Azərbaycan tarixinin xronologiyası

Səlcuqlar imperiyasının parçalandığı ərazilərdə mübarizələr nəticəsində yeni dövlət əmələ gəldi. Beləliklə, XII əsrin 30-cü illərində Kürdən cənubda Azərbaycan torpaqlarında Atabəylər (Eldənizlər) dövləti meydana çıxdı. Bu dövlətin paytaxtı Naxçıvan idi. Bu dövlətin əsasını Şəmsəddin Eldəniz qoymuşdur. Tarixi mənbələrə görə o, Dərbənddən qul kimi alınmış və Bağdada gətirilmiş, səlcuq sultanın vəzirinə satılmışdır. Vəzir öldükdən sonra sultan sarayına düşmüş və öz şəxsi bacarığına görə səlcuq qoşunlarının baş komandanı vəzifəsinə yüksəlmişdi. Sultan II Toğrul ona “əmir” rütbəsi vermiş və onu oğlu Arslanın atabəyi təyin etmişdir. II Toğrul öldükdən sonra qardaşı Məsud (1135 – 1152) hakimiyyətə gəlmiş , Eldənizi qardaşının dul qadını Mömünə Xatun ilə evləndirmiş və 1136-cı ildə Arranı iqta şəklində ona verərək, oranın idarəsini Eldənizə tapşırdı. O, arvadının şərəfinə əzəmətli Mömünə Xatun türbəsini tikdirdi. Eldəniz özünə Bərdəni iqamətgah seçdi, Azərbaycan əyanlarını öz tərəfinə çəkib tərəfini möhkəmləndirdi və Eldənizlər (Atabəylər) dövlətinin və Eldənizlər sülaləsinin sülaləsinin əsasını qoymuşdu.(1136) İqta şəklində aldığı Arrandan başqa, Azərbaycanın Cənub torpaqları, habelə Naxçıvanı müstəqil idarə etməyə və adına pul kəsdirməyə başlayan Eldəniz (1136 – 1172) 1160-cı ildə “Böyük atabəy” titulunu aldı. Atabəyi olduğu Arslanşahı (1161 – 1176) İraq Səlcuq sultanlığının taxtına çıxardı. Beləliklə, bütün İraq Səlcuq sultanlığının idarəçiliyini ələ keçir. Ali dövlət vəzifələrini öz yaxın adamlarına tapşırdı. Böyük oğlu Məhəmməd Cahan Pəhləvanı sarayın hacibi, digər oğlu Qızıl Arslanı qoşunlarının ali komandanı seçdi. Şirvanşahlar Eldənizlərdən asılı oldu. Eldənizlər dövləti Dərbənddən Fars körfəzinə qədər olan ərazilərdə yerləşirdi.Eldənizin ölümündən sonra hakimiyyətə onun oğlu Məhəmməd Cahan Pəhləvan (1175 – 1186) hakimiyyətə keçdi. 1175-ci ildə paytaxtı Həmədana keçirdi. Təbrizi Ağsunqurilərdən aldı. Ömrünün sonunda ərazisini oğullarının arasında böldü. Azərbaycanın idarəçiliyini oğlu Əbu Bəkrə tapşırdı. Məhəmməd Cahan Pəhləvandan sonra hakimiyyətə onun qardaşı Qızıl Arslan (1186-1191) keçdi.Saray müxalifətini aradan qaldırmaq üçün qardaşının dul qadını İnanc Xatunla evləndi. 1191-ci ildə iri feodallar İnanc Xatunun əli ilə Qızıl Arslana sui qəsd etdilər. Ondan sonra onun qardaşı oğlu Əbu Bəkr(1191 – 1210) hakimiyyətə keçdi. Əbu Bəkrin ölümündən sonra gələn Özbəyin (1210 – 1225) dövründə Eldənizlər dövlətinin süqutu sürətləndi.

Azərbaycan tarixi/Atabəylər dövləti

Bu əsərin müəllifi bilinmir
Daha ətraflı məlumat üçün müzakirə səhifəsinə baxın.

Səlcuqlar imperiyasının parçalandığı ərazilərdə mübarizələr nəticəsində yeni dövlət əmələ gəldi. Beləliklə, XII əsrin 30-cü illərində Kürdən cənubda Azərbaycan torpaqlarında Atabəylər (Eldənizlər) dövləti meydana çıxdı. Bu dövlətin paytaxtı Naxçıvan idi. Bu dövlətin əsasını Şəmsəddin Eldəniz qoymuşdur. Tarixi mənbələrə görə o, Dərbənddən qul kimi alınmış və Bağdada gətirilmiş, səlcuq sultanın vəzirinə satılmışdır. Vəzir öldükdən sonra sultan sarayına düşmüş və öz şəxsi bacarığına görə səlcuq qoşunlarının baş komandanı vəzifəsinə yüksəlmişdi. Sultan II Toğrul ona “əmir” rütbəsi vermiş və onu oğlu Arslanın atabəyi təyin etmişdir. II Toğrul öldükdən sonra qardaşı Məsud (1135 – 1152) hakimiyyətə gəlmiş , Eldənizi qardaşının dul qadını Mömünə Xatun ilə evləndirmiş və 1136-cı ildə Arranı iqta şəklində ona verərək, oranın idarəsini Eldənizə tapşırdı. O, arvadının şərəfinə əzəmətli Mömünə Xatun türbəsini tikdirdi. Eldəniz özünə Bərdəni iqamətgah seçdi, Azərbaycan əyanlarını öz tərəfinə çəkib tərəfini möhkəmləndirdi və Eldənizlər (Atabəylər) dövlətinin və Eldənizlər sülaləsinin sülaləsinin əsasını qoymuşdu.(1136) İqta şəklində aldığı Arrandan başqa, Azərbaycanın Cənub torpaqları, habelə Naxçıvanı müstəqil idarə etməyə və adına pul kəsdirməyə başlayan Eldəniz (1136 – 1172) 1160-cı ildə “Böyük atabəy” titulunu aldı. Atabəyi olduğu Arslanşahı (1161 – 1176) İraq Səlcuq sultanlığının taxtına çıxardı. Beləliklə, bütün İraq Səlcuq sultanlığının idarəçiliyini ələ keçir. Ali dövlət vəzifələrini öz yaxın adamlarına tapşırdı. Böyük oğlu Məhəmməd Cahan Pəhləvanı sarayın hacibi, digər oğlu Qızıl Arslanı qoşunlarının ali komandanı seçdi. Şirvanşahlar Eldənizlərdən asılı oldu. Eldənizlər dövləti Dərbənddən Fars körfəzinə qədər olan ərazilərdə yerləşirdi.Eldənizin ölümündən sonra hakimiyyətə onun oğlu Məhəmməd Cahan Pəhləvan (1175 – 1186) hakimiyyətə keçdi. 1175-ci ildə paytaxtı Həmədana keçirdi. Təbrizi Ağsunqurilərdən aldı. Ömrünün sonunda ərazisini oğullarının arasında böldü. Azərbaycanın idarəçiliyini oğlu Əbu Bəkrə tapşırdı. Məhəmməd Cahan Pəhləvandan sonra hakimiyyətə onun qardaşı Qızıl Arslan (1186-1191) keçdi.Saray müxalifətini aradan qaldırmaq üçün qardaşının dul qadını İnanc Xatunla evləndi. 1191-ci ildə iri feodallar İnanc Xatunun əli ilə Qızıl Arslana sui qəsd etdilər. Ondan sonra onun qardaşı oğlu Əbu Bəkr(1191 – 1210) hakimiyyətə keçdi. Əbu Bəkrin ölümündən sonra gələn Özbəyin (1210 – 1225) dövründə Eldənizlər dövlətinin süqutu sürətləndi.

Hökmdarlar	Dövrü
Şəmsədin Eldəniz	1136-1175
Məhəmməd Cahan Pəhləvan	1175-1186
Qızıl Arslan	1186 1191
Əbu Bəkr	1191-1210
Özbək	1210-1225

Müəllifi bilinməyən əsərlər
Azərbaycan tarixi

Naviqasiya menyusu

Bu səhifə sonuncu dəfə 16 fevral 2023 18:00 tarixində redaktə edilib.
Mətn Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün istifadə şərtlərinə baxın.

Gizlilik siyasəti
Vikikitab haqqında
Məsuliyyətdən imtina
Mobil görüntü
Tərtibatçılar
Statistikalar
Kuki məlumatı

Azərbaycan tarixinin xronologiyası

Qeyd: Bu hissədə H.S.Hüseynova və habelə Ə.Ə. Qocayev, S.A.Əliyeva, A.H.Hacıyevin tərtib etdikləri Azərbaycan tarixi xronologiyasından geniş şəkildə istifadə edilmişdir.

Azərbaycan ibtidai-icma quruluşu dövründə

120-100-40-30-cu minilliklər – İbtidai icma quruluşunun formalaşması
1,5 min. il—150—120 minilliklər — Quruçay mədəniyyətinin dövrü
Təxm. 40—35 min—12—10 min il — Paleolit dövrü
10—12 min il əvvəl — Qobustanda həyatın başlanması
10—12 min il—8 min əvvəl — Mezolit dövrü
e.ə. 7—6 minilliklər — Neolit dövrü
e.ə. 6—4 minilliklər — Eneolit dövrü
e.ə. 4 minilliyin əvvəli — Bəsit dulus çarxının meydana gəlməsi
e.ə. 4 min. II yarısı—2 min. sonu — Tunc dövrü
e.ə. 4 min. sonu—3 minillik — Erkən tunc dövrü. Kür-Araz mədəniyyəti.
e.ə. 3 min. yarısı — Əmlak və sosial bərabərsizliyin artması.
e.ə. 3 min. axırıncı rübü—2 min. I yarısı — Orta tunc dövrü. İkinci böyük ictimai əmək bölgüsü.
e.ə. II min. I yarısı — Şəhərsalma mədəniyyətinin təşəkkülü
e.ə. II min.—I min. əvvəli — Naxçıvan mədəniyyəti
e.ə. XIV—VIII əsrlər — Son tunc və ilk dəmir dövrü
e.ə. XIV—VIII əsrlər — Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti
e.ə. XIV—VII əsrlər — Muğan mədəniyyəti
e.ə. XIII—XII əsrlər — Borsunlu kurqanı
e.ə. XII—XI əsrlər — Sarıçoban kurqanı
e.ə. VII—V əsrlər — İnkişaf etmiş dəmir dövrü

Azərbaycan quldarlıq dövründə

e.ə. III min. I yarısı — Erkən dövlət qurumu Aratta
e.ə. XXVIII—XXIV əsrlər — Şumer şəhər-dövlətləri
e.ə. III min. II yarısı — Kuti və Lullubi dövlətlərinin yaranması
e.ə. təxm. 2240—2220-ci illər — Elam hökmdarı Kutik-İnşuşinakın hakimiyyəti
e.ə. t. 2236—2200-ci illər — Akkad hökümdarı Naram-Suenin hakimiyyəti
e.ə. t. 2230—2200-ci illər — Lullubi hökmdarı Satuninin hakimiyyəti
e.ə. t. 2225—2205-ci illər — Kuti hökmdarı Enridavazirin hakimiyyəti
e.ə. t. 2220—2170-ci illər — Lullubi hökmdarı İmmaşqunun hakimiyyəti
e.ə. t. 2204—2197-ci illər — Kuti hökmdarı İmtanın hakimiyyəti
e.ə. t. 2200—2175-ci illər — Akkad hökmdarı Şarkalişarrinin hakimiyyəti
e.ə. t. 2198—2192-ci illər — Kuti hökmdarı İnqeşauşun hakimiyyəti
e.ə. t. 2191—2185-ci illər — Kuti hökmdarı Sarlaqın hakimiyyəti
e.ə. 2184—2178-ci illər — Kuti hökmdarı Yarlaqaşın hakimiyyəti
e.ə. t. 2177—2171-ci illər — Kuti hökmdarı Elulumeşin hakimiyyəti
e.ə. t. 2175-ci il — Kuti sülaləsinin İkiçayarasında hakimiyyətə gəlməsi
e.ə. t. 2170—2150-ci illər — Lullubi hökmdarı Anubaninin hakimiyyəti
e.ə. t. 2135—2133-cü illər — Kuti hökmdarı Laharabın hakimiyyəti
e.ə. t. 2127—2120-ci illər — Kuti hökmdarı Puzur-Suenin hakimiyyəti
e.ə. t. 2120—2113-cü illər — Kuti hökmdarı Yarlaqandanın hakimiyyəti
e.ə. t. 2112—2105-ci illər — Kuti hökmdarı Siumun hakimiyyəti
e.ə. t. 2112—2003-ci illər — III Ur sülaləsinin hökmranlığı
e.ə. 2104-cü il — İkiçayarasında Kuti hakimiyyətinin süqutu
e.ə. 2093—2046-cı illər — Ur hökmdarı Şulqinin hakimiyyəti
e.ə. II minillik — Dövlət qurumlarının parçalanması
e.ə. II min. I yarısı — Turukki və su tayfalarının siyasi fəaliyyətinin başlanması
e.ə. 1813—1781-ci illər — Assur hökmdarı I Şamşi-Adadın hakimiyyəti
e.ə. 1797—1757-ci illər — Assur hökmdarı I İşme-Daqanın hakimiyyəti
e.ə. 1792—1750-ci illər — Babilistan hökmdarı Hammurapinin hakimiyyəti
e.ə. 1307—1275-ci illər — Assur hökmdarı I Adadnirarinin hakimiyyəti
e.ə. 1274—1245-ci illər — Assur hökmdarı I Salmanasarın hakimiyyəti
e.ə. 1244—1208-ci illər — Assur hökmdarı I Tükulti-Ninurtanın hakimiyyəti
e.ə. IX—VIII əsrlər — Midiya ərazisində xırda vilayət hakimləri
e.ə. IX əsr. I yarısı — Zamua ölkəsində xırda dövlət qurumları
e.ə. 883—859-cu illər — Assur hökmdarı II Aşşurnasirpalın hakimiyyəti
e.ə. 880-ci il — II Aşşurnasirpalın Zamua ölkəsinə yürüşü
e.ə. 859—824-cü illər — Assur hökmdarı III Salmanasarın hakimiyyəti
e.ə. 825—812-ci illər — Urartu hökmdarı İşpuininin hakimiyyəti
e.ə. 823—811-ci illər — Assur hökmdarı V Şamşi-Adadın hakimiyyəti
e.ə. 820-ci il — V Şamşi-Adadın Nairi ölkəsinə hərbi səfəri
e.ə. 810—783-cü illər — Assur hökmdarı III Adadnirarinin hakimiyyəti
e.ə. 810—781-ci illər — Urartu hökmdarı Menuanın hakimiyyəti
e.ə. 781—760-cı illər — Urartu hökmdarı I Argiştinin hakimiyyəti
e.ə. 775-ci il — I Argiştinin Mannaya soxulması
e.ə. 773—693-cü illər — Skit padşahlığının mövcud olması
e.ə. 760—730-cu illər — Urartu hökmdarı II Sardurinin hakimiyyəti
e.ə. t. 750-ci il — II Sardurinin Mannada işğalı
e.ə. 744—727-ci illər — Assur hökmdarı III Tiqlatpalasarın hakimiyyəti
e.ə. 740—719-cu illər — Manna hökmdarı İranzunun hakimiyyəti
e.ə. 730—714-cü illər — Urartu hökmdarı I Rusanın hakimiyyəti
e.ə. 722—705-ci illər — Assur hökmdarı II Sarqonun hakimiyyəti
e.ə. 719-cu il — Şuandahul və Durdukka şəhərlərində İranzuya qarşı üsyan
e.ə. 718—716-cı illər — Manna hökmdarı Azanın hakimiyyəti
e.ə. t. 716—680-cı illər — Manna hökmdarı Ullusununun hakimiyyəti
e.ə. 714-cü il — II Sarqonun Mannaya böyük yürüşü
e.ə. t. 712—675-ci illər — Midiya hökmdarı Deyokun hakimiyyəti
e.ə. VII əsr — Sakların Albaniyada məskunlaşması
e.ə. 681-668-ci illər — Assur hökmdarı Asarhaddonun hakimiyyəti
e.ə. t. 675-653-cü illər — Midiya hökmdarı Faraortanın hakimiyyəti
e.ə. t. 675-650-ci illər — Manna hökmdarı Ahşerinin hakimiyyəti
e.ə. 668-626-cı illər – Assur hökmdarı Aşşurbanipalın hakimiyyəti
e.ə. 653-625-ci illər – Midiya skitlərin hakimiyyəti altında
e.ə. 650-ci il – Aşşurbanipalın Manna qoşununu məğlub etməsi
e.ə. 650-ci il – Ahşerinin sui-qəsd nəticəsində öldürülməsi
e.ə. t. 650-630-cu illər – Manna hökmdarı Uallinin hakimiyyəti
e.ə. 640-629-cu illər – Fars hakimi İkirim hakimiyyəti
e.ə. 625-585-ci illər – Midiya hökmdarı Kiaksarın hakimiyyəti
e.ə. 615-612-ci illər – Midiyanın Assuriya ilə müharibəsi
e.ə. 585-ci il – Kiaksarın Lidiya ilə sülh müqaviləsinin bağlanması
e.ə. 585-550-ci illər – Midiya hökmdarı Astiaqın hakimiyyəti
e.ə. 584-558-ci illər – Fars hakimi I Kambizin hakimiyyəti
e.ə. 558-530-cu illər – Fars hökmdarı II Kirin hakimiyyəti
e.ə. 550-330-cu illər – Əhəmənilər sülaləsinin hakimiyyəti
e.ə. 550-ci il – Midiyanın suquta uğraması
e.ə. 530-cu il – II Kirin massaget tayfalarına qarşı yürüşü
e.ə. 530-522-ci illər – Fars hökmdarı II Kambizin hakimiyyəti
e.ə. 522-521-ci illər – Qaumata-Bardi və Əhməni dövlətində üsyanlar
e.ə. 522-486-cı illər – Fars hökmdarı I Daranın hakimiyyəti
e.ə. 486-465-ci illər – Fars hökmdarı Kserksin hakimiyyəti
e.ə. 336-323-cü illər – Makedoniyalı İsgəndərin hakimiyyəti
e.ə. 334-326-cı illər – Makedoniyalı İsgəndərin Şərq yürüşü
e.ə. 333-cü il – Anadolu İsgəndərin hakimiyyəti altında
e.ə. 331-ci il – Qavqamela (Cancal) düzənliyində döyüş
e.ə. 330-cu il – Əhəməni dövlətinin süqutu
e.ə. 327-ci il – Baktriya və Soqdanın İskəndər tərəfindən tutulması
e.ə. 327-ci il – İskəndərin Hindistana yürüşü
e.ə. 323-cü il – Adərbayqan (Atropatena) dövlətinin yaranması
e.ə. 321-281-ci illər – Sələvkilər sülaləsinin hakimiyyəti
e.ə. 223-187-ci illər – Sələvki II Antioxun hakimiyyəti
e.ə. 222-220-ci illər – Midiya satrapı Molonun Sələvkilərə qarşı @üsyanı
e.ə. 220-ci il – Azərbaycanın sələvkilərdən asılılığı
e.ə. 209-205-ci illər – III Antioxun Şərq yürüşü
e.ə. II əsr – Albaniyada Aranilər sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi
e.ə. 189-160-cı illər – Ərməniyə hökmdarı I Artaşesin hakimiyyəti
e.ə. 175-163-cü illər – Sələvki hökmdarı IV Antioxun hakimiyyəti
e.ə. 171-139-cu illər – Parfiya hökmdarı I Mitridatın hakimiyyəti
e.ə. 148-147-ci illər – I Mitridatın Midiyanı zəbt etməsi
e.ə. 95-55-ci illər – Ərməniyə hökmdarı I Tiqranın hakimiyyəti
e.ə. 74-64-cü illər – Romanın VI Mitridatla müharibəsi
e.ə. 71-ci il – Lukulun yürüşü
e.ə. 67-ci il – I Tiqranın Kappadokiyanı tutması
e.ə. 63-cü il – VI Mitridatın sonu
e.ə. 56-34-cü illər – Ərməniyə hökmdarı II Tiqranın hakimiyyəti
e.ə. 37-e. 3-cü illəri – Parfiya şahı IV Fraatın hakimiyyəti
e.ə. 36-cı il – Antoninin Parfiyaya yürüşü
e.ə. 31-ci il – Antoninin Oktavian ilə Aksi yanında döyüşü
e. I-II əsrlər – Xristianlığın meydana gəlməsi
I-III əsrlər – Roma-Parfiya münaqişələri
63-cü il – Romanın Parfiya ilə sülh müqaviləsi
68-ci il – Neronun albanlarla qarşı yürüşə hazırlaşması
81-96-cı illər – Roma imperatoru Domisianın hakimiyyəti
96-117-ci illər – Roma imperatoru Trayanın hakimiyyəti
114-cü il – Trayan tərəfindən Ərməniyənin tutulması
115-ci il – Ərməniyənin Roma vilayətinə çevrilməsi

Azərbaycan ilkin feodalizm dövründə

III – V əsrlər – Azərbaycanda feodalizmə xas olan iqtisadi münasibətlərin bərqərar olması
III – VII əsrlər – Sasanilər sülaləsinin hakimiyyəti
t. 215-255-ci illər – Alban hökmdarı I Vaçaqanın hakimiyyəti
215-276-cı illər – Maninin həyatı
226-cı il – İranda parfların hakimiyyətinə son qoyulması
226-cı il – İranda Sasanilər sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi
241-272-ci illər – Sasani şahı I Şapurun hakimiyyəti
242-ci il – Mani təliminin yayılması
t. 255-262-ci illər – Alban xristian hökmdarı I Vaçenin hakimiyyəti
260-cı illər – I Şapur tərəfindən Roma ordusunun məğlubiyyəti
270-275-ci illər – Roma imperatoru Avrelianın hakimiyyəti
287-332-ci illər – Ərməniyədə Arşaki nümayəndisi III Trdatın hakimiyyəti
IV əsr – Ön Asiyada xristian dininin yayılması
309-379-cu illər – Sasani şahı II Şapurun hakimiyyəti
IV əsr. 30-cu illəri – Xristianlığın Roma imperiyasında dövlət dininə çevrilməsi
t. 332-338-ci illər – Ərməniyə hökmdarı II Xosrov Kotakın hakimiyyəti
338-345-ci illər – Ərməniyə hökmdarı Tiranın hakimiyyəti
t. 342-350-ci illər – Albaniya torpaqlarının Ərməniyə tərəfindən işğalı
345-367-ci illər – Ərməniyə hökmdarı II Arşakın hakimiyyəti
t. 359-371-ci illər – Alban xristian hökmdarı Urneyrın hakimiyyəti
359-cu il – Amid döyüşü
364-378-ci illər – Roma imperatoru Valentinin hakimiyyəti
369-374-cü illər – Ərməniyə hökmdarı Papın hakimiyyəti
371-ci il – Dzirav çölündə döyüş
387-ci il – Roma və İran arasında Ərməniyənin bölüşdürülməsi
399-421-ci illər – Sasani şahı I Yezdəgerdin hakimiyyəti
421-438-ci illər – Sasani şahı V Bəhram Gürün hakimiyyəti
428-ci illər – Ərməniyənin Sasani dövlətinin canişinliyinə çevrilməsi
t. 443-451-ci illər – Syuni hakimi Vasakın hakimiyyəti
457-459-cu illər – İranda hakimiyyət uğrunda mübarizə
459-484-cü illər – Sasani şahı Firuzun hakimiyyəti
462-ci il – Haylandur hunların Albaniyaya gəlməsi
481-484-cü illər – Ərməniyə xristianlarının Sasani şahına qarşı üsyanları
481-529-cu illər – Məzdəkilər hərəkatı
484-488-ci illər – Sasani şahı Balaşın hakimiyyəti
485-ci il – Nvarsak sülhü
488-531-ci illər – Sasani I Kavadın hakimiyyəti
493-510-cu illər – Alban xristian hökmdarı III Vaçaqanın hakimiyyəti
498-ci il – Aquen məclisi
V əsr. sonu-VI əsr. əvvəli – Albaniyada xristianlığın zorla yayılması
510-629-cu illər – Albaniyada sasani mərzbanlığı dövrü
529-cu il – Məzdəkin edam olunması
531-579-cu illər – İran şahı I Xosrov Ənuşirəvanın hakimiyyəti
570-590-cu illər – Mihranın Girdman məckəni
571-591-ci illər – İran-Bizans müharibələri
579-590-cu illər – Sasani şahı IV Hörmüzün hakimiyyəti
582-602-ci illər – Bizans şahı Mavrikinin hakimiyyəti
591-ci il – İranın Bizans ilə müqaviləsi
591-628-ci illər – Sasani hökmdarı II Xosrov Pərvizin hakimiyyəti
600-615-ci illər – Girdman qalasının tikilməsi
602-ci il – İran-Bizans müharibələrinin başlanması
602-610-cu illər – Fokanın Bizansda hakimiyyəti
610-641-ci illər – Bizans hökmdarı II İraklinin hakimiyyəti
624-cü il – Bizansların Naxçıvanı tutması
t. 625-636-cı illər – Girdman hakimiyyəti Varaz-Qriqorun hakimiyyəti
628-ci il – Xəzərlərin Qafqaziyəyə yürüşü
628-ci il 3 aprel – II Kavadın Irakli ilə sülh müqaviləsinin bağlaması
630-632-ci illər – Albaniya türk xaqanlığının siyasi təsiri altında
632-634-cü illər – Abu Bəkrin hakimiyyəti
632-651-ci illər – İran şahı III Yezdəgerdin hakimiyyəti
634-636-cı illər – Yərmuq döyüşü
634-644-cü illər – Ömər ibn Xəttabın hakimiyyəti
636-680-cı illər – Albaniya hökmdarı Cavanşirin hakimiyyəti
638-ci il – Qadsiyyə döyüşü
641-668-ci illər – Bizans imperatoru II Konstantinin hakimiyyəti
642-ci il – Nəhavənd döyüşündə İranın qələbə çalması
642-ci il – Ərəblərin Muğanı işğal etməsi və müqavilənin bağlanması
644-cü il – İsfəndiyarın ərəblərlə müqaviləsi
646-cı il – Ərəblərin Arrana hücumu
VII əsrin II yarısı – İslam dininin yayılması
651-ci il – Sasani imperiyasının süqutu
654-cü il – II Konstantinin Cavanşir ilə birinci görüşü
656-661-ci illər – Əmirəl-möminin imam Əli ibn Abitalibin hakimiyyəti
660-cı il – II Konstantinin Cavanşir ilə ikinci görüşü
661-680-ci illər – Müaviyə ibn Əbi Süfyanın hakimiyyəti
661-750-ci illər – Əməvilər sülaləsinin hakimiyyəti
680-683-cü illər – Yəzid ibn Müaviyənin hakimiyyəti
705-ci il – Şeruyənin edam edilməsi
705-715-ci illər – I Vəlidin hakimiyyəti
709-cu il – Ərəblərin xəzərlərlə müharibəsinin başlanması
748-ci il – Beyləqanda üsyan
748-752-ci illər – Azərbaycanda çıxışlar
750-1258-ci illər – Abbasilər sülaləsinin hakimiyyəti
778-ci il – Xürrəmilərin ərəblərə qarşı birinci üsyanı
786-809-cu illər – Xəlifə Harun ər-Rəşidin hakimiyyəti
IX əsr – Rusların Azərbaycana yürüşü
IX əsr – Xilafətin zəifləməsi
IX-XI əsrlər – Azərbaycanda feodal dövlətlərinin istiqlaliyyətə nail olması
808-ci il – Xürrəmilərin ərəblərə qarşı İkinci üsyanı
821-822-ci illər – Azərbaycanda xürrəmilər hərəkatının genişlənməsi
829-cu il 3 iyun – Həşdadsər dağında döyüş
830-cu il – Həmədan şəhərinin xürrəmilər tərəfindən tutulması
833-cü il 25 dekabr – Həmədan yaxınlığında döyüş
836-cı il – Sərkərdə Tərxanın öldürülməsi
837-ci il 26 avqust – Bəzz qalasının süqutu
838-ci il 14 mart – Babəkin edam edilməsi

Azərbaycan feodalizm dövründə

IX əsrin 60-cı illəri – Şirvanın istiqlaliyyətinin bərpa edilməsi
879-941-ci illər – Sacilər dövləti
889-cu il – Məhəmmədin Azərbaycanın hakimi təyin olunması
893-cü ildən başlayaraq – Məhəmmədin Ərməniyəyə yürüşləri
901-ci il – Məhəmmədin vəfatı
914-cü il – Rusların Azərbaycanın Xəzər sahili yaşayış məntəqələrinə basqınları.
919-cu il 16 iyul – Ərdəbil yaxınlığında döyüş
927-ci il 27 dekabr – Kufə şəhəri yaxınlığında döyüş. Yusifin öldürülməsi
942-981-ci illər – Salarilər sülaləsinin hakimiyyəti
944-cü il 24 avqust – Bərdə şəhərinin tutulması
945-ci il 12 avqust – Rusların Bərdəni tərk etməsi
X əsrin II yarısı – Azərbaycanda Şəddadilər dövlətinin meydana gəlməsi
953-cü il – Məzrubanın Ərdəbildə hakimiyyəti ələ keçirməsi
957-ci ilin dekabrı – Məzrubanın ölümü
961-981-ci illər – İbrahimin hakimiyyəti
971-ci il – Şəddadilər dövlətinin fəaliyyətinin başlanması
981-ci il – İbrahimin məğlubiyyəti və Ərdəbilin tutulması
987-ci il – Əbdül-heycanın Ərməniyəyə hücumu
988-1030-cu illər – Sultan I Mahmudun hakimiyyəti
1010-1080-ci illər – Qətran Təbrizi
1020-1059-cu illər – Əbu Mənsur Vəhsudan
1027-1034-cü illər – Şirvanşah Mənuçöhrün hakimiyyəti
1027-1382-ci illər – Kəsranilər sülaləsi
XI əsr. 30-40-cı illəri – Azərbaycanda rusların hücumlarının genişlənməsi
1038-1063-cü illər – Toğrul bəyin hakimiyyəti
1038-1157-ci illər – Səlcuq imperiyası
1042-ci ilin oktyabrı – Təbrizdə zəlzələ
1045-ci il – Həmədanın tutulması
1050-ci il – İsfahanın tutulması
1050-1067-ci illər – Əbdüləsfər Şavurun hakimiyyəti
XI əsr. 50-ci illəri – Səlcuq qoşunlarının Azərbaycana daxil olması
1055-ci ilin yazı – Bağdadın tutulması
1063-1072-ci illər – Alp Arslanın hakimiyyəti
1067-ci il – Alp Arslanın Arrana gəlməsi
XI əsr. 70-80-cı illəri – Şirvanşah Məzyədilər dövlətinin tənəzzülü
1071-ci il – Məlazgird yaxınlığında döyüş
1072-1092-ci illər – Məlikşahın hakimiyyəti
1074-1088-ci illər – III Fəzmunun hakimiyyəti
1088-ci il – Gəncənin tutulması
1089-1125-ci illər – IV Davidin hakimiyyəti
1108-1127-ci illər – Ağsunqurilər sülaləsi
1108-1146-cı illər – Fələki Şirvanı
1117-ci il – Şirvanın tutulması
XII əsr. 20-30-cu illəri – Qafqaziyədə feodal dövlətinin istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsi
1120-ci il – Qəbələ, Şəki, Şamaxının tutulması
1120-1160-cı illər – III Mənuçehrin hakimiyyəti
1120-1199-cu illər – Əfzələddin Xaqani (Xaqani Şirvani)
1121-1122-ci illər – IV Davidin Toğrulla müharibələri
1123-cü il – IV Davidin Şirvana gəlməsi
1123-cü il – Gülüstan qalasının tutulması
XII əsr. 30-cu illəri – Azərbaycan Atabəylər dövlətinin meydana gəlməsi
1136-1225-ci illər – Atabəylər-Eldənizlər sülaləsinin hakimiyyəti
1136-1160-cı illər – Azərbaycan Eldənizlər dövlətinin təşəkkülü
1141-1209-cu illər – Nizami Gəncəvi
1160-1234-cü illər – İbn əl-Əsir
1161-1191-ci illər – Azərbaycan Eldənizlər dövlətinin çiçəklənməsi
1161-ci ilin yayı – III Georginin Gəncə və Dəbili qarət etməsi
1163-cü ilin yanvarı – Atabəy Eldənizin Gürcüstana hücumu
1164 və 1166-cı illər – Gürcülərin Azərbaycana hücumu
1174-cü il – Eldənizin Gürcüstana hücumu
1175-1186-cı illər – Atabəy Cahan Pəhləvanın hakimiyyəti
1184-1213-cü illər – Tamaranın hakimiyyəti
1186-1191-ci illər – Qızıl Arslanın hakimiyyəti
1188-ci ilin martı – Həmədan yaxınlığında döyüş
1190-1245-ci illər – Zülfüqar Şirvani
1191-1225-ci illər – Azərbaycan Eldənizlər dövlətinin tənəzzülü
1192-ci il – Şirvanda zəlzələ
1192-ci il – III Toğrulun Təbrizə hücumu
XIII əsr. sonu 1447-ci il – Səfəvilər tarixinin birinci dövrü
1203-1225-ci illər – I Güstasp ibn Fərruxzadın hakimiyyəti
1206-1227-ci illər – Çingiz xanın hakimiyyəti
1210-1225-ci illər – Özbəyin hakimiyyəti
1219-cu il – Xarəzm dövlətinə basqın
1220-ci il – Monqolların Azərbaycana yürüşü
1221-ci il – Monqolların Təbrizə yürüşü
1222-ci il – Monqolların Şamaxını tutması
1224-1244-cü illər – III Fəribürzün Şirvanı idarə etməsi
1225-ci il – Azərbaycanın Xarəzmşah Cəlaləddinin hücumlarına məruz qalması
1225-ci il – Azərbaycanda Atabəylər Eldənizlər dövlətinin süqutu
1231-ci il – Gəncədə xalq üsyanı
1231-ci il – Monqolların ikinci dəfə Azərbaycana soxulması
1235-ci il – Gəncənin tutulması
XIII əsr. ortaları – Azərbaycana türk-monqol qəbilələrin gəlməsi
1251-1260-cı illər – Menku xanın hakimiyyəti
1251-1234-cü illər – Şeyx Səfiyəddin İshaq əl-Musəvi-əl-Ərdəbilinin hakimiyyəti
1253-cü il – I Hetum Alinin Menku xan ilə ittifaqın bağlanması
1256-cı il – Azərbaycanın istila olunması
1258-1265-ci illər – Hülakü xanın hakimiyyəti
1265-1282-ci illər – Abaqa xanın hakimiyyəti
1275-ci il – Arranda üsyanın baş verməsi
1275-1338-ci illər – Əvhədi Marağayi
1282-1284-cü illər – Əhməd xanın hakimiyyəti
1284-1291-ci illər – Arqun xanın hakimiyyəti
1291-1295-ci illər – Kəyxatu xanın hakimiyyəti
1295-1304-cü illər – Qazan xanın hakimiyyəti
1304-1316-cı illər – Sultan Məhəmməd Xudabəndənin hakimiyyəti
1316-1335-ci illər – Əbu Səidin hakimiyyəti
1319, 1320 və 1322-ci illər – Azərbaycanda ixtişaşların qalxması
1334-cü il – Sultaniyyədə üsyan
1334-1392-ci illər – Şeyx Səfiəddin Musanın hakimiyyəti
1335-ci il – Özbək xanın yenidən Azərbaycana soxulması
1335-1336-cı illər – Arpa xanın hakimiyyəti
1336-cı il – Musa xanın hakimiyyəti
1336-1338-ci illər – Məhəmməd xanın hakimiyyəti
1338-1340-cı illər – Satı-bəy xanının hakimiyyəti
1338-ci il – Şirvanşahların yenidən müstəqilliyi əldə etmələri
1340-1344-cü illər – Süleyman xanın hakimiyyəti
1344-cü il – Azərbaycanda hakimiyyətin Məlik Əşrəfin əlinə keçməsi
1344-1355-ci illər – Ənuşirəvanın padşah elan edilməsi
1345-1372-ci illər – Kavusun hakimiyyəti
1347-ci il – Məlik Əşrəfin Şirvana və Bağdada yürüşü
1350-ci il – İsfahana yürüşü
1355-ci il – Həsən xanın səltənətə çıxması
1355-1433-cü illər – Qasım Ənvər
1356-1372-ci illər – Cəlairi Sultan Üveysin hakimiyyəti
1356-1410-cu illər – Cəlairilərin hakimiyyəti
1357-ci il – Canı bəyin Azərbaycanda hakimiyyəti ələ alması
1358-ci il – Toxtamışın Təbrizə yaxinlaşması
1359-1374-cü illər – Şeyx Üveysin hakimiyyəti
1357-ci illər – Şirvanın zəbt olunması
1370-1388-ci illər – Pəhləvan bəyin hakimiyyəti
1370-1405-ci illər – Teymurun (Teymurləngin) hakimiyyəti
XIV əsr. 70-ci illər – Qaraqoyunluların Ağqoyunlularla, Cəlairilərə və Teymurilərə qarşı mübarizəsi
1372-1382-ci illər – Şirvanşah Huşəngin hakimiyyəti
1378-ci il – Bağdad əmirlərinin Ucana hücum etmələri
1380-1389-cu illər – Qara Məhəmmədin hakimiyyəti
1382-1410-cu illər – Sultan Əhmədin hakimiyyəti
1382-1417-ci illər – I İbrahimin Şirvanda hakimiyyəti
1382-1538-ci illər – Dərbəndlilər sülaləsinin hakimiyyəti
1386-cı il – Teymurun Azərbaycana hücumları
1386-ci il – Toxtamışın Azərbaycana hücumu
1387-ci il – Teymurun Azərbaycanı tərk etməsi
1387-ci il – Üçlük ittifaqının yaranması
1387-1392-ci illər – Təbrizə 17 dəfə hücum
1387-1399-cu illər – Əlincə qalasının müdafiəsi
1388-ci il – Qara Məhəmmədin Təbrizi tutması
1389-1412-ci illər – Qaraqoyunlu Kəmaləddin Qara Yusifin hakimiyyəti
1392-1427-ci illər – Şeyx Xacə Əlinin hakimiyyəti
1394-1434-cü illər – Qara Yuluq Osman bəyin hakimiyyəti
1395-ci il – Teymurun Səmərqəndə qayıtması və Hindistana səfəri
1402-ci il – Anqara yaxınlığında döyüş
1405-ci il – Teymurun ölümü
1406-cı il – Qara Yusif və Sultan Əhmədin Azərbaycana qayıtması
1406-1447-ci illər – Sultan Şahruxun hakimiyyəti
1410-cu il – Sultan Əhmədin Təbrizə yürüşü və ölümü
1410-cu il 30 avqust – Şənbi-Qazan adlı yerdə döyüş
1412-ci ilin sonu – Kür sahilində döyüş və İbrahimin məğlubiyyəti
1417-1462-ci illər – I Xəlilullahın hakimiyyəti
1418 və 1420-ci illər – Azərbaycana uğursuz yürüşlər
1422-1429 və 1431-1438-ci illər – İskəndərin hakimiyyəti
1427-ci il – İskəndərin Şirvana hücumu
1427-1447-ci illər – Şeyx İbrahimin hakimiyyəti
1429-cu ilin mayı – Şahruxun Azərbaycana gəlməsi
1429-1431-ci illər – Əbu Səidin hakimiyyəti
1429-cu il – Əbu Səidin Qarabağda və Ermənistanda hökmranlığı
1434-1444-cü illər – Əli bəyin hakimiyyəti
1435-ci il 16 yanvar – Əli bəyin Diyarbəkrə daxil olması
1435-ci ilin yayı – Təbriz yaxınlığında döyüçdə İskəndərin məğlubiyyəti
1438-1467-ci illər – Cahanşahın hakimiyyəti
1444-1453-cü illər – Cahangir bəyin hakimiyyəti
1447-1449-cu illər – Uluq bəyin hakimiyyəti
1447-1460-cı illər – Şeyx Cüneydin hakimiyyəti
1447-1501-ci illər – Səfəvilər tarixinin İkinci dövrü
1449-1470-ci illər – Şeyx Cəfərin Ərdəbilin hakimi olması
1453-1478-ci illər – Uzun Həsənin hakimiyyəti
1455-1535-ci illər – Kamal əf-din Behzad
1457-ci il – Cahanşahın Curcanı və Xorasanı tutması
1459-cu ilin yanvarı – Cahanşahla Əbu Səid arasında müqavilənin bağlanması
1460-cı il 3 mart – Cüneydin Dağıstana və Şirvana yürüşü
1460-1488-ci illər – Şeyx Heydərin hakimiyyəti
1461-ci il – Yassıçəməndə müqavilənin bağlanması
1462-1501-ci illər – Fərrux Yasarın hakimiyyəti
1463-1479-cu illər – Venesiya-Türkiyə müharibələri
1465-ci il – Təbrizdə “Göy məscid”in tikilməsi
1465-ci il – Moskvaya səfirin göndərilməsi
1467-cı ilin mayı – Muş düzündə döyüş
1468-1496-cı illər – Seyfəddin Qayıtbəyin hakimiyyəti
1472-ci ilin yazı – Venesiyanın Ağqoyunlu dövləti ilə hərbi ittifaq bağlaması
1472-1473-cü illər – Ağqoyunlu-Türkiyə müharibələri
1473-cü il 1 avqust – Malatiya döyüşü
1473-cü il 11 avqust – Otluqbeli döyüşü
1474-ci ilin mayı – Şirazda qiyamın baçlanması
1474-1477-ci illər – Uzun Həsənin Gürcüstana yürüşü
1475-1536-cı illər – Qiyasəddin ibn Hümaməddin əl-Hüseyn
1477-ci il – Uzun Həsənin VI Baqratla sülh müqaviləsi
1478-1490-cı illər – Yaqub Mirzənin fəaliyyəti
1480-cı il – Urfa yaxınlığında döyüş
1481-1512-ci illər – Türkiyə Sultanı II Bəyazidin hakimiyyəti
1483-cü il – Təbrizdə “Həşt behişt” saray dəstinin tikilməsi
1488-ci il 9 iyun – Şahdağın ətəyində Şirvanşahların birləşmiş qüvvələri ilə qızılbaşların döyüşü
1488-1495-ci illər – Şeyx Sultanəlinin hakimiyyəti
1494-1495-ci illər – Ağqoyunluların Ərdəbili və Səfəvilərin mülklərini zəbt etməsi
1499-1500-ci illər – İsmayılın Ərzincan səfəri
1494-1556-cı illər – Məhəmməd Füzuli
1500-ci ilin sonu – İsmayılın Fərrux Yasarla döyüşü
1501-1524-cü illər – Şah İsmayılın hakimiyyəti
1501-1587-ci illər – Səfəvilər tarixinin üçüncü dövrü
1503-cü il 21 iyun – Ağqoyunlu Muradın məğlubiyyəti
1504-cü il – Türkiyə sultanı II Bəyazidin Səfəvilər dövlətini tanıması
1510-cu il 1 dekabr – Mərv qalası yaxınlığında qızılbaşların özbəklərlə döyüşü
1512-1520-ci illər – Sultan Səlimin hakimiyyəti
1514-cü il 23 avqust – Çaldıran döyüşü
1516-cı ilin əvvəli – Qoçhisarda türklərin qələbəsi
1516-1535-ci illər – Mesxi çarı IV Kvarkvarenin hakimiyyəti
1520-1566-cı illər – I Süleyman Qanuninin hakimiyyəti
1520-1574-cü illər – Kaxetiya çarı Ləvənd xanın (Levan) hakimiyyəti
1524-1535-ci illər – II Xəlilullahın Şirvanda hakimiyyəti
1524-1576-cı illər – I Təhmasibin hakimiyyəti
1526-cı ilin mayı – Səksəncik və Xərzəvil adlı yerlərdə döyüş.
1527-ci il 30 iyun – Arpaçay sahilində döyüş
1527-ci ilin iyunu – Div Sultanın ölümü
1527-1531-ci illər – Təkəli əyanlarının hökmranlığı
1534-cü il 27 sentyabr – I Süleymanın Təbrizi tutması
1534-1612-ci illər – Sadıx bəy Əfşar
1535-ilin yazı – I Süleymanın ikinci dəfə Təbrizə yürüşü
1535-1538-ci illər – Şamaxı hakimi Şahruxun hakimiyyəti
1538-ci ilin yayı – Səfəvi qoşununun Şirvana daxil olması
1540-cı il – I Təhmasibin Bakını tutması
1541-ci il – I Təhmasibin Tiflisi tutması
1547-1549-cu illər – Şirvanda Səfəvilər əleyhinə üsyanlar
1547-1554-cü illər – Şirvanda üsyanların yatırılması
1548-ci il – I Süleymanın Azərbaycana üçüncü yürüşü
1551-ci il – Şəkinin Səfəvi dövlətinə birləşdirilməsi
1552-1553-cü illər – Səfəvilərin Osmanlı ərazisinə yürüşü
1554-cü ilin yazı – I Süleymanın Azərbaycana dördüncü yürüşü
1555-ci il 29 mart – Amasiyada Səfəvi-Osmanlı dövlətlər arasında sülh müqaviləsi
XVI əsr. 70-80-cı illər – Şirvanda və Talışda feodallara qarşı üsyanlar
1571-ci il – Təbriz sənətkarları və şəhər yoxsullarının üsyanı
1574-1595-ci illər – Sultan III Muradın hakimiyyəti
1577-ci il – Kürd qiyamı
1577-1584-cü illər – Krım xanı II Məhəmməd Gərayın hakimiyyəti
1578-ci il – Çıldır döyüşü
1578-ci il 24 avqust – Türklərin Tiflisi tutması
1578-ci il 28 noyabr – Ağsu çayı sahilində Mollahəsən adlı yerdə döyüş. Səfəvilərin Şirvanda qələbəsi
1578-1579-cu illər – Krım tatarlarının Şirvana və Qarabağa hücumu
1578-1587-ci illər – Məhəmməd Xudabəndənin hakimiyyəti
1583-cü ilin yazı – İmamqulu xanın Şirvana daxil olması
1583-cü ilin yazı – Fərhad paşanın Azərbaycana yürüşü
1585-ci il – Türkmən və təkəli tayfalarının qiyamı
1586-1589-cu illər – Azərbaycanın sultan III Muradın ordusu tərəfindən zəbt olunması
1587-1629-cu illər – Şah Abbasın hakimiyyəti
1587-ci il – Şah Abbasın Qəzvini tutması
1587-1736-cı illər – Səfəvilər tarixinin dördüncü dövrü
1590-1613-cü illər – Şirvan ipəyinin Venesiyaya aparılması
1590-cı il – Səfəvi-Türkiyə sülh müqaviləsi
1590-cı il – Azərbaycanın müstəqilliyinin sonu
1591-ci il – Təbriz üsyanı
1593-cü il – “Azərbaycan”ın bəylərbəylik şəklində birləşməsi
XVI əsr. 90-cı illəri-XVII əsr. – Cəlalilər hərəkatı əvvəli
XVI əsr. sonu-XVII əsr. əvvəli – Azərbaycanın iqtisadi vəziyyətinin ağırlaşması
XVI əsr. sonu-XVII əsr. əvvəli – Azərbaycanda kəndli çıxışları
XVII əsr. əvvəli – Osmanlı imperiyasının tənəzzülü. Səfəvi dövlətinin dirçəlişi
XVII əsr əvvəli – Tərzi Əfşar
XVII əsr – Azərbaycan şəhərlərinin tənəzzülü
XVII əsr – Azərbaycanda Yaxın və Orta Şərqin kənd təsərrüfatı məhsullarının bütün növlərinin yetişdirilməsi
XVII əsr – Fars ədəbiyyatının tanəzzülü
XVII əsr – Azərbaycan mədəniyyətinin zənginləşməsi
XVII əsr – Sarı Aşıq
XVII əsr – Aşıq Abbas Tufarqanlı
1603-cü il 21 oktyabr – I Şah Abbasın Təbrizi tutması
1603-cü il 16 noyabr – İrəvan qalasının mühasirəyə alınması
1603-1607-ci illər – Səfəvi-Osmanlı müharibələri
1604-cü il 8 iyun – I Abbasın İrəvan qalasını tutması
1605-ci il 7 noyabr – Təbriz yaxınlığında Süfiyan ətrafında döyüş
1606-cı il – Cəlalilərin Azərbaycan ərazisinə yiyələnməsi
1606-cı il 5 iyun – Gəncənin tutulması
1607-ci ilin yanvarı – Bakıda üsyan
1607-ci ilin martın əvvəli – Narınqalanın tutulması
1608-ci il – Ərzurum ətrafında osmanlı qoşununun cəlalilər ilə toqquşması
1610-cu ilin ortaları – Anadolu cəlalilərinin Səfəvi dövlətini tərk etməsi
1613-cü il 16 oktyabr – I Şah Abbasın Azərbaycanın şimal vilayətlərinə və Gürcüstana yürüşü
1616-cı ilin yazı – Sultan I Əhmədin Səfəvilərlə müharibəsi
1616-cı il – Səfəvi dövlətində ingilis tacirlərinə ticarət hüququnun verilməsi
1618-ci ilin sentyabrı – I Şah Abbasla Xəlil paşa arasında Mərənd sülhünün imzalanması
1623-1640-cı illər – IV Muradın hakimiyyəti
1624-1626-cı illər – Səfəvi qoşununun Bağdad uğrunda qələbəsi
1625-ci il 30 iyun – Şah Abbasın gürcülər üzərində qələbəsi
1628-ci il – Şah Abbasın Ost-Hind kompaniyasının nümayəndə heyətini qəbul etməsi
1629-1642-ci illər – I Səfəvinin hakimiyyəti
1631-1632-ci illər – Kazakların Azərbaycana və Bakıya basqını
1634-cü il 10 avqust – Sultan IV Muradın İrəvan qalasını tutması
1635-ci il 11 aprel – İrəvan qalasının geri alınması
1638-ci il 25 dekabr – Bağdadın Türkiyənin əlinə keçməsi
1639-cu il 17 may – Qəsri-Şirin sülh müqaviləsinin bağlanması
1639-1640-cı illər – Dərviş Rzanın tərəfdarlarının mübarizəsi
XVII əsr. ortaları – Səfəvi dövlətində iqtisadi dirçəliş
t. 1684-1760-cı illər – Xəstə Qasım
XVIII əsr – Azərbaycan poeziyasının Qafqaz xalqlarının poeziyasına təsiri
XVIII əsr. əvvəli – Səfəvi dövlətinin ağır iqtisadi və siyasi böhranı
1703-1730-cu illər – III Əhmədin hakimiyyəti
1707-ci il – Car və Balakən camaatının üsyanı
1709-cu il – Şəki və Şirvanda kəndlilərin üsyanı
1709 və 1711-ci illər – Təbriz üsyanı
1709-1715-ci illər – Soucbulağ və Muğanda üsyan
1720-1721-ci illər – Azərbaycanda və Cənubi Dağıstanda İrana qarşı mübarizə
1722-ci il 15 iyun – I Pyotrun Azərbaycan dilində “Bəyannamə” nəşr etməsi və Azərbaycan vilayətlərinə göndərilməsi
1722-1732-ci illər – II Təhmasibin hakimiyyəti
1722-1758-ci illər – Hüseynəli xanın hakimiyyəti
1723-cü il 12 iyul – Rus eskadrasının Bakını tutması
1723-cü il 12 sentyabr – Xəzərsahili vilayətlərin zorla Rusiyaya birləşdirilməsi
1723-cü ilin yazı – Ərzurum paşasının Gürcüstana daxil olması
1724-cü il 12 iyul – Rusiya ilə Türkiyə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması
1724-ilin mayı – Abdulla paşanın Xoy qalasını tutması
1724-cü il – Qarabağın Osmanlı Türkiyəsi tərəfindən tutulması
1725-ci il iyul-avqustu – Təbrizin qismən tutulması
1725-ci ilin oktyabrı – Sarı Mustafa paşanın Gəncəni tutması
1725-ci ilin payızı – Türkiyənin Gürcüstan, Ermənistan və Azərbaycanı ələ keçirməsi
1726-cı il – Cavad xanlığının Rusiyaya tabe edilməsi
1726-cı il – Zəngəzurda üsyan
1731-ci il – Qarabağın bütünlüklə zəbt edilməsi
1732-ci il 16 yanvar – İranla Türkiyənin sülh müqaviləsi
1732-ci il 21 yanvar – Rusiya-İran müqaviləsi
1733-cü il – Bağdad ətrafında türk qoşununun məğlubiyyəti
1734-cü ilin oktyabrı – Gəncə qalasının mühasirəsi
1735-ci il 10 mart – Gəncə yaxınlığında Rusiya-İran müqaviləsinin imzalanması
1735-ci ilin sonu – Türk qoşununun Qafqaziyədən çıxması
1736-1747-ci illər – Nadir şahın hakimiyyəti
1738-ci il – Carda üsyan
1738-ci il – Pənahəli bəyin Qarabağa qayıtması
1741-ci ilin yazı – Nadir şah ordusunun Azərbaycan və Dağıstanda məğlubiyyəti
1743-cü ilin oktyabrı – Şirvan üsyançılarının Ağsuyu tutması
1743-1744-cü illər – Şirvan, Şəki, Təbriz, Xoy və Salmasda yeni üsyanlar
1744-cü il 31 iyul – Nadir şahın Qars istiqamətində yürüşü
1744-cü il 29 noyabr – Nadir şahın Şəkiyə yürüşü
1745-ci il 13 fevral – İran qoşununun Şəkiyə ikinci yürüşü
1745-ci ilin ortaları – Türkiyə-İran arasında hərbi əməliyyat
1748-ci il – Bayat qalasının tikilməsi
1748-1763-cü illər – Pənahəli xanın hakimiyyəti
XVIII əsr. ortaları – Azərbaycanda müstəqil və yarımmüstəqil dövlətlərin meydana gəlməsi
XVIII əsr. 2-ci yarısı – Azərbaycanda Rusiyaya meylin güclənməsi
XVIII əsr. 2-ci yarısı – Azərbaycanın iqtisadiyyatında durğunluq
1752-ci il 21 mart – II İraklinin xəyanəti. Kartli və Kaxetiya krallarının xanlarla Gəncə yaxınlığında görüşü
1755-ci il – Çələbi xanın Şamaxı və Qubanın birləşmiş qüvvələrilə toqquşmada məğlubiyyəti
1755-ci il – Hacı Çələbinin ölümü
1755-1757-ci illər – Şuşa qalasının tikilməsi
1757-ci il – Məhəmməd Həsən xan Qacarın Qarabağa yürüşü
1757-ci il – Salyan xanlığının Qubaya birləşdirilməsi
1758-1789-cu illər – Fətəli xan Əfşarın hakimiyyəti
1759-cu ilin noyabrı – Dərbəndin Qubaya birləşdirilməsi
VIII əsr. 60-80-cı illəri – Feodal zülmünə qarşı çıxışlar
1760-cı il – Fətəli xan Əfşarın Qarabağa hücumu
1762-cı il – Fətəli xan Əfşarın Azərbaycana yürüşü
1762-ci il – Kərim xan Zəndin Azərbaycana hücumu
1763-1806-cı illər – İbrahimxəlil xanın hakimiyyəti
1767-cı il – Bakının Qubaya birləşdirilməsi
1768-ci ilin avqustu – Fətəli xanın Şamaxını tutması
1768-ci il – Cavad xanlığının Qubaya birləşdirilməsi
1768-1774-cü illər – Rusiya-Türkiyə müharibəsi
1769-cu ilin iyulu – Fətəli xanın Hüseyn xanla müqaviləsi
1774-cü il – Birləşmiş qüvvələrin Qubaya hücumu
1774-cü il – II Yekaterinanın Türkiyə ilə müqaviləsi
1779-cu il – Nuxa qalasının tutulması
1780-1781-ci illər – Fətəli xanın Qarabağa yürüşləri
1782-ci il – İbrahimxəlil xanın Peterburqa elçi göndərməsi
1783-cü il – Gürcüstanın Rusiyanın tabeliyinə keçməsi
1783-cü il – Tərkinin Rusiyaya birləşdirilməsi
1783-cü il – Krımın ilhaq edilməsi
1784-cü il – Fətəli xanın Azərbaycanın cənubuna yürüşü
1785-ci il – Fətəli xanın Şəkini tutması
1785-ci il – Quba xanlığının Gürcüstan ilə ittifaqı
1786-1857-ci illər – Qasım bəy Zakir
1789-cu il – Mərənd yaxınlığında döyüş. Qarabağ qoşununun məğlubiyyəti
1789-1791-ci illər – Əhməd xanın hakimiyyəti
1791-1810-cu illər – Şeyxəli xanın hakimiyyəti
1794-cü il – İran qoşunlarının Əsgəran qalası yaxınlığında məğlubiyyəti
1794-1852-ci illər – Mirzə Şəfi Vazeh
1794-1847-ci illər – Abasqulu ağa Bakıxanov
1795-ci il – Şuşanın mühasirəsi
1795-ci il- Eres sultanliginin Sekiye birlesdirilmesi
1795-ci il – Ağa Məhəmməd xan Qacarın Azərbaycana yürüşü
1796-cı il -Rus qoşunlarının Azərbaycana hərbi yürüşü
1797-ci il – Ağa Məhəmməd xan Qacarın Azərbaycana ikinci yürüşü
1797-ci il – Ağa Məhəmməd xan Qacarın Şuşaya gəlməsi

Azərbaycan kapitalizm dövründə

1801-ci il – 12 sentyabr Şərqi Gürcüstanın, Qazax və Şəmsədilini Rusiyaya birləşdirilməsi
1802-1870-ci illər Mirzə Kazım bəy
1802-ci il 26 dekabr – Georgiyevsk anlaşması
1803-cü il 29 mart – Rus qoşunlarının Car-Balakəni tutması
1804-cü il 3 yanvar – Gəncənın rus qoşunları tərəfindən işğalı
1804-cü ilin əvvəli – Rus qoşunlarının Zaqatala yaxınlığında məğlubiyyəti
1804-1813-cü illər – Rusiya-İran müharibəsi
1805-ci il 14 may – Qarabağ xanlığının Rusiyaya ilhaq edilməsi haqqında Kürəkçay müqaviləsinin imzalanması
1805-ci il 21 may – Şəki xanlığının Rusiyaya birləşdirilməsi haqqında müqavilənin imzalanması
1805-ci il 25 (27) dekabr – Şirvan xanlığının Rusiyaya qatılması
1806-cı il 8 fevral – General Sisyanovun Bakı ətrafında öldürülməsi
1806-cı il – Qarabağ xanı İbrahim xanın ailəsi ilə birlikdə öldürülməsi
1806-cı il – Şəki xanlığında rus işğalına qarşı üsyan
1806-cı il 22 iyun – Dərbəndin işğalı
1806-cı il oktyabr – Bakı və Quba xanlığının işğalı
1806-cı il 3 oktyabr – Bakı xanlığının ləğv edilib Bakı dairəsinin yaradılması
1806-1812-ci illər – Rusiya-Türkiyə savaşı
1807-ci ilin sonu – Şəkidə çar idarə üsulunun bərqərar olması
1809-1894-cü illər – Mir Mehdi Xəzani
1810-cu il – Əsgəran danışıqları
1810-cu il – Quba xanlığının ləğv edilib Quba əyalətinin yaradılması
1810-1811-ci illər – Quzey Azərbaycanda çar ordusuna qarşı çıxışlar
1812-ci il 16 may – Rusiya və Türkiyə arasında Buxarest barışıq müqaviləsi
1812-1873-cü illər – Əbülqasim Nəbati
1812-1878-ci illər – Mirzə Fətəli Axundov
1813-cü il 1 yanvar – Lənkəran qalasının Rus qoşunları tərəfindən alınması
1813-cü il 12 oktyabr – Gülüstan sülh müqaviləsi
1818-ci il 31 mart – Qazax, Şəmsədil və Borçalıda ağa və kəndlilər arasında münasibətləri
nizamlayan “Əsasnamə”nin qəbul olunması
1819-cu il – Şəki xanlığının, Qazax və Şəmsədil sultanlıqlarının ləğv edilməsi
1819-1820-ci illər – Şəmsədildə rus ağalığına qarşı üsyan
1820-ci il – Şirvan xanlığının ləğv edilməsi
1821-ci il – Transqafqazda “İmtiyazlı gömrük” adlanan ticarət qanununun qəbul edilməsi
1822-ci il – Qarabağ xanlığının ləğv edilməsi
1824-cü il – Quba bəylərinin torpaq hüquqlarını nizamlayan “Əsasnamə”nin qəbul olunması
1825-1879-cu illər – Mirzə Qədim İrəvani
1826-cı il – Talış xanlığının ləğv edilməsi
1826-1828-ci illər – II Rusiya-İran müharibəsi
1826-cı il – Quzey Azərbaycanda “ümummüsəlman üsyanı”
1826-cı ilin sentyabrı – Şəmkir və Gəncə yaxınlığında rus ordusunun qələbəsi
1827-ci il yanvar – Rus qoşunlarının Əhəri işğal etməsi
1827-ci il 20 aprel – Xudafərin körpüsünün rus qoşunları tərəfindən tutulması
1827-ci il 26 iyun – Naxçıvanın ruslar tərəfindən tutulması
1827-ci il 1 oktyabr – İrəvanın ruslar tərəfindən işğalı
1827-ci il 13 oktyabr – Rusların Təbrizi işğal etməsi
1827-ci il – Şəkidə ilk ipək emalı fabrikinin təsis olunması
1828-ci il 28 yanvar – Urmiyanın işğalı
1828-ci il 8 fevral – Ərdəbilin işğalı
1828-ci il fevral – Şeyx Səfi məqbərəsindən 166 dəyərli əlyazmanın Sankt-Peterburqa aparəlması
1828-ci il 10 fevral – Türkmənçay müqaviləsi
1828-ci ilin apreli – Rusiya-Türkiyə münasibətlərinin kəskinləşməsi
1828-1830-cu illər – İran və Türkiyə ermənilərinin Qafqaza köçməsinin mütəşəkkil xarakter alması
1829-cu il – Ədirnədə Rusiya-Türkiyə müqaviləsinin imzalanması
1829-1897-ci illər – Hacı Mehdi Şükuri
1830-cu il – Car-Balakən üsyanı
1837-ci il – Quba üsyanı
1837-1907-ci illər – Mirzə Əli xan Ləli
1838-ci il – Şəki üsyanı
1838-1910-cu illər – Əfhədi Marağayi
1840-cı il – Komendant üsul-idarəsinin ləğvi
1840-cı il – İnzibati və aqrar islahatlar
1842-1907-ci illər – Həsən bəy Zərdabi
1846-cı il 6 dekabr – Bəylərin hüquqları haqqında fərman
1848-1852-ci illər – Babilər hərəkatı
1850-ci il – Zəncanda babilər üsyanı
XIX əsr. 2-ci yarısı – Kapitalizmin yaranması və inkişafı
XIX əsr. 2-ci yarısı – Kapitalist sənayesinin inkişafı
XIX əsr. 2-ci yarısı – Burjua və fəhlə sinifinin meydana çıxması
1854-1926-cı illər – Nəcəf bəy Vəzirov
1861-1943-cü illər – Cabbar Qaryağdı
1862-1911-ci illər – Mirzə Ələkbər Sabir
1864-1940-cı illər – Əli bəy Hüseynzadə
1865-1934-cü illər – Əlimərdan bəy Topçubaşov
1866-1932-ci illər – Cəlil Məmmədquluzadə
1866-1937-ci illər – Sultanməcid Qənizadə
1868-1939-cu illər – Əhməd bəy Ağaoğlu
1870-ci ildən başlayaraq – Fəhlə hərəkatı
1870-ci il – Kəndli və inzibati islahatlar
1870-1925-ci illər – Nəriman Nərimanov
1870-1933-cü illər – Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev
1871-ci il – Buruq üsulu ilə neft quyusunun qazılması
1872-ci il – Neft sənayesində iltizam sisteminin ləğvi
1872-1950-ci illər – Məhəmməd Səid Ordubadi
1873-cü il 22 mart – “Hacı Qara” komediyasının ilk tamaşası
1873-1934-cü illər – Mirzə Əli Möcüz Şəbistəri
1875-ci il – Təbriz dövlət məktəbinin (Təbriz Darülfünunun) açılması
1875-ci il 22 iyun – “Əkinçi” qəzetinin nəşrinin başlanması
1875-1939-cu illər – Süleyman Sani Axundov
1876-cı il – Qori seminariyasının açılması
1879-cu il – Qori seminariyasının Azərbaycan bölməsi
1879-cu il – “Ziya” qəzetinin çıxması
1897-1936-cı illər – İbrahim bəy Musabəyov
1880-cı il – İlk telefon rabitəsinin yaranması
1880-1890-cı illər – “Kaspi”, “Bakinskiye izvestiya” və “Baku” qəzetləri (rus dilində)
1880-1891-ci illər – “Kəşkül” qəzeti
1880-1919-cu illər – Əliqulu Qəmküsar
1880-1943-cü illər – Əzim Əzimzadə
1882-1946-cı illər – Əli Nəzmi
1883-cü il – Qafqazda dəmir yolunun açılması
1884-1950-ci illər – Zülfüqar Hacıbəyov
1884-1955-ci illər – Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
1885-1937-ci illər – Müslüm Maqomayev
1885-1948-ci illər – Üzeyir Hacıbəyov
1887-1943-cü illər – Yusif Vəzir Çəmənzəminli
1888-1909-cu illər – Səid Səlmasi
XIX əsr. son rübü – Qaçaq hərəkatı
1894-cü il – Bakıda ilk kitabxananın açılması
1895-ci il – İlk mütəşəkkil tətil
1896-cı il – Qaçaq Nəbinin öldürülməsi
1898-1922-ci illər – Bəhruz Kəngərli
1899-cu il – Bakıda 6 sosial-demokrat hərəkatının genişlənməsi
1900-cu il – Bakı-Vladiqafqaz dəmir yolunun işə düşməsi

Azərbaycan XX əsrdə

1900 – Bakı-Petrovsk (Mahaçqala) dəmir yolu xəttinin istifadəyə verilməsi; əlvan metallurgiya sənayesinin inhisarlaşmasının əsasını qoyan müqavilənin bağlanması.
1 may 1900 – “Cənubi Qafqazda dövlət kəndlilərinin torpaq quruluşu haqqında qanun”un verilməsi.
18 mart 1901 – Nazirlər Komitəsinin Rusiyadan Mil və Muğan düzlərinə 40 min nəfərədək kəndli köçürmək haqqında qərar verməsi.
1901 – H.Z.Tağıyevin Bakıda qızlar məktəbi açdırması.
1902 – Bakıda ilk açıq siyasi nümayişin keçirilməsi. M.Ə.Rəsulzadənin rəhbərliyi altında “Müsəlman gənclik təşkilatı”nın yaradılması.
21 aprel 1903 – “Cənubi Qafqazın beş qubernuyasında pay torpaqlarını müəyyənləşdirmək və torpaq quruluşu işini aparmaq qaydası haqqında” əsasnamə verilməsi.
1-22 iyul 1903 – Bakıda ilk ümumi siyasi tətilin keçirilməsi.
1904 – Rəşid bəy İsmayılovun “Muxtəsər Qafqaz tarixi” əsərini yazması.
1904-cü ilin payızı – Müsəlman sosial-demokrat “Hümmət” təşkilatının yaradılması.
30 dekabr 1904 – Bakı fəhlələrinin ümumi tətilinin qələbə ilə başa çatması. Neft sənayeçiləri ilə fəhlələr arasında “müştərək müqavilə”nin imzalanması.
1904 – “Müsəlman artistləri cəmiyyəti”nin təşkil edilməsi.
6-9 Fevral 1905 – Rusiya hakim dairələrinin təhriki ilə ermənilərin Bakıda azərbaycanlı soyqırımı törətmələri.
26 fevral 1905 – Qafqaz canişinliyinin bərpa edilməsi.
1905-ci ilin yaz və yayı – Azərbaycan milli burjuaziyanın Nazirlər Komitəsinə “Ərz-hallar” adlandırılan sənəd təqdim etməsi.
24 may 1905 – Ermənilərin İrəvanda azərbaycanlı soyqırımı törətmək cəhdlərinin iflasa uğraması.
İyun 1905 – Erməni daşnaklarının Qaçar kəndi uğrunda döyüşlərdə darmadağın edilməsi.
İyun 1905 – “Həyat” qəzetinin nəşrə başlaması.
16-21 avqust – Şuşa döyüşləri. Erməni quldurlarının ağır məğlubiyyətə düçar olması.
15 avqust 1905 – Ümumrusiya müsəlmanlarının I qurultayının keçirilməsi.
25 noyabr 1905 – Bakı fəhlə Deputatları Sovetinin yaradılması.
1905-ci ilin payızı – “Müsəlman cəmiyyəti xeyriyyəsi” və “Müdafiə və müsəlman kübarları və ziyalılarının ittifaqı cəmiyyəti” təşkilatının yaradılması.
12 dekabr 1905 -1905-1911-ci illər İran inqilabının başlanması.
1905 – “Qeyrət” mətbəəsinin yaradılması.
1905-1913 – Hacı Şeyx Həsən Mollazadə Gəncəvinin “Zübdətüt-tarix” əsərini nəşr etməsi.
1905-ci ilin yazı və payızı – Ə.B.Ağayev “Difai” (“Müdafiə”) təşkilatının yaranması.
15-23 yanvar 1906 – Ümumrusiya müsəlmanlarının II qurultayının keçirilməsi.
aprel 1906 – “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrə başlaması.
31 may 1906 – Azərbaycanda I Dumaya seçkilərin keçirilməsi.
5 avqust 1906 – Müzəfərəddin şahin konstitusiya haqqında fərman verməsi.
16-23 avqust 1906 – Ümumrusiya müsəlmanlarının III qurultayının keçirilməsi.
Avqust 1906 – Azərbaycan müəllimlərinin I qurultayının keçirilməsi.
1906 – “Nəşr maarif” və “Nicat” cəmiyyətlərinin yaradılması.
30 dekabr 1906 – Müzəfərəddin şahın Konstitusiyanın qüvvəyə minməsi haqqında fərman verməsi. 1906-cı ilin sonu – Azərbaycanda II Dumaya seçkilərin keçirilməsi.
1906 – Qalakənd mis zavodunun istehsalı dayandırması.
May 1907 – Gəncədə İ.Ziyadxanov “Müdafiə” təşkilatını yaratması.
1907-ci ilin əvvəli-iyun 1907 – Azərbaycanda III Dumaya seçkilərin keçirilməsi.
12 yanvar 1908 – İlk Azərbaycan operası olan “Leyli və Məcnun”un tamaşaya qoyulması. Yanvar 1908 – Təbrizdə fədai mərkəzlərinin yaradılması.
23 iyun 1908 – Tehranda əksinqilabi çevrilişin baş verməsi. Konstitusiya tərəfdarlarına və demokratik qüvvələrə divan tutulması.
18 iyul 1908 – Səttarxanın fədailəri tərəfindən Təbrizin ağ bayraqlardan təmizlənməsi.
19 mart 1910 – Səttarxan və Bağırxanın Tehrana yola salınması.
1910 – Qafur Rəşad Mirzəzadənin “Qafqaz coğrafiyası haqqında” əsərinin çap olunması.
Oktyabr 1911 – “Müsavat” partiyasının əsasının qoyulması.
Dekabr 1911 – Təbrizin rus qoşunları tərəfindən tutulması. İnqilabın məğlubiyyəti.
1912 – Rusiyanın və xarici ölkələrin 7 nəhəng bankı tərəfindən “Oyl” inhisar birliyinin təşkil edilməsi; Bakı və Tiflis şəhərləri arasında birbaşa teleqraf xəttinin çəkilməsi; Təbrizdə alman iş adamlarına məxsus
May və sentyabr 1912 – Nuxa ipək sənayesi fəhlələrinin qələbə ilə nəticələnmiş tətillərinin başlanması.
Sentyabr-oktyabr 1912 – Azərbaycanda IV Dövlət Dumasına seçkilərin keçirilməsi. Bütün Cənubi Qafqaz müsəlmanlarından yeganə deputat kimi hüquqşünas Məmmədyusif Cəfərovun deputat seçilməsi.
20 dekabr 1912 – “Cənubi Qafqaz quberniyalarında torpaqların məcburi surətdə satılması haqqında qanun”un verilməsi.
1913-cü ilin əvvəlləri – Azərbaycanın qərbində “Tovuz” portland sementi və digər tikinti materialları istehsalı səhmdar cəmiyyətinin təsis edilməsi.
7 iyul 1913 – Dağıstan və Zaqatala dairəsində feodal-asılı münasibətlərin ləğv edilməsi haqqında qanunun qəbul olunması.
4 dekabr 1914 – Sarıqamış əməliyyatı. Türk ordusunun məğlubiyyətə düçar olması.
15 yanvar 1915 – Rus qoşunlarının türk hərbi dəstələrini məğlubiyyətə uğratması.
17-20 yanvar 1915 – Rus qoşunlarının Təbrizi işğal etməsi.
oktyabr 1915 – Gön-dəri sənayesini xammalla təmin etmək üçün xüsusi komitənin təşkil edilməsi.
1913 – Toxuculuq fabriklərinin istehsalını tənzim etmək və onları xammalla təchiz etmək üçün dövlət komitəsinin yaradılması.
1915 – “Açıq söz” qəzetinin nəşrə başlaması.
Sentyabr 1916 – İlk azərbaycanlı təyyarəçi Fərrux ağa Qayıbovun Vilnüs üzərində uğurlu döyüş əməliyyatı keçirməsi.
1916 – Azərbaycanın tütün emalı fabriklərinin cəbhə üçün işləyən strateji müəssisələr sırasına daxil edilməsi.
1916 – İlk Azərbaycan filmi olan “Neft və milyonlar səltənətində” filminin ekranlaşdırılması; Təbrizdə ilk teatr binasının tikilməsi.
6 mart 1917 – Bakı Sovetinə seçkilərin keçirilməsi.
17 mart 1917 – Müvəqqəti hökumətin Bakıda yerli hakimiyyət orqanı olan “İctimai Təşkilatların İcraiyyə Komitəsi”-nin yaradılması.
27 mart 1917 – Bakıda Müsəlman Milli Şurasının Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin seçilməsi.
Mart 1917 – Bakıda sosial-demokrat “Ədalət” təşkilatının yaradılması.
15-20 aprel 1917 – Bakıda Qafqaz müsəlmanları qurultayının keçirilməsi.
May 1917 – Moskvada Ümumrusiya müsəlmanlar qurultayının keçirilməsi.
1917-ci il iyunun – “Müsavat” partiyası ilə “Türk Ədəmi Mərkəziyyət” ikinci yarısı partiyasının birləşməsi.
Avqust 1917 – “Birlik” təşkilatının yaradılması.
Sentyabr 1917 – “Rusiyada müsəlmançılıq partiyası” və Gəncədə “İttihadi-İslam” partiyasının yaradılması.
26 oktyabr 1917 – “Müsavat” partiyasının I qurultayının keçirilməsi
1917-ci ilin sonları-1918-ci ilin əvvəlləri – Cənubi Azərbaycanın Xoy, Salmas, Soucbulaq və başqa bölgələrində azərbaycanlılara qarşı erməni-aysor və kürd quldur dəstələrinin soyqırım törətmələri.
10 (23) fevral 1918 – Cənubi Qafqaz Seyminin yaradılması
30 mart-1 aprel 1918 -“Mart soyqırımı”. Erməni-bolşevik qüvvələrinin Bakıda və ətraf ərazilərdə müsəlman soyqırımı törətmələri.
22 aprel 1918 – Cənubi Qafqaz Demokratik Federativ Respublikasının yaradılması.
25 aprel 1918 – Bakı XKS-nın yaradılması. Sədri daşnak-bolşevik Stepan Şaumyan seçildi.
26 may 1918 – Cənubi Qafqaz Seyminin son iclası. Gürcüstanın öz müstəqilliyini elan etməsi.
28 may 1918 – Tiflisdə Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin elan edilməsi.
28 may 1918 – F.X.Xoyski başda olmaqla I hökumət kabinetinin təşkili və fəaliyyət göstərməsi.
30 may 1918 – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması haqqında dünya parlamentlərinə radioqram göndərilməsi.
4 iyun 1918 – Batumda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə Osmanlı dövləti arasında “Sülh və dostluq” müqaviləsinin imzalanması.
10 iyun 1918 – Bakı Sovetinin qoşunlarının Gəncə üzərinə yürüş
16 iyun 1918 – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin Tiflisdən Gəncəyə köçməsi.

19 iyun 1918 – Azərbaycan xallq Cümhuriyetinin bütün respublika ərazisinde hərbi vəziyyət elan etməsi

24 iyun 1918 – Azərbaycan üzərində ağ aypara və ağ səkkizguşəli ulduz əks olunmuş dövlət bayrağının qəbul olunması
26 iyun 1918 – Azərbaycan Milli ordusunun yaradılması.
27 iyun 1918 -Azərbaycan (türk) dilinin dövlət dili elan edilməsi.
31 iyun 1918 – Bakı XKS-nın istefa verməsi.
1 avqust 1918 – “Sentrokasp” diktaturasının hakimiyyəti ələ alması
23 avqust 1918 – Azərbaycan vətəndaşlığı haqqında qanun qəbul edilməsi.
28 avqust 1918 – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin xalq maarifinin, orta məktəblərin milliləşdirilməsi haqqında qanun qəbul etməsi.
15 sentyabr 1918 – Azərbaycan-Türk ordularının Bakını azad etməsi. “Sentrokaspi” diktaturasının devrilməsi.
17 sentyabr 1918 – Azərbaycan hökumətinin Bakıya köçməsi.
9 noyabr 1918 – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağının qəbul edilməsi.
10 noyabr 1918 – Türk ordusunun Bakını tərk etməsi.
17 noyabr 1918 – General Tomsonun komandanlığı altında ingilis ordusunun Bakıya gəlməsi.
7 dekabr 1918 – Azərbaycan parlamentinin fəaliyyətə başlaması.
15 yanvar 1919 – Xosrovpaşa bəy Sultanovun Qarabağ general-qubernatoru təyin edilməsi.
28 may 1919 – Azərbaycan nümayəndə heyətinin Paris sülh konfransında ABŞ prezidenti Vilsonla görüşməsi

11 iyun 1919 – Əksinqilab ilə mübarizə təşkilatı”nın yaradılması
1 sentyabr 1919 – Azərbaycan parlamentinin Bakı Unversitetinin açılması haqqında qanun qəbul etməsi.
15 noyabr 1919 – Bakı Dövlət Unversitetinin fəaliyyətə başlaması.
24 oktyabr 1919 – Naxçıvanda ABŞ general-qubernatorluğunun yaradılması.
7 dekabr 1919 – “İstiqlal” muzeyinin yaradılması.
24 dekabr 1919 – Nəsib bəy Yusifbəylinin rəhbərliyi ilə beşinci hökumət kabinetinin yaradılması. 2 yanvar 1920 – RSFSR xarici işlər komissarı Çiçerinin Azərbaycan xarici işlər naziri F. Xoyskiyə birinci notasının göndərilməsi.
11 yanvar 1920 – Versal sülh konfransının Ali Şurası tərəfindən Kerzonun təklifi ilə Azərbaycanın müstəqilliyini defakto tanınması.
15 yanvar 1920 – Azərbaycan nümayəndələrinə Azərbaycanın müstəqilliyinin defakto tanınması barədə Paris sülh konfransının rəsmi qərarının təqdim olunması.
23 yanvar 1920 – Çiçerinin Azərbaycana təcavüzkar ruhlu ikinci nota göndərməsi.
11-12 fevral 1920 – Azərbaycan K(b) P-nın yaradılması.
17 mart 1920 – Xoyskinin Çiçerinə növbəti nota göndərib cavab almaması.
17 mart 1920 – V.İ.Leninin Qafqaz Cəhəsi Hərbi İnqilab Şurasına Bakını işğal etmək barədə teleqram göndərməsi.
30 mart 1920 – Nəsib bəy Yusifbəylinin beşinci hökumət kabinetinin istefa verməsi.
15 aprel 1920 – Fətəli xan Xoyskinin Dərbənd rayonuna rus qoşunlarının toplanması səbəbləri barədə məlumat vermək üçün Çiçerinin adına növbəti nota göndərməsi
22 aprel 1920 – Məhəmmədhəsən Hacınskinin yeni hökumət təşkil etməkdən imtina etməsi.
27 aprel 1920 – XI Qırmızı Ordunun Bakını işğal etməsi.
1920 – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqut etməsi. Azərbaycanın bolşeviklər tərəfindən işğal olunması.
28 aprel 1920 – Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin elan edilməsi. Azərbaycan SSR-nin yaradılması. Bütün hakimiyyətin Müvəqqəti İnqilab Komitəsinə verilməsi.
1920 mayın ilk günləri – Qırmızı ordunun Azərbaycan Milli Ordusunun müqavimətini qıraraq Gəncəyə daxil olması, Qazaxı zəbt etməsi, Şamaxı, Göyçay, Şəki, Zaqatala və Balakəni ələ keçirməsi; Bakı limanına hərbi donanmanın daxil olması.
3 may 1920 – Rusiyanın hərbi-dəniz donanmasının Lənkərana və Astaraya desant çıxartması; Azərbaycan İnqilab Komitəsinin dekreti ilə yerlərdə qəza, mahal və kənd inqilab komitələrinin yaradılması.
5 may 1920 – Bütün xan, bəy və vəqf torpaqlarının müsadirə olunaraq əvəzi ödənilmədən kəndlilərin istifadəsinə verilməsi.
7 may 1920 – Ordunun və donanmanın yenidən təşkil edilməsi barədə dekret verilməsi.
12 may 1920 – İnqilab Komitəsinin xalq məhkəməsi yaradılması haqqında dekretinin verilməsi; “əksinqilab və təxribatçılığa qarşı mübarizə üçün Fövqəladə Komissiya və Ali inqilabi tribunal təsis edilməsi; silki və mülki rütbələrin ləğv edilməsi barədə dekret verilməsi.
15 may 1920 – Xalq Maarif Komissarlığının qərarı ilə vicdan azadlığının elan edilməsi; dinin dövlətdən və məktəbdən ayrılması; Azərbaycan ərazisindəki meşələr, sular və yeraltı sərvətlərin milliləşdirilərək dövlət mülkiyyətinə verilməsi.
24 may 1920 – Azərbaycan İnqilab Komitəsinin neft sənayesinin milliləşdirilməsi haqqında dekret verməsi.
25-31 may 1920 – Sovet rejiminə qarşı Gəncədə Cavad bəy Şıxlınksinin, Mirzə Məhəmməd Qacarın və Cahangir Bəy Kazımbəyovun başçılığı altında üsyan baş verməsi və üsyanın qəddarlıqla yatırılması.
1920 iyunun əvvəli – Xəzər ticarət donanmasının milliləşdirilməsi haqqında dekret verilməsi.
6-18 iyun 1920 – Zaqatalada Sovet rejiminin özbaşınalığına qarşı Əhmədiyevin və Molla Nafiz Əfəndinin başçılığı altnda xalq üsyanının baş verməsi.
9 iyun 1920 – Bankların milliləşdirilməsi.
15 iyun 1920 – Qarabağda Sovet işğal rejiminə qarşı Azərbaycan Milli Ordusunun hissələrinin üsyan etməsi.
15 iyul 1920 – Balıq sənayesinin milliləşdirilməsi.
İyul 1920 – Şəmkir qəzasının Müşkürlü kəndində Namazın başçılığı altında üsyan baş verməsi.
5-9 avqust 1920 – Qırmızı ordu hissələrinin hücuma keçərək Dro və Nijdenin daşnak qüvvələrini Sisiyan, Qafan və Gorusdan qovması.
Avqust 19 – Quba qəzasının Dəvəçi və Quba dairələrində Həmdulla Əfəndinin və Qaçaq Mayılın başçılığı altında kəndli çıxışlarının baş verməsi.
26 avqust 1920 – Taxıl ticarətinin inhisara alınması haqqında dekret verilməsi.
23 sentyabr 1920 – Yoxsul komitələrinin yaradılması.
1-7 sentyabr 1920 – Bakıda Şərq xalqlarının I qurultayının keçirilməsi.
30 sentyabr 1920 – RSFSR ilə Azərbaycan SSR arasında Moskva müqaviləsinin bağlanması.
2 dekabr 1920 – Türkiyə ilə Ermənistan arasında Aleksandropol (Gümrü) müqaviləsinin bağlanması.
6 mart 1921 – Azərbaycan SSR-nin I Sovetlər qurultayının keçrilməsi.
16 mart 1921 – Türkiyə ilə RSFSR arasında Moskva müqaviləsinin imzalanması.
17 may 1921 – Azərbaycan İnqilab Komitəsinin dekreti ilə ərzaq sapalağının ləğv olunması.
19 may 1921 – Azərbaycan SSR-nin I Konstitusiyasının qəbul edilməsi. Azərbaycan İnqilab Komitəsinin ləğv olunması. Ali qanunverici, sərəncamverici, nəzarətedici orqan olan Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin yaradılması.
Aprel 1921 – Türk qoşunlarının Naxçıvandan çıxması.
27 iyun 1921 – Azərbaycan K(b)P MK-nın iclasında Ermənistanın Qarabağın yuxarı hissəsinə olan iddialarının rədd edilməsi.
4-5 iyul 1921 – RK(b)P-nın Qafqaz Bürosunun Qarabağın dağlıq hissəsinin Azərbaycan SSR-nin tərkibində saxlanması haqqında qərar qəbul etməsi.
Sentyabr-oktyabr 1921 – Türkiyə ilə Cənubi Qafqazın Sovet respublikaları arasında Qars müqavilələrinin bağlanması. Naxçıvanın Azərbaycan hüquqlarında ərazi mənsubiyyətinin bir daha təsdiqlənməsi.
16 oktyabr 1921 – Azərbaycan Dövlət Bankının yaradılması.
12 mart 1922 – Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistan MİK-nin səlahiyyətli nümayəndələrinin ZSFSR-in yaradılması haqqında müqaviləni təsdiq etməsi.
iyun 1922 – Cənubi Qafqaz respublikalarının xarici siyasətinin birləşdirmək haqqında qərar qəbul edilməsi.
10 dekabr 1922 – ZSFR MİK-nin yaradılması. Azərbaycan SSR-nin Formal müstəqillikdən məhrum edilməsi.
22 dekabr 1922 – ZSFSR-in SSRİ tərkibinə qatılması.
1923 – Savadsızlıqla mübarizə üçün Xüsusi Komitənin yaradılması; “Azərbaycanı Öyrənən Cəmiyyət”in yaradılması.
7 iyul 1923 – DQMV-nin yaradılması.
9 fevral 1924 – Naxçıvan MSSR-in təşkil edilməsi.
1924 – Suraxanıda turbobur vasitəsilə ilk quyu qazılması; Azərbaycan Opera və Balet teatrının fəaliyyətə başlanması.
1929 – Latın qrafikasına keçidin başa çatdırılması; Qızılağac və Zaqatala qoruqlarının yaradılması.
1930 – Şəki-Zaqatala mahalında, Naxçıvanın Keçili kəndində, Şəmkirin Bitdili kəndində və s. antisovet üsyanların baş verməsi.
1930-cu ilin yayı – Bərdə və Qasım İsmayılov rayonlarında ilk MTS-lərin təşkil olunması.
1931-ci il – SSRİ Elmlər Akademiyası Azərbaycan şöbəsinin açılması; Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının yaradılması; Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının təşkil edilməsi.
10 mart 1937 – Azərbaycan SSR-nin yeni Konstitusiyasının qəbul edilməsi; Ü.Hacıbəyovun “Koroğlu” operasının tamaşaya qoyulması.
1939 – Azərbaycan SSRİ-də latın qrafikasından kiril qrafikalı əlifbaya keçməsi.
1939 – Ə.Bədəlbəylinin ilk Azərbaycan operası olan “Qız qalası”nı tamaşaya qoyması.
28 iyun 1941 – Azərbaycan SSR-də bütün işin müharibənin tələblərinə uyğun qurulması.
Avqust 1941 – 402-ci milli diviziyanın yaradılması.
Avqust 1941 – SSRİ və Böyük Britaniya qoşunlarının İrana müdaxiləsi.
Oktyabr 1941 – 223-cü milli diviziyanın yaradılması.
Oktyabr 1941 – İsrafil Məmmədovun ilk azərbaycanlı kimi Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adına layiq görülməsi.
Mart-sentyabr 1942 – 416-cı (Taqanroq) milli diviziyanın yaradılması.
May 1942 – 77-ci diviziyanın yenidən komplektləşdirilməsi.
Avqust-sentyabr 1942 – 271-ci milli diviziyanın yaradılması.
9 sentyabr 1942 – Azərbaycan SSR-də hərbi vəziyyət elan edilməsi.
22 dekabr 1942 – Həzi Aslanovun birinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adını alması.
1943-cü ilin payızı – Berlində mühacir Azərbaycan Parlamenti və hökuməti seçilməsi. İyun 1944 – H.Aslanovun ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adın almaq üçün təqdim edilməsi.
27 mart 1945 – Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının yaradılması.
1945-1954 – Mingəçevir SES-nın tikilib istifadəyə verilməsi.
1947-10-mart-1948-23 dekabr – SSRİ Nazirlər Sovetinin Ermənistan SSRİ-dən azərbaycanlıların deportasiya edilməsi haqqında qərarlar qəbul etməsi.
1948 – Xəzər dənizində dünyada ilk dəfə olaraq neft-mədən estakadasının qurulması.
1949 – Azərbaycan SSR-də icbari yeddillik təhsilə keçilməsi.
1955 – M.Ə.Rəsulzadənin Ankarada vəfat etməsi.
1955 – Azərbaycan televiziyasının fəaliyyətə başlaması.
1959 – Azərbaycan SSR-də icbari səkkizillik təhsilə keçilməsi.
1962 – Bakı-Krasnovodsk gəmi-bərə yolunun istifadəyə verilməsi.
1966 – İcbari onillik orta təhsilə keçilməsi.
İyul 1969 – H.Ə.Əliyevin Azərbaycan KP MK Birinci katibi seçilməsi.
1976 – H.Ə.Əliyevin Azərbaycan İKP MK Siyasi Bürosunun üzvlüyünə namizəd seçilməsi.
1978 – Azərbaycan SSR-nin Yeni Konstitusiyasının qəbul edilməsi.
1982 – H.Ə.Əliyevin Sov. İKP MK Siyasi Bürosuna üzv seçilməsi və SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin I müavini təyin edilməsi.
1987 – H.Ə.Əliyevin Moskvada öz vəzifəsindən istefaya göndərilməsi.
19 fevral 1988 – Bakıda-Dağlıq Qarabağ məsələsi ilə bağlı ilk etiraz mitinqinin keçirilməsi.
Fevral-dekabr 1988 – Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistanın) azərbaycanlılar yaşayan 185 yaşayış məntəqəsindən 230 min nəfərədək azərbaycanlının qovulması, evlərinin və əmlakının talan edilməsi. Bununla da, Qərbi Azərbaycan torpaqlarından azərbaycanlıların zorakı deportasiyasının başa çatdırılması.
17 noyabr – Bakıda Azadlıq meydanında kütləvi etiraz mitinqlərinin keçirilməsi Azərbaycanda milli-azadlıq hərəkatının başlanması. 17 noyabr hazırda Dirçəliş günü kimi qeyd edilir.
12 yanvar 1989 – “Azərbaycan SSR-in DQMV-də xüsusi idarəçilik formasının tətbiqi haqqında” SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin qərar qəbul etməsi. A.Volskinin başçılığı ilə Xüsusi İdarə Komitəsinin (XİK) yaradılması.
16 iyun 1989 – Bakıda yarımgizli şəraitdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin təsis konfransının keçirilməsi. Əbülfəz Əliyevin (Elçibəy) AXC sədri seçilməsi.
23 sentyabr 1989 – Respublika Ali Sovetinin sessiyasının “Azərbaycan SSR-in suverenliyi haqqında” Konstitusiya qanununu qəbul etməsi.
28 noyabr 1989 – DQMV-də XİK ləğv edilməsi. Azərbaycan SSR- in Təşkilat Komitəsinin yaradılması. 30 dekabr 1989 – Gəncə şəhərinin tarixi adının bərpa olunması.
31 dekabr 1989 – Araz çayı boyunca 137 km-lik Sovet-İran sərhəddində qurğuların dağıdılması. Həmin gün hazırda Dünya Azərbaycanlıların həmrəylik günü kimi qeyd edilir.
20 yanvar 1990 – Bakıda fövqəladə vəziyyət elan edilməsi və Sovet qoşunlarının şəhərə hücum edərək dinc əhaliyə qarşı misli görünməmiş qanlı divan tutması.
19 may 1990 – Azərbaycan SSR Ali Sovetinin sessiyassında Azərbaycan Respublikasının prezidenti vəzifəsinin təsis edilməsi.
21 may 1990 – Respublika prezidentinin 28 Mayı Azərbaycan dövlətçiliyinin bərpası günü elan etmək haqqında fərman verməsi.
28 iyul 1990 – Respublikada demokratik qüvvələrin forumunun keçirilməsi. – 20-dən çox ictimai təşkilatın iştirak etdiyi demokratik blokun yaradılması.
5 fevral 1991 – Respublika Ali Sovetinin sessiyasında dövlətimizin adının Azərbaycan Respublikası adlandırılması haqqinda qərar qəbul edilməsi. 1918-1920-ci illərdə fəaliyyət göstərmiş Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağının dövlət bayrağı kimi təsdiq edilməsi.
30 avqust 1991 – Respublika Ali Sovetinin növbədənkənar sessiyasında”Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında bəyanat” qəbul edilməsi.
5 sentyabr 1991 – Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyinin yaradılması.
8 sentyabr 1991 – Azərbaycanda ilk prezident seçkilərinin keçirilməsi.
14 sentyabr 1991 – Azərbaycan Kommunist Partiyasının fövqəladə XXXIII qurultayının keçirilməsi və partiyanın buraxılması haqqında qərar qəbul edilməsi.
9 oktyabr 1991 – Respublika Ali Sovetinin “Azərbaycan milli özünümüdafiə qüvvələri haqqında” qanun qəbul etməsi.
18 oktyabr 1991 – “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya aktının qəbul edilməsi. Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpa edilməsi.
9 noyabr 1991 – Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini ilk dəfə rəsmi olaraq Türkiyə tərəfindən tanınması.
20 noyabr 1991 – Azərbaycan Respublikasının bir sıra yüksək vəzifəli şəxslərinin Dağlıq Qarabağda Qarakənd kəndi yaxınlığında vertolyotun vurulması nəticəsində həlak olması.
26 noyabr 1991 – Respublika Ali Sovetinin 50 deputatından ibarət Milli Şura yaranması.
26 noyabr 1991 – Respublika Ali Sovetinin DQMV-nin statusunu ləğv etməsi.
9 dekabr 1991 – Azərbaycan Respublikasının İslam Konfransı Təşkilatına üzv qəbul olunması.
11 dekabr 1991 – Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini Rumıniya tərəfindən tanınması.
13 dekabr 1991 – Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin Pakistan tərəfindən tanınması.
25 dekabr 1991-1992-1993-cü tədris ilində Azərbaycan Respublikasının ali və orta ixtisas məktəblərinə qəbul imtahanlarının test üsulu ilə keçirilməsi haqqında qərar qəbul olunması; Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurasının hər il dekabrın 31-nin Dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi günü elan olunması haqqında qərar qəbul etməsi; “Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının bərpası haqqında” Azərbaycan Respublikası qanununun qəbul edilməsi.
29 dekabr 1991 – Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya aktına münasibətlə bağlı referendum keçirilməsi və Respublika əhalisinin mütləq əksəriyyətinin Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinə tərəfdar çıxması.
25-26 fevral 1992- Erməni silahlı birləşmələrinin Rusiyanın Xankəndindəki 366-cı polkunun yardımı ilə Xocalı şəhərini işğal etməsi və azərbaycanlılara qarşı dəhşətli soyqırımı törətməsi (Xocalı Soyqırımı).
2 mart 1992 – Azərbaycan Respublikasının BMT-yə üzv qəbul olunması.
6 mart 1992 – A.Mütəllibovun prezidentlikdən istefa verməsi.
4 aprel 1992 – Azərbaycan respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında diplomatik münasibətlər yaradılması haqqında protokol imzalanması.
8 may 1992 – Şuşa şəhərinin erməni silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edilməsi.
may 1992 – Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli şurasının Milli məclisə çevrilməsi.
18-19 may 1992 – Laçın rayonunun erməni silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edilməsi.
6 iyun 1992 – Azərbaycan Ordusunun Goranboy və Ağdərə istiqamətində ilk uğurlu hücum əməliyyatına başlaması.
7 iyun 1992 – Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkilərinin keçirilməsi, Əbülfəz Elçibəyin prezident seçilməsi.
25 iyun 1992 – Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı yaradılması.
10 iyul 1992 -Azərbaycan Respublikasının Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Müqaviləsinə qoşularaq Helsinki Yekun aktını imzalaması, ATƏM-in üzvü olması.
15 avqust 1992 – Azərbaycanın milli valyutasının dövriyyəyə buraxılması. Oktyabr 1992 – ABŞ konqresinin “Azadlığı müdafiə Aktı”na ədalətsiz 907-ci düzəliş etməsi və Azərbaycanın ABŞ-ın maliyyə yardımından məhrum edilməsi.
16 oktyabr 1992 – Respublikanın 91 nəfər tanınmış ictimai-siyasi xadiminin H.Əliyevə müraciət edərək təkidlə ölkə rəhbərliyinə dəvət etməsi.
3-4 aprel 1993 – Kəlbəcər rayonunun Ermənistandan və Dağlıq Qarabağdan erməni hərbi birləşmələrin hücumu nəticəsində işğal edilməsi.
30 aprel 1993 – BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclasında Azərbaycan ilə Ermənistan arasında münasibətlər məsələsinə dair 822 saylı qətnamə qəbul edilməsi və Kəlbəcərin işğalının pislənilməsi.
May 1993 – Avropa Birliyinin Qafqaz və Mərkəzi Asiyada nəqliyyatın İnkişafına dair TRASEKA proqramını qəbul etməsi. Bu texniki yardım proqramı Avropadan Qərb-Şərq oxu ilə Qara dəniz-Cənubi Qafqaz-Xəzər dənizi Mərkəzi Asiya istiqamətində nəqliyyat dəhlizinin İnkişaf etdirilməsinə xidmət edir. 3 Cənubi Qafqaz və 5 Mərkəzi Asiya ölkəsi onun iştirakçısıdır.
4 iyun 1993 – Gəncədə S.Hüseynovun başçılığı ilə hərbi müxalifətin qiyam qaldırması.
15 iyun 1993 – H.Əliyevin Azərbaycan RespublikasınınAli Sovetinin sədri seçilməsi. Sonradan həmin günün “Qurtuluş” günü kimi qeyd edilməsi.
23 iyul 1993 – Ağdam rayonunun Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunması.
18 avqust 1993 – Cəbrayıl rayonunun Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunması.
21-23 avqust 1993 – Cənub bölgəsində Ə.Hümbətovun başçılıq etdiyi qiyamın yatırılması.
23 avqust 1993 – Ermənistan silahlı qüvvələrinin Füzuli rayonunu işğal etməsi.
31 avqust 1993 – Qubadlı rayonunun işğal edilməsi.
24 sentyabr 1993 – Azərbaycan Respublikasının MDB-yə daxil olması.
3 oktyabr 1993 – H.Əliyevin Respublika Prezidenti seçilməsi.
30 oktyabr 1993 – Zəngilan rayonunun Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunması.
20 sentyabr 1994 – Qərbin aparıcı neft şirkətləri ilə Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (ADNŞ) arasında neft konfraktlarının (“Əsrin müqaviləsi”də adlanır) imzalanması.
Oktyabr 1994 – Dövlət çevrilişinə növbəti cəhdin iflasa uğraması.
Mart 1995 – Dövlət çevrilişinə cəhdin iflasa uğraması.
5 iyun 1995 – H.Əliyevin sədrliyi ilə Azərbaycan Respublkası Konstitusiyası layihəsini hazırlayan komissiyanın ilk iclasının keçirilməsi.
24 noyabr 1995 – Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin öz işinə başlaması.
Fevral 1996 – Müstəqil Azərbaycan Gənclərinin I forumunun keçirilməsi.
22 aprel 1996 – Azərbaycan Respublikası ilə Avropa birliyi arasında tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq haqqında saziş imzalanması.
3 iyun 1996 – Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan və Rusiya dövlət başçılarının Kislovodsk şəhərində “Qafqazda millətlərarası barışıq, sülh, iqtisadi və mədəni əməkdaşlıq uğrunda” bəyənnamə verməsi.
İyul 1996 – Bakıda yeni televiziya qülləsinin istifadəyə verilməsi.
Avqust 1996 – “Dədə Qorqud” dəniz qazma qurğusunun istismara verilməsi.
Noyabr 1996 – Azərbaycanın dahi şairi M.Füzulinin anadan olmasının 500 illiyinə həsr olunmuş yubiley tədbirlərinin keçirilməsi.
2-3 dekabr 1996 – ATƏT-in Lissabonda keçirilmiş zirvə toplantısında Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması haqqında təşkilatın 53 üzvü adından bəyanət qəbul edilməsi.
10 aprel 1997 – Azərbaycan Respublikasının prezidenti yanında Təhlükəsizlik Şurasının yaradılması.
20 aprel 1997 – “Kitabi Dədə Qorqud” dastanının 1300 illiyinin qeyd olunması haqqında prezident fərmanının verilməsi.
16 may 1997 – Azərbaycan Respublikasının Avropada adi silahlı qüvvələr haqqında müqaviləyə qoşulması.
19 iyun 1997 – Özbəkistanda Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Asiyada ilk səfirliyinin açılması.
25 oktyabr 1997 – Azərbaycan neftinin Şimal marşrutu-Bakı-Novorossiysk neft kəməri ilə nəql edilməsinə başlanması.
12 noyabr 1997 – ARDNŞ-lə xarici neft şirkətləri arasında bağlanmış “Əsrin müqaviləsi”əsasında qazılmış ilk neft quyusunun istismara verilməsi
18 dekabr 1997 – Azərbaycan Respublikası prezidentinin “1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi sürətdə deportasiyası haqqında” fərman imzalanması.
30 yanvar 1998 – Azərbaycan Respublikasının prezidentinin Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti yaradılmasının 80 illiyinin keçirilməsi haqqında sərəncam verməsi.
10 fevral 1998 – Milli Məclisin Azərbaycanda ölüm hökmünün ləğv edilməsi haqqında qanun qəbul etməsi.
26 mart 1998 – Azərbaycan Respublikası prezidentinin “Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında” fərman imzalaması. Bu fərmanla martın 31-nin azərbaycanlıların soyqırımı günü elan edilməsi.
10 aprel 1998 – “Tarixi və mədəniyyət abidələrinin qorunması haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanununun qəbul edilməsi.
28 aprel 1998 – Naxçıvan Muxtar Respublikasının yeni Konstitusiyasının qəbul edilməsi.
18 iyun 1998 – İnsan hüquqlarının müdafiəsinə dair dövlət proqramının təsdiq edilməsi.
8 avqust 1998 – “Azərbaycan Respublikasında söz, fikir və məlumat azadlığının təmin edilməsi sahəsində əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası prezidentinin fərman imzalaması. Nazirlər Kabineti yanında mətbuatda və digər kütləvi informasiya vasitələrində dövlət sirlərini mühafizə edən baş idarənin-“Qlavlit”in ləğv edilməsi.
8 sentyabr 1998 – Bakıda tarixi İpək yolunun bərpası üzrə beynəlxalq konfrans keçirilməsi. “Avropa- Qafqaz-Asiya” dəhlizinin İnkişafı üzrə beynəlxalq nəqliyyat haqqında əsas çoxtərəfli saziş və Bakı bəyannaməsinin imzalanması.
14-15 sentyabr 1998 – Azərbaycan qadınlarının qurultayının keçirilməsi.
25 sentyabr 1998 – Azərbaycan müəllimlərinin qurultayının keçirilməsi.
11 oktyabr 1998 – Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkilərinin keçirilməsi, H.Əliyevin ikinci dəfə prezident seçilməsi.
29 dekabr 1998 – Naxçıvan Muxtar Respublikasının yeni Konstitusiyasının Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi tərəfindən təsdiq edilməsi.
Aprel 1999 – Bakı-Supsa neft kəmərinin işə salınması.
22 iyun 1999 – “Milli arxiv fondu haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanununun qəbul edilməsi.
30 sentyabr 1999 – Bakıda Binə beynəlxalq hava limanının yeni binasının açılması.
18 noyabr 1999 – Azərbaycan neftinin Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəməri vasitəsilə nəql edilməsinə dair Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan və Türkiyə Respublikalari arasında saziş imzalanması.
12 dekabr 1999 – Azərbaycanda ilk dəfə bələdiyyə seçkilərinin keçirilməsi.
Aprel 2000 – “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının 1300 illik yubileyinin təntənə ilə qeyd edilməsi.
May 2000 – Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəməri ilə Azərbaycan neftinin nəqlinə dair müqaviləni ratifikasiya etməsi.
5 noyabr 2000 – Respublika Milli Məclisinə yeni seçkilərin keçirilməsi.
Noyabr 2000 – Bakı və Sumqayıt şəhərlərində güclü zəlzələnin baş verməsi.

Azərbaycan XXI əsrdə

25 yanvar 2001 – Azərbaycan Respublikasının Avropa Şurasına tamhüquqlu üzv qəbul edilməsi.
9 avqust 2001 – Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H.Əliyevin fərmanı ilə avqustun 1-nin Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü elan edilməsi.
9-10 noyabr 2001 – Bakıda Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayının keçirilməsi.
14 oktyabr 2009 – Bursada keçirilən Türkiyə-Ermənistan milli matçı zamanı Azərbaycan bayraqlarının stadiona buraxılmaması ilə bağlı FİFA baş katibi və təşkilat komitəsi sədrinin imzası ilə Türkiyə Futbol Federasiyasının baş katibi Əhməd Güvənərə göndərilən məktubun icrasından sonra Azərbaycan və Türkiyə arasında bayraq qalmaqalı başlanmışdır.
Azərbaycan Respublikası-20

Azərbaycan tarixinin xronologiyası

Azərbaycan tarixi/Atabəylər dövləti

Naviqasiya menyusu

Azərbaycan tarixinin xronologiyası

Azərbaycan ibtidai-icma quruluşu dövründə

Azərbaycan quldarlıq dövründə

Azərbaycan ilkin feodalizm dövründə

Azərbaycan feodalizm dövründə

Azərbaycan kapitalizm dövründə

Azərbaycan XX əsrdə

Azərbaycan XXI əsrdə

Related posts: