Ağdaş türk dilləri

Турецкий язык (Turk dill, Гигкде), на котором говорит около 40 млн. человек, является государственным языком Турецкой Республики. Он относится к огузо-сельджукской подгруппе огузской группы тюркских языков и характеризуется рядом присущих ей основных генетических и типологических черт: в области лексики — общностью основного словарного фонда, в фонетике — свойственными языкам тюркского строя законами сингармонизма, в морфологии 一агглютинативным типом форм словообразования и словоизменения, в синтаксисе— фиксированным порядком компонентов словосочетаний и предложений и т. д.

Турецко-русский словарь, Баскакова Н.А., 1977

Турецкий язык (Turk dill, Гигкде), на котором говорит около 40 млн. человек, является государственным языком Турецкой Республики. Он относится к огузо-сельджукской подгруппе огузской группы тюркских языков и характеризуется рядом присущих ей основных генетических и типологических черт: в области лексики — общностью основного словарного фонда, в фонетике — свойственными языкам тюркского строя законами сингармонизма, в морфологии 一агглютинативным типом форм словообразования и словоизменения, в синтаксисе— фиксированным порядком компонентов словосочетаний и предложений и т. д.

О турецкой орфографии.
Современная турецкая орфография, основанная на латинском алфавите, построена по фонетическому принципу с незначительными элементами этимологического и морфологического характера. Орфоэпические особенности отдельных слов оговорены в словаре в очень редких случаях, преимущественно в отношении широко употребимых османизмов: cif ком. (произносится sif) сиф.

Явление стяжения слов и словосочетаний сильно изменяет их исходные формы. Фонетическое в своей основе, это явление имеет и лексикологическое значение и во многих случаях отражается в орфографии: hamefendi hanim efendi. Наиболее регулярные литературно нормализованные формы стяженных лексических единиц даны в Словаре с пометой стяж. Некоторые, наиболее распространенные лексические единицы из диалектов турецкого языка, литературно не нормализованные, но часто встречающиеся в художественных произведениях современных турецких писателей как средство персонализации прямой речи, приводятся в Словаре с пометой диал.

Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Турецко-русский словарь, Баскакова Н.А., 1977 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать djvu
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу

Çağdaş türk dilləri

Türk dillərinin təsnifi içərisində məşhur türkoloq N.A.Baskakovun bölgüsü daha geniş yayılmışdır. N.A.Baskakov türk dillərinin tarixi inkişaf mərhələlərinin diqqətlə izləmiş və məhz bu mərhələlərdə baş verən dəyişmələri səciyyələndirərək, onları iki böyük qrupa bölmüşdür:

1) qərbi hun qrupu dilləri;
2) şərqi hun qrupu dilləri.
Qərbi hun qrupuna öz növbəsində dörd dil ailəsi daxil edilir:
1. Bulqar qrupu: qədim bulqar, qədim Xəzər və çuvaş dilləri.

2. Oğuz qrupu öz növbəsində oğuz-türkmən (qədim oğuz, türkmən və turuxmen dilləri), oğuz-bulqar (qədim peçeneq, uz və qaqauz dilləri) və oğuz-səlcuq (Səlcuq, qədim osmanlı, Azərbaycan və türk dilləri) yarımqruplarına bölünür.

3. Qıpçaq qrupu. Bu qrupa 3 yarımqrup daxildir: qıpçaq-polovets (qədim qıpçaq, kuman və ya polovets, karaim, Qaraçay-balkar, Krım tatarları və qumuq dilləri), qıpçaq-bulqar (Qızıl Orda ədədbi dili, başqırd və tatar dilləri) və qıpçaq-noqay (noqay, Qaraqalpaq, qazax və özbək dilinin qıpçaq dialektləri) yarımqrupları.

4. Karluq qrupu. Karluq-uyğur və karluq-Xarəzm yarımqruplarına bölünən bu dil ailəsinə bir neçə qədim (Qaraxanlılar dövlətinin dili, Qızıl Ordanın (şərqi) dili, Cağatay, qədim özbək) və iki müasir (özbək və yeni uyğur dilləri) daxil edilir.

Şərqi hun qrupuna iki böyük dil ailəsi – uyğur-oğuz və qırğız-qıpçaq dil ailələri daxil edilir. Uyğur-oğuz ailəsinə üç dil qrupu aiddir: uyğur-tukyuy (Orxon-Yenisey abidələrinini dili-qədim oğuz dili, qədim uyğur dili, Tuva və karaqas dilləri), yakut (yakut dili) və xakas (xakas, şor, kamasin, küyerik, çulım-tatar dilləri) qrupu.

Baskakov türk dilləri

Türk dillərinin təsnifi problemi
Türk dillərinin N.A.Baskakov tərəfindən təsnifi
Türk xalqlarının yerləşməsi
Türk dillərinin leksikoqrafiyası
Türk dillərinin öyrənilməsində V.V.Radlovun rolu
M.Kaşğarinin “Divanü lüğat-it -türk” əsəri
“İbn Mühənna lüğəti”
XIX əsrdə Türk dillərinin öyrənilməsi
Türk dillərinin XIII-XV əsrlərdə Şərq ölkələrində öyrənilməsi
Türk dillərinin XIX əsrdə Rusiyada öyrənilməsi
Türk dillərinin Qərbi Avropa ölkələrində öyrənilməsi (XIX-XX əsrlər )
Türk dillərinin sovet dövründə öyrənilməsi
XX əsrdəTürk dillərinin öyrənilməsinin əsas istiqamətləri
Türk dilçiliyinin müasir problemləri
Türk xalqlarının istifadə etdiyi əlifbalar
Türk dillərinin inkişaf dövrləri
Ural-Altay və Altayşünaslıq nəzəriyyələri
Qədim türk yazılı abidələrinin təsnifi
Qədim türk yazılı abidələrinin əlifba prinsipi üzrə təsnifi
Ən qədim türk dövrü
Qədim türk dövrü
Qədim türk abidələrinin tədqiqi tarixi
Qədim türk dövrünü səciyyələndirən abidələr
Qədim türk əlifbasının qrafik xüsusiyyətləri
Orxon abidələri
Uyğur abidələri
Manixey əlifbası ilə yazılmış uyğur abidələri
Xristian dini məzmunlu uyğur abidələri
Budda dini məzmunlu uyğur abidələri
Yenisey abidələri
Oğuz qrupu türk dilləri
Oğuz qrupu türk dillərinin fonetik xüsusiyyətləri
Oğuz qrupu tük dillərinin morfoloji xüsusiyyətləri
Oğuz qrupu türk dillərinin ümumi xüsusiyyətləri
Oğuz qrupu türk dillərinin fərqli xüsusiyyətləri
Türk dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Türk dillərinin fonetik quruluşu
Türk dilinin morfoloji xüsusiyyətləri
Türk dilində neologizmlər
Türk və qaqauz dillərinin uyğun xüsusiyyətləri
Qaqauz dilinin qrammatik xüsusiyyətləri
Türkmən dilinin morfoloji xüsusiyyətləri
Türkmən dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Azərbaycan dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri (digər oğuz qrupu türk dilləri ilə müqayisədə)
Azərbaycan dilində əvəzliklərin tarixi inkişafı
Azərbaycan dilində feilin indiki zamanı və onun tarixi inkişafı
Azərbaycan dilinə feilin gələcək zamanı və onun tarixi inkişafı
Azərbaycan dilində hal kateqoriyasının tarixi inkişafı
Azərbaycan dilində felin əmr formasının tarixi inkişafı
Qıpçaq qrupu türk dilləri
Qıpçaq qrupu türk dillərinin ortaq xüsusiyyətləri
Başqırd dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Tatar dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Karluq qrupu türk dilləri
Uyğur-oğuz qrupu dilləri
Özbək dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Yeni uyğur dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Yakut dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Çuvaş dilinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
Bulqar qrupu türk dilləri
Türkologiyada bulqar qrupu dilləri problemi
Sibir qrupu türk dilləri haqqında ümumi məlumat
Türk xalqlarının qədim dil əlaqələri
DQK-nın dilində arxaik sözlər
“Əkinçi” qəzetinin dilində termin yaradıcılığı
Füzuli söz sənəti haqqında
M.F.Axundovun dilçilik fikirləri
I Türkoloji qurultay
I Türkoloji qurultayın gündəliyi: Termin məsələsi
I Türkoloji qurultayın gündəliyi: Əlifba və imla məsələsi
I Türkoloji qurultayda türklər üçün ədəbi dil məsələsi
Azərbaycan dialektlərinin təsnifi
Azərbaycan dilinin dialektlərinə xas olan samitlər
Azərbaycan dilinin dialketlərində indiki zamanın ifadə formaları
Azərbaycan dilinin dialektlərində qədim türk sözləri
Türk dillərinin fonetik quruluşunun tədqiqi
Türk dillərində samitlər
Türk dillərində ahəng qanunu
Türk dillərində saitlər
Türk dillərində uzun saitlər məsələsi
Türk dillərində qohumluq terminləri
Türk dillərinin morfoloji quruluşu
Türk dillərinin qrammatik quruluşunun tədqiqi
Türk dillərində adların ümumi qrammatik kateqoriyaları
Türk dillərində hal kateqoriyası
Türk dillərində kəmiyyət kateqoriyası
Türk dillərində mənsubiyyət kateqoriyası
Türk dillərində feilin zamanları
Türk dillərində feilin təsriflənməyən formaları
Türk dillərində feilə məxsus qrammatik kateqoriyalar
Türk dillərinin leksik quruluşu
Türk dilləri leksikasının tarixilik baxımından təsnifi
Türk dilləri leksikasının mənşəyinə görə təsnifi
Türk dilləri leksikasının tematik baxımdan təsnifi
Türk dillərinin sintaktik quruluşu
Türk dillərində köməkçi nitq hissələri
Qədim və müasir türk dilləri
Qədim və müasir türk leksikası
Orta türk dövrünü səciyyələndirən abidələr
Türk dillərində sözün morfoloji quruluşu