Ox yatmaq zərərlidir

Yatmaq üçün məkruh olan vaxtlar

Bir qadınla necə yatmaq olar?

Təsəvvür edirəm ki, bir çox kişi əxlaqsız və açıq bir şey tapmaq ümidi ilə buraya gəldi. Məni bağışlamalı olacaqsan, çünki başlıq həqiqətən hərfi olduğu üçün; bu məqalə bir yataqda bir arvad, rəfiqə ilə yatmaqdan, nə olursa olsun – ağlınızın ümid bəslədiyi pislikdən fərqli olaraq.

Bir qadının yanında yatmağın əhəmiyyətsiz olduğunu düşünürsənsə, müəyyən yuxu vərdişləri nümayiş olunduqda münasibətlərin nə qədər asanlıqla pozulacağını dərk etməyən çoxsaylı kişidən (kişilər və qadınlar) biridir. Ayılma tərziniz, şüuraltınızın yanında oyandığınız insanı necə qəbul etdiyinə çox təsir edir. Bir-birinizin yanında yatmağınız münasibətinizin həqiqi vəziyyəti haqqında həqiqətən dəhşətli bir şey söyləyir. Özünüzü bir-birinizdən nə qədər uzaqlaşdırsanız, üzləşdiyiniz istiqamətlər, bədənin təması və ya çatışmazlığı əlaqəni qiymətləndirməyə gələndə çox izah edir.

Birlikdə olduğunuz insanı sevirsinizsə, sevirsinizsə, sevirsinizsə və yataqda onlardan ayrı bir ayaq yatarsanız da, bu, nəticədə öz təsirini göstərə bilər və bilinçaltıda bir cütün ayrıldığı kimi hiss edir. Başqa bir insanın üstünə yığıldıqda bəzi insanların həddindən artıq isindiyini və ya yata bilmədiklərini başa düşürəm. Mən sizin birisiniz, buna görə bütün gecə qucaqlaşmalı olduğunuzu söylədiyimi düşünməyin. Yox. Bu, yalnız müəyyən mövqelərin bir əlaqəyə necə təsir göstərə biləcəyi və yaxşı bir şeyin daha az və daha az hissinin duyğu kəsilməsinə səbəb ola biləcəyi ilə bağlı bir müzakirədir. Həqiqət budur ki, əksər qadınlar yataqda ən azı marginal bir təmas səviyyəsinə ehtiyac duyurlar – və bundan danışmıram ki mehriban!

Qucaqlaşmaq.

Bir-birinə qəzəblənən insanlar bunu tez-tez edirlər. Hamı deyil, açıq-aydın, amma çoxdur. Bu müxtəlif formalarda ola bilər, lakin ümumiyyətlə konkret mövqedən asılı olmayaraq bir-birinə tamamilə bükülmüş deməkdir. Münasibətlərinizin başlanğıcında qucaqlaşmağa başlasanız və həftələr, aylar və illər ərzində azalma tezliyini seyr etsəniz, bilinçaltı qeyd edir. Bir dərəcə davamlılığı qorumağa çalışmalısınız, əks halda digər insan (şüuraltı olaraq) bunu marağın azalması kimi oxuyacaq. Bunu etmək üçün bitməyən bir qucaqlaşma bayramına ehtiyacınız yoxdur, ancaq həftədə ən azı bir və ya iki dəfə etmək üçün bir səy göstərməlisiniz – bəlkə də həftəsonları işiniz sizi sıxmayanda. Fərq yaradır, inanın mənə.

Qaşıqlama.

Bu sözdən nifrət edirəm. Səbəbini bilmirəm, amma hər zaman var və yazarkən əzilirəm. Ancaq insanların əksəriyyəti bir az qanunauyğunluqla istifadə edirlər, buna görə də bu məqalənin məqsədləri üçün termini əlavə edirəm. Bir çox xoşbəxt cütlük bu şəkildə yatır, amma bəziləri istiliyi ala bilmir – sözün əsl mənasında. Bu o demək deyil ki, bunu 5 və ya 10 dəqiqə edə bilməzsən, sonra başqa bir şeyə keçir. Buradan çox isinirəm və qətiliklə bu şəkildə yata bilmirəm, amma əvvəlcə buna fikir vermirəm.

Birinin qarnında yatmaq.

Bu mənəm. Mən yalnız mədəmdə yata bilərəm. Bu, bir tərəfdaşın sizə daha yaxın olmaq istədiyi zaman problem yarada bilər, ancaq başqa bir şəkildə yata bilməzsiniz. Bu vəziyyətdə əl tutmaq faydalıdır, ancaq sadəcə yaxınlaşaraq məsafə hisslərini həll edə bilərsiniz. Bəzən yatarkən birinə qarşı fırçalamaq kifayətdir. Fikir yataqda yavaş rəqs etdiyinizi hiss etmək deyil – yalnız birlikdə olduğunuzu hiss etməkdir.

Arxa arxaya yatmaq.

Bu olduqca açıq olmalıdır. Hər ikiniz də yan tərəfdəsiniz və əks istiqamətlərə baxırsınızsa, bu, yatarkən də güclü bədən dilidir. Bəzi insanlar yalnız yanlarında yata bilər, bəziləri isə yalnız yatağın müəyyən bir tərəfində yata bilər – ancaq nadir hallarda hər iki insanın da buna ehtiyac duyduğu olur. Məsafəni həll etmək üçün tərəfi dəyişdirmək kimə xoşdursa, bunu etməlidir; bu, daha yaxşı alternativ olan hər iki insanın üz-üzə qalması ilə nəticələnəcəkdir.

Əl tutma.

Gülməyin – bu, hər hansı bir səbəblə birinə çox yaxın olmağınıza dözməyəndə həqiqətən, həqiqətən yaxşı bir alternativdir. Əl tutmaq həddən artıq istilik yaymır və başqa bir insanın üstünə yığılmasını tələb etmir. Məkana ehtiyac duyan birisinizsə, bu onu qorumağın yaxşı bir yoludur, amma yenə də ortağınızın yanında olmaq istədiyinizi bildirin. Aydındır ki, oyandığınız zaman əllərinizi tutacaqsınız, amma bu yaxşıdır.

Ondan edəcəyini gözləməyəcəyiniz şeylər.

• Onun başını sinə qoyub yatmasını gözləməyin – Bu, həqiqətən qısa bir müddətdən sonra da boyuna zərər verə bilər və daha da böyük bir sinəli bir oğlan olsanız. Açı yalnız rahatlıq üçün əlverişli deyil.

• Arxadan sizinlə qucaqlaşmasını gözləməyin – Əksər qadınlar bir kişini qucaqlamaq fikrini bəyənmirlər – bu çox qadınlıq hissi deyil, xüsusən də özündən daha böyüksənsə. Bunu etmək asan deyil, çünki kişilərin çoxunun çiyinləri daha genişdir.

• Bütün gecə qolunun arxasında yatmasını gözləməyin – Bu həqiqətən bir müddətdən sonra zərər verməyə başlaya bilər. Onu tutmaq çox xoşdur, amma daha yaxşı bir yolu var.

• Sənə qucaqlamaq üçün çox isti olduğunu desə əsəbiləşmə – Yəqin ki, ondan daha böyüksünüz və bu, daha çox istilik ötürmə səthinə sahib olduğunuz deməkdir; əgər təbiətindən onsuz da istidirsə, bu onu dəli edə bilər. Bunu bir neçə dəqiqə edin və sonra fiziki təmasda olmaq üçün alternativi (əl tutma və s.) Sınayın.

Hər qaydanın istisnaları var, ancaq bir cütlüyün birlikdə yatması onların birlikdə qalma müddətini təyin edə bilər. Mükəmməl xoşbəxt olsanız da, istər-istəməz sizinlə aranızdakı məsafəni qoymaq, əks halda heç kimin olmayacağı problemlər yarada bilər. Bununla əlaqədar ən pis şey, hamısı bilinçaltıdır – bu, həllini inanılmaz dərəcədə çətinləşdirir. Ən azından burada göstərildiyi kimi bir növ fiziki təmasda olmağınız üçün bir səy göstərsəniz, bu gələcəkdə həll etməli olduğunuz bir problem daha azdır.

Çox yatmaq zərərlidir

Bəli, xəstəliyi yoxdusa çox yatmaq zərərlidir. Oxucularımızdan Əhməd Qantərin göndərdiyi şeir belədir:

Az ye qəlbini təmizlə,

Yuxunu qəbirə saxla.

Az yatmaq nemətdir,

Çox yatmaq qəflətdir.

Qəflət isə zərərdir,

Ehtiyacın qədər yat.

Səhər çox müqəddəsdir,

O an qalxan xoşbəxtdir.

Səhər rəhmət qapısı açılar,

Oyanıq olana nemət saçılar.

Az ye, az yat, çox danışma,

Bir gün vəli olsan çaşma.

Övliyalığa bunlarla girilər,

Sonra saysız nemətlər verilər.

Çox yuxu əziyyətdir,

Az yuxu məziyyətdir.

Çox yuxu çox fəzilət götürər,

Qəflət və tənbəllik gətirər.

Çox sevmə sən yatağı və yorğanı,

Yuxu tənbəlləşdirər hər orqanı.

Unutma ki, yuxu ölümlə birdir,

Qəflətlə yatanın sonu atəşdir.

Ariflər səhərə hər an həsrətdir,

Bilirlər çox yatmaq müsibətdir.

Gecələri nə günəşlər doğular,

Qəflətlə yatanı zülmət boğar.

Oyanıqlıq hüzurda ədəbdir,

Çox yuxu peşmanlığa səbəbdir.

Mədəsi boş olana yuxu gəlməz,

Az yatana qorxu gəlməz.

Arif, səhərdən ləzzət alar,

Qafillər bundan məhrum qalar.

Az yuxu qəlbə ciladır,

Çox yuxu isə bəladır.

Zənn etmə çox yemək qan olar,

Çox yatan unutqan olar.

Çox yatmaq eyibdir,

Qiymətli vaxtdan qeybdir.

Az yatmaq neməti

Sual: Çox yatmağın zərərli, az yatmağın faydalı olduğunu söyləyirlər. Bu barədə bilgi verərsiniz?

CAVAB

Çox əsər vermiş şəxslərin həyatı araşdırılarsa, az yatıb çox çalışdıqları görülər. Ancaq ehtiyac miqdarı yatmaq lazımdır! Hikmət əhli buyurur ki:

Allah sevgisinin əlamətlərindən biri az yatmaqdır. Gecə çox az, gündüz çox yatmaq, xəstəliyə səbəb olar. Az yemək bədənə, az yatmaq ruha rahatlıq verər. Çox yatmaq zərərlidir. Çox yeyib-içən istəməsə də çox yatar. Az yeyib-içmək və az yatmaq lazımdır. Çox yeyən çox su içər. Çox su içən çox yatar. Çox yatanın ömrü yuxu ilə keçdiyi üçün dünya və axirət qazancına mane olar. Bir hədisi-şərifdə, “İşlərin xeyirlisi vasat olanıdır. Din, ifrat və təfritin ortasındadır” buyuruldu. (Beyhəqı)

[Vasat, orta yoldur. İfrat, normaldan çox, təfrit, normaldan az deməkdir. Məsələn, çox yatmaq ifrat, çox az yemək təfritdir.]

Yuxuya düşkün olan murada çata bilməz, gecə paylanılan neməti görə bilməz. Cənabı Haqq hər gecə, “Dua edən yoxdurmu, duasını qəbul edim” buyurur. (Buxari)

Hədisi-şəriflərdə buyuruldu ki:

“Cəhənnəmdən qaçıb,Cənnəti istəyənin gözünə yuxu girməz.” [İ.Məndə]

“Ümmətim üçün ən çox qorxduğum şey, göbək böyüklüyü, yuxuya davam, tənbəllik və iman zəifliyidir.” [Deyləmi]

“Ən üstün əməl hər kəs yuxuda ikən gecə namaz qılmaqdır.” [C.Yolu]

“Yeməkdən sonra yatmaq qəlbi qatılaşdırar.” [İbni Macə]

“Çox yatmaq insanı axirətdə kasıb edər.” [Beyhəqi]

“Allahu təala çox yatanı sevməz.” [İ.Qəzali]

“Səhər yuxusu acizlik, tənbəllik, zəiflik və unutqanlığa səbəb olar.” [İ.Maverdi]

“Səhər namazından sonra günəş doğana qədər yatmayın!” [Beyhəqı]

“Səhərləri yatan kürək və bel ağrılarına mübtəla olar.” [İ.Şarani]

“Quşluq yuxusu vaxtsız, qaylulə faydalıdır. Axşam üstü yatmaq axmaqlıqdır.” [İ.Maverdi]

“Çox yeyib–içəni və çox yatanı Allahu təala sevməz.” [İ.Qəzali]

“Anası Həzrəti Süleymana “ Çox yatmaq, çox yuxu qiyamətdə insanı kasıb buraxar” dedi.” [İbni Macə]

“Səhər yuxusu ruziyə manedir.” [Beyhəqı]

Həzrəti Fatimə buyurur: Sübh namazından sonra yatdım. Atam məni oyandırıb, “Qızım qalx, qafillərə bənzəmə! Allahu təala ruziləri sübh namazının vaxtında verər” buyurdu. [Beyhəqı]

Allahu təala, “Məni sevdiyini söyləyib amma səhərə qədər yatan yalançıdır. Çünki dost dostla söhbət istəyər. Qəfləti buraxıb məni anar, söhbətimə qovuşar” buyurdu. (M.Namə)

Səhər qalxarkən

Erkən yatıb, erkən qalxmağa çalışmaq lazımdır! Üzrsüz səhər vaxtı yatmaq uyğun deyildir. Hədisi-şərifdə buyuruldu ki:

“Günün əvvəlində yatmaq ağlı azaldar, ortasında yatmaq [qaylulə etmək] ənbiya və övliyanın əxlaqındandır. Gündüzün sonunda yatmaq tənbəllikdir.” [Şirə]

“Bu dörd şeyə riayət edənin özü və ailəsi möhtac vəziyyətə düşməz:

1. Səhərdən əvvəl qalxıb namaz qılmaq,
2. Vaxt girmədən dəstəmaz almaq,
3. Azandan əvvəl məscidə girmək,
4. Vitr namazından sonra danışmamaq.”

Hər səhər qalxanda bunları etmək lazımdır:

1. Oyanan kimi Allahu təalanı xatırlamaq!
2. Vəziyyətinə uyğun şəkildə geyinmək!
3. Dəstəmaz almaq! Hər zaman dəstəmazlı olmağa çalışmaq lazımdır!
4. Namazı vaxtında və nöqsansız qılmaq!
5. Ruzini Allahu təalanın verdiyinə inanıb halaldan tələb etmək!
6. Allahu təalanın verdiklərinə razı olmaq və qənaət etmək!
7. Allahu təalaya tam təvəkkül etmək!
8. Allahu təalanın təqdirinə razı olaraq səbr etmək!
9. Onun verdiyi bütün nemətlərə şükr etmək! Ən böyük nemət müsəlman olmaqdır.
10. Halaldan qazanıb, halaldan yemək! (T.Qafilin)

Yatmaq üçün məkruh olan vaxtlar

Sual: Bir hədisi-şərifdə, “Səhər yuxusu ruziyə manedir” buyurulur. Səhər nə vaxt yatmaq uyğun deyildir? Yatmaq uyğun olmayan başqa hansı vaxtlar vardır?

CAVAB

Günəş doğduqdan 50 dəqiqəyə qədər, yəni işraq vaxtına qədər olan vaxtda yatmaq məkruhdur. Bir neçə hədisi-şərif məali belədir:

“Sübh namazından sonra günəş doğana qədər yatmayın!” [Beyhəqı]

“Səhərləri yatan kürək və bel ağrılarına mübtəla olar.” [İ.Şarani]

“Səhər yuxusu tənbəllik və unutqanlığa səbəb olar.” [İ.Maverdi]

Həzrəti Fatimə buyurur:

Sübh namazından sonra yatmışdım. Atam, “Qızım qalx, qafillərə bənzəmə! Allahu təala ruziləri, sübh namazının vaxtında verər” buyurdu. (Beyhəqı)

[Ruzilərin paylanması sübh namazından sonra olur. Mənəvi ruzilərin paylanması isə əsr namazından sonradır. Bu iki vaxtda yatmamağa diqqət etmək lazımdır.]

“Qaylulə [günorta vaxtı] faydalıdır. Axşam üstü yatmaq axmaqlıqdır.” [İ.Maverdi]

Rəsulullah əfəndimiz işa namazından əvvəl yatmağı uyğun görməzdi.

İşadan əvvəl yatmaq və işanı qıldıqdan sonra [ehtiyacsız] danışmaq məkruhdur. İşadan sonra danışmaq ancaq faydasız söz söyləməyə səbəb olacağı üçün məkruhdur. Mühüm bir ehtiyacdan dolayı olarsa məkruh deyildir. Quran oxumaq, zikr etmək, övliya mənqibələrini anlatmaq, fiqh oxumaq və qonaqla danışmaq məkruh olmaz. (Rədd-ül muxtar)

Gündüz yatmaq

Sual: Günortadan əvvəl və günortadan sonra olmaq üzrə iki dəfə yatmağın zərəri varmı?

CAVAB

Bir ehtiyac olmadan gündüz iki dəfə yatmaq məkruhdur. Gecə ibadəti edib yuxusuz qalmadan gündüz yatmamaq lazımdır. (Əhya)

Gecə işləyən gündüz yata bilər və ya xəstə yata bilər. Yəni, bir üzr ilə yatıla bilər. Bəhanəsiz, gündə iki dəfə yatmaq və ömrü yuxu ilə keçirmək uyğun olmaz.