Cinayət hüququ test

V BÖLMƏ
İCTİMAİ TƏHLÜKƏSİZLİK VƏ İCTİMAİ QAYDA ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR

CİNAYƏT HÜQUQU. XÜSUSİ HİSSƏ

Аğayev İ.B.
Cinayət hüququ. Xüsusi hissə.
Dərslik.
Bakı: «Nurlar» nəşriyyatı, 2018.
488 səhifə. 31 çap vərəqi.

Cinayət hüququnun Xüsusi hissəsi ictimai təhlükəli davranışın (cinayətkar davranışın) qadağan olunmuş formalarının əlamətlərini və qadağalar pozulduqda, cəzanı müəyyən edən hüquqi göstərişlərin tərkib hissəsidir (sistemidir). Ümumi xarakterə malik olan və bütövlükdə fəaliyyət göstərən, bəzən isə cinayət-hüquq normalarının bütün məcmusuna aid olan normalardan (məsələn, cinayət hüququnun prinsipləri) fərqli olaraq, Xüsusi hissənin normaları dövlət tərəfindən cinayət hesab olunan əməllərin törədilməsini qadağan edir. Beləliklə, Xüsusi hissəyə, cinayət hesab edilən əməllərin sosial-hüquqi əlamətlərini və onların törədilməsinə görə cəzaların konkret növünü və həcmini müəyyən edən cinayət-hüquq normalarının məcmusu, cinayət hüququnun hissəsi kimi baxmaq olar. Cinayət hüququnun Ümumi və Xüsusi hissələrinin vəhdəti və qarşılıqlı əlaqəsi şəxsiyyətin, cəmiyyətin və dövlətin cinayətkar qəsdlərdən qorunması, habelə Cinayət Məcəlləsinin profilaktik funksiyasının təmin edilməsi vəzifələrini reallaşdırmağa imkan verir.
Ümumi hissə normalarının bütövlükdə cinayət hüququna aid müddəaların müəyyən edilməsinə və izah olunmasına yönləndiyi halda Xüsusi hissənin normaları qadağarı müəyyən edərək, onların reallaşmasını tələb edir. Yalnız cinayət hüququnun hər iki hissəsinin normalarının məcmusu, onların qarşılıqlı bağlılığının və bütün hüquqi aspektlərinin uyğunluğu düzgün tövsifi mümkün edir.
Azərbaycan Respublikası cinayət qanunvericiliyinin islahatı prosesində Cinayət Məcəlləsinin Ümumi hissəsi ilə yanaşı, Xüsusi hissəsi də əhəmiyyətli dəyişikliklərə məruz qalmışdır. Xüsusi hissə normalarının dəyişiklikləri sosial əhəmiyyət kəsb edən siyasi, iqtisadi, ideoloji, mənəvi-əxlaqi və s. dəyər, maraq və sərvətlərin son illərdəki transformasiyası ilə bağlı olmuşdur. İslahatlar ilk növbədə bir sıra əməllərin kriminallaşdırılmasına və dekriminallaşdırılmasına toxunmuşdur. Cinayət hüququnun Xüsusi hissəsi dəyərlərə yeni yanaşmaları əks etdirir. Xüsusilə də, cinayət-hüquqi mühafizənin prioritetləri aşağıdakı qaydada müəyyən edilmişdir: sülhün, insanlığın, şəxsiyyətin, cəmiyyətin, dövlətin təhlükəsizliyi.
Cinayət hüququnun Xüsusi hissəsinin əhəmiyyəti son dərəcədə böyükdür. Bu, cinayət hüququnun Xüsusi hissəsinin normalarının aşağıdakıları yerinə yetirməsi ilə şərtləşir: ən mühüm sosial əhəmiyyətli dəyər, maraq və sərvətlərin mühafizəsini təmin etmək; qanunçuluq prinsipini əyani surətdə həyata keçirmək; dövlətin cinayət-hüquq siyasətinin reallaşmasını təmin etmək; konkret cinayət növlərinin təsvirini əks etmək (bu, ictimai təhlükəli əməlləri tövsif etməyə imkan yaradır; ictimai təhlükəlilik xarakteri və dərəcəsindən asılı olaraq, cinayət tərkiblərinin təsnifatını təmin etmək.
Beləliklə, cinayət hüququnun Xüsusi hissəsinin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, şəxs tərəfindən cinayət qaydasında cəzalanmalı olan əməlin törədilib-törədilməməsi və onun məhz hansı cinayət tərkibinin əlamətlərinə malik olması yalnız sözügedən hissənin normaları ilə müəyyən edilir.
Cinayət hüququnun Xüsusi hissəsinin sistemi müəyyən olunmuş şəkildə qruplaşdırılmış normalardan ibarətdir. Bu normaların əsasında cinayətlərin cinsi və növ obyektlərinin əlamətləri durur. Təqdim olunan dərslikdə cinayət hüququnun Xüsusi hissəsinin sisteminin şərhinin əsasını Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin Xüsusi hissəsinin sistemi təşkil edir. Cinayət Məcəlləsinin Xüsusi hissəsinin sisteminin qurulmasının əsas vəzifəsi isə təqsirkarın əməlinin düzgün tövsif edilməsində hüquqmühafizə orqanlarının imkanlarını maksimum dərəcədə yüngülləşdirməkdən, səhvlərin qarşısını almaqdan ibarətdir.

MÜNDƏRİCAT

I BÖLMƏ
CİNAYƏT HÜQUQUNUN XÜSUSİ HİSSƏSİNİN ANLAYIŞI VƏ ƏHƏMİYYƏTİ

FƏSİL 1
CİNAYƏT HÜQUQUNUN XÜSUSİ HİSSƏSİ, ONUN SİSTEMİ – 19

§ 1. Cinayət hüququnun Xüsusi hissəsinin mahiyyəti və əhəmiyyəti- 19
§ 2. Cinayət hüququnun Xüsusi hissəsinin sistemi- 22

FƏSİL 2
CİNAYƏTLƏRİN TÖVSİFİNİN ƏSASLARI – 25

§ 1. Cinayətlərin tövsifinin anlayışı – 25
§ 2. Cinayətlərin tövsifi zamanı cinayət tərkibinin tətbiq edilməsi – 33

II BÖLMƏ
SÜLH VƏ İNSANLIQ ƏLEYHİNƏ CİNAYƏTLƏR

FƏSİL 3
SÜLH VƏ İNSANLIQ ƏLEYHİNƏ CİNAYƏTLƏR – 47
§ 1. Sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 47
§ 2. Sülhə və dövlətlərin dinc yanaşı yaşamasına qəsd edən cinayətlər – 50
§ 3. İnsanlığın təhlükəsizliyinə qəsd edən cinayətlər – 58
§ 4. Müharibə cinayətləri – 66

III BÖLMƏ
ŞƏXSİYYƏT ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR

FƏSİL 4
HƏYAT VƏ SAĞLAMLIQ ƏLEYHİNƏ CİNAYƏTLƏR – 77

§ 1. Həyat və sağlamlıq əleyhinə cinayətlərin anlayışı və növləri – 77
§ 2. İnsan həyatına qəsd edən cinayətlər – 79
§ 3. İnsan sağlamlığına qəsd edən cinayətlər – 95
§ 4. İnsan həyatı və sağlamlığını təhlükə qarşısında qoyan cinayətlər – 101

FƏSİL 5
ŞƏXSİYYƏTİN AZADLIĞI, ŞƏRƏF VƏ LƏYAQƏTİ ƏLEYHİNƏ CİNAYƏTLƏR – 112

§ 1. Şəxsiyyətin azadlığına qəsd edən cinayətlər – 113
§ 2. Şəxsiyyətin şərəf və ləyaqətinə qəsd edən cinayətlər – 124

FƏSİL 6
ŞƏXSİYYƏTİN CİNSİ TOXUNULMAZLIĞI VƏ CİNSİ AZADLIĞI ƏLEYHİNƏ CİNAYƏTLƏR – 129

§ 1. Şəxsiyyətin cinsi toxunulmazlığı və cinsi azadlığı əleyhinə olan cinayətlərin anlayışı – 129
§ 2. Yetkinlik yaşına çatmış şəxsin cinsi azadlığına və cinsi toxunulmazlığına qəsd edən cinayətlər – 130
§ 3. Azyaşlıların və yetkinlik yaşına çatmayanların mənəvi və fiziki sağlamlığına, onların cinsi azadlığına və cinsi toxunulmazlığına qəsd edən – 134

FƏSİL 7
İNSAN VƏ VƏTƏNDAŞIN KONSTİTUSİYA HÜQUQ VƏ AZADLIQLARI ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 138

§ 1. İnsan və vətəndaşın konstitusiya hüquq və azadlıqlarına qəsd edən cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 138
§ 2. Siyasi hüquq və azadlıqlara qəsd edən cinayətlər – 140
§ 3. Sosial-iqtisadi hüquq və azadlıqlara qəsd edən cinayətlər – 147
§ 4. Şəxsi hüquq və azadlıqlara qəsd edən cinayətlər – 155

FƏSİL 8
YETKİNLİK YAŞINA ÇATMAYANLAR VƏ AİLƏ MÜNASİBƏTLƏRİ ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 161

§ 1. Yetkinlik yaşına çatmayanlar və ailə münasibətləri əleyhinə olan cinayətlərin anlayışı – 161
§ 2. Yetkinlik yaşına çatmayanları cəmiyyətə zidd fəaliyyətə sövq edən cinayətlər – 163
§ 3. Yetkinlik yaşına çatmayana və ya bütövlükdə ailənin mənafelərinə zərər vurma ilə bağlı olan cinayətlər – 169

IV BÖLMƏ
İQTİSADİ SAHƏDƏ CİNAYƏTLƏR

FƏSİL 9
MÜLKİYYƏT ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 175

§ 1. Mülkiyyət əleyhinə olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 175
§ 2. Özgənin əmlakını talama – 177
§ 3. Talama əlamətləri olmayan tamah cinayətləri – 188
§ 4. Mülkiyyətə tamah niyyəti olmadan qəsd edən cinayətlər – 193

FƏSİL 10
İQTİSADİ FƏALİYYƏT SAHƏSİNDƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 196

§ 1. İqtisadi fəaliyyət sahəsində olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 196
§ 2. Qanuni sahibkarlıq fəaliyyətinə qəsd edən cinayətlər – 199
§ 3. İqtisadi fəaliyyət sahəsində dövlət inhisarına qəsd edən cinayətlər – 230
§ 4. Gömrük və vergi cinayətləri – 240

V BÖLMƏ
İCTİMAİ TƏHLÜKƏSİZLİK VƏ İCTİMAİ QAYDA ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR

FƏSİL 11
İCTİMAİ TƏHLÜKƏSİZLİK ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 247

§ 1. İctimai təhlükəsizlik əleyhinə olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası və növləri – 247
§ 2. Ümumi təhlükəsizliyə qəsd edən cinayətlər – 250
§ 3. Xüsusi təhlükəsizlik qaydalarının pozulması ilə əlaqədar olan cinayətlər – 265
§ 4. Ümumi təhlükəli predmetlərlə rəftar qaydalarının pozulması ilə əlaqədar olan cinayətlər – 268
§ 5. İctimai təhlükəsizliyə qəsd edən digər cinayətlər – 276

FƏSİL 12
ƏHALİNİN SAĞLAMLIĞI VƏ İCTİMAİ MƏNƏVİYYAT ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 284

§ 1. Əhalinin sağlamlığı və ictimai mənəviyyat əleyhinə olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 284
§ 2. Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsi ilə əlaqədar cinayətlər – 285
§ 3. İctimai mənəviyyata qəsd edən cinayətlər – 296

FƏSİL 13
EKOLOJİ CİNAYƏTLƏR – 302

§ 1. Ekoloji cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 302
§ 2. Ümumi xarakterli ekoloji cinayətlər – 304
§ 3. Ətraf mühitin əsas obyektlərinə qəsd edən cinayətlər – 307
§ 4. Fauna və floraya qəsd edən cinayətlər – 314

FƏSİL 14
HƏRƏKƏT TƏHLÜKƏSİZLİYİ VƏ NƏQLİYYATIN İSTİSMARI ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 321

§ 1. Hərəkət təhlükəsizliyi və nəqliyyatın istismarı əleyhinə olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 321
§ 2. Hərəkət təhlükəsizliyinə və nəqliyyatın istismarına qəsd edən cinayətlər – 324
§ 3. Nəqliyyatın fəaliyyəti sferasında olan digər cinayətlər – 330

FƏSİL 15
KİBERCİNAYƏTLƏR – 338

§ 1. Kibercinayətlərin ümumi xarakteristikası – 338
§ 2. Kibercinayətlərin növləri və xüsusiyyətləri – 341

VI BÖLMƏ
DÖVLƏT HAKİMİYYƏTİ ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR

FƏSİL 16
DÖVLƏTİN KONSTİTUSİYA QURULUŞUNUN ƏSASLARI VƏ TƏHLÜKƏSİZLİYİ
ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 351

§ 1. Dövlətin konstitusiya quruluşunun əsaslarına və təhlükəsizliyinə qəsd edən cinayətlərin anlayışı – 351
§ 2. Dövlətin xarici təhlükəsizliyinə qəsd edən cinayətlər – 354
§ 3. Dövlətin konstitusiya quruluşunun əsaslarına və müdafiə qabiliyyətinə qəsd edən cinayətlər – 359

FƏSİL 17
ƏDALƏT MÜHAKİMƏSİ ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 368

§ 1. Ədalət mühakiməsi əleyhinə olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 368
§ 2. Ədalət mühakiməsinin və ibtidai istintaqın həyata keçirilməsinə müdaxilə etmə – 373
§ 3. Ədalət mühakiməsini və ibtidai istintaqı həyata keçirən şəxslər tərəfindən vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmə və ya həmin səlahiyyətləri aşma – 378
§ 4. Məhkəmələrin və ibtidai istintaq orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd etmə – 388

FƏSİL 18
KORRUPSİYA CİNAYƏTLƏRİ VƏ QULLUQ MƏNAFEYİ ƏLEYHİNƏ OLAN DİGƏR CİNAYƏTLƏR – 400

§ 1. Korrupsiya cinayətləri və qulluq mənafeyi əleyhinə olan digər cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 400
§ 2. Vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmə və buna oxşar tərkiblərlə bağlı olan cinayətlər – 404
§ 3. Rüşvətxorluqla bağlı olan cinayətlər – 418

FƏSİL 19
İDARƏETMƏ QAYDASI ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 427

§ 1. İdarəetmə qaydası əleyhinə olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 427
§ 2. Hakimiyyət və idarəetmə nümayəndələrinə qəsd edən cinayətlər – 429
§ 3. İdarəetmə sferasının normal fəaliyyətinə qəsd edən cinayətlər – 432
§ 4. Azərbaycan Respublikasının suveren hüquqlarına və atributlarına qəsd edən cinayətlər – 441

VII BÖLMƏ
HƏRBİ XİDMƏT ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR

FƏSİL 20
HƏRBİ XİDMƏT ƏLEYHİNƏ OLAN CİNAYƏTLƏR – 447

§ 1. Hərbi xidmət əleyhinə olan cinayətlərin ümumi xarakteristikası – 447
§ 2. Tabelik qaydası və hərbi intizamın ümumi tələbləri əleyhinə olan cinayətlər – 450
§ 3. Hərbi xidmət borcu və vəzifələri əleyhinə olan cinayətlər – 458
§ 4. Hərbi xidmətin xüsusi vəzifələri əleyhinə olan cinayətlər – 463
§ 5. Hərbi əmlakin istifadəsi və qorunmasi əleyhinə olan cinayətlər – 469
§ 6. Hərbi-texniki vasitələrin istismari qaydalarina qəsd edən cinayətlər – 472

MÜƏLLİFİN TÖVSİYƏ ETDİYİ ƏDƏBİYYAT – 475

Cinayət hüququ test

Noyabrın 7-də “Hüquq Ədəbiyyatı” ixtisaslaşmış kitab mağazasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun “Cinayət hüququ, cinayət prosesi” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, hüquq üzrə elmlər doktoru, professor Məhəmməd İmanlının “Cinayət hüququ. Xüsusi hissə”adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib.

Təqdimat mərasimində respublikanın tanınmış elm adamları, hüquqşünas-alimlər və KİV nümayəndələri iştirak ediblər.

Bu gün cinayətkarlıqla mübarizə, təkcə respublika hüdudlarında deyil, həm də beynəlxalq miqyasda aparılan mübarizəyə inteqrasiyanın zəruriliyi yetişən gənc hüquqşünaslar nəsli tərəfindən bütün ciddiyyəti və aktuallığı ilə dərk edilməlidir. Bu baxımdan görkəmli hüquqşünas, hüquq elmləri doktoru, professor İlham Rəhimovun elmi redaktorluğu ilə işıq üzü görən hüquq elmləri doktoru, professor Məhəmməd İmanlının “Cinayət hüququ. Xüsusi hissə” dərsliyini ölkədə aparılan hüquq islahatlarına böyük töhfə hesab etmək mümkündür. Dərslikdə 20 il əvvəl hazırlanmış “Cinayət məcəlləsi”nə edilən bir çox əlavə və dəyişikliklər müəllif tərəfindən hərtərəfli təhlil edilir. Eyni zamanda dərsliyin ən faydalı məziyyətlərindən biri də gənc hüquqşünasların anlayıb dərk edə biləcəyi səlis və sadə dildə yazılmasıdır.
Dərslikdə yeni hüquqi təfəkkürə, yüksək professionallığa malik, dünya dövlətlərinin qanunvericiliyinə bələd olan, onun mütərəqqi ənənələrini mənimsəyən ali təhsilli hüquqşünas kadrların hazırlanması vacib vəzifələrdən biri kimi qarşıda durur.
M.İmanlının hazırladığı bu dərslik cinayət hüququnun xüsusi hissəsinə dair tədris proqramına uyğun yazılmışdır. Müəllif dərsliyi hazırlayarkən problemin nəzəri əsaslarını hərtərəfli öyrənmiş, həm milli, həm də xarici mütəxəssislərin, görkəmli alimlərin zəngin elmi ədəbiyyatlarından kifayət qədər bəhrələnmişdir.
M.İmanlı dərsliyi hazırlayarkən problemlərin qoyuluşu və şərhində məntiqi ardıcıllığa riayət etmiş, Azərbaycan Respublikası CM tələblərinə uyğun kifayət qədər aydın və elmi dildə işləmişdir. Dərslik üç hissədən ibarətdir.
Birinci hissədə Azərbaycan Respublikası cinayət hüququnun “Xüsusi hissəsi”nin sistemi, cinayətin tövsifi ilə bağlı məsələlər araşdırılır və cinayət məcəlləsinin xüsusi hissəsinin fəsilləri üzrə bütün cinayət tərkiblərinin cinayət hüquqi xarakteristikası verilir.
İkinci hissədə cinayət məcəlləsinin “Xüsusi hissəsi”nin ayrı-ayrı maddələrində verilmiş konkret cinayət tərkiblərinə aid nümunələr təqdim olunmuşdur.
Üçüncü hissədə cinayət hüququnun “Xüsusi hissəsi” barədə maddələrə dair Azərbaycan Respublikası Konstitusiya məhkəməsi qərarlarından çıxarış, cinayət məcəlləsinin bəzi normalarının şərhi ilə bağlı Ali Məhkəmə Plenumunun qərarlarından çıxarışlar verilmişdir.
Hesab edirik ki, hazırlanan “Cinayət hüququ. Xüsusi hissə” dərsliyi respublikada hüquqşünas kadrların yeni nəslinin yetişməsi və püxtələşməsi kimi böyük maddi və mənəvi məsrəflərlə bağlı olan, gərgin zəhmət tələb edən mürəkkəb vəzifələrin həllinə köməl edəcəkdir.

Cinayət hüququ test

1. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 32-ci maddəsinin dördüncü hissəsi yazışma, telefon danışıqları, poçt, teleqraf və digər rabitə vasitələri ilə ötürülən məlumatın sirrini saxlamaq hüququnun hansı hallarda məhdudlaşdırıla biləcəyini nəzərdə tutur?

1. Cinayətin qarşısını almaqdan ötrü;
2. Dövlətin təhlükəsizliyini və iqtisadi mənafeyini qorumaqdan ötrü;
3. Dövlətin maraqlarının, insan və vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının təmin olunma­sın­dan ötrü;
4. Cinayət işinin istintaqı zamanı həqiqəti üzə çıxarmaqdan ötrü.
A) 1-4; B) 2-3; C) 2-4; D) 1-2; E) 1-3.

2. O, hesab edirdi ki, müasir tiplərə ayırmanın əsasında siyasi azadlıq ideyası durur. Fərdin hüquq qaydası yaradılmasında hansı yeri fəal iştirak edirsə – demokratiya, əgər iştirak etmirsə – avtokratiya mövcuddur. Dövlətin digər tipoloji əlamətlərini almayaraq o, diqqəti əsasən dövlət hakimiyyətinin demokratizmini müəyyən edən insan amilində cəmləşdirirdi?

A) R. Makayver; B) Q. Kelzen; C) R. Darendorf; D) Q. Ellinek; E) İ. Kant.

3. Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 34.3-cü maddəsinə əsasən mütəşəkkil dəstə dedikdə, nə başa düşülür?

A) Bir neçə ağır cinayətin törədilməsi üçün qabaqcadan birləşmiş iki və ya daha çox şəxsdən ibarət olan sabit cinayətkar qrup mütəşəkkil dəstə adlanır;

B) Ağır və ya xüsusilə ağır cinayətlərin törədilməsi məqsədilə sabit mütəşəkkil cinayətkar qrup mütəşəkkil dəstə adlanır;

C) Bir və ya bir neçə cinayətin törədilməsi üçün qabaqcadan birləşmiş iki və ya daha çox şəxsdən ibarət olan sabit cinayətkar qrup mütəşəkkil dəstə adlanır;

D) Bir və ya bir neçə cinayətin törədilməsi üçün qabaqcadan razılaşmaqla iki və ya daha çox şəxsdən ibarət olan mütəşəkkil qrup mütəşəkkil dəstə adlanır;

E) Bir və ya bir neçə ağır cinayətin törədilməsi məqsədi ilə iki və ya daha çox şəxsdən ibarət sabit cinayətkar qrup mütəşəkkil dəstə adlanır.

4. Podrat müqaviləsində podratla bağlı smetanın tərtibi üzrə xərcləri kim ödəyir?
A) Sifarişçi; B) Podratçı; C) Bərabər miqdarda hər ikisi;
D) Razılaşmada ayrı qayda yoxdursa, smetanın tərtibi üzrə xərclər ödənilmir; E) Ekspeditor.

5. 1976 və 1992-ci il tarixli konvensiyalar müvafiq olaraq hansı dənizlərin çirklənmədən qorunması haqqındadır?

A) Qırmızı və Sarı dənizin; B) Adriatik və Oxot dənizinin;
C) Baltik və Şimal dənizinin; D) Ölü və Xəzər dənizinin;
E) Aralıq və Qara dənizin.

6. Aşağıdakılardan hansı Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında bələdiy­yə­lə­rin iclaslarında həll edilə bilən məsələ kimi nəzərdə tutulmamışdır?

A) Yerli vergilərin və ödənişlərin müəyyən edilməsi;
B) Bələdiyyənin reqlamentinin təsdiq edilməsi;
C) Yerli büdcənin və onun icrası haqqında hesabatların təsdiq edilməsi;
D) Yerli sosial müdafiə və sosial inkişaf proqramlarının qəbul və icra edilməsi;

E) Yerli səhiyyə və turizm proqramlarının hazırlanması və onların icrası ilə bağlı hesabatların dinlənilməsi.

7. Normativ və kazual təfsir öz məzmununa görə bölünür:
A) Hərfi, məhdudlaşdırıcı və genişləndirici təfsirlərə;
B) Qrammatik, sistematik və tarixi-siyasi təfsirlərə;
C) Məhkəmə və inzibati təfsirlərə;
D) Rəsmi və qeyri-rəsmi təfsirlərə;
E) Autentik və doktrinal təfsirlərə.
8. Hansı cəza növləri həm əsas, həm də əlavə cəza kimi tətbiq edilə bilər?
1. Cərimə;
2. Müəyyən vəzifə tutma və ya müəyyən fəaliyyətlə məşğul olma hüququndan məhrum etmə;
3. Xüsusi və ya hərbi rütbədən, fəxri addan, yaxud dövlət təltifindən məhrum etmə;
4. Nəqliyyat vasitələrini idarəetmə hüququndan məhrumetmə.
A) 1-2; B) 1-3; C) 2-3; D) 1-4; E) 1-2-3.
9. Diler fəaliyyəti nədir?

A) Qiymətli kağızlarla əqdlər üzrə qarşılıqlı öhdəliklərin müəyyən edilməsi, (qiymətli kağızlarla əqdlər üzrə məlumatların toplanması, yoxlanması və onlar üzrə mühasibat sənədlərinin hazırlanması), hesablaşmaların aparılması və öhdəliklərin qarşılıqlı icrasının təmin edilməsi üzrə peşəkar fəaliyyətdir;

B) Qiymətli kağızların saxlanması və onların öhdəliklərlə yüklənməsi faktlarının uçotu və təsdiq edilməsi ilə bağlı xidmətlərin göstərilməsi üzrə peşəkar fəaliyyətdir;

C) Qiymətli kağızların və ya onların sertifikatlarının saxlanması, yaxud uçotu və qiymətli kağızlara olan hüquqların keçməsi ilə bağlı xidmətlər göstərilməsi üzrə peşəkar fəaliyyətdir;

D) Öz adından və öz hesabına kütləvi elan olunmuş alış və satış qiymətləri ilə qiymətli kağızlar üzrə alqı-satqı əqdlərinin bağlanması üzrə qiymətli kağızlar bazarında peşəkar fəaliyyətdir;

E) Müştərinin hesabına qiymətli kağızlar, valyutalar və qiymətli metallarla məşğul olan iri sənaye korporasiyalarının və fond birjalarının peşəkar fəaliyyətidir.

10. Beynəlxalq kosmos hüququna görə kosmik fəzanın aşağı sərhədi, yəni hava fəzası ilə kosmik fəzanı ayıran xətt dəniz səviyyəsindən təxminən neçə kilometr hündür­lükdə müəyyən olunmuşdur?

A) 100 km; B) 1000 km; C) 10 km; D) 10000 km; E) 100000 km.
11. Preferensial seçki sistemi dedikdə, nə başa düşülür?
A) Bu seçki sistemində seçicilərin ümumi sayının yarısından çoxunun səsini qazanan namizəd seçilir;

B) Bu seçki sistemində seçici bir neçə səsə malik olur və bu səsləri istəsə bir namizədə verə bilər, istəsə də bir neçə namizədin arasında bölüşdürə bilər;

C) Bu seçki sistemində vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə seçici partiya siyahısına deyil, hər hansı bir partiyadan olan bir namizədə səs verir. Ən çox səs toplayan namizəd seçilmiş sayılır;

D) Bu seçki sistemində seçici bir neçə ayrı-ayrı siyahıda olan şəxslərə səs verir və ya özü siyahıya yeni namizəd əlavə edir;

E) Bu seçki sistemində seçici vahid çoxmandatlı seçki dairəsində sadəcə siyahıya səs vermir, həm də siyahıda ən çox kimə üstünlük verdiyini qeyd edir. Sonradan hesablanarkən səslər ilk olaraq ən çox üstünlüyə malik olan namizədlər arasında bölünür.

12. Hüquq normasının bu ifadə üsulunda (formasında) normativ hüquqi aktın maddə­sində bütün elementlər əks olunmur, lakin bu normativ hüquqi aktın başqa maddələrinə istinad edilir:

A) Birbaşa ifadə üsulunda; B) Göndərici ifadə üsulunda; C) Blanket ifadə üsulunda;
D) Birbaşa, göndərici və blanket ifadə üsullarında; E) Göndərici və blanket ifadə üsullarında.

13. Dövlət hakimiyyəti əleyhinə olan aşağıdakı cinayət əməllərindən hansılar üçün Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutulmur?

A) Dövlətə xəyanət və casusluq;

B) Dövlət xadiminin və ya ictimai xadimin həyatına sui-qəsd etmə və hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və ya zorla saxlama;

C) Silahlı qiyam və Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrindən və Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş digər silahlı birləşmələrdən Azərbaycan xalqına və konstitusiyalı dövlət orqanlarına qarşı istifadə etmə;

D) Dövlət sirrini yayma və milli, irqi və ya dini nifrət və düşmənçiliyin salınması;
E) Silahlı qiyam və qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və ya qrupları yaratma.
14. Ekspromt nəticəsində yaradılan əsər nə deməkdir?

A) Müəllifin müəyyən fikir və hadisələri xüsusi şifrlər vasitəsilə gizli saxlamaq niyyəti üçün kodlaşdırdığı əsərlərdir;

B) Korlar və karlar üçün yazılan və ifa olunan əsərlərdir;

C) Heç bir danışıq olmadan yalnız hərəkət və hərəkətsizlikləri özündə ehtiva edən yumoristik əsərlərdir;

D) Təbii səsləri (məsələn, heyvan səsləri, ağac yarpaqlarının və otların xışıltısı, küləyin vıyıltısı, dəniz ləpələrinin səsləri və s.) özündə ehtiva edən əsərlərdir;

E) Çıxış etmə və ifa olunma anında, qabaqcadan hazırlıq olmadan, qəflətən yaradılan şeir və ya musiqi əsərləridir.

15. Hansı beynəlxalq təşkilatın nizamnaməsi 05 may 1949-cu ildə Londonda imzalanmış, həmin ilin 03 avqust tarixində qüvvəyə minmişdir?

A) Avropa Şurasının; B) Amerika Dövlətləri Təşkilatının; C) Ərəb Dövlətləri Liqasının; D) Avropa İttifaqının; E) Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının.

16. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində həyata keçirilən qanunvericilik prosesi ilə bağlı söylənilən fikirlərdən hansı yanlışdır?

A) Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə daxil olmuş qanun və qərar layihələri Milli Məclisin Aparatında qeydiyyata alınır və Milli Məclisin sədri ona baxılması üçün müddət təyin edərək müvafiq daimi komissiyaya göndərir.

B) İkinci oxunuşa azı 10 gün qalmış qanun layihəsi onun təşəbbüsçüsünə göndərilir. Qanun layihəsinin ikinci oxunuşda müzakirəsi onun təşəbbüsçüsünün məruzəsi ilə başlanır;

C) Qanun layihəsinin birinci oxunuşu zamanı onun qəbul edilməsinin zəruriliyi, əsas müddəaları müzakirə edilir, qanun layihəsinin ümumi konsepsiyasına qiymət verilir;

D) Qanun layihəsinin üçüncü oxunuşu zamanı onun mətnində dəyişikliklər edilə bilməz. Müstəsna hallarda Milli Məclisin iclasında iştirak edən deputatların əksəriyyətinin tələbi ilə üçüncü oxunuşda olan qanun layihəsi ikinci oxunuşa qaytarıla bilər;

E) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təklifi tələb olunan səs çoxluğu almazsa, qanunun Milli Məclis tərəfindən qəbul edilmiş redaktədə saxlanılması haqqında məsələ səsə qoyulur. Tək­rarən qəbul olunmuş qanun dərc olunmaq üçün 7 gündən gec olmayaraq Azərbaycan Respublikası Prezidentinə göndərir.