Adabiy turlar nima va nima

Ertaklar – bu personajlar inson munosabati berilgan hayvonlar ekanligi bilan ajralib turadigan qisqa hikoyalar.

Ən böyük turist bazarından Bakıya səfərlər bərpa olunur

Axar.az xəbər verir ki, bu, Çinin Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin xaricə qrup turist səfərlərinin təşkili üçün təyinat məntəqlərinin sayının çoxaldılması ilə bağlı növbəti qərarından sonra mümkün olub. Martın 15-dən qüvvəyə minəcək qərara əsasən, turizm agentlikləri Fransa, İspaniya, İtaliya, Braziliya kimi populyar turizm təyinat məntəqələri daxil olmaqla 40 ölkəyə, o cümlədən Azərbaycana qrup turist səfərləri təşkil edə biləcək.

Çinin populyar onlayn səyahət platforması olan “Tongcheng Travel”in məlumatına əsasən, nazirliyin qərarı elan olunandan sonra sözügedən ölkələrə səyahət üçün axtarışlar 77 faiz, viza müraciətləri isə 4 dəfə çoxalıb.

Qeyd edək ko, Çindən xaricə qrup turist səfərləri 2020-ci ilin əvvəlindən COVİD-19 pandemiyası səbəbindən dayandırılıb.

2023.03.13 / 18:31
Digər xəbərlər

İlham Əliyevin Almaniya iş adamları ilə görüşü oldu – Foto

AMEA-nın bu şöbələrinin Əsasnamələri təsdiqləndi

Rusiya və Azərbaycan səfirləri İsraildə görüşdü

YAP-la AKP arasında mühüm görüş

Ərdoğan YAP nümayəndə heyəti ilə görüşdü – Foto

Qarabağ erməniləri Bakıda: Vəziyyət dəyişəcək!

Fransa azərbaycanlıların 6 ölkəyə getməsinə imkan vermir

Sərhədimizdə təyyarə uçuran İranın cavabı.

Yaxalanan İran casusları – Adlar açıqlandı

Putinlə Paşinyan sülh sazişini müzakirə etdi

Adabiy turlar nima va nima?

“Adabiy turlarLotin Amerikasining ayrim mamlakatlarida (ayniqsa Peruda) adabiy janrlarga murojaat qilish uchun ishlatilgan atama. Bu shuni anglatadiki, adabiy turlar haqida gap ketganda biz asosiy janrlar haqida so’z yuritamiz: lirik, drama va epik.

Lirik – hissiyotlarni misralar orqali ifodalaydigan janr. Bu his-tuyg’ularni so’zlar va ritm orqali yuksaltirish uchun javobgardir. O’z navbatida, drama bir yoki bir nechta aktyor tomonidan sahnaga olib chiqilishi kerak bo’lgan janrdir. Ushbu adabiy turning maqsadi haqiqatni aks ettirishdir.

Va nihoyat, epik voqea yoki xayoliy voqealarni bayon qilish uchun mas’ul bo’lgan janrdir. Bu hikoya janri sifatida ham tanilgan.

Xuddi shu tarzda, “adabiy turlar” atamasi har bir janrning o’ziga xos mahsulotlariga nisbatan ishlatiladi. Misol tariqasida: eposning ba’zi adabiy turlari roman va uning har xil turlari, ertak, afsona, afsona va boshqalar.

Boshqa tomondan, dramaning ba’zi adabiy turlari fojia, komediya va tragikomediya. Va nihoyat, lirikaning ba’zi adabiy turlari bepul she’rlar, odes, sonetlar, xaykuslar, madhiyalar va boshqalar.

Eposning adabiy turlari

Doston hikoya janri sifatida ham tanilgan. Ushbu janr odatda nasrda yozilganligi va ham real, ham xayoliy bo’lishi mumkin bo’lgan voqealarni bayon etishi bilan ajralib turadi.

Eposning eng keng tarqalgan adabiy turlari – bu ertak, afsona, ertak, afsona va roman.

Hikoya

Hikoya unchalik murakkab bo’lmagan voqealar tasvirlangan qisqa hikoyadir. Matnda keltirilgan hikoya ketma-ketliklari juda murakkab bo’lgan taqdirda, bu qisqa hikoya emas, balki kichik roman bo’ladi.

Ushbu adabiy turning ba’zi bir misollari:

1. Vashington Irvingning “Uyqusiz ichi bo’shliq haqidagi afsona” (bu sarlavhaga “afsona” so’zi kiritilganiga qaramay, ertak).
2. Vashington Irvingning “Rip Van Vinkl”.
3. H. P. Lovecraft tomonidan “Kthulxoning chaqirig’i”.
4. Frants Kafkaning “Sirenalar sukunati”.
5. Gustavo Adolfo Bekerning “Kurka haqida xotiralar”.
6. Gustavo Adolfo Beker tomonidan “quruq barglar”.

Ertak

Ertaklar – bu personajlar inson munosabati berilgan hayvonlar ekanligi bilan ajralib turadigan qisqa hikoyalar.

Ular odatda axloqiy, ya’ni axloqiy va axloqiy ta’lim bilan yakunlanadi, bu bizning kunimizda qo’llanilishi mumkin.

Eng yaxshi ma’lum bo’lgan afsonalar – bu adabiy turni ixtiro qilishda katta ahamiyatga ega bo’lgan yunon faylasufi Ezop.

Afsona

Oldingilari singari afsona ham qisqa hikoyadir. Biroq, bu voqea sodir bo’lgan voqealar hayotga asoslanganligi bilan tavsiflanadi.

Afsonalarga haqiqiy qahramonlar kiradi, ularning hikoyalari bo’rttirilgan va bezatilgan.

Ushbu turdagi rivoyat mashhur joy (masalan, Avalon), qimmatbaho buyum (masalan, Excalibur, Artur qilichi) yoki hayvon (masalan, jirkanch kardan odam) atrofida ham bo’lishi mumkin.

Afsonalarga ba’zi misollar:

1. Robin Gud
2. Loch-Ness Monster
3. Avalon afsonasi
4. Qirol Arturning sudi
5. Yo’qotilgan shahar – Atlantida

Mif

Afsona – bu g’ayritabiiy voqealar bayon qilingan qisqa rivoyat. Ushbu adabiy turga, odatda, xudolar, Olympus va boshqalar kabi yunon va rim mifologiyasining elementlari kiradi.

Afsonalarga ba’zi misollar:

1. Labirint va minotavr.
2. Qirol Midas.
3. Axilles haqidagi voqea.

Roman

Roman hikoya janrining eng murakkab adabiy turlaridan biridir. U yuqorida keltirilgan turlarga qaraganda ancha kengroq va har ikkala belgi va voqealar yanada murakkabroq.

O’z navbatida, romanlar adabiy kichik turlarga bo’linadi, ular orasida quyidagilar ajralib turadi:

1. Bram Stokerning “Drakula” singari voqealarni maktublar va kundaliklar orqali hikoya qiluvchi epistolyar roman.
2. Tarixiy roman, unda yozilishdan oldin tarixiy davrga tegishli voqealar bayon etilgan. Bunga misol sifatida Juliet Benzonining “Qirolicha yotadigan xonasi” keltirilgan.
3. Texnologik yutuqlarga asoslangan ilmiy-fantastik roman. Ular futuristik jamiyatlarda rivojlanadi. Masalan: H. G. Uellsning “Vaqt mashinasi”.
4. Muallif hayotining elementlarini o’z ichiga olgan avtobiografik roman. Masalan: Charlz Dikkensning “Buyuk kutishlar”.

Dramaning adabiy turlari

Dramatik janr – bu bir yoki bir nechta aktyorlar tomonidan namoyish etilishi kerak bo’lgan matnlarni yaratish uchun javobgardir.

Dramaning adabiy turlari – bu fojia, komediya va tragikomediya. Voqealar o’lim, o’lim, hayotdagi qiyinchiliklar va boshqalar bilan belgilanadigan bo’lsa, bu fojiali drama.

Natijada odatda achinarli yoki halokatli bo’ladi. Ushbu adabiy turga misol Uilyam Shekspirning “Romeo va Juliet”.

O’z navbatida, kulgili drama – bu kulgili elementlar va vaziyatlarni o’z ichiga olgan dramadir. Asarning hajviy xarakterini qo’llab-quvvatlash uchun odamlarning illatlari va kamchiliklari ko’pincha ta’kidlanadi. Komediyaning misoli “Toz xonanda”.

Va nihoyat, tragikomediya shundan iboratki, tarixning boshida dahshatli voqealar namoyish etiladigan adabiy turlar. Biroq, ushbu salbiy holatlar hal qilindi va natija ijobiy.

Lirikaning adabiy turlari

Lirik – bu hissiyotlarni oyatlarda tartiblangan so’zlar orqali etkazadigan janrdir. Lirikaning ba’zi adabiy turlari:

1. Sonet 14 baytdan iborat bo’lib, ular ikki kvartet va ikkita uchlikdan tashkil topgan.
2. Ikki misra va 16 hecadan iborat misralardan iborat bo’lgan romantik.
3. Yaponiyadan kelgan uchta she’rdan iborat sheku. Ushbu oyatlarning birinchisi va oxirgisi beshta, ikkinchisi esa 7 ta hecadan iborat.

Adabiyotlar

1. Adabiy janr. 2017 yil 18-avgust kuni en.wikipedia.org saytidan olindi
2. Adabiy atamalar. 2017 yil 18-avgustda acedamic.brooklyn.cuny.edu saytidan olingan
3. Afsona va afsona. 2017 yil 18-avgustda homeofbob.com saytidan olindi
4. Afsona va boshqalar Mif. 2017 yil 18-avgustda diffen.com saytidan olindi
5. Qisqa hikoya. 2017 yil 18-avgustda britannica.com saytidan olindi
6. Dramatik adabiyot. 2017 yil 18-avgustda britannica.com saytidan olindi
7. Asosiy dramatik janrlar: fojia va komediya. 2017 yil 18-avgustda btk.ppke.hu saytidan olingan
8. Romanlarning har xil turlari. 2017 yil 18-avgustda eng-literature.com saytidan olindi.

Qotur xəstəliyini müalicə etmək nə qədər vaxt aparır?

Qaşınma olduqca yoluxucu, mikroskopik bir dəri parazitinin bir istilasıdır. Hər kəs arasında dəri ilə təmasda olmaq və paltarları, dəsmalları və ya dəriyə toxunan digər materialları paylaşmaqla hər kəs arasında yayıla bilər. Qaşınma ümumiyyətlə ciddi deyil, ancaq müəyyən sağlamlıq vəziyyəti olan insanlar üçün zərərli ola bilər. Müvafiq müalicə olmadan təhlükəli infeksiyalara da səbəb ola bilər. Bir həkim köməyi ilə uyuzdan xilas ola bilərsiniz.

Qaşınma, cildinizə kiçik bir gənə basması nəticəsində yaranan çox qaşınan bir dəri xəstəliyidir. Bu infeksiya deyil, gənə yumurta qoyduğu üçün bir istila.

Qaşınma əlamətləri

İlk dəfə qaşınma xəstəliyiniz varsa, altı həftəyə qədər heç bir simptom görməmisiniz. Sonra dərinizdə güclü bir qaşınma səfehi görünəcək. Qaşıntı yuxunuzu təsir edəcək dərəcədə şiddətli ola bilər. Döküntülər ümumiyyətlə sızanaq, ürtiker, ekzema və ya digər dəri xəstəlikləri kimi görünə bilən kiçik qırmızı qabarıqlıqlar meydana gətirir. Bu döküntüləri cızmaq bakteriya və barmaqlarınızdakı kirin açıq yaralara düşməsi səbəbindən infeksiyalara səbəb ola bilər.

Qaşınma səbəbləri

Sarcoptes scabiei, uyuz xəstəliyinə səbəb olan gənə və ya mikroskopik böcəkdir. Dişi qotur gənələri cildinizə girir, burada bir-birləri ilə yumurtlayaraq çoxaldan yumurta qoyurlar və infestasiyanı qoruyurlar. Vücudunuzun hər hansı bir yerində çuxura çıxa bilərlər, lakin səpgilərin əmələ gəlməsi üçün ümumi yerlər biləkləriniz, dizləriniz, cinsiyyət orqanlarınız, döş və məmələriniz, qoltuqaltılarınız və barmaqlarınız arasındadır.

Şiddətli və daha yoluxucu bir qaşınma növünə, yaşlı insanlar və immuniteti zəif olanlarda daha çox rast gəlinən qabıqlı qaşınma və ya Norveç dabası deyilir. Kabuklu qaşınma ilə, dəridə daha çox sayda gənə yaşayır və müəyyən yerlərdə qabıqlı görünə bilər. Qabıqlı qaşınma, palçıq, dəsmal və dəriyə daha tez-tez toxunan digər cisimlər vasitəsilə yayılır, ümumiyyətlə dəri ilə dəri arasında təmasda olur.

Qaşınma kimə tutulur?

Qaşınma insanlar arasında sıx təmasda, xüsusən dəri ilə dəri arasında təmasda olur və yoluxması 15-20 dəqiqə çəkə bilər. Cinsi tərəfdaşlar, qocalar evi sakinləri və işçiləri, uşaq baxım müəssisələrindəki uşaqlar və işçilər və yaxınlıqda yaşayan insanlar qaşınma xəstəliyinə tutulanların ümumi nümunələridir, lakin ifşa olunarsa, hər kəs onu ala bilər.

Bir həkim qaşınma diaqnozu qoya biləcək. Semptomlarınız və kimlə təmasda olduğunuz barədə soruşacaqlar. Həkimin dərinizi də araşdırması lazımdır və dərinizdən kiçik bir nümunə götürərək ağrısız olaraq mikroskop altında qaşınma gənələri və yumurtaları yoxlaya bilərsiniz.

Scabicides bəzən işləmək üçün birdən çox tətbiqetmə tələb edir. Qaşınma və digər simptomlar ilkin müalicədən dörd həftədən çox davam edərsə, həkiminizlə əlaqə saxlayın – əlavə müalicəyə ehtiyacınız ola bilər. Bu dərmanlar hələ də işə yaramırsa və ya hamiləlik, allergiya, sağlamlıq vəziyyəti və ya digər səbəblərdən yuxarıdakı məhsulları istifadə edə bilmirsinizsə, həkim ivermektin tərkibli bir həb təyin edə bilər.

Cinsi partnyorları və ev üzvləri də daxil olmaqla, qaşınma olan bir şəxslə sıx təmasda olan hər kəs, simptomları olmasa da müalicəyə ehtiyac duyur. İnsanlar yenidən infestasiyanın qarşısını almaq üçün mümkün qədər eyni vaxtda müalicə almalıdırlar.

Evdə qulluq

Evdə qulluq öz-özlüyə qaşınma xəstəliyindən qurtulmayacaq, lakin bütün mövcud gənələri öldürərək gələcəkdə infeksiyaların qarşısını almağa kömək edə bilər.

Dəriyə isti su ilə toxunan yataq dəstlərini, paltarları, dəsmalları və digər parçaları yuyun və mümkünsə isti dövrdə qurutun və ya quru təmizləməyin. Nə əşyalar yuyula bilərsə, ən azı 72 saat toxunmayın. Mümkünsə, bu əşyaları ən azı üç gün qapalı bir plastik torbaya bağlayın. Dərinin içində olmadıqda, qaşınma gənələri bu müddət ərzində öləcək.

Qaşıntıların qarşısının alınmasında və ya müalicəsində hələ heç bir alternativ müalicə üsulu sübut edilməyib. Cərrahiyyə ümumiyyətlə lazım deyil.

Qaşınma simptomları digər dərman qarşılıqlı təsirləri və dəri xəstəlikləri ilə paylaşdığına görə səhv diaqnoz edilə bilər. Skabisidin təyin olunandan daha tez-tez istifadə edilməsi səfeh və qaşınma vəziyyətinizi pisləşdirə bilər. Doktorunuzun təlimatlarına əməl etdiyinizə və hər hansı bir sualınız və ya narahatlığınıza əməl etdiyinizə əmin olun.