Azrbaycan tarixi mehman

Əgər süfrəyə çörək gəlibsə, azərbaycanlılar ona hörmət əlaməti olaraq birinci əllərini çörəyə uzadırlar, hesab edirlər ki, çörək hər şeydən irəlidir. Çörəyə Quran qədər hörmət edir və çörəyə and içirlər. Balıq yeməklərini bütöv balıqdan, onun iri və xırda tikələrindən, eləcə də balıq farşından hazırlayırlar. Qara, qırmızı və sıxılmış balıq kürülərindən geniş istifadə olunur. Balıqla bir yerdə narşərab (nar şirəsindən bişirilmiş sous) və ya narşərab əsasında sous verilir. Xəmir xörəkləri və kulinar məmulatları bizim mətbəxdə xüsusi yer tutur. Qeyd edək ki, ətdən və xəmirdən hazırlanmış yeməklərimizin çoxu bütün türk xalqlarına xasdır. Tarixçi Fariq Sumer özünün “Oğuzlar” kitabında səlcuqların türklər olduğunu sübut etməkdən ötrü bir neçə dəfə buna daha bir sübut gətirir ki, səlcuqlar “tutmac” (əriştə və paxladan xörək), “xəngəl” (sulu xəngəl və yarpaq xəngəli), “gürzə”, “düşbərə”, “xaşıl”, “hörrə” və digər un xörəklərini yeyirdilər. Yeri gəlmişkən, bu xörəklər əsasən qış fəslində hazırlanır. Havalar istiləşdikcə süfrələrdə ət və xəmir xörəklərinin sayı azalır və əksinə, becərilən və yabanı bitkilərdən xörəklərin hazırlanma payı artır.

Azərbaycanın Milli Mətbəxi

Azərbaycan milli mətbəxi dedikdə ilk öncə ağlımıza dünyanın qədim, zəngin və ləzzətli yeməkləri ilə bol olan bir mətbəx gəlir. Azərbaycan mətbəxində 2000-ə yaxın xörək məlumdur. Əlbətdəki bu mətbəxi dəqiq araşdırmaq çoxda asan deyil. Azərbaycan milli mətbəxi təkcə xörəklər, onların hazırlanma texnologiyasının üsulları deyil, həm də maddi mədəniyyətin əsas hissələrindən biridir. Milli mətbəximizin tarixi də elə xalqın tarixi qədər qədimdir. Kulinariyamız öz tarixi kökləri və özünəməxsusluğu ilə o birilərindən xeyli fərqlənir. Azərbaycan xörəkləri yüksək dad-tam keyfiyyətləri ilə dünyada məşhurdur. Onları başqaları ilə qarışıq salmaq olmaz. Azərbaycan xörəkləri dadı və hazırlanması, həmçinin tünd ədviyyə və tamlı əlavələr qatılmasına görə daha çox Şərq mətbəxinə yaxındır. Hazırda Azərbaycan kulinariyasında xörəkləri hazırlanmasının qədim üsullarının spesifik xüsusiyyətləri saxlanılmaqla yanaşı, müasir kulinariyanın tələbləri geniş sürətdə nəzərə alınır. Milli xörəklərimizin əksəriyyəti mal, qoyun və quş ətindən hazırlanır. Döyülmüş ət ilə hazırlanan xörəklər daha çox məşurdur.

Milli Xörəklər

Respublikanın dəniz, göl və çayları müxtəlif balıq növləri ilə, əsasən də ağ və nə’rə balığı ilə zəngindir. Milli xörəklərin hazırlanmasında daha çox nərə və pullu balıqlardan istifadə edilir. Süfrəmiz müxtəlif göyərti və tərəvəzlərlə – badımcan, pomidor, şirin istiot (bibər), kələm, ispanaq, turşəng, çuğundur, turp, soğan, xiyar, yaşıl lobya və sairlə zəngindir. Milli xörəklərdə düyüdən və unan hazırlanan müxtəlif çeşidliyi kulinar məmulatı geniş tətbiq edilir. Xörəklərimizdə ədviyyələrdən zəfəran, cirə, razyana, zirə, dəfnə yarpağı, keşniş toxumu, həmçinin nanə, şüyüd, cəfəri, kərəviz, tərxun, reyhan, kəklikotu və s. gen-bol işlədilir.Azərbaycan milli kulinariyasında 30-dan çox birinci xörək növü var. Bunlara ətdən hazırlanmış xörəklər (piti, küftə – bozbaş, şorba və s.), göyərti və qatıqdan hazırlanmış, xörəklər (dovğa, ovdux, doğramac, balva və s.) aiddir. Azərbaycanlılar çörəyə: yuxa, fətir, lavaş, səngək, xamralı, təndir çörəyi və s. müxtəlif formalı, qalınlıqda və hazırlanma üsuluna görə fərqli çörəklərə – bizim masaların başlıca sərvətinə xüsusi həssaslıq və hörmətlə yanaşırlar.

Çörək hər şeydən irəlidir

Əgər süfrəyə çörək gəlibsə, azərbaycanlılar ona hörmət əlaməti olaraq birinci əllərini çörəyə uzadırlar, hesab edirlər ki, çörək hər şeydən irəlidir. Çörəyə Quran qədər hörmət edir və çörəyə and içirlər. Balıq yeməklərini bütöv balıqdan, onun iri və xırda tikələrindən, eləcə də balıq farşından hazırlayırlar. Qara, qırmızı və sıxılmış balıq kürülərindən geniş istifadə olunur. Balıqla bir yerdə narşərab (nar şirəsindən bişirilmiş sous) və ya narşərab əsasında sous verilir. Xəmir xörəkləri və kulinar məmulatları bizim mətbəxdə xüsusi yer tutur. Qeyd edək ki, ətdən və xəmirdən hazırlanmış yeməklərimizin çoxu bütün türk xalqlarına xasdır. Tarixçi Fariq Sumer özünün “Oğuzlar” kitabında səlcuqların türklər olduğunu sübut etməkdən ötrü bir neçə dəfə buna daha bir sübut gətirir ki, səlcuqlar “tutmac” (əriştə və paxladan xörək), “xəngəl” (sulu xəngəl və yarpaq xəngəli), “gürzə”, “düşbərə”, “xaşıl”, “hörrə” və digər un xörəklərini yeyirdilər. Yeri gəlmişkən, bu xörəklər əsasən qış fəslində hazırlanır. Havalar istiləşdikcə süfrələrdə ət və xəmir xörəklərinin sayı azalır və əksinə, becərilən və yabanı bitkilərdən xörəklərin hazırlanma payı artır.

Salatlar

Cincilim, ispanaq, çuğundur yarpağı, nanə, badımcan, pomidor və s.-dən “kətə”, “suyuq”, “dovğa”, “əcəb-sandal” və s. xörəklər və müxtəlif salatlar hazırlanır. Bizim nahar süfrəmizdə dənli və paxlalı bitkilərdən “sıyıq”, “plov”, “qovurğa”, “hədik” və s. kimi yeməklər də layiqli yer tutur. Lakin, ən gözəl xörək plov sayılır. Azərbaycanda – tam əminliklə düyünün vətənlərindən biri kimi sayılan bir ölkədə – plovun 200-ə yaxın növü var. Azərbaycan mətbəxində şirniyyat, qənnadı məmulatları, halva xüsusi yer tutur. Ölkədə böyük miqdarda bal və meyvə şirələrinin bişirilməsindən alınan bəkməzlər, doşablar da şirin süfrənin rəngarəngliyinə rəvac verirdi. “Paxlava”, “şəkərbura”, “rahat lükum”, “peşmək”, “peşvəng”, “quymaq”, “qatlama”, “yuxa halvası” və s. bizim evdar xanımların və ustaların fəxridir.

Azərbaycan mətbəxində önəmli olan dadlı xörəklər, ətirli içkilər və gözəl meyvələr deyil, önəmli olan qonaqdır. Azərbaycanın mətbəx fəlsəfəsinin əsasında qonaq dayanır. Odur ki, xoş gəlmişsiniz, buyurun qonağımız olun!

Azrbaycan tarixi mehman

E-mail: [email protected]

+(994 12) 497 87 41, (055) 946-06-60

Çox oxunanlar
Buraxılış imtahanı ilə bağlı ŞİKAYƏTLƏR – Suallar çox qəliz idi
Qarabağda atışma: itkilər var – Müdafiə Nazirliyi məlumat yaydı
Emin Əmrullayev qızlara qoyulan qadağadan DANIŞDI
Müxalifətdə namizəd davası, pensiyalar yenidən artırıla bilər – Modern.az-ın icmalı
Alim Qasımova AĞIR İTKİ
Qarabağda erməni təxribatının qarşısı alındı – YENİLƏNİB
8 Mart 2023, 20:52
“Türkiyənin daxili işinə qarışmırıq” – YAP-dan seçki açıqlaması
8 Mart 2023, 17:02
Belə qadın üçün hansı bayramdan söhbət gedə bilər?
7 Mart 2023, 13:16
Deputatlar Mehriban Əliyevanı TƏBRİK ETDİLƏR
7 Mart 2023, 13:06
Milli Məclisin növbəti iclasının tarixi açıqlandı
7 Mart 2023, 12:52
Deputatlar təklif verdi, spiker dəstəklədi
7 Mart 2023, 12:10
Parlament Ombudsmanın hesabatına “HƏ” dedi – YENİLƏNİB
12:07, Bu gün
İsrailli sabiq nazirdən beynəlxalq ictimaiyyətə çağırış
7 Mart 2023, 15:08
“Nəfəs” filmi Nyu-Yorkda təqdim olundu – FOTOLAR
6 Mart 2023, 14:14
Heydər Əliyevin 100 illiyi Sürixdə qeyd edilib – FOTOLAR
3 Mart 2023, 18:07
Səfirdən Azərbaycan Evinin rəhbərliyinə təşəkkür
3 Mart 2023, 16:22
Fuad Muradov baş redaktora medalı təqdim etdi
3 Mart 2023, 14:51
İsrailin Rişon LeZion şəhərində Xocalı qurbanları yad edilib
Qərbi Azərbaycan
7 Mart 2023, 14:52
TÜRKPA nümayəndə heyəti Qərbi Azərbaycan İcmasında
4 Mart 2023, 13:54
Fazil Mustafadan Qərbi Azərbaycan İcması ilə bağlı təklif – VİDEO
3 Mart 2023, 12:33
Deputatdan Qərbi Azərbaycan İcması ilə bağlı TƏKLİF
3 Mart 2023, 12:24
Azərbaycan vətəndaşı belə düşünməli deyil – Eldar Namazov
3 Mart 2023, 12:05
Xələf Xələfov: Qayıdış milli hədəfdir
3 Mart 2023, 11:59
Qərbi Azərbaycan məsələsi sülh gündəliyində olmalıdır – RƏSMİ
16:20, Bu gün
Ermənilər Qarabağa hansı silahları daşıyır – Ekspert açıqladı
11:04, Bu gün
İlham Əliyevdən Qarabağ ermənilərinə mühüm MESAJ
08:20, Bu gün
Laçın-Xankəndi yolundakı aksiyanın 88-ci GÜNÜ
8 Mart 2023, 21:19
Səudiyyə rəsmisi Şuşaya səfər edib – FOTO
8 Mart 2023, 16:39
Azərbaycan Ermənistanın təkliflərinə CAVAB GÖNDƏRİB
8 Mart 2023, 16:11
Yeni antiterror əməliyyatı belə olacaq: Cəmi 3 saat. – DETALLAR
12:54, Bu gün
72 yaşlı laborant işdə dünyasını dəyişdi
Allah rəhmət eləsin
12:22, Bu gün
Əməkdar müəllim vəfat etdi
Allah rəhmət eləsin
7 Mart 2023, 23:52
Azadə Taleh Hüseynova vəfat edib
Allah rəhmət eləsin
3 Mart 2023, 16:43
BDU-nun dosenti vəfat etdi
Allah rəhmət eləsin
3 Mart 2023, 13:06
Alim Qasımova AĞIR İTKİ
Allah rəhmət eləsin
2 Mart 2023, 08:14
Hacı Şahin vəfat etdi
Allah rəhmət eləsin
Mobil tətbiqlərimiz:
Sosial şəbəkələrimiz:

• Ünvan: Bakı şəhəri, Səbail rayonu, Maqomayev 3 döngəsi, 1-ci Qəsr döngəsi 78
• İndeks: AZ 1001
• Telefon: +(994 12) 497 87 41
• Whatsapp: (994) 55 946 06 60
• E-poçt: [email protected]

Müəllif hüquqları qorunur. Modern.az-ın məlumatlarından istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.