan fiqurları heykəltəraşlığımızın daha təkmilləşmiş nümunəsi hesab edilir. Bayıl qəsrindəki daşoyma nümunələri (XIII əsr), məzarlar üzərinə qoyulan at və qoç fiqurlarını (XV-XIX əsrlər) da bu qəbildən saymaq olar. . Heykəltəraşlıq sənətinin ən məşhur nümunələri arasında XIII əsrdə Bakı limanında tikilmiş Şirvanşahlar sarayını, “Bayıl qəsri”, yaxud “Səbayıl” adlanan memarlıq abidəsini göstərmək olar.

Azərbaycanın professional heykəltəraşlığı XX əsrin əvvəlində formalaşaraq inkişaf etmişdir.Daha dəqiq, milli heykəltəraşlığımızın əsas inkişafı 1930-1940-cı illərə təsadüf edir. Cəlal Qaryağdı, Fuad Əbdürrəhmanov, Pyotr Sabsay, Mirəli Mirqasımov, Tokay Məmmədov, Ömər Eldarovun adı ilən bağlı olmuşdur.

Fuad Əbdürrəhmanov hələ otuzuncu illərdə yaratdığı obrazlarda monumental formalara üstünlük verirdi. Firdovsinin Şahnamə poemasındakısurətlərdən biri “Ox atan gənc” fiquru buna gözəl nümunə ola bilər. Fuad Əbdürrəhmanovun “Nizami” abidəsi xüsusilə diqqət çəkəndir.

Cəlal Qaryağdının yaradıcılığında “Xosrov və Şirin” poemasının motivləri əsasında “Fərhad dağı yarır” qorelyefini xüsusi qeyd etmək lazımdır.

Azərbaycan monumental heykəltəraşlığının sonrakı inkişafı 1950-1960-cı illərə təsadüf edir. Bu dövr heykəltəraşlar arasında Tokay Məmmədov, Ömər Eldarov, Mirələsgər Mirqsımovla yanaşı Elmira Hüseynova, E.Şamilov və başqalarının adını qeyd etmək olar.

T.Məmmədovun Ö.Eldarovla birlikdə 1963-cü ildə işlədiyi Məhəmməd Füzulinin abidəsi Azərbaycan heykəltəraşlığının böyük nailiyyəti sayılır. Bu illərdə yaradılmış maraqlı monumentl heykəltəraşlıq sənətinin nümunələri sırasına İbrahim Zeynalovun “Şah İsmayıl Xətai”, Akif Əsgərovun “Akademik Y.Məmmədəliyev” abidələrini aid etmək olar.

Azərbaycan heykəltəraşları monumental janrla yanaşı portret janrı sahəsində də yüksək nailiyyətlər əldə etmişlər. Ömər Eldarovun, Tokay Məmmədovun, Mirələsgər Mirqasımovun, Fazil Nəcəfovun, Akif Əsgərovun bu sahədə adını qeyd etmək olar. Ömər Eldarovun ağacdan yonulmuş “Səttar Bəhlulzadə”, “Şairə Natəvan”, Tokay Məmmədovun “Nizami Gəncəvi”, “Səməd Vurğun” portretləri nümunə göstərmək olar.

Azərbaycan heykəltəraşları 1970-1990-cı illərdə müxtəlif materiallardan düzəldilmiş kiçik plastika sahəsində xeyli nailiyyətlər əldə etmişlər. Bu janrda yaradılmış əsərlər üzərində Akif Əsgərov , Natiq Əliyev, Namiq Dadaşov, Xanlar Əhmədov çox fəal yaradıcılıq işləri aparmışlar.

Müasir dövr Azərbaycan heykəltəraşlığı XX əsr heykəltəraşlıq ənənələrindən bəhrələnərək yeni formalar axtarışındadır.

Похожие статьи

• Azerbaycan xalqinin tesekkulu

  Azerbaycan xalqinin tesekkulu Formalaşmaqda olan Azərbaycan millətinin aparıcı qüvvəsinin əsasını Bakıda və Şimali Azərbaycanın digər şəhərlərində olan…

• Azerbaycan tarixi 1ci cild

  Azerbaycan tarixi 1ci cild Azerbaycan sivilizasiyanin en qedim merkezlerinden biri olmaqla zengin ve qedim tarixe malikdir. Min iller erzinde onun…

• Azerbaycan iqtisadiyyati fenni

  Sabah” MƏRKƏZİ “AZƏrbaycan iQTİsadiyyati” FƏNNİ Müstəqillik dövründən bu günə kimi ölkədə mövcud iqtisadi inkişafı iki əsas mərhələyə ayırmaq olar….

• Azerbaycan nitq medeniyyetinin tarixi

  Nitq mədəniyyəti/Natiqlik sənətinin yaranma tarixi Bu gün bizim gənclərin şəxsiyyət kimi, gələcəyin lideri kimi formalaşmasında nitq mədəniyyətinə…

• Azerbaycan tarixi 7 cildde

  Azerbaycan tarixi 7 cildde Azərbaycan iki böyük dövlət arasında qanlı müharibələr meydanına çevrildi. Azerbaycan tarixi 7 cildde Şimaldan – Baş Qafqaz…