Azərbaycan dili fənni üzrə 300 test və cavabı

3.1.1. Verilmiş mövzuya uyğun müxtəlif tipli (nəqli, təsviri, mühakimə) və formalı (inşa, esse, hekayə) mətnlər yazır.

Metodiki Tövsiyə

Biz Hər zaman sizinləyik! Sualınız var? Dərsi qurmaqda çətinlik çəkirsiniz? İmkan tapıb kurslara gedə bilməmisiniz? İmtahana hazırlaşmaq üçün metodiki vəsaitlərə ehiyacınız var? Narahat olmağa dəyməz! Sullarınızla müraciət edə, bloqumuzdan yararlanaraq, çətinliklərinizi qismən aradan qaldıra bilərsiniz.

• Əsas Səhifə
• Bloqdan Istifadə Qaydası
• Əlaqə

DİQQƏT! DİQQƏT! Hörmətli İstifadəçilər!MÜƏLLİF HÜQUQLARI QORUNUR!Bloq yazarının İCAZƏSİ olmadan, bloqdakı materiallar elektron və ya kağız üzərində ÇOXALDILA BİLMƏZ! Həmçinin bloqdakı materiallardan KOMMERSİYA məqsədi ilə istifadə edilə BİLMƏZ!Materialların şəkillərinin çəkilərək paylaşılması QADAĞANDIR!

27 Eylül 2015 Pazar

Azərbaycan Dili Kurikulumu

Paylaşıldı 04:17 by Leyla Bayramova
1.4. Fəaliyyət xətləri

Azərbaycan dili üzrə məzmun standartları müəyyənləşdirilərkən aşağıdakı fəaliyyət istiqamətləri ilə əlaqəlilik nəzərə alınmışdır:

 Problemin həlli
 Mühakiməyürütmə və əsaslandırma
 Tədqiqetmə
 Tətbiqetmə
1.5. Məzmun standartları
I sinif
I sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi sadə fikrə münasibət bildirir;

 müşahidələrə əsaslanan danışığında, dialoji nitqində sadə nitq etiketlərindən və mimikalardan istifadə edir;

 mətndəki yaxınmənalı sözləri izah edir və cümlədə işlədir;
 kiçikhəcmli mətni düzgün oxumaqla məzmununu nəql edir, əsas fikri müəyyənləşdirir;
 nəzm və nəsri fərqləndirir;

 hərfləri sözləri və kiçikhəcmli mətnləri hüsnxət qaydalarına uyğun yazır, müşahidə xarakterli mətn qurur əməli yazılar yazır;

 səs və hərfi fərqləndirir, sözləri hecalara ayırır, böyük və kiçik hərfi fərqləndirir, ad, əlamət, hərəkət bildirən sözləri, məqsəd və intonasiyaya görə cümlələri tanıyır və fərqləndirir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi sadə fikrin mahiyyətini şərh edir.
1.1.2. Dinlədiyi fikrə münasibətini bildirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Müşahidə etdiyi əşya, hadisələr haqqında və şəkillər üzrə danışır.
1.2.2. Dialoqlarda sadə nitq etiketlərindən istifadə edir.
1.2.3. Nitqini müvafiq mimika və jestlərlə müşayiət edir.
Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndə rast gəldiyi yeni əşya və hadisələri adlandırır.
2.1.2. Mətndəki müəyyən olunmuş sözləri yaxınmənalı sözlərin köməyi ilə izah edir.
2.1.3. Mətndə öyrəndiyi yaxınmənalı sözləri cümlədə işlədir.
2.1.4. Mətndən sadə bədii ifadələri seçir.
2.2. Oxu texnikası və ilkin oxu bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Kiçikhəcmli mətnləri düzgün tələffüz etməklə oxuyur.
2.2.2. Müxtəlif bədii mətnləri (nəzm, nəsr) fərqləndirir.
2.2.3. Mətnin şəkilli planını tutur.
2.2.4. Mətndəki əsas fikri müəyyənləşdirir və sadə formada ifadə edir.
2.2.5. Mətnnin məzmununu nəql edir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Yazı texnikasına və ilkin yazı bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.

3.1.1. Hərflərin elementlərini və konfiqurasiyasını müəyyən olunmuş xətt boyunca düzgün yazır və bitişdirir.

3.1.2. Əl yazısı şəklində olan sözləri və kiçikhəcmli mətnləri üzündən köçürür.
3.1.3. Şəklə uyğun cümlələr qurub yazır.
3.1.4. Bir neçə cümlədən ibarət müşahidə xarakterli rabitəli mətn yazır.
3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən sadə əməli yazılar (açıqca) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Səs və hərfi fərqləndirir.
4.1.2. Sözləri hecalara ayırır.
4.1.3. Böyük və kiçik hərfləri fərqləndirir.
4.1.4. Hərfləri əlifba sırası ilə sadalayır.
4.1.5. Ad, əlamət və hərəkət bildirən sözləri tanıyır və fərqləndirir.
4.1.6. Cümləni tanıyır və əsas əlamətlərini sadalayır.
4.1.7. Məqsəd və intonasiyaya görə cümlələri fərqləndirir.
II sinif
II sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirlə bağlı münasibətini əsaslandırır;

 müşahidə etdikləri, eşitdikləri, oxuduqları haqqında danışığında, dialoji nitqində situasiyaya uyğun nitq etiketlərindən, jest və mimikalardan istifadə edir;

 mətndəki yaxınmənalı və əksmənalı sözləri fərqləndirir, frazeoloji ifadələrin mənasını izah edir;

 kiçikhəcmli mətni düzgün və sürətli oxuyur, əsas fikrə münasibət bildirir, mətni hissələrə ayırır, bədii mətni janrlara görə fərqləndirir;

 hüsnxət və orfoqrafiya qaydalarına əməl etməklə müşahidə və təəssüratlar əsasında kiçikhəcmli esse və sadə əməli yazılar yazır;

 sait və samit səsləri fərqləndirir, sözlərin sətirdən-sətrə keçirilməsi, böyük hərflə yazılması qaydalarını tətbiq edir, ad, əlamət, hərəkət bildirən sözləri qruplaşdırır, onların yazılış və tələffüzünü müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən

istifadə edir, cümləni digər nitq vahidlərindən fərqləndirir, məqsəd və intonasiyaya görə qurduğu cümlələri müvafiq durğu işarələri ilə tamamlayır.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib- anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Sual verməklə dinlədiyi fikrin mahiyyətini aydınlaşdırır.
1.1.2. Dinlədiyi fikirlə bağlı münasibətini əsaslandırır.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və oxuduqları haqqında danışır.
1.2.2. Dialoqlarda vəziyyətə uyğun nitq etiketlərindən istifadə edir.
1.2.3. Nitq situasiyalarından asılı olaraq müvafiq jest və mimikalardan istifadə edir.
Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndə rast gəldiyi yeni əşya və hadisələrin adlarını müvafiq məna qrupuna aid edir.
2.1.2. Mətndə verilmiş yaxınmənalı və əksmənalı sözləri fərqləndirir.
2.1.3. Mətndə frazeoloji ifadələrin mənasını izah edir.
2. 2. Oxu bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri tələffüz normalarına uyğun düzgün və sürətli oxuyur.
2.2.2. Kiçikhəcmli bədii mətnləri janrlara görə fərqləndirir.
2.2.3. Mətnin hissələrinə başlıqlar verməklə məzmununa aid sadə plan tutur.
2.2.4. Mətnin məzmununu tərtib etdiyi plana uyğun nəql edir.
2.2.5. Mətndəki əsas fikri həyatla əlaqələndirir.
Şagird:
3.1. Yazı bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət və orfoqrafiya normalarına riayət edir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni üzündən köçürür.
3.1.3. Marağına uyğun seçdiyi nəzm nümunəsini əzbərdən yazır.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında kiçikhəcmli esse yazır.

3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən sadə əməli yazılar (məktub, açıqca, elan) yazır.

4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Sait və samit səsləri fərqləndirir.
4.1.2. Sözlərin sətirdən-sətrə keçirilməsi qaydalarını tətbiq edir.

4.1.3. Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları (şəxs və coğrafi adlar) məqamına uyğun tətbiq edir.

4.1.4. Mətndə rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və tələffüzünü müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən istifadə edir.

4.1.5. Ad, əlamət, hərəkət bildirən sözləri qruplaşdırır.
4.1.6. Cümləni digər nitq vahidlərindən fərqləndirir.

4.1.7. Tələb olunan məqsəd və intonasiyaya görə cümlə qurur və müvafiq durğu işarələri ilə tamamlayır.

III sinif
III sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirləri müqayisəli təhlil etməklə mövqeyini şərh edir;

 müşahidə etdiklərinə, eşitdiklərinə, oxuduqlarına münasibət bildirməklə nəql edir, dialoqlarda iştirak edir, situasiyaya uyğun jest və mimikalardan istifadə edir;

 sözlərin həqiqi və məcazi mənasını, çoxmənalı sözləri fərqləndirir;

 müvafiq mətni düzgün sürətli və intonasiya ilə oxuyur, bədii və elmi-kütləvi mətnləri fərqləndirir, mətnin məzmununu tərtib etdiyi plana uyğun nəql edir, əsas fikri həyatla əlaqələndirir;

 hüsnxət və orfoqrafiya qaydalarına əməl etməklə təsvir və nəqli xarakterli inşa və sadə əməli yazılar yazır;

 sait və samit səsləri xüsusiyyətinə görə fərqləndirir, sözlərin böyük hərflə yazılmasına dair qaydaları tətbiq edir,

 yeni sözlərin mənasını müəyyənləşdirmək üçün lüğət və sorğu kitablarından istifadə edir;
 qrammatik mənalarına görə sözləri qruplaşdırır;

 cümlədə sözlərin düzgün ardıcıllığını müəyyənləşdirir, baş və ikinci dərəcəli üzvlərin rolunu sadə şəkildə izah edir;

 məqsəd və intonasiyanı dəyişməklə cümləni müxtəlif məqamlarda işlədir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi fikirləri müqyaisəli təhlil edir.
1.1.2. Dinlədiyi fikirləri təhlil etməklə mövqeyini şərh edir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1. Müşahidə etdiklərini, eşitdiklərini və oxuduqlarını müqayisə etməklə nəql edir.
1.2.2. Eşitdiyi, oxuduğu bədii nümunələri dialoq şəklində təqdim edir.

1.2.3. Ədəbi-bədii nümunələri ifa edərkən müvafiq situasiyaya uyğun jest və mimikalardan istifadə edir.

Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndə rast gəldiyi yeni əşya və hadisələrin xarakterik əlamətlərini adlandırır.
2.1.2.Mətndəki çoxmənalı sözləri fərqləndirir.
2.1.3. Sözlərin həqiqi və məcazi mənasını fərqləndirir
2.2. Oxu bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri düzgün, sürətli, intonasiya ilə (cümlə növlərinə görə) oxuyur.
2.2.2. Bədii və elmi-kütləvi mətnləri fərqləndirir.
2.2.3. Mətnin geniş planını tutur.
2.2.4. Mətndəki əsas fikrə münasibətini bildirir.
2.2.5. Mətnin əsas hissələrini seçib nəql edir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Yazı bacarıqlarına yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Hüsnxət və orfoqrafiya qaydalarına riayət etməklə səliqəli və sürətlə yazır.
3.1.2. Sadə redaktə işləri aparmaqla mətni köçürür.
3.1.3. Verilmiş mətnin planını tutur və məzmununu yazır.
3.1.4. Təsvir və nəqli xarakterli inşalar yazır.

3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən əməli yazılar (məktub, elan, anket, dəvətnamə) yazır.

4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Sait və samit səsləri xüsusiyyətlərinə görə fərqləndirir.

4.1.2.Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları (bayramlar və tarixi günlər) məqamına uyğun tətbiq edir.

4.1.3.Rast gəldiyi yeni sözlərin mənasını, yazılış və tələffüzünü müəyyənləşdirmək üçün lüğət və sorğu kitablarından istifadə edir.

4.1.4. Qrammatik mənalarına görə (isim, sifət, fel, say) sözləri qruplaşdırır.
4.1.5. Cümlənin formalaşmasında baş və ikinci dərəcəli üzvlərin rolunu sadə şəkildə izah edir.
4.1.6. Cümlədə sözlərin düzgün ardıcıllığını müəyyən edir.
4.1.7. Məqsəd və intonasiyanı dəyişməklə verilmiş cümləni müxtəlif məqamlarda işlədir.
IV sinif
IV sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirlər barədə yekun rəy bildirir və onu əlavələrlə inkişaf etdirir;

 müşahidə etdikləri, eşitdikləri, oxuduqları fakt və hadisələr haqqında məzmuna uyğun jest və mimikalardan istifadə etməklə təqdimatlar edir, dialoji mətnlər qurur;

 mətndəki terminləri, obrazlı ifadələri fərqləndirir;

 müvafiq mətni düzgün sürətli və intonasiya ilə oxuyur, bədii və elmi-kütləvi mətnlər haqqında kiçik təqdimatlar edir, verilmiş mətnə dair yaradıcı plan tərtib edir, məzmununu yaradıcı şəkildə davam etdirir, mətnin ideyasını müəyyənləşdirir və obrazları sadə şəkildə səciyyələndirir;

 orfoqrafiya qaydalarına riayət edir, sadə əməli və kiçikhəcmli mühakimə xarakterli yazılar yazır;

 sadə fonetik təhlil aparır, sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları tətbiq edir, sözlərin mənasını müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən, ensiklopediyadan istifadə edir, sözləri qrammatik mənalarına görə qruplaşdırır;

 cümlənin düzgün qurulmasında baş və ikinci dərəcəli üzvlərin yerini müəyyən edir, məqsəd və intonasiyaya görə cümlənin növlərinə aid təqdimatlar edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi eyni məsələlər barədə müxtəlif fikirləri ümumiləşdirməklə yekun rəy bildirir.
1.1.2. Dinlədiyi fikirləri əlavələri ilə inkişaf etdirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqlarına malik olduğunu nümayiş etdirir.
1.2.1.Müşahidə etdiyi, oxuduğu, eşitdiyi fakt və hadisələr haqqında kiçik təqdimatlar edir.
1.2.2. Dialoji mətnlər qurur və təqdimatlar edir.

1.2.4. Nitqini canlı və obrazlı etmək məqsədi ilə məzmuna müvafiq jest və mimikalardan istifadə edir.

Şagird:
2.1. Qarşılaşdığı yeni sözlərin mənasını başa düşdüyünü nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndəki hadisələri həyat hadisələri ilə müqayisə edir.
2.1.2. Mətndəki terminləri fərqləndirir.
2.1.3. Mətndəki obrazlı ifadələri fərqləndirir.
2.2. Oxu vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri düzgün, sürətli, intonasiya ilə (obrazların xarakterinə uyğun) oxuyur.
2.2.2. Bədii və elmi-kütləvi mətnlər haqqında kiçik təqdimatlar edir.

2.2.3. Verilmiş mətni genişləndirmək, dəyişdirmək və ya davam etdirmək məqsədi ilə yaradıcı plan tutur.

2.2.4. Mətnin məzmununu genişləndirir, dəyişdirir, yaradıcı şəkildə davam etdirir.
2.2.5. Mətnin ideyasını müəyyənləşdirir və obrazları sadə şəkildə səciyyələndirir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.

3.1.1. Yazısında orfoqrafiya normalarına riayət edir və əsas durğu işarələrindən yerində istifadə edir.

3.1.2. İxtisar və əlavələr etməklə mətni üzündən köçürür.
3.1.3. Verilmiş mətni genişləndirərək məzmununu yazır.
3.1.4. Mühakimə xarakterli kiçikhəcmli rəy, esse, inşa yazır.

3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən əməli yazılar (məktub, elan, ərizə, dəvətnamə) yazır.

4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Zəruri dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Sadə fonetik təhlil aparır.

4.1.2. Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları (bəzi mürəkkəb adlar) məqamına uyğun tətbiq edir.

4.1.3. Mətndəki yeni sözlərin və adların mənasını, yazılışını müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən, ensiklopediyadan istifadə edir.

4.1.4. Sözləri qrammatik mənalarına görə (bağlayıcı, qoşma) fərqləndirir.
4.1.5.Cümlənin düzgün qurulmasında baş və ikinci dərəcəli üzvlərin yerini müəyyən edir.
4.1.6. Cümlə və onun növləri ilə əlaqədar kiçik təqdimatlar edir.
4.1.7. Cümlənin məqsəd və intonasiyasına görə növünü müəyyənləşdirir.
V sinif
V sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi məlumatlarda əsas fakt və hadisələri müəyyənləşdirir;
 dediyi fikri fakt və nümunələrlə əsaslandırır;
 lüğətdən istifadə etməklə tanış olmayan sözlərin mənasını müəyyənləşdirir;
 mətni tələffüz qaydalarına uyğun oxuyur;
 mətndəki əsas fikri müəyyənləşdirir;
 mövzu ilə bağlı topladığı materialları ümumiləşdirir;
 mətnin tərkib hissələrini fərqləndirir;
 müxtəlif əməli yazılar (elan, məktub) yazır;

 cümlənin məqsəd və intonasiyaya görə növləri, sözün səs tərkibi, semantikası, tərkibi, yaranma üsulları və qrammatik mənasına (ad, əlamət, hərəkət bildirməsi) aid xüsusiyyətləri mənimsədiyini nümayiş etdirir;

 sait və samitlərin, mürəkkəb sözlərin yazılış qaydalarına əməl edir, cümlənin sonunda və dialoqlarda durğu işarələrini tətbiq edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Danışanın fikrini verdiyi suallar əsasında aydınlaşdırır.
1.1.2. Dinlədiyi məlumatlardakı əsas faktları seçir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Deyəcəyi fikrə müvafiq ifadə forması seçir.
1.2.2. Fikirlərini konkret fakt və nümunələrlə əsaslandırır.
1.2.3. Danışarkən mimika və jestlərdən yerli-yerində istifadə edir.
1.2.4. Hər hansı fakt və hadisə ilə bağlı fikir bildirir.
Şagird:
2.1. Mətndə tanış olmayan sözləri mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Lüğətlərdən istifadə etməklə tanış olmadığı sözlərin mənasını müəyyənləşdirir.
2.1.2. Sözün həqiqi və ya məcazi mənada işləndiyini müəyyənləşdirir.
2.2. Mətnin məzmun və strukturunu mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Tələffüz qaydalarını gözləməklə mətni düzgün oxuyur.
2.2.2. Mətnin tərkib hissələrini fərqləndirir.
2.2.3. Mətndəki əsas fikri müəyyənləşdirir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Müxtəlif yazı formalarını (ifadə, inşa, hekayə) fərqləndirir.
3.1.2. Mövzu ilə bağlı topladığı materiallar əsasında mətn hazırlayır.
3.1.3. Mətnin tərkib hissələrini (giriş, əsas hissə və nəticə) əlaqələndirir.
3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (elan, məktub) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Cümləni məqsəd və intonasiyaya görə növlərinə ayırır.

4.1.2. Sözün səs tərkibini, semantik xüsusiyyətlərini, tərkibini, yaranma üsullarını və qrammatik mənasını (ad, əlamət, hərəkət bildirməsini) izah edir.

4.1.3. Cümlənin sonunda və dialoqlarda durğu işarələrindən məqsədyönlü istifadə edir.
4.1.4. Sait və samitlərin, mürəkkəb sözlərin yazılış qaydalarına əməl edir.
VI sinif
VI sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi məlumatları ümumiləşdirir;
 problemlə bağlı mülahizələrini bildirir;
 mətndəki tanış olmayan sözlərin mənasını şərh edir;
 fikir və mülahizələrə münasibət bildirir;
 müxtəlif yazı tiplərini (nəqli, təsviri, mühakimə) fərqləndirir;
 müxtəlif əməli yazılar (ərizə, tərcümeyi-hal) yazır;
 sözün qrammatik mənasını, cümlənin qrammatik əsasını müəyyənləşdirir;

 müvafiq durğu işarələrindən düzgün istifadə edir və əsas nitq hissələrinin yazılışı ilə bağlı qaydalara əməl edir.

Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Danışanın məlumatlarına əsasən onun məqsədini (məqsədlərini) şərh edir.
1.1.2. Dinlədiyi məlumatı yığcam şəkildə ümumiləşdirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Şifahi məlumat üçün əsas fikrin təqdimetmə formasını müəyyənləşdirir.

1.2.2. Dinləyən şəxsin əsas fikri və anlayışları başa düşməsinə kömək etmək üçün mühüm məqamları vurğulayır.

1.2.3. Nitqində intonasiya və ritmdən düzgün istifadə edir.
1.2.4. Problemlə bağlı mülahizələrini söyləyir.
Şagird:
2.1. Mətndə tanış olmayan sözləri mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Lüğətlərdən istifadə etməklə tanış olmadığı sözlərin mənasını şərh edir.
2.1.2. Sözləri həqiqi və məcazi mənada işlənməsinə görə fərqləndirir.
2.2. Mətnin məzmun və strukturunu mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Mətndəki əsas fikri nəzərə çarpdırmaq məqsədi ilə mühüm məqamları vurğulayır.
2.2.2. Mətni tərkib hissələrinə ayırır.
2.2.3. Mətndəki fikir və mülahizələrə münasibət bildirir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Müxtəlif yazı tiplərini fərqləndirir.
3.1.2. Mətni mövzuya uyğun fakt və hadisələrlə zənginləşdirir.
3.1.3. Mətnin hissələrini, abzaslarını əlaqələndirir.
3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (ərizə, tərcümeyi – hal) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Cümlənin qrammatik əsasını müəyyənləşdirir.
4.1.2. Sözün qrammatik mənasını kontekstə uyğun izah edir.
4.1.3. O, bu əvəzliklərindən sonra vergüldən düzgün istifadə edir.
4.1.4. Əsas nitq hissələrinin yazılışı ilə bağlı qaydalara əməl edir.
VII sinif
VII sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirlərə münasibət bildirir;
 mətndəki tanış olmayan sözlərin kontekstə uyğun mənasını dəqiqləşdirir;
 səs tonu, temp və fasiləni gözləməklə mətni oxuyur;
 fikir və mülahizələrini əsaslandırır;
 plan əsasında mətnlər yazır;
 müxtəlif əməli yazılar (teleqram, izahat) yazır;
 ümumi qrammatik mənasına görə sözləri, quruluşuna görə cümlələri fərqləndirir;
 nitq hissələrinin yazılışı və durğu işarələrindən istifadə qaydalarına əməl edir.
Məzmun xətləri ・ rə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Dinlədiyi məlumatda ton, əhvali-ruhiyyə və emosiyanı müəyyən edir.
1.1.2. Dinlədiyi fikrin inandırıcı və əsaslandırılmış olub-olmamasını müəyyənləşdirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Fikrini müxtəlif formalarda ifadə edir.
1.2.2. Fikrini məntiqi ardıcıllıqla ifadə edir.
1.2.3. Nitqində müxtəlif səs çalarlarından istifadə edir.
1.2.4. Müzakirələrdə deyilmiş müxtəlif fikirlərə münasibət bildirir.
Şagird:
2.1. Mətndə tanış olmayan sözləri mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Tanış olmadığı sözlərin kontekstə uyğun mənasını dəqiqləşdirir.
2.1.2. Mətndəki sözlərin həqiqi və ya məcazi mənada işləndiyini izah edir.
2.2. Mətnin məzmun və strukturunu mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Səs tonu, temp və fasiləni gözləməklə mətni oxuyur.
2.2.2. Mətnin tərkib hissələri arasındakı əlaqəni müəyyənləşdirir.
2.2.3. Mətndəki fikrə münasibətini əlavə fakt və məlumatlarla əsaslandırır.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Verilmiş mövzunu müxtəlif yazı formalarında (ifadə, inşa, hekayə) ifadə edir.
3.1.2. Topladığı fakt və hadisələrə münasibət bildirməklə mətni zənginləşdirir.
3.1.3. Qurduğu plan əsasında mətnin hissələrini məntiqi cəhətdən əlaqələndirir.
3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (teleqram, izahat) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Cümlələri quruluşuna görə fərqləndirir.
4.1.2. Sözləri ümumi qrammatik mənalarına görə fərqləndirir.
4.1.3. Köməkçi nitq hissələrinin işlənmə məqamından asılı olaraq durğu işarələ-rindən istifadə edir.
4.1.4. Nitq hissələrinin yazılışı ilə bağlı qaydalara əməl edir.
VIII sinif
VIII sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikrin məntiqiliyini əsaslandırır;
 müxtəlif mövqeli fikirləri ümumiləşdirir;
 mətndəki tanış olmayan söz və ifadələrin mənasını şərh edir;
 hissələri arasında əlaqələri gözləməklə mətni oxuyur;
 mətndəki fakt və hadisələri real həyatla müqayisə edir və əlaqələndirir;
 müxtəlif tipli (nəqli, təsviri, mühakimə) yazılar yazır;
 müxtəlif əməli yazılar (arayış, protokol) yazır;
 sözün sintaktik vəzifəsini və sadə cümlənin növünü müəyyənləşdirir;
 cümlədə durğu işarəsi və orfoqrafiya qaydalarına əməl edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.

1.1.1. Suallar verməklə dinlədiyi fakt və hadisələr barədə özünün fikir və mülahi-zələrini dəqiqləşdirir.

1.1.2. Dinlədiyi fikrin məntiqiliyini əsaslandırır.
1.2. Şifahi nitq bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Auditoriyanın səviyyəsinə uyğun ifadə forması seçir.
1.2.2. Əlavə materiallardan istifadə etməklə nitqini zənginləşdirir.
1.2.3. Nitq etiketlərindən məqamında istifadə edir.
1.2.4. Müzakirələrdə deyilmiş müxtəlif mövqeli fikirləri ümumiləşdirir.
Şagird:
2.1. Mətndə tanış olmayan sözləri mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Tanış olmadığı söz və ifadələrin mənasını müvafiq qarşılığını tapmaqla şərh edir.
2.1.2. Həqiqi və məcazi mənalı söz və ifadələrin mənasını nümunələrlə şərh edir.
2.2. Mətnin məzmun və strukturunu mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Söz sırasını, cümlələr və abzaslar arasında əlaqəni gözləməklə mətni oxuyur.
2.2.2. Mətnin hissələri arasında əlaqəni şərh edir.
2.2.3. Mətndəki fakt və hadisələri real həyatla müqayisə edir və əlaqələndirir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Mövzuya uyğun müxtəlif tipli (nəqli, təsviri, mühakimə) mətnlər yazır.
3.1.2. Sitatlardan istifadə etməklə fikir və mülahizələrini qüvvətləndirir.
3.1.3. Mətnin hissələri, abzaslar və cümlələr arasında əlaqəni gözləməklə yazıya düzəlişlər edir.
3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (arayış, protokol) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Sadə cümlənin növlərini fərqləndirir.
4.1.2. Söz və söz birləşmələrinin sintaktik vəzifəsini müəyyən edir.
4.1.3. Həmcins üzvlər, əlavələr, xitab və ara sözlərlə bağlı durğu işarələrindən isti-fadə edir.
4.1.4. Həmcins üzvlərdə şəkilçilərin yazılış qaydalarına əməl edir.
IX sinif
IX sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi fikirlərə münasibət bildirir və onları ümumiləşdirilmiş şəkildə təqdim edir;
 tanış olmayan söz və ifadələrin kontekstə uyğun mənasını şərh edir;
 mətni müvafiq intonasiya ilə oxuyur;
 irəli sürülmüş əsas fikirləri dəyərləndirir;

 müxtəlif tipli (nəqli, təsviri, mühakimə) və formalı (inşa, esse, hekayə) yazılar yazır, təkmilləşdirir;

 müxtəlif əməli yazılar (hesabat, akt) yazır;
 sözləri müxtəlif sintaktik vəzifələrdə işlədir, mürəkkəb cümlənin növlərini müəyyənləşdirir;
 mürəkkəb cümlədə, vasitəsiz nitqdə durğu işarələrindən istifadə edir;
 orfoqrafiya və düzgün yazı qaydalarına əməl edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri anladığını nümayiş etdirir.
1.1.1. Danışanın mövzuya münasibətini müəyyən etmək üçün tədqiqat xarakterli suallar verir.
1.1.2. Dinlədiyi fikirlərə münasibət bildirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Dil vahidlərindən məqsədyönlü istifadə etməklə müxtəlif formalı mətnlər qurur.
1.2.2. Müxtəlif tipli rabitəli nitq nümunələri qurur.

1.2.3.Nitq prosesində danışığı (səs seçimi, səsin ucalığı, hiss, ton) ilə ifadə tərzini (pauza, jest, mimika) uzlaşdırır.

1.2.4. Ümumiləşmiş fikirləri yığcam şəkildə təqdim edir.
Şagird:
2.1. Mətndə tanış olmayan sözləri mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Tanış olmayan söz və ifadələrin kontekstə uyğun mənasını şərh edir.

2.1.2. Həqiqi və məcazi mənalı söz və ifadələrin mənasını kontekstə uyğun dəqiq-ləşdirməklə şərh edir.

2.2. Mətnin məzmun və strukturunu mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Mətni düzgün intonasiya ilə oxuyur.
2.2.2. Tərkib hissələri arasında əlaqəni gözləməklə mətni genişləndirir.
2.2.3. Mətndə irəli sürülmüş fikirləri dəyərləndirir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini

3.1.1. Verilmiş mövzuya uyğun müxtəlif tipli (nəqli, təsviri, mühakimə) və formalı (inşa, esse, hekayə) mətnlər yazır.

3.1.2. Formalaşmış fikir və mülahizələrini həyat hadisələri ilə əlaqələndirərək əsas-landırır.

3.1.3. Mətnin hissələri, abzaslar və cümlələr arasında əlaqəni gözləməklə özünün və başqasının yazısını təkmilləşdirir.

3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (hesabat, akt) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Mürəkkəb cümlənin növlərini fərqləndirir.
4.1.2. Sözlərin və söz birləşmələrini müxtəlif sintaktik vəzifələrdə işlədir.
4.1.3. Mürəkkəb cümlədə, vasitəsiz nitqdə durğu işarələrindən istifadə edir.

4.1.4. Dialoqlarda və vasitəsiz nitqdə sözlərin böyük və kiçik hərflərlə yazılış qaydalarına əməl edir.

X sinif
X sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatları təqdim edilmə formalarına görə fərqləndirir;
 müxtəlif mülahizələri dəyərləndirməklə təqdimatlar hazırlayır;
 mətndəki söz və ifadələri üslubi xüsusiyyətlərinə görə fərqləndirir;
 mətni ədəbi dil normalarına uyğun oxuyur;
 mətni tezislər və xülasə şəklində ifadə edir;
 müxtəlif mülahizələrin müqayisəsinə əsaslanan mətnlər yazır;
 müxtəlif əməli yazılar (rəy, məruzə) yazır;
 sözlərdən və cümlələrdən ədəbi dil normalarına uyğun istifadə edir;
 mətnin tərtibat formasını nəzərə almaqla durğu işarəsi və orfoqrafiya qaydalarına əməl edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri dəyərləndirir.
1.1.1. Dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatlarda yol verilmiş məntiqi nöqsanları müəyyən edir.
1.1.2. Dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatları təqdim edilmə formalarına görə fərqləndirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. İfadə edəcəyi fikrə uyğun üslub seçir.

1.2.2. Müfəssəl faktlardan, əyani vəsaitlərdən, müvafiq KİV-dən istifadə etməklə fikrini əsaslandırır.

1.2.3. Fakt və sitatlardan istifadə etməklə nitqini zənginləşdirir.
1.2.4. Müzakirələrdə söylənilmiş mülahizələri dəyərləndirməklə təqdimatlar hazır-layır.
Şagird:
2.1. Mətndə tanış olmayan sözləri mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Mətndəki söz və ifadələri üslubi xüsusiyyətinə görə fərqləndirir.
2.1.2. Söz və ifadələrə əsasən oxuduğu mətnin üslubunu müəyyənləşdirir.
2.2. Mətnin məzmun və strukturunu mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Mətni ədəbi dilin normalarına uyğun oxuyur.
2.2.2. Mətnin hissələrini tezislər şəklində ifadə edir.
2.2.3. Mətnin məzmununu xülasə şəklində ifadə edir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Mövzuya uyğun üslub seçir.
3.1.2. Mövzu ilə bağlı müxtəlif mülahizələri müqayisə etməklə mətni formalaşdı-rır.
3.1.3. Mətnin üslubu üzərində işləməklə yazıya düzəlişlər edir.
3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (rəy, məruzə) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Ədəbi dilin normalarına uyğun müxtəlif cümlə konstruksiyaları qurur.
4.1.2. Sözün qrammatik-məna xüsusiyyətlərini gözləməklə ədəbi dil normalarına riayət edir.
4.1.3. Müxtəlif cümlə konstruksiyalarında durğu işarələrindən istifadə edir.
4.1.4. Mətnin tərtibatı zamanı müxtəlif yazılış formalarından istifadə edir.
XI sinif
XI sinfin sonunda şagird:
 dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatlara münasibət bildirir;
 fikrini müxtəlif üslublarda ifadə edir və əsaslandırılmış təqdimatlar hazırlayır;
 söz və ifadələrin üslubi xüsusiyyətlərini izah edir, müxtəlif üslublu mətnləri düzgün oxuyur;
 mətnin məzmununa əlavələr etməklə genişləndirir;
 fərqli yanaşmalara və şəxsi düşüncələrə əsaslanan müxtəlif üslublu mətnlər yazır, təkmilləşdirir;
 müxtəlif əməli yazılar (referat, təqdimat) yazır;
 sözlərdən və müxtəlif cümlə konstruksiyalarından üslubi imkanlarına görə istifadə edir;
 yazıda durğu işarəsi və orfoqrafiya qaydalarına əməl edir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dinləyib-anlama və danışma
Şagird:
1.1. Dinlədiyi fikri dəyərləndirir.
1.1.1. Dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatları təhlil edir.
1.1.2. Dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatlara münasibət bildirir.
1.2. Şifahi nitq bacarıqları nümayiş etdirir.
1.2.1. Fikrini müxtəlif üslublarda ifadə edir.
1.2.2. Əsaslandırılmış fikir və mülahizələr söyləyir.
1.2.3. Yardımçı vasitələrdən istifadə etməklə müxtəlif nitq nümunələri qurur.
1.2.4. Problemlə bağlı fakt və dəlillərlə əsaslandırılmış təqdimatlar edir.
Şagird:
2.1. Mətndə tanış olmayan sözləri mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.1.1. Öyrəndiyi söz və ifadələrin üslubi xüsusiyyətlərini izah edir.

2.1.2. Söz və ifadələrə əsasən oxuduğu mətnləri üslubi xüsusiyyətlərinə görə müqayisə edir, qiymətləndirir.

2.2. Mətnin məzmun və strukturunu mənimsədiyini nümayiş etdirir.
2.2.1. Üslubiüsusiyyətlərini nəzərə almaqla mətni oxuyur.
2.2.2. Mətnin məzmununu saxlamaqla strukturunu dəyişir.
2.2.3. Mətni məzmunununa əlavələr etməklə genişləndirir.
3. Yazı
Şagird:
3.1. Rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirir.
3.1.1. Üslubi xüsusiyyətləri gözləməklə müxtəlif mətnlər yazır.
3.1.2. Müxtəlif yanaşmalara və şəxsi düşüncələrə istinadən əsaslandırılmış mətnlər qurur.
3.1.3. Mətni üslubi və struktur cəhətdən təkmilləşdirir.
3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (referat, təqdimat) yazır.
4. Dil qaydaları
Şagird:
4.1. Dil qaydalarını mənimsədiyini nümayiş etdirir.
4.1.1. Müxtəlif cümlə konstruksiyalarından məqsədyönlü istifadə edir.

4.1.2. Qrammatik-semantik xüsusiyyətlərini gözləməklə sözlərdən üslubi imkanlarına görə istifadə edir.

Azərbaycan dili fənni üzrə 300 test və cavabı

Azərbaycan dili fənni üzrə 300 test

Düzgün bəndin qarşısında 2 ədəd mötərizə işarəsi var. ( bu cürə: A)) )

Mövzu 1Fonetika. 6lifba Danışıq saslari.

1. #0201#01#01#01
Hansı sözlarda sait uzun talaffüz olunur?
A) aşıq, Aydın B) ) alam, Arif C) heca, Aysel
D) sarı, Aygün E) ayna, Aynur

2. #0201#01#01#01
Aşağıdakı sözlari alifba sırası ila düzsak, birinci hansı söz olar?
A) ) taxta B) üzüm C) vaqon D) Zakir E) yaz

3. #0201#01#01#01
Hansı sözün tarkibinda qalın saitlarin hamısı var?
A) şarqşünaslıq B) altıbucaqlı C) ) uzunboğazlı
D) enliyarpaqlı E) oyuncaqlar

4. #0201#01#01#01
Cingiltili samitlarin yaranmasında aşağıdakılardan hansı daha faal iştirak edir?
A) ) sas tellari B) dodaqlar C) dil
D) damaq E) dil va damaq

5. #0201#01#01#01
Hansı sıradakı sözlarda inca saitlarin hamısı var?

A) enlı kücalar B) bazi döyüşlar
C) ) yeni görüşlar D) inca söhbatlar
E) enlikürak gülaşcilar

6. #0201#01#01#01
Yalnız cingiltili samitlar olan sıranı göstarin.
A) v, y, k, l, ç B)) b, q, ğ, d, c
C) z, y, t, p, ş
D) q, d, l, ç, h
E) y, l, m, n, f

7. #0201#01#01#01
Hansı sıradakı saslar rus dilinda olmayan, Azarbaycan dilina maxsus spesifik saslardir?
A) a, b, q, ü, d, m B)) g, ğ, a, ö, ü, c
C) t, f, ç, ş, s, z D) a, b, v, q, ğ, d, e
E) t, g, j, ı, i, y, ü

8. #0201#01#01#01
Hansı harflari talaffüz edarkan ondan sonra yox, avvala e saiti artırılır?
A) f, h, x, c, g
B) d, z, j, k, b
C) s, ş, t, q, d D)) l, m, n, r
E) v, ğ, ç, c

9. #0201#01#01#02
«Çarıq» sözünün fonetik tahlilindaki sahvi göstarin:
A) Deyilişi ila yazılışi farqlanir
B) Sözda qalın va dodaqlanmayan saitlarin ahangi gözlanilmişdir
C) ) Bir kar [ç], iki cingiltili – [r], [q], samit işlanmişdir
D) Saitlardan biri açıq, digari isa qapalıdır

E) İkihecalıdır, vurğusu ikinci hecaya düşür

10.#0201#01#01#02
Cingiltili samitla başlayıb, cingiltili samitla bitan söz hansıdır?
A) madaniyyat B) hayat C)) daftar D)kitab E) farasat

11.#0201#01#01#02
«a», «e», «o», «a» saitlarini birlaşdiran nadir?
A) dodaqlanan saitlardir
B) qapalı saitlardir
C) dodaqlanmayan saitlardir
D) ) acıq saitlardir
E) qalın saitlardir

12.#0201#01#01#02
Sözlardan biri sahv yazılmışdır:
A) paradoks B)) karidor C) saymazlıq D) fakülta
E) miniatür

13. #0201#01#01#02
Hansı sözdaki bütün saitlar dodaqlanmayan inca saitlardir?
A) öyüd B) qoyun C) ) dirak D) öküz E) moruq

14. #0201#01#01#02
«R» samitinin kar qarşılığı hansıdır?

A) p
B) v
C) f
D)) yoxdur
E) t

15. #0201#01#01#02
Azarbaycanlıların istifada etdiyi an qadim alifba hansıdır?
A) kiril alifbası B) alban alifbası C) latın alifbası
D) arab alifbası E) ) runik alifbası

16. #0201#01#01#03
İlk saiti “o” ila yazilib “a” kimi oxunan sözlar cargasini göstarin:
A) proqram, oçerk B)) Odessa, portfel C) poema, moruq
D) orden, okean E) otaq, orbit

17. #0201#01#01#03
Verilmiş sözlardan neçasi uzun saitlidir?
amansız, bağlama, bardaq, bağırtı, carayan, cannat, rezus
A) hamısı B) 5 C)) heç biri D) 3 E) 1

18. #0201#01#01#03
Hansı sırada sözlarin yazılışı düzgün deyil? A)) sahf, tövsiyya
B) olimpiada, Füzuli
C) qapqara, bazan
D) iyirmi, kosmonavt
E) qahraman, xatt

19 . #0201#01#01#03 qalıb
“Torpaq” sözünün fonetik tahlilinda sahvi tapın:
A) Sözda iki sait, dörd samit var
B) ”p” samitdir, kardır
C)) Samitlarin ikisi kar, ikisi cingiltilidir.
D) “a” saitdir, qalındır
E) İkihecalıdır, vurğu ikinci hecaya düşür 20. #0201#01#01#03

20. Hansı sıradakı sözlar alifba sırası ila düzülmüşdür?
A) nar, kitab, alcak D) dodaq, aşıq, çıraq
B) çinar, boru, faydalı E) otaq, uzaq, daraq

C) ) hesab, limon, rasm

21. #0201#01#01#03
Hansı sıradakı harflar alifba sırası ila yazılmışdır?
A) d, j, g, l, m, n, b B) ş, ü, t, h, x, k, ğ
C) ı, i, s, r, f, b, a D) ) b, c, ç, d, e, a, f, g, ğ
E) k, h, o, t, v, z, r, j

22. #0201#01#01#03
Hecalara düzgün ayrılmayan sözü göstarin:

A)) taas-süf-lan-mak
B) e-lan
C) mö-ta-ri-za
D) a-cıq-lan-maq
E) ma-a-rif

Mövzu 2. Ahang qanunu. Vurğu. Heca

23. #0201#01#02#01
Hansı sözda vurğu ilk hecaya düşür?
A) ) yena B) yeni C) yenica D) yenidan E)yeniyetma

24. #0201#01#02#01
Hecalara düzgün bölünmamiş sözlar sırasını göstarin:
A) in-ca, en-li B) ) in-ak, üz-üm C) is-ti, iş-çi
D) qa-ti, ge-ca E) ba-li, ga-mi

25. #0201#01#02#01
«Gatirilmişdir» sözünda vurğu neçanci hecaya düşür?
A) beşinci hecaya B)) dördüncü hecaya
C) üçünsü hecaya
D) ikinci hecaya
E) birinci hecaya

26. #0201#01#02#01
Sözlardan birinda vurğu son hecaya düşür:
A) hamişa B) bazan C) ) sahar D)asasan E)sanki

27. #0201#01#02#01
Hecalara düzgün ayrılmış sözü göstarin:
A) ai-la B) ) in-qi-la-bi C) köy-nay-in
D) mada-niyy-at E) sai-tin

28. #0201#01#02#01
Hansı sözda vurğunun yerini dayişdikda sözün manası dayişmir?
A) ) daniz B) süzma C) alma D) çakma E) vurma

29. #0201#01#02#01
Ahang qanununda hansı növ saitlarin ahangi asas götürülür?
A) açıq va qapalı B) ) inca va qalın C)qalın va açıq
D) dodaqlanan va dodaqlanmayan E) inca va dodaqlanan

30. #0201#01#02#01
Neça sözda vurğu birinci hecaya düşmüşdür?
Yunan, lupa, liman, linza, konyak, yumor, yaqin, etika, hamişa

A)3 B) 4C)) 5 D)7 E) 6

31. #0201#01#02#01

Hansı söz düzgün yazılmamışdır?
A) inkişaf B) ) bialogiya C)realizm
D) protokol E) magistratura

32. #0201#01#02#02
Vurğusu birinci hecaya düşan söz hansıdır?
A) Rana B) İngiltara C) Almaniya D) Paris E) ) Roma

33. #0201#01#02#02
Hansı sözda ahang qanunu pozulub?
A) daftar B) müallim C) ) katib D) qalam E) ana

34. #0201#01#02#02
Hansı sözda ahang qanunu pozulmamışdır?
A) müşavira B) memarlıqC) mahiyyat
D) mütanasib E) ) mötariza

35. #0201#01#02#02
Hansı sıradakı sözlar hecalara düzgün bölünmamişdir?
A) ma-na, mö-ta-bar, ma-lum
B) an-a-na, şö-la, ba-zan
C) da-vat, ma-dan, ta-rif
D) ) ma-sul ma-şal, maat-tal
E) ma-lu-mat, ta-ci-li, ta-li-mat

36. #0201#01#02#02
«Yerlaşdirmak» sözünda vurğu neçanci hecanın üzarina düşür?
A) I B) II C) III D) ) IV E)V

37. #0201#01#02#02
«Döyüşçülarimizin» sözünda hansı növ saitlarin ahangi dayişmaz qalmışdır?

A) dodaqlanan saitlarin ahangi
B) ) inca saitlarin ahangi
C) açıq saitlarin ahangi
D) qapalı saitlarin ahangi
E) dodaqlanan va inca saitlarin ahangi

38. #0201#01#02#02
Bandlardan hansında verilan bütün sözlarda takca saitdan ibarat hecalar var?
A) rassam, kök, ürak B) sait, etibar, tabii
C) ) aşırım, Azarbaycan, akinçi D) axlaq, amorf, ahang
E) aks-sada, ahval, alifba

39. #0201#01#02#02
Hansı söz hecalara düzgün bölünmamişdir?
A) fo-ne-ti-ka B) or-fo-qra-fi-ya C) ) om-on-im
D) di-a-loq E) ça-tış-maz-lıq

40. #0201#01#02#02
Ahang qanunu pozulmuş asl Azarbaycan sözlari hansılardır?
A) taqdimat, insan, hayat
B) ) ilan, inam, elat
C) malahatli, xülasa, bayanat
D) sadaqat, bülbül, siyasat
E) casarat, raşadat, matanat

41. #0201#01#02#02
Hansı sözda – lar şakilçisi vurğu qabul etmir?
A) ) yorurlar B) galdilar C) onlar D) uşaqlar E) maktablilar

42. #0201#01#02#02
Ahang qanununun pozulması na demakdir?
A) qoşasaitli sözlarin yazıldığı kimi deyilmamasi
B) qoşasamitli sözlarin yazıldığı kimi deyilmamasi
C) ) sözda qalın va ya inca saitlarin bir-birini izlamamasi

D) sözün sas tarkibinin harf tarkibindan farqlanmasi
E) sözün şakilçi qabul edarkan vurğusunun dayişmasi

43. #0201#01#02#03
Ahang qanunu pozulmuş hansı söz asl Azarbaycan sözüdür?
A) Zamin B) Sabuhi C) inqilab D) ) Günay E) Matanat

44. #0201#01#02#03
«Kitab» sözüna bu şakilçilardan hansı artırılsa, vurğu yerini dayişmayacak?
A) )- dır4 B) – ça2 C) – lar2 D) -dan2 E) – ımız4

45. #0201#01#02#03
Vurğusu dayişmakla manası dayişan söz hansı sıradadır?
A) ) çakma B) asir C) iyna D) kasir E)balta

46. #0201#01#02#03
Harf va sas tarkibina göra farqlanan söz hansıdır?

A)) müallif B) elmi C) daniz
D) ölka E) parça

47. #0201#01#02#03
Orfoqrafik sahvi göstarin:
A) quzunun beyni B) beynin möcüzalari C) oğlun yaxşısı
D) sanin oğlun E)) Malikmammadin nağılı

48. #0201#01#02#03
«Yaz(maq)» felina hansı şakilçilar qoşulduqda vurğu birinci hecaya düşür?
A) – dır, – ıl B) – sın, – aq C) -ım, – ar
D) ) – ın, – ma E) – ır, – açaq

49. #0201#01#02#03

Hansı sıradakı bütün sözlarda vurğu ilk hecanın üzarina düşür?
A) ancaq, gömgöy, tüstü B) büsbütün, yalnız, yalqız
C) ) sapsarı, sanki, lakin D) amma, nahayat, bizca
E) bazan, görünür, dinmazca

50. #0201#01#02#03
Hansı sıradakı sözlarda ahang qanunu pozulmuşdur?
A) balıqçılıq, günaş, daniz B) inca, dünan, qırıq
C) çörak, könül, ürak D) boyun, sarı, qulaq
E) ) mavi, vüqar, heca

51. #0201#01#02#03
Ahang qanununa tabe olmayan asl Azarbaycan sözü hansıdır?
A) islam B) ehsan C) ) elat D) tababat E) hangama

52. #0201#01#02#03
Aşağıdakı sözlardan neçasi hecaya düz bölünüb?
Hiss-lar, bü-rünc, sül-a-la, se-vin-cak, a-zad-lıq, a-post-rof
A) 3 B) ) 4 C) 1 D) 5 E) hamısı düzdür

53. #0201#01#02#03
Vurğudan asılı olaraq manası dayişa bilan sözlari seçin:
A) lakin, izla B) ) klassik, komik C) satirik, durna
D) galmadan, çalış E) dadlı, romantik

54. #0201#01#02#03
«Çiçak» sözüna hansı şakilçi qoşulduqda onun vurğusu dayişmir:
A) -dan B)) -dir
C) -lar D) -lik
E) -li

55. #0201#01#02#03
Sözlardan neçasi ahang qanunu pozulmuş asl Azarbaycan sözlaridir?

ilan, ilıq, alim, adil, insan, elat, aqil, işartı
A) 7 B)) 4 C) 3 D) 5 E) 6

56. #0201#01#02#03
«İşıq» sözünün fonetik tahlilindaki sahvi göstarin:
A) Yazılışı va deyilişi farqlanir
B) ) Ahang qanunu pozulmayan asil Azarbaycan sözüdür
C) Satirdan-satra keçirila bilmir
D) İki hecadan ibaratdir
E) [İ], [ı] qapalı sait, [ş], [x] isa kar samitlardir

57. #0201#01#02#03
Verilmiş sözlardan birinin vurğusu düzgün göstarilmamişdir:
A) a’bzas B) flekti’v C) ) simvo’l D) dialo’q E) diale’kt

Mövzu 3. Sözün tarkibi. Morfologiya.
Nitq hissalari(kök va şakilçi)

58. 0201#01#03#01
Azarbaycan dilinda sözün tarkibi neça hissadan ibarat olur?
a) bir hissadan
b) müxatalif hissalardan c)) iki hissadan
d) bir neça hissadan
e) bütöv olur

59. 0201#01#03#01
Azarbaycan dilinda sözün kökü naya deyilir?
a) Sözün leksik manası olmayan hissasina
b) Sözün mana kasb etmayan hissasina c))Sözün mana veran va dayişmayan hissasina
d) yeni sözlara

e) hecası olan sözlara

60. 0201#01#03#01
Tarkibina göra sözlar dilimizda neça hissaya bölünür?
a) bir neça
b) müxtalif c)) iki yera
d) bölünmür
e) tarkiblarina göra

61. 0201#01#03#01
Azarbaycan dilinda sözün kökü va başlanğıc forması neca başa düşülür?
a) ayrıca
b) bölünarak
c)) farqlandirilmiş
d) mana daşımır
e) quruluş olmur

62. 0201#01#03#01
Hansı söz tarkibina göra mürakkab söz deyil?
a) itburnu
b) qızılgül c)) böyürtkan
d) istiot
e) davaquşu

63. 0201#01#03#01
Hansı sözün tarkibi düzgün yazılmışdır?
a) dalba-dal
b) vur-havur c)) alış-veriş
d) al-üz yuyan
e) şüşa-band

64. 0201#01#03#02

«Nanam biza kanddan ağartı gatirmişdi» cümlasindaki düzaltma söz hansı nitq hissasindan yaranmışdır?
a) avazlikdan
b) saydan
c) sifatdan
d) isimdan
e) ) feldan

65. 0201#01#03#02
Şakilcilardan hansı dilimizda ham da müstaqil söz kimi işlana bilir? a)) ar2
b) lan2
c) laş2
d) lar2
e) nın4

66. 0201#01#03#02
Biri ön şakilçilara nümuna ola bilmaz:
a) anti
b) bi c)) gil
d) ba
e) na

67. 0201#01#03#02
Sözün leksik mana ifada edan, qrammatik şakilçiya qadarki hissasina…. deyilir:
a) leksik şakilçi
b) kök
c) ) başlanğıc forma
d) bitişdirici samit
e) tarkibi söz

68. 0201#01#03#02

Morfologiya nayi öyranir? – sualına verilan cavablardan hansı sahvdir?
a) kömakçi nitq hissalarini
b) isimlarin hallanması
c) nitq hissalari va onların dayişmasi d)) dilin lüğat tarkibi
e) asas nitq hissalari

69. 0201#01#03#02
Morfologiyanın tadqiqat obyekti nadir?
a) alınma sözlar
b) cümla
c)) söz, onun formaları va nitq hissalari
d) çoxmanalı sözlar
e) xalq yaradıçılığı

70. 0201#01#03#02
Morfologiya nadan bahs edir?
a) söz birlaşmalarindan
b) frazelolji birlaşmalardan
c)) sözlarin tarkibi va quruluşundan
d) forma va mazmunundan
e) sözün haqiqi va macazi manasından

71. 0201#01#03#03
“Morfologiya” termini dilimiza hansı dildan galmişdir?
a) ingilis
b) rus
c)) yunan
d) fransız
e) alman

72. 0201#01#03#03
Morfologiyada öyranilir:
a) cümla üzvlari

b) yalnız asas nitq hissalari
c) nitq formaları
d) sözlarin manşayi
e)) nitq hissalari va onların dayişma qaydaları

73. 0201#01#03#03
6sas nitq hissalarina aid olmayan xüsusiyyati müayyanlaşdirin:
1. Cümla üzvü olur.
2. Müstaqil suala cavab verir.
3. Yalnız qrammatik manaya malik olur.
a) 1
b) 2
c)) 3
d) 1,2
e) 2,3

74. 0201#01#03#03
«Qızartı» ismi hansı nitq hissasindan amala galib?
A) isim
b) zarf
c) sifat d)) fel
e) avazlik

75. 0201#01#03#03
Nitq hissalari haqqında verilmiş fikirlardan hansı sahvdir?
a) Sözlar daşıdıqları leksik-qrammatik manaya göra nitq hissalarini amala
gatirirlar.
b) Nitq hissalari dilçiliyin morfologiya şöbasinda öyranilir.
c) Kömakçi nitq hissalari qrammatik manaya malikdir.
d) 6sas nitq hissalari leksik va qrammatik manaya malikdir. e)) Bütün nitq hissalari suala cavab verir.

76. 0201#01#03#03
Nitq hissalarini va onların dayişmasi qaydalarını öyranan dilçilik şöbasi neca adlanır?
a) orfoqrafiya b)) morfologiya
c) leksikologiya
d) sintaksis
e) fonetika

Mövzu 4. İsim

77. # 0201#01#04#01
Nümunadaki isimlarin hamısına aid olan ümumi cahati göstarin: Fazil özünü nağıllarda eşitdiyi afsanavi bürclarin üstünda hiss edirdi. a)) İsımlarin heç birinda mansubiyyat şakilçisi yoxdur.
b) İsımlarin hamısı camdadir.
c) Nümunadaki isimlarin hamısı ümumi isimdir.
d) Har üçünda hal şakilçisi vardır.
e) İsimlarin hamısı milli manşalidir.

78. # 0201#01#04#01
İsmin adlıq halında olan sözlarla ifada olunmaq xüsusiyyati aşağıdıkılardan hansıları üçün ortaqdır?
1. mübtada 2. tamamlıq 3. feli bağlama 4. ara söz 5. xitab
a) 3,4
b) 1,2
c)) 1,5
d) 2,3
e) 4,5

79. # 0201#01#04#01
«Çanta» sözü hansı cümlada adlıq haldadır?
a) Çantanı mağazadan aldım.

b)) Çantam evda qalıb.
c) Hayatimizda çanta dükanı var.
d) Çantanın rangi qaradır.
e) Anar bacısına çanta aldı.

80. # 0201#01#04#01
Hansı nümunada isim işlanmişdir?
a) Vur dedim, öldür demadim. b)) İgid odur, har azaba qatlana.
c) Kimsa namarda möhtac olmasın.
d) İgid qovğasız olmaz.
e) Namard galib mard olmaz, yüz atakla, yüz yalvar.

81. # 0201#01#04#01
Hansı isimlar qeyri-müayyan tasirlik halda işlana bilmaz?
a) cam isimlar
b) ümumi isimlar c)) xüsusi isimlar
d) tak isimlar
e) mücarrad isimlar

82. # 0201#01#04#01
«Qalam» sözü hansı cümlada mansubiyyat şakilçisi qabul etmişdir? a)) Qalami biza, demak olar ki, qanim kasilib.
b) Qalami bu gün silahla avaz edarak torpaqlarımızı qaytarmalıyıq.
c) Qalami mana ver.
d) Qalami adalat va haqq yolunda işlat.
e) Qalami sabah qaytararsan.

83. # 0201#01#04#01
Sözlardan biri xabarlik şakilçisi qabul etmişdir:
a) anam
b) vazifam c)) hakimam

d) gözlarim
e) könlüm

84. # 0201#01#04#01
Hansı birlaşmanin birinci tarafini isimla avaz etmak olar?
a) manim vatanim
b) sanin torpağın c)) onun namusu
d) bizim maslakimiz
e) sizin maqsadiniz

85. # 0201#01#04#01
Biri feldan düzalan isimdir:
a) ağlağan b)) qorxu
c) düzğün
d) yorğun
e) gurultu

86. # 0201#01#04#01
Saçlarıma yaxşı baxın, ağarmış, Sevgiya bax, ondan ölüm doğarmış Güvandiyim dağlara qar yağarmış, Zirvalarin qışına bax, qışına.
Nümunada neça düzaltma isim var?
a) 4
b) 1 c)) 2
d) 3
e) 5

87. # 0201#01#04#01
Hansı cümlada ham yiyialik, ham da tasirlik halda olan söz işlanmişdir?
a) Dünan bazar günü idi?
b) Qonaqlar evi asan tapdılar.

c)) O, iclas vaxtı qazet oxuyurdu.
d) Qardaşı çörak dükanına getdi.
e) Vatani, torpağı, xalqı sevin.

88. # 0201#01#04#01
Cümlada yiyalik halda olan neça söz var?
6vvallar Aqilin qardaşı zavod müdiri idi va onun işlarinin çoxunu manim dostum Adil görürdü.
a) 4
b) 3
c) 6
d) 2 e)) 5

89. # 0201#01#04#01
Hansı söz isim deyil?
a) bilik
b) yataq
c) bacarıq d)) parlaq
e) tapşırıq

90. # 0201#01#04#01
Feldan düzalan isimlar cargasini göstarin:
a) süründürmaçilik, soraq
b) tanışlıq, yazıçı c)) sürgün,yataq
d) vergi, bitkiçilik
e) meşalik, qırğın

91. # 0201#01#04#01
İsmin hansı halları şakilçisiz da işlana bilir?
a) yiyalik va yönlük b)) yiyalik va tasirlik

c) tasirlik va yerlik
d) yiyalik va çıxışlıq
e) adlıq va çıxışlıq

92. # 0201#01#04#02
Biri feldan düzalan isim deyil?
a) döyüntü
b) düşünca c)) hesabdar
d) boyaq
e) hörgü

93. # 0201#01#04#02
O, bizim qonşumuzun uşağını xilas edanda alini yandırdı.
Cümlada mansubiyyat şakilçili neça söz var?
a) 5
b) 4 c)) 3
d) 2
e) 1

94. # 0201#01#04#02
Qeyri-müayyan tasirlik halda işlanmiş isim hansı cümladadir? a)) Farid anasına maktub yazdı.
b) Kitabları müallima qaytardım.
c) Qalami çantaya qoydu.
d) Maktab direktoru çıxış etdi.
e) Kitab bilik manbayidir.

95. # 0201#01#04#02
Bu şakilçilardan biri yer va cansız aşya bildiran, elacada da mücarrad manalı isimlar yaradır:
a) –lı4

b) –ça2
c) –çı4
d) –laq e)) –lıq4

96. # 0201#01#04#02
Biri insan anlayışı bildiran düzaltma isimdir:
a) dostluq b)) dayımgil
c) xalaoğlu
d) insanlıq
e) sanatkarlıq

97. # 0201#01#04#02
Aşağıdakılardan hansı yalnız isim kimi işlanir?
a) görüş
b) uçuş
c) ) satış
d) baxış
e) alış

98. # 0201#01#04#02
Tasirlik hallı söz, asasan, hansı cümla üzvü vazifasinda işlanir?
a) mübtada
b) xabar
c) tayin
d) zarflik
e)) tamamlıq

99. # 0201#01#04#02
Qeyri-müayyan yiyalik hallı sözlardan birini müayyan yiyalik hala çevirmak olmur:
a) bulaq suyu
b)) müstaqillik günü
c) el gücü

d) mahabbat odu
e) şahar sakini

100. # 0201#01#04#02
Hansı fikir sahvdir?
a)) İsmin bütün halları xabarlik şakilçisi qabul edarak xabar ola bilir.
b) Çıxışlıq va yönlük hal bir-birina aks manalar bildirir.
c) Adlıq hallı isim cümlada tayin da ola bilar.
d) Qeyri-müayyan tasirlik hal felin yanında işlanir.
e) Adlıq va yiyalik hal tamamlıq ola bilmir.

101. # 0201#01#04#02
Aşağıdakı xüsusiyyatlardan biri isma aid deyil:
a) cümlada, asasan, mübtada, tamamlıq olmaq
b) tak va cam olmaq
c)) zamana göra dayişmak
d) mansubiyyata göra dayişmak
e) hallanmaq

102. . # 0201#01#04#02
Hallanarkan aşağıdakı isimlardan hansında dayişiklik baş vermir? a)) beyin
b) şakil
c) üzümlük
d) ağaclıq
e) gözlük

103. # 0201#01#04#02
İsimlardan birinda yalnız bir leksik şakilçi var:
a) qoruqçu b)) qocalıq
c) akinçilik
d) göyarti
e) görünüş

104. # 0201#01#04#02
İsimlardan biri yalnız III şaxsin şaxs sonluğunu qabul edir:
a) şagird b)) ağac
c) pambıqçı
d) hakim
e) mühandis

105. # 0201#01#04#02
Biri isimdan düzalan isim deyil:
a) yaylaq
b) döşakça
c) dostluq
d) üsyançı e)) boyaq

106. # 0201#01#04#03
Hansı isim cam şakilçisi qabul etmir?
a) ordu
b) qazıntı
c)) müallimlik
d) buzlaq
e) xalq

107. # 0201#01#04#03
Biri feldan düzalmiş isimlara aid edila bilmaz:
a) seçki, istak
b) gülüş, görüş
c) arayış, asqı
d) partlayış, qaçaq
e)) yazıçı, süründürmaçilik

108. # 0201#01#04#03
Feldan düzalmiş ismi göstarin:

a) döyüşçü
b) avazlik
c) qorxulu d)) qazanc
e) böyüklük

109. # 0201#01#04#03
Cargalarin birinda yalnız sada isimlar verilmişdir:
a) kitab, ayaqqabı
b) toyxana, şüşaband
c) Ağdaş, qar
d) şirin, az
e)) böyürtkan, dağıntı

110. # 0201#01#04#03
Mansubiyyat şakilçili söz ismin hansı halında ola bilar?
a) adlıq
b) yiyalik
c) yönlük
d)) ismin bütün hallarında
e) çıxışlıq

111. # 0201#01#04#03
Toplu isimlardan hansı cam şakilçisi qabul etmir?
a) sürü
b) ilxı
c) ordu
d) dasta e)) camaat

112. # 0201#01#04#03
Hansı isim quruluşca sadadir?

a) yazı
b) çaki
c) sürü d)) dalil
e) sevinc

113.# 0201#01#04#03
Hansı sıradakı söz isim deyil:
a) bacarıq b)) qırıq
c) tapşırıq
d) sarmaşıq
e) pislik

114. # 0201#01#04#03
Mansubiyyat şakilçili ismi göstarin:
a) mandadir b)) kitabım
c) gediram
d) galim
e) kitabı qaytar

115. # 0201#01#04#03
Qeyri- müayyan yiyalik halda olan isim işlanmiş cümlani göstarin:
a) O, kitabdan nağıl oxuyur. b)) Maktab elm ocağıdır.
c) Dağın havası xastaya faydalı olacaq.
d) Aysel ağacdan meyva darir.
e) İlan tahlükali sürünandir.

116. # 0201#01#04#03
Biri feldan isim düzaldir:

a) –çı 4
b)) –ış4
c) –stan4
d) –ça2
e) -lıq4

Mövzu 5. Sifat

117. #0201#01#05#01
Biri feldan düzalan sifatdir:
a) duzlu
b) ) köçkün
c) neftçi
d) qabaqcıl
e) çoxluq

118.#0201#01#05#01
Hansı fikir sahvdir?
a) Müxtalif nitq hissalarindan sifat düzaltmak olur.
b) «-ımtıl» şakilçisi sifatin azaltma daracasini amala gatiran şakilçilardandir.
c) Solğun sözü feldan düzalan sifatdir.
d) Sifatin cümladaki asas vazifasi tayin olmaqdır.
e)) İsimlaşmiş sifatlar morfoloji cahatdan isim sayılır.

119.#0201#01#05#01
Kökü fel olan, isimdan düzalmiş sifati göstarin:
a) gödak b) asabilaşan c)) qorxusuz d) qarışıq e) inciklik

120. #0201#01#05#01

Sada sifatlar olan bandi göstarin:
a) sınaq, donuq, bükük
b) sökük, dönük, azik
c) açıq, qırıq, yoluq
d) çapıq, batıq, qalıq e)) ilıq, arıq, yazıq

121.#0201#01#05#02
«Qalbisınıq adam» birlaşmasindaki sifatin morfoloji tahlili ila bağlı sahv
fikir hansıdır:
a) Mürakkab sifatdir
b)) Birinci tarafi tasirlik hal şakilçili isimdir
c) Adi daracadadir
d) Neca? na cür? suallarından birina cavab verir
e) İkinci tarafi feldan düzalan sifatdir

122 .#0201#01#05#02
Hansı cümlada çoxaltma daracasinda olan sifat işlanmişdir?
a) Qardaşım tünd çayı çox xoşlayır.
b) O lap gözallik vurğunudur.
c) Man onu an az sanin qadar tanıyıram.
d)) Dünan oxuduğumuz kitab olduqca maraqlı idi.
e) Şirin – şirin xayallara dalmışam .

123. #0201#01#05#02
Mantiqi aradıcıllıqla tamamlayın.
Füsünkar, davakar,fitnakar,…
a) sehrkar
b) sanatkar
c) sahibkar d)) talabkar
e) bastakar

124. #0201#01#05#02

«Sağlam dilançi xasta varlıdan xoşbaxtdir» – cümlasinda sifatdan düzalan neça sifat var?
a) 3 b)) 1
c) 5
d) 2
e) 4

125. #0201#01#05#02
Sifatlardan birini düzaltma hesab etmak olmaz:
a) axlaqi b)) qiyabi
c) bildirki
d) qabaqcıl
e) tarbiyavi

126. #0201#01#05#02
Cümlalardan birinda iki düzaltma sifat işlanmişdir:
a)) Zahmatkeşlarin yorucu amayi yüngüllaşdirilmalidir
b) Bu diyarAzarbaycanın an gözal guşalarindan biridir.
c) Naxçıvan torpağında bol mahsullu tarlalar var
d) Şahar yadellilarin hücumuna matanatla sina garmişdir.
e) Badxah qonşularımız bu gün da biza rahatlıq vermirlar.

127. #0201#01#05#02
Çoxaltma daraçasinda olan sifatin isimlaşdiyi cümlani göstarin.
a) Yena da o çox gözal oxudu.
b) Çox azilmişlari üstdan yığdılar.
c) 6n maraqlı kitablar alda idi.
d)) Almaları seçarak qıpqırmızılarını özüm götürdüm.
e) Bapbalaca boyu var, Dam dolusu toyu var.

128. #0201#01#05#02

Azaltma daracali sifat hansı cümlada işlanmişdir?
a) Daniz kanarında narın va xırda qumlar var idi.
b)) Bu yarpağın rangi sarı, o biri yarpaq isa yaşıltahardir.
c) Ela bir ah çakdi axşam külayi Susdu igidimin şair ürayi.
d) Qulluqçu Bahar içari daxil olur.
e) Meydançada çox gargin oyun gedirdi.

129. #0201#01#05#03
Azaltma daracali hansı sifatlar sintaktik yolla yaranmışdır?
1. açıq-sarı 2. dümqırmızı 3. göyümtül
4. yaşıltahar 5. yaxşıraq
a) 2,4 b)3,5 c) 2,3 d) 1,3 e)) 1,4

130. #0201#01#05#03
Sifatlardan biri ümumi mana qrupundan kanara çıxır:
a) banövşayi
b) zoğalı
c) innabı d)) çarkazi
e) qahvayi

131. #0201#01#05#03
Biri zahiri görkam bildiran sifatdir?
a) adabsiz b)) gödak
c) amali
d) hörmatcil
e) qudurğan

Mövzu 6. Say

132. #0201#01#06#01

Hansı bannda kasr sayı işlanib?
a) Şeir müsabiqasinda birincilara mükafat verildi.
b) XIX asrin avvallarinda adabiyyatımızıda maarifçilik carayanı yarandı.
c) Bağın yarısında meyva ağacları bitmişdir.
d) Üç- dörd adamın fikri xalqın rayi demak deyil.
e)) Toplanmış vasaitin ikida biri körpalar evina verildi.

133. #0201#01#06#01
Hansı cümlada say sifata aiddir?
a) ) Yüzlarca cavan onun müalicasindan sonra sağalıb.
b) Man ona çox yaxşılıqlar etmişam
c) Minlarla uşaq aclıqdan aziyyat çakir
d) Son dövrlarda çox yaxşılaşmısan.
e) Qapının ağzında xeyli adam dayanmışdır.

134. #0201#01#06#01
Sıra sayları haqqındakı fikirlardan biri sahvdir:
a) 6şyanın sırasını bildirir.
b) Necanci? sualına cavab olur.
c) İsimlaşa bilir.
d)) Qurluşca sada, düzaltma va mürakkab olur.
e) Haştad, milyon, milyard kimi miqdar sayları alınmadır.

135. #0201#01#06#01
Düzaltma say hansıdır?
a) birincilik b)) yüzlarca
c) otuz
d) otuz ikinci
e) ortancıl

136. #0201#01#06#01
Hansı sıra sayının yazılışı sahvdir?

a) 33-cü
b) XV c)) V-ci
d) 2 -ci
e) altmışıncı

137. #0201#01#06#02
Hansı cümlalarda sıra sayları isimlaşmişdir?
1. Birinci addıma lovğalananlar,
İkinci adddımda yıxılacaqdır,
2. Bizimkilar dördüncü yerda dayanmışdılar.
3. On birincilar bu yeniliyi uğurla qarşıladılar.
4. Onuncular şagirdlara hadiyya gatirmişdilar.
5. Biz sakkizincilarla faxr edirik.

a) 1,2,3
b)) 3,4,5
c) 1,2,3,5
d) 3,5
e) 1,3,5

138. #0201#01#06#02
Hansı bandda nümerativ söz düzgün islanmamişdir?
a) iki sap mirvari
b) bir nüsxa yazı
c)) bir dast ayaqqabı
d) üç damcı göz yaşı
e) dörd göz otaq

139. #0201#01#06#02
Hansı cavabda numerativ söz kamiyyat farqi amala gatirib? a)) bir sürü qoyun
b) üç dana kitab
c) beş baş keçi

d) üç – dörd dana qalam
e) on nafar qız

140. #0201#01#06#02
Say hansı nümunadadir?
a) Tak san bu işi bacarmazsan. b)) Birca arzum gözümda qaldı.
c) Bu ilki yarışda birincilik uğrunda mübariza gedir.
d) Mümkün qadar az danış.
e) İstayina çatmaq üçün çox çalışmalısan.

141. #0201#01#06#02

Qeyri- müayyan miqdar sayı haqqında hansı fikir sahvdir? a)) Quruluşça yalnız sada va mürakkab olur.
b) Üç-dörd, beş-altı tipli qeyri-müayyan miqdar saylarından sonra nümerativ söz işlana bilar.
c) Defisla yazılan qeyri-müayyan miqdar saylarına taqribi saylar da deyilir.
d) Az va çox saylarından avval an, lap,daha adatları da işlana bilir
e) Xeyli, bir qadar saylarından sonra galan isimlar takda işlanir.

142. #0201#01#06#02
Hansı bandda numerativ söz düzgün islanmamişdir?
a) iki göz otaq
b) bir cüt corab
c) iki parça qand
d) üç qaşıq darman e)) beş baş aila

143. #0201#01#06#03
Hansı cümlada say isimlaşmişdir?
a) O,onuncu sinifda oxuyur.
b) Altıncı martabada tamir gedir.
c)) Manim dostlarımdır minlar, milyonlar
d) Zalda ikinci sıra boşdur.
e) Biza on nafar adam lazımdır.

144. #0201#01#06#03
Buraxılmış yera hansı numerativ sözlar uyğun galir?
Üç …. otağı var, içinda da cami üç … yorğan-döşayi.
a) Dana, göz
b) 6dad, cüt
c) Göz, tika
d) Dana, dasta e)) Göz, dast

145. #0201#01#06#03
Hansı cümlada eyni sözü ham müayyan miqdar sayı, ham da kasr sayının tarkib hissasi kimi düşünmak olar?
a) Bu payızda mahsulun cami üçda ikisini yığa bilmişik.
b) Üçda ikisi sana çataçaq.
c) Vasaitin tam yarısını körpalar evina xarcladilar
d)) Bağdan alma darmisansa, onda birini mana versan, na olar ki?
e) Beş tam onda üçdan beş tam onda iki çıxıldıqda cavab beş tam onda bir edir.

146. #0201#01#06#03
Qoşalıq mazmunu daşımaq üçün müayyan miqdar sayları ila isim arasında hansı sözlar işlanir?
1. adad 2. cüt 3. baş
4. dana 5.nafar 6.dasta
a) 1,3
b)) 2,6
c) 4,5
d) 1,4
e) 2,3

147. #0201#01#06#03
Hansı cümlada quruluşca mürakkab say işlanmamişdir?

a)) Yüzlarla, minlarla insan cavab gözlayirdi.
b) Üç – dörd uşaq hayatda oynayırdı.
c) Bu malumatı yüz iyirmi beşinci sahifadan oxumuşam.
d) Bir çox tadqiqatçılar bu fikri tasdiq edirlar.
e) Maclisa yüz nafar galmişdisa, onların balka da üçda ikisi matlabdan xabarsiz idi.

148. #0201#01#06#03
Sayla sifat üçün ortaq alamatlar hansılardır?
1. 6lamat bildirmak
2. Keyfiyyat bildirmak
3. Cümla üzvü ola bilmak
4. Cümlada tayin olmaq
5. İsimlaşmak a) 1,2,3
b)) 3,4,5
c) 1,3,4
d) 2,4,5
e) 1,2,5

149. #0201#01#06#03
«Kim bizi diqqatla dinlasa, çox sirlardan agah olub, çox işlar barada bilar»cümlasinda işlanmiş sayın mana növünü göstarin:
a)) qeyri-müayyan miqdar sayı
b) müayyan miqdar sayı
c) sıra sayı
d) kasr sayı
e) isimlaşmiş say

Mövzu 7. 6vazlik

150. #0201#01#07#01
Sahv fikirlari seçin:
1. Şaxs avazliklari hallanır va mansubiyyata göra dayişir.
2. Çox, onlarla, çoxlu miqdar saylarıdır.
3. Öz, hara, bütün, filan tayini avazliklardir.
4. Sıra sayları quruluşça sada, düzaltma, tarkibi olur.
5. Az va çox sayları an, lap, daha adatları ila işlana bilar. a) 1,3,5
b)) 1,3,4
c) 1,4, 5
d) 2,5
e) 3,5

151. #0201#01#07#01
Biri avazlik deyil:
a) filan
b) ela
c) ) bir sıra
d) özümüzün
e) heç na

152. #0201#01#07#01
Düzaltma avazliklari göstarin:
a) har kim, kimi
b) mansiz,özümünkü
c) bizimla, na isa d)) neçanci, kimsa
e) kimsasiz, biri

153. #0201#01#07#01
Hallana bilmayan avazliklari göstarin :
a) man, biz
b)) bazi, hamin

c) kim isa, biri
d) o, bu
e) kim, na

154. #0201#01#07#02
Aşağıdakı avazliklarin biri yalnız sifatin yerinda işlana bilir:
a) kimsa
b) hamı
c) bela d)) hamin
e) ela

155. #0201#01#07#02
Düzaltma avazlik hansı cümlada işlanmişdir?
a) Mandan söylamakdir, sandan eşitmak.
b) ) Bu, neçanci sınaqdır?
c) Na qadar gözladim, galib çıxmadın.
d) Har kim yüz il yaşamasa, günah onun özündadir.
e) Onlar hamını aldada bilarlar.

156. #0201#01#07#02
6vazliyin manaca hansı növü avazliyin özünün da yerinda işlana bilar?
a) işara avazliyi
b) tayini avazlik c)) sual avaziliyi
d) şaxs avazliyi
e) qeyri-müayyan avazlik

157. #0201#01#07#02
«O,sözsüz ki, danışacaq» cümlasinda «o» avazliyindan sonra na üçün vergül qoyulmuşdur?
a) şaxs avazliyi olduğu üçün

b) şaxs avazliyini işara avazliyindan farqlandirmak üçün
c) xabarla uzlaşma alaqasinda olduğu üçün d)) özündan sonra modal söz işlandiyi üçün
e) cümlanin mübtadası olduğu üçün

158. #0201#01#07#02
Hansı cümlada qeyri-müayyan avazlik işlanib?
a) Man bacardığımı etmişam.
b) Özün barada düşünmayin maslahatdir.
c) Bu sanat asari hadiyyadir.
d)) Bütün bu qarma-qarışıqlıqda kimsa ağlayırdı.
e) O tarafdan da mühasiradayik.

159. #0201#01#07#02
Man, biz, hara, hamı, öz
Neça avazlik heç bir şaxsin mansubiyyat şakilçisini qabul etmir ? a)) 2
b) 5
c) 3
d) 1
e) heç biri

160. #0201#01#07#02
Biri ismi avaz eda balmaz:
a) şaxs avazliyi
b) qeyri-müayyan avazliyi c)) tayin avazliyi
d) qayıdış avazliyi
e) sual avazliyi

161. #0201#01#07#02

Sifati avaz etdikda tayin, zarfi avaz etdikda tarzi-harakat zarfliyi olan, mansubiyyat şakilçisi qabul etdikda ismi avaz edan avazliklar hansıdır?
a) o, bu
b) har kim,har na
c) öz, filan
d) har şey, har na e)) ela, bela

162. #0201#01#07#03
Hansı cümlada «bu» avazliyindan sonra vergül qoyulmalıdır?
a) Bu dövrün adamı deyilam ki, man.
b) Bu da bela bir ömürdür, yaşadım. c)) Bu öz alimla basladiyim sevgidir.
d) Bu gizli eşq ila yaşayacağam.
e) Bu ham da müallimin son vasiyyati idi.

163. 0201#01#07#03
İşara avazliklari hansı sırada verilmişdir?
a) man, san, o, biz, siz, onlar
b) hamı, bazilari, kimsa, birisi, kimi
c) neca? na cür? hansı? kim? na? hara? d)) o, bu, ela, bela, hamin
e) öz, bela, birisi, kimsa

164. #0201#01#07#03
«O» avazliyindan sonra hansı cümlalarda vergülün işlanma maqamı sahvdir?
I O, mani heç anlamaq istamir. II O, da bizim dostlarımızdandır.
III O, ki, sanin aleyhina danışmaqla maşğuldur. IV O, barada saninla sonra danışarıq.
V O, qapıda qardaşı ila qarşılaşdı.
a) I,V

b) II,III,V
c) III,IV, V d)) II,III,IV
e) IV,V

MÖVZU 8 FEL

165. #0201#01#08#01
Masdarin fela aid xüsusiyyatlarindan biri sahvdir.
A) Felin tasriflanan formaları ila eyni leksik mananı bildirir.
B) Tasdiq va inkar olur.
C) Felin müxtalif qrammatik mana növlarinda olur.
D) ) Mansubiyyata göra dayişir.
E) Tasirli va tasirsiz olur.

166. #0201#01#08#01
Biri feli bağlama şakilçisi deyil:
A)) – malı4
B) – ıb4
C) -anda2
D) -ınca2
E) – dıqda2

167. #0201#01#08#01
Hansı bandda tasriflanmayan fel tarkib amala gatirmişdir ? A)) Yazıram, oxuyun, dinlayin mani,
Könül söylayani, könül deyani.
B) Bükmüşdü boynunu saralmış sünbül.
C) San bizim ellarin ruhüna bir bax, Bizdan incimamiş bir aziz qonuq.
D) Sani tutdum, uçub getdin,
6llarimda tozun qaldı
E) Bilirik, tutulub o yaman darda.

168. #0201#01#08#01
Hansı cümlada feli bağlama işlanmişdir ?
I Yana-yana çaldı yanıq Karami. II Qoca yavaş-yavaş söza başladı.
III Heç naya ahamiyyat vermadan qaçırdım. IV Ötan günlarimi qaytaraydılar.
V Biz eva çatar – çatmaz hava dayişdi.

A) II, IV, V
B) I, II, V
C) I, III, IV
D) I, II, III E)) I, III, V

169. #0201#01#08#01
«Galacaksan, oxuyacaq» fellarinin zamanını müayyanlaşdirin:
A) şühudi keçmiş zaman
B) naqli keçmiş zaman C)) qati galacak zaman
D) qeyri-qati galacak zaman
E) indiki zaman

170. #0201#01#08#01
Yazıq o şaxsa ki, sevmir nasihat, Nasihat sevanlar qazanar sarvat!
(S.Şirazi)

Nümunadaki feli sifat tarkibinin sintaktik funksiyasını müayyanlaşdirin:
A) tayin
B)) mübtada
C) zarflik

D) xabar
E) tamamlıq

171. #0201#01#08#01
Cümlalarin birinda – ıb 4 feli bağlama şakilçisi deyil:
A) O, hamı ila görüşüb babasına yaxınlaşdı. B)) Artıq unudulub ötan günlarim.
C) Ağsaqqal qonaqları qarşılayıb içari davat etdi.
D) Nurgül utanıb başını aşağı saldı.
E) Dostlar xudahafizlaşib ayrıldılar.

172. #0201#01#08#01
İsimlaşmiş feli sifat hansı cümladadir ?
A) İllarin qocalda bilmadiyi bu müallimin qarşısında baş ayirik. B)) Danışan tribunadan düşdü.
C) Ötan xatiralara vurğunam, inan.
D) Vatan doğulduğun torpaqdır.
E) Sındırılmış bir budağın, Söndürülmüş ocağın da yaddaşı var.
(X.R.Ulutürk)

173. #0201#01#08#01
Hansı cümlalardaki feli sifatlar isimlaşmişdir ?
1. Eşitdiklarim mani çox taaccüblandirdi.
2. Qorxan göza çöp düşar.
3. Binadan gözal olmayan telin qadrini na bilar.
4. Sabah görülasi işlarimiz çoxdur.

A) 1,2
B) 2,4
C)) 1,3
D) 3,4
E) 2,3

174. #0201#01#08#01
Hansı feli sifat şakilçilari felin xabar şaklinin şakilçilari ila omonimdir ? A)) – mış4, – acaq2
B) -ası2, – malı2
C) -ası, – ar2
D) -an2, acaq2
E) -dıq4, -ım4, -mış4

175. #0201#01#08#01
Hansı cümlada feli sifat tayin vazifasindadir ?
A) İşlamayan dişlamaz.
B) Yatmışları razı deyilam kimsa oyatsın.
C) Çox gazan çox bilar.
D)) Çalışmayan şagird uğur qazana bilmaz.
E) Nasihat sevanlar qazanar sarvat!

176. #0201#01#08#01
Hansı cümlada masdar onun üçün xarakterik olmayan xüsusiyyati daşıyır ?
A) Sizin galacayiniz yaxşı oxumağınızdan asılıdır. B)) Bela danışmaqlarına fikir vermayin.
C) Darsa gecikmamak üçün çox çalışdım.
D) Susmaq razılıq alamatidir.
E) Az danışmaq qızıldır.

177. #0201#01#08#01
Feli bağlamanın zarfa aid xüsusiyyatlarini göstarin:
A) tasirli va tasirsiz olmaq
B) növ şakilçilarini qabul etmak
C)) harakatin tarzini va ya zamanını bildirmak
D) tasdiq va inkar ola bilmak
E) atrafına söz toplaya bilmak

178. #0201#01#08#01
Hansı cümlalarda feli bağlama harakatin tarzini bildirir?

I 6lini üzüna qoyub oturmuşdu. II İşini qurtarıb eva getmişdi.
III Natiq alindaki kağıza baxmadan danışırdı. IV Darsini öyrananda mana xabar verarsan.. V Uşaq heç kimdan çakinmadan danışırdı.
A) I, III, IV B)) I, III, V
C) II, IV,V
D) III, IV, V
E) II, III

179. #0201#01#08#01
Dard daradi, dara mindi, Çayirtkalar dava mindi.
Dovşanlıq ki daba mindi, Göy talaya alik qalxmaz.
Hansı misrada xabar şaklinda işlanan fel yoxdur? A)) I
B) II, III
C) III, IV
D) I, II
E) IV

180. #0201#01#08#01
Hansı cümladaki fel birgalik növdadir ?
A) Dostlar bir yerda işladilar.
B) Çox şükrü var, gena galdux görüşdux, Ötanlardan, keçanlardan soruşdux.
C)) Zaldakı bütün tamaşaçılar gülüşdü.
D) Qoşunlar şahardan çıxan kimi har kas bir-birina qarışdı.
E) Çeynadilar, didişdilar, diddilar, Bir-birini al qana qarq etdilar.

181. #0201#01#08#02

Sada feli göstarin:
A) yazışmaq
B) vuruşmaq
C) çakişmak
D) ) barışmaq
E) görüşmak

182. #0201#01#08#02
-ar (-ar) felin hansı zaman şakilçisidir?
A) indiki zaman
B) ) qeyri-qati galacak zaman
C) qati galacak zaman
D) şühudi keçmiş zaman
E) naqli keçmiş zaman

183. #0201#01#08#02
Feldan düzalan fel hansı cümlada işlanib ? A)) Eh, bu uşaqlar qocaltdı mani.
B) Aşıqlar arasında deyişma davam edir.
C) Döyüş başladı, na başladı!
D) San onsuz da düzalan deyilsan!
E) Ara çoxdan sakitlaşmişdir.

184. #0201#01#08#02
Şeir parçasında işlanmiş tasirli feli göstarin: Biza qahat olmaz bir parça çörak Qorxma, baxtina da söylama qara:
Kaş ki düşmayaydim bu saraylara Yanıldım, doğrusu, uyub aldandım…
(S.Vurğun)
A) qahat olmaz
B) qorxma C)) söylama
D) düşmayaydim

E) yanıldım

185. #0201#01#08#02
Hansı cümlada feli sifat tarkibi işlanmişdir ?
A) Açılmış varaqdir açılan sahar, Qulaq as, gör sana söylayir nalar…
B)) Vatan torpağını qoruyan asgar Dırnaqla, diş ila qazıyar sangar.
C) Sözlarimdan hansısa qocaya tasir etdi Gözünü mana dikib, bir xeyli fikra getdi.
D) Har gün bir kaşf etmak, na isa yeni
İşıqlı sabaha aparar sani.
E) Gözü yumub – açınca, baş açmıram, na işdi? Tamamila hayatım dayişdikca dayişdi.

186. #0201#01#08#02
İsa hissaciyi qoşula bilmir ?
1. Xabar şaklina 2. Arzu şaklina
3. Vacib şaklina 4. Şart şaklina
5. 6mr şaklina 6. Lazım şaklina
A) 1,2,3
B)) 2,4,5
C) 4,5,6
D) 3,4,5
E) 2,4,6

187. #0201#01#08#02
Tasirli va tasirsiz fellar üçün ortaq olan cahat hansıdır ?

A) Har ikisi ismin tasirlik halında olan sözlari talab edir.
B)) Har ikisi ismin yönlük, yerlik, çıxışlıq hallarında olan sözlarla sintaktik alaqaya girir.

C) Ham tasirli, ham da tasirsiz fellar eyni şakilçilarin vasitasi ila birindan digarina keça bilir.
D) Har ikisindan felin şaxssiz növünü düzaltmak olur.
E) Har ikisindan felin birgalik növünü düzaltmak olur.

188. #0201#01#08#02
Man heç vaxt sandan bela farasatsizlik gözlamazdim.
Cümladaki felin morfoloji tahlilindaki sahvi göstarin: A)) Qati galacak zamandadır.
B) Quruluşca düzaltmadir.
C) I şaxsin takindadir.
D) İnkardadır.
E) Malum növdadir.

189. #0201#01#08#02
Biri felin amr şaklinin şarti sxemidir:
A) felin kökü va ya başlanğıc forması + a2 + şaxs sonluğu
B) felin kökü va ya başlanğıc forması + ası2 + şaxs sonluğu

C)) felin kökü va ya başlanğıc forması + şaxs sonluğu
D) felin kökü va ya başlanğıc forması + acaq2 + şaxs sonluğu
E) felin kökü va ya başlanğıc forması + malı2 + şaxs sonluğu

190. #0201#01#08#02
«Gedirsansa» sözünün morfoloji tahlilinda harada sahva yol verilmişdir? A)) – sa – şart şaklinin şakilçisi
B) – ir – indiki zaman şakilçisi
C) tasirsiz feldir, tasdiqdadir
D) Sözün kökü get felidir.
E) – san – şaxs şakilçisi

191. #0201#01#08#02
Şart şaklinda işlanan feli göstarin:
A) oxudursa
B) anmalıdırsa
C) çıxırsa

D) qaçasıyam E)) yazılsa

192. #0201#01#08#02
Felin xabar şaklindaki bu zaman şakilçilarindan biri ham da müstaqil leksik mana bildirir:
A) indiki zaman şakilçisi
B) naqli keçmiş zaman şakilçisi
C) şühudi keçmiş zaman şakilçisi
D)) qeyri-qati galacak zaman şakilçisi
E) qati galacak zaman şakilçisi

193. #0201#01#08#02
«Danışmamışdı» felinin morfoloji tahlilindaki sahvi göstarin:
A) Nitq bildiran feldir.
B) Quruluşca sadadir.
C) Tasirlidir.
D) İnkardadır.
E)) Sözün kökü danış, -ma –inkar şakilçisi, -mış-naqli keçmiş zaman, -dı
– şühudi keçmiş zaman şakilçisidir.

194. #0201#01#08#02
Hansı cümlada eyni omonim şakilçi felin ham tasriflanan, ham da tasriflanmayan formasını amala gatirmişdir?
A) Matbaxdan bayram süfrasi üçün hazırlanmış şirniyyatın, süzülüb damlanmiş plovun atri duyulur.
B) Biz qayıdana kimi otaqlar saliqaya salınmış, süfra açılmışdı.
C) Yazılmış maktubu ünvanına çatdırmalıyam.
D)) Görülasi işlarimi qaydaya salıb mazuniyyata gedasiyam.
E) Şamlar ariyib xonçanın kanarına yayılmışdı.

195. #0201#01#08#02
Felin amr şaklinin xüsusiyyatlari ila bağlı sahv cavabı göstarin:

A)) Felin amr şakli I şaxsda -am2, -ıq4 şakilçilarini qabul edir.
B) Felin amr şaklinin xüsusi şakilçisi yoxdur.
C) Felin amr şaklinin manasında galacak zaman anlayışı da var.
D) Felin amr şakli II şaxsin takinda heç bir şakilçi qabul etmir.
E) Felin amr şakli zamanlar üzra dayişmir.

196. #0201#01#08#02
«-dıq4» şakilçisi mansubiyyat şakilçisi ila işlanarak aşağıdakılardan hansını amala gatirir?
A) şühudi keçmiş zamanı
B) sifati
C)) feli sifati
D) naqli keçmiş zamanı
E) feli bağlamanı

197. #0201#01#08#02
Feli bağlama işlanan cümlalari göstarin:
I Hakim yanıqlı bir ah çakib söhbata başladı. II 6sgarlar casaratla irali atıldılar.
III Sözünü çakinmadan demak da hünar istayir. IV Galan qonaqları çağırın qabağa.
V Asta-asta sürünan pişik sarçani tutdu.

A) I, II, V
B) II, III, IV
C) III, IV, V
D) II, III, V E)) I, III

198. #0201#01#08#02
Masdarin isma aid xüsusiyyatlarindan biri sahvdir:
A) Hallanır.

B) Cümlada mübtada vazifasinda çıxış edir.
C) Mansubiyyata göra dayişir.
D) Cümlanin xabari vazifasinda çıxış edir.
E) ) Camlanir.

199. #0201#01#08#03
İcbar növ fellar haqqında fikirlardan biri sahvdir:
A) Yalnız tasirli fellardan düzalir.
B) – dır4 , – t şakilçisi ila düzalir.
C) Felin tasirli fellardan yaranıb tasirli olaraq qalan tak mana növüdür.
D) İşin başqası tarafindan icra edildiyini bildirir.
E) ) Quruluşca sada olur.

200. #0201#01#08#03
Hansı cümlada naqli keçmiş zaman şakilçisi «-mış» ş samiti olmadan işlana bilar?
A)) yemişsiniz
B) yemaliyammiş
C) yeyacakmişsan
D) yeyirmişlar
E) yeyarmişsan

201. #0201#01#08#03
«idi, imiş» hissaciklari artırıla bilmir:
A) amr, xabar şakillarina
B) vacib, lazım, şart şakillarina
C) amr, arzu, şart şakillarina
D)) amr şakli va şühudi keçmiş zamana
E) arzu, lazım, vacib şakillarina

Mövzu 9. Zarf

202. #0201#01#09#01
Miqdar zarfi hansı cümladadir?
a) Bir qadar su iç.
b) Yayda istirahata gedarik.
c)) Galin bir az, uşaqlar, dincalak.
d) Ağır otur, batman gal.
e) Yaşına-yaşına, çıxdı ocaq başına.

203. #0201#01#09#01
Hansı söz ham isim, ham da zaman zarfi ola bilmir?
a) geca
b) gündüz
c) axşam
d) sahar e)) sabah

204. #0201#01#09#01
Cümlanin birinda zarf işlanmamişdir:

a)) Qoca ağacla yeriyirdi.
b) O, mana diqqatla baxdı.
c) Uşaq çantasını ehtiyatla qaldırdı.
d) Küçadan maşın süratla keçdi.
e) Ev yiyasi qonağı taaccübla süzdü.

205. #0201#01#09#01
Yer zarflarindan ibarat ardıcıllığı tamamlayın:
Uzaq, bari, içari…….
a) Bayaq
b) Sabah
c) Açıq
d)) Sağa-sola
e) Dünan

206. #0201#01#09#01

Ham zarf, ham da qoşma kimi işlanan sözlari seçin:
a) az, cox
b) az-çox, bir az
c) yaxşı, pis
d)) avval, sonra
e) qadar, kimi

207. #0201#01#09#01
Hansı söz zarf deyil?
a) üzbaüz
b) yanbayan c)) növbanöv
d) ilbail
e) günbagün

208. #0201#01#09#01
Verilmiş yer zarflarinin ardıcıllığını tamamlayın:
irali, sağa-sola, yuxarı……
a) binada
b) danizdaki
c) bayaq d)) üzüaşağı
e) bira-beş

209. #0201#01#09#02
Hansı zarf kömakçi nitq hissasi ila omonimdir? a)) avval
b) çox
c) axşam
d) yayda
e) irali

210. #0201#01#09#02
Mürakkab zarflari göstarin:

1. galhagal
2. qaçaqaç
3. basabas
4. ilbail
5. yanbayan
6. taybatay

a)) 4,5,6

b) 2,3,4
c) 1,2,3
d) 1,4,6
e) 3,4,5

211. #0201#01#09#03
Sözlardan biri yalnız zarf kimi işlanir: a)) bayaq
b) bildir
c) sonra
d) geca
e) qabaq

212. . #0201#01#09#03
Hansı cümlada zarf yoxdur?
a) İsa qapının ağzında dinmaz-söylamaz dayanmışdır.
b)) Dilimizda bir sıra sözlar vardır ki, onları bir satirdan digar satira keçirmak olmur.
c) Küçalar bayramsayağı bazanmişdi.
d) Niya sakitca dayanıbsan.
e) Çox adam xoşbaxtliyin qadrini az bilir.

213. #0201#01#09#03
Düzaltma zarflardan birinin kökü tasirli feldir: a)) açıqcasına
b) açıqla
c) qorxaqcasına

d) unutmadan
e) daxilan

214. #0201#01#09#03
Zarflari seçin:
1. hamişaki
2. hamişalik
3. hamişa
4. haminki
5. hamişayaşar
a) 3,4
b) 1,5
c) 2,4
d)) 2,3
e) 2,5

215. #0201#01#09#03
Hansı bandda yalnız zarflar verilmişdir?
a) iralidan, çoxdan, güla-güla
b) tasadüfan,sansiz, deyasan
c)) bayramsayağı, dilucu, qasdan
d) qorxmadan, cald, tezlikla
e) ilbail, parkda, maşında

216. #0201#01#09#03
Hansı nümunada zaman zarfi işlanib.
a) Vatana galdim, imana galdim.
b) Mardi qova-qova namard edarlar.
c) 6ldan qalan alli il qalar.
d) Dünanki hadisa haqqında danışmırdılar. e)) Bunu sana sahar demişam.

KÖM6KÇİ NİTQ HTSS6L6Rİ

217. #0201#01#10#01
Verilanlardan hansılar ham şakilçi, ham bağlayıcı, ham da adat ola bilar?
1) la 2) ki 3) ya 4) da 5) gah 6) ham 7) hatta A) 2, 3, 4 B)) 2, 4 C) 4, 5, 6 D) 1, 4, 6, 7 E) 1, 6, 7

218. #0201#01#10#01
Qüvvatlandirici adatın işlandiyi cümla hansıdır?
A) Yani san bunu bilirsan?
B) Takca sana güvaniram.
C) ) San ki bunu bilirdin.
D) Gal bu işdan al çakak.
E) Ayrılarmı könül candan?

219. #0201#01#10#01
“ Har kas öz nafsini tanısa, Allahını da tanıyar” (İmam 6li) cümlasinda hansı kömakçi nitq hissasi işlanmişdir?

A) ) Bağlayıcı B) 6dat C) Qoşma
D) Modal söz E) Nida

220. #0201#01#10#01
“ İstar, istarsa da “ bağlayıcısının növünü göstarin:
A) İştirak B) ) Bölüşdürma C) İnkarlıq
D) Aydınlaşdırma E) Qarşılaşdırma

221. #0201#01#10#01
Kömakçi nitq hissalarindan hansılar sözlar bitişik da yazıla bilar?
1) 6dat 2) Nida 3) Modal sözlar 4) Qoşma 5) Bağlayıcı

A) 1, 3, 5 B) 2, 3, 4 C) 2, 4, 5
D) ) 1, 4, 5 E) 3, 4, 5

222. #0201#01#10#02

Söz-cümla na ila ifada olunmuşdur?
— Bu barada fikrin nadir, o, doğrudanmı, bu işi bacarar?
— Deyilana göra, bali.
A) )modal söz va tasdiq adatı ila
B) nida va tasdiq adatı ila
C) modal sözla
D) tasdiq adatı ila
E) nida va modal sözla

223. #0201#01#10#02
“ Afarin “ nidası hansı cümlada tarif manasında işlanmamişdir?
A) Afarin! Yaxşı cavab verdin!
B) ) Afarin! Adam da yoldaşını aldadar?!
C) Afarin! Halal olsun sana ananın südü!
D) Afarin! Ozünü itirmadin.
E) Afarin, oğul! Biz saninla faxr edirik.

224. #0201#01#10#02
“ 1991-ci ildan sonra Azarbaycanda çox yeniliklar baş vermişdir “
cümlasindaki qoşmanı onun sinonimi kimi hansı sözla avaz etmak olar?
A) avval B) qabaq C) ) bari
D) başqa E) qeyri

225. #0201#01#10#03
Modal sözlara aid sahv fikri müayyanlaşdirin:
A) ) Cümlanin ancaq avvalinda va sonunda işlana bilar.
B) Cümla üzvlarindan vergülla ayrılır.
C) Bazilari asas nitq hissalari ila ortaq sözlardir.
D) Quruluşca iki növü var.
E) Danışanın ifada etdiyi fikra münasibat bildiran sözlara deyilir.

226. #0201#01#10#03
Mantiqi uyğunluğu gözlamakla bağlayıcılardan ibarat cargani tamamlayın: Ona göra ki, ondan ötrü ki, onun üçün ki,…
A) harçand ki B) indi ki C) bir halda ki
D) ) çünki E) madam ki

227. #0201#01#10#03
Qoşma hansı cümladadir?
A) Tahirla Sabit bizim köhna qonşularımızdır.
B) ) Ondan ötrü çox darıxan ananın gözlari daim yol çakirdi.
C) Uşaq evda tak qalmışdı.
D) Uşaqlardan kimisi dars oxuyur, kimisi da hayatda gazişirdi.
E) Sonra man onu evlarina ötürdüm.

MÖVZU 11

Söz birlaşmasi. Sintaktik alaqalar

228. #0201#01#11#01
Biri söz birlaşmasidir:
A) vatan üçün B)) ala növ
C) dünandan bari D) heç kas
E) lap yaxşı

229. #0201#01#11#01
Tabe tarafi feli sifat olan I növ tayini söz birlaşmalarindan ibarat cargani göstarin:
A) damir qapı, qızıl saat, daş hasar
B) sarin su, iyirminci asr, bela ahvalat
C)) oxuduğum kitab, gecikdirilmiş cavab, görülacak iş
D) çalışqan uşaq, küsayan oğlan, zarafatcıl adam
E) yemiş alveri, qamış sahasi, yarış meydanı

230. #0201#01#11#01
Asılı tarafi düzaltma sifatla ifada olunmuş I növ tayini söz birlaşmasi hansıdır?
A) uzaq ölka B ) yumşaq parça

C) qoçaq uşaq D) oyaq keşikçi E)) qaçaq asgar

231. #0201#01#11#01
Asılı tarafi isimla ifada olunmuş I növ tayini söz birlaşmasini göstarin:
A) hamin adam B) şirin meyva
C) onuncu sinif D)) taxta qapı
E) oyanmış torpaq

232. #0201#01#11#02

III növ tayini söz birlaşmasi olan cümla:
A) Qatar 6cami stansiyasına çatdı.
B) Qardaşın kitab hadiyya verdi.
C) Bu hazin nağma sanin üçün ifa olunur.
D) )Göyça mahalıdır mahalım manim.
E) Bahar fasli, yaz ayları galanda Süsanli, sünbüllü, lalalı dağlar.

233. #0201#01#11#02
«Hündür bina» söz birlaşmasinin taraflari arasında hansı alaqa var?
A) idara
B) idara, yanaşma
C) uzlaşma
D) ) yanaşma
E) tabesizlik

234. #0201#01#11#02
“Maktablilar dostlarına maktub göndardilar” cümlasinda hansı sözlar arasında uzlaşma alaqasi var?
A) maktablilar- maktub
B) )maktablilar- göndardilar
C) dostlarına- maktub
D) maktub- göndardilar
E) dostlarına- göndardilar

235. #0201#01#11#02
Hansı cümlada feli sifat tarkibi işlanmişdir?
A) Galan arbabın adamları idi.
B) Günçıxan tarafda qara buludlar günün qabağını kasmişdir.
C) Bir neça gündan sonra hamı maktabin hayatina toplaşdı.

D)) Darin xayala dalan Sabina sanki onu heç eşitmirdi.
E) Ötanlari yada salmağa daymaz.

236. #0201#01#11#03
Verilmiş xüsusiyyatlardan hansı II növ tayini söz birlaşmalarina aid deyildir?
A) Taraflari eyni zamanda camlana bilmir.
B) Taraflari arasına heç bir söz daxil ola bilmir.
C) Qeyri-müayyanlik ifada edir.
D) ) Taraflari şaxs avazliklari ila da ifada oluna bilir.
E) Taraflari arasında uzlaşma va idara alaqalari özünü göstarir.

237. #0201#01#11#03
“Ananın öyüdü” söz birlaşmasinda taraflar arasında hansı alaqa vardır?
A) uzlaşma B) ) uzlaşma va idara
C) idara, yanaşma D) idara
E) uzlaşma, yanaşma

237. “Mən bura gələndə uşaqları da, onu da aparmışdılar”- cümləsində cümlə üzvləri arasında hansı sintaktik əlaqələr işlənmişdir?
A) tabesizlik, uzlaşma, yanaşma, idara
B) tabesizlik, uzlaşma, idara
C) )tabesizlik, yanaşma, idara
D) uzlaşma, idara
E) uzlaşma, yanaşma, idara

238. #0201#01#11#03

Verilmiş birlaşmalardan hansı tayini söz birlaşmasidir?
A) ) demokratik ölka
B) qızıldan kamar
C) süratla qaçan
D) onun kimi
E) eva qayıdanda

239. #0201#01#11#03
“Qısa malumat” birlaşmasinda taraflar arasındakı sintaktik alaqa:
A) uzlaşma
B) uzlaşma, idara
C) )yanaşma
D) uzlaşma, yanaşma
E) idara

MÖVZU 12
Cümla üzvlari
240. #0201#01#12#01
Xabari feli sifatla ifada olunmuş cümlani göstarin:
A) ) Talaba yoldaşım Mahir yaxşı oxuyandır.
B) Bu sözlar ona deyilmamaliydi.
C) Azacıq aşım, ağrımaz başım.
D) Bişmişlar stolun üstüna düzülmüşdü.
E) O, mütlaq bu xastalikdan sağalmalıdır.

241. #0201#01#12#01
Cümlalardan birinda mübtada isimlaşmiş feli sifat tarkibi ila ifada olunmuşdur:
A) ) Xalq işi uğrunda vuruşanlar daim xatirimizda yaşayacaqlar.
B) O biza galanda evda toy-bayramdır.
C) Talabalar seminara hazırlaşırlar.

D) Şuşadakı bulaqların suyuna heç na çatmaz.
E) Mitinqa toplaşanları dövraya aldılar.

242. #0201#01#12#01
Xabari frazeoloji fella ifada olunmuş cümlani göstarin:
A) O, qatarda tanımadığı bir adamla görüşdü. B)) Yada düşdü nişanlısı, nazlı sular sonası da…
C) 6lindaki fincan yera düşüb sındı.
D) Ona biz vaxtında çox kömak etmişik.
E) Oğlunun yazdığı maktubu oxuya bilmadi.

243. #0201#01#12#01
Cümlalardan birinda xabar avazlikla ifada olunmuşdur:
A) Kaş tez – tez göraydim sani.
B) Sansiz qahr edardi bu cahan mani.
C)) Darvazanın ağzında sassiz – samirsiz dayanan kimdir?
D) İstedadlı şagirdlarim bu oğlanlardır.
E) Vatanimizin har qarış torpağı gözaldir.

244. #0201#01#12#02
Biri mürakkab söz birlaşmasi deyil?

A)) eva sarı getmak
B) Vatani qorumaq şarafi
C) azamatli Şuşa qalası
D) Füzuli qazallarinin şarhi
E) doğma yurdun gözal manzaralari

245. #0201#01#12#02
«Baxımlı film» söz birlaşmasinin taraflari arasında hansı alaqa var?
A) tabesizlik
B) idara, yanaşma
C) uzlaşma
D) ) yanaşma

E) idara

246. #0201#01#12#02
Mürakkab zarf hansı cümlada işlanmişdir ?
A) Axşam har şey yoluna düşar.
B) Xasta olanda sani ziyarat etmişdilar.
C) Galdim görüşüna güllar gülanda.
D) Daim ağlar qalbim, virana.
E)) Gecanin yarısı küçada göz-gözü seçmirdi.

247. #0201#01#12#02
«Pari öz sualının cavabını eşitmamak üçün qulaqlarını tutdu» cümlasinda zarfliyin manaca hansı növündan istifada edilib?
A) zaman B)yer C) sabab
D) ) maqsad E)tarzi-harakat

248. #0201#01#12#02
Mürakkab tamamlıqlı cümla hansıdır?
A) Onda gözal qabiliyyat var.
B) O, takbaşına idman etmayi xoşlayır.
C)) Mammad heç vaxt iradasina zidd getmayi xoşlamırdı.
D) İndi o da işina ciddi yanaşandır.
E) 6sas sanadlari yoxlamaq Murada tapşırıldı.

249. #0201#01#12#03
«Ağacların altındakı otlar Rasima xoş galirdi» cümlasinda neça üzv var?
A)) 4 B) 3 C) 2 D) 5 E) 6

250. #0201#01#12#03

«Dağın zirvasinda uçan qartal qafildan aşağı endi» cümlasinda hansı cümla üzvü işlanmamişdir?

A) mübtada B) xabar C) tayin
D) zarflik E)) tamamlıq

251. #0201#01#12#03
Cümlanin xabari na ila ifada olunmuşdur?
Bizim borcumuz tariximizi darindan öyranmakdir.
A) fella B) isimla C) feli sifatla
D) avazlikla E)) masdar tarkibi ila

252. #0201#01#12#03
«Na üçün şeir yazan şair allari Elmin daryasında üza bilmasin»
-cümlasinda mübtada na ila ifada olunmuşdur?
A) isimla
B) feli sifatla
C) ) II növ tayini söz birlaşmasi ila
D) feli sifat tarkibi ila
E). III növ tayini söz birlaşması ila

253. #0201#01#12#03
“6lbatta, qızılgülün vatani Azarbaycandır» cümlasinda hansı cümla üzvlari işlanib?
A) mübtada,tayin B) tamamlıq, xabar
C) tayin, xabar D)) mübtada, xabar
E) tamamlıq, tayin

254. #0201#01#12#03
Cümlalarin birinda xabar sayla ifada olunmuşdur:
A) Onlar kandda yaşayırlar.

B) Onların sözünda bir haqiqat var.
C) Onunculara taşakkür edildi.
D)) Sanin bütün qiymatlarin beşdir.
E) Yanan lampa yüzlükdür.

Mövzu 13.

Cümlanin hamcins üzvlari, xitab, ara sözlar

255. #0201#01#13#01
Hamcins üzvlar arasında işlanan hansı tabesizlik bağlayıcısından sonra vergül işarasi qoyulur?
a) va, ila
b) amma, ancaq, lakin
c) gah, ya, ham, na d)) da, da
e) yani

256. #0201#01#13#01
Hamcins üzvlar haqqında yürüdülan fikirlardan biri sahvdir:
a) Hamcins üzvlar barabarhüquqlu olur.
b) Eyni qrammatik formaya malik olur.
c) Eyni bir cümla üzvü ila bağlı olur.
d) Bütün cümla üzvlari hamcins ola bilar.
e)) Hamcins üzvlar yalnız tabesizlik bağlayıcıları vasitasila alaqalanir.

257. #0201#01#13#01
Biri yaqinlik bildiran ara söz deyil:
a) albatta; b) düzü; c) şübhasiz; d) haqiqatan; e)) belalikla

258. #0201#01#13#01
«Oğlum, görünür, san har şeydan xabardarsan» cümlasinda işlanmişdir:
1) hamcins üzvlar

2) xitab
3) alava
4) ara söz
a) 1,2 b) 2,3 c) 3,4 d) 1,4 e)) 2,4

259. #0201#01#13#01
«Kim bu masalanin hallini bilir?» – cümlasinin mübtadası na ila ifada olunmuşdur?
a) isimla
b) qeyri-müayyan avazlik
c) ) sual avazliyi
d) II növ tayini söz birlaşmasi
e) III növ tayini söz birlaşmasi

260. #0201#01#13#02
Hamcins üzvlar arasında hansı durğu işarasi yazılır?
a)) vergül; b) tire; c) iki nöqta; d) nöqtali vergül; e) heç na

261. #0201#01#13#02
Biri güman va şübha bildiran ara söz deyil:
a) görünür; b) garak ki; c)) manca; d) deyasan; e) balka 262. #0201#01#13#02
Natica bildiran ara sözlar hansı cümlalarda işlanib?
1) Demali, evinizi tamir etdira bilmirsiniz.
2) Yaqin, orada yeni evlar tikilacak.
3) Xülasa, galib çıxdıq matlab üstüna.
4) 6lbatta, sana kömak edaram.
5) Doğrusu, bu çox çatin masaladir.
a) 1,2,5 b) 2,3,4 c) 3,4 d)) 1,3
e) 1,4,5

263. #0201#01#13#02

Hansı cümlada iki ara söz işlanib?
a) Demali, ancaq san ora geda bilarsan. b)) Görünür, o, doğrudan da, günahsızdır.
c) Balka da, san bu masalada tamamila haqlısan.
d) Deyasan, bizim maqsadimiz heç da düzgün başa düşülmayib.
e) Yaqin, yalnız nadanlar onu bu cür başa düşa bilarlar.

264. #0201#01#13#02
Ara sözlarla bağlı fikirlardan biri sahvdir:
a) Danışanın ifada olunan fikra münasibatini bildirir.
b) Cümladaki başqa sözlardan vergülla ayrılır.
c)) Qrammatik cahatdan cümla üzvlari ila bağlı olur.
d) Yaqinlik, şübha, natica va s. manaları ifada edir.
e) Cümlanin avvalinda, ortasında va sonunda işlana bilir.

265. #0201#01#13#02
Xitab haqqında yürüdülan fikirlardan biri sahvdir:
a) Cümlada müraciat olunanı bildirir.
b) İsmin adlıq halında işlanir.
c) Cümlanin avvalinda, ortasında va sonunda işlana bilir. d)) Cümlanin xabari ila uzlaşır.
e) Mübtadadan xüsusi intonasiyası ila farqlanir.

266. #0201#01#13#02
Xitabla bağlı fikirlardan yalnız biri doğrudur:
a) Xitab yalnız insana aid sözlarla ifada olunur.
b) Tarkibina göra xitablar yalnız bir sözdan ibarat olur.
c) Cümlanin yalnız avvalinda işlanir.
d)) Xitablar ay, ey, a, hey kimi kömakçi vasitalarla birlikda da işlanir.
e) Cümla üzvlari ila sintaktik alaqaya girir

267. #0201#01#13#03

«Kandda dan yeri ağaranda quşların xoş nağmasi atrafı bürüyür, sürülar, naxırlar, ilxılar otlaqlara yayılırdı» cümlasinda hansı cümla üzvlari hamcinsdir?
a) mübtadalar va xabarlar b)) mübtadalar
c) tamamlıqlar va xabarlar
d) tamamlıqlar
e) hamcins üzv yoxdur

268. #0201#01#13#03
«Ağacların altındakı otlar ona xoş galirdi» cümlasinda neça üzv var?
a) 3 b)) 4
c) 2
d) 5
e) 6

269. #0201#01#13#03
Hamcins üzvlü sada cümlalar hansı cavabda düz göstarilib?
1) Sona arinin vafatından sonra onu istayanlara getmamiş, balasını ögey atalı etmamişdi.
2) Bu yaşda uşaqların xatirasinda facialar, gördüyü ağır günlar darin iz buraxır.
3) Görmürsan, indica galib biza çatacaqlar.
4) Amma bir eybi var ki, hamişa işa gecikir.
5) Başı oynamağa qarışır, har hey yadından çıxır.
a)) 1,2; b) 4,5 c) 1,4 d) 2,3 e) 3,5

270. #0201#01#13#03
Hansı sıradakı har iki söz ham feli xabar, ham da ara söz kimi işlana bilir? a)) dema, görünür
b) demali, doğrudan
c) düzdür, qoy
d) bax, gör
e) galsana, qoysana

271. #0201#01#13#03
Hansı cümlada qrammatik cahatdan cümla üzvlari ila bağlı olmayan iki söz işlanmişdir?
a) Nahayat, Hasan müallim iclasdakılara müraciatla söza başladı.
b) Sona, o kitabı mana ver da.
c) Manca, san yanlış yoldasan.
d) Ey manim haqiqi dostum, de görüm fikrin nadir? e)) Bilirsan, Vidadi, sözün doğrusu,
Olmaq istamiram vicdan oğrusu.

Mövzu 14. Sada cümlanin növlari

272. #0201#01#14#01
Maqsad va intonasiyaya göra sada cümlanin neça növü var?

a) 3 b)) 4 c) 5 d) 6 e) 2

273. #0201#01#14#01
Biri maqsad va intonasiyaya göra sada cümla növü deyil:
a) amr cümlasi
b) naqli cümla
c) sual cümlasi
d)) müxtasar cümla
e) nida cümlasi

274. #0201#01#14#01
Hansı söz xitab kimi işlana bilmaz?
a) ana
b) uşaq
c) ) irali
d) dostlar
e) alim

275. #0201#01#14#01
«Bu maktubu siza harbi hissadan göndariblar» cümlasi sada cümlanin hansı növüna aiddir:
a) cüttarkibli, müxtasar
b) cüttarkibli, geniş
c) taktarkibli, müxtasar d)) taktarkibli, geniş
e) yarımçıq cümla

276. #0201#01#14#01
«Dur, and iç Babakin mazarı üsta,
Ellari bir yeni, ağ güna sasla!» cümlasinin növünü müayyanlaşdirin:
a) ümumi şaxsli cümla
b) qeyri-müayan şaxsli cümla
c) şaxssiz cümla
d)) mübtadasız müayyan şaxsli cümla
e) tabesiz mürakkab cümla

277. #0201#01#14#02
Sual cümlasi neça yolla düzalir?
a) 1 b) 2 c)) 3 d) 4 e) 5

278. #0201#01#14#02
«Qar yağır» cümlasinin sonunda durğu işarasi qoyulmasa, onu maqsad va intonasiyaya göra hansı cümla növüna aid etmak olar?
a) naqli cümlaya
b) amr cümlasina
c) sual cümlasina
d) nida cümlasina e)) heç birina

279. #0201#01#14#02
Biri amr cümlasidir:
a) Olmadı ela, oldu bela!
b) Qış sart keçdi.
c) Ananın tanbal oğlu hambal olar.

d)) O olmasın, bu olsun.
e) Yol böyüyündür, su kiçiyin.

280. #0201#01#14#02
Cüttarkibli müxtasar cümlalarin sırasını göstarin:
1) Kitabın qiymati ucuz idi.
2) Salimin qonağı çoxdan galib.
3) Mani heyratlandiran sanin soyuqqanlılığındır.
4) Görasan, imtahanı vera bilacayam?
5) Onu asgarliya apardılar.
a)) 1,3 b) 2,4 c) 3,5 d) 2,3 e) 1,4

281. #0201#01#14#03
Nida cümlalarini müayyanlaşdirin:
1) Pah atonnan, na ağır yatdı bu oğlan, ölüb a…!
2) Bir san ol, bir da man, bir da dardimiz! Ağlayaq doyunca, gülak doyunca
3) Var olsun azad yurdun azad oğulları!
4) Yaşasın anamız müqaddas Vatan!
5) Yena tavuz kimisan, na gözal bazanmisan?
a)) 1,3,4 b) 2,4,5 c) 1,3 d) 4,5 e) 2,4

282. #0201#01#14#03
Söz-cümla haqqındakı fikirlardan biri yanlışdır:
a) Söz-cümlalar üzvlanmir.

b) Bir sözdan ibarat olur.
c) Söz-cümlalardan sonra intonasiyadan asılı olaraq müxtalif durğu işaralari (nöqta, üç nöqta, nida, sual işarasi) qoyulur.
d) Bazan nidalar, adatlar va modal sözlar taklikda işlandikda bitmiş fikir ifada edir va söz-cümla kimi formalaşır.
e)) Söz-cümlalar cümlada, asasan, xabar vazifasinda işlanir.

MÖVZU 15

283. #0201#01#16#01
Suratlardan hansı «Kitabi Dada Qorqud» qahramanı deyil?
a) Dirsa xan
b) Bakil
c) ) Qara xan
d) Buğac
e) Bamsı Beyrak

284. #0201#01#16#01
Nizami Gancavi haqqındakı hansı fikir yanlışdır?
a) XII asrda yaşamış dünya şöhratli sanatkardır.
b) Ona dünya şöhrati qazandıran «Xamsa»si olmuşdur.
c) ) Gancada doğulmuş, Sultan Sancarin sarayında yaşamışdır.
d) 6dabi ananaya uyğun olaraq asarlarini farsca yazmışdır.
e) Onun asarlarinda zülma, haqsızlığa, adalatsiz hökmdarlara darin nifrat va etiraz vardır.

285. #0201#01#16#01
İmadaddin Nasimi haqqındakı hansı fikir doğrudur?
a) Şeir-sanat ocağı olan Gancada anadan olmuşdur.
b) Takca Azarbaycan dilinda yazıb-yaratmışdır.
c) ) Hürufi ideyalarını yaymış, tabliğ etmişdir.
d) Çoxlu qazallari va elmi-falsafi asarlari vardır.
e) 1500-cü ilda Bağdadda edam edilmişdir.

286. #0201#01#16#02
Verilan şeirlardan biri Molla Panah Vaqifin deyil:
a) «Pari»
b) ) «Bahar»
c) «Durnalar»
d) «Görmadim»
e) «Bax»

287. #0201#01#16#02
Molla Panah Vaqif haqqında verilanlardan hansı sahvdir?
a) Qazaxda – Qıraq Salahlı kandinda anadan olmuşdur.
b) Mükammal madrasa tahsili almış, Şarq adabiyyatı ila yaxından tanış olmuşdur.
c) ) Fars va arab dillarini darindan öyranmiş, ana dilindan başqa, bu dillarda da sanat nümunalari yaratmışdır.
d) Ham aruz, ham da heca vaznlarindan istifada etmişdir.
e) Yaradıcılığında mahabbat mövzusu mühüm yer tutur.

288. #0201#01#16#02
Mirza Fatali Axundzadanin ilk dram asari hansıdır?
a) ) «Hekayati-Molla İbrahimxalil kimyagar»
b) «Hekayati-Müsyö Jordan va darviş Mastali şah»
c) «Sargüzaşti-vaziri-xani-Lankaran»
d) «Hekayati-xırs quldurbasan»

e) «Mürafia vakillarinin hekayati»

289. #0201#01#16#03
6hmad Cavad Azarbaycanın Dövlat Himnini hansı sanatkarla birlikda yaratmışdır?
a) Müslüm Maqomayevla
b) ) Üzeyir Hacıbayovla
c) Zülfüqar Hacıbayovla
d) Qara Qarayevla
e) Niyazi ila

290. #0201#01#16#03
«Ana dili» şerinin müallifi kimdir? a)) Baxtiyar Vahabzada
b) Osman Sarıvalli
c) Cabir Novruz
d) Mammad Araz
e) Xalil Rza Ulutürk

291. #0201#01#16#03
Mirza 6lakbar Sabirin ilk şeirlar kitabı neca adlanır?
a) «Çuvalduz»
b)) «Hophopnama»
c) «Ürafa marşı»
d) «Ümid»
e) «6kinçi»

Mövzu 16. 6mali yazı nümunalari.
292. #0201#01#16#01

Bunlardan yalnız birini rasmi-işgüzar üslubun an sarbast forması hesab etmak olar?
a) protokol
b) ariza
c)) maktub
d) amr
e) arayış

293. #0201#01#16#01
Bunlardan biri rasmi sanadlar cargasinda verila bilmaz:
a) amr
b) qanun
c) ) xasiyyatnama
d) farman
e) sarancam

294. #0201#01#16#02
Yalnız biri işgüzar sanadlarin asas xüsusiyyatlarina aiddir:
a) Hacmca böyük olur.
b) Badii üslub elementlarindan geniş istifada edilir.
c) Mütaxassislar tarafindan tartib olunur.
d) Mühüm hüquqi mazmuna malik olur.
e)) Xüsusi dövlat ahamiyyati daşımır, standart formaya malik olur.

295. #0201#01#16#02
Azarbaycanın dövlat ramzlarina aid deyi:
a) dövlat bayrağı
b) dövlat gerbi
c) dövlat himni
d) dövlat bayrağı va dövlat gerbi e)) dövlat dili

296. #0201#01#16#02
Maktub sözü hansı manşalidir?

a) fars
b) ) arab
c) türk
d) tatar
e) monqol

297. #0201#01#16#03
İşgüzar sanadlara aid cahatlari seçin:
1. Dövlat ahamiyyati daşımır.
2. Mütaxassislar tarafindan hazırlanır.
3. Hüquqi mazmuna malik olur.
4. Har hansı bir şaxs tarafindan hazırlanır. a) 2,3
b) 1, 2
c)) 1,4
d) 3, 4
e) 1, 3

298. #0201#01#16#03
Rasmi-işgüzar üsluba aid bazi sanadlarda olmaya da bilar:
a) daqiqlik va konkretlik
b) fikrin yığcam ifadasi
c) standart formalardan istifada
d)) rasmi vazifali şaxsin imzası va möhürü
e) aydınlıq va yığcamlıq

299. #0201#01#16#03
Hansı işgüzar sanad fardin özü tarafindan hazırlanmır?
a) izahat
b) ariza
c) tarcümeyi-hal d)) arayış
e) etibarnama

300. #0201#01#16#03
Müqavilada neça taraf ola bilmaz? a)) 1
b) 2
c) 3
d) 4
e) 6