Tabiiy resurslar: Dunyo bo ylab misollar

Tabiiy resurslar – bu tabiiy ravishda paydo bo’ladigan moddalar. Ularni ikkita toifaga ajratish mumkin: biotik va abiotik. Biotik resurslar biosferadan to’planadi yoki o’sishi mumkin. Abiotik resurslar minerallar va metallar kabi jonli emas.

“Abituriyentləri qəsdən “ilişdirirlər”, DİM ləğv olunmalıdır” – Qalmaqal böyüyür

E.Əmrulayev bildirib ki, hazırda qəbul sistemi şaquli qəbul sistemidir.

“Mahiyyət etibarı ilə abituriyent ixtisasları ardıcıl olaraq seçir. Son illərdə tarixçilər hüquqşünas ixtisasına qəbul ola bilməyənlərdir”, – deyə nazir qeyd edib.

O bildirib ki, bu gün abituriyentlər ixtisas seçimini bazara görə yox, özündən əvvəlki abituriyentin seçiminə görə edir: “Qəbul bu gün hələ də statistik ölçmələrlə aparılmır”, – deyə nazir əlavə edib.

Məsələ ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan təhsil eksperti Məzahir Məmmədli E.Əmrullayevin bu açıqlamasını yüksək qiymətləndirib:

“Biz bu fikirlə əlaqədar olaraq daim media qurumlarında öz istəyimizi dilə gətirmişik. Təəsüflər olsun ki, bu cəhdimizin heç bir nəticəsi olmayıb. Qəbulla bağlı hazırki sistem birmənalı olaraq dəyişilməlidir. İlk növbədə nazirin özünün də qeyd etdiyi kimi bu günün tarixçiləri dünən hüquqa qəbul ola bilməyənlərdir. Dünyanın heç bir ölkəsində qruplar üzrə ixtisas seçimi olmur. Xaricdə abitiriyent ixtisas seçməkdə azaddır. Özün harada görmək istəyirsə, oranı da seçir. Mən dəfələrlə qeyd etmişəm ki, Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) abituriyentlərin test bankın hazırlaya bilməz. Çünki bu qurum həm test bankı, həm də onu həyata keçirən icraçı orqan rolunu oynayır. Yaxşı olardı ki, DİM-in əlindən publik hüququ şəxs olmaq hüququ alınsın və sadəcə qurum olaraq fəaliyyət göstərsin. Bu gün DİM publik hüququ şəxs olduğu üçün onu ancaq qazanc maraqlandırır. Qazancın digər yolunu da dərsliklərdən kənar əlavə oxu materialları dərc etdirməkdə görürlər. Ən pis tərəfi də odur ki, imtahanda da sualları həmin əlavə vəsaitdən salır. Hal belə olduqda da uğur göstəricilərinin sayı aşağı düşür. Mənim zənnimcə, dəyişiklik ediləcəksə, ilk növbədə DİM ya ümumiyyətlə ləğv olunmalıdır,. ya da onun səlahiyyətlərinin bir hissə əlindən alınmalıdır. Test bankı fəaliyyəti onun əlindən alınmalı və bu işlə ayrıca bir inistitut məşğul olmalıdır. Bu gün yaranmış bu çətin vəziyyətin başlıca səbəbkarı xüsus kurslar təşkil etmiş insanlardır. Mən bunu çəkinmədən dedim, deyəcəm də. DİM-ə qəbul sualların həmin kurslar hazırlayır. Dövlət İmtahan Mərkəzi də öz növbəsində həmin testlərdə şagirdlərin ilişə biləcəyi bir nöqtə qoyur ki onlar kurslara üz tutsun kursun gəlir mənbəyi artsın. Repetitorların fəaliyyəti bu gün imkan vermir ki DİM-in test bankı sağlam şəkildə fəaliyyət göstərsin”.

Həcər ƏMİRASLANLI

Tabiiy resurslar: Dunyo bo’ylab misollar

Tabiiy resurslar – bu tabiiy ravishda paydo bo’ladigan moddalar. Ularni ikkita toifaga ajratish mumkin: biotik va abiotik. Biotik resurslar biosferadan to’planadi yoki o’sishi mumkin. Abiotik resurslar minerallar va metallar kabi jonli emas.

Biotik tabiiy resurslar

Biotik tabiiy resurslarga misollar:

Qushlar
Ferns
Gullarni o’simliklar
Meva
Qo’ziqorinlar
Hasharotlar
Likenler
Sutemizuvchilar
Mikroblar
Moxlar
Tabiiy gaz
Neft
Sudralib yuruvchilar
Butalar
Daraxtlar
Qurtlar

O’simlik sifatida etishtirilgan biotik resurslar

Rayhon
Bay
Bryussel gullari
Sabzi
Mushuk
Gulkaram
Seldr
Paxta
Makkajo’xori
Sarimsoq
Yulaf
Bamya
Petrushka
Yong’oq
No’xat
Guruch
Javdar
Jo’xori
Qovoq
Shakarqamish
Kungaboqar
Bug’doy
Qovoqcha

Okeandagi biotik resurslar

Qisqichbaqasimonlar va lobsterlar
Baliq
Ahtapot
Dengiz o’tlari va suv o’tlari
Mayda qisqichbaqa
Kitlar va delfinlar

Abiotik tabiiy resurslar

Abiotik tabiiy resurslarga misollar:

Baritlar
Boksit
Xromit
Ko’mir
Mis
Olmos
Shag’al
Oltin
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Marmar
Ohaktosh
Nikel
Platina
Pomza
Tuz
Qum
Kumush
Oltingugurt
Talk
Vanadiy
Sink

Tabiiy energiya manbalari

Bioyoqilg’i – O’simliklar va hayvonlardan olinadigan yoqilg’i
Geotermik energiya – Yerdan hosil bo’lgan va u erda saqlanadigan energiya
Gidroelektr energiyasi – suv elektr energiyasini ishlab chiqaradigan turbinalarni suv omborlarida yoki suv oqimlarida boshqaradi
Tabiiy gaz – Bu qazilma yoqilg’i
Yadro energetikasi – atomning bo’linishi natijasida hosil bo’lgan
Quyosh energiyasi – Quyosh nurlari elektr energiyasini ishlab chiqaradigan quyosh xujayralarini isitadi
Shamol kuchi – shamol elektrni ishlab chiqaradigan turbinalarni aylantiradi

Mamlakatlar bo’yicha tabiiy resurslar

Bu erda dunyoning tanlangan mamlakatlaridan tabiiy resurslarga misollar keltirilgan:

Avstraliya

Boksit
Ko’mir
Mis
Olmos
Oltin qo’rg’oshin
Temir ruda
Mineral qumlar
Tabiiy gaz
Nikel
Neft
Kumush
Qalay
Volfram
Uran
Sink

Braziliya

Boksit
Oltin
Gidroenergetika
Temir ruda
Marganets
Nikel nefti
Fosfatlar
Platina
Yog’och
Qalay
Uran

Kanada

Ko’mir
Mis
Olmos
Baliq
Oltin
Gidroenergetika
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Molibden
Tabiiy gaz
Nikel
Neft
Kaliy
Kumush
Yog’och
Yovvoyi tabiat
Sink

Xitoy

Alyuminiy
Surma
Ko’mir
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Merkuriy
Magnetit
Marganets
Molibden
Tabiiy gaz
Neft
Qalay
Volfram
Uran
Vanadiy
Sink

Misr

Asbest
Gips
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Ohaktosh
Marganets
Tabiiy gaz
Fosfatlar
Neft
Talk
Sink

Frantsiya

Surma
Arsenik
Boksit
Ko’mir
Dala shpati
Ftor
Baliq
Gips
Temir ruda
Kaliy
Yog’och
Uran
Sink

Grenlandiya

Ko’mir
Olmos
Baliq
Oltin
Gidroenergetika
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Molibden
Niobiy
Platina
Muhrlar
Tantalit
Uran
Kitlar
Sink

Hindiston

Ekin maydonlari
Boksit
Xromit
Ko’mir
Olmos
Temir ruda
Ohaktosh
Marganets
Mika
Tabiiy gaz
Neft
Titan rudasi

Italiya

Ekin maydonlari
Asbest
Barit
Ko’mir
Dala shpati
Baliq
Ftor
Marmar
Merkuriy
Kaliy
Pomza
Pirit
Sink

Keniya

Diatomit
Ftor
Qimmatbaho toshlar
Gips
Gidroenergetika
Ohaktosh
Tuz
Soda kuli
Yovvoyi tabiat
Sink

Meksika

Mis
Oltin
Qo’rg’oshin
Tabiiy gaz
Neft
Kumush
Yog’och
Sink

Yangi Zelandiya

Ko’mir
Oltin
Gidroenergetika
Temir ruda
Ohaktosh
Tabiiy gaz
Qum
Yog’och

Norvegiya

Mis
Baliq
Gidroenergetika
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Tabiiy gaz
Nikel
Neft
Piritlar
Yog’och
Titan
Sink

Seyshel orollari

Darchin daraxtlari
Kopra
Baliq

Janubiy Afrika

Surma
Xrom
Ko’mir
Mis
Qimmatbaho olmoslar
Oltin
Temir ruda
Marganets
Tabiiy gaz
Nikel
Fosfatlar
Platina
Tuz
Qalay
Uran
Vanadiy

Shri-Lanka

Gil
Toshlar
Grafit
Gidroenergetika
Ohaktosh
Mineral qumlar
Fosfatlar

Shvetsiya

Arsenik
Mis
Dala shpati
Oltin
Gidroenergetika
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Kumush
Yog’och
Volfram
Uran
Sink

Tailand

Ekin maydonlari
Baliq
Florit
Gips
Qo’rg’oshin
Lignit
Tabiiy gaz
Kauchuk
Tantal
Yog’och
Qalay
Volfram

Ukraina

Ekin maydonlari
Ko’mir
Grafit
Temir ruda
Kaolin
Magniy
Marganets
Merkuriy
Tabiiy gaz
Nikel
Yog ‘
Tuz
Oltingugurt
Yog’och
Titan

Birlashgan Qirollik

Ekin maydonlari
Tebeşir
Gil
Ko’mir
Oltin
Gips
Temir ruda
Qo’rg’oshin
Ohaktosh
Tabiiy gaz
Kaliy
Neft
Tuz
Silika qumi
Slate
Qalay
Sink

Qo’shma Shtatlar

Boksit
Ko’mir
Mis
Qo’rg’oshin
Oltin
Temir
Merkuriy
Molibden
Tabiiy gaz
Nikel
Neft
Fosfatlar
Kaliy
Kumush
Yog’och
Volfram
Uran
Sink

Ko’mir
Mis
Oltin
Qo’rg’oshin
Molibden
Tabiiy gaz
Neft
Kumush
Volfram
Uran
Sink

Ko’rib turganingizdek, butun dunyoda turli xil tabiiy boyliklar mavjud.

Adabiyoti va ularning maqsadida turlari. adabiyot turlari

Adabiyot – tushunchasi amebicheskoe (hisob teng, shuningdek, adabiyot turlari): inson sivilizatsiyasi rivojiga asrlar davomida, u muqarrar shaklida va mazmuni ham o’zgaradi. Biz ishonch bilan dunyo miqyosida bu san’at evolyutsiyasi haqida gapirish yoki jiddiy ma’lum vaqt yoki ma’lum bir hudud bilan cheklangan mumkin (qadimgi adabiyoti o’rta asr, XIX asr. Rossiya adabiyot, va boshqalar), ammo, so’z va ajralmas bir haqiqiy san’at, deb tushunmoq kerak jahon madaniy jarayonning bir qismi.

so’zlarning badiiy

An’anaga ko’ra, adabiyot haqida gaplashib, individual badiiy nazarda tutadi. Bu fikr (tez-tez ishlatiladigan sinonimi – “so’z san’ati”) folklor unumdor tuproq paydo bo’ldi. Biroq, aksincha, bu vaqtda adabiyot og’zaki va yozma mavjud emas (Lot bilan yoritilgan (t) eratura -. Tom ma’noda yoritilgan (t) davridan “yozilgan” – so’zma-so’z “maktub”). Badiiy bitta so’zning bir moddiy va yozma tuzilishi (tabiiy huquq) tili sifatida foydalanadi. Adabiyot va boshqa san’at bir-biriga o’xshash. Lekin uning o’ziga xosligi, boshqa tomondan, (qo’shiqlar, teatr, kino) bilan boshqa instead til-og’zaki (tasviriy san’at, musiqa) materiallarini yoki birgalikda foydalanish san’at shakllariga nisbatan belgilanadi – og’zaki matn turlari: ilmiy, falsafiy, publitsist va boshqalar. Bundan tashqari, adabiyot (Anonim, shu jumladan) har qanday mualliflik huquqi bilan birga olib keladi aniq bo’lmagan maxsus muallifi folklor o’hshash farqli o’laroq, ishlaydi.

uchta asosiy turlari

Turlar va adabiyot ummatlar – bir muhim birlashmasi san’at og’zaki asarlar munosabatlarni turkumidagi, “so’z tashuvchisi” badiiy butun (bildirishga). Rasman, uchta asosiy turlari mavjud:

epik: a yangi, bir epik novela, novella, insho, hikoya, insho, to’qima;
lyric: Madrigal, gimn, bir qasida, men xabar Idil, epigramma, elegiya, Epitaph, prothalamium deb o’ylayman;
dramatik: drama, fojia, tragicomedy, Komediya, maynavozchilik, melodrama, maynavozchilik.

Turlari va adabiyoti janrlar

adabiyot barcha turdagi eng keng tarqalgan tasnifi qismi sifatida tarqatildi adabiy turdagi. Ular hikoya, roman va hikoya o’z ichiga olgan, epik bo’lishi mumkin; lirik she’rlar o’z ichiga qilish; ballada va she’rlari she’riy bor; dramatik drama, fojia va komediya bo’linishi mumkin. Adabiy turlari belgilar va hikoya, hajmi, xususiyatlari va mazmunan qator bir-biridan ajratish mumkin. adabiyot tarixining turli davrlarida turli janrlarda vakili mumkin, bir xil bo’ladi. Misol uchun: falsafiy va psixologik roman, detektiv roman, ijtimoiy va shubhali. adabiyot turlari bo’yicha nazariy ulushi ishlari “Poetika” nomli risolada Aristotel boshladi. Uning ish, yangi vaqtida Frantsiya shoir va tanqidchi Boileau va davom etdi nemis yozuvchisi Lessing’in.

typing adabiyot

Tahririyat va nashriyot tayyorlash, t. E. keyingi versiyalari uchun yozilgan asarlar tanlash, odatda, bir nashriyot muharriri oshiradi. Lekin o’rtacha foydalanuvchi aniq cheksiz dengiz harakat qilish uchun juda qiyin adabiy asarlar. ya’ni, ehtiyoj aniq adabiyoti turlari va ularning maqsadida farqlash uchun – Bu tizimli yondashuv foydalanish ko’proq muvofiq bo’ladi.

Rim – ular o’rtasidagi munosabatlar juda dabdabali va mahkam chegara tizimi bilan belgilar katta raqami bor ish, bahaybat shakli. yangi tarixiy, oila va uy, falsafiy va ijtimoiy sarguzasht bo’lishi mumkin.
Epic – ishlari bir qator, kamdan-kam hollarda bitta, izchil muhim tarixiy davri yoki muhim keng ko’lamli tadbir ta’kidlaydi.

Novela – oliy usul hikoya nasriy, bir roman yoki Novella ancha qisqa. romannavis – novellalar to’plami qisqa hikoya va yozuvchi chaqirdi.

muhim so’nggi emas

Komediya – yaratish, eng bema’ni va bema’ni HOLAT qaratib, individual yoki ijtimoiy kamchiliklari ustidan kuladi.

qo’shiq – she’r qadimiy shakli, qaysi holda “adabiyot turlari” kategoriyasi to’liq bo’lmaydi. Ish ko’p oyatlarda va koroları bilan she’riy shaklidir. Bo’ladi: lirik qahramon va tarixiy xalq.

To’qima – nasriy, lekin ko’proq she’riy, axloqiy Xulq va satirik ishlaydi.

hikoya – bir adabiy asar ma’lum, odatda, kichik, hajmi qaysi xususiyatiga hayotida bir voqea haqida hikoya qilinadi.

afsona – hikoya, shuningdek, “adabiyot turlari” bo’limida kiritilgan va koinot, qahramonlar va xudolarning ajdodlarimizning kelajak avlodlarga bir vakilligini amalga oshiradi bo’ladi.

Kompozitsiya she’r – uning qulay she’riy shaklda muallifning hissiy tajriba ifodasidir.

Essay – hikoya, ishonchli real voqealar, faktlar haqida hikoya doston, bir kenja turi.

hikoya tuzilishi o’xshash mahsulot, lekin turli hajmi – Tale. Story ko’zga hayotida bir necha voqealar haqida gapirish mumkin.

Yozuvchi, – haqli tutadi ro’yxati “turlari adabiyoti” turkumidagi, u bir hikoya dramatik ish, turli belgilar aniq bo’linish ijobiy va salbiy.

fojia – drama bir kenja turi, bir Belgilar vafotidan ba’zan etakchi ahvolini aytadi.

Adabiyot va modern

Hayot o’zi bilan har bir o’tgan kun ko’proq va ko’proq qunt munosabatlarni har bir uchun bu darajada doimiylik va birlik The kitob nashrlari, gazeta va jurnal materiallari – biri The asosiy mezon samaradorligini The ta’lim jamoa. Albatta, (bolalar tashqari) adabiyot bilan tanishish boshlang’ich bosqichi maktabda boshlanadi. Shuning uchun, har qanday ko’rsatmalar adabiyoti o’qituvchilari uchun turli o’z ichiga olgan saboq turdagi osonlik zarur bilim etkazish bola formasini tushunish uchun yordam adabiyotlarda.

individual tanlov

kitoblar bir necha avlodlarni paydo qildik, chunki zamonaviy hayotda adabiyoti rolini baholashning o’zi qiyin. Ular odamlar tushunib va jahon yordam, va o’zi haq intilish da’vat, axloq va ilm tamoyillari, o’tmishini hurmat o’rgatgan. Afsuski, adabiyot va zamonaviy jamiyatdagi boshqa san’at turlari ko’pincha jiddiy bo’ladi. Bormi, ma’lum bir turkumga Shaxslar kim da’vo deb adabiyot allaqachon eskirgan, uning to’liq almashtirish uchun televizion va kino. Har bir shaxs tanlash – Lekin kitob yoki yo’q tomonidan taqdim imkoniyatlardan foydalanish uchun yoki yo’qligini.