Azerbaycan bayragının renglerinin menasi

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli bayrağı, üç eşit genişlikte yatay şeritten oluşur. Üst şerit mavi, orta şerit kırmızı ve alt şerit yeşil renktedir. Bayrağın her iki yanındaki kırmızı şeridin ortasında sekiz köşeli yıldız ve beyaz renkli hilal betimlenmiştir. Bayrak genişliğinin uzunluk ile ilişkisi 1:2’dir.

Azerbaycan Bayrağı ve Anlamı

Üç renkli bayrak fikri Azerbaycan’ın bağımsızlığının ideologlarından Ali bey Hüseyinzade tarafından ortaya atıldı. Hüseyinzade Ali (Turan), aynı zamanda Atatürk’ün fikirlerini etkileyen ve cumhuriyetin kuruluşunda büyük etkisi olan Ziya Gökalp’ın da fikirlerinden en çok ilham aldığı isimlerden biridir.

Azerbaycan Bayrağı Anlamı

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli bayrağı, üç eşit genişlikte yatay şeritten oluşur. Üst şerit mavi, orta şerit kırmızı ve alt şerit yeşil renktedir. Bayrağın her iki yanındaki kırmızı şeridin ortasında sekiz köşeli yıldız ve beyaz renkli hilal betimlenmiştir. Bayrak genişliğinin uzunluk ile ilişkisi 1:2’dir.

• Mavi renk: Azerbaycan halkının Türk kökenli olduğu anlamına gelir, mavi renk Türkçülük fikri ile bağlantılıdır. Türklerin mavi renk tercihi konusunda çeşitli açıklamalar bulunmaktadır. Bilhassa İslamiyeti kabulden sonraki Türk hakimiyetindeki Türklerin yaşadığı topraklarda çok sayıda antik anıt inşa edilmiştir; ve bu anıtların çoğu mavi renktedir. Bu nedenle mavi rengin sembolik bir anlamı vardır.
• Kırmızı renk: Modern toplumu inşa etmek, demokrasiyi geliştirmek gibi hedefler çerçevesinde kısaca modernleşme-gelişme ve uygarlaşma idealini sembolize eder.
• Yeşil renk: İslam medeniyetine ve İslam dinine bağlılığı ifade eder.

Bayrağın üç rengi: Türklüğü, İslamiyeti ve muasırlığı temsil eder. Fikir babası Azerbaycanlı Hüseyinzade Ali Bey’dir. Bu sembolizasyon; Ziya Gökalp’ın Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak olarak benimsediği ilkelerin de ilham kaynağıdır.

Hilal ve sekiz köşeli yıldız, bayrağın ortasında kırmızı renk üzerinde beyazla tasvir edilmiştir. Tarihçilerin aktardığına göre, üç renkli bayrak Azerbaycan Halk Cumhuriyeti tarafından Devlet Bayrağı olarak kabul edildiğinde üzerindeki renklerin ne anlama geldiği açıklanmasına rağmen hilal ve sekiz köşeli yıldızın anlamı açıklanamamıştır. Hilal ve bayrağın üzerindeki sekiz köşeli yıldızın anlamları hakkında farklı düşünceler vardır.

Sekiz Köşeli Yıldız ve Hilalin Açıklaması

Bayraktaki hilal Türklerin millî sembolüdür.

Sekiz köşeli yıldızın anlamı ise, bazı görüşlere göre eski alfabede “Azerbaycan” kelimesinin yazılma yöntemi ile bağlantılıdır. Yani eski alfabede sekiz harfle “Azerbaycan” kelimesi yazılır. Öte yandan tarihte sekiz köşeli yıldızın anlamı Memmed Emin Resulzade’nin ilkeleri olan Türkçülük, İslamiyet, Modernite, Devletçilik, Demokrasi, Azerbaycanlılık, Eşitlik, Kültür olarak da açıklanmaktadır. Azerbaycan bayrağı üzerindeki yıldız, Türk karakteristik mimarlık tarzında yaygın olarak kullanılmıştır; sekiz köşeli yıldız, Türk kültür havzasında yaygın olarak görülen bir Türk sembolüdür.

Azərbaycan Himni (Azerbaycan Cumhuriyeti İstiklal Marşı)

“Azərbaycan! Azərbaycan!
Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!
Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!

Minlərlə can qurban oldu,
Sinən hərbə meydan oldu!
Hüququndan keçən əsgər,
Hərə bir qəhrəman oldu!

Sən olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə min bir məhəbbət
Sinəmdə tutmuş məkan!

Namusunu hifz etməyə,
Bayrağını yüksəltməyə
Namusunu hifz etməyə,
Cümlə gənclər müştaqdır!
Şanlı Vətən! Şanlı Vətən!
Azərbaycan! Azərbaycan!
Azərbaycan! Azərbaycan!”

Yazarı: Ahmed Cevad

Derlenen Kaynaklar

• https://www.azernews.az/nation/72822.html
• http://www.e-qanun.az/framework/7087
• https://web.archive.org/web/20111007184148/http://www.un.int/azerbaijan/symbols.html

• Özbekistan Bayrağı Anlamı
• Doktrin Ne Demek? Anlamı Nedir?
• Bahtiyar Vahapzade – Azerbaycan Türkiye [Şiir]
• Azerbaycan İstiklal Mücadelesi Tarihi Kitabı

Azerbaycan bayragının renglerinin menasi

Azərbaycan Cümhuriyyəti 1918 ci il 28 mayda Tiflisdə elan olunarkən dövlətin atributları da təsis olundu. Hazırkı üçrəngli bayraq haqqında qanun 9 noyabr 1918-ci ildə qəbul olunub. 9 noyabra kimi bayrağımız üzərində ay ulduz olan qırmızı rəngdən ibarət idi. 9 noyabr 2010 cu ildən isə 9 noyabr Azərbaycan da bayraq günü kimi qeyd olunur. Və o gün qeyri iş günü olur.

1918-ci il 11 noyabrında “Azərbaycan” qəzeti hökümətinin 9 noyabr tarixli iclasının yeni bayrağımız haqqında qərarından söz açaraq yazırdı:

“Yenə haman iclasda Azərbaycan bayrağı layihəsi təsdiq edilmişdir. Bayraq yaşıl,qırmızı,mavi rəng olub, üzərində hilal və 8 guşəli ulduz olacaqdır”.

Azərbaycan bayrağının rənglərinin mənası

Üçrəngli bayraq ideyasını gündəmə ilk dəfə Azərbaycan ideoloqlarından olan Əli bəy Hüseynzadə gətirib. Əli nəy Hüseynzadə 1907-ci il iyun ayının 10-da Bakıda özünün nəşr etdiyi “Füyuzat” (xeyir, fayda) jurnalında olan bir məqaləsində “Türk hissiyatlı, islam etiqadlı, firəng qafalı” kimi ilk dəfə işlətdiyi bu fikri sonralar böyük mütəfəkkir Ziya Göyalp belə ifadə etmişdi: ” Türk qanlı, islam imanlı, Avropa mədəniyyətli”.

Əsası Əli bəy Hüseynzadə tərəfindən qoyulan və Ziya Göyalp tərəfindən inkişaf etdirilən bu süar sonralar Azərbaycan bayrağında öz əksini tapıb.

Amma bu gün bayraqda verilən rənglər ilk şüardakı kimi ardıcıllıqla deyil. Göründüyü kimi islamçılıq ikinci yerdən üçüncü yerə, müasirlik üçüncü yerdən ikinci yerə keçib.

M. Ə. Rəsulzadə 1915 – ci il Bakıda nəşrə başlayan, baş redaktoru olduğu ” Açıq söz” qəzetinin ilk sayında “Tutacağımız yol” adlı məqaləsini çap etdirmişdi. Rəsulzadə məqalədə əsası vaxti ilə Əli bəy Hüseynzadə tərəfindən qoyulan məhşur üçlük düsturunu belə təqdim etmişdi: ” Hər bir millət azadə yaşayıb da tərəqqi edə bilmək üçün 3 əsasa istinad etmək məcburiyyətindədir” Dil, Din və Zaman… . Dilcə – biz türküz, türklük milliyyətimizdir… Dincə – müsəlmanız. Hər bir din inananları arasında məxsusi bir mədəniyyət vücuda gətirmişdir ki, bu mədəniyyət də bir beynəlmiləliyyət səbəbi təşkil edir… Zamanca da – biz texnikanın, elm və fənnin möcüzələr yaradan bir dövründəyiz… Demək ki, sağlam, mətin və oyanıq məfkurəli bir milliyyət vücuduna çalışmaq istərsək ki, zaman bunu tələb ediyor – mütləqa 3 əsasa sarılmalıyız: Türkləşmək, müasirləşmək və islamlaşmaq”.

Azərbaycan bayrağının renglerinin menası aşağıdakı kimidir:

MAVİ – Xalqımızın türk olması, türkçülük ideyası ilə əlaqədardır. Mavi rəng həm də hər zaman, qədim dövrlər də belə türklərin çavi rəngə önəm verməsi ilə əlaqədardır. Buna görə də göy rəng həm də simvolik məna daşıyır.

Qırmızı- Müasirləşməyi, inkişafı bildirir. Demokratiya istəyini ifadə edir. Qırmızı rəng XVIII əsrin sonlarında Fransa Burjua inqilabından sonra kapitalizmin inkişafı ilə əlaqədar Avropanın simvoluna çevrildi. Qırmızı rəngin üstündə aypara və 8 guşəli ulduz təsviri var. Rənglərin mənası haqqında dəqiq, ətraflı məlumat olsada, aypara bə 8 guşəli ulduz haqqında müxtəlif fikirlər var.

Yaşıl- Müsəlman sivilizasiyanı, İslam dininə mənsubluğumuzu bildiri. Əli bəy Hüseynzadə ” Qırmızı qaranlıqlar içərisində yaşıl işiqlar” əsərində yaşıl rəngin geniş izahını verib.

Azərbaycanın tanınmış yazıçılarındam olan Cəfər Cabbarlı şeirlərindən birində yazırdı:

Bu ay, ulduz boyaların qurultayı nə demək,
Bizcə belə söyləmək.
Bu göy boya – göy Moğoldan qalmış bir türk nişanı,
Bir türk oğlu olmalı.

Yaşıl boya- islamlığın sarsılmayan imanı,
Ürəklərə dolmalı.
Bu al boya- azadlığın, təcəddüdün fərmanı,
Mədəniyyət bulmalı.

Türkiyə son illərdə təhsil sahəsində adını dünyada tanıdan mühüm ölkəyə çevrilib. Tələbələrə yaratdığı rahatlıq,türkiyədə təhsilin keyfiyyətinin günü-gündən artması və həyat səviyyəsinin yüksəlməsi; Xarici tələbələrin universitet təhsili üçün Türkiyəyə üstünlük verməsində təsirli olan amillər sırasındadır.