Севастопольский государственный университет

*Бирелгән фигыльләргә охшаш мәгънәле фигыльләр уйлап языгыз.

ТАТАРХАНӘ

* дуслык, җәйге, гөлнең, ташлы, якка, гөлле, җәйдән, ташта, якташ.

Түбәндәге сүзләрне кулланып, “Әбиләрдә кунакта” дигән темага хикәя төзеп яз: аш-су, тәм-том, өчпочмак, бал-май, ашъяулык, оекбаш, җиләк-җимеш, савыт-саба.

Исем.

1. 1. Бер баганага — язучыларның, икенчесенә композиторларның исем-фамилияләрен яз:

*Салих Сәйдәшев, Фәрит Яруллин, Габдулла Тукай, Фәнис Яруллин, Галимҗан Ибраһимов, Нәҗип Җиһанов, Абдулла Алиш, Александр Ключарев.

1. Бер баганага шәһәр исемнәрен, икенчесенә елга исемнәрен аерып яз:

*Түбән Кама, Идел, Кама, Чистай, Бөгелмә, Мишә, Агыйдел, Яшел Үзән, Алабуга.

1. 3. Тиешле урынга күплек сан кушымчаларын ялгап, җөмләләрне күчереп яз.

*1.Циркта ике куян… барабан какты. 2. Кышын куян… агач кайрысын кимерәләр. 3. Мин “Өч аю…” әкиятен укыдым. 3. Кышның салкын айларын аю… йоклап үткәрәләр.

1. 4.Китапсүзен төрле килешләрдә кулланып, хикәя төзеп яз.
2. Эч, чик, җиң, чыксүзләре төрле сүз төркемнәре булырлык итеп, җөмләләр төзеп яз.

Сыйфат.

1. 1.Авазлар һәм хәрефләр саны төрле булган биш сыйфат уйлап яз.
2. Яхшы гадәт адәм итәр, яман гадәт әрәм итәр, дип тәмамланган кыска гына хикәя яз.
3. 3. Сыйфатлар кергән берничә мәкаль яз.
4. Зифа, кара, озын, шаян, тырыш, акыллы, җылы, тәмле сыйфатларыннан төрле дәрәҗәләр ясап яз.

Фигыль .

1. Мәкальләрне язып бетер. Фигыльләрнең заманын билгелә.

*Югалган акча табыла, … .

2.”Язгы каникуллар” темасына 4-5 җөмлә яки кечкенә генә хикәя яз. Кулланылган фигыльләрнең заманын, зат-санын билгелә.

3.Якты, таба, кабартма, суга сүзләре төрле сүз төркемнәре булырлык итеп, җөмләләр уйлап яз.

Алмашлык.

1. Хикәянең башын күчер. Зат алмашлыкларын кулланып, аның дәвамын уйлап яз.

*Ирек һәм Айрат – дуслар. Алар бер йортта яшиләр, бергә укыйлар. Малайлар һәрвакыт бергә уйныйлар, еш кына дәресләрен дә бергә әзерлиләр.

Беркөнне Айрат авырып китте.

1. 2. Мин алмашлыгын төрле килешләргә куеп, “Үзем турында” дигән хикәя уйлап яз.

Рәвеш.

1.Рәвешләр кергән бер- ике мәкаль уйлап яз.

2.Фразеологик әйтелмәләрне бер сүз белән алыштырып яз.

*Диңгездән бер тамчы-

*Башыннан аягына кадәр-

*Әби патша заманында-

Җөмлә. Кисәкчәләр.

1. Өрәңге(дә), усак(та)сүзләре белән ике җөмлә төзеп яз. Берсендә алар – урын-вакыт килешендәге исем, ә икенчесендә исем белән кисәкчә булсыннар.
2. 2. Авыл(да), шәһәр(дә)сүзләре белән ике җөмлә төзеп яз.

Берсендә алар – урын-вакыт килешендәге исем, ә икенчесендә исем белән кисәкчә булсыннар.

1. Җөмләне укы. Шул җөмләдән, өйрәнгән кисәкчәләрне төрле сүзләр янына куеп, берничә яңа җөмлә төзеп яз.

*Без быел авылга кайттык.

*Балалар иртәгә урманга баралар.

4.Сүзләрдән сүзтезмәләр төзеп яз. Үзең язган сүзтезмәләрне кертеп, җөмләләр төзе.

*Зур, тырыш, көмеш, бала, кыңгырау, авыл.

*Чиста, озын, иртәнге, һава, кояш, толым.

1. Сүзләрдән сүзтезмәләр төзеп яз. Үзең язган сүзтезмәләрне кертеп, җөмләләр төзе.

* Зур, тырыш, көмеш, бала, кыңгырау, авыл.

* Чиста, озын, иртәнге, һава, кояш, толым.

1. Схемаларга туры килгән җөмләләр уйлап яз. Аларның баш кисәкләрен билгелә.

Фигыль.

№1*Уку-белем алу турындагы фигыльләр яз.

*Шул фигыльләрне файдаланып, мәктәп тормышы турында кечкенә хикәя яз.

№2.*Кешенең хис һәм кичерешләрен белдерә торган фигыльләр яз.

Үрнәк: сөенү, борчылу.

№3.*Түбәндәге фигыльләргә мәгънәдәш фигыльләр табып яз:

Соңга кала- …, суга- …, төзи- …, сызлый- …, туза- …, туңа- …, бетерә- ….

№4.*Түбәндәге фигыльләргә мәгънәдәш фигыльләр табып яз:

Кычкыра- …, көлә- …, ачулана- …, ашыга- …, уйный- …, шатлана- … .

№5.*Түбәндәге фигыльләрне, үрнәктә күрсәтелгәнчә, төркемләп яз:

Язу, җырлау, көлү, чәчү, шатлану, бию, сөрү, тырмалау, казу, елау, утыру, сөенү, борчылу, чабу, бару, сөйләү, уку, йөрү, йөгерү, шаулау, йөзү, сикерү, уйлау.

Физик хезмәтне белдергән:

Акыл хезмәтен белдергән:

Хис һәм кичерешләрне белдергән:

№6.*Күп нокталар урынына тиешле фигыльләрне куеп укы.

Менә яз да … . Басуның калку урыннары кардан ачылып, кара балчык … , кояш җылысында җир өсте сулана … .Урамнардан, тыкрыклардан чылтырап соргылт сулы гөрләвекләр… .Зур үзәннәргә җыелган язгы кар суы, зур көмеш җәймә булып, кояш астында ерактан ук ялтырап күренә, менә-менә берәр урыннан ерылып агып китәргә … .

Оялары алдындагы кечкенә баскычларда сыерчыклар әле бер якка, әле икенче якка борыла-борыла көннәр буе … . Агач башларында тынгысыз песнәкләр …, кызылтүшләр, матур йоннарын борыннары белән төзәткәләп, миләш ботагында көязләнеп … .Ферма тирәсендә киң бушлыкта, койрык чәнчеп, колхоз тайлары чабып … .

Фигыльләр: йөри, утыра, сайрый, тора, җитте, башлады, күренә, акты, чыркылдый.

*Ияләрен һәм хәбәрләрен генә алып, җөмләләрне яз. Фигыльләрнең заман кушымчалары астына сыз.

№7.*Җырла фигылен барлык затларда, хәзерге һәм киләчәк заманнарда төрләндереп яз.

№8.*Җыя, чыга, чаба фигыльләрен боерык формасында яз.

№9.*Фигыльләрне үткән заманның башка формасына алыштырып, өзекне күчереп яз.

Яз җиткән. Укучылар гөл үстерергә уйлаганнар. Хәлил туфрак алып килгән. Кызлар туфракны савытларга салганнар. Балалар савытларга гөлләр утыртканнар. Җәй җиткән. Гөлләр матур булып үскәннәр.

Кушма һәм парлы сүзләр.

№1.*Беренче төркемдәге сүзләргә икенче төркемдәге сүзләрнең мәгънә ягыннан туры килә торганнарын сайлап, кушма сүзләр төзеп яз:

1)чуер, өч, Ак, ил, Кара, күп, Ил, Ялан, Чибәр, ялан, су, таш.

2)почмак, таш, баш, гиз, борын, почмак, дус, тау, кул, баш, саклагыч, баш, аяк.

№2.*Түбәндәге сүзләрдән кушма һәм парлы сүзләр яса:

Ара, бил, чага, тирә, бау, хатын, бала, кыз, көн, баш, җиләк, кала, багыш, җимеш.

№3.*Түбәндәге сүзләрдән парлы һәм кушма сүзләр ясап яз:

Ата, боз, иртә, аңа, кич, әйләнә, үрдәк, кош, каз, корт, тирә, көн, почмак, һич.

№4.*Нокталар урынына тиешле кушма һәм парлы сүзләрне куеп, өзекне күчереп яз.

Безнең колхоз … басуы белән янәшә генә йөз илле гектар … чәчкән иде. … гына килмә, ул … үзенең куе сары эшләпәләре белән кояшка карап утыра. Аның … сап-сары читле эшләпәләренең уртасында … бал кортлары була. Алар шул эшләпәләрдән … бал җыялар.(Гариф Галиев).

Кушма һәм парлы сүзләр: ашыга-ашыга, карабодай, һәрвакыт, көнбагыш, чачаклы-чачаклы, кайвакытта, һәрчак.

№5.*Җөмләләрне укы һәм парлы сүзләрне табып, тиешле билгеләр куеп, күчереп яз.

1)Кичә мәктәптә ата аналар җыелышы булды. 2)Әхмәт абый мал туар абзарын салам, чүп чардан вакытында чистартып тора. 3)Апа әнигә аш су әзерләргә, табак савытлар юарга булыша. 4)Хатын кызлар чиләк көянтә белән су китерәләр.

№6.*Түбәндәге мәгънәләрне белдергән кушма сүзләрне табып, дәфтәреңә яз.

1)Алма бирә торган агач- …. . 2)Әйбер пешергәндә таба тота торган җайланма -…. . 3)Эшләгәндә, кеше алдына ябыла -…. . 4)Ак төстәге, сулыкларда яшәүче күчмә кош -…. . 5)Җәй көне үзенең озын борыны белән кешеләрне тешләүче бөҗәк -…. .

Менә көньяктан күксел болыт күтәрелде. Бераздан кап-кара болыт бөтен күк йөзен каплап алды. Ялт-йолт яшен яшьнәде, өзлексез күк күкрәде. Агач яфракларыннан тамган эре тамчылар безнең өс-башыбызны манма су итте. ”Барыбер җебедек инде. Тизрәк кайтып калыйк”,- диештек тә авылга йөгердек.(М.Пришвин)

№8.*Түбәндәге сүзләрдән парлы сүзләр ясап яз:

1)басу, эреле, аш, тирә, чокыр, савыт, килде, кирле, юк, чиле, ертык.

2)пешле, портык, кырлар, бар, ваклы, мырлы, су, китте, як, саба, чакыр.

Чиле-пешле сүзен нинди сүз белән алмаштырып була?

Сүз төзелеше

№1

*Дус сүзеннән тамырдаш сүзләр ясап языгыз.

*Шул сүзләрнең берсе белән җөмлә төзеп языгыз.

№2

*Яшь сүзеннән тамырдаш сүзләр ясап языгыз.

*Шул сүзләрнең берсен кертеп, җөмлә төзеп языгыз.

№3

*Юл сүзеннән тамырдаш сүзләр ясап языгыз.

*Шул сүзләрнең берсен кертеп, җөмлә төзеп языгыз.

№4

*Бирелгән сүзләрнең төзелешен тикшерегез.

Җырчылар, уенчык, печәнчеләр, болынлык, элгечтә, кискеч-

не, шатлыктан, җылылык.

№5

*Бирелгән сүзләрне төзелеш ягыннан тикшерегез.

Кошчылык, урманга, балыкчы, мәктәпкә, эшче, юлда, урамга, кискеч, эштә.

№6

*Нокталар урынына тиешле кушымчалар куеп, җөмләләрне күчереп языгыз.

Кош… җылы як… очып киттеләр.

Минем абыем нефть… булып, апам укыту… булып эшли.

№7

*Нокталар урынына тиешле кушымчалар куеп, җөмләләрне кү-

Әбием күз… киеп укый. Дус…ның кадерен белегез.

№8

*Кушымчалар ялгап, яңа сүзләр ясагыз.

№9

*Нокталар урынына тиешле кушымчалар куеп, җөмләне күче-

Уку…лар хезмәт дәресендә эл…ләр ясадылар.

№10

*Чаңгы, юл, таш сүзләренә кушымчалар ялгап, яңа сүзләр ясагыз.

Фигыль

№1

*Кешенең тойгы һәм кичерешләрен белдерә торган фигыльләр уйлап языгыз.

№2

*Уку-белем алуга карата фигыльләрне языгыз.

№3

*Бирелгән фигыльләргә охшаш мәгънәле фигыльләр уйлап языгыз.

Соңга кала — … , суга — … , сызлый — … , туза — … .

№4

*Бирелгән фигыльләргә охшаш мәгънәле фигыльләр уйлап языгыз.

Ачулана — … , ашыга — … , ялтырый — … , бизи — … .

№5

*Бирелгән фигыльләрне төркемләп языгыз.

Язу, җырлау, көлү, чәчү, шатлану, бию, сөрү, казу, елау, сөенү, борчылу, чабу, уку, йөрү.

Хезмәтне белдергән фигыльләр:

Хәрәкәтне белдергән фигыльләр:

Хис һәм тойгыны белдергән фигыльләр:

Как студенту стать разработчиком в «1С-Рарус», рассказали представители индустриального партнера

«У нас работают специалисты разных направленностей. Мы их выращиваем практически с нуля. Студентам проще всего трудоустроиться к нам через стажировку – это распространенный формат в IT-сфере, и наша компания не является исключением», – рассказывает руководитель ичар-службы севастопольского офиса «1С-Рарус» Ксения Архипова.

Специалисты компании работают в разных направлениях, прежде всего это разработка 1С-приложений, веб-разработка, дизайн и техническая поддержка.

«Первые три направления подразумевают групповые стажировки. Мы набираем группы, учим их, при выпуске тех, кто хорошо зарекомендовал себя и показал достойный уровень, приглашаем на работу», – поясняет Ксения.

Компания «1С-Рарус» уже 30 лет работает на российском рынке. Севастопольскому офису компании в марте исполняется 20 лет. Фирма сотрудничает с Севастопольским госуниверситетом с момента создания. Первая групповая стажировка была организована в 2010 году. Базовая кафедра компании «Корпоративные информационные системы» функционирует в Институте информационных технологий СевГУ.

«Важно учитывать, что для того, чтобы попасть в нашу компанию на стажировку, необходимы базовые навыки программирования на любом алгоритмическом языке. Мы предоставляем гибкий формат стажировки, понимая, что студентам необходимо продолжать учиться, поэтому обучающихся 1-2 курса мы принимать готовы, но практика показывает, что лучше всего начинать с нами взаимодействовать на 3-м курсе. Дальше можно работать, совмещая неполную занятость и удаленный формат работы», – рассказала Ксения Архипова.

Стажировки длятся в среднем 2,5 месяца, проходят в удаленном формате. По словам руководителя HR-службы, около 80% стажирующихся трудоустраиваются. Все возможные стажировки представлены на сайте https://rarus-crimea.ru/.

«Желающие попасть на стажировку предварительно проходят собеседования. Если обучающийся претендует на направления по разработке, то собеседование включает в себя техническую часть, где нужно показать базовые навыки программирования. Если по дизайну, то нужно показать свои наработки в этой области. В процессе обучения стажеры выполняют учебные проекты. Например, веб-разработчики должны сделать сайт с определенными механизмами, обучающиеся по направлению 1С решают задачи уровня 1С-специалист», – говорит руководитель.

Стажеры, трудоустроившиеся на первый уровень квалификации, начинают с зарплаты 40 тысяч рублей.