Радио Азербайджана

Üçüncü otaqda döşəməsinə türkmən xalıları salınmış, divarları tünd yaşıl məxmərlə örtülmüş studiya yerləşirdi. Otağın yuxarı tərəfində mizin üstündə kub şəklində bir mikrofon var idi. Studiyanın ortasında “Steinway” royalı qoyulmuş, divarlar boyu stullar düzülmüşdü.

Azərbaycan Dövlət Radiosu

Azərbaycan Dövlət Radiosu — Azərbaycanda radiosist.

Azərbaycan Dövlət Radiosu 6 noyabr 1926-cı ildə yaradılmışdır. Həmin gün ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan ilk dəfə “Danışır Bakı!” ifadəsi ətrafa yayılmışdır. Radioya təkcə Bakıda deyil, ətraf yaşayış məntəqələrində də qulaq asa bilirdilər. Bu hadisə Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi. Hal-hazırda Azərbaycan Dövlət Teleradio Şirkətinin tərkibinə daxil olan Azərbaycan Dövlət Radiosunun 3 proqramı və 1 səsyazma evi mövcuddur. Azərbaycan Dövlət Radiosu (indiki adıyla Radio Respublika) 105 FM dalğasında yayımlanır. Azərbaycan Dövlət Radiosunda aşağıdakı redaksiyalar fəaliyyət göstərir:

• İctimai-siyasi proqramlar
• Ədəbiyyat və incəsənət
• Baş proqramlar direksiyası
• Musiqi verilişləri
• Təhsil və elmi-kütləvi proqramlar
• Beynəlxalq Azərbaycan radiosu
• Xalq yaradıcılığı
• Gənclik və idman
• Uşaq verilişləri
• Xəbərlər
• Rejissorlar qrupu
• Direktorlar şöbəsi
• Rus dilində

Mündəricat

• 1 Azərbaycan Radiosunun yaranması tarixi
• 2 Radionun statusu
• 3 Radiosiqnal.RV–47-dən beynəlxalq yayımadək
• 4 İlk cığırdaşlar
• 5 İlk azərbaycanlı diktorlarımız
• 6 Müslim Maqomayev mərhələsi
• 7 Radio və Məmməd Səid Ordubadi
• 8 “Radioteatr”
• 9 30-cu illər…
• 10 Müharibə dövrü
• 11 Dünyaya yayım
• 12 Müharibədən sonrakı dövr (1945-1970)
• 13 “Qızıl fond”
• 14 “Araz”
• 15 1988-ci ildə başlanan təlatüm
• 16 Müstəqillik dövrü
• 17 Mənbə
• 18 Xarici keçidlər
• 19 İstinadlar

Azərbaycan Radiosunun yaranması tarixi

Azərbaycan radiosu 1926-cı il noyabrın 6-da yaradılıb. Həmin gün ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan ilk dəfə “Danışır Bakı!” ifadəsi ətrafa yayıldı. Radioya təkcə Bakıda deyil, ətraf yaşayış məntəqələrində də maneəsiz qulaq asa bilirdilər. O zaman həmin hadisə Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi [1] .

Ilk dövrdə Bakı studiyası indiki Istiqlaliyyət küçəsi, 10 ünvanında yerləşən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının əsas binasının (keçmiş Ismailliyyə) üçüncü mərtəbəsində cəmi 3 otaqda fəaliyyət göstərirdi.

Şəhər yayım şəbəkəsinin mərkəzi məntəqəsi sayılan birinci otaqda bütün divar boyu böyük lampalarla təchiz olunmuş aparatlar qoyulmuşdu. Ikinci otaq studiyaya giriş idi. Efirə çıxmaq üçün dəvət olunanlar burada öz növbəsini gözləyirdilər. Ondan sol tərəfdə kiçik bir kabinə var idi. Bu kabinədən studiyanın içərisini görmək və nəzarət etmək üçün balaca bir pəncərə açılmışdı. Pəncərənin qarşısında adi çemodanın içində qurulan aparat bir tərəfdən studiyanın mikrofonunu, digər tərəfdən isə nəqledici xətti birləşdirirdi.

Üçüncü otaqda döşəməsinə türkmən xalıları salınmış, divarları tünd yaşıl məxmərlə örtülmüş studiya yerləşirdi. Otağın yuxarı tərəfində mizin üstündə kub şəklində bir mikrofon var idi. Studiyanın ortasında “Steinway” royalı qoyulmuş, divarlar boyu stullar düzülmüşdü.

Studiyanın giriş otağından soldakı kiçik otaqda müdir, hesabdar və yazı makinasında işləyən katibə otururdular. Həmin yerdəki B-4 tipli radioqəbuledici aparatın vasitəsilə müdir radio verilişlərinin texniki keyfiyyətini yoxlayırdı.

Radionun statusu

• 1925-ci il aprelin 22-də Azərbaycan Xalq Komissarları Soveti Bakıda əhatə dairəsi 600 kilometr olan geniş yayımlı radio verilişləri stansiyası tikməyi qərara aldı.
• 1928-ci il mayın 13-də Azərbaycan Xalq Komissarları Soveti radionun Əsasnaməsini təsdiq etdi.
• 1932-ci ilin aprelində Radio yayımı orqanı Mərkəzi İcraiyyə Komitəsindən alınaraq Xalq Komissarları Sovetinin tabeliyinə verildi.
• 1932-ci il iyulun 5-də Azərbaycan MIK Radio Yayımı üzrə Mərkəzi Komitənin yaradılması barədə qərar qəbul etdi.
• 1933-cü il mayın 5-də Azərbaycan Xalq Komissarları Soveti yanında Radiolaşdırma və Radio Verilişləri Komitəsi yaradıldı.
• 1939-cu ilin avqustunda Radiolaşdırma və Radio Verilişləri Komitəsi Radioinformasiya Komitəsinə çevrildi.
• 1953-cü ildə Radioinformasiya Komitəsi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyinə verilir və Mədəniyyət Nazirliyinin Radioinformasiya İdarəsi adlandırıldı.
• 1957-ci ildə Radioinformasiya Idarəsi və Bakı Televiziya Studiyası birləşdirilərək Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Radio və Televiziya Verilişləri Komitəsi yaradıldı.
• 1970-ci ildə Dövlət Radio və Televiziya Verilişləri Komitəsi təsis edildi.
• 1991-ci ildə Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsi şirkətə çevrildi.
• 2005-ci ildə Azərbaycan prezidenti Ilham Əliyevin sərəncamı ilə Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Şirkətinin bazasında “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti yaradıldı.

Radiosiqnal.RV–47-dən beynəlxalq yayımadək

Proqramlar zəif sayılan RV-47 stansiyası vasitəsi ilə yayımlanırdı. Studiyadan kənar 1 saatlıq veriliş yaymaq üçün 3 gün hazırlıq görülürdü.

1929-cu ildə radiostansiya Bakı Baş Poçt-Teleqraf binasına köçdüyü üçün radio əməkdaşlarının iş şəraiti yaxşılaşır, efirdə patefondan istifadə edilməyə başlanılır, mikrofonlar, gücləndirici aparatlar təkmilləşdirilir. Həmin ilin sonuna yaxın RV-8 stansiyası istifadəyə verilir. Bundan sonra efirə gedən verilişlərin və proqramların forma və məzmununda dəyişikliklər baş verir.

1920–25-ci illərdə yalnız Bakıda və təkcə 1 ədəd 10 kilovat gücündə qığılcımlı stansiya işləyirdisə, radionun fəaliyyətə başlamasından bir il sonra respublikada artıq 110 stasionar və 36 səyyar radio qurğusu fəaliyyət göstərirdi. 1930-cu ildə ölkədə cəmi 269 radio yayım məntəqəsi olduğu halda, 1932-ci ilin sonunda onların sayı 20409-a çatmışdı. Həmin dövrdə radio artıq mənzillərə, fəhlə klublarına ayaq açaraq mədəniyyətin inkişafında özünəməxsus rol oynamağa başladı.

1933-cü ildə Azərbaycan radiosunun gündəlik verilişlərinin həcmi 8,5 saata çatdı. Bu dövrdə texniki vasitələrin inkişafı Azərbaycanın ucqar kənd və rayonlarının sakinlərinə də radioya qulaq asmaq imkanı yaratdı.

1936-cı ildə Bakıda 35 kilovat gücündə yeni radio stansiyasının işə salınması ilə Azərbaycan radiosunun verilişləri Qafqazda, Özbəkistanda, Türkmənistanda, hətta Qara dənizin şərq sahillərində eşidildi.

1940-cı ilin sonunda ölkə ərazisində radio nöqtələrinin sayı 51 minə çatdı. 32 rayonda yerli radio verilişləri redaksiyaları fəaliyyətə başladı.

1960-cı ilin noyabrında Bakı–Ağstafa radiorele xətti istifadəyə verildi.

1961-ci ildə Gəncə, Göyçay və Şuşada ötürücü stansiyalar işə düşdü.

İlk cığırdaşlar

Əvvəlcə Bakı studiyası öz verilişlərini bir saat ərzində yayırdı. Bir aydan sonra bu verilişlərin həcmi 3 saata çatmışdı. Verilişlər və konsertlər Azərbaycan, rus və erməni dillərində yayımlanırdı. Gündəlik proqramı radionun ilk müdiri olan Verle özü tərtib edirdi.

Studiyadan əsasən partiya qəzetlərinin baş məqalələri oxunur, partiya konfransları, qurultaylar, konsert proqramları, xanəndələrin çıxışları, elanlar səslənir, ədəbiyyatımızda, incəsənətimizdə baş verən mühüm hadisələr radio verilişlərində öz əksini tapırdı. Radionun yaratdığı publisistik və ədəbi dram verilişləri Azərbaycan dilinin qorunmasında, onun inkişaf etdirilməsində böyük rol oynadı. Həftədə bir dəfə axşam saat 9-da tanınmış şairlər mikrofon qarşısında çıxış edirdilər. Efirdə “Satira atəşiylə”, “Ədəbiyyatın vəzifələri”, “Yeni həyat uğrunda”, “Radio saatı” kimi verilişlər səsləndirilirdi.

Binanın Sabir bağına baxan tərəfində, ikinci mərtəbə səviyyəsində quraşdırılmış iri reproduktor vasitəsilə radionun səsi ətraf küçələrə də yayılırdı. Sabir bağında həmişə böyük qələbəlik olurdu, skamyalarda yer tapa bilməyənlər verilən konsertlərə ayaq üstə qulaq asardılar.

1928-ci ildə Bakıya qonaq gələn Maksim Qorki ilə təşkil olunan görüş Azərbaycan Elmlər Akademiyasının böyük salonundan radio ilə yayımlanır. Azərbaycan sakinləri görüşdə çıxış edən yazıçının səsini radiodan dinləyirlər.

Ilk verilişlərin hazırlanmasında Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin görkəmli xadimləri fəal iştirak edirdilər. Bədii və musiqili verilişlərin müəllifləri Üzeyir Hacıbəyov, Müslüm Maqomayev, Məmməd Səid Ordubadi, Cəfər Cabbarlı, Səməd Vurğun, Hüseynqulu Sarabski, Bülbül, Mustafa Mərdanov və başqaları idi.

1927-ci ilin fevral-mart aylarında radioya yeni kadrların cəlb olunması prosesi başlanır. Həmin ilin ortalarında Zülfüqar Hacıbəyov radionun Şərq musiqisi, Presman isə Qərb musiqisi üzrə rəhbərləri təyin olunurlar. Diktor və aktyor qrupları yaradılır.

İlk azərbaycanlı diktorlarımız

Radionun ilk azərbaycanlı kişi diktoru Azərbaycan Politexnik Institutunun tələbəsi İsmayıl Əlibəyov, ilk azərbaycanlı qadın diktoru isə Azərbaycan Dövlət Darülfünunun hüquq-iqtisad fakültəsinin tələbəsi Raya Imanzadə olurlar.

1927-ci ilin payızında İsmayıl Əlibəyov baş diktor vəzifəsinə təyin edilir. Raya Imanzadə ilə Azərbaycan Dövlət Gənclər Teatrının əməkdaşı Ənvər Həsənov 1928-ci ildə radioda diktor kimi fəaliyyətə başlayırlar. Bu dövrdə məşhur şair Hüseyn Natiq (o, II Dünya müharibəsində həlak olmuşdur), Səməd Səmədov (sonralar Buzovna qəsəbəsində birləşmiş xəstəxanada həkim kimi fəaliyyət göstərdi), hərbçi Əsgər Mövsümzadə, əməkdar artist Leyla Terequlova, filoloq Soltan Nəcəfov, şairə Mirvarid Dilbazi, Hüseyn Qafarlı, Rafiq Ağayev də diktor vəzifəsində çalışırlar.

Azərbaycan radiosunun inkişaf etdiyi sonrakı mərhələdə isə Fatma Cabbarova, Züleyxa Hacıyeva, Gültəkin Cabbarlı, Aydın Qaradağlı, Nizami Məmmədov, Sabutay Quliyev, Ramiz Mustafayev kimi ustad diktorlar yetişdilər.

Müslim Maqomayev mərhələsi

1929-cu ilin oktyabrında məşhur bəstəkar Müslüm Maqomayev Bakı radiosunun musiqi rəhbəri təyin olunur. Həmin dövrdə Azərbaycan radiosunun verilişləri Müslüm Maqomayevin bəstələdiyi “RV-8” radio marşı ilə açılırdı. Bu məşhur əsər 1929-cu ilin sonunda işə salınmış RV radiostansiyasına həsr edilmişdi. Marş ilk dəfə elə həmin studiyada ifa olunmuşdu.

1932-ci ildə Müslim Maqomayev Üzeyir Hacıbəyovla birlikdə Radio Komitəsində ilk notlu Şərq alətləri orkestrinin yaradılmasına nail oldu. Bu orkestrin yaradılması radionun musiqi proqramlarının inkişafına böyük təsir göstərdi. Bir neçə il sonra məhz həmin orkestrin vasitəsilə Niyazi, Fikrət Əmirov, Səid Rüstəmov, Əşrəf Abbasov, Ağabacı Rzayeva, Cahangir Cahangirov, Süleyman Ələsgərov, Nəriman Əzimov kimi bəstəkarlar və çoxsaylı musiqiçilər radiodan böyük yaradıcı həyata qədəm qoydular.

Radioda o zamanın məşhur incəsənət xadimləri Cabbar Qaryağdıoğlu, Ələsgər Abdullayev, Keçəçi oğlu Məhəmməd, Seyid Şuşinski, Hüseynağa Hacıbababəyov, Hüseynqulu Sarabski, Bülbül, Qurban Pirimov, Niyazi, Səltənət Qacar, Zülfü Adıgözəlov, Zülfüqar Sarıyev, Əlövsət Sadıqov, Yavər Kələntərli, Cahan Talışinskaya, Cəvahir Firudinbəyli, Əhməd Bakıxanov, Bəhram Mansurov, Teyyub Dəmirov, Əhəd Əliyev, Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının orkestri çıxış edirdi.

1933-cü il martın 8-i axşam saat 8-də Müslüm Maqomayevin təşəbbüsü ilə radioda “Çahargah gecəsi” adlı muğam konserti təşkil olunur. Konsertdə xanəndələr Cabbar Qaryağdıoğlu, Məşədi Bilal, artistlər Hüseynqulu Sarabski, Zülfü Adıgözəlov, Yavər Kələntərli, Zülfüqar Sarıyev, tarzənlər Qurban Pirimov, Əhməd Bakıxanov, Bəhram Mansurov, Xosrov Məlikov, kamançaçılar Qılman Salahov, Hafiz Mirzəliyev və başqaları iştirak edirlər. Iki saata qədər davam edən konsertdə “Çahargah”ın “Bəstənigar”, “Hisar”, “Müxalif”, “Mənsuriyyə”, “Hüzzal” şöbələri və onlara uyğun təsniflər ifa edilir.

Hüseynqulu Sarabski, Hüseynağa Hacıbababəyov, Yavər və Münəvvər Kələntərlilər, Zülfüqar Sarıyev, Əlövsət Sadıqov və Bikə Səmədzadəni radioda işə məhz Müslüm Maqomayev götürür. O, radioda ən yaxşı musiqi əsərlərinin səsləndirilməsinə çalışır. Radioda verilən 400 musiqi əsəri araşdırılır və onlardan 100-ü saxlanılır. Maqomayev müxtəlif bəstəkarlara yeni mahnılar və əsərlər yazmağı sifariş etməyi də unutmur.

Radio və Məmməd Səid Ordubadi

Ədəbi verilişlər redaksiyasına rəhbərlik edən M.S.Ordubadi radio üçün şer, hekayə, felyetonlarla yanaşı tamaşalar da yazırdı. Hamının böyük məhəbbətlə “Mirzə” deyə müraciət etdiyi istedadlı ədib aktyorların və diktorların ifa edəcəkləri rolları qabaqcadan müəyyən edirdi. Ordubadinin təşəbbüsü ilə 1931-ci ilin iyun ayında radionun diktorlarından ibarət dram dəstəsi yaradılır. Soltan Nəcəfov, Leyla Terequlova, Məryəm Xudaverdiyeva, Həyat Musayeva, Yelena Orbeliani və Nina Petrova bu dəstənin fəal üzvü olurlar. Dəstəyə Leyla Terequlova rejissorluq edirdi. Dəstə üzvləri kiçik həcmli radio kompozisiyaları, səhnəciklər hazırlayır, bədii qiraətlə məşğul olurdular.

Səhnəciklərə musiqini Müslüm Maqomayev bəstələyirdi. Məmməd Səid Ordubadinin “Aprel gəlini”, “Istiqraz”, “Çobanlar”, “6 nömrəli otaq”, Soltan Nəcəfovun “Təchizat parazitləri”, “Rot-front”, “Orucunuz qəbul!” və “Din tacirləri” kimi səhnəciklərinə efir həyatı verilir.

Ordubadi radioya Cəfər Cabbarlı, Hüseyn Cavid, Mikayıl Müşfiq, Seyid Hüseyn, Səməd Vurğun, Süleyman Rüstəm, Məmməd Rahim, Mehdi Hüseyn, Sabit Rəhman, Mircəlal Paşayev kimi nasir və şairləri cəlb etməklə efirdə yeni əsərlərin tez-tez səslənilməsinə nail olurdu. Artıq 20-ci illərin sonlarında bütün radio məhsulunun üçdə biri bədii verilişlərdən ibarət idi.

Radionun fəaliyyət dövründə M.Ə.Sabir, Ü.Hacıbəyov, C.Məmmədquluzadə, Y.V.Çəmənzəminli, M.Müşfiq, H.Cavid, S.Hüseyn Ə.Cavad, M.C.Paşayev, S.Vurğun, M.Hüseyn, R.Rza, S.Rəhman, I.Əfəndiyev, B.Vahabzadə, I.Şıxlı, S.Dağlı, S.Qədirzadə, I.Hüseynov, Anar, Elçin, H.Seyidbəyli, I.Qasımov, I.Məlikzadə və digər görkəmli nasir və şairlərimizin sənət əsərlərinin radiodan səsləndirilməsi ədəbi dilin inkişaf etməsinə, yad təsirlərdən qorunmasına xidmət edib.

“Radioteatr”

1931-ci ildə Azərbaycan radiosunda Mustafa Mərdanovun rejissorluq etdiyi “Radioteatr” yaradıldı. Azərbaycan teatr sənətinin radioya uyğunlaşdırılması prosesi aktyorların fəaliyyət imkanlarının genişlənməsinə səbəb oldu. Istedadlı səhnə ustalarından Abbas Mirzə Şərifzadənin, Mirzağa Əliyevin, Kazım Ziyanın, Ülvi Rəcəbin, Mərziyə Davudovanın, Fatma Qədrinin, Sidqi Ruhullanın, Mustafa Mərdanovun çıxışları dinləyiciləri valeh edirdi.

1931-ci ilini dekabrında H.Cavidin “Şeyx Sənan” pyesi ilk dəfə radioda səsləndirildi. Daha sonra A.S.Puşkinin “Boris Qodunov”, C.Məmmədquluzadənin “Ölülər”, C.Cabbarlının “Aydın”, 1905-ci ildə”, “Yaşar”, “Sevil”, V.Şekspirin “Hamlet”, M.F.Axundovun “Hacı Qara”, Ə.Haqverdiyevin “Dağılan tifaq” pyesləri dinləyicilərə təqdim edildi. Ilk radio tamaşaları birbaşa efirə çıxarılırdı. 1953-cü ildə istehsalat işində maqnit lentinin tətbiqi Radio teatrının inkişafında yeni mərhələ açdı. Bu dövrdə S.Vurğunun “Xanlar”, I.Əfəndiyevin “Bahar suları”, Ə.Məmmədxanlının “Şərqin səhəri”, I.Qasımovun “Xəzər üzərində şəfəq” pyesləri montaj edilərək efirdə səsləndirildi. Daha sonra C.Cabbarlının “Almaz” və “1905-ci ildə”, N.Nərimanovun “Bahadır və Sona”, S.Rəhimovun “Mehman”, M.Ordubadinin “Qılınc və qələm”, N.Qoqolun “Müfəttiş”, A.Qriboyedovun “Ağıldan bəla”, A.Puşkinin “Yevgeni Onegin”, I.Şillerin “Vilhelm Tell”, C.Bayronun “Abidos gəlini” kimi əsərləri Azərbaycan radiosunun repertuarını zənginləşdirdi. Ü.Hacıbəyovun “Arşın mal alan”, “O olmasın, bu olsun” musiqili komediyalarının, N.Hikmətin “Kəllə” əsərinin tamaşaya qoyulması da cəmiyyətdə müsbət əks-səda doğurdu. 1958-ci ildə isə Mehdi Məmmədov bu tamaşanı radionun tələblərinə uyğunlaşdırdı. Radio tamaşaları yaradan bir sıra rejissor yetişdi: Əliheydər Ələkbərov, Tofiq Kazımov, Tofiq Ismayılov, Həsən Əbluc, Azərpaşa Nemətov, Rövşən Abdullayev, Nazim Yüzbaşov və başqaları.

30-cu illər…

1932-ci ildə radioda qəzet məqalələrinin oxunması ləğv edilir və bunun əvəzində efirə “Son xəbərlər” proqramı çıxır. Həmin ilin oktyabrında Informasiya redaksiyası da yaradılır. 1935-ci ildə struktur dəyişikliklərindən sonra radioda “Ədəbi dram”, “Kolxozçu radiosu”, “Qızıl əsgər” və “Gənclər” redaksiyaları fəaliyyət göstərirdi. 1936-cı il martın 23-dən aprelin 6-dək SSRI-də ilk dəfə Ümumittifaq radio festivalı keçirildi. Ittifaq miqyasında ən böyük radio tədbiri olan bu festivalda 28 dildə musiqi proqramları səsləndirildi. Bakı radiosu hər gün təxminən 3 saat Moskvaya qoşularaq bu mədəniyyət tədbirini yayırdı. Azərbaycan radiosunun festival üçün hazırladığı proqram əsasən Ü.Hacıbəyov və M.Maqomayevin əsərlərindən ibarət idi. Bundan başqa, “Azad olunmuş türk qadınları sarayı” qadın şərq alətləri orkestrinin çıxışları, eləcə də tarzən Qurban Pirimovun müşayiəti ilə xanəndə Hüseynağa Hacıbababəyovun ifasında “Şahnaz” muğamı da proqrama daxil edilmişdi. 1937-ci ildə respublikamızın 12 rayonunda xalq yaradıcılığı festivalı keçirildi. Radio festivalının yekun konsertləri efirə 5 rayondan birbaşa verildi.

Müharibə dövrü

Bakı müharibə zonasından uzaqda yerləşsə də, Azərbaycan radiosu II Dünya müharibəsi zamanı gərgin, fövqəladə şəraitdə fəaliyyət göstərməli oldu. 1941-ci il iyunun 22-nə keçən gecə müharibənin başlanmasını Azərbaycan dinləyicilərinə diktor Zəhra Salayeva zirzəmidəki yarımqaranlıq bir otaqdan xəbər verdi.

Azərbaycan radiosunun işçiləri faşizmlə mübarizədə mikrofonu ən kəsərli silaha çevirdilər: radio buraxılışları çox qısa müddətdə hazırlanır, verilişlər gecə-gündüz ara vermədən yazılır, montaj edilirdi. Həmin dövrdə xəbər buraxılışlarının sayı artmış, Azərbaycan radiosunun gündəlik verilişlərinin həcmi 5 saat çoxalmışdı. Əsas ağırlıq isə “Son xəbərlər” redaksiyasının üzərinə düşürdü: mühüm məlumatlar, dövlət qərarları 30 dəqiqə ərzində tərcümə edilərək Azərbaycan dilində səsləndirilirdi. Ağır müharibə dövrünün ən sevilən verilişi “Azərbaycan – cəbhə üçün” idi. Bu veriliş qələbə gününədək efirdə müntəzəm səsləndirildi. Radio jurnalistləri təkcə xəbərlər və dramatik boyalı verilişlər deyil, həm də adamlara təsəlli verən, onları mənəvi cəhətdən gücləndirən proqramlar hazırlayırdılar. Müharibə zonasında Azərbaycan əsgərləri ilə tez-tez görüşlər keçirən S.Vurğun, S.Rüstəm, R.Rza, M.Rahim, M.Ibrahimov, M.Hüseyn, Ə.Vəliyev, M.C.Paşayev və digər yazıçı və şairlər radioda odlu-alovlu çıxış edirdilər. Vətənpərvərlik mövzularında yazılmış pyeslər, tematik yazılar dinləyicilərin diqqətinə çatdırılırdı.

Təsadüfi deyil ki, SSRI rəhbərliyi radionun ictimai-siyasi, mədəni həyatda və faşizmə qarşı mübarizədə oynadığı böyük rolu nəzərə alaraq 1945-ci il mayın 2-də xüsusi qərarla mayın 7-sini Radio günü elan etdi. Həmin gün uzun illər boyu Azərbaycanda da bayram edildi. (1992-ci il noyabrın 6-sı “Azərbaycan Televiziya və Radio işçilərinin peşə bayramı” elan olundu.)

Lakin 1941–1945-ci illərdə Azərbaycan radiosunun böyük fədakarlıq göstərən əməkdaşları heç cür ağıllarına belə gətirə bilməzdilər ki, artıq 45 ildən sonra onlar əsl Vətən müharibəsi ilə üzləşəcəklər: hər gün Qarabağ cəbhəsindən Müdafiə nazirliyinin məlumatlarını yayacaq, digər yadelli ordunun köməyilə ermənilər tərəfindən Xankəndi, Şuşa, Laçın, Kəlbəcər, Füzuli, Ağdam, Qubadlı, Cəbrayıl və Zəngilanın işğal olunması, Xocalı soyqırımının dəhşətləri barədə xəbərləri doğma xalqımıza çatdırmalı olacaqlar.

Dünyaya yayım

1941-ci ildə SSRI hökuməti radio təbliğatını Türkiyə və Iranda yaymağı məqsədəuyğun hesab edir. Həmin ilin iyulunda Azərbaycan radiosu türk və fars dillərində verilişlər hazırlayan iki redaksiya yaradır. Türk dilində verilişlər redaksiyasına Adil Əfəndiyev, fars dilində verilişlər redaksiyasına isə qısa dövr ərzində Qulam Məmmədli rəhbərlik edir.

1941-ci il iyulun 20-də “Burası Bakı”, “Inco Baku” ifadələri ilk dəfə Azərbaycan radiosu ilə verilən sınaq verilişlərində səsləndirilir. Həmin verilişlər 1941-ci il avqustun 18-dən müntəzəm olaraq “Bakının səsi” çağırışı altında dünya efirinə çıxır.

O dövrdə xaricə yayımlanan radio təbliğatına Məmməd Səid Ordubadi, Mikayıl Rəfili, Cəfər Xəndan, Qulam Məmmədli, Adil Əfəndiyev, Lətif Kərimov, Mübariz Əlizadə, Ələsgər Məmmədov, Abbas Gülməmmədov, Cəfər Hacıyev, Hüseyn Məcnunbəyov, Cabbar Cabbarov, Fazil Babayev, Mina Bayramova, Şərif Vəliyev və digər tanınmış yazıçılar, jurnalistlər, şərqşünaslar öz töhfələrini verirdilər. Verilişlərdə sovet məlumat bürosunun xəbərləri, ziyalıların radio ilə çağırışları Iran və Türkiyə əhalisinə çatdırılırdı.

1950-ci ildə türk və fars redaksiyalarının əsasında Xarici verilişlər baş redaksiyası yaradıldı. 1951-ci ildən xaricdə yaşayan soydaşlarımız üçün hər gün azərbaycanca 1 saatlıq veriliş yayımlanan redaksiya da bu quruma daxil edildi. 50-ci illərdə bu baş redaksiyaya Muxtar Hacıyev rəhbərlik edirdi.

1959-cu ildə Azərbaycan radiosunda ərəb dilində verilişlərin yayımı başlandı. Bu redaksiyada diktor vəzifəsinə Iraq türkmənlərindən olan Bağdad radiosunun diktoru Sinan Səid dəvət olunmuşdu. Qısa müddət ərzində bu redaksiya bir sıra ərəb ölkələrində əks-səda doğurdu və bu ölkələrdən təqdir məktubları gəlməyə başladı. 1974-cü ildən radioya, o cümlədən Xarici yayım bölümünə tanınmış yazıçı-jurnalist Aqşin Babayev rəhbərlik edirdi. O dövrdə xarici verilişlərin baş redaktoru Kərim Axundov, proqram direktoru isə Eldar Əliyev idi. 1976-cı il yanvarın 1-dən redaksiyaların statusu yüksəldi və onlar ayrı-ayrılıqda baş redaksiyaya çevrildi. Irana verilişlər baş redaksiyasının tərkibindəki azərbaycanca verilişlər hazırlayan şöbə 1980-ci il martın 1-dən ayrıca baş redaksiyaya çevrildi. 80-ci illərdə Azərbaycanın xarici ölkələrə veriliş yayan qurumu efirdə hər gün farsca 2 saat 15 dəqiqə, türkcə 2 saat, ərəbcə 1 saat, xaricdəki soydaşlarımız üçün Azərbaycan dilində 1 saat fəaliyyət göstərirdi.

1986-cı ildə farsca verilişlərin həcmi 1 saata endirildi, Azərbaycan dilində yayılan verilişlərin həcmi isə 2 saat 45 dəqiqəyədək artırıldı. “Ana dili”, “Körpü”, Ovqat, “Elin sazı, elin sözü” verilişləri azərbaycanlı həmvətənlərimiz arasında şöhrət qazandı. Maraqlıdır ki, bu gün də Azərbaycan radiosunda “Körpü”, “Ovqat” verilişlərinin efirdən səslənməsinə baxmayaraq, Ictimai Televiziya fəaliyyətə başladıqdan sonra eyniadlı verilişlər yayımlamağa başladı.

Yarım saat ərzində efirə gedən “Ana dili” verilişində Iranda yaşayan azərbaycanlı dinləyicilərə Azərbaycan dilinin qrammatikası və şifahi danışıq dili öyrədilir. “Körpü” verilişi məktublar, telefon zəngləri və studiyaya gələn qonaqlarla söhbət əsasında fəaliyyət göstərir. Bu verilişin vasitəsilə indiyə qədər neçə-neçə qohum uzun müddət ayrılıqda yaşadıqdan sonra bir-birinə qovuşa bilib.

1992-ci il noyabrın 26-da “Azərbaycan Beynəlxalq Radiosu” yaradıldı. Bu qurum ingilis, alman, fransız, rus, erməni, talış, kürd, ləzgi, gürcü dillərində proqramlar hazırlayırdı. Beynəlxalq radio bir müddət orta və qısa dalğalarda hər gün 8 dildə dünya efirinə çıxır və müstəqil ölkəmiz barədə 10 saatlıq veriliş yayırdı.

1992–1993-cü illərdə Beynəlxalq radionun direktoru Vaqif Bayatlı idi. Sonra bu vəzifəyə Çərkəz Qurbanlı təyin olundu. 1996-cı ildən Beynəlxalq radioya Cahangir Bağırov rəhbərlik etdi. Qərb verilişləri redaksiyasının hazırladığı ingilis, alman və fransız dillərində verilişlər ləğv edildi.

Hazırda orta və qısa dalğalarda Beynəlxalq radio hər gün azərbaycanca 5 saat, rusca 1 saat, ermənicə 1 saat, farsca 1 saat, türkcə 1 saat, ərəbcə 1 saat, həftədə 3 dəfə gürcücə 20 dəqiqə, 2 dəfə kürd və ləzgi dillərində 15 dəqiqə veriliş yayılır. Yarım saatlıq “Vətən” proqramının da 15 dəqiqəsi azərbaycanca, digər 15 dəqiqəsi isə ermənicə efirə verilir.

Müharibədən sonrakı dövr (1945-1970)

Müharibədən sonra radio verilişlərinin forma və məzmununda müəyyən dəyişikliklər baş verdi. 1949-cu ildən elektromaqnit səsyazma texnikasının radioda tətbiqi imkanların genişlənməsinə, verilişlərin keyfiyyətinin yüksəlməsinə yardım etdi.

1949-cu ildə Azərbaycan radiosunda futbol reportajlarının təməli qoyuldu. Birinci reportajı məşhur idman şərhçisi Aleksandr Qnezdov aparırdı. Yalnız 7 ildən sonra – 1956-cı ildə Respublika stadionundan futbol oyunu ilk dəfə radionun diktoru Sabutay Quliyev tərəfindən Azərbaycan dilində şərh olundu.

1951-ci ildə yaradılan II proqram respublika radiosunun fəaliyyət dairəsini genişləndirdi. 1956-cı ildə Azərbaycan radiosunun yaranmasının 30 illiyi qeyd olundu. Bu zaman Bakıdan hər gün Azərbaycan, rus və erməni dillərində artıq 19 saat veriliş yayılırdı. Radioda ictimai-siyasi, ədəbiyyat, musiqi, sənaye, kənd təsərrüfatı, uşaq, gənclər proqramlarının hazırlanmasına üstünlük verilirdi. Efirdə hər gün 12–15 konsert proqramı səsləndirilirdi.

1956-cı ildən televiziyanın fəaliyyətə başlaması radionu öz işini rəqabət şəraitində qurmağa məcbur etdi. Radio xalq yaradıcılığı və bəstəkar mahnıları, ədəbi əsərlər hesabına öz fondunu zənginləşdirdi. Bu dövrdə xalq çalğı alətləri orkestrinə artıq Səid Rüstəmov rəhbərlik edir, bəstəkarlardan Hacı Xanməmmədov, Qəmbər Hüseynli, Nəriman Əzimov və başqaları bu orkestrdə fəaliyyət göstərirlər. 60-cı illərin ortalarında radio və televiziyanın kamera, estrada-simfonik orkestrlərinin yaradılması, “Qaya” vokal kvartetinin meydana gəlməsi xalq, estrada və simfonik musiqilərin təbliğində radionun imkanlarının artırdı.

70-ci illərin ortalarında “Sabahınız xeyir”, “Axşam görüşləri”, “Bulaq”, “Natəvan” qızlar klubu, “Lirika dəftərindən”, “Muğam saatı”, “Arzu” musiqi poçtu, “Yazıçı və zaman”, “Mahnı şəhəri gəzir”, “Teatr mikrofon qarşısında” kimi verilişlər dinləyicilərin ruhunu oxşayır.

“Qızıl fond”

Radionun “Qızıl fond”unda görkəmli sənətkarlarımızın ifasında muğamlar, bəstəkar mahnıları, müxtəlif opera və tamaşalardan nadir parçalar qorunub saxlanılır. 1968-ci ildə radionun fonotekasında 24 minə qədər, 1980-ci ildə 40 mindən çox musiqi və digər sənət incilərinin lent yazısı var idi. Hazırda onların sayı 100 minə çatıb. Fonotekada Üzeyir Hacıbəyov, Müslüm Maqomayev (baba), Cəfər Cabbarlı, Səməd Vurğun, Cabbar Qaryağdıoğlu, Seyid və Xan Şuşinskilər, Niyazi, Əlövsət Sadıqov, Hüseynağa Hacıbababəyov, Rəşid Behbudov, Şövkət Ələkbərova, Sara Qədimova, Rübabə Muradova, Gülağa Məmmədov, Tükəzban Ismayılova, Zeynəb Xanlarova, Hacıbaba Hüseynov, Əlibaba Məmmədov, Arif Babayev, Islam Rzayev, Nəzakət Məmmədova, Baba Mirzəyev, Müslüm Maqomayev (nəvə), Flora Kərimova, Polad Bülbüloğlu, Mirzə Babayev, Vaqif Mustafazadə, Rafiq Babayev, Akif Islamzadə və digərlərinin lent yazısı saxlanılır.

Azərbaycanın görkəmli sənət ustalarının radionun “Qızıl fondu”nda saxlanılan çıxışları ədəbi dilimizin mükəmməlliyini nümayiş etdirməkdədir. Tanınmış səhnə ustaları Mirzağa Əliyev, Mərziyə Davudova, Ələsgər Ələkbərov, Hökumə Qurbanova, Fatma Qədri, Ismayıl Hidayətzadə, Rza Təhmasib, Mustafa Mərdanov, Əjdər Sultanov, Ağadadaş Qurbanov, Mövsüm Sənani, Həsənağa Salayev, Məmmədrza Şeyxzamanov, Əli Zeynalov, Süleyman Tağızadə, Mehdi Məmmədov, Leyla Bədirbəyli, Barat Şəkinskaya, Həsənağa Turabov, Səməndər Rzayev, Məhluqə Sadıqova, Hamlet Qurbanov, Şəfiqə Məmmədova, Hamlet Xanızadə, Vəfa Fətullayeva, Amalya Pənahova, Əlabbas Qədirov, Mikayıl Mirzə, Əminə Yusifqızı, Həsən Əbluc və digərləri radiodakı çıxışları ilə dinləyiciləri riqqətə gətirməklə yanaşı, onlara səlis danışıq dilini təlqin edirdilər.

Vaxtilə Ələsgər Ələkbərovun ifasında lentə alınmış Qorkinin “Arxip baba və Lyonka”, Səməd Vurğunun “Vaqif”, habelə Mirzağa Əliyevin ifasında “Məşədi Ibad”, Mustafa Mərdanovun ifasında Məmmədquluzadənin “Qurbanəli bəy” kimi əsərləri bu gün “Qızıl fond”un xəzinəsi sayılır. Burada hətta S.Vurğunun “Vaqif” əsərinin erməni dilində səslənən variantı mövcuddur. Gürkəmli radio diktoru Aydın Qaradağlının ifasında da səs yazıları qorunub saxlanılır.

1964-cü il oktyabrın 15-də Azərbaycan radiosunun “Araz” xəbərlər və musiqi proqramı ilk dəfə efirə çıxdı. “Araz”ın çağırış musiqisi Fikrət Əmirovun idi. “Araz” əvvəlki dövrdə dinləyicilərə 12 saatlıq veriliş təqdim edirdi. Müəyyən müddətdən sonra isə radionun I proqramı ilə yayımlanan bəzi verilişlər “Araz” vasitəsilə təkrar olunurdu.

“Araz” radiosunun yaranmasında və fəaliyyətində Teymur Əliyev, Ənvər Əlibəyli, Sabir Axundov, Soltan Nəcəfov, Kamil Məmmədov, Hacı Hacıyev, Aydın Qaradağlı, Valid Sənani, Yalçın Əlizadə, Ilyas Adıgözəlov, Hidayət Səfərli və başqaları böyük rol oynadılar. Informasiya proqramlarının çevikliyini təmin etməkdən ötrü radionun birinci proqramındakı xəbər buraxılışının strukturu və adı dəyişdirildi. 1966-cı il iyulun 13-dən “Son xəbərlər” efirdə “Günün səsi” adı ilə yayılmağa başlandı. 1968-ci ildə radionun xəbərlər redaksiyası hər gün birinci proqramla və “Araz” proqramı ilə 24 dəfə efirə çıxırdı.

Müstəqillik dövründə Azərbaycan radiosu “Araz” proqramını müstəqil struktura çevirməyi qərara aldı. 1993-cü ilin noyabrında onun bazasında 2 redaksiya yaradıldı: Informasiya və ictimai-siyasi proqramlar redaksiyası və Xalq yaradıcılığı redaksiyası. Lakin 1998-ci ilin dekabrında bu strukturdan da imtina edildi.

1988-ci ildə başlanan təlatüm

1988-ci ildə başlanan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı radio da televiziya kimi Azərbaycan xalqının maraqlarından çıxış etdi. Bu, 1990-cı ilin yanvarında özünü daha da qabarıq şəkildə göstərdi. Televiziyanın enerji blokunu partladıb sıradan çıxarmaqla yanaşı, Azərbaycan radiosunun əməkdaşları da efirdən uzaqlaşdırılır. Radioda hərbi senzor fəaliyyət göstərirdi. Lakin həmin faciəli günlərdə Azərbaycan radiosunun xaricə yayım redaksiyası 20 Yanvar faciəsinin baş verməsini bütün təfərrüatı ilə dünyaya çatdıra bildi. Yanvarın 20-də köməkçisi ilə qəfildən radioya gələn Azərbaycan SSR Ali Sovetinin sədri Elmira Qafarova Azərbaycan və rus dillərində bəyanatlarla birbaşa efirdə çıxış etdi. O, tökülən günahsız qanlar üçün bütün məsuliyyətin SSRİ orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin üzərinə düşdüyünü, Azərbaycan xalqının öz oğul və qızlarının faciəli surətdə həlak olmasını heç kimə bağışlamayacağını bəyan etdi. Həmin bəyanata istinadən hazırlanan məlumat yanvarın 21-də efirə veriləndə texniki işçilər onu lentə yazdılar və gün ərzində bir neçə dəfə səsləndirməyə nail oldular. Xaricə yayım redaksiyası bu bəyanatı ərəb ölkələrinin, İranın Tehran, Təbriz və Türkiyənin Ankara radioları vasitəsilə bütün dünyaya yaydı. Bakıdakı hərbi komendatlıq Beynəlxalq radionun dalğalara malik olmasını tamam unutmuşdu [2] .

Müstəqillik dövrü

1991-ci ildə dövlət müstəqilliyinin əldə edilməsi radionun qarşısında duran vəzifələri kökündən dəyişdirdi. Radioda cəmiyyətlə sıx və açıq ünsiyyətə girmək meylərini gücləndirən proqramlara üstünlük verildi. Qarabağ uğrunda erməni işğalçılarına qarşı savaşın başlanılması ilə radio hər gün Müdafiə nazirliyinin məlumatlarını yayırdı. Dinləyicilərdə vətənpərvər hissləri gücləndirən “Açıq-aşkar”, “Xudafərin”, “Sözün düzü”, “Baxış bucağı”, “Dünya”, “Pillə”, “Çevrə”, “Radio-atmaca”, “Molla Nəsrəddin”, “Yol”, “Yuva”, “Vaxt”, “Dan yeri” kimi verilişlər hazırlanır, hərbi marşlar səsləndirilirdi. 1993-cü ildə Azərbaycanda baş verən Gəncə hadisələri, Heydər Əliyevin Naxçıvandan Bakıya dəvət olunması barədə məlumatlar, Milli Məclis iclaslarından birbaşa yayımlar, 1994-cü il sentyabrın 20-də “Əsrin müqaviləsi” sazişinin imzalanması mərasimi radio ilə bütün dünyaya yayılırdı.

Müstəqillik dövründə özəl radio kanallarının yaranması, onların FM dalğasında fəaliyyətə başlaması Azərbaycan radiosunun da rəqabət şəraitində çalışmasına, dinləyici auditoriyasının parçalanmasına gətirib çıxardı. Lakin özəl radio kanallarının çeviklik, proqram rəngarəngliyi nümayiş etdirməsi fonunda Azərbaycan radiosu mühafizəkar ənənələrin daşıyıcısı kimi görünsə də, onun bu illərdə ədəbi dilimizin qorunmasına və saflığına xidmət etməsi amilini inkar etmək də mümkün deyil. Amma informasiya texnologiyalarının sürətlə inkişaf etməsi istənilən sahədə, o cümlədən Azərbaycan radiosunda da texnoloji, istehsalat və yaradıcılıq dəyişikliklərinin həyata keçirilməsini labüd edir.

• BBC – Country profile: Azerbaijan

Xarici keçidlər

İstinadlar

1. ↑ Danışır Bakı
2. ↑ Bakı radiosu

September 11, 2021
Ən son məqalələr

Enterprise Plaza

Entimema

Entomofaq

Entomologiya

Entoni D. Smit

Entoni Eşli-Kuper (I Şeftsberi qrafı)

Entoni Legget

Entoni Perkins

Entognatha

Entoprocta

Ən çox oxunan

Beliz Olimpiya və Birlik Oyunları Assosiasiyası

Beliz dolları

Beliz valyutası

Belizin baş nazirləri

Beliçi adası

azərbaycan, dövlət, radiosu, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, sentyabr, 20. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyaya komek ede bilersiniz Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqale sonuncu defe 25 gun evvel 5 197 242 248 terefinden redakte olunub Yenile Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Azerbaycan Dovlet Radiosu Azerbaycanda radiosist Azerbaycan Radiosunda xnOlke AzerbaycanDil Azerbaycan diliYaranma tarixi 6 noyabr 1926Suar Beraber dinleyekAzerbaycan Dovlet Radiosu 6 noyabr 1926 ci ilde yaradilmisdir Hemin gun olke paytaxtinin kuceleri ve meydanlarinda qurulmus reproduktorlardan ilk defe Danisir Baki ifadesi etrafa yayilmisdir Radioya tekce Bakida deyil etraf yasayis menteqelerinde de qulaq asa bilirdiler Bu hadise Azerbaycan xalqinin siyasi ve medeni heyatinda boyuk bir yenilik idi Hal hazirda Azerbaycan Dovlet Teleradio Sirketinin terkibine daxil olan Azerbaycan Dovlet Radiosunun 3 proqrami ve 1 sesyazma evi movcuddur Azerbaycan Dovlet Radiosu indiki adiyla Radio Respublika 105 FM dalgasinda yayimlanir Azerbaycan Dovlet Radiosunda asagidaki redaksiyalar fealiyyet gosterir Ictimai siyasi proqramlar Edebiyyat ve incesenet Bas proqramlar direksiyasi Musiqi verilisleri Tehsil ve elmi kutlevi proqramlar Beynelxalq Azerbaycan radiosu Xalq yaradiciligi Genclik ve idman Usaq verilisleri Xeberler Rejissorlar qrupu Direktorlar sobesi Rus dilindeMundericat 1 Azerbaycan Radiosunun yaranmasi tarixi 2 Radionun statusu 3 Radiosiqnal RV 47 den beynelxalq yayimadek 4 Ilk cigirdaslar 5 Ilk azerbaycanli diktorlarimiz 6 Muslim Maqomayev merhelesi 7 Radio ve Memmed Seid Ordubadi 8 Radioteatr 9 30 cu iller 10 Muharibe dovru 11 Dunyaya yayim 12 Muharibeden sonraki dovr 1945 1970 13 Qizil fond 14 Araz 15 1988 ci ilde baslanan telatum 16 Musteqillik dovru 17 Menbe 18 Xarici kecidler 19 Istinadlar Azerbaycan Radiosunun yaranmasi tarixi Redakte Azerbaycan radiosu 1926 ci il noyabrin 6 da yaradilib Hemin gun olke paytaxtinin kuceleri ve meydanlarinda qurulmus reproduktorlardan ilk defe Danisir Baki ifadesi etrafa yayildi Radioya tekce Bakida deyil etraf yasayis menteqelerinde de maneesiz qulaq asa bilirdiler O zaman hemin hadise Azerbaycan xalqinin siyasi ve medeni heyatinda boyuk bir yenilik idi 1 Ilk dovrde Baki studiyasi indiki Istiqlaliyyet kucesi 10 unvaninda yerlesen Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin esas binasinin kecmis Ismailliyye ucuncu mertebesinde cemi 3 otaqda fealiyyet gosterirdi Seher yayim sebekesinin merkezi menteqesi sayilan birinci otaqda butun divar boyu boyuk lampalarla techiz olunmus aparatlar qoyulmusdu Ikinci otaq studiyaya giris idi Efire cixmaq ucun devet olunanlar burada oz novbesini gozleyirdiler Ondan sol terefde kicik bir kabine var idi Bu kabineden studiyanin icerisini gormek ve nezaret etmek ucun balaca bir pencere acilmisdi Pencerenin qarsisinda adi cemodanin icinde qurulan aparat bir terefden studiyanin mikrofonunu diger terefden ise neqledici xetti birlesdirirdi Ucuncu otaqda dosemesine turkmen xalilari salinmis divarlari tund yasil mexmerle ortulmus studiya yerlesirdi Otagin yuxari terefinde mizin ustunde kub seklinde bir mikrofon var idi Studiyanin ortasinda Steinway royali qoyulmus divarlar boyu stullar duzulmusdu Studiyanin giris otagindan soldaki kicik otaqda mudir hesabdar ve yazi makinasinda isleyen katibe otururdular Hemin yerdeki B 4 tipli radioqebuledici aparatin vasitesile mudir radio verilislerinin texniki keyfiyyetini yoxlayirdi Radionun statusu Redakte 1925 ci il aprelin 22 de Azerbaycan Xalq Komissarlari Soveti Bakida ehate dairesi 600 kilometr olan genis yayimli radio verilisleri stansiyasi tikmeyi qerara aldi 1928 ci il mayin 13 de Azerbaycan Xalq Komissarlari Soveti radionun Esasnamesini tesdiq etdi 1932 ci ilin aprelinde Radio yayimi orqani Merkezi Icraiyye Komitesinden alinaraq Xalq Komissarlari Sovetinin tabeliyine verildi 1932 ci il iyulun 5 de Azerbaycan MIK Radio Yayimi uzre Merkezi Komitenin yaradilmasi barede qerar qebul etdi 1933 cu il mayin 5 de Azerbaycan Xalq Komissarlari Soveti yaninda Radiolasdirma ve Radio Verilisleri Komitesi yaradildi 1939 cu ilin avqustunda Radiolasdirma ve Radio Verilisleri Komitesi Radioinformasiya Komitesine cevrildi 1953 cu ilde Radioinformasiya Komitesi Medeniyyet Nazirliyinin tabeliyine verilir ve Medeniyyet Nazirliyinin Radioinformasiya Idaresi adlandirildi 1957 ci ilde Radioinformasiya Idaresi ve Baki Televiziya Studiyasi birlesdirilerek Azerbaycan SSR Nazirler Soveti yaninda Radio ve Televiziya Verilisleri Komitesi yaradildi 1970 ci ilde Dovlet Radio ve Televiziya Verilisleri Komitesi tesis edildi 1991 ci ilde Dovlet Televiziya ve Radio Verilisleri Komitesi sirkete cevrildi 2005 ci ilde Azerbaycan prezidenti Ilham Eliyevin serencami ile Dovlet Televiziya ve Radio Verilisleri Sirketinin bazasinda Azerbaycan Televiziya ve Radio Verilisleri Qapali Sehmdar Cemiyyeti yaradildi Radiosiqnal RV 47 den beynelxalq yayimadek Redakte Proqramlar zeif sayilan RV 47 stansiyasi vasitesi ile yayimlanirdi Studiyadan kenar 1 saatliq verilis yaymaq ucun 3 gun hazirliq gorulurdu 1929 cu ilde radiostansiya Baki Bas Poct Teleqraf binasina kocduyu ucun radio emekdaslarinin is seraiti yaxsilasir efirde patefondan istifade edilmeye baslanilir mikrofonlar guclendirici aparatlar tekmillesdirilir Hemin ilin sonuna yaxin RV 8 stansiyasi istifadeye verilir Bundan sonra efire geden verilislerin ve proqramlarin forma ve mezmununda deyisiklikler bas verir 1920 25 ci illerde yalniz Bakida ve tekce 1 eded 10 kilovat gucunde qigilcimli stansiya isleyirdise radionun fealiyyete baslamasindan bir il sonra respublikada artiq 110 stasionar ve 36 seyyar radio qurgusu fealiyyet gosterirdi 1930 cu ilde olkede cemi 269 radio yayim menteqesi oldugu halda 1932 ci ilin sonunda onlarin sayi 20409 a catmisdi Hemin dovrde radio artiq menzillere fehle klublarina ayaq acaraq medeniyyetin inkisafinda ozunemexsus rol oynamaga basladi 1933 cu ilde Azerbaycan radiosunun gundelik verilislerinin hecmi 8 5 saata catdi Bu dovrde texniki vasitelerin inkisafi Azerbaycanin ucqar kend ve rayonlarinin sakinlerine de radioya qulaq asmaq imkani yaratdi 1936 ci ilde Bakida 35 kilovat gucunde yeni radio stansiyasinin ise salinmasi ile Azerbaycan radiosunun verilisleri Qafqazda Ozbekistanda Turkmenistanda hetta Qara denizin serq sahillerinde esidildi 1940 ci ilin sonunda olke erazisinde radio noqtelerinin sayi 51 mine catdi 32 rayonda yerli radio verilisleri redaksiyalari fealiyyete basladi 1960 ci ilin noyabrinda Baki Agstafa radiorele xetti istifadeye verildi 1961 ci ilde Gence Goycay ve Susada oturucu stansiyalar ise dusdu Ilk cigirdaslar Redakte Evvelce Baki studiyasi oz verilislerini bir saat erzinde yayirdi Bir aydan sonra bu verilislerin hecmi 3 saata catmisdi Verilisler ve konsertler Azerbaycan rus ve ermeni dillerinde yayimlanirdi Gundelik proqrami radionun ilk mudiri olan Verle ozu tertib edirdi Studiyadan esasen partiya qezetlerinin bas meqaleleri oxunur partiya konfranslari qurultaylar konsert proqramlari xanendelerin cixislari elanlar seslenir edebiyyatimizda incesenetimizde bas veren muhum hadiseler radio verilislerinde oz eksini tapirdi Radionun yaratdigi publisistik ve edebi dram verilisleri Azerbaycan dilinin qorunmasinda onun inkisaf etdirilmesinde boyuk rol oynadi Heftede bir defe axsam saat 9 da taninmis sairler mikrofon qarsisinda cixis edirdiler Efirde Satira atesiyle Edebiyyatin vezifeleri Yeni heyat ugrunda Radio saati kimi verilisler seslendirilirdi Binanin Sabir bagina baxan terefinde ikinci mertebe seviyyesinde qurasdirilmis iri reproduktor vasitesile radionun sesi etraf kucelere de yayilirdi Sabir baginda hemise boyuk qelebelik olurdu skamyalarda yer tapa bilmeyenler verilen konsertlere ayaq uste qulaq asardilar 1928 ci ilde Bakiya qonaq gelen Maksim Qorki ile teskil olunan gorus Azerbaycan Elmler Akademiyasinin boyuk salonundan radio ile yayimlanir Azerbaycan sakinleri gorusde cixis eden yazicinin sesini radiodan dinleyirler Ilk verilislerin hazirlanmasinda Azerbaycan edebiyyati ve incesenetinin gorkemli xadimleri feal istirak edirdiler Bedii ve musiqili verilislerin muellifleri Uzeyir Hacibeyov Muslum Maqomayev Memmed Seid Ordubadi Cefer Cabbarli Semed Vurgun Huseynqulu Sarabski Bulbul Mustafa Merdanov ve basqalari idi 1927 ci ilin fevral mart aylarinda radioya yeni kadrlarin celb olunmasi prosesi baslanir Hemin ilin ortalarinda Zulfuqar Hacibeyov radionun Serq musiqisi Presman ise Qerb musiqisi uzre rehberleri teyin olunurlar Diktor ve aktyor qruplari yaradilir Ilk azerbaycanli diktorlarimiz Redakte Radionun ilk azerbaycanli kisi diktoru Azerbaycan Politexnik Institutunun telebesi Ismayil Elibeyov ilk azerbaycanli qadin diktoru ise Azerbaycan Dovlet Darulfununun huquq iqtisad fakultesinin telebesi Raya Imanzade olurlar 1927 ci ilin payizinda Ismayil Elibeyov bas diktor vezifesine teyin edilir Raya Imanzade ile Azerbaycan Dovlet Gencler Teatrinin emekdasi Enver Hesenov 1928 ci ilde radioda diktor kimi fealiyyete baslayirlar Bu dovrde meshur sair Huseyn Natiq o II Dunya muharibesinde helak olmusdur Semed Semedov sonralar Buzovna qesebesinde birlesmis xestexanada hekim kimi fealiyyet gosterdi herbci Esger Movsumzade emekdar artist Leyla Terequlova filoloq Soltan Necefov saire Mirvarid Dilbazi Huseyn Qafarli Rafiq Agayev de diktor vezifesinde calisirlar Azerbaycan radiosunun inkisaf etdiyi sonraki merhelede ise Fatma Cabbarova Zuleyxa Haciyeva Gultekin Cabbarli Aydin Qaradagli Nizami Memmedov Sabutay Quliyev Ramiz Mustafayev kimi ustad diktorlar yetisdiler Muslim Maqomayev merhelesi Redakte 1929 cu ilin oktyabrinda meshur bestekar Muslum Maqomayev Baki radiosunun musiqi rehberi teyin olunur Hemin dovrde Azerbaycan radiosunun verilisleri Muslum Maqomayevin bestelediyi RV 8 radio marsi ile acilirdi Bu meshur eser 1929 cu ilin sonunda ise salinmis RV radiostansiyasina hesr edilmisdi Mars ilk defe ele hemin studiyada ifa olunmusdu 1932 ci ilde Muslim Maqomayev Uzeyir Hacibeyovla birlikde Radio Komitesinde ilk notlu Serq aletleri orkestrinin yaradilmasina nail oldu Bu orkestrin yaradilmasi radionun musiqi proqramlarinin inkisafina boyuk tesir gosterdi Bir nece il sonra mehz hemin orkestrin vasitesile Niyazi Fikret Emirov Seid Rustemov Esref Abbasov Agabaci Rzayeva Cahangir Cahangirov Suleyman Elesgerov Neriman Ezimov kimi bestekarlar ve coxsayli musiqiciler radiodan boyuk yaradici heyata qedem qoydular Radioda o zamanin meshur incesenet xadimleri Cabbar Qaryagdioglu Elesger Abdullayev Kececi oglu Mehemmed Seyid Susinski Huseynaga Hacibababeyov Huseynqulu Sarabski Bulbul Qurban Pirimov Niyazi Seltenet Qacar Zulfu Adigozelov Zulfuqar Sariyev Elovset Sadiqov Yaver Kelenterli Cahan Talisinskaya Cevahir Firudinbeyli Ehmed Bakixanov Behram Mansurov Teyyub Demirov Ehed Eliyev Azerbaycan Dovlet Opera ve Balet Teatrinin orkestri cixis edirdi 1933 cu il martin 8 i axsam saat 8 de Muslum Maqomayevin tesebbusu ile radioda Cahargah gecesi adli mugam konserti teskil olunur Konsertde xanendeler Cabbar Qaryagdioglu Mesedi Bilal artistler Huseynqulu Sarabski Zulfu Adigozelov Yaver Kelenterli Zulfuqar Sariyev tarzenler Qurban Pirimov Ehmed Bakixanov Behram Mansurov Xosrov Melikov kamancacilar Qilman Salahov Hafiz Mirzeliyev ve basqalari istirak edirler Iki saata qeder davam eden konsertde Cahargah in Bestenigar Hisar Muxalif Mensuriyye Huzzal sobeleri ve onlara uygun tesnifler ifa edilir Huseynqulu Sarabski Huseynaga Hacibababeyov Yaver ve Munevver Kelenterliler Zulfuqar Sariyev Elovset Sadiqov ve Bike Semedzadeni radioda ise mehz Muslum Maqomayev goturur O radioda en yaxsi musiqi eserlerinin seslendirilmesine calisir Radioda verilen 400 musiqi eseri arasdirilir ve onlardan 100 u saxlanilir Maqomayev muxtelif bestekarlara yeni mahnilar ve eserler yazmagi sifaris etmeyi de unutmur Radio ve Memmed Seid Ordubadi Redakte Edebi verilisler redaksiyasina rehberlik eden M S Ordubadi radio ucun ser hekaye felyetonlarla yanasi tamasalar da yazirdi Haminin boyuk mehebbetle Mirze deye muraciet etdiyi istedadli edib aktyorlarin ve diktorlarin ifa edecekleri rollari qabaqcadan mueyyen edirdi Ordubadinin tesebbusu ile 1931 ci ilin iyun ayinda radionun diktorlarindan ibaret dram destesi yaradilir Soltan Necefov Leyla Terequlova Meryem Xudaverdiyeva Heyat Musayeva Yelena Orbeliani ve Nina Petrova bu destenin feal uzvu olurlar Desteye Leyla Terequlova rejissorluq edirdi Deste uzvleri kicik hecmli radio kompozisiyalari sehnecikler hazirlayir bedii qiraetle mesgul olurdular Sehneciklere musiqini Muslum Maqomayev besteleyirdi Memmed Seid Ordubadinin Aprel gelini Istiqraz Cobanlar 6 nomreli otaq Soltan Necefovun Techizat parazitleri Rot front Orucunuz qebul ve Din tacirleri kimi sehneciklerine efir heyati verilir Ordubadi radioya Cefer Cabbarli Huseyn Cavid Mikayil Musfiq Seyid Huseyn Semed Vurgun Suleyman Rustem Memmed Rahim Mehdi Huseyn Sabit Rehman Mircelal Pasayev kimi nasir ve sairleri celb etmekle efirde yeni eserlerin tez tez seslenilmesine nail olurdu Artiq 20 ci illerin sonlarinda butun radio mehsulunun ucde biri bedii verilislerden ibaret idi Radionun fealiyyet dovrunde M E Sabir U Hacibeyov C Memmedquluzade Y V Cemenzeminli M Musfiq H Cavid S Huseyn E Cavad M C Pasayev S Vurgun M Huseyn R Rza S Rehman I Efendiyev B Vahabzade I Sixli S Dagli S Qedirzade I Huseynov Anar Elcin H Seyidbeyli I Qasimov I Melikzade ve diger gorkemli nasir ve sairlerimizin senet eserlerinin radiodan seslendirilmesi edebi dilin inkisaf etmesine yad tesirlerden qorunmasina xidmet edib Radioteatr Redakte 1931 ci ilde Azerbaycan radiosunda Mustafa Merdanovun rejissorluq etdiyi Radioteatr yaradildi Azerbaycan teatr senetinin radioya uygunlasdirilmasi prosesi aktyorlarin fealiyyet imkanlarinin genislenmesine sebeb oldu Istedadli sehne ustalarindan Abbas Mirze Serifzadenin Mirzaga Eliyevin Kazim Ziyanin Ulvi Recebin Merziye Davudovanin Fatma Qedrinin Sidqi Ruhullanin Mustafa Merdanovun cixislari dinleyicileri valeh edirdi 1931 ci ilini dekabrinda H Cavidin Seyx Senan pyesi ilk defe radioda seslendirildi Daha sonra A S Puskinin Boris Qodunov C Memmedquluzadenin Oluler C Cabbarlinin Aydin 1905 ci ilde Yasar Sevil V Sekspirin Hamlet M F Axundovun Haci Qara E Haqverdiyevin Dagilan tifaq pyesleri dinleyicilere teqdim edildi Ilk radio tamasalari birbasa efire cixarilirdi 1953 cu ilde istehsalat isinde maqnit lentinin tetbiqi Radio teatrinin inkisafinda yeni merhele acdi Bu dovrde S Vurgunun Xanlar I Efendiyevin Bahar sulari E Memmedxanlinin Serqin seheri I Qasimovun Xezer uzerinde sefeq pyesleri montaj edilerek efirde seslendirildi Daha sonra C Cabbarlinin Almaz ve 1905 ci ilde N Nerimanovun Bahadir ve Sona S Rehimovun Mehman M Ordubadinin Qilinc ve qelem N Qoqolun Mufettis A Qriboyedovun Agildan bela A Puskinin Yevgeni Onegin I Sillerin Vilhelm Tell C Bayronun Abidos gelini kimi eserleri Azerbaycan radiosunun repertuarini zenginlesdirdi U Hacibeyovun Arsin mal alan O olmasin bu olsun musiqili komediyalarinin N Hikmetin Kelle eserinin tamasaya qoyulmasi da cemiyyetde musbet eks seda dogurdu 1958 ci ilde ise Mehdi Memmedov bu tamasani radionun teleblerine uygunlasdirdi Radio tamasalari yaradan bir sira rejissor yetisdi Eliheyder Elekberov Tofiq Kazimov Tofiq Ismayilov Hesen Ebluc Azerpasa Nemetov Rovsen Abdullayev Nazim Yuzbasov ve basqalari 30 cu iller Redakte1932 ci ilde radioda qezet meqalelerinin oxunmasi legv edilir ve bunun evezinde efire Son xeberler proqrami cixir Hemin ilin oktyabrinda Informasiya redaksiyasi da yaradilir 1935 ci ilde struktur deyisikliklerinden sonra radioda Edebi dram Kolxozcu radiosu Qizil esger ve Gencler redaksiyalari fealiyyet gosterirdi 1936 ci il martin 23 den aprelin 6 dek SSRI de ilk defe Umumittifaq radio festivali kecirildi Ittifaq miqyasinda en boyuk radio tedbiri olan bu festivalda 28 dilde musiqi proqramlari seslendirildi Baki radiosu her gun texminen 3 saat Moskvaya qosularaq bu medeniyyet tedbirini yayirdi Azerbaycan radiosunun festival ucun hazirladigi proqram esasen U Hacibeyov ve M Maqomayevin eserlerinden ibaret idi Bundan basqa Azad olunmus turk qadinlari sarayi qadin serq aletleri orkestrinin cixislari elece de tarzen Qurban Pirimovun musayieti ile xanende Huseynaga Hacibababeyovun ifasinda Sahnaz mugami da proqrama daxil edilmisdi 1937 ci ilde respublikamizin 12 rayonunda xalq yaradiciligi festivali kecirildi Radio festivalinin yekun konsertleri efire 5 rayondan birbasa verildi Muharibe dovru RedakteBaki muharibe zonasindan uzaqda yerlesse de Azerbaycan radiosu II Dunya muharibesi zamani gergin fovqelade seraitde fealiyyet gostermeli oldu 1941 ci il iyunun 22 ne kecen gece muharibenin baslanmasini Azerbaycan dinleyicilerine diktor Zehra Salayeva zirzemideki yarimqaranliq bir otaqdan xeber verdi Azerbaycan radiosunun iscileri fasizmle mubarizede mikrofonu en keserli silaha cevirdiler radio buraxilislari cox qisa muddetde hazirlanir verilisler gece gunduz ara vermeden yazilir montaj edilirdi Hemin dovrde xeber buraxilislarinin sayi artmis Azerbaycan radiosunun gundelik verilislerinin hecmi 5 saat coxalmisdi Esas agirliq ise Son xeberler redaksiyasinin uzerine dusurdu muhum melumatlar dovlet qerarlari 30 deqiqe erzinde tercume edilerek Azerbaycan dilinde seslendirilirdi Agir muharibe dovrunun en sevilen verilisi Azerbaycan cebhe ucun idi Bu verilis qelebe gununedek efirde muntezem seslendirildi Radio jurnalistleri tekce xeberler ve dramatik boyali verilisler deyil hem de adamlara teselli veren onlari menevi cehetden guclendiren proqramlar hazirlayirdilar Muharibe zonasinda Azerbaycan esgerleri ile tez tez gorusler keciren S Vurgun S Rustem R Rza M Rahim M Ibrahimov M Huseyn E Veliyev M C Pasayev ve diger yazici ve sairler radioda odlu alovlu cixis edirdiler Vetenperverlik movzularinda yazilmis pyesler tematik yazilar dinleyicilerin diqqetine catdirilirdi Tesadufi deyil ki SSRI rehberliyi radionun ictimai siyasi medeni heyatda ve fasizme qarsi mubarizede oynadigi boyuk rolu nezere alaraq 1945 ci il mayin 2 de xususi qerarla mayin 7 sini Radio gunu elan etdi Hemin gun uzun iller boyu Azerbaycanda da bayram edildi 1992 ci il noyabrin 6 si Azerbaycan Televiziya ve Radio iscilerinin pese bayrami elan olundu Lakin 1941 1945 ci illerde Azerbaycan radiosunun boyuk fedakarliq gosteren emekdaslari hec cur agillarina bele getire bilmezdiler ki artiq 45 ilden sonra onlar esl Veten muharibesi ile uzlesecekler her gun Qarabag cebhesinden Mudafie nazirliyinin melumatlarini yayacaq diger yadelli ordunun komeyile ermeniler terefinden Xankendi Susa Lacin Kelbecer Fuzuli Agdam Qubadli Cebrayil ve Zengilanin isgal olunmasi Xocali soyqiriminin dehsetleri barede xeberleri dogma xalqimiza catdirmali olacaqlar Dunyaya yayim Redakte1941 ci ilde SSRI hokumeti radio tebligatini Turkiye ve Iranda yaymagi meqsedeuygun hesab edir Hemin ilin iyulunda Azerbaycan radiosu turk ve fars dillerinde verilisler hazirlayan iki redaksiya yaradir Turk dilinde verilisler redaksiyasina Adil Efendiyev fars dilinde verilisler redaksiyasina ise qisa dovr erzinde Qulam Memmedli rehberlik edir 1941 ci il iyulun 20 de Burasi Baki Inco Baku ifadeleri ilk defe Azerbaycan radiosu ile verilen sinaq verilislerinde seslendirilir Hemin verilisler 1941 ci il avqustun 18 den muntezem olaraq Bakinin sesi cagirisi altinda dunya efirine cixir O dovrde xarice yayimlanan radio tebligatina Memmed Seid Ordubadi Mikayil Refili Cefer Xendan Qulam Memmedli Adil Efendiyev Letif Kerimov Mubariz Elizade Elesger Memmedov Abbas Gulmemmedov Cefer Haciyev Huseyn Mecnunbeyov Cabbar Cabbarov Fazil Babayev Mina Bayramova Serif Veliyev ve diger taninmis yazicilar jurnalistler serqsunaslar oz tohfelerini verirdiler Verilislerde sovet melumat burosunun xeberleri ziyalilarin radio ile cagirislari Iran ve Turkiye ehalisine catdirilirdi 1950 ci ilde turk ve fars redaksiyalarinin esasinda Xarici verilisler bas redaksiyasi yaradildi 1951 ci ilden xaricde yasayan soydaslarimiz ucun her gun azerbaycanca 1 saatliq verilis yayimlanan redaksiya da bu quruma daxil edildi 50 ci illerde bu bas redaksiyaya Muxtar Haciyev rehberlik edirdi 1959 cu ilde Azerbaycan radiosunda ereb dilinde verilislerin yayimi baslandi Bu redaksiyada diktor vezifesine Iraq turkmenlerinden olan Bagdad radiosunun diktoru Sinan Seid devet olunmusdu Qisa muddet erzinde bu redaksiya bir sira ereb olkelerinde eks seda dogurdu ve bu olkelerden teqdir mektublari gelmeye basladi 1974 cu ilden radioya o cumleden Xarici yayim bolumune taninmis yazici jurnalist Aqsin Babayev rehberlik edirdi O dovrde xarici verilislerin bas redaktoru Kerim Axundov proqram direktoru ise Eldar Eliyev idi 1976 ci il yanvarin 1 den redaksiyalarin statusu yukseldi ve onlar ayri ayriliqda bas redaksiyaya cevrildi Irana verilisler bas redaksiyasinin terkibindeki azerbaycanca verilisler hazirlayan sobe 1980 ci il martin 1 den ayrica bas redaksiyaya cevrildi 80 ci illerde Azerbaycanin xarici olkelere verilis yayan qurumu efirde her gun farsca 2 saat 15 deqiqe turkce 2 saat erebce 1 saat xaricdeki soydaslarimiz ucun Azerbaycan dilinde 1 saat fealiyyet gosterirdi 1986 ci ilde farsca verilislerin hecmi 1 saata endirildi Azerbaycan dilinde yayilan verilislerin hecmi ise 2 saat 45 deqiqeyedek artirildi Ana dili Korpu Ovqat Elin sazi elin sozu verilisleri azerbaycanli hemvetenlerimiz arasinda sohret qazandi Maraqlidir ki bu gun de Azerbaycan radiosunda Korpu Ovqat verilislerinin efirden seslenmesine baxmayaraq Ictimai Televiziya fealiyyete basladiqdan sonra eyniadli verilisler yayimlamaga basladi Yarim saat erzinde efire geden Ana dili verilisinde Iranda yasayan azerbaycanli dinleyicilere Azerbaycan dilinin qrammatikasi ve sifahi danisiq dili oyredilir Korpu verilisi mektublar telefon zengleri ve studiyaya gelen qonaqlarla sohbet esasinda fealiyyet gosterir Bu verilisin vasitesile indiye qeder nece nece qohum uzun muddet ayriliqda yasadiqdan sonra bir birine qovusa bilib 1992 ci il noyabrin 26 da Azerbaycan Beynelxalq Radiosu yaradildi Bu qurum ingilis alman fransiz rus ermeni talis kurd lezgi gurcu dillerinde proqramlar hazirlayirdi Beynelxalq radio bir muddet orta ve qisa dalgalarda her gun 8 dilde dunya efirine cixir ve musteqil olkemiz barede 10 saatliq verilis yayirdi 1992 1993 cu illerde Beynelxalq radionun direktoru Vaqif Bayatli idi Sonra bu vezifeye Cerkez Qurbanli teyin olundu 1996 ci ilden Beynelxalq radioya Cahangir Bagirov rehberlik etdi Qerb verilisleri redaksiyasinin hazirladigi ingilis alman ve fransiz dillerinde verilisler legv edildi Hazirda orta ve qisa dalgalarda Beynelxalq radio her gun azerbaycanca 5 saat rusca 1 saat ermenice 1 saat farsca 1 saat turkce 1 saat erebce 1 saat heftede 3 defe gurcuce 20 deqiqe 2 defe kurd ve lezgi dillerinde 15 deqiqe verilis yayilir Yarim saatliq Veten proqraminin da 15 deqiqesi azerbaycanca diger 15 deqiqesi ise ermenice efire verilir Muharibeden sonraki dovr 1945 1970 RedakteMuharibeden sonra radio verilislerinin forma ve mezmununda mueyyen deyisiklikler bas verdi 1949 cu ilden elektromaqnit sesyazma texnikasinin radioda tetbiqi imkanlarin genislenmesine verilislerin keyfiyyetinin yukselmesine yardim etdi 1949 cu ilde Azerbaycan radiosunda futbol reportajlarinin temeli qoyuldu Birinci reportaji meshur idman serhcisi Aleksandr Qnezdov aparirdi Yalniz 7 ilden sonra 1956 ci ilde Respublika stadionundan futbol oyunu ilk defe radionun diktoru Sabutay Quliyev terefinden Azerbaycan dilinde serh olundu 1951 ci ilde yaradilan II proqram respublika radiosunun fealiyyet dairesini genislendirdi 1956 ci ilde Azerbaycan radiosunun yaranmasinin 30 illiyi qeyd olundu Bu zaman Bakidan her gun Azerbaycan rus ve ermeni dillerinde artiq 19 saat verilis yayilirdi Radioda ictimai siyasi edebiyyat musiqi senaye kend teserrufati usaq gencler proqramlarinin hazirlanmasina ustunluk verilirdi Efirde her gun 12 15 konsert proqrami seslendirilirdi 1956 ci ilden televiziyanin fealiyyete baslamasi radionu oz isini reqabet seraitinde qurmaga mecbur etdi Radio xalq yaradiciligi ve bestekar mahnilari edebi eserler hesabina oz fondunu zenginlesdirdi Bu dovrde xalq calgi aletleri orkestrine artiq Seid Rustemov rehberlik edir bestekarlardan Haci Xanmemmedov Qember Huseynli Neriman Ezimov ve basqalari bu orkestrde fealiyyet gosterirler 60 ci illerin ortalarinda radio ve televiziyanin kamera estrada simfonik orkestrlerinin yaradilmasi Qaya vokal kvartetinin meydana gelmesi xalq estrada ve simfonik musiqilerin tebliginde radionun imkanlarinin artirdi 70 ci illerin ortalarinda Sabahiniz xeyir Axsam gorusleri Bulaq Natevan qizlar klubu Lirika defterinden Mugam saati Arzu musiqi poctu Yazici ve zaman Mahni seheri gezir Teatr mikrofon qarsisinda kimi verilisler dinleyicilerin ruhunu oxsayir Qizil fond RedakteRadionun Qizil fond unda gorkemli senetkarlarimizin ifasinda mugamlar bestekar mahnilari muxtelif opera ve tamasalardan nadir parcalar qorunub saxlanilir 1968 ci ilde radionun fonotekasinda 24 mine qeder 1980 ci ilde 40 minden cox musiqi ve diger senet incilerinin lent yazisi var idi Hazirda onlarin sayi 100 mine catib Fonotekada Uzeyir Hacibeyov Muslum Maqomayev baba Cefer Cabbarli Semed Vurgun Cabbar Qaryagdioglu Seyid ve Xan Susinskiler Niyazi Elovset Sadiqov Huseynaga Hacibababeyov Resid Behbudov Sovket Elekberova Sara Qedimova Rubabe Muradova Gulaga Memmedov Tukezban Ismayilova Zeyneb Xanlarova Hacibaba Huseynov Elibaba Memmedov Arif Babayev Islam Rzayev Nezaket Memmedova Baba Mirzeyev Muslum Maqomayev neve Flora Kerimova Polad Bulbuloglu Mirze Babayev Vaqif Mustafazade Rafiq Babayev Akif Islamzade ve digerlerinin lent yazisi saxlanilir Azerbaycanin gorkemli senet ustalarinin radionun Qizil fondu nda saxlanilan cixislari edebi dilimizin mukemmelliyini numayis etdirmekdedir Taninmis sehne ustalari Mirzaga Eliyev Merziye Davudova Elesger Elekberov Hokume Qurbanova Fatma Qedri Ismayil Hidayetzade Rza Tehmasib Mustafa Merdanov Ejder Sultanov Agadadas Qurbanov Movsum Senani Hesenaga Salayev Memmedrza Seyxzamanov Eli Zeynalov Suleyman Tagizade Mehdi Memmedov Leyla Bedirbeyli Barat Sekinskaya Hesenaga Turabov Semender Rzayev Mehluqe Sadiqova Hamlet Qurbanov Sefiqe Memmedova Hamlet Xanizade Vefa Fetullayeva Amalya Penahova Elabbas Qedirov Mikayil Mirze Emine Yusifqizi Hesen Ebluc ve digerleri radiodaki cixislari ile dinleyicileri riqqete getirmekle yanasi onlara selis danisiq dilini telqin edirdiler Vaxtile Elesger Elekberovun ifasinda lente alinmis Qorkinin Arxip baba ve Lyonka Semed Vurgunun Vaqif habele Mirzaga Eliyevin ifasinda Mesedi Ibad Mustafa Merdanovun ifasinda Memmedquluzadenin Qurbaneli bey kimi eserleri bu gun Qizil fond un xezinesi sayilir Burada hetta S Vurgunun Vaqif eserinin ermeni dilinde seslenen varianti movcuddur Gurkemli radio diktoru Aydin Qaradaglinin ifasinda da ses yazilari qorunub saxlanilir Araz Redakte1964 cu il oktyabrin 15 de Azerbaycan radiosunun Araz xeberler ve musiqi proqrami ilk defe efire cixdi Araz in cagiris musiqisi Fikret Emirovun idi Araz evvelki dovrde dinleyicilere 12 saatliq verilis teqdim edirdi Mueyyen muddetden sonra ise radionun I proqrami ile yayimlanan bezi verilisler Araz vasitesile tekrar olunurdu Araz radiosunun yaranmasinda ve fealiyyetinde Teymur Eliyev Enver Elibeyli Sabir Axundov Soltan Necefov Kamil Memmedov Haci Haciyev Aydin Qaradagli Valid Senani Yalcin Elizade Ilyas Adigozelov Hidayet Seferli ve basqalari boyuk rol oynadilar Informasiya proqramlarinin cevikliyini temin etmekden otru radionun birinci proqramindaki xeber buraxilisinin strukturu ve adi deyisdirildi 1966 ci il iyulun 13 den Son xeberler efirde Gunun sesi adi ile yayilmaga baslandi 1968 ci ilde radionun xeberler redaksiyasi her gun birinci proqramla ve Araz proqrami ile 24 defe efire cixirdi Musteqillik dovrunde Azerbaycan radiosu Araz proqramini musteqil struktura cevirmeyi qerara aldi 1993 cu ilin noyabrinda onun bazasinda 2 redaksiya yaradildi Informasiya ve ictimai siyasi proqramlar redaksiyasi ve Xalq yaradiciligi redaksiyasi Lakin 1998 ci ilin dekabrinda bu strukturdan da imtina edildi 1988 ci ilde baslanan telatum Redakte1988 ci ilde baslanan Dagliq Qarabag munaqisesi zamani radio da televiziya kimi Azerbaycan xalqinin maraqlarindan cixis etdi Bu 1990 ci ilin yanvarinda ozunu daha da qabariq sekilde gosterdi Televiziyanin enerji blokunu partladib siradan cixarmaqla yanasi Azerbaycan radiosunun emekdaslari da efirden uzaqlasdirilir Radioda herbi senzor fealiyyet gosterirdi Lakin hemin facieli gunlerde Azerbaycan radiosunun xarice yayim redaksiyasi 20 Yanvar faciesinin bas vermesini butun teferruati ile dunyaya catdira bildi Yanvarin 20 de komekcisi ile qefilden radioya gelen Azerbaycan SSR Ali Sovetinin sedri Elmira Qafarova Azerbaycan ve rus dillerinde beyanatlarla birbasa efirde cixis etdi O tokulen gunahsiz qanlar ucun butun mesuliyyetin SSRI orqanlarinin ve onlarin vezifeli sexslerinin uzerine dusduyunu Azerbaycan xalqinin oz ogul ve qizlarinin facieli suretde helak olmasini hec kime bagislamayacagini beyan etdi Hemin beyanata istinaden hazirlanan melumat yanvarin 21 de efire verilende texniki isciler onu lente yazdilar ve gun erzinde bir nece defe seslendirmeye nail oldular Xarice yayim redaksiyasi bu beyanati ereb olkelerinin Iranin Tehran Tebriz ve Turkiyenin Ankara radiolari vasitesile butun dunyaya yaydi Bakidaki herbi komendatliq Beynelxalq radionun dalgalara malik olmasini tamam unutmusdu 2 Musteqillik dovru Redakte1991 ci ilde dovlet musteqilliyinin elde edilmesi radionun qarsisinda duran vezifeleri kokunden deyisdirdi Radioda cemiyyetle six ve aciq unsiyyete girmek meylerini guclendiren proqramlara ustunluk verildi Qarabag ugrunda ermeni isgalcilarina qarsi savasin baslanilmasi ile radio her gun Mudafie nazirliyinin melumatlarini yayirdi Dinleyicilerde vetenperver hissleri guclendiren Aciq askar Xudaferin Sozun duzu Baxis bucagi Dunya Pille Cevre Radio atmaca Molla Nesreddin Yol Yuva Vaxt Dan yeri kimi verilisler hazirlanir herbi marslar seslendirilirdi 1993 cu ilde Azerbaycanda bas veren Gence hadiseleri Heyder Eliyevin Naxcivandan Bakiya devet olunmasi barede melumatlar Milli Meclis iclaslarindan birbasa yayimlar 1994 cu il sentyabrin 20 de Esrin muqavilesi sazisinin imzalanmasi merasimi radio ile butun dunyaya yayilirdi Musteqillik dovrunde ozel radio kanallarinin yaranmasi onlarin FM dalgasinda fealiyyete baslamasi Azerbaycan radiosunun da reqabet seraitinde calismasina dinleyici auditoriyasinin parcalanmasina getirib cixardi Lakin ozel radio kanallarinin ceviklik proqram rengarengliyi numayis etdirmesi fonunda Azerbaycan radiosu muhafizekar enenelerin dasiyicisi kimi gorunse de onun bu illerde edebi dilimizin qorunmasina ve safligina xidmet etmesi amilini inkar etmek de mumkun deyil Amma informasiya texnologiyalarinin suretle inkisaf etmesi istenilen sahede o cumleden Azerbaycan radiosunda da texnoloji istehsalat ve yaradiciliq deyisikliklerinin heyata kecirilmesini labud edir Menbe RedakteBBC Country profile AzerbaijanXarici kecidler RedakteIstinadlar Redakte Danisir Baki Baki radiosu Radio ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Dovlet Radiosu amp oldid 6102369, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

Вы используете очень и очень устаревший браузер! 🙁

Пожалуйста, обновите Internet Explorer до восьмой или девятой версии с официального сайта Microsoft или попробуйте более быстрые и функциональные программы от независимых разработчиков, например Opera , Firefox , Safari , Google Chrome .

Радио Азербайджана

Категория: Pop / Азербайджан
Категория: Pop / Новости на радио / Folk / Азербайджан
Категория: Pop / Club / Hip-Hop / Азербайджан
Категория: Pop / Club / Jazz / Азербайджан
Категория: Pop / Новости на радио / Folk / Азербайджан
Категория: Pop / Азербайджан / Разговорное / Новости на радио
Категория: Pop / Rock / Hip-Hop / Jazz / Азербайджан
Категория: Pop / Folk / Азербайджан
Категория: Folk / Азербайджан / Pop
Категория: Pop / Разговорное / Новости на радио / Азербайджан
Категория: Pop / Азербайджан
Категория: Pop / Азербайджан
Для добавления сюда радиостанций зарегистрируйтесь, либо войдите на сайт.
Вход на сайт через:
Стили радио

Билли Сквайер вспоминал, как ему сказали, что он больше никогда не будет работать, после того как он отказался от приглашения на гастроли с All-Starr Band Ринго Старра.

Электронная группа Робби Уильямса Lufthaus собирается выпустить свой дебютный альбом.

Певица и автор песен Селена Гомес только что отпраздновала Международный женский день постом, в котором вспоминает свои молодые годы.

Снуп Догг отметился тем, что поделился веселым мемом для миллионов своих поклонников в Instagram (Instagram запрещен в РФ; принадлежит корпорации Meta, которая признана в РФ экстремистской).

Талантливая звезда только что объявила, что ее грядущий альбом «This Is Me… Now» выйдет этим летом. Поклонники певицы поделились своим волнением в социальных сетях после того, как она была представлена ​​​​на мероприятии Spotify Stream On, и