Press "Enter" to skip to content

Azrbaycan milli azadlıq hrkatı ensiklopediyası

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) —Azərbaycan Milli Azadlıq hərəkatının və 1993-cü ilə qədərki dövrün aparıcı ictimai-siyasi təşkilatı olan Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin varisi, [1] 1995-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin bazasında və onun rəsmi varisi kimi qurulan, həmin il sentyabrın 1-də Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən rəsmi qeydiyyata alınan siyasi partiya.

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) —Azərbaycan Milli Azadlıq hərəkatının və 1993-cü ilə qədərki dövrün aparıcı ictimai-siyasi təşkilatı olan Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin varisi, [1] 1995-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin bazasında və onun rəsmi varisi kimi qurulan, həmin il sentyabrın 1-də Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən rəsmi qeydiyyata alınan siyasi partiya.

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası
Liberalizm [mənbə göstərin]

Mündəricat

  • 1 Tarixi
    • 1.1 Hərəkat dövrü (1988–1995)
    • 1.2 Elçibəy dövrü (1995–2000)
      • 1.2.1 1995-ci il parlament seçkiləri
      • 1.3.1 2000-ci il parlament seçkiləri
      • 1.3.2 2005-ci il parlament seçkiləri
      • 1.3.3 2010-cu il parlament seçkiləri
      • 1.3.4 Etimad qurultayı
      • 2.1 Sədr
      • 2.2 Rəyasət Heyəti
      • 2.3 Qadınlar Şurası
      • 2.4 Gənclər Komitəsi
      • 3.1 Parlament seçkiləri
        • 3.1.1 Azərbaycan
        • 3.1.2 Naxçıvan
        • 3.1.3 Təkrar və əlavə seçkilər
        • 9.1 İstinadlar
        • 9.2 Ədəbiyyat

        Hərəkat dövrü (1988–1995)

        Əsas məqalə: Azərbaycan Xalq Cəbhəsi

        Azərbaycanda Xalq Cəbhəsinin yaradılması ideyası Pribaltikadan qaynaqlanırdı.1988-ci ilin aprelin 13-də Estoniya televiziyasının “Bir daha fikirləşək” proqramında belə bir ideya səslənmiş və artıq oktyabr ayında bu reallaşmışdı, yəni Xalq Cəbhəsi yaranmışdı. Belə ki, 1988-ci ilin oktyabr ayının 1–2-də Estoniyanın Tallin şəhərində Estoniya Xalq Cəbhəsinin təsis konfransı keçirilmişdir. [2] 1988-ci ilin yayında Bakı Alimlər Klubunda (BAK) birləşmiş Azərbaycan ziyalılarının təmsilçiləri tərəfindən Pribaltika Xalq Cəbhəsi formasında Azərbaycan Xalq Cəbhəsi yaratmaq üçün Təşəbbüs Qrupu yaradıldı. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi təşəbbüs qrupuna Bakı Alimlər Klubundan əlavə ilk qoşulan təşkilatlar “Varlıq” və “Çənlibel” təşkilatları olub. [3]

        1989-cu ilin fevralın 25-də A.Salamovanın evində Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Təşəbbüs Qrupunun ilk toplantısı keçirildi. Müvəqqəti Təşəbbüs Mərkəzinin və Koordinasiya Şurasının üzvləri seçildi.

        1989-cu ilin iyulun 16-da Ağamalı Sadiq Əfəndinin 7-ci mikrorayondakı mənzilinin həyətində olan “Xeyir-şər” mərasim evində yarıleqal şəraitdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Təsis Konfransı keçirilmişdir. Konfransın işində Azərbaycanın 30 rayonundan məşvərətçi səslə 240, səsvermə hüququ ilə 196 nəfər iştirak etmişdir. [4]

        Konfransda Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Mərkəzi Məclisi, İdarə Heyəti və Ağsaqqallar Şurasına üzvlər seçilmişdir. [5]

        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi İdarə Heyətinin üzvləri:

        1. Əbülfəz Elçibəy
        2. Tofiq Qasımov
        3. İsa Qəmbərov
        4. Pənah Hüseynov
        5. Sabit Bağırov
        6. Hikmət Hacızadə
        7. Leyla Yunusova
        8. Zərdüşt Əlizadə
        9. Sülhəddin Əkbərov
        10. Əlikram Hümbətov
        11. Rəhim Qazıyev
        12. Etibar Məmmədov
        13. Nəcəf Nəcəfov
        14. Nemət Pənahov
        15. Yusif Səmədoğlu
        16. Canbaxış Umudov

        Həmçinin Bəxtiyar Vahabzadə, İsmayıl Şıxlı, Sabir Rüstəmxanlı, Vaqif Səmədoğlu və Tağı Xalisbəylidən ibarət Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Ağsaqqalllar Şurası təşkil olunmuşdur.

        İclasda keçirilən açıq səsvermədə Əbülfəz Elçibəy 9 əleyhinə, əksəriyyət lehinə olmaqla Azərbaycan Xalq Cəbhəsi sədri seçilmişdir. [6] Nizamnaməyə uyğun olaraq Əbülfəz Elçibəy sədr seçildikdən sonra İdarə Heyəti üzvlüyündən çıxmışdır. [5] Konfransda qəbul olunan proqramın “Ümumi prinsipləri”ndə ‘Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin respublika əhalisinin yenidənqurma və ölkənin həyatının demokratikləşdirilməsi uğrunda mübarizə aparan ictimai təşkilat olduğu qeyd olunsa da, [7] sonradan dəyişiklik edilmiş Məramnamə və Nizamnamədə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin müstəqil, vahid, demokratik Azərbaycan uğrunda mübarizə aparan şəxsləri və qurumları birləşdirən ictimai-siyasi təşkilat olduğu deyilirdi. [1]

        5 oktyabr 1989-cu ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 404 №-li qərarı ilə rəsmi dövlət qeydiyyatına alınmışdır. [5]

        Elçibəy dövrü (1995–2000)

        Siyasi proseslərdə daha aktiv iştirak etmək, o cümlədən 1995-ci il parlament seçkilərinə siyasi partiya kimi qatılmaq məqsədiylə 1995-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin bazasında Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) təsis edilmiş, 1 sentyabr 1995-ci il tarixində Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən qeydiyyata alınmışdır.

        1995-ci il parlament seçkiləri

        1995-ci il parlament seçkilərində Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası Əbülfəz Elçibəy rəhbərliyində seçkilərddə iştirak etmişdir. Partiya 125 üzvdən ibarət olan Milli Məclisdə 4 nəfərlə təmsil olunub.

        Əli Kərimli dövrü (2000-)

        2000-ci il parlament seçkiləri

        2000-ci ildə Əbülfəz Elçibəyin ölümündən sonra Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası 2 qola bölünür: konservativ (Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası) və reformist-proqressiv (Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası). 2000-ci ildən etibarən Əli Kərimli Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədridir.

        2005-ci il parlament seçkiləri

        Həmçinin bax: Azadlıq Bloku

        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası 2005-ci il noyabrın 6-da baş tutan seçkilər ərəfəsində yaradılan Azadlıq Blokunun həmtəsisçilərindən biri olmuşdur. Azadlıq Blokuna Müsavat Partiyası, Azərbaycan Liberal Partiyası, Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası və Azərbaycan Demokrat Partiyası daxil oldu. Avropa Şurası Parlament Assambleyasının rəyinə əsasən seçkilərdə Azadlıq Bloku qalib gəldi. Mərkəzi Seçki Komissiyasının açıqladığı rəsmi nəticələrə əsasən isə Milli Məclisdə YAP 60 nəfərlə, Azadlıq Bloku isə 6 nəfərlə təmsil olunmaq hüququ qazandı. Əli Kərimli isə Azadlıq Blokunun 58 üzvünün Milli Məclisdə təmsil olunmaq hüququ qazandığını iddia edirdi.

        2010-cu il parlament seçkiləri

        2010-cu ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası və Müsavat birləşmək qərarı almışdı. Lakin daha sonra bu birləşmə gerçəkləşmədi. [8]

        Etimad qurultayı

        19 avqust 2015-ci ildə Əli Kərimlidən narazı qüvvələr Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasında sabiq müavin olan Razi Nurullayev və tərəfdarları Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası Etimad Qurultayı Təşkilat Komitəsi (AXCP EQTK) yaratdıqlarını bəyan ediblər. [9] 27 sentyabr 2015-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) qurultayında Əli Kərimlinin növbəti dəfə sədr seçilməsindən [10] [11] sonra AXCP EQTK bu qurultayı və seçkiləri tanımayıb [12] , 17 oktyabr 2015-ci ildə qurultay keçirib və Razi Nurullayevi AXCP sədri seçib. [13] [14]

        Razi Nurullayev 2020-ci il 29 iyul tarixində partiyasının qurultayında Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası adından imtina etmiş və yeni Milli Cəbhə Partiyasını təsis etmişdir. [15]

        Sədr

        Rəyasət Heyəti

        # Adı Vəzifəsi
        1 Seymur Həzi Sədr müavini
        2 Asif Yusifli RH üzvü
        3 Məmməd İbrahim RH üzvü
        4 Aqil Məhərrəmov RH üzvü
        5 Emil Səlim RH üzvü
        6 Fuad Qəhrəmanı RH üzvü
        7 Ayaz Məhərəmli RH üzvü
        8 İlham Hüseyn RH üzvü
        9 Saqif Qurbanov RH üzvü
        10 Bəxtiyar İmanov RH üzvü
        11 Səadət Cahangir RH üzvü
        12 Natiq Adilov RH üzvü
        13 İradə Əliyeva RH üzvü
        14 Nurəddin Məmmədli RH üzvü
        15 Alı Rza RH üzvü
        16 Vahid Məhərrəmli RH üzvü
        17 Solmaz Hüseynova RH üzvü

        Qadınlar Şurası

        2002-ci il yanvarın 12-dən Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının Qadınlar Şurası mövcuddur. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası Qadınlar Şurasının sədri Solmaz Hüseynovadır.

        Gənclər Komitəsi

        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının Gənclər Komitəsi mövcuddur. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası Gənclər Komitəsinin sədri Emil Səlimovdur.

        Seçkilərdə

        Parlament seçkiləri

        Azərbaycan

        Naxçıvan

        Təkrar və əlavə seçkilər

        Bələdiyyə seçkiləri

        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası bələdiyyə seçkilərini əhəmiyyətsiz hesab etmişdir. Seçkilərin qanunsuz keçirildiyini, bələdiyyələrin səlahiyyətsiz olduğunu iddia etmişdir. Lakin 2006-ci il təkrar bələdiyyə seçkilərində klassiklər qolu namizədləri seçkilərdə iştirak etmişdir.

        Prezident Seçkiləri

        Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin sədri Əbülfəz Elçibəy 1992-ci ildə baş tutan Prezident seçkilərində qalib gəlib və 1992–1993-cü illərdə Azərbaycan Prezidenti olub.

        Konfrans və qurultayları

        Qurultay/Konfrans Tarix Seçilən sədr Namizəd
        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi (1989–1995)
        Təsis Konfransı 16 iyul 1989 Əbülfəz Elçibəy Əbülfəz Elçibəy
        II Konfrans 10 dekabr 1989 – –
        I Qurultay 13–17 iyul 1990 – –
        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (1995-)
        I Qurultay 1995 Əbülfəz Elçibəy Əbülfəz Elçibəy
        II Qurultay 1998
        III Qurultay 2000 Əli Kərimli Əli Kərimli (tək namizəd)
        III (VI) Qurultay 28–29 oktyabr 2000 Mirmahmud Mirəlioğlu Mirmahmud Mirəlioğlu
        Birləşdirici Qurultay 19 avqust 2002 Qüdrət Həsənquliyev Qüdrət Həsənquliyev
        IV Qurultay 2005 Əli Kərimli Əli Kərimli (tək namizəd)
        V Qurultay 25 sentyabr 2010
        VI Qurultay 27 sentyabr 2015
        Etimad Qurultayı 17 oktyabr 2015 Razi Nurullayev Razi Nurullayev (tək namizəd)

        Təltifləri

        1990-cı ilin fevral ayında Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin İdarə Heyətinin qərarı ilə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi “Məhəmməd Əmin Rəsulzadə mükafatı” təsis edildi. İdarə Heyəti Məhəmməd Əmin Rəsulzadə mükafatını ilk olaraq milli-azadlıq hərəkatındakı xidmətlərinə görə iki şəxsə: görkəmli alim, vətənpərvər Xudu Məmmədova (ölümündən sonra) və “Azadlıq” radiosunun baş redaktoru Mirzə Xəzərə verilməsi qərarını yekdilliklə qəbul etdi. Qərar Əbülfəz Elçibəy tərəfindən imzalandı və eyni gün İdarə Heyətinin üzvü, görkəmli yazıçı və ictimai-xadim Yusif Səmədoğlunun səsi ilə bu xəbər “Azadlıq” radiosundan yayıldı. [17]

        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının rəsmi logosunun təsviri belədir [18] :

        • Ağ bayrağın ortasında qara rəngdə AHC sözü yazılıb.
        • AHC (Azərbaycan Halq Cəbhəsi).
        • C hərfinin daxilində isə Azərbaycan bayrağı var.

        Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası 2006-cı ilə qədər Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi 33 ünvanında yerləşən binada fəaliyyət göstərib. 2006-cı ilin noyabrında binanın dövlət tərəfindən Hesablama Palatasının balansına verilməsi nəticəsində 23 noyabr 2006-cı ildən partiya qərargahsız qalıb. Bunun qanunsuz olduğunu iddia edən partiya məsələ ilə əlaqədar məhkəməyə müraciət edib. Dövlət tərəfindən partiyaya Keşlə qəsəbəsində qərargah təklif olunsa da partiya tərəfindən bundan imtina edilib. Partiyanın qərargahsız fəaliyyət göstərdiyi dönəmdə toplantılar digər siyasi partiyaların qərargahlarında keçirilib. [19] 2013-cü ildə Nərimanov rayonu, Tələt Şıxaliyev küçəsi 8 ünvanındakı ikimərtəbəli bina icarəyə götürülərək, partiyanın qərargahına çevrilib. [20] [21] 3 mart 2014-cü ildə partiyanın qərargahı yerləşən binada partlayış baş verib. Bu səbəb əsas gətirilərək 5 mart 2014-cü ildə qərargah dövlət tərəfindən sökülüb. [22]

        2016-cı ilin oktyabr ayının 11-də “Şərq” bazarının arxasında, Tələt Şıxəliyev 8 ünvanında yerləşən mənzil icarəyə götürülüb.

        1. ↑ Müstəqil Azərbaycan parlamenti 125, Azərbaycan SSR Ali Soveti isə 360 millət vəkilindən ibarət olmuşdur.
        2. ↑ Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən milləy vəkili seçilldiyi elan olunan Əli Kərimli və Qulamhüseyn Əlibəylinin lider olduğu seçki dairələrində seçki nəticələri Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən ləğv olundu. Cəmil Həsənli isə 2005-ci ilin yaz aylarında AXCP-dən ayrılmasına baxmayaraq AXCP-dən millət vəkili seçilmişdir. İstefası daha sonra təsdiqlənmişdir.
        3. ↑ Naxçıvan Ali Məclisinin millət vəkili Əhəd Cəfərlinin AXCP üzvü olduğu elan olunsa da, sonra onun KXCP millət vəkili olduğu elan olundu.
        4. ↑ AXCP üzvü 1 nəfət seçkilərə qatılaraq tək müxalif namizəd olmuşdur.
        5. ↑ Birləşmiş AXCP adına iddiaçı olaraq seçkilərə qatıldı.
        6. ↑ AXCP klassiklər qolu olaraq seçkilərə qatıldı..
        7. ↑ AXCP klassiklər qolu olaraq seçkiyə qatıldı..

        İstinadlar

        1. ↑ 12 Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Məramnamə və Nizamnaməsi. Bakı, 1992. səh. 3.
        2. ↑AMAHE, 2018. səh. 618
        3. ↑AMAHE, 2018. səh. 620
        4. ↑AMAHE, 2018. səh. 633
        5. ↑ 123AMAHE, 2018. səh. 637
        6. ↑AMAHE, 2018. səh. 635
        7. ↑AMAHE, 2018. səh. 639
        8. ↑ . 2020-07-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib . İstifadə tarixi: 2020-07-12 .
        9. ↑ “AXCP EQTK” (az.) . axcp.biz. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01 .
        10. ↑ “Əli Kərimli AXCP-nin qurultayında yenidən sədr seçilib” (az.) . Sputnik. 2015-09-27. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01 .
        11. ↑ Cavanşir Abbaslı. “Əli Kərimli yenidən AXCP sədri seçildi” (az.) . musavat.com. 2015-09-28. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01 .
        12. ↑ Elçin Mehdiyev. “Razi Nurullayev: Əli Kərimli növbəti siyasi şouya əl atdı” (az.) . trend.az. 2015-09-28. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01 .
        13. ↑ Röya Rəfiyeva. “Razi Nurullayev qurultay keçirdi və sədr oldu- FOTOLAR” (az.) . musavat.com. 2015-10-18. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01 .
        14. ↑ Razi Nurullayev. “AXCP Etimad Qurultayı 18 Oktyabr 2015-ci il – Yeni siyasi tarix” (az.) . YouTube/Razi Nurullayev. 2015-10-27. 2020-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01 .
        15. ↑ “Arxivlənmiş surət”. 2020-07-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-28 .
        16. ↑
        17. ↑ Mehdi Məmmədovun xatirələri [ölü keçid]
        18. ↑ Elnur Məmmədli. “Partiyaların simvolları – ARAŞDIRMA” ( (az.) ) . lent.az. 2009-12-05. 2009-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-13 .
        19. ↑ Elnur Məmmədli. “Partiyalarımız hara sığınır? – ARAŞDIRMA” ( (az.) ) . lent.az. 2010-02-04. 2010-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-20 .
        20. ↑ Natiq Ədilov. “AXCP: 7 illik həsrətə son!” ( (az.) ) . azadliq.info. 2013-11-10. 2016-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-13 .
        21. ↑ “AXCP yeni qərargaha köçüb” ( (az.) ) . azadliq.org. 2013-10-12. 2016-04-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-20 .
        22. ↑ Ramin DEKO. “AXCP-nin partladılmış qərargahını uçurtdular FOTO/VİDEO” ( (az.) ) . azadliq.info. 2014-03-05. 2019-12-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-13 .

        Ədəbiyyat

        1. Nəsiman Yaqublu. Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı Ensiklopediyası. Bakı: Qanun Nəşriyyatı. 2018. səh. 1000.

        Xarici keçidlər

        Noyabr 16, 2021
        Ən son məqalələr

        Mirzə Məhəmmədhəsən

        Mirzə Məhəmmədhəsən (xanəndə)

        Mirzə Məhəmmədəli bəy Qayıbov

        Mirzə Məsud xan Gərmərudi

        Mirzə Nurulla xan Yekani

        Mirzə Nəsrulla Ərdəbili

        Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlə

        Mirzə Nəsrulla Məlikül-Mütəkəllimin

        Mirzə Axundov

        Mirzə Abdulla xan Diba

        Ən çox oxunan

        Rhea MKL1888

        Rhinoceros binagadensis and Homo sapiens

        Rhinoceros in South Africa adjusted

        Rhinolophus mehelyi-cropped

        Rhus copallinum

        azərbaycan, xalq, cəbhəsi, partiyası, axcp, azərbaycan, milli, azadlıq, hərəkatının, 1993, ilə, qədərki, dövrün, aparıcı, ictimai, siyasi, təşkilatı, olan, azərbaycan, xalq, cəbhəsinin, varisi, 1995, ildə, azərbaycan, xalq, cəbhəsinin, bazasında, onun, rəsmi, . Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi AXCP Azerbaycan Milli Azadliq herekatinin ve 1993 cu ile qederki dovrun aparici ictimai siyasi teskilati olan Azerbaycan Xalq Cebhesinin varisi 1 1995 ci ilde Azerbaycan Xalq Cebhesinin bazasinda ve onun resmi varisi kimi qurulan hemin il sentyabrin 1 de Edliyye Nazirliyi terefinden resmi qeydiyyata alinan siyasi partiya Azerbaycan Xalq Cebhesi PartiyasiQurucu Ebulfez ElcibeySedri Eli KerimliSedr muavinleri Seymur HeziQurulus tarixi 1995Qeydiyyat tarixi 1 sentyabr 1995Bolunme Boyuk Qurulus Partiyasi 2003 Milli Dircelis Herekati Partiyasi 2003 Butov Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 2005 Azerbaycan Demokratik Islahatlar Siyasi Partiyasi 2005 Azadliq Partiyasi 2005 Klassik Xalq Cebhesi Partiyasi 2006 Aydinlar Partiyasi 2008 Milli Cebhe Partiyasi 2020 Selef Azerbaycan Xalq CebhesiXelefi Butov Azerbaycan Xalq Cebhesi PartiyasiKlassik Xalq Cebhesi PartiyasiMilli Cebhe PartiyasiBas qerargah BakiIdeologiya Liberalizm menbe gosterin Kabinetde 0 35Parlamentde 0 125Belediyyede 0 15 156 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 1 1 Herekat dovru 1988 1995 1 2 Elcibey dovru 1995 2000 1 2 1 1995 ci il parlament seckileri 1 3 Eli Kerimli dovru 2000 1 3 1 2000 ci il parlament seckileri 1 3 2 2005 ci il parlament seckileri 1 3 3 2010 cu il parlament seckileri 1 3 4 Etimad qurultayi 2 Teskilat 2 1 Sedr 2 2 Reyaset Heyeti 2 3 Qadinlar Surasi 2 4 Gencler Komitesi 3 Seckilerde 3 1 Parlament seckileri 3 1 1 Azerbaycan 3 1 2 Naxcivan 3 1 3 Tekrar ve elave seckiler 3 2 Belediyye seckileri 3 3 Prezident Seckileri 4 Konfrans ve qurultaylari 5 Teltifleri 6 Remzleri 7 Qerargahi 8 Qeydler 9 Menbe 9 1 Istinadlar 9 2 Edebiyyat 10 Xarici kecidlerTarixi RedakteHerekat dovru 1988 1995 Redakte Esas meqale Azerbaycan Xalq CebhesiAzerbaycanda Xalq Cebhesinin yaradilmasi ideyasi Pribaltikadan qaynaqlanirdi 1988 ci ilin aprelin 13 de Estoniya televiziyasinin Bir daha fikirlesek proqraminda bele bir ideya seslenmis ve artiq oktyabr ayinda bu reallasmisdi yeni Xalq Cebhesi yaranmisdi Bele ki 1988 ci ilin oktyabr ayinin 1 2 de Estoniyanin Tallin seherinde Estoniya Xalq Cebhesinin tesis konfransi kecirilmisdir 2 1988 ci ilin yayinda Baki Alimler Klubunda BAK birlesmis Azerbaycan ziyalilarinin temsilcileri terefinden Pribaltika Xalq Cebhesi formasinda Azerbaycan Xalq Cebhesi yaratmaq ucun Tesebbus Qrupu yaradildi Azerbaycan Xalq Cebhesi tesebbus qrupuna Baki Alimler Klubundan elave ilk qosulan teskilatlar Varliq ve Cenlibel teskilatlari olub 3 1989 cu ilin fevralin 25 de A Salamovanin evinde Azerbaycan Xalq Cebhesi Tesebbus Qrupunun ilk toplantisi kecirildi Muveqqeti Tesebbus Merkezinin ve Koordinasiya Surasinin uzvleri secildi 1989 cu ilin iyulun 16 da Agamali Sadiq Efendinin 7 ci mikrorayondaki menzilinin heyetinde olan Xeyir ser merasim evinde yarileqal seraitde Azerbaycan Xalq Cebhesinin Tesis Konfransi kecirilmisdir Konfransin isinde Azerbaycanin 30 rayonundan mesveretci sesle 240 sesverme huququ ile 196 nefer istirak etmisdir 4 Konfransda Azerbaycan Xalq Cebhesinin Merkezi Meclisi Idare Heyeti ve Agsaqqallar Surasina uzvler secilmisdir 5 Azerbaycan Xalq Cebhesi Idare Heyetinin uzvleri Ebulfez Elcibey Tofiq Qasimov Isa Qemberov Penah Huseynov Sabit Bagirov Hikmet Hacizade Leyla Yunusova Zerdust Elizade Sulheddin Ekberov Elikram Humbetov Rehim Qaziyev Etibar Memmedov Necef Necefov Nemet Penahov Yusif Semedoglu Canbaxis Umudov Hemcinin Bextiyar Vahabzade Ismayil Sixli Sabir Rustemxanli Vaqif Semedoglu ve Tagi Xalisbeyliden ibaret Azerbaycan Xalq Cebhesi Agsaqqalllar Surasi teskil olunmusdur Iclasda kecirilen aciq sesvermede Ebulfez Elcibey 9 eleyhine ekseriyyet lehine olmaqla Azerbaycan Xalq Cebhesi sedri secilmisdir 6 Nizamnameye uygun olaraq Ebulfez Elcibey sedr secildikden sonra Idare Heyeti uzvluyunden cixmisdir 5 Konfransda qebul olunan proqramin Umumi prinsipleri nde Azerbaycan Xalq Cebhesinin respublika ehalisinin yenidenqurma ve olkenin heyatinin demokratiklesdirilmesi ugrunda mubarize aparan ictimai teskilat oldugu qeyd olunsa da 7 sonradan deyisiklik edilmis Meramname ve Nizamnamede Azerbaycan Xalq Cebhesinin musteqil vahid demokratik Azerbaycan ugrunda mubarize aparan sexsleri ve qurumlari birlesdiren ictimai siyasi teskilat oldugu deyilirdi 1 5 oktyabr 1989 cu ilde Azerbaycan Xalq Cebhesi Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin 404 li qerari ile resmi dovlet qeydiyyatina alinmisdir 5 Elcibey dovru 1995 2000 Redakte Siyasi proseslerde daha aktiv istirak etmek o cumleden 1995 ci il parlament seckilerine siyasi partiya kimi qatilmaq meqsediyle 1995 ci ilde Azerbaycan Xalq Cebhesinin bazasinda Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi AXCP tesis edilmis 1 sentyabr 1995 ci il tarixinde Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Edliyye Nazirliyi terefinden qeydiyyata alinmisdir 1995 ci il parlament seckileri Redakte 1995 ci il parlament seckilerinde Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Ebulfez Elcibey rehberliyinde seckilerdde istirak etmisdir Partiya 125 uzvden ibaret olan Milli Meclisde 4 neferle temsil olunub Eli Kerimli dovru 2000 Redakte 2000 ci il parlament seckileri Redakte 2000 ci ilde Ebulfez Elcibeyin olumunden sonra Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 2 qola bolunur konservativ Klassik Xalq Cebhesi Partiyasi ve reformist proqressiv Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 2000 ci ilden etibaren Eli Kerimli Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinin sedridir 2005 ci il parlament seckileri Redakte Hemcinin bax Azadliq Bloku Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 2005 ci il noyabrin 6 da bas tutan seckiler erefesinde yaradilan Azadliq Blokunun hemtesiscilerinden biri olmusdur Azadliq Blokuna Musavat Partiyasi Azerbaycan Liberal Partiyasi Azerbaycan Milli Istiqlal Partiyasi ve Azerbaycan Demokrat Partiyasi daxil oldu Avropa Surasi Parlament Assambleyasinin reyine esasen seckilerde Azadliq Bloku qalib geldi Merkezi Secki Komissiyasinin aciqladigi resmi neticelere esasen ise Milli Meclisde YAP 60 neferle Azadliq Bloku ise 6 neferle temsil olunmaq huququ qazandi Eli Kerimli ise Azadliq Blokunun 58 uzvunun Milli Meclisde temsil olunmaq huququ qazandigini iddia edirdi 2010 cu il parlament seckileri Redakte 2010 cu ilde Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi ve Musavat birlesmek qerari almisdi Lakin daha sonra bu birlesme gerceklesmedi 8 Etimad qurultayi Redakte 19 avqust 2015 ci ilde Eli Kerimliden narazi quvveler Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinda sabiq muavin olan Razi Nurullayev ve terefdarlari Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Etimad Qurultayi Teskilat Komitesi AXCP EQTK yaratdiqlarini beyan edibler 9 27 sentyabr 2015 ci ilde Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinin AXCP qurultayinda Eli Kerimlinin novbeti defe sedr secilmesinden 10 11 sonra AXCP EQTK bu qurultayi ve seckileri tanimayib 12 17 oktyabr 2015 ci ilde qurultay kecirib ve Razi Nurullayevi AXCP sedri secib 13 14 Razi Nurullayev 2020 ci il 29 iyul tarixinde partiyasinin qurultayinda Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi adindan imtina etmis ve yeni Milli Cebhe Partiyasini tesis etmisdir 15 Teskilat RedakteSedr Redakte Sedr Baslangic muddeti Bitme muddeti1 Ebulfez Qedirqulu oglu Elcibey 1995 22 avqust 20002 Eli Emirhuseyn oglu Kerimli 22 avqust 2000 Hal hazirda Reyaset Heyeti Redakte Adi Vezifesi1 Seymur Hezi Sedr muavini2 Asif Yusifli RH uzvu3 Memmed Ibrahim RH uzvu4 Aqil Meherremov RH uzvu5 Emil Selim RH uzvu6 Fuad Qehremani RH uzvu7 Ayaz Meheremli RH uzvu8 Ilham Huseyn RH uzvu9 Saqif Qurbanov RH uzvu10 Bextiyar Imanov RH uzvu11 Seadet Cahangir RH uzvu12 Natiq Adilov RH uzvu13 Irade Eliyeva RH uzvu14 Nureddin Memmedli RH uzvu15 Ali Rza RH uzvu16 Vahid Meherremli RH uzvu17 Solmaz Huseynova RH uzvuQadinlar Surasi Redakte 2002 ci il yanvarin 12 den Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinin Qadinlar Surasi movcuddur Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Qadinlar Surasinin sedri Solmaz Huseynovadir Gencler Komitesi Redakte Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinin Gencler Komitesi movcuddur Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Gencler Komitesinin sedri Emil Selimovdur Seckilerde RedakteParlament seckileri Redakte Azerbaycan Redakte Secki Sedr Ses Faiz Meclis Sira 1995 Ebulfez Elcibey 346 092 9 7 3 125 3 proporsional 42 a Ana muxalifet 2 2000 Eli Kerimli 313 059 10 95 1 25 5 125 4 proporsional 1 tekmandatli 2 Ana muxalifet 2 2005 Eli Kerimli 1 125 4 Muxalifet b 2010 Eli Kerimli 28 719 1 2 0 125 Meglub 2015 Istirak etmedi2020 Naxcivan Redakte Secki Sedr Ses Mandat Mecllis Sira 1995 Ebulfez Elcibey2000 Eli Kerimli 1 45 Ana muxalifet 2 2005 Eli Kerimli 2 45 1 Ana muxalifet 2 2010 Eli Kerimli 1 45 c 1 Ana muxalifet 2 2015 Istirak etmedi2020 Istirak etmedi d Tekrar ve elave seckiler Redakte Secki Sedr Ses Mandat Diger 1995 Ebulfez Elcibey 0 204 fevral 1996 Ebulfez Elcibey 1 15Yanvar 2001 Eli Kerimli 1 112004 Qudret Hesenquliyev e 1 32006 Mirmahmud Mirelioglu f 0 10Belediyye seckileri Redakte Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi belediyye seckilerini ehemiyyetsiz hesab etmisdir Seckilerin qanunsuz kecirildiyini belediyyelerin selahiyyetsiz oldugunu iddia etmisdir Lakin 2006 ci il tekrar belediyye seckilerinde klassikler qolu namizedleri seckilerde istirak etmisdir Secki Sedr Ses Uzv 2006 Mirmahmud Mirelioglu g 16 4 1 901Prezident Seckileri Redakte Azerbaycan Xalq Cebhesinin sedri Ebulfez Elcibey 1992 ci ilde bas tutan Prezident seckilerinde qalib gelib ve 1992 1993 cu illerde Azerbaycan Prezidenti olub Konfrans ve qurultaylari RedakteQurultay Konfrans Tarix Secilen sedr NamizedAzerbaycan Xalq Cebhesi 1989 1995 Tesis Konfransi 16 iyul 1989 Ebulfez Elcibey Ebulfez ElcibeyII Konfrans 10 dekabr 1989 I Qurultay 13 17 iyul 1990 Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 1995 I Qurultay 1995 Ebulfez Elcibey Ebulfez ElcibeyII Qurultay 1998III Qurultay 2000 Eli Kerimli Eli Kerimli tek namized III VI Qurultay 28 29 oktyabr 2000 Mirmahmud Mirelioglu Mirmahmud MireliogluBirlesdirici Qurultay 19 avqust 2002 Qudret Hesenquliyev Qudret HesenquliyevIV Qurultay 2005 Eli Kerimli Eli Kerimli tek namized V Qurultay 25 sentyabr 2010VI Qurultay 27 sentyabr 2015Etimad Qurultayi 17 oktyabr 2015 Razi Nurullayev Razi Nurullayev tek namized Teltifleri Redakte1990 ci ilin fevral ayinda Azerbaycan Xalq Cebhesinin Idare Heyetinin qerari ile Azerbaycan Xalq Cebhesi Mehemmed Emin Resulzade mukafati tesis edildi Idare Heyeti Mehemmed Emin Resulzade mukafatini ilk olaraq milli azadliq herekatindaki xidmetlerine gore iki sexse gorkemli alim vetenperver Xudu Memmedova olumunden sonra ve Azadliq radiosunun bas redaktoru Mirze Xezere verilmesi qerarini yekdillikle qebul etdi Qerar Ebulfez Elcibey terefinden imzalandi ve eyni gun Idare Heyetinin uzvu gorkemli yazici ve ictimai xadim Yusif Semedoglunun sesi ile bu xeber Azadliq radiosundan yayildi 17 Remzleri Redakte Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasinin resmi logosunun tesviri beledir 18 Logosu Ag bayragin ortasinda qara rengde AHC sozu yazilib AHC Azerbaycan Halq Cebhesi C herfinin daxilinde ise Azerbaycan bayragi var Qerargahi RedakteAzerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi 2006 ci ile qeder Baki seheri Xaqani kucesi 33 unvaninda yerlesen binada fealiyyet gosterib 2006 ci ilin noyabrinda binanin dovlet terefinden Hesablama Palatasinin balansina verilmesi neticesinde 23 noyabr 2006 ci ilden partiya qerargahsiz qalib Bunun qanunsuz oldugunu iddia eden partiya mesele ile elaqedar mehkemeye muraciet edib Dovlet terefinden partiyaya Kesle qesebesinde qerargah teklif olunsa da partiya terefinden bundan imtina edilib Partiyanin qerargahsiz fealiyyet gosterdiyi donemde toplantilar diger siyasi partiyalarin qerargahlarinda kecirilib 19 2013 cu ilde Nerimanov rayonu Telet Sixaliyev kucesi 8 unvanindaki ikimertebeli bina icareye goturulerek partiyanin qerargahina cevrilib 20 21 3 mart 2014 cu ilde partiyanin qerargahi yerlesen binada partlayis bas verib Bu sebeb esas getirilerek 5 mart 2014 cu ilde qerargah dovlet terefinden sokulub 22 2016 ci ilin oktyabr ayinin 11 de Serq bazarinin arxasinda Telet Sixeliyev 8 unvaninda yerlesen menzil icareye goturulub Qeydler Redakte Musteqil Azerbaycan parlamenti 125 Azerbaycan SSR Ali Soveti ise 360 millet vekilinden ibaret olmusdur Merkezi Secki Komissiyasi terefinden milley vekili secilldiyi elan olunan Eli Kerimli ve Qulamhuseyn Elibeylinin lider oldugu secki dairelerinde secki neticeleri Azerbaycan Respublikasi Konstitusiya Mehkemesi terefinden legv olundu Cemil Hesenli ise 2005 ci ilin yaz aylarinda AXCP den ayrilmasina baxmayaraq AXCP den millet vekili secilmisdir Istefasi daha sonra tesdiqlenmisdir Naxcivan Ali Meclisinin millet vekili Ehed Ceferlinin AXCP uzvu oldugu elan olunsa da sonra onun KXCP millet vekili oldugu elan olundu AXCP uzvu 1 nefet seckilere qatilaraq tek muxalif namized olmusdur Birlesmis AXCP adina iddiaci olaraq seckilere qatildi AXCP klassikler qolu olaraq seckilere qatildi AXCP klassikler qolu olaraq seckiye qatildi Menbe RedakteIstinadlar Redakte 1 2 Azerbaycan Xalq Cebhesinin Meramname ve Nizamnamesi Baki 1992 seh 3 AMAHE 2018 seh 618 AMAHE 2018 seh 620 AMAHE 2018 seh 633 1 2 3 AMAHE 2018 seh 637 AMAHE 2018 seh 635 AMAHE 2018 seh 639 Arxivlenmis suret 2020 07 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 07 12 AXCP EQTK az axcp biz 2017 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 08 01 Eli Kerimli AXCP nin qurultayinda yeniden sedr secilib az Sputnik 2015 09 27 2017 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 08 01 Cavansir Abbasli Eli Kerimli yeniden AXCP sedri secildi az musavat com 2015 09 28 2017 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 08 01 Elcin Mehdiyev Razi Nurullayev Eli Kerimli novbeti siyasi souya el atdi az trend az 2015 09 28 2017 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 08 01 Roya Refiyeva Razi Nurullayev qurultay kecirdi ve sedr oldu FOTOLAR az musavat com 2015 10 18 2017 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 08 01 Razi Nurullayev AXCP Etimad Qurultayi 18 Oktyabr 2015 ci il Yeni siyasi tarix az YouTube Razi Nurullayev 2015 10 27 2020 08 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 08 01 Arxivlenmis suret 2020 07 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 07 28 https web archive org web 20070321132209 http www infocenter gov az v2 byparty php sid 20061006 Mehdi Memmedovun xatireleri olu kecid Elnur Memmedli Partiyalarin simvollari ARASDIRMA az lent az 2009 12 05 2009 12 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 12 13 Elnur Memmedli Partiyalarimiz hara siginir ARASDIRMA az lent az 2010 02 04 2010 02 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 20 Natiq Edilov AXCP 7 illik hesrete son az azadliq info 2013 11 10 2016 03 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 12 13 AXCP yeni qerargaha kocub az azadliq org 2013 10 12 2016 04 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 20 Ramin DEKO AXCP nin partladilmis qerargahini ucurtdular FOTO VIDEO az azadliq info 2014 03 05 2019 12 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 12 13 Edebiyyat Redakte Nesiman Yaqublu Azerbaycan Milli Azadliq Herekati Ensiklopediyasi Baki Qanun Nesriyyati 2018 seh 1000 Xarici kecidler Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi amp oldid 6181950, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

        ne axtarsan burda

        en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

        Cənubi Azərbaycanda milli-azadlıq hərəkatı (1917-1920)

        1917-ci ildə Rusiyada fevral inqilabı baş verərkən Cənubi Azərbaycan rus qoşunlarının işğalı altında idi. Çarizmin devrilməsi Cənubi Azərbaycanda milli-azadlıq hərəkatının canlanmasına şərait yaratdı. Müharibə dövründə baş verən ümumi iqtisadi böhran və əhalinin vəziyyətinin ağırlaşması, xarici işğalçıların ağalığı və hökumətin ölkəni fəlakətdən xilas etməyə qadir ola bilməməsi İranda, o cümlədən Cənubi Azərbaycanda xalqın narazılığına, tez-tez baş verən həyəcanlara səbəb olmuşdu.
        Cənubi Azərbaycanda əhalinin çıxışlarına əsas siyasi orqan – İran Demokrat Partiyasının (İDP) əyalət komitəsi istiqamət verirdi . Azərbaycan əyalət komitəsi bu təşkilatın mətbuat orqanı kimi «Təcəddüd» («Yeniləşmə») qəzetini nəşr etməyə başladı. Qəzetin ilk nömrəsi (fars dilində) 1917-ci il aprelin-9-da çıxdı.
        1917-ci il mayın 1-dən başlayaraq Təbrizdə mitinq və nümayişlər keçirilməyə başladı.
        1917- ci il avqustun 24-də Təbrizdə İDP-nin əyalət komitəsinin konfransı açıldı. 480 nümayəndə iştirak edirdi. Konfrans Azərbaycan Demokrat Partiyasını (ADP) müstəqil elan etdi. Şeyx Məhəmməd Xiyabani başda olmaqla onun Mərkəzi Komitəsini seçdi. ADP-nin fəaliyyət dairəsi genişləndi. Astara, Miyanə və b. şəhərlərdə, kəndlərdə və Bakıda partiyanın təşkilatları yarandı.
        1918- ci ilin noyabrında Türkiyə Cənubi Azərbaycanda yerləşdirdiyi 9-cu ordusunu buradan çıxartdıqdan sonra ingilislər yenidən İranın şimal-qərbini ələ keçirdilər. Vüsuqüddövlənin hökuməti ilə 1919-cu il avqustun 9-da İranı İngiltərədən tam asılı hala salan saziş bağlanması Cənubi Azərbaycanda genişlənən milli-azadlıq hərakatının yeni pilləyə qalxmasına təkan verdi. Əyalətdə ingilis imperialistlərinə və İran hökumətinə qarşı mübarizə şiddətləndi.
        1920-ci il aprelin 7-də Təbrizdə üsyan başlandı. Ümumi sayı iki minə yaxın olan süvari və piyada kazak dəstələrindən başqa Təbrizdəki silahlı qüwələrin hamısı üsyana qoşuldu. Üsyana rəhbərlik etmək üçün İctimai İdarə Heyəti (İİH) yaradıldı. Mirzə Tağıxan Rəfət, Zeynalabdin Qiyami və b. ibarət bu heyətə Şeyx Məhəmməd Xiyabani başçılıq edirdi.
        Təbrizdə üsyan qalib gəldi. Hakimiyyət İİH-nin əlinə keçdi. Xiyabani İranın daxilindən və xaricindən olunan bir sıra hərbi yardım təkliflərini rədd etdi. Müəyyən hadisələr buna səbəb olmuşdu. Gilandakı hərəkatın xoşagəlməz cəhətləri, Sovet rəhbərlərinin 1920-ci il mayın 18-də yenidən İrana-onun Xəzərsahili limanı Ənzəliyə hərbi hissələr çıxarması Xiyabaninin bolşeviklərə olan inamını qırmışdı. O, bolşevizmi «çarizmin o biri üzü» adlandırdı.
        Xiyabani başda olmaqla hərəkatın əsas tələbi İranı demokratik respublikaya çevirməklə onun tərkibində Cənubi Azərbaycana muxtariyyət verilməsindən ibarət idi. İranın əsas Qanununa uyğun olaraq Əyalət Ənciməni yaradılması haqqında müraciəti Tehran qəbul etmədi. Hakimiyyətin yerlərdə demokratların əlinə keçməsinə istinadən üsyan rəhbərliyi iyunun 24-də muxtar hüquqlara və silahlı qüvvələrə malik Milli Hökumət (MH) yaratdı. Xiyabaninin rəis seçildiyi Milli Hökumət iyunun 24-də «Təcəddüd» qəzeti redaksiyası binasından mərkəzi dövlət idarələrinin yerləşdiyi və vəliəhdin iqamətgahı olan binaya – Ala Qapıya köçürüldü.
        Yerli icraiyyə orqanı olan Milli Hökumət demokratik respublika qaydalarına əsaslanırdı. Milli Hökumətin tərkibinə ADP-nin üzvlərindən 20 nəfər daxil idi. Onlar əsasən ticarət burjuaziyasının və ya bir qismi Xiyabani kimi ticarət burjuaziyası ilə bağlı olan ziyalı təbəqəsinə mənsub idi.
        MH kənd təsərrüfatı, maarif, maliyyə, səhiyyə, ədliyyə, vəqf, hərbi işlər və s. sahələrdə islahatlar və b. tədbirlər həyata keçirməyə başladı, bu sahələr üzrə idarə və nazirliklər yaratdı.
        Lakin torpaq məsələsi məhdud şəkildə həll edildi. Layihədə təkcə dövlət torpaqlarının kəndlilər arasında bölünməsi nəzərdə tutulurdu ki, onlar da əkin üçün yararlı olan sahənin yalnız 4 faizini təşkil edirdi. Tolrpağın əsas hissəsi isə mülkədarların, ruhanilərin və qismən ruhani idarələrinin əlində toplanmışdı.
        Nə üçün Xiyabani Azərbaycanı «Azadistan» adlandırdı?
        Tarixşünaslıqda bu barədə müxtəlif fıkirlər var. Onlardan biri də sosialist inqilabının cənuba doğru irəliləməsi və Qafqazda Azərbaycan Sovet respublikasının təşkilinə qarşı müdafıə mövqeyi tutmaqdır. 1920-ci ildə Təbrizə gəldiyi günün sabahı sentyabrın 8-də Xiyabani ilə görüşən Cəlil Məmmədquluzadə isə «Molla Nəsrəddin» jurnalı səhifələrində üsyan dövründəki Cənubi Azərbaycanı «Azərbaycan cumhuriyyəti» adlandırırdı.
        Tehranda Böyük Britaniya nümayəndəliyi isə mərkəzi hökumətin Azadistana (Azərbaycana) hazırladığı silahlı hücum planının təşkilatçısı idi. Sentyabrın 11-də Təbriz üzərinə qəfıl hücum təşkil edildi. Əksinqilabi qüvvələr sentyabrın 12-də Ala Qapını ələ keçirdilər, sentyabrın 14-də isə «Təcəddüd» qəzeti binasını dağıtdılar. Əksinqilabi qüvvələrin sayca üsyançılardan çox olmasına baxmayaraq, üsyançılar sentyabrın 14-dək son damla qanlarına qədər qəhrəmancasına vuruşdular. Sentyabrın 14-də Xiyabani vətənin azadlığı və istiqlalı uğrunda mübarizədə şəhid oldu.
        Üsyançılara amansızcasına divan tutuldu. İran irticasının başçısı Müşirüddövlə isə Cənubi Azərbaycanda və İranın müxtəlif yerlərində xalq hərəkatının yatırılmasındakı «xidmətlərinə» görə şah tərəfındən birinci dərəcəli «Taci Kəyan» nişanı ilə təltif edildi.
        Beləliklə, Xiyabaninin başçılığı ilə həyata keçirilmiş bu üsyan İrandakı imperialist ağalığına, şahlıq quruluşuna qarşı və azərbaycanlıların öz milli istiqlaliyyəti uğrunda mübarizə tarixində böyük əhəmiyyətə malik oldu. Ş.M.Xiyabaninin siyasi fəaliyyəti, nəzəri-fəlsəfı baxışları Azərbaycan xalqının milli-azadlıq və demokratik hərəkatı tarixində dərin iz buraxmışdır.

        Müəllif: baş müəllim S.A.İsmayılova

        • Teqlər:
        • Cənubi Azərbaycan

        Related posts:

        1. 3 cu sinif ingilis dili testleri pdf
        2. 1 ci sinif rus dili xarici dil kimi pdf
        3. 10 cu sinif riyaziyyat dərslik pdf
        4. 11 ci sinif azerbaycan tarixi kitabi pdf

Published in ! Без рубрики

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.