Azrbaycan dili izahlı lüğti

İlk cildinin nəşrindən keçən qırx ilə yaxın zaman ərzində ədəbi dilimizdə, özellikle, onun lüğət tərkibində xeyli dəyişikliklərin yaranması, müəyyən qram¬matik və üslubi təkrnilləşmənin olması tamamilə təbiidir. Şübhə yoxdur ki, bu dəyişikliklər lüğotin sözlüyüne və məqalələrinə də öz təsirini göstərmişdir və bu, öz növbəsində, dilimizin lüğət tərkibinə yenidən nəzər salmağa, lüğəti yeni yaran¬mış sözlərlə zəngirıləşdirməyə, lüğət məqalələrində müəyyən redaktə işləri apar-mağa ehtiyac doğurmuşdur. Bu sözlər gündəlik heyatımızdan alınıb, oxuculara təq¬dim olunan bu möhtəşəm lüğətə daxil edilməklə müasirleşdirilmiş, bugünkü oxucular üçün yararlı olmasına çalışılmışdır .

Azərbaycan Dilinin İzahlı Luğəti 4 Cild

” Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti” keçən əsrin 40-cı illərindən hazırlanmağa başlansa da, birinci cildi 1966-cı ildə işıq üzü görmüşdür. Həmin cildi görkəmli leksikoqrafvə lüğətçi alim, Dövlət mükafatı laureatı, Azərbaycan Milli Elmlər Aka¬demiyasının müxbir üzvü, f.e.d., professor Əliheydər Orucov tərtib etmişdi. Lüğotin redaktoru Əkrəm Cəfər idi. Redaksiya heyətinə isə Azərbaycan Milli Elmlər Aka¬demiyasının akademikleri Məmməd Arif Dadaşzado və Məmmədağa Şirəliyev, o cümlədən Əliheydər Orucov və Rəsul Rüstəmov daxil idilər .

Lüğetin ikinci cildinin nəşri üçün 14 il vaxt lazım oldu. Bu cildin tərtibi ilə f.e.n. Bəhruz Abdullayev, f.e.d., professor Əlilıeydər Oruc ov, f.e.n. Nərgiz Rəhim¬zadə, f.e.n. Məmmədlıüseyn Xəlifəzadə və Mikayıl Rzaquluzade məşğul olmuş¬dular. Redaktoru Əliheydər Oruc ov idi. Üçüncü cildin nəşri çox çəkmədi. 3 il sonra oxucular izahlı lüğetin üçüncü cildini də əldə etdilər. Kitabın redaktoru yenə Əlilıeydər Orucov idi. Redaksiya heyətinə f.e.d., professor Vaqif Aslanov daxil edilmişdi .

Nəhayət, sonuncu – dördüncü cild oxuculara 1987-ci ildə təqdim edildi. Kita¬bın tertibçilori, redaktoru və redaksiya heyəti də dəyişməz qalmışdı .

Beləliklə, 60 illik tərtib, 21 illik çap ömrü olan nəhəng bir lüğət ölkənin həyatında böyük mədəni bir hadisə kimi qarşılanmışdı .

İlk cildinin nəşrindən keçən qırx ilə yaxın zaman ərzində ədəbi dilimizdə, özellikle, onun lüğət tərkibində xeyli dəyişikliklərin yaranması, müəyyən qram¬matik və üslubi təkrnilləşmənin olması tamamilə təbiidir. Şübhə yoxdur ki, bu dəyişikliklər lüğotin sözlüyüne və məqalələrinə də öz təsirini göstərmişdir və bu, öz növbəsində, dilimizin lüğət tərkibinə yenidən nəzər salmağa, lüğəti yeni yaran¬mış sözlərlə zəngirıləşdirməyə, lüğət məqalələrində müəyyən redaktə işləri apar-mağa ehtiyac doğurmuşdur. Bu sözlər gündəlik heyatımızdan alınıb, oxuculara təq¬dim olunan bu möhtəşəm lüğətə daxil edilməklə müasirleşdirilmiş, bugünkü oxucular üçün yararlı olmasına çalışılmışdır .

Lüğetin birinci cildino 150-dən artıq söz əlavə edilmişdir .

Lüğatin kiril əsaslı Azərbaycan elifbasından latın qrafıkalı Azərbaycan əlifba¬sına keçirilməsi, təbii olaraq, lüğotin quruluşunda, redaksiya heyətinin tərkibində, tortibçilerin kimliyində müəyyən dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Başqa sözlə, əvvəlki nəşrdə birinci cild A, B, V, Q, ikinci D, E, Ə, J, Z, İ, Y, üçüncü K, G, L, M, N, 0, Ö, P, R, dördüncü S, T, U, Ü, F, X, H, ç, C, Ş hərfləri ilə başlayan sözləri..