Alkohol olmaqdan çəkinin

Mütəxəssislər digər bir çarəni problemin böyüklüyünü göstərmək üçün sosial reklamların hazırlanmasında görürlər: “Əllərində pivə butulkaları tutan müasir qızlar alkoqolu ziyansız içki kimi qəbul edirlər. Əgər onların hansındansa “gün ərzində nə qədər spirtli içki içirsən” deyə soruşsan, “çox azca” cavabını almaq olar. Ancaq bu “az” birlikdə vahiməli və təhlükəli rəqəmə çevrilir”.

Alkoqol bədənə və beyinə necə təsir göstərir?

Publika.az oxucuları alkoqolun orqanizmə mənfi təsirləri ilə tanış edib.

Heç nə vaxtsa insanların nə qədər spirtli içki qəbul etdiyi barədə düşünmüsünüz?

Dünya üzrə statistikasını tapmaq asan deyil, ona görə sadəcə ABŞ üzərində dayanaq. Hər ikinci adam vaxtaşırı olaraq alkoqol istifadə edir.

Amerika institutunun alkoqolizmə qarşı mübarizə üzrə statistik məlumatlarına görə, 18 və daha yuxarı yaşlı insanların 87 faizi öz həyatı ərzində alkoqol istifadə edir. İnsanların 71 %-i ömrünün son ilində ayında, 56% -i isə son bir ayında spirtli içki içir.

Əgər insanın özü və ətrafındakılar üçün ziyanını nəzərə alsaq, onda alkoqol dünyada ən təhlükəli narkotikdir. Hətta heroin, kokain, tiryək və metamfetamindən də təhlükəlidir. Bu, ilk növbədə məhsulun miqdarı ilə bağlıdır. Çünki alkoqol hər hansı başqa – narkotik maddələrdən daha populyardır. Bu məlumatları narkotikin insan orqanizminə təsirlərini öyrənən britaniyalı psixiatr və farmakoloq Devid Natta tədqiqatı nəticəsində əldə edib.

İnsanlar artıq demək olar ki, hər gün spritli içkilər qəbul etməyə adət edib və bunun nəticələri qorxulu ola bilər. Xəbərlərdə bir çox cinayətlərin narkotik maddənin təsiri altında törədildiyini tez-tez oxuyuruq, ancaq heç kəs alkoqol istifadəsi zəminində törədilən cinayətlərə diqqət yetirmir. Bu, maşın qəzalarını xatırladır. Avtomobil hadisələri heç kəsin vecinə də deyil, amma gəmi və ya təyyarə qəzası baş verən kimi sosial şəbəkələrdə böyük müzakirələrə səbəb olur.

Alkoqol qəbul etdikdə biz dərhal xumarlanır və sərxoş oluruq. Lakin bu, spirtli içkilərin insan orqanizminə yeganə təsiri deyil.

Alkoqol bədənə necə təsir göstərir?

Spirtli içkinin təxminən 20% -i mədədə qalır. Qalan 80% -i nazik bağırsağa gedir. Alkoqolun tez sorulması spirtin konsentrasiyasından asılıdır. Nə qədər tünd olsa, bir o qədər tez sərxoş olacaqsınız. Məsələn, pivə ilə müqayisədə araq daha tez təsir göstərir. Dolu mədə spirtin mənimsənilməsini ləngidir və məstedici təsiri ortaya çıxarır.

Alkoqol mədə və nazik bağırsağa düşdükdən sonra bütün bədən boyu üzrə qan dövranı edir. Bu zaman bədən onu çıxarmağa çalışır. Alkoqolun 10 %-i böyrək, sidik və nəfəs vasitəsilə çıxarılır. Məhz buna görə də alkotester sizin içib-içmədiyinizi müəyyənləşdirməyə imkan verir.

Spirtin qalan faizi ilə qaraciyər məşğul olur, ona görə də ən böyük ziyan bu orqana dəyir. Spirtli içkilərin qaraciyərə zərər vurmasının iki səbəbi var:

Oksidləşdirici stress

Kimyəvi reaksiyaların nəticəsində alkoqol qaraciyər hüceyrələrinə zərər verə bilər. Orqan özü-özünü müalicə olunmasına çalışacaq. Buna görə də iltihab başlaya və ya yara əmələ gələ bilər.

Bağırsaq bakteriyalarında toksinlər

Alkoqol bağırsağa da zərər vurur. Bağırsaq bakteriyaları qaraciyərə daxil olaraq iltihaba gətirib çıxarır.

Spirtli effekt dərhal yaranmır, yalnız bir neçə qəbuldan sonra başlayır. Xüsusilə alkoqolun miqdarı keyfiyyətindən daha çoxdursa, orqanizm daha çox zərər görməyə başlayır.

Alkoqol beyinə nə cür təsir göstərir?

Dil bədəninin və yaddaş itkisinin ən “inadkar” orqanıdır və bu, alkoqol təsirinin əsas əlamətləridir. Tez-tez spirtli içkilər qəbul edən insanlar koordinasiya, balans pozğunluğu ilə üzləşir, eyni zamanda səhhətlərində ciddi problemlər hiss etməyə başlayırlar. Ona görə də sürücülərə sərxoş vəziyyətdə avtomobil idarə etmək qadağandır.

Alkoqolun beyinə digər təsiri ondan ibarətdir ki, o, əzələ toxumasına təkan verən neyro maddələrin səviyyəsini dəyişir.

Neyro maddələr stimul, emosiya və davranışına görə cavab verir. Onlar beyində elektrik aktivliyi qaldıra və ya ləngidə bilər.

Ən mühüm neyro mediatorlardan biri də qamma aminobutirik turşusudur. Alkoqol onun effektini gücləndirir, bununla da sərxoş adamın söhbət və hərəkətləri ləng gedir.

Alkoqolun mənfi effektini necə azaltmaq olar?

İçkini tərgitmək gözəl fikirdir, amma çətin ki, buna hər kəsin iradə və cəsarəti çatar.

Ona görə də biz orqanizmdə alkoqolun təsirini azaltmağa yardım edəcək bir neçə məsləhət təqdim edirik:

1. Çoxlu su için. Alkoqol orqanizmdən mayeni çıxarır. Bu baxımdan spirtli içki qəbul etməzdən əvvəl bir litr daha artıq su içməlisiniz.

2. Yeyin. Yuxarıda da dediyimiz kimi dolu mədə alkoqol mənimsənilməsini ləngidir, bununla da orqanizmə onu tədricən çıxarmaq üçün vaxt vermiş olur.

3. Yağlı yeməklərə üstünlük verməyin. Yağlar mədənin spirtli içkini udmasına mane olur. Bu səbəbdən də həddindən artıq yağlı qidalar daha çox ziyan vuracaq.

4. Qazlı içkilərdən qaçın. Çünki onlarda saxlanılan karbon qazı alkoqol sorulmasını sürətləndirir.

5. Əgər dostlarla şənlənmək istəyirsinizsə, onda ən optimal variant saatda bir qədəh tünd içkidir. Bu qaydaya riayət edərək siz orqanizmə alkoqolu bədəndən çıxarmaq üçün zaman verəcəksiniz.

Aytən

Əvvəlki xəbər

Azərbaycanlı hakim UEFA-dan təyinat aldı

Alkohol olmaqdan çəkinin

Ehtiyatlı deyilsinizsə, alkoqolizm sürünə bilər. Həyatınız barlara getmək və məclislərə getmək ətrafında gedirsə, içkinizi idarə etmək çətin ola bilər. Rutinlərinizi dəyişdirməyə çalışın və alkoqol istehlakınızı azaltmaq üçün ciddi bir plan qurun. Hər hansı bir məqamda orta dərəcədə içkidən çoxlu içkiyə keçdiyinizi hiss edirsinizsə, köməyə dönməyin zamanı gəldi. Alkoqolizm sizin üçün reallığa çevrilmədən əvvəl vərdişlərinizi necə idarə edəcəyinizi öyrənmək üçün oxuyun.

Addımlamaq

3-ün 1-ci hissəsi: Azaldın

1. Evinizə spirt gətirməyi dayandırın. Evdə həmişə spirtli içki varsa, hər gün içmə vərdişini inkişaf etdirmək çox asandır. Mətbəx şkaflarınız və ya soyuducunuz həmişə doludursa, içməmək çətin olacaq. Alkoqolizmdən qaçınmaq üçün ilk addım, səbəb olmadığı zaman evdə içki içməməyinizdir. İçkini tamamilə dayandırmaq istəmirsinizsə, daha az miqdarda içdiyiniz üçün içməyinizi azalda bilərsiniz, amma o zaman da özünüzü şişelenmiş içkilərlə əhatə etməməyiniz daha yaxşıdır.
   • Alkoqolun yerini ala biləcək digər dadlı içkilərdə ehtiyat edin. Çay, bulaq suyu və ya suyu sizin üçün alkoqoldan daha yaxşıdır.
   • Bir qonaqlıq keçirmisinizsə və çoxlu boş içki qalmışsa, dostlarınıza verin. Heç kim istəmirsə, atın. Onu atmağın ayıb olduğunu düşündüyünüz üçün istifadəyə aldanmayın.

• Qısa müddətdə böyük miqdarda spirt istehlak edildiyi içmə oyunlarına qatılmayın.

• İşdən sonra həmkarlarınızla və ya rəhbərinizlə bir kafeyə gedirsinizsə, alkoqolsuz bir şey sifariş edin. Menyuda bitterballen və ya digər qəlyanaltılar varsa, onunla özünüzü müalicə edə bilmək üçün dadlı bir şey sifariş edin.
• Bir kafeyə gedirsinizsə, içməkdən daha çox şey ediləsi bir yer seçin. Məsələn, hovuz masaları olan bir yerə gedin, o zaman vurğu içmək o qədər də vacib deyil. Başqa diqqəti cəlb edən şeylər olduqda daha az içmək daha asandır.

3-ün 2-ci hissəsi: İşdən çıxmaq üçün ciddi bir planınız var

1. Nə qədər çox olduğunu müəyyənləşdirin. Bəzi insanların alkoqolizmdən çəkinməsi başqalarına nisbətən daha çətindir. Bəziləri mənfi nəticələri olmayan gündəlik bir şey içə bilər. Ancaq bir çox insan üçün gündəlik içmək, yalnız bir içkiyə yapışmanın getdikcə daha da çətinləşməsi və daha çox içməsinə və nəticədə alkoqolizm halına gəlməsinə səbəb olur. Alkoqolizmin qarşısını almaq istəyirsinizsə, əlinizdən çıxmazdan əvvəl nə qədər içə biləcəyinizi bilmək vacibdir.
   • Jellinekə görə, orta dərəcədə içmə yetkin kişilər üçün gündə 2 stəkandan, yetkin qadınlar üçün gündə 1 stəkandan çox deyil. Bunu müntəzəm olaraq araşdırsanız, xüsusən də uzun müddətdirsə, alkoqol olmaq riskiniz daha yüksəkdir.
   • Ailənizdə bilinən alkoqolizm halları varsa, özünüz də alkoqol olmaq riskiniz daha yüksəkdir.
   • Çəkilmə əlamətlərini yaşamadan kəsə bilmirsinizsə, bir içki qəbul edə bilmirsinizsə, qaralmısınızsa və ya digər alkoqolizm əlamətləri ilə qarşılaşırsınızsa, dərhal kömək istəyin.
2. Özünüzü nəyə bağladığınızı yazın. Həftədə maksimum 3 içki qəbul etməyinizə qərar verdiyiniz halda, “Həftədə 3 içki içməyəcəyəm” yazın. Özünüzü buna bağlayın. Kağızı aynanıza asın və ya gündəlik xatırlatma üçün cüzdanınıza qoyun. Bu asan olmayacaq, ancaq kağız üzərində yazmaq kömək edə bilər.
3. Nə qədər içdiyinizi qeyd edin. Hər içki içəndə jurnalınıza yazın. Niyə içməyə qərar verdiyinizi əlavə edin. İçmədən əvvəl nə hiss etdiniz? Əvvəlcədən təyin olunmuş içki sayına sadiq qala bildinizmi? Bundan sonra özünüzü necə hiss etdiniz?
   • Nə içməyə cazibədar olduğunuzu və ya hansı vəziyyətlərdə içməməyi çətinləşdirdiyinizi yazın. Bir neçə həftə sonra nədən çəkinəcəyinizi görməyə başlamalısınız.
   • Duyğularınızdakı naxışlara baxın.Stresli olduğunuz zaman daha çox içki qəbul edirsinizsə, həyatınızın xaotik olma təhlükəsi ilə üzləşdiyi növbəti dəfə hazır bir plan hazırlamağa çalışın. Yaxşı yeyin, kifayət qədər yatın və özünüzə diqqət yetirin ki, içmə ehtimalı azdır.
4. Ara-sıra bir müddət alkoqol içməyin. İki həftə boyunca spirtli içki qəbul etməməyə qərar verin. Bu, vücudunuza normal gündəlik tərzinizdən fasilə verir. Hər gecə bir stəkan şərab içməyə öyrəşmisinizsə, belə bir fasilə sizi artıq gündə bir stəkana ehtiyacınız olduğunu düşünməyə vadar edə bilər.
5. Tərəqqi izləyin. Azalan müddət ərzində həftəlik qeydlər aparın. İçkinizə nəzarət etdiyinizi hiss edirsiniz? Nəzərdə tutduğunuz məbləği azaltmağa qadirsinizmi? Alkoqol istəklərinizlə məşğul ola bilərsinizmi? Nəzarətdən kənar hiss edirsinizsə, kömək axtarmağın zamanı gəlmiş ola bilər.

3-ün 3-cü hissəsi: Yardım axtarırıq

1. Yardıma ehtiyacınız olduğunu qəbul edin. Özünüzü içməli olduğunuzdan kənarda tapsanız, ən qısa müddətdə kömək istəməlisiniz. Aşağıdakı problemlərlə qarşılaşsanız, alkoqollu olmaq şansınız yüksək ola bilər:
   • Daha çox istəmədən bir içki içib sonda sərxoş ola bilməzsən.
   • İçməli olduğunuz üçün məsuliyyətinizi laqeyd edirsiniz. İçdiyiniz üçün və ya işə və ya məktəbə getməyinizə mane olan asmalarınız olduğuna görə bunları görməməzlikdən gələ bilərsiniz.
   • Qeyri-qanuni və çox təhlükəli olduğunu bildiyiniz halda, avtomobil idarə edərkən və ya maşın işləyərkən spirt istehlak edirsiniz.
   • Artıq içməli probleminizlə qarşılaşmısınız. Xalq sərxoşluğuna görə, sərxoş vəziyyətdə dava etdiyinizə görə və s. Həbs oluna bilərsiniz.
   • Ətrafınızdakı insanlar narahatlıqlarını bildirsələr də içməyə davam edirsiniz. İçkiniz başqalarının görməsi üçün problemlidirsə, kömək istəməlisiniz.
   • Vəziyyətinizlə məşğul olmaq üçün içirsiniz. Stres, depressiya və ya digər problemlərlə qarşılaşmaq üçün spirtli içki istifadə etmək çox zərərlidir. Əgər bu meyliniz varsa, kömək alın.
   • Alkoqolizmin qorxunc bir ehtirası, əsəbilik, əhval-ruhiyyənin dəyişməsi, təkbaşına içmək və ya gizli içmək, depressiya, titrəmələr və s. Kimi xəbərdarlıq əlamətlərini yaşayırsınız.
2. AA (Alkoholics Anonymous) iclaslarına baxın. AA-nın 12 addımlıq proqramını izləyirsinizsə, alkoqolizminizlə necə mübarizə aparacağınızı öyrənə bilərsiniz. Ciddi bir alkoqolik olmasanız da, belə bir proqram işin pisləşməsini qarşısını ala bilər. Yığıncaqlara gedirsiniz və səhv etməklə təhdid etsəniz hər zaman zəng edə biləcəyiniz bir dost təyin olunur.
   • Bir daha təhlükəsiz bir şəkildə içə bilməyəcəyinizi tapa bilərsiniz və bu gerçəkliklə məşğul olmaq üçün dəstək almaq vacib ola bilər.
   • Sizə yaxın bir qrup tapmaq üçün AA veb saytına baxın.
   • Jellinek, bu 12 addımlıq proqrama əsaslanan müalicələr də təqdim edir.
3. Terapevta müraciət edin. Terapevtin fərdi diqqətini cəlb etmək, mübarizənizlə mübarizə aparmağı asanlaşdırır. İçki içə bilərsiniz, çünki işdən çıxmadan əvvəl həll edilməsi lazım olan əsas problemləriniz var. Travma, həddindən artıq stres, zehni xəstəlik və ya terapevt tərəfindən müalicə edilə bilən başqa bir problem səbəbindən içirsinizsə, bu cür təkbətək kömək bağımlılığınızı aradan qaldırmaq üçün vacib ola bilər.
4. Dostlarınızdan və yaxınlarınızdan dəstək axtarın. Alkol problemini təkbaşına həll etmək çox çətindir. Sevdiyiniz insanlara içkini dayandırmaq üçün kömək axtardığınızı söyləyin və spirtli içkilər təklif etməməyiniz və ya kafelərə getməyiniz üçün sizə dəstək olmalarını xahiş edin. Sizə alkoqollu olmayan şeylər etmək istədiklərini soruşun.

Göstərişlər

• Bol su için.
• Uşaqların gözü qarşısında içməyin.
• Hər gün içməyin
• Yavaşca iç.

Xəbərdarlıqlar

• Alkoqol zəhərdir.
• İçki içmək bir zərurət deyil. Alkoqolu tamamilə tərk edə və ya alkoqolsuz alternativləri sınaya bilərsiniz (qeyd edin ki, ümumiyyətlə çox az miqdarda alkoqol var).
• Alkoqol inhibisyonları aradan qaldırır. Alkoqolsuz heç vaxt edə bilməyəcəyiniz şeylərə başlaya bilərsiniz.
• Alkoqol kütdür. Bu sizi daha çox depressiyaya salır.
• Artıq içkinizə nəzarət etmədiyinizi hiss edirsinizsə, kömək istəyin.

Biz tərəfdə içən qadınlara. – ARAŞDIRMA

Toy şənliklərində, müxtəlif mərasimlərdə stol arxasında kişilərlə bərabər oturan qadınların da spirtli içki içməsinin dəfələrlə şahidi olmuşuq. Əvvəllər bu “dəb”ə müğənni, artist camiyəsində rast gəlinirdisə, indi hal az qala, “ənənə”yə çevrilməyə başlayıb. Hətta əlindəki badəni peşəkarlar kimi birnəfəsə başına çəkən qadınlar da az deyil. Üstəlik, içki içməyən qadınlara lağa edib, onları müasirlikdən uzaq olmaqda qınayanlar da var. Qadınların spirtli içkilərdən istifadəsi isə zamandan asılı olmayaraq, cəmiyyətdə heç zaman birmənalı qarşılanmır.

“Qadın və alkoqol bir araya sığırmı?”, “Qadının alkoqollu içkilərdən istifadəsi müasirlikdir, yoxsa lazımsız dəb?”, “Alkoqoldan mütəmadi istifadənin sonu nədir?” və s. bu tipli suallara cavab axtararkən maraqlı nüanslarla qarşılaşdıq.

Alkoqol epidemiyası

Rus qadınlarının alkoqola aludəçiliyi əslində millətindən asılı olmayaraq, bu zərərli vərdişin ürəkaçmayan nəticəsini ortaya qoyur. Demək olar ki, qonşu ölkədə bütün gənc qadınlar alkoqoldan istifadə edir və bu doza çox yüksəkdir. Hətta orta məktəbin 10-11-ci sinif şagirdləri arasında 70 faiz qızlar nəinki təkcə alkoqolun nə olduğunu bilirlər, onu kifayət qədər müntəzəm qəbul edirlər. Ölkədə 50 faiz hamilə qadınların da alkoqola meyilli olması məlum olub. Belə ki, gələcək ana çox vaxt hamilə olduğunu bilmədən içməkdə davam edir. İçən anaların gələcək nəsillər üçün hansı təhlükə yaratdığı isə monitorinqlərin nəticələrində üzə çıxıb. Rusiyalı həkimlər deyirlər ki, alkoqol düşkünü olan anaların dünyaya gətirdiyi uşaqlarda zahirdən ağıldankəmlik hiss olunur: “Bu cür uşaqların üzünün orta hissəsi və beyni lazımi qədər inkişaf etmir. Dünyanın bütün ölkələrində bu cür uşaqlar oxşar qüsurlarla doğulur: gözlərində çəplik, qulaq seyvanı böyük, ümumi fiziki inkişafdan qalma, alçaqboy və s. olurlar. Bu cür bioloji xüsusiyyətlər bütün xalqlar üçün hamilə qadının alkoqoldan istifadəsinin göstəricisidir”.
Rusiyada aparılan monitorinqlər orta məktəbdə oxuyan qızlar arasında spirtli içkilərdən geniş istifadəni də üzə çıxarıb. Belə ki, məktəbli qızlar spirtli içkilərdən mütəmadi istifadə edirlər. Ancaq eyni yaşda oğlan uşaqları arasında isə Rusiyada rəqəmlər o qədər də yüksək deyil. Daha doğrusu, oğlanlar alkoqolla tanışlığa daha gec başlayırlar. Monitorinq qrupunun rəhbəri Yelena Varavikova bildirib ki, ölkədə alkoqoldan istifadə səviyyəsi gələcək nəsillərin və əhalinin sağlamlığını risk altında qoyur. Belə ki, alkoqol hamiləliyin normal müddətini pozur. Bu hətta, uşaqsalmaya, ölü doğuşlara, rüşeym dövründə pozuntulara və eybəcər uşaqların doğulmasına səbəb olur. Rusiyada bu sindromdan əzab çəkənlərin ümumi sayı məlum olmasa da, “içkili sonluğ”un genişlənməsi Rusiya uşaq evlərinə “daun” sindromu ilə yerləşdirilən uşaqların bir neçə dəfə çoxaldığını ortaya çıxarıb. “Əgər qadın hamiləlik dövründə alkoqoldan istifadə edirsə, demək, o, buna erkən yaşlarından aludə olub. Ancaq Rusiyada hamiləliklərin yarısı planlaşdırılmamış olduğundan, qadınlar öz vəziyyətlərini bilmədən içməkdə davam edirlər”.
Tədqiqatlar göstərir ki, analar xüsusən hamiləlik dövründə alkoqol qəbul edərkən bu, doğulacaq uşaq üçün böyük risk yaradır. Bu, həmçinin ailənin gələcəyi və ölkə üçün təhlükəli sayılır. “Hazırda Rusiyada həkimlərin nevroloji status qoyduğu çoxlu sayda uşaqlar böyüyür. Bu o deməkdir ki, bu uşaqlar alkoqol düşkünü olan analar tərəfindən dünyaya gətirilib. Rüşeymin inkişafı dövründə onlara psixoloji, fiziki və emosional inkişafın pozğunluğu diaqnozu qoyulub. Həmçinin Şərqi Avropadan qəyyumluğa götürülən uşaqların da əksəriyyətində nevroloji problemlərin ortaya çıxması analarının içkidən istifadəsi ilə əlaqədar olub”. Hazırda Rusiyada doğulan uşaqların çoxunda rüşeymin inkişafı dövründə alkoqol pozuntuları aşkarlanıb. Belə ki, həmin analar həftə ərzində dozadan 7 dəfə çox alkoqoldan istifadə edirlər. “Bioloji nöqteyi-nəzərdən isə 3 badə çaxır da normal sayılmır. Əgər ana 9 ay ərzində özünü saxlaya bilməyib içki içməkdə davam edərsə, o, ömürlük patologiya qazanır: bütün ömrü boyu onun gözləri qarşısında eybəcər doğulan uşaq böyüyür”.

Ekspertlərin fikrincə, bu məsələdə rusiyalılar heç də amerikalılardan geri qalmırlar. Amerikalı sosioloqlar hesab edirlər ki, ABŞ-da hər 4-5 dəqiqədən bir qüsurlu uşuqlar doğulur. Nəticə isə birmənalıdır: bu, rüşeymin inkişafı dövründə alkoqolun yaratdığı pozuntulardır. “Başa düşmək vacibdir ki, bu vəziyyət psixi xəstəliklərə gətirib çıxarır. Həmçinin gənclər arasında cinayətkarlığın artmasına, sosial adaptasiyanın pozulmasına, evsizliyə, işsizliyə, kriminal strukturların formalaşmasına və s. səbəb olur” – deyə onlar hesab edirlər.

Rusiyalı ekspertlər bu cür uşaqların erkən diaqnozunu aparmaq üçün çarəni profilaktik proqramların həyata keçirilməsində görürlər: “Biz hesab edirik, hamilə qadınlar xüsusi nəzarət altında olmalıdırlar ki, onların alkoqoldan istifadə etmələri müəyyənləşsin. Biz sosial haqları və normaları məhdudlaşdırmağa çağırmırıq, sadəcə, hazırkı şərait və epidemiyanın şərtləri haqqında danışırıq. Risk faktoru genişlənir və bu, alkoqoldan kütləvi istifadə ilə əlaqədardır. Bu məsələdə Rusiyanı böyük təhlükələr gözləyir. Səhiyyə Nazirliyi də bunun üçün konsultasiya marşrutu işləyib hazırlamalıdır”.

Mütəxəssislər digər bir çarəni problemin böyüklüyünü göstərmək üçün sosial reklamların hazırlanmasında görürlər: “Əllərində pivə butulkaları tutan müasir qızlar alkoqolu ziyansız içki kimi qəbul edirlər. Əgər onların hansındansa “gün ərzində nə qədər spirtli içki içirsən” deyə soruşsan, “çox azca” cavabını almaq olar. Ancaq bu “az” birlikdə vahiməli və təhlükəli rəqəmə çevrilir”.

Hazırda Rusiya alkoqol epidemiyası mərhələsini yaşayır. Məsləhət görülür ki, bütün qadınlar arasında ana olacaqları dövrə qədər müayinə aparılsın.

Müasirliyin kriteriyaları

Qonşu olkədəki ürəkaçmayan vəziyyətdən dərs çıxarmaq məqsədi və epidemiyanın bizdə də yayılma qorxusu ilə ekspertlərə ünvanladığımız suallara cavablar qadınların alkoqol içməsinə mənfi münasibəti üzə çıxardı.

Sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu hesab edir ki, hər bir ölkə üçün əsas məsələ əhalinin sağlamlığıdır. Belə ki, əhalinin keyfiyyətli olması üçün 3 əsas şərt – fiziki sağlamlıq, mənəvi zənginlik və əməyə yaradıcı münasibət tələbatı yüksək olmalıdır: “Ana alkoqollu içki içməyə başlayanda onun reproduktiv sağlamlığına ciddi zərbə dəyir. Eyni zamanda, o, dünyaya gətirəcəyi uşaqların sağlamlığına da zərbə vurur. Mən xüsusən toy şənliklərində bəylə gəlinin alkoqol içdiyini görəndə dəhşətə gəlirəm”. Sosioloq Azərbaycan mühitində içki içən qadına müəyyən qədər ictimai qınağın olduğunu bildirir: “Bir qisim adamlar içki içən qadına normal baxsa da, böyük bir qismi normal baxmır. Digər tərəfdən, Azərbaycan qadını psixoloji cəhətdən içki içməyə hazır deyil. Gürcü, ingilis və ya fransız qadını içki içməyin normasını bilirsə, bizim qadınlarda bəzən içki içmək mədəniyyəti lazımi səviyyədə deyil. Hər şeydən əvvəl içki içən qadın özünü idarə edə bilmir və nəticədə onun mənəviyyatına, əxlaqına təsir edən məsələlər ortaya çıxır. Bəzi qadınlarda isə içkiyə aludəçilik yaranır. Bu, onun əmək qabiliyyətinə də ziyan vurur. Evdə böyüyən uşaq hiss edəndə ki, anası alkoqollu içki qəbul edir, bu, uşağın gələcək taleyində böyük rol oynayır”.

İçki içməyin qadınlar üçün müasirlik şərti olub-olmamasına gəlincə, sosioloq hesab edir ki, müasirlliyin meyarlarını kimsə təyin edə bilməz: “Müasirlik tamam başqa şeydir. Müasirlik indiki dövrdə zamanı daha yaxşı dərk edərək öz fəaliyyətini ahəngdar qura bilməkdir. Həmin adam Qərb ölkəsinin hər hansı içki düşkünündən daha müasirdir. Kim müqayisə edə bilər ki, bir kübar qadın daha müasirdir, yoxsa içki düşkünü olan bir qadın? Müasirliyi birbaşa alkoqolla müqayisə etmək olmaz. Müasirliyin belə kriteriyaları yoxdur. Ən müasir adam fiziki sağlamlığının, mənəvi zənginliyinin və əməyə yaradıcı münasibətinin qayğısına qalandır”.

Ana üçün nə içki?

“Qadın təkcə qadın deyil, o, hər şeydən əvvəl anadır. Biz gərək ananı fikirləşib danışaq” – deyən yazıçı Mövlud Süleymanlı, ümumiyyətlə, qadınların alkoqoldan istifadəsini yolverilməz sayır: “Təsəvvür edin, bir tərəfdə qadın, bir tərəfdə də alkoqollu içkilər. Ən böyük faciə budur. Burada hansı müasirlikdən danışmaq olar? Ana üçün nə içki? Bütün müharibələrdən, qorxulu silahlardan ən dəhşətlisi ananın yavaş-yavaş azalması və sonda tapılmamasıdır. Ana dediyimiz məfhumun ətrafında görün nələr var! Ananın geyimi, düşüncəsi, insanlara, cəmiyyətə, dünyaya, torpağa, bərəkətə münasibəti tamam ayrı olur. Biz əgər bu gün onu itiririksə, demək, bütün münasibətləri itiririk”.
Respublikanın baş pediatrı Nəsib Quliyev məsələyə tibbi nöqteyi-nəzərdən yanaşaraq bildirdi ki, zərif məxluqun, xüsusən ana olmağa hazırlaşan qadınların içki içməsi çox ziyanlıdır: “Hər hansı bir mərasimdə 50 qram şampan şərabı içməyin qorxusu yoxdur. Amma alkoqola aludəlik qadın üçün ümumiyyətlə, qəbulolunmazdır”. N.Quliyevin sözlərinə görə, spirtli içki ilk növbədə qadının reproduktiv sağlamlığına zərər verir: “Ümumiyyətlə, insan orqanizmində elə bir toxuma yoxdur ki, izafi qəbul olunan alkoqol ona zərər yetirməsin. Bu, bütövlükdə orqanizmi məhv edir. Son nəticədə isə şəxsiyyətin deqradasiyasına gətirib çıxarır”.

Qeyd edək ki, artıq bir sıra ölkələrdə problemin tədqiqi üçün böyük pullar xərclənir. Belə ki, ABŞ-da alkoqol problemlərini öyrənmək üçün dünyada ən güclü institut fəaliyyət göstərir. Artıq tədqiqatlar aparılıb, proqramlar qəbul edilib. Hazırda Amerikada bütün şərab şüşələrinin etiketində hamilə qadınların siluetinin yer alması məsləhət görülür. Şüşənin üzərindən qırmızı xəttlə keçən bu ismarıc dövlətin diqqətini məsələyə yönəltməkdən ötrüdür. Eni zamanda, siqaretlərin üzərndə yer alan eyni etiket alkoqolun hamilə qadınlar üçün ziyanlı olması anlamına gəlir. Əlbəttə, təşəbbüs çox gözəldir. Amma Allah eləsin, bizə bu təcrübə, ümumiyyətlə lazım olmasın!

Kaspi.az