Uşaqlara hansı adlar qoymaq lazımdır

Kafir adı qoymaqdan da çəkinmək lazımdır! İmam Rəbbani həzrətləri buyurur ki:

Günahların bağışlandığı və Allahın mükafatlandırdığı ay: Orucu necə tutmalı?

Bu gün müsəlmanların orucluq ayı – Ramazan başlayıb. Allah tərəfindən bizə verilmiş hər gün, hər ay çox qiymətlidir, lakin müsəlman təqviminin 12 ayı arasında məhz Ramazan öz müqəddəsliyi ilə seçilir və əbəs yerə bu ayı Ayların sultanı, “Şəhrullah” (Allahın ayı) və “Ziyafətulla” (Allahın qonaqlığı) adlandırmırlar. Buna görə, Müqəddəs Quran Məhəmməd (S) peyğəmbərə məhz bu ayda nazil olub. Quranda orucluq haqda deyilir

Trend-i buradan izləyin

Azərbaycan, Bakı, 21 iyul /Trend/

Bu gün müsəlmanların orucluq ayı – Ramazan başlayıb. Allah tərəfindən bizə verilmiş hər gün, hər ay çox qiymətlidir, lakin müsəlman təqviminin 12 ayı arasında məhz Ramazan öz müqəddəsliyi ilə seçilir və əbəs yerə bu ayı Ayların sultanı, “Şəhrullah” (Allahın ayı) və “Ziyafətulla” (Allahın qonaqlığı) adlandırmırlar. Buna görə, Müqəddəs Quran Məhəmməd (S) peyğəmbərə məhz bu ayda nazil olub. Quranda orucluq haqda deyilir:

“Ey iman gətirənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə vacib edildiyi kimi, sizə də vacib edildi ki, (bunun vasitəsilə) siz pis əməllərdən çəkinəsiniz! (Oruc tutmaq) sayı müəyyən olan (bir ay) günlərdir. (Bu günlərdə) sizdən xəstə və ya səfərdə olanlar tutmadığı günlər qədər başqa günlərdə oruc tutmalıdırlar. Oruc tutmağa taqəti olmayanlar isə (hər günün əvəzində)”

Məhəmməd (S) peyğəmbərin hədisində bildirilir ki, Ramazan ayı gələn zaman Cənnətin qapıları açılır, Cəhənnəmin qapıları bağlanır və müsəlmanlara ziyan gətirməmək, onları Haqq Yolundan azdırmamaq üçün şeytanın əl – qolu bağlanır: “Əgər insanlar Ramazan ayının bütün üstünlüklərini bilsəydilər, bütün ilin Ramazan olmasını istəyərdilər” – Allah buyurur. Payız yağışı hər yeri toz-torpaqdan təmizlədiyi kimi, Ramazan ayı da möminlərin ruhunu günahlardan təmizləyir.

Düzgün orucu necə tutmalı

Hər bir müsəlman Allaha itaət etməli və Onun hökmlərini yerinə yetirməlidir. Allah – Təala müqəddəs Ramazan ayı ərzində (Yaradanın tükənməz sərvətinin və rəhminin gizləndiyi bir ayda) orucluğa riayət etmə qaydalarını müəyyən edib. Bu ayda Allah insanlara böyük faydalar verir, onların günahlarını bağışlayır, nəcibləşdirir və mükafatlandırır. Ramazan ayında oruc tutmaq şüuru, həddi-buluğa çatmış və müsəlman şəriətinə görə, oruc tutmaq iqtidarında olan hər bir şəxsə vacib buyrulub.

Hər gün oruc tutmazdan öncə, yəni səhər yeməyindən (İmsak) əvvəl “niyyət” etmək lazımdır. “Niyyət” zamanı bu sözlər deyilir: “Bismillahir-rəhmanir-rəhim. Müqəddəs Ramazan ayında oruc tuturam Vacibən qürbətən ilə Allah” deyilir. Orucluğun hər günün öz xüsusi duası var və bu duaları oxumaq faydalıdır. (Hər günün duasını məsciddən və ya dini ədəbiyyatdan əldə etmək olar).

Axşam oruc açılarkən (İftar) yemək yeməzdən öncə bunları demək lazımdır: “Bismillahir-rəhmanir-rəhim” – “Rəhimli və Rəhman Allahın adı ilə” və oruc duası: “Allahummə ləkə sumtu və əla rizqikə əftərtu və aleykə təvəkkəltu fətəqəbbəl mini əntəs – Səmiul Alim. Allahummə ya vasiəl-məğfirəti iğfirli”. Ərəb dilindən tərcümədə: “Ey Allah, Sənə xatir oruc tutdum. Göndərdiyin ruzi ilə iftarımı açıram, Sənə təvəkkül edirəm. Orucumu qəbul elə. Sən hər şeyi eşidən və bilənsən. Ey Yaradan və Yer üzünün sahibi, günahlarımı bağışla!”

Yaxşı olardı ki, iftar xurma, təmiz su, süd və ya şirniyyat ilə açılsın. Yemək yeyən zaman heç bir halda tərkibində donuz əti və ya spirt olan qida məhsullarından istifadə etmək olmaz. Nə səhər, nə də axşam, olduqca çox yemək arzu edilən deyil, bu, bədəni ağırlaşdırır və sağlamlığa ziyandır. Oruc tutanlara iftar süfrəsi vermək bəyəniləndir. Hədisdə bildrilir ki, axşam oruc tutan şəxsi doyuzduran şəxs, oruc tutan qədər savab qazanar.

Oruc zamanı nəyi etmək olmaz

Səhər və axşam namazları arasındakı dövrdə (Orucluq təqvimi aşağıda göstərilib) bir sıra əməlləri etmək olmaz:

1) Bilərəkdən yalan danışmaq, Allaha, Peyğəmbər və imamlara and içmək.

2) Yemək və içmək. Bundan əlavə, nəfəs borusundan bədənə heç nə daxil olmamalıdır. Məsələn, qulaq dəliyindən suyun daxil olmasına və ya ağız və burundan orqanizmə qatı duman, tüstü və buxar (Havada uçan toz-torpaq, siqaret tüstüsü və s) udmaq, saqqız çeynəmək və imalə etmək olmaz. Lakin insan oruc olduğunu unudaraq təsadüfən nəsə yeyərsə və ya içərsə, bu, orucu pozmur – bu halda yemək və içməyi dərhal dayandırmaq lazımdır. Əgər insan oruc olduğunu bilə – bilə ağzına su alarsa, məsələn, sərinləşmək istəyərkən və dəstəmaz alarkən təsadüfən suyu içərsə, onun orucu pozulmuş sayılır. İmsakdan sübh azanınadək ağız boşluğunu və dişlərin arasını qida qalıqlarından səliqə ilə təmizləmək lazımdır. Çünki oruc zamanı xırda yemək qalığını yemək belə, orucu pozur.

3) Cinsi əlaqəyə girmək. Həyat yoldaşı ilə bir-birində ehtiras oyadan intim nəvazişlə məşğul olmaq arzu olunan deyil. İftardan sonra həyat yoldaşı ilə yaxınlıqdan sonrası İmsak vaxtı qurtaranadək çimmək və qüsllənmək lazımdır. Qeyd edək ki, yuxuda ikən “məni” (Orqazm) baş verərsə, bu, orucun pozulması anlamına gəlmir. Belə olan halda çimmək (Qüsl almaq) və orucu davam etdirmək lazımdır.

4) Bilərəkdən qusma baş verərsə, oruc pozulur. Oruc tutan öz idarədəsinə qarşı çıxırsa, o zaman oruc pozulmur və yalnız ağız boşluğunu yaxalamaq lazımdır.

5) Menstruasiya (Doğumdan sonrakı yaranan təbii hallar). Hətta Günəş batmamışdan öncə menstruasiya baş verərsə, oruc pozulur.

Orucdan azad olma

“Aya yetişən şəxslər (bu ayı) oruc tutmalıdırlar; xəstə və ya səfərdə olanlar isə, tutmadığı günlərin sayı qədər başqa günlərdə tutsunlar. Allah sizin üçün ağırlıq deyil, yüngüllük istər ki, fövtə gedən günlərin orucunu tamamlayasınız və sizi düz yola yönəltməsinə görə Ona (“Allahu Əkbər” deməklə) təzim və şükr edəsiniz” – Quranda deyilr.

Oruc bütün möminlər üçün vacibdir, həddi-buluğa çatmamış, çox qocalmış və ağır xəstə olan insanlar, dəlilər, hamilə qadınlar və süd verən analar, səfərdə və döyüş meydanında olanlar istisna olmaqla. Qadınlara aybaşı və hamiləlik dövründəki təmizlənmə dövründə oruc tutmaq günahdır, lakin təmizlənmədən sonra buraxdığı günlərin orucunu tutsun. Həmçinin, xəstələr də, sağaldıqdan sonra gələn il Ramazan ayı gələnədək tutmadığı günlərin orucunu tutmalıdır. Lakin insan xəstə və ya qocadırsa və heç bir halda oruc tuta bilmirsə, hər buraxdığı günə görə, fəqirin qarnını doyuzdurmalıdır. Əgər oruc səhlənkarlıq və etinasızlıq ucbatından könüllü buraxılıbsa, bu ağır günahdır və o insan onun kəffarəsini verməlidir.

Oruc sağlamlığı möhkəmləndrir

Bütün qaydlar çərçivəsində, oruc müsəlmanın təkcə ruhunu təmizləmir, həm də onun sağlamlığını möhkəmləndirir. İnsan, orqanizminə fasilə vermədən daim bol-bol yeyir və içirsə, bədəndə zəhərli maddlər toplanır. İl ərzində sistemli qida qəbulundan yorulan insan orqanizmi, bu ayda dincəlir. Bununla yanaşı, bədənimizdə yenilənmə baş verir. Muhəmməd peyğəmbər (S) bununla bağlı belə deyib: “Oruc tutun və siz daha sağlam olacaqsız”.

Həkimlərin rəyinə görə, oruc limfositlərin funksional göstəricilərini on dəfə yaxşılaşdıraraq, həmçinin, hüceyrələrin immunitet yaradan maddlərini artırmaqla, immun sistemini möhkəmləndirir; piylənmənin, mədə yarasının yaranmasına ən çox səbəb olan turşuluğun artmasının qarşısını alır; böyrəkləri daşəmələgəlmədən qoruyur, orqanizmi psixi və fiziki pozuntulardan qoruyaraq, xüsusilə də gənclərdə cinsi instinktlərin qarşısını alır; ac qalmaq orqanizmin enerjisini artırır və onu təlimatlandırır, yaddaşı yaxşılaşdrır; qlükoza, yağlar və züllaların iştirak etdiyi hüceyrələrdə gedən mübadilə prosesini fəallaşdırır və optimal vəziyyətə gətirir.

Günahların bağışlandığı və Allahın mükafatlandırğı ay

Ramazan ayında oruc İslamın dirəklərindən biridir. Məhəmməd peyğəmbər (S) deyib: “Kim ki, mukafat alacağına inam və ümidlə oruc tutar, onun keçmiş günahları bağışlanar”. “Kim ki, Allah xatirinə oruc tutar, Tanrı onu Ramazan ayının hər bir gününə görə yetmiş gün Cəhənnəm əzabından xilas edər”. ” Oruc insanı bünüt günah və nöqsanlardan qoruyan qalxana bənzəyir”. Muhəmməd peyğəmbər (S) insanları bu ayda mümkün qədər yaxşı iş görməyə, etdiyi günahlara görə tövbə etməyə, Allahdan bağışlanmağını diləməyə, sədəqə vermək, Quran öyrənmək və dua oxumağa çağırıb. Ramazan ayında oruc tutmayan müsəlmanlar Allah tərəfindən sərt cəzalandırılacaqlar, halbuki, yazılanlara əməl edənlər Allah tərəfindən mükafatlandırılacaqlar. Belə ki, mükafatların həcmi oruc tutanların davranışından asılıdır. Peyğəmbərimiz deyib ki, insan orucun bütün üstünlüklərini anlamağa və onun əvəzində alacağı mükafatların ən böyüyünə can atmalıdır. Ən uca Allah deyib: “Oruc mənə xatir tutulur və Mən oruc tutanı mükafatlandıracağam, çünki o, Mənə xatir nəfsini saxlayır və Mənə xatir aclığa dözür”. And olsun ki, oruc tutanın ağzından gələn iy, Allah üçün müşk ətrindən xoşdur”.

Qədr gecələri

Qurnanın dəqiq nazil olma vaxtı məlum deyil, lakin artq yüz illərdir ki, mömin müsəlmanlar Ramazanın son 10 günündə, ayın tək günləri (Əhya gecələri) gecələr müqəddəs Leylət əl-Qadr gecəsini qeyd edirlər. Başqa formada o, Qədr gecələri adını alıb. Hesab olunur ki, Allah insanın gələn ilki taleyini məhz bu gecə müəyyən edir. Quranda deyilir: ” H S Qədr gecəsi min aydan daha xeyirlidir! O gec O gecə dan yeri sökülənə kimi salamatlıqdır!”

Uşaqlara hansı adlar qoymaq lazımdır

Sual: Uşaqlara hansı adlar qoymaq lazımdır?

CAVAB

Uşaqlara qoyduğumuz və ya qoyacağımız adların mənalarının dinimizə, ənənə və adətimizə uyğun olub olmadığını öyrənmək, uyğun deyilsə dəyişdirmək lazımdır. Haqlı səbəblərlə adını və ya soyadını dəyişdirmək istəyənlər də çıxa bilər. Beləcə adların mənalarını bilmək faydalı olar.

Bu mövzuda yazılmış dükanlarda bir neçə kitab vardır. Bəzisi çox genişdir. Nə qədər Ərəbcə və ya Farsca kəlimə varsa, ad olaraq kitaba yazmışlar. Bəzisi də çox sadə yazılmış, kəlimələrin lazımı bütün mənalarını yazılmamış. Hamısının ortaq tərəfi, məsdər halındakı adları, məsdər olaraq təsvir etmişlər. Bir şey ad halını alanda, artıq o məsdərlikdən çıxar. Məsələn, Azəricədə səhv olaraq məşhur sözü yerinə, “Filankəs şöhrət oldu” deyirlər. Bir uşağa Şöhrət adı verilmişsə, bunun mənası “məşhur olmaq” deyilməz. Burada Şöhrət kəliməsini məşhur olaraq bildirmək lazımdır. Çünki məqsəd budur.

Kəlimə ad olanda İslam, cihad sözləri də belədir. Bu sözlər ad olaraq qoyulmuşsa, artıq İslama müsəlman olmaq deyilməz. Müsəlman olan deyə təsvir edilir. Cihad kəliməsinə də hərb, hərb etmək deyilməz. Allah üçün döyüşən deyilir. Cihad kəliməsinin bir az daha qüvvətlisi Cahiddir. Bunun daha da qüvvətlisi Mücahiddir. Ad olaraq qoyulanda artıq Cihad da, Cahid də, Mücahid də, biri digərindən daha qüvvətli olmaq üzrə, cihad edən mənasını verir.

Bunun kimi Hicabı utanmaqla əlaqədar deməkdir. Amma bu ad olaraq istifadə ediləndə, xəcalətli, utancaq, həyalı, ədəbli, tərbiyəli, pərdəli, namuslu kimi mənalara gəlir.

Hulki, Ruhi, Sulhi kəlimələri də belədir. Dükanlardakı kitablarda bu xüsus bəzisində heç diqqətə alınmamış, bəzisində də çox az yer verilmişdir.

Uşaqlara gözəl ad qoymaq lazımdır! Hədisi-şəriflərdə buyuruldu ki:

“Uşağa gözəl ad vermək, dinini öyrətmək və vaxtı gələndə evləndirmək, övladın atası üzərindəki haqlarındandır.” [Əbu Nuaym]

“Qiyamətdə atanızın adı ilə birlikdə [Məsələn Əli oğlu Əmin, və ya Əli qızı Əminə deyə] çağırılacaqsınız. O halda adınız gözəl olsun!” [Əbu Davud]

Gözəl adlar çoxdur. Məsələn, Peyğəmbər adları, Rəsulullah əfəndimizin 400 qədər olan mübarək adları, Allahu təalanın Əsma-i hüsnasından olub, ad olaraq qoyulması caiz olan Əli, Əzizi, Məcid, Mucib, Rafi, Rəşid adları, Əshabi-kiramın, alimlərin və övliyanın adları qoyula bilər.

Bir adın gözəl olması üçün mütləq Qurani-kərimdə olması lazım deyildir. Yüz mindən çox Əshabi-kiramdan Həzrəti Zeyd xaric, heç birinin adı Qurani-kərimdə yoxdur. Gözəl adlar çoxdur. Dəyişik ad olsun deyə, yaxud ən gözəl ad olsun deyə Qurani-kərimdə keçən hər sözü, yalnız Qurani-kərimdə keçdiyi üçün uşağa ad olaraq qoymaq çox səhv olar. Çünki Qurani-kərimdə gözəl adların yanında kafirlərin adları da vardır. Ən başqa şeytan var, İblis var, Hannas vardır. Kafirlərdən Qarun, Haman vardır. Peyğəmbər əfəndimizin düşməni Əbu Ləhəbin adı vardır. Bunları qoymaq doğru deyildir.

Qurani-kərimdə keçir deyə ildırım, şimşək, gəlmək, getmək kimi sözlərin ərəbcəsini ad olaraq qoyanlar olur. Bu kəlimələrdən ən məşhurlarından biri Əsradır. Əsra, gecə getmək mənasını verər. Ünzilə endirildi, endirilmiş deməkdir. Belə adları qoymaq caiz isə də, enbiyanın, üləmanın, övliyanın adını seçmək əlbəttə yaxşı olar.

Ad sahiblərinə şəfaət

Hər Peyğəmbər öz adından olanlara, hər alim və övliya da öz adından olanlara şəfaət edəcəkdir. Gözəl adın bu baxımdan da önəmi vardır. Hədisi-şəriflərdə buyuruldu ki:

“Allah qatında ən gözəl olan adlar Abdullah, Abdurrahmandır. [Mülsim] “Üç oğlu olub, birinə adımı verməyən cahillik etmiş olar.” [Tabərani]

“Alahu təala buyurar ki: Adı Əhməd, Muhamməd, Mahmud kimi Həbibimin adından olan möminə əzab etməkdən həya edərəm.” [R.Nasıhin]

“Bir evdə bir, iki və ya üç Muhamməd olmasının zərəri olmaz.” [İbni Sad]

“Oğlunun adını Muhamməd qoyan uşağı ilə Cənnətlik olar.” [A.Rufai]

“Muhamməd adlı uşağa hər yerdə ikram edin, onu alçaltmayın.” [Hatib]

“Muhamməd adlı kimsəni alçaq görməyin, onu məhrum etməyin! Onun olduğu bir evdə, bir yerdə bərəkət vardır.” [Deyləmi]

İbni Abbas həzrətləri, “Qiyamətdə, “Adı Muhamməd olan möminlər gəlsin” deyilir, hamısı Cənnətə aparılır.” buyurur.

Əcdadımız, hörmətdə qüsur olmasın deyə Muhamməd adından “Məhəmməd” şəklində istifadə etmişdir.

Peyğəmbər əfəndimizin mübarək adlarından birini də qoymaq çox yaxşı olar. Əshabi-kiramın adları da çox qiymətlidir. Əcdadımızın qoyduğu adlar da əhəmiyyətlidir.

Həzrəti Talha, on uşağının hər birinə bir peyğəmbər adı qoymuşdu. Həzrəti Zübeyrin də on uşağı vardı. O da hamısına şəhid adı vermişdi. Həzrəti Talha, Həzrəti Zübeyrə, “Niyə uşaqlarına peyğəmbər adı deyil, şəhid adı verdin?” dedi. O da, “Uşaqlarım peyğəmbər olmayacağına görə, şəhid olmalarını arzu etdiyim üçün” dedi.

Adı pis olanın dəyişdirməsi lazımdır! Hədisi-şərifdə, “Pis adı olan bunu gözəl ada çevirsin” buyuruldu. (Bəriqa)

Pis adlar

Məmiş, Sənəm adları caiz deyildir. Əhmədə Hamo, Məhəmmədə Məmo, İbrahimə İbo və ya İbiş demək caiz olmadığına görə, Abdullah Öcalana Apo, İbrahim Tatlısəsə İbo demək caizdirmi deyə düşünülə bilər. Caizdir, çünki məşhur adı söyləmək adını dəyişdirmək olmaz. Bunun kimi birinin adı Fatma ikən hər kəs Fatoş olaraq bilirsə, ona Fatoş demək küfr olmaz. Bənzərləri də belədir.

Kəzban, Farisi Kədbanudan gəlmişdir. Ev qadını və ya vəkilxərc qadın deməkdir. Vəkilxərc isə bir sarayın ticarət işlərini görən kimsə deməkdir. Hər nə qədər Ərəbcədə yalançı mənasına gələrsə də Farsçadan gəldiyi üçün dəyişdirilməsi lazım deyildir.

Kafir adı qoymaqdan da çəkinmək lazımdır! İmam Rəbbani həzrətləri buyurur ki:

Bir müsəlmanın bir kafirin adını almaqdan, qorxunc aslanlardan qaçmaqdan daha çox qaçması lazımdır. Bu adlar və onların sahibləri Allahu təalanın düşmənləridir. Hədisi-şərifdə, “Pis zənn altında qalınacaq yerlərdən qaçın” buyuruldu. Dinsizlik əlaməti olan və bu zənni oyandıran adları qoymaqdan çəkinmək lazımdır.

Tərifləyici adlar qoymaq

İbni Abidin həzrətləri buyurdu ki:

“Uşağa Əli, Əziz kimi adları qoymaq caiz isə də, bu adları söyləyərkən hörmət etmək lazımdır.” [Rədd-ül Muxtar]

Rəşid, Əmin kimi tərifləyici adlar qoymaq caiz isə də qoymamaq yaxşı olar. Çünki belə adları söyləyərək, sahibinə təhqir etmək, ada da təhqir olur. (Şirə)

Qiyamətdə günahları savablarından daha çox olan bir kimsə Cəhənnəmə aparılarkən Allahu təala Cəbrayıl əleyhissəlama buyurar ki:

Həzrəti Cəbrayıl o kimsədən soruşar. O da, “Təəssüf ki, heç bir alimlə bir arada olmadım” deyər. Allahu təala təkrar buyurar:

• Ya Cəbrayıl, soruş ki, heç bir alimi elmindən ötəri sevdimi?

Cəbrayıl əleyhissəlam ona soruşar. O da, “Xeyr, sevdiyim bir alim yox idi” deyər. Haqq Təala buyurar:

Cəbrayıl əleyhissəlam soruşar. O da, “Xeyr heç bir alimlə bir süfrədə olmadım” deyər. Haqq təala buyurar ki:

• Ya Cəbrayıl, bu qulun adı bir alimin adına bənzəyirmi, bunu da soruş!

Cəbrayıl əleyhissəlam soruşar. O da, “Xeyr heç bir alimin adına bənzəməz” deyər. Haqq təala buyurar ki:

Görüldüyü kimi adı bir alimin adına bənzəmək, hətta alimi sevəni sevmək belə insanın qurtuluşuna səbəb olur. Əlbəttə hər şeydən əvvəl mömin olmaq şərti vardır. Mömin olmadıqdan sonra gözəl adın və ibadətin qiyməti olmaz.

Uşağa doğulanda və ya doğumu ardınca yeddinci günü adı qoyulur. Doğulduqdan sonra dərhal ölən uşağa da ad qoyular. Yuyunar, cənazə namazı qılınar. Ölü doğulan uşağa ad vermək lazım deyildir. Fəqət ad verərək dəfn etmək yaxşı olar.

Adı qoyacaq kimsə

Uşağın adını elm əhli, saleh bir şəxsə qoydurmaq lazımdır! Əshabi-kiram uşaqlarına adları Peyğəmbər əfəndimizə verdirməyi seçmişdir. Uşağa ad qoyarkən uşağın atası, babası və ya ən qoca, elmi ən çox olan, uşağı qucağına alar, dəstəmazlı olaraq qibləyə dönər və ayaqda sağ qulağına azan oxuyar, sol qulağına iqamət oxuyar. Adı üç dəfə təkrar etmək yaxşı olar. Bu arada uşağın ağzına şirin bir şey qoymaq yaxşı olar.

Peyğəmbər əfəndimiz Həzrəti Həsən doğulanda qulağına azan oxumuşdur. Azan oxuyacaq kimsə uşağı yastıq kimi yumşaq bir şey üstünə qoyaraq qucağına alar. Uşağı biri qucağına alıb azanı bir başqası da oxuya bilər. Bir hədisi-şərifdə də buyuruldu ki:

“Yeni doğulan uşağın sağ qulağına azan, sol qulağına iqamət oxunarsa, “Ümmü sıbyan” xəstəliyindən qorunmuş olar.” [Beyhəqı]

Uşağa ad qoyduqdan sonra saleh bir övlad olması üçün və dinə xidmət etməsi üçün dua etmək lazımdır. Peyğəmbər əfəndimiz, “Ya Rəbbi bu uşağı xeyirli və salehlərdən et və onu gözəl bir şəkildə yetişməsini təmin et!” deyə dua etmişdir.

Əbu Musəl Əşari həzrətləri, “Uşağım doğulduğu gün onu Rəsulullaha apardım, adını İbrahim qoydu” dedi. Amr ibn Şüeybin babası isə, “Rəsulullah, yeni doğulan uşağa yeddinci günü ad verilməsini və əqiq kəsilməsini əmr etdi” dedi. [Tirmizi]

Buxaridə, “Əgər əqiq kəsilməyəcəksə, uşaq doğulduğu vaxt ad qoyular və ağzına şirin bir şey verilər” deyilir.

Sual: Məlis adı Quranda keçirmi? Uşağıma bu adı verməyimdə bir zərər vardırmı?

CAVAB

Məlis sözü Quranda keçməz. Peyğəmbər əfəndimizin yüz mindən çox dostu vardı, biri xaric heç birinin adı Quranda keçməz. Əbu Bəkir, Ömər, Osman, Əli heç biri Quranda yoxdur. Bir adın Quranda keçməsi lazım deyildir. Böyük şəxslərin adını qoymaq, Peyğəmbərlərin adını qoymaq yaxşı olar. Çünki hər Peyğəmbər, hər alim öz adında olan insana şəfaət edəcəkdir. Onun üçün ot adı, daş adı qoymamaq lazımdır. Övliyanın, böyüklərinin adını qoymaq lazımdır. Məlis adını qoymaqda zərər yoxdur.

Sual: Samed adı caizdirmi?

CAVAB

Sual: Əzrail adı caizmi?

CAVAB

Sual: Uşağım doğulduqdan üç gün sonra öldü. Dəfndən bir neçə ay keçib. Ad qoymamışdıq. İndi ad qoymağımız caizdir?

CAVAB

Sual: Muhamməd adını qoymaq məkruhdurmu?

CAVAB

Məkruh deyildir. Qoyduqdan sonra hörmət lazımdır.

Sual: Naziyə, Oğuzxan, Furkan, Günəş, Kürşad, Yadallah, Kəzban, Yasin, Rauf, İrəm, Mələk, Kənan, Damra adı caizmi?

CAVAB

Caizdir. Kafir adından başqası caizdir. Üstün olanı qoymaq lazımdır.

Sual: Əli Osman adını qoymaq uyğundur?

CAVAB

Əli Osman adını qoymaq yaxşıdır.

Sual: Beş aylıq ikən doğulub ölən uşağa ad qoyular?

CAVAB

Canlı doğulmuşsa, nəfəs almışsa, ad qoyular.

Kafir adı vermək

Sual: Almaniyadakı bəzi gənclər Alman və ya başqa qeyri-müsəlmanların adlarından istifadə edirlər. Məsələn, adı “Həsən” olan bir nəfərdən qeyri-müsəlman adını soruşanda “Adım Hansdır” deyir. “Hans” olaraq çağırılmasını istəyir. Bir müsəlmanın kafir adı ilə çağırılmasını istəməsi caizdirmi?

CAVAB

Caiz olmadığını İslam alimləri bildirir. Əhli-sünnət alimlərinin ən böyüklərindən olan İmam-Rəbbani həzrətləri Xanı Xanana yazdığı məktubda buyurdu ki:

Nə qədər təəccüblüdür ki, qiymətli təvəccöhünüzə qovuşmaqla şərəflənən şairlərdən birinin, bir kafir adını soyad olaraq aldığını eşitdim. Bu alçaq adı görəsən nə üçün aldı? Belə adları almaqdan, qorxunc aslanlardan qaçmaqdan daha çox qaçmaq lazımdır. Çünki bu adlar və onun sahibləri Allahu təalanın düşmənləridir. Onun Peyğəmbərinin düşmənləridir. Müsəlmanların kafirləri düşmən bilməsi əmr olunmuşdur.

Bunun kimi pis adları övladlarına qoymaması hər müsəlmana vacibdir. Ona söyləyin! Bu adı dəyişdirsin! Onun yerinə müsəlmana yaraşan bir ad qoysun. Müsəlman olana müsəlman adı yaraşar. Allahu təalanın sevdiyi və Onun Peyğəmbərinin bəyəndiyi, İslam dinində olmaqla şərəflənmiş bir kimsənin halına uyğun da ancaq budur. Hədisi-şərifdə buyuruldu ki:

“Qiyamətdə adlarınızla və atanızın adları ilə çağırılacaqsınız. Onun üçün gözəl adlar alın!” [Əbu Davud]

Dinsizlik əlaməti olan adları qoymaqdan çəkinmək hər müsəlmanın vəzifəsidir. (1/23)

Sual: Nick name olaraq prince (prens) king qoymaqda zərər vardır?

CAVAB

Qısa bir zaman üçün də olsa kafirlərin adını qoymaq uyğun deyildir. Bu sözlər yerinə şahzadə, sultan, xaqan, bəy, bəylərbəyi kimi adlar qoyula bilər.

Pis adları dəyişdirmək

Sual: Adının mənası çox pis olanın şəxsiyyət vəsiqəsindən dəyişdirməsi lazımdır?

CAVAB

Şəxsiyyət vəsiqəsindən dəyişdirmək lazım deyildir. Ailəsi və ətrafı yeni adla çağırsa problem qalmaz. Zamanla hər kəs alışar və daha sonra şəxsiyyət vəsiqəsində də asanlıqla dəyişdirilə bilər. Həzrəti Aişə anamız “Rəsulullah çirkin adları dəyişdirərdi” buyurdu. (Tirmizi)

Əsiyə və Asiyə

Sual: Əsiyə adı uyğundurmu? Dəyişdirmək lazımdırmı?

CAVAB

Əsiyə başqa, Asiyə başqadır. Əsi, uyğun, əlverişli deməkdir. Asi, üsyan edən deməkdir. İslam hərfləriylə yazılışları da fərqlidir. Əsiyə, Fironun xanımı olan Həzrəti Əsiyənin adıdır. Uyğun, əlverişli mənasına gəldiyi kimi dirək, hüznlü qadın mənasına da gələr. Asiyə isə üsyan edən mənasındadır. Bu baxımdan Asiyə adını dəyişdirmək lazımdır.

Muhamməd adını qoymaq

Sual: “Üç oğlu olub da birinə mənim adımı qoymayan cahillik etmiş olar” hədisinə uyğun olaraq uşağa Muhamməd adını qoymaq uyğun olar ?

CAVAB

İndiki vaxtda lazımı hörmət edilə bilməyəcəyi üçün zərərlidir. Peyğəmbər əfəndimizin adlarından olan Əhməd və ya Mahmud yaxud əcdadımızın qoyduğu kimi Məhəmməd adının qoyulması lazımdır. Muhamməd adı qoyularsa, hörmətdə qüsur ediləcəyi üçün uyğun olmaz. İki hədisi-şərif məali belədir:

“Muhamməd adını qoyduğunuz uşağı döyməyin və yaxşılıq edin!” [Bəzzar]

“Muhamməd adını verdiyiniz uşağa hörmət edin, məclislərdə ona yer açın və ona qarşı qaş-qabaqlı olmayın!” [Hatib]

Uşağın adını peyğəmbərlər və mələklərin adlarından qoyunca, adını söyləyərək o uşağı pisləmək, ona kiçildici şeylər söyləmək, onu alçaltmaq caiz deyildir. (Şirə şərhi)

Zamanımızda lazımı hörmət göstərilmədiyi üçün Muhamməd adı yerinə Məhəmməd qoymaq lazımdır.

Qiyamətdə bir nəfəri Cəhənnəmə apararkən, Allahu təala, “Ey mələklərim, o qulumu üzməyin, onun mənim yanımda bir yaxşılığı vardır” buyurar. Mələklər maraq edib o yaxşılığın nə olduğunu soruşarlar. Allahu təala “Onun adı mənim Həbibimin adındandır. Adı Əhməd, Muhamməd və ya Məhəmməd olan mömin quluma əzab etməyə həya edərəm” buyurar. (Riyad-ün-nasıhin)

Muhamməd adı

Sual: Muhamməd adlı uşağa Muhamməd deyə xitab etmək ədəbə zidd olar?

CAVAB

Xeyr, zidd deyildir, fəqət tənbəl, xasiyyətsiz kimi çirkin ifadələrdən Muhamməd adıyla birlikdə istifadə etmək caiz olmaz. Tək başına bunları söyləməyin, məsələn yenə o qəsd edilərək, “Bu tənbəldir” deməyin zərəri olmaz. Ad deyilincə hörmət etmək lazımdır. İki hədisi-şərif məali belədir:

“Muhamməd adlı uşağa hər yerdə hörmət edin, onu aşağılamayın!” [Hatib]

“Muhamməd adlı kimsəni alçaq görməyin, onu məhrum etməyin! Onun olduğu bir evdə, bir yerdə bərəkət vardır.” [Deyləmi]

Bunun üçün hörmətdə qüsur olmasın deyə əcdadımız Muhamməd adından Məhəmməd şəklində istifadə etmişdirlər.

Ad qoyarkən azan oxumaq

Sual: Uşaq yeni doğulanda ad qoyularkən qulağına azan oxumaq lazımdır?

CAVAB

Azan oxumaq yaxşıdır. Çünki Peyğəmbər əfəndimizin Həzrəti Həsən doğulduğu zaman qulağına azan oxuduğu hədis kitablarında yazılıdır. (Tirmizi)

[Adını qoyacaq kimsə uşağı yastıq kimi yumşaq bir şey üstünə qoyaraq qucağına alar, sakitcə sağ qulağına azan, sol qulağına da iqamə oxuyar. Sonra qulağına adını söyləyər. Uşağı biri qucağına alıb, azanı bir başqası da oxuya bilər.]

Bir hədisi-şərifdə buyuruldu ki:

“Yeni doğulan uşağının sağ qulağına azan, sol qulağına da iqamət oxunarsa, “Ümmü sıbyan” deyilən xəstəlikdən qorunmuş olar.” [Beyhəqı]

Qəni kəliməsindən istifadə etmək

Sual: Haqq Sözün Vəsiqələri kitabında, “Allahu təalanın yalnız özünə məxsus olan üç sifəti, kibriya, qəni olmaq və yaratmaqdır” deyilir. Bu vəziyyətə görə, “Allah qəni-qəni rəhmət etsin” və ya “qəni könüllü” demək yaxud uşaqlara Qəni adını qoymaq caizdirmi?

CAVAB

Qəni [əl-Qəniyy] Allahu təalanın 99 adından biridir. Heç kimə möhtac olmayan, hər kəsin ona möhtac olduğu şəxs deməkdir. Bu mənada əlbəttə ad olaraq istifadə edilməz.

Hədisi-şərifdə, Əyyüb əleyhissəlam üstünə yağan qızıl çəyirtkələri toplamağa başlayanda, Allahu təalanın “Səni qəni qılmamışdımmı?” buyurduğu bildirilir. Yəni “Səni zəngin etmişdim” deyilir. Bir hədisi-qüdsidə isə, “Allahu təala sizdən qənidir” buyurulur. Yəni “Allahu təala çox zəngindir və sizə möhtac deyildir” deyilir. Burada insanlara da qəni deyilə biləcəyi aydın olur.

İslam Əxlaqı kitabında, “Vacib olan qurbanı kəsmək üçün üç şərt lazımdır: Müsəlman və ağıllı, buluğ yaşında olmaq, mukim olmaq, qurban nisabı miqdarı qəni olmaq” deyilir. Burada da qəni olmaq zəngin olmaq mənasında istifadə edilmişdir.

Qəni zəngin, varlı və bol kimi mənalara gələr. Qəni könüllü, əli bol, comərd deməkdir. Qəni-qəni isə, bol-bol deməkdir. “Qəni-qəni rəhmət etsin!” demək, “Bol-bol rəhmət etsin!” deməkdir.

Zəngin mənasında uşaqlara Qəni adını qoymaq caizdir, amma Qəni olan Allahın qulu mənasındakı, Abdülqəni qoymaq daha gözəl olar.

Aslan adı

Sual: İnsanlara, Əsəd, Aslan kimi heyvan adı qoymaq caizdirmi?

CAVAB

Caizdir. Çünki təhqir qəsdiylə qoyulmur. Birinə öküz deyilsə təhqir olar, öküzün daha kiçiyi olan tosun deyilsə təhqir olmaz. “Tosun kimi uşaq” deyilsə təhqir sayılmaz. Tarixdə Tosun adlı şəxslər vardı. Məşhur Tosun paşa, Qavalalı Məhməd Əli Paşanın oğlu idi.

Övliya şəxslərdən Əsəd adlı olanlar vardır. Məsələn, Ubeydullahı Əhrar həzrətləri zamanında yaşayan Muhamməd Əsəd bunlardan biridir. Həzrəti Əliyə Əsədullah yəni Allahın aslanı deyilir. Budin Bəylərbəyi Aslan paşa və Səlcuqlu sultanının adı da Alparslan idi.

Tərifləyici adlar qoymaq

Sual: İslam Əxlaqı kitabında, “Rəşid, Əmin adını verməməli. Muhiddin, Nurəddin kimi adlar da yalan və bidət olur. Fasiqləri, cahilləri, mürtədləri belə çağırmaq məkruhdur. Çünki bunlar tərifləyici adlardır. Məcazi olaraq da deyilə bilməz. Öz uşaqlarına bu adları uğurlu olmaq üçün qoymaq caiz olar deyilmişdir. Saleh olduqları məşhur olan alimləri bu adlarla zikr etmək caiz və faydalıdır” deyilir. Sonu din ilə bitən adları qoymamaq lazımdır? Məsələn, bu adlar qoyulmazmı: Cəmaləddin: Dinin gözəli. Fəxrəddin: Dində təriflənməyə layiq. Fəridüddin: Dinin ən üstünü. Xeyrəddin: Dinin xeyirlisi. Seyfəddin: Dinin qılıncı. İmadəddin: Dinin dirəyi. Məcdəddin: Dinin böyüyü. Sadəddin: Dinin mübarək adamı. Siracəddin: Dinin şamı. Şəcaəddin: Dinin qəhrəmanı. Şəmsəddin: Dinin günəşi. Şərafəddin [Şərəfüddin]: Dinin şərəflisi. Şihabəddin: Dinin parlaq zəri. Tacəddin: Dinin tacı.

CAVAB

“Müsəlman olan kimsə uşaqlarına bu adları qoya bilər” və “ Saleh şəxsləri bu adlarla anmaq faydalıdır” deyilir. Bidət əhli və mürtədlərin adları gözəlsə onları bu adlarla anmamaq lazımdır. Məsələn, Muhamməd Abduh deməyib, yalnız Abduh demək lazımdır və ya M.Abduh deyə yazmaq lazımdır. “M hərfi nədir?” deyə soruşularsa, “Mason kəliməsinin qısaltması” deyilə bilər.

Ad qoyarkən

Sual: “Ruməysa, Bəkir, İrəm, Kəzban, Gülsüm kimi adlar uşaqlara qoyulmaz. Ayrıca Cəbrayıl, İsrafil, Əzrayıl kimi mələk adları ilə Rəsul və Nəbi adlarını da qoymaq məkruhdur” deyənlər var. Doğrudur?

CAVAB

Bir adın mənası gözəl olmasa da, əgər böyük bir şəxsin adı isə, belə bir adı uşaqlara qoymağın heç zərəri olmaz. Hətta bu ismin sahibləri öz adında olanlara şəfaət edər.

Rəsul və Nəbi, elçi, xəbərçi, müjdəçi kimi mənalara gələr. Bu məna da qoymağın heç zərəri olmaz. Peyğəmbər adlarını uşaqlara qoymaq caiz olduğu kimi, mələklərin adlarını da qoymaq caizdir. Peyğəmbərlər mələklərdən üstündür. Peyğəmbər adı kimi mələk adı da caizdir.

İrəm, Şəddad adlı bir kafirin bağçasının adı isə də, bağçanın günahı nədir? Bəzi əriklərə, keşiş əriyi deyilir. Bu məntiqə görə belə əriklər yeyilməz?

Kəzban adı Farscadır. Qahya qadın, bir dairəni idarə edən qadın deməkdir. Ked-banu adından gəlməkdədir. Hər nə qədər Ərəbcədə yalançı mənasına gələrsə də, Frascadan gəldiyi üçün qoyulmasında zərər yoxdur. İlahiyyatçının sözü səhvdir.

Peyğəmbər və mələk adı

Sual: Uşaqlara Peyğəmbər əfəndimizin Muhamməd adını, Cəbrayıl, Mikayıl, Rıdvan kimi mələk adlarını qoymaq məkruhdur?

CAVAB

Xeyr, məkruh deyildir. Bir hədisi-şərifə əsaslanaraq bəzi alimlərin məkruh deməsi bu ad deyilərək təhqir edilməməsi üçündür. Çünki din kitablarında deyilir ki:

Uşağa peyğəmbər və mələk adı qoyulanda o uşağa adı deyilərək təhqir etmək, söymək caiz deyildir. Çünki bundan o adı alçaltma mənası çıxa bilər. Ancaq adını söyləmədən “Sən beləsən, sən heləsən” deyilə bilər. (Şirə şərhi)

İmam Malik həzrətləri buna görə Yasin, Cəbrayıl, Əzrail kimi adların uşaqlara qoyulmasının məkruh olduğunu bildirmişdir. Osmanlılar Muhamməd adını da Məhməd olaraq qoymuşdurlar. Təhqir edilməyəcək olsa bu adları qoymağın zərəri olmaz. Necə ki, əsrlərdir əcdadımız Məhəmməd, Mikail, İsrafil adlarını uşaqlarına qoymuşdurlar.

Hörmət edilməyə bilər deyə bu adları qoymamaq yaxşı olar. Məsələn, uşağa Əzrail adı qoyulsa, “Çəkilin Əzrail gəlir” və ya Cəbrayıl qoyulsa, “Mənə Cəbrayıl gəldi, vəhy gətirdi” deyə lağ edilə bilər. Belə mübarək ad qoyulmuş uşaqlara kədərli bir şey söyləyərkən, təhqir olmasın deyə adıyla söyləməyib, “Sən tənbəlsən, o yaramazdır, bu oğrudur” kimi işarə əvəzlikləriylə söyləmək lazımdır.

Bir maşın mənim adımdan necə qurtulur

Теги Категорий Рингтона:

Новинки Рингтоны 2023. Скачать припев песни: Maşın Bir Bəhanədir на звонок mp3 для андройд и m4r для iPhone, в исполнении которого принимает участие: Dj Kamran MM.

Текст Песни: Dj Kamran MM – Maşın Bir Bəhanədir
Похожие Рингтоны
Bir Tas Attim Pencereye (TikTok Remix)
[ Ibrahim Tatlises ]
Bir Kulum İşte
İnsan (Remix)
[ İradə Mehri ]
Maktabimda
[ Xamdam Sobirov ]
Топ 10 » Поп
[ Alina Eremia ]
[ Григорий Лепс & Елена Север ]
[ Ed Sheeran ]
Держу Пари
[ Ева Власова ]
Always Remember Us This Way (OST A Star Is Born)
The Weekend
Песни Петь
[ Katy Perry ]
Топ 10 » Рэп Хип-Хоп
Люблю, Не Доверяя
[ Kavabanga Depo Kolibri ]
[ Taras & Andery Toronto ]
[ Myha & Pavluchenko ]
ТЕРРИТОРИЯ
[ May Wave$ & Niletto ]
[ Chico & Vormir ]
Jocelyn Flores (Downtime Remix)
[ XXXTentacion & Downtime ]
Я Улыбнусь
[ Yelawolf & Shawty Fatt & Big Henri ]
Призраков Не Существует

Новинки Рингтоны 2023. На сайте вы можете бесплатно и без регистрации, скачать рингтоны на звонок смартфона. Самые новые треки 2023 года и уже всем полюбившиеся хиты популярных исполнителей, а так же ремиксы этих треков. Хиты Тик-Ток, Танцевальная и Клубная Музыка, Поп, Рэп, Рок, Шансон, Электроника, Прикольные и Весёлые звонки и многие другие категории вы всегда можете найти в соответствующем разделе. Большая база рингтонов, которая пополняется ежедневно. Заходите на сайт как можно чаще, чтобы не пропустить новинки, быть в курсе последних новинок и трендов музыки. Вы всегда найдете подходящий для вас раздел, чтобы выбрать лучшую мелодию звонка.