Azrbaycan dili 1 ci sinif kitab

Qədim rus atalar sözünü xatırlayaq: “Грамота—к мудрости ступенка”—”Savad-müdrikliyə pilləkəndir”. “Грамматика” sözü isə yunanca “грамма”, yəni “hərf” sözündən götürülmüş, əvvəllər “yazı” mənasında işlədilmiş, sonra isə dilin quruluşu haqqında elm bu sözlə—”qrammatika” sözü ilə adlandırılmışdır.

PDFyukle.com

Hansı kitabı yükləmək olmursa, həmin kitaba şərh yazaraq bizə bildirin.

Sponsor linki

PDF kitab yüklə

PDF kitab yüklə

PDF kitab yukle, azerbaycanca PDF kitab yukle, pdf kitablar, maraqli kitablar yukle, bedii kitab yukle, dini kitab yukle, kriminal dedektiv detektiv kitab yukle, dedektiv eserler yukle, onlayn kitab oxu, elektron kitablar yukle, elektron kitabxana yukle, pulsuz PDF kitab yüklə, roman yukle, sevgi romanlari yukle, pdf kitablar oxu, dini pdf kitablar, hitlerin kitabi pdf yukle, roman kitablar, ekitab, dedektiv, macera, kriminal, ekitap indir, скачать роман бесплатно, bedii kitablar, kitab oxumaq sayti, elxan elatli xeyanet ugursuz gece pdf yukle, varisin kitablari pdf yukle, kitab yukle pdf, elektron kitabxana yukle, mark tven pdf kitablar, dodaqdan qelbe romani yukle, min mohtesem gunes pdf yukle, min möhtəşəm günəş yüklə, seyir kitablari yukle, adlarin izahli lugeti kitabi yukle kitab yükləmək üçün saytlari kitab yükləmə kitab yükləmək üçün saytlar kitab yükləmə saytları kitab yüklə pulsuz kitab yüklə boxca iqtisadi kitab yüklə səsli kitab yüklə elektron kitab yüklə kitab yüklə pdf dini kitab yüklə buxari kitab yüklə excel kitab yüklə ingiliscə kitab yüklə kitab yukle qaraqan onlayn kitab yüklə kitab oxumaq ucun proqram yüklə kitab şəkilləri yüklə

Kateqoriyalar

• ABŞ Ədəbiyyatı
• Almaniya Ədəbiyyatı
• Avropa Ədəbiyyatı
• Azərbaycan Ədəbiyyatı
• Braziliya Ədəbiyyatı
• Dünya Ədəbiyyatı
• Elmi Kitablar
• Fransa Ədəbiyyatı
• İngiltərə Ədəbiyyatı
• Kolumbiya Ədəbiyyatı
• Lüğətlər
• M.Ə.Rəsulzadə
• Macarıstan Ədəbiyyatı
• Penitensiar Ədəbiyyat
• Qırğızıstan Ədəbiyyatı
• Rus Ədəbiyyatı
• Şəxsiyyətlər
• Sovet Ədəbiyyatı
• Türkiyə Ədəbiyyatı

Azrbaycan dili 1 ci sinif kitab

(+994 12) 493 30 77

• Fəlsəfə
• Tarix
• Azərbaycan tarixi
• Sosiologiya
• Etnoqrafiya
• İqtisadiyyat
• Dövlət və hüquq
• Siyasət. Siyasi elmlər
• Elm və təhsil

• Mədəniyyət
• Kitabxana işi
• Psixologiya
• Dilçilik
• Ədəbiyyatşünaslıq
• Folklor
• Bədii ədəbiyyat
• İncəsənət
• Kütləvi informasiya vasitələri

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanasının “Elektron kitablar” Verilənlər bazası Azərbaycanın tarixini, iqtisadiyyatını, mədəniyyətini, eləcə də müxtəlif elm sahələrini əhatə edən kitabların elektron variantlarının toplandığı Elektron Kitabxanadır.

Yeni əlavə olunanlar

Берегите своих матерей!

Dövlət, demokratiya, qanunçuluq haqqında

Heydər Əliyev – milli-siyasi elitamızın zirvəsi

Zərrələrdən zirvəyə: elmi-fəlsəfi-tibbi ensiklopedik toplu: II hissə

Zamana sığmayan lider: Heydər Əliyevin idarəçilik və varislik fəlsəfəsi

Televiziya: nəzəriyyə, inkişaf meylləri

Heydər Əliyevin neft strategiyası: Azərbaycanın müstəqilliyi və rifahı naminə: III hissə

Bir ömrün imzası – Zərifə Əliyeva

Akademik Zərifə xanım Əliyevanın 80 illik yubileyinə həsr olunmuş oftalmologiya və iridologiyanın aktual problemləri mövzusunda beynəlxalq elmi konfrans

Güney Azərbaycan

Müstəqilliyimiz əbədidir: qırx altıncı kitab: qeydlər

Müstəqilliyimiz əbədidir: qırx beşinci kitab: may, 2003 – dekabr, 2003

Müstəqilliyimiz əbədidir: qırx dördüncü kitab: fevral, 2003 – may, 2003

Müstəqilliyimiz əbədidir: qırx üçüncü kitab: noyabr, 2002 – fevral, 2003

Müstəqilliyimiz əbədidir: qırx ikinci kitab: oktyabr, 2002 – noyabr, 2002

Müstəqilliyimiz əbədidir: qırx birinci kitab: sentyabr, 2002 – oktyabr, 2002

Müstəqilliyimiz əbədidir: qırxıncı kitab: iyul, 2002 – sentyabr, 2002

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz doqquzuncu kitab: iyun, 2002 – iyul, 2002

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz səkkizinci kitab: mart, 2002 – may, 2002

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz yeddinci kitab: noyabr, 2001 – mart, 2002

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz altıncı kitab: sentyabr, 2001 – noyabr, 2001

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz beşinci kitab: iyun, 2001 – avqust, 2001

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz dördüncü kitab: may, 2001 – iyun, 2001

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz üçüncü kitab: mart, 2001 – aprel, 2001

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz ikinci kitab: yanvar, 2001 – mart, 2001

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuz birinci kitab: noyabr, 2000 – yanvar, 2001

Müstəqilliyimiz əbədidir: otuzuncu kitab: sentyabr, 2000 – noyabr, 2000

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi doqquzuncu kitab: iyul, 2000 – sentyabr, 2000

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi səkkizinci kitab: iyun, 2000 – iyul, 2000

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi yeddinci kitab: aprel, 2000 – iyun, 2000

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi altıncı kitab: mart, 2000 – aprel, 2000

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi beşinci kitab: fevral, 2000 – mart, 2000

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi dördüncü kitab: dekabr, 1999 – fevral, 2000

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi üçüncü kitab: noyabr, 1999 – dekabr, 1999

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi ikinci kitab: sentyabr, 1999 – noyabr, 1999

Müstəqilliyimiz əbədidir: iyirmi birinci kitab: iyul, 1999 – sentyabr, 1999

Hörmətli Müəlliflər!
Siz öz əsərlərinizin elektron variantının Prezident Kitabxanasının “Elektron Kitablar” Verilənlər bazasında yerləşdirilməsini istəyirsinizsə, “Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar haqqında” Azərbaycan Respublıkası Qanununun 18-ci və 19-cü maddələrinə uyğun olaraq müəlliflik hüququ haqqında razılaşmanı imzalayıb, əsərinizi və razılaşmanın surətini aşağıdakı e-mail ünvanına göndərə bilərsiniz.
info@preslib.az

Abunə

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə “Rusiya Federasiyasının Qanunvericilik Bazası” təqdim olunur.

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə bütün elm sahələri üzrə 5 000 e-kitabdan ibarət elektron kitabxana – Elektron Kitabxana Sistemi İPR Books təqdim olunur.

Polpred.com Medianin İcmalı. Hər gün minlərlə xəbərlər, Rus dilində tam mətn, son 15 ilin informasiya agentliklərinin və işgüzar nəşrlərin ən yaxşı milyon mövzusu.

Rus dilini öyrənək (1-ci dərs)

Rus dilini öyrənmək istəyənlər üçün 1-ci dərsimizdə Rus dilinin qrammatikası haqqında məlumat verəcəyik.

Qrammatika nə deməkdir?

Azərbaycanlıların rus dili fənnini öyrənmələrində başlıca vəzifə bu dilə əməli yiyələnməkdən ibarətdir. Buna görə də hər bir mövzunun öyrənilməsi rus dilində nitq vərdişlərinin inkişafına yenəldilmişdir. Bəs belə halda qrammatikanın rolu nədən ibarətdir? Ümumiyyətlə, qrammatika anlayışı nədir və onun öyrənilməsi nə üçün lazımdır? Qrammatika bir elm kimi nə vaxt yaranıb?

Qədim rus atalar sözünü xatırlayaq: “Грамота—к мудрости ступенка”—”Savad-müdrikliyə pilləkəndir”. “Грамматика” sözü isə yunanca “грамма”, yəni “hərf” sözündən götürülmüş, əvvəllər “yazı” mənasında işlədilmiş, sonra isə dilin quruluşu haqqında elm bu sözlə—”qrammatika” sözü ilə adlandırılmışdır.

Bir elm kimi qrammatika qədim yunanlarda meydana gəlmişdir. Qrammatikanın banisi filosof Aristotel olmuşdur. O,nitq hissələri və hallar haqqında təlimi yaratmışdır. Qrammatikanın nəzəri əsaslarının təkmilləşdirilməsi və zənginləşdirilməsində qədim alimlər—Aristrax və frakiyalı Dionisi bvyük rol oynamışlar.

Romalılar qrammatikanı yunanlardan götürmüşlər. Latın (Roma) qrammatikası nümunəsi əsasında sonralar digər Avropa xalqlarının da qrammatikası yaradılmışdır.

Rus dilinin birinci əsil elmi qrammatikasını M. V. Lomonosov tərtib etmişdir. Bu, 1755-ci ildə yazılmış “Rusiya qrammatikası” (“Rossiyskaya qrammatika”) idi. həmin qrammatikanın əsasını canlı rus dilinin öyrənilmiş fakt və hadisələri təşkil edirdi. “Rusiya qrammatikası”nda yazılış qaydaları da verilmişdi.

Lomonosovun bu qrammatikası təkcə elmi əsər deyil, həm də dərs vəsaiti idi. Rus məktəblərinin 50 mindən çox nəsli Lomonosovun qrammatikasından istifadə etmişdir. hazırda məktəblərimizdə istifadə edilən qrammatika dərsliyi məhz bu əsər əsasında tərtib olunmuşdur.

Qrammatika—sözlərin dəyişməsi və onların cümlədə birləşməsi qaydalarının məcmusudur. Qrammatika bizə nitqimizi düzgün qurmaq, fikrimizi səlis və aydın ifadə edə bilmək, sözləri cümlədə necə dəyişdirmək və işlətmək, onları bir-biri ilə necə əlaqələndirmək, hansı ardıcıllıqla düzmək və s. qayda-qanunlarını öyrədir. Məsələn, deyək ki, bizə 8 söz verilmişdir: на, Родина, отряд, наша, сбор, мы, о, говорить. Qrammatikanın köməyi olmadan bu sözlərin ardıcıllıqla düzülüşü heç bir fikir—cümlə ifadə etmir. Qrammatik qayda-qanunlarıiın köməyi ilə biz bu sözləri elə dəyişdirir və onları bir-biri ilə elə əlaqələndirir və yazırıq ki, düzgün, bitmiş bir fikir, ifadə və ya cümlə alınır: “На сборе отряда мы говорили о нашей Родине”. Bu söz birləşmələrindəki əlaqəyə diqqət yetirin: “на сборе” tələb edir ki, “отряд” sözü yiyəlik halda (родительний падеж) işlədilsin. “Мы говорили” birləşməsində mübtəda (мы) ilə xəbər (говорили) cəmə görə uzlaşıblar. “О нашей Родине” söz birləşməsində о isə çıxışlıq halında işlədilmiş “о Родине” sözü ilə “нашей” mənsubiyyət bildirən əvəzlik cinsə, tək–cəmə və hala görə uzlaşmışlar.

Rus dili gözəl dil olmaqla bərabər, lüğət tərkibi etibarı ilə olduqca zəngin və rəngarəngdir. Lakin qrammatika olmasaydı, lüğətlərdəki sözlər bir yığın olaraq qalardı. Misal üçün: наш, путешествие, дружина, отправится, утро, рано—sözləri rus dilinin lüğət tərkibinə daxildir və onların hər birinin mənası vardır. Lakin həmin sözlərin belə düzülüşündə heç bir fikir ifadə olunmamışdır. Qrammatikanın qayda-qanunları bizə bu sözlərdən “Наша дружина рано утром отправилась в путешествие” cümləsini düzəltməyə və nitqdə işlətməyə imkan verir və s.

Qrammatika vasitəsi ilə ayrı-ayrı kərpiclərdən—sözlərdən nəhəng bir bina tikilmiş—bütün xalqın dili yaranmışdır.

M. V. Lomonosovun dili ilə desək: “Bütün elmlərin qrammatikaya ehtiyacı vardır, qrammatikasız natiqlik kütdür, poeziya pəltəkdir, fəlsəfə əsassızdır, tarix anlaşılmazdır.

Rus dilində öz fikrinizi düzgün ifadə etmək üçün qrammatikaya dair keçdiyiniz və keçəcəyiniz mövzuları ətraflı öyrənin. hər bir qrammatik anlayışı dərk edin, bu sahədə müvafiq qayda-qanunlara dair misallar göstərin, cümlələr qurun. Çalışın ki, qrammatik qayda-qanunlar nəzəriyyə kimi əzbər öyrənilməsin—ətraflı düşünülsün, dərk edilsin, hər bir anlayışa aid misallar və cümlələr göstərilsin.

Qrammatika dilin quruluşu haqqında elmdir. Bu elm isə lap qədimdir, onun əsası təqribən 2.500 il bundan əvvəl Yunanıstanda və Hindistanda qoyulub. Elə “qrammatkia” sözünün adı da yunan sözündən (qramma—”hərf”) götürülmüşdür. Savad öyrənmək üçün rusca ilk vəsait 1574-cü ildə Ivan Fyodorovun Lvovda nəşr etdirdiyi əlifba kitabı olub. Əlbəttə, lap qədim zamanlarda (bizim hazırda istifadə etdiyimiz qrammatika kitablarında(n fərqli olaraq) inkişaf etmiş qrammatik terminlər yox idi. Buna görə də Ivan Fyodorovun əlifbasında qrammatik anlayışlar təsviri surətdə verilirdi. Misal üçün, birinci, ikinci və üçüncü şəxsin cəmi aşağıdakı kimi izah edilirdi:

“Будимо-со мною мнози” (т. е. со мною многие-мы). “Будите-без мене мнози” (т. е. вы).

“Будите-якобы нецыя на нас глаголют или мы на других” (якобы некоторые из нас говорят или мы на них-они).

Sonra oxu üçün birinci tapşırıqlara dair material verilirdi. Burada müxtəlif dua, ibadət və gəlamlar (hikmətli sözlər) çap edilirdi. Kitab bir qayda olaraq Ivan Fyodorovun “sevimli, şöhrətli və namuslu rus xalqına” müraciəti ilə qurtarır və ümid edilirdi ki, onun əsərlərini həvəslə qəbul etsinlər. Öz doğma Moskvasından uzaqda Ivan Fyodorov yazırdı: “Mən isə bu yazdıqlarımın daha çox fayda verməsi üçün daha da həvəslə işləmək istəyirəm”.

Bir qədər sonra, 1596-cı ildə Vilnoda Lavrenti Zizaniyanın “Qrammatika”sı çap olundu. 1619-cu ildə Vilnonun yaxın-lığında, Evyuda, Meleti Smotritskinin “Qrammatika”sı nəşr edildi ki, həmin kitab 1648-ci ildə heç bir dəyişiklik aparılmadan Moskvada yenidən çapdan buraxıldı. Bu qrammatikadan M. V. Lomonosov da öyrənmişdi. Meleti Smotritskinin “Qrammatikası”nı və Maqnitskinin “hesab” kitabını Mixail Vasilyeviç Lomonosov “oz alimliyinin darvazası” adlandırmışdı. Rus dilinin birinci elmi qrammatikasını M. V. Lomonosov yaratmışdır. Bunun adı “Россијскаја грамматика” idi və 1755-ci ildə buraxılmışdı. həmin qrammatikada düzgün yazı qaydaları da var idi. M. V. Lomonosov bütün gücü ilə qrammatikanın eyrənilməsini təbliğ edirdi. O yazırdı: “Российская грамматика есть знание, как говорить, писать чисто российским языком по лучшему рассудительному (düşüncəli, dərrakəli) его употреблению”.

Danışıq dilinin ədəbiyyata və elmə yol tapmasına ilk dəfə istiqamət verən, staroslavyan sözləri və ifadələrinin rus dilində işlənməsini məhdudlaşdıran M. V. Lomonosov olmuşdur. XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində rus dili qrammatikasının işlənib hazırlanmasında A. X. Vostokov, N. I. Qreç, F. I. Buslayev, A. A. Potebnya, F. F. Fortunatov, A. A. Şaxmatov, A. M. Peşkovski kimi dilçi alimlərin rolu böyükdür. Sovet dövründə D. N. Uşakov, L. V. Şerba, V. V. Vinoqradov və başqaları dilçilik elmini, rus dili qrammatikasını daha da zənginləşdirmişlər.