Azrbaycan sfvilr dövlti

BAKAN ÇAVUŞOĞLU’NDAN TAZİYE

Tahran’da Azerbaycan Büyükelçiliği’ne silahlı saldırı, yeni görüntüler ortaya çıktı

İran’daki Azerbaycan Büyükelçiliği’ne silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda koruma müdürünün şehit olduğu bildirilirken Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’ndan açıklama yapıldı. Öte yandan saldırı anına ilişkin görüntüler de ortaya çıktı. Öte yandan İranlı polisin tepkisiz kalması ise görüntülere yansıdı.

Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği, kimliği açıklanmayan silahlı bir kişi tarafından saldırıya uğradı.

Haberin Devamı

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, yerel saatle 08.30 sıralarında Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne gerçekleştirilen silahlı saldırı sonucunda büyükelçiliğin güvenlik müdürünün hayatını kaybettiği, 2 güvenlik görevlisinin ise saldırıyı engellerken yaralandığı bildirildi.

Saldırı gerçekleştiren kişinin güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındığı belirtilirken, saldırıya ilişkin soruşturmanın sürdürüldüğü ve olayın detayları ile ilgili kamuoyuna ek bilgi verileceği duyuruldu.

BÜYÜKELÇİLİKTE TAHLİYE HAZIRLIĞI YAPILIYOR

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı; terör saldırısının ardından büyükelçilik çalışanları ve aile bireylerinin tahliyesi yönünde uygun önlemlerin alınmasının planlandığı açıkladı.

Haberin Devamı

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“Azerbaycan Cumhuriyeti’nin İran İslam Cumhuriyeti’ndeki Büyükelçiliğine yönelik hain terör saldırısını şiddetle kınıyoruz.

İran tarafının, Büyükelçiliğin bulunduğu ülke olarak, Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi’nden doğan Büyükelçiliğin ve çalışanlarının güvenliğini sağlamakla ilgili yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekirdi.

GEREKLİ HASSASİYET GÖSTERİLMEDİ

Daha önce de İran’daki diplomatik misyonumuzu tehdit etmeye yönelik girişimler olmuştur. Bu tür durumların önlenmesi ve diplomatik misyonlarımızın güvenliğini sağlamaya yönelik önlemler alınması için İran’la temaslarda sürekli gündeme getirilmiştir. Maalesef son kanlı terör saldırısı, bu yöndeki ısrarlı çağrılarımıza gereken hassasiyeti göstermemenin ciddi sonuçlarına işaret etmektedir.

TEŞVEK ETTİĞİ KANAATİNDEYİZ

İran’da son dönemde ülkemize yönelik Azerbaycan karşıtı kampanyanın diplomatik misyonumuza yönelik bu tür saldırıları teşvik ettiği kanaatindeyiz. İran tarafından söz konusu terör saldırısının faillerinin ve bu kanlı eylem emrini verenlerin bir an önce tespit edilerek en ağır şekilde cezalandırılmasını kararlılıkla talep ediyoruz. Azerbaycan tarafı, ilgili uluslararası mekanizmaların sağladığı tüm imkanları, faillerin tespit edilmesi ve gerekli şekilde cezalandırılması için kullanacaktır.

Haberin Devamı

Terör saldırısı sonucu yaranmış durumda büyükelçilik çalışanları ve aile bireylerinin tahliyesi yönünde uygun önlemlerin alınması planlanmaktadır.”

ALİYEV: TERÖR SALDIRISINI KINIYORUM

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan’ın İran elçiliğine yapılan silahlı saldırıya ilişkin yaptığı açıklamada “Bugün Tahran’daki büyükelçiliğimize düzenlenen terör saldırısını kınıyorum. Elçiliği ve personeli korumaya çalışırken hayatını kaybeden Orhan Askerov’un ailesi ve yakınlarına derin üzüntüyle başsağlığı diliyorum. Terör saldırısının ivedilikle araştırılmasını ve teröristlerin cezalandırılmasını talep ediyoruz. Diplomatik temsilciliklere karşı terör saldırısı kabul edilemez” ifadelerini kullandı.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade TRT Haber’e yaptığı açıklamada, “Bu saldırıyı kınıyoruz, saldırganın ve azmettiricilerin belirlenmesi için İran hükümetinin gerekli adımların atmasını talep ediyoruz.” dedi.

Haberin Devamı

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine düzenlenen silahlı saldırıyı lanetledi Haberi Görüntüle

İRAN DIŞİŞLERİ’NDEN AÇIKLAMA

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasser Kanaani, güvenlik şefinin ölümüne ve iki güvenlik görevlisinin yaralanmasına yol açan Azerbaycan’ın İran Büyükelçiliği saldırısıyla ilgili kınama açıklaması yaparak saldırganın gözaltına alındığını duyurdu.

Sözcü Kanaani açıklamasında Büyükelçiliğe silahla saldıran şüpheliyi gözaltına aldıklarını ve soruşturma başlattıklarını belirtti. Kanaani ön soruşturma sonucunda eylemin arkasında ‘kişisel sebepler’ olabileceğini ifade ederek detaylı bilgilerin soruşturma tamamlanınca paylaşılacağını ifade etti.

SALDIRGANIN İLK İFADESİ

İran basının iddiasına göre saldırgan ilk ifadesinde, “Eşim 10 ay önce Azerbaycan Büyükelçilği’ne girdi ve bir daha çıkmadı. Eşimin içeride olduğunu düşündüğüm için saldırıyı düzenledim.” dedi.

Saldırı anına ilişkin güvenlik kamera görüntüleri de ortaya çıktı.

SİYASİLERDEN MESAJLAR

Saldırı haberinin ardından siyasilerden peş peşe taziye mesajları geldi. TBMM Başkanı Mustafa Şentop, “Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan alçak saldırıyı kınıyorum. Azerbaycan Milli Meclis Başkanı kıymetli dostum Sahibe Gafarova’yı arayarak saldırıda şehadete yükselen kardeşimiz için duyduğumuz üzüntüyü ifade edip kardeş Azerbaycan halkına başsağlığı dileklerimizi ilettim.” dedi.

Haberin Devamı

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay saldırıyı lanetleyerek, “Can Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine yapılan hain saldırıyı lanetliyorum. Saldırıda şehit olan güvenlik görevlisine Allah’tan rahmet, ailesi ve Azerbaycan halkına başsağlığı, yaralılara acil şifalar diliyorum. Azerbaycan ile her zaman bir ve beraberiz.” açıklamasını yaptı.

BAKAN ÇAVUŞOĞLU’NDAN TAZİYE

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Jeyhun Bayramov ile telefon görüşmesinde, Türkiye’nin hain saldırıyı kınadığını belirtti.

Çavuşoğlu’nun görüşmesine ilişkin Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada şunlar kaydedildi; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine yapılan hain saldırıyı en güçlü şekilde kınadığımızı, Can Azerbaycan’ın her daim yanında olduğumuzu vurgulamıştır. Bakan Çavuşoğlu, hayatını kaybeden Büyükelçilik görevlisi için başsağlığı, yaralılara acil şifalar dilemiştir.

BAKAN NEBATİ: HER ZAMAN YANINIZDAYIZ

“İran’daki Azerbaycan Büyükelçiliğine yapılan saldırıyı şiddetle kınıyorum” diyen Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de, “Şehit güvenlik görevlisine Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum. Kardeş Azerbaycan halkının başı sağ olsun. Her zaman yanındayız Can Azerbaycan. Tek millet, iki devlet” şeklinde konuştu.

KURTULMUŞ’TAN ‘TEK MİLLET, İKİ DEVLET’ VURGUSU

AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş da sosyal medya hesabından saldırıyı şiddetle lanetlediğini belirtti. Kurtulmuş mesajında şu ifadeleri kullandı; Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan hain saldırıyı şiddetle lanetliyor, şehid olan güvenlik görevlisine Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum. Tek millet iki devlet anlayışıyla her zaman Can Azerbaycan’ın yanındayız. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik de yaptığı açıklamada, “Kardeş Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan saldırıyı lanetliyoruz. Saldırıda şehit olan kardeşimize Allah’tan rahmet, yaralanan kardeşlerimize acil şifalar diliyoruz. #Azerbaycan halkına başsağlığı dileklerimizi iletiyoruz.” dedi.

ABDULLAH AĞAR SALDIRININ GÖRÜNTÜLERİNİ YORUMLADI

Terör ve Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar, CNN Türk canlı yayınında saldırıya ilişkin ortaya çıkan görüntüleri değerlendirdi. Ağar’ın açıklamaları şöyle;

Ortada büyük bir kahramanlık var. En başta güvenlik görevlileri bir şok yaşıyorlar. Ama elinde uzun namlulu olan seri atış kabiliyeti olan bir silaha karşı canlarını ortaya koyuyorlar. Öncelikle bu kahramanları selamlamak istiyorum. Bir şok anıyla beraber bir kaçışma var ama sonradan çok ciddi anlamda bir müdahale var. Eğer bu müdahale yapılmamış olsaydı sonuçları çok daha ağır olabilirdi. Özellikle beyaz gömlekli arkadaşımızın yapmış olduğu son derece büyük bir şey. Direkt ölüm var bu işin içerisinde.

“BÜYÜK BİR GÜVENLİK ZAFİYETİ VAR”

Uzun namlulu bir kişinin bir saldırı gerçekleştirmesi açıkçası bir güce işaret ediyor. Bir husumeten ziyade bir şekilde bu silahı temin etme ve İran Güvenlik Kuvvetleri içerisinden geçerek, sızarak Büyükelçiliğin kapısına kadar gelme basit bir olay değil. Açıkçası dışarıda büyük bir güvenlik zafiyeti var. Yani normal bir iplomatik misyonların çok ciddi korunduğunu biliriz. Her yerde kademeli bizim gördüğümüz ve görmediğimiz hem fiziki, hem istihbari hem de sivil güvenlik görevlilerinin büyükelçilik etrafında almış oldukları sayısız tedbirleri vardır. Bu tedbirler içerisinden sızıp gelen bir kaleşnikoflu bir teröristle, bir saldırganla karşı karşıyayız.

Tabi en önemli kısmı işin detaylandırılması, işin açığa kavuşturulması. Çünkü büyük risk var. Son derece hassas bir alana İran’ın korumasındaki, himayesindeki bir diplomatik misyona yapılan bir saldırı var. Bu saldırının açığa kavuşturulması büyük önem taşıyor. Çünkü İran ile Azerbaycan arasında büyük bir gerginlik var. Özellikle Karabağ savaşı ile birlikte kendisini gösteren büyük bir gerginlik avr. Bu gerginliğin bu olaydan beslenmemesi için İran’ın meseleyi en kısa zamanda, en güzel şekilde aydınlatması gerekiyor.

İşin bir başka tarafı da var. Bu gelen saldırgan kiminle iltisaklı. İran ile Azerbaycan arasındaki gerginlikte İran bir gözdağı verme refleksi benimsedi kendince. Tabiri caizse Azerbaycan’ı korkutma ve yıldırmaya çalıştı. Bu olayın bunun parçası olmaması gerekiyor. Çünkü çok büyük bir güvensizlik bu.

Səfəvilər dövləti

Sufi təriqətindən olan səfəvi-dərviş ordeni XIII əsrin ortalarında Şeyx Səfiəddinin başçılığı ilə Ərdəbildə yaranmışdır. Rəvayətə görə Şeyx Səfiəddin İmam Əlinin və Fatimənin nəslindən olmuşdur. Səfəvilər sünnülərin qeyri-qanuni hakimiyyətindən şikayətlənirdilər.
Səfəvilərin Ərdəbil hakimiyyəti 1501-ci ilədək, bütün Azərbaycandakı hakimiyyəti isə 1501-1736-cı illəri əhatə etmişdir.
XV əsrdə Səfəvi təriqətinə Şeyx Cüneyd rəhbərlik edirdi. Cüneydin oğlu Şeyx Heydər dayısı Uzun Həsənin (Ağqoyunlu hökmdarı) qızı Aləmşah bəyimlə evləndi. 1470-ci ildə Uzun Həsən Təbrizdən Ərdəbilə gəlib, Şeyx Heydəri Səfəvi təriqətinin başçısı təyin etdi. 1488-ci ildə Şeyx Heydər öldürüldü və Uzun Həsənin oğlu Sultan Yaqub Şeyx Heydərin oğlanları Sultanəlini, İbrahimi və İsmayılı anaları ilə birlikdə Şiraz yaxınlığında qalada dustaq etdi. 1492-ci ildə Baysunqura qarşı mübarizədə Qızılbaşlardan istifadə etmək üçün Ağqoyunlu Rüstəm onları azad etdi. 1493-cü ildə Sultanəlinin başçılıq etdiyi Qızılbaşlılar və Rüstəm Mirzənin qoşunları Bayzunquru məğlub etdilər. Səfəvilərin güclənməsindən qorxan Rüstəm Mirzə 1494-cü ildə Ərdəbil yaxınlığında Sultanəlini məğlub etdi və onu öldürdü. Lakin bu döyüşdən əvvəl Sultanəli qardaşı İsmayılı Səfəvi Ordeninin başçısı təyin etmişdi.
Şeyx İsmayıl (Şeyx Heydərin III oğlu) 1499-cu ildə Azərbaycan torpaqlarını birləşdirmək məqsədi ilə əvvəlcə Ərdəbilə, sonra isə Ərzincana gəlib çıxmışdır. 1500-cü ildə Şamaxını, 1501-ci ildə Bakını ələ keçirən İsmayıl 1501-ci ilin payızında Təbrizə gələrək özünü şah elan edir və Səfəvilər dövlətinin əsasını qoyur. Təbriz şəhəri dövlətin paytaxtı olur. Dövlətin əsas əraziləri Azərbaycan torpaqları, əhalisinin çoxunu isə Azərbaycan türkləri əhatə edir.
Ağqoyunlu dövlətinin digər qolunun başçısı Sultan Murad Səfəvilər dövləti üçün təhlükəli olaraq qalırdı. 1503-cü ildə Sultan Muradı məğlub edən Şah İsmayıl Şiraz şəhərini tutdu. Bundan sonra Şah İsmayıl Qumu, Kaşanı, İsfahanı, Yəzdi və Kirmanı ələ keçirdi. 1508-1510-cu ildə isə (Xorasan istisna olmaqla) bütün İranı tutdu. Daha sonra Bağdad şəhəri daxil olmaqla Ərəb İraqını da dövlətin tərkibinə qatdı. Səfəvi dövləti şərqdə Özbək dövləti, qərbdə isə Osmanlı imperiyası ilə həmsərhəd oldu. 1510-cu ilin sonunda Herat, Mərv, Bəlx və Xorasan şəhərləri də Səfəvilərin əlinə keçdi. Beləliklə, Fərat çayından Amudərya çayınadək Şah İsmayılın hakimiyyəti bərqərar oldu və Səfəvi dövləti imperiyaya çevrildi.
Şah İsmayıla qarşı vuruşmağa cəsarət etməyən Osmanlı sultanı II Bəyazid 1504-cü ildə Səfəvilər dövlətini tanıdı.

OSMANLI IMPERATORLUĞU

Böyük Səlcuq imperatorluğu dağıldıqdan sonra Kiçik Asiyada qüdrətli türk dövləti-Osmanlı imperatorluğu yarandı. 1299-cu ildə Osman bəy (Səlcuqların qayı boyundan olmuşdur) Konya sultanlığına son qoymuş və Osmanlı dövləti yaranmışdır. 1329-cu ildə dövlətin paytaxtı Bursa şəhəri olmuşdur. 1359-cu ildə hakimiyyətə gələn I Murad özünə Sultan titulunu qəbul etdi. 1361-ci ildə o, Ədirnəni tutub paytaxt etdi. 1370-ci ildə Bizans və Bolqarıstanı özündən asılı etdi. 1371-ci ildə serbləri ağır məğlubiyyətə uğratdı. Sultan I İldırım Bəyazid isə Dunay çayı sahillərinə qədər olan əraziləri ələ keçirdi. 1402-ci ildə Ankara düzənliyində Osmanlılar Teymur tərəfindən məğlub edildi və I İldırım Bəyazid əsir alındı. Bununla əlaqədar olaraq Roma Papası sevincindən 3 gün kilsə zənglərinin sədası altında şükranlıq duası oxutdurdu.
Bundan sonra II Murad Osmanlı dövlətinin qüdrətini bərpa etdi. Osmanlılar 1444-cü ildə macarları, çexləri, 1453-cü ildə Bizans imperiyasını məğlub etdilər. Bizansın paytaxtı Konstantinopol İstanbul adlandırıldı və dövlətin paytaxtına çevrildi. II Mehmet Konstantinopolu fəth etdiyi üçün Fateh adı aldı. Daha sonra Krım xanlığı, Albaniya, Moldova, Afina hersoqluğu və bəzi Yunan knyazlıqları da Osmanlı imperiyasından asılı vəziyyətə salındı
XVII əsrin əvvəllərində Osmanlı imperiyası Yaxın Şərqdə xeyli əraziləri tutaraq dövrünün ən böyük dövlətinə çevrildi. I Sultan Səlim 1516-cı ildə Hələbi, Dəməşqi, Fələstini, 1518-ci ildə Misiri, sonra Əlcəzairi tutdu. I Sultan Səlimin dövründə dövlətin ərazisi 2,5 dəfə artdı. I Sultan Süleyman Qanuni 1521-ci ildə Belqradı ələ keçirdi. 1526-cı ildə Macarıstanın paytaxtı Buda şəhərini tutdu. Sonra isə Şimali Afrikanı ələ keçirdi və dövlətin ərazisi Avropa, Asiya və Afrikanı əhatə etdi.
1512-ci ildə Sultan I Səlim Şah İsmayıla qarşı müharibəyə başladı. Roma papası, Şah İsmayılı Osmanlılara qarşı “Allahın xristian dünyası üçün yaratdığı fürsət” hesab edirdi. 1514-cü ilin yazında I Sultan Səlim Səfəvilərin sərhəddini keçərək Ərzincana daxil oldu. Həmin ildə Maku yaxınlığında Çaldıran döyüşü baş verdi. Bu döyüşdə Şah İsmayıl məğlub oldu və bir sıra ərazilər itirildi.
1516-cı ildə Osmanlılar Təbrizə daxil oldu və Şərqi Anadolunu, Şimali Mesopatomiyanı tutdular.
Şah İsmayılın ölümündən sonra 1524-cü ildə I Təhmasib (1524-1576) taxta çıxdı. Onun dövründə Osmanlı sultanı I Süleyman Qanuni 1534-1535-ci illərdə Azərbaycana yürüş edərək Təbrizi tutsa da, burada möhkəmlənə bilmədi. Mövqeyini getdikcə gücləndirən I Təhmasib ölkənin vahid dövlətdə birləşdirilməsi prosesini davam etdirdi. 1538-ci ildə I Təhmasib Şirvanşahlar dövlətinin varlığına son qoydu və Şirvan bəylərbəyi kimi Səfəvi dövlətinə qatıldı.
1548-ci ildə Sultan Süleyman Azərbaycana II dəfə hücum etdi. Bu yürüşdə də uğur qazanmayan Osmanlılar Azərbaycanı tərk etdilər. 1551-ci ildə Şəki hakimliyi Səfəvilər dövlətinə birləşdirildi və beləliklə, bütün Azərbaycanın dövlətdə birləşdirilməsi başa çatdı.
1554-cü ildə Sultan Süleyman IV dəfə Azərbaycana yürüş etdi. O, Azərbaycanı tutmaq cəhdinin boşa çıxdığını görüb, 1555-ci il mayın 29-u Amasiya sülh müqaviləsini bağlamağa məcbur oldu.
1576-cı ildə I Təhmasibin ölümündən sonra II Şah İsmayıl taxta çıxsa da, 1577-ci ildə sui-qəsd nəticəsində öldürüldü. Bundan sonra Məhəmməd Xudabəndə (1578-1587) hakimiyyətə gəldi. Bu dövrdə Səfəvi dövləti zəiflədi. Çünki qızılbaşlar artıq hakimiyyətlə hesablaşmırdılar. Bundan istifadə edən Osmanlı sultanı III Murad Səfəvilərə qarşı müharibəyə (1578-1590) başladı. Səfəvilərin daxilindəki çəkişmələrdən istifadə edərək, Osmanlılar demək olar ki, bütün Azərbaycanı ələ keçirdilər. 1590-cı ildə bağlanmış İstanbul sülh müqaviləsinə görə Xalxa, Ərdəbil, Qaracadağ və Talışı çıxmaqla qalan Azərbaycan ərazisi Osmanlı imperiyasına daxil oldu.
1587-ci ildə Məhəmməd Xudabəndənin 16 yaşlı oğlu (Qəzvin şəhərində) Abbas şah elan edildi. I Şah Abbas paytaxtı Qəzvindən İsfahana köçürdü. Bu, farsların güclənməsinə böyük kömək oldu. Səfəvilərin tərkibində qalan Azərbaycan torpaqlarında 1599-cu ildə Ərdəbil mərkəz olmaqla Azərbaycan bəylərbəyliyi yaradıldı. 1599-cu ildə Şah Abbas Xorasanı geri qaytardı. 1603-cü ildə o, Təbrizi də geri aldı və Osmanlıların qüvvəsini darmadağın etdi. Həmin il Şah Abbas Cənubi Azərbaycanı azad edərək Ordubadı, Culfanı, Naxçıvanı da geri qaytardı. 1604-cü ildə İrəvanı, 1605-ci ildə isə Şirvanın çox hissəsini ələ keçirdi. Bundan sonra Şah Abbas Gəncəni (1606), Şamaxını (1607), Bakını və Dərbəndi (1607) geri aldı. 1603-1607-ci illərdə bütün Azərbaycan torpaqları Osmanlılardan alındı. Lakin müharibə hələ davam edirdi. 1612-ci ildə Sərab sülhü bağlandı. Bununla da 1555-ci ildəki Amasiya sülhünün şərtləri bərpa edildi. Osmanlılar Səfəvi-Rusiya ittifaqına mane olmaq istəyirdilər. 1613-cü ildə onlar Sərab sülhünü, 1618-ci ildə Amasiya sülhünü pozdular. 1618-ci ildə isə Amasiya sülhünün şərtləri yenidən bərpa edildi. 1622-1623-cü illərdə Bağdad, Kərbəla, Nəcəf, Kərkük və başqa şəhərlər də Azərbaycana qatıldı.
Şah Abbasdan sonra I Şah Səfi hakimiyyətə gəldi. O, Bağdadı itirdikdən sonra 1639-cu ildə Qəsri-Şirin sülhünü bağladı və Amasiya sülhünün şərtləri yenə də bərpa edildi. Qəsri-Şirin sülhü Səfəvi-Osmanlı münasibətlərini nizama saldı.

XVII əsrin II yarısında Don kazaklarının Xəzərsahili ərazilərə hücumları gücləndi. 1666-1667-ci illərdə Stepan Razinin kazak dəstələri Dərbənd, Marağa, Gilan və başqa yaşayış məntəqələrini talan etdilər. S.Razin hərəkatının yatırılmasında həm Səfəvilər, həm də Rusiya eyni dərəcədə maraqlı idi. 1712-ci ildə Stepan Razin rus çarı tərəfindən edam edildi. Lakin həmin dövrdə Dağıstanın hansı dövlətə mənsub olması məsələsi Səfəvi-Rusiya münasibətlərində gərginlik yaradırdı.
Rus çarı I Pyotr Xəzəryanı ölkələri ələ keçirməyi qərara aldı. 1722-ci ildə əfqanlar İsfahanı tutub Şah Hüseyni taxtadan saldılar. Bundan istifadə edən I Pyotr Azərbaycana yürüşə başladı. Həmin il Dərbənd şəhərinin naibi İmamqulu bəy qala açarlarını I Pyotra təqdim etdi. 1723-cü ildə ruslar Bakını və Salyanı da işğal etdilər. 1723-cü ildə II Təhmasibin elçisi İsmayıl bəy Dərbənddən Gilana qədər Xəzəryanı bölgələri Rusiyaya verərək Peterburq müqaviləsini imzaladı. 1724-cü ildə Rusiya-Osmanlı müqaviləsi imzalandı. Bunun nəticəsində Dərbənd, Bakı, Salyan, Lənkəran, Rəşt və Ənzəlinin Rusiyaya keçməsini Osmanlı imperiyası təsdiq etdi. İstanbul müqaviləsini reallaşdırmağa başlayan Osmanlılar 1725-ci ildə Təbrizi, Gəncəni, Ərdəbili tutdular. Ruslar isə tutduğu ərazidə komendant idarə üsulu yaradırdılar.
Əfqan tayfalarını İsfahandan qovan Nadir şah Əfşar 1730-cu ildə Osmanlılara qarşı hərbi əməliyyata başladı və Marağa, Ərdəbil və Təbrizi azad etdi. Bunu görən ruslar Səfəvilərlə münasibətləri gərginləşdirməmək üçün 1732-ci ildə Rəşt şəhərində onlarla müqavilə imzaladı və Kürdən cənubdakı Xəzəryanı bölgələri Səfəvilərə qaytardı.
1732-ci ildə Nadir xan Səfəvi şahı II Təhmasibi taxtdan salaraq onun oğlu III Abbası şah elan etdi və onun qəyyumu kimi hakimiyyəti demək olar ki, ələ keçirdi. 1734-cü ildə Şirvanı, 1735-ci ildə Gəncəni azad edərək Osmanlıları bütün Cənubi Qafqazdan çıxartdı. 1736-cı ilin martında Nadir xan şah elan edildi və Səfəvilər sülaləsinin hakimiyyətinə son qoyuldu. O, Şirvan, Qarabağ, Çuxursənd və Təbriz bəylərbəyliklərini birləşdirərək ilk dəfə “Azərbaycan” adında vahid inzibati bölgə yaratdı. Azərbaycanın mərkəzi Təbriz, hakimi isə Nadir şahın qardaşı İbrahim oldu. Nadir şahın səhv idarə üsulundan boğaza yığılan əhali tez-tez üsyanlar qaldırmağa başladılar. 1743-cü ildə Hacı Çələbi Məlik Nəcəfi öldürərək Şəkini müstəqil xanlıq elan etdi. Bununla da Aəzrbaycanda xanlıqların yaranmasının əsası qoyuldu. 1747-ci ildə Nadir şah sui-qəsd nəticəsində öldürüldü.

Müəllif R.F.Sadıqov
Mənbə Bunu hər bir Azəri Türkü bilməlidir kitabı

• Teqlər:
• Səfəvilər
• , Səfəvilər dövləti
• , Səfəvilər və Osmanlı
• , Səfəvilər və Rusiya
• , Nadir şah