Mühazirə 1 coğrafiyanin təDRİSİ metodikasi bir elm kiMİ plan 1
müəllim –şagird münasibətləri, müəllimin
Coğrafiyanin tədrisi metodikası
Issuu Features
- Issuu Features – Fullscreen Sharing
- Issuu Features – Visual Stories
- Issuu Features – Articles
- Issuu Features – Embed
- Issuu Features – Statistics
- Issuu Features – SEO
- Issuu Features – InDesign Integration
- Issuu Features – Cloud Storage Integration
- Issuu Features – GIFs
- Issuu Features – AMP Ready
- Issuu Features – Add Links
- Issuu Features – Teams
- Issuu Features – Video
- Issuu Features – Web-ready Fonts
- Solutions – Designers
- Solutions – Content Marketers
- Solutions – Social Media Managers
- Solutions – Publishers
- Solutions – PR / Corporate Communication
- Solutions – Students & Teachers
- Solutions – Salespeople
- Solutions – Use Cases
Industries
- Industries – Publishing
- Industries – Real Estate
- Industries – Sports
- Industries – Travel
Products & Resources
- Products & Resources – Plans
- Products & Resources – Partnerships
- Products & Resources – Developers
- Products & Resources – Digital Sales
- Products & Resources – Elite Program
- Products & Resources – Publisher Directory
- Products & Resources – Redeem Code
- Products & Resources – Support
Explore Issuu Content
-
- Explore – Arts & Entertainment
- Explore – Business
- Explore – Education
- Explore – Family & Parenting
- Explore – Food & Drink
- Explore – Health & Fitness
- Explore – Hobbies
- Explore – Home & Garden
- Explore – Pets
- Explore – Religion & Spirituality
- Explore – Science
- Explore – Society
- Explore – Sports
- Explore – Style & Fashion
- Explore – Technology & Computing
- Explore – Travel
- Explore – Vehicles
Mühazirə 1 coğrafiyanin təDRİSİ metodikasi bir elm kiMİ plan 1
Coğrafiya tədrisi metodikasının pedaqoji elmlər sistemində yeri.
Cografiyanın tədrisi metodikasının predmeti,vəzifələri və tədqiqat metodları.
Coğrafi mədəniyyətin formalaşdırılması
Coğrafiyanın tədrisi metodikası cografi və pedaqoji elmlərin sintezidir.
Coğrafiya tədrisi metodikasının digər elmlər ilə əlaqəsi (coğrafiya
elmləri,didaktika, psixologiya, məntiq və s.).
Coğrafiyanın tədrisi metodikasının mahiyyəti coğrafiya elminin nəzərdə
tutulan məzmununu şagirdlərə müxtəlif metodlar vasitəsi ilə çatdırmaq və onun
mənimsəmə səviyyəsini üzə çıxarmaqdır. Coğrafiya tədrisi metodikası adından
göründüyü kimi üç sahəni əhatə edir:
1. Coğrafiya elminin əsaslarını – yəni insan və təbiətin qarşılıqlı əlaqəsinin
təsirində olan kompleksin öyrənilməsi prosesini təmin etmək üçün nəzəri və
praktik biliklər sistemləşdirilməlidir. Hazırda coğrafiya elminin əsasları coğrafiya
kurikulumunda qəbul edilmiş üç məzmun xətti və bütün siniflər üçün dəyişməyən
altı əsas standart vəşagirdlərin yaş səviyyəsinə uyğun olaraq dəyişən hər sinif üçün
20 olmaqla cəmi 120 alt standart ilə ifadə olunur. Məktəb coğrafiyasının yeni
məzmunu fiziki və iqtisadi coğrafiyanın inteqrasiyası şəklində təqdim edilməsidir.
2. Tədris prosesini- coğrafi biliklərin
mənimsənilməsi prosesinin strukturunu əks
etdirir. Təlimin mahiyyəti və vəzifələri, təşkili formaları, qanun və
qanunauyğunluqları, prinsip və metodları хüsusi metodikalar tərəfindən
coğrafiyanın tədrisi metodikasına uyğun şəkildə formalaşdırılır.Tədris prosesi
müasir dövrdə fəal – interaktiv təlimə əsaslanır. Tədris prosesinin təşkilatçıları olan
müəllim –şagird münasibətləri, müəllimin
pedaqoji-psixoloji yanaşmasını eləcə də
tədris planını, coğrafi biliklərin qiymətləndirilməsi və s. proseslərin təşkilini əhatə
3. Metod– məqdəsə çatmaq üçün yol, vasitələri əhatə edir.
Təlim metodları qarşıda
duran didaktik məqsədə nail olmaq üçün istifadə olunan yollara deyilir.
xüsusi metodikası müxtəlif fənlərin tədrisində istifadə olunan
metodikalara əsaslanır. Bu metodlar hazırda fəal- interaktiv təlim metodları
adlanır, onların sayı 100-dən çoxdur və öz xarakterinə görə beyin həmləsi,
tədqiqatın aparılması, təqdimat, müzakirə, oyun metodlarına ayrılır.
bütöv təlim prosesinin ünsürlərindən biri olub, təlimin məqsəd və məzmununa
xidmət göstərir: məqsəd və məzmun dəyişdikdə metod da dəyişir.
CTM- in məqsədi .
Орта цмумтящсил мяктябляриндя ъоьрафийа фяннинин мягсядинин йениляшмяси
– тядрис методикасынын истигамят вя вязифяляринин тякмилляшмясиня сябяб олур.
Щазырда,тядрис просесиндя йалныз тящсил (юйрядиъи) дейил, еляъя дя инкишафетдириъи
вя тярбийяедиъи мягсядляринин щяйата кечирилмяси даща чох ящямиййят дашыйыр.
Ъоьрафийа тядрисинин методикасы курсунун цмуми мягсяди тящсил системиндяки
цмуми тялим мягсядляриня уйьун эялир:
Təhsilverici məqsədi – yəni coğrafiya fənninin məzmunu, öyrənilməsi tələb
olunan bilik, bacarıq və vərdişləri nəzərdə tutur. Orta ümumtəhsil məktəblərində
coğrafiya fənninin təhsil məqsədi hazırda coğrafiya kurikulumunda – məzmun
xətləri, təlim nəticələri, əsas və alt standartlarda ifadə olunur.
İnkişafetdirici məqsəd – ətraf aləmin dərk edilməsi, idrak fəaliyyətini artıran
tapşırıqların yerinə yetirilməsi, onların təqdim edilməsi və
vərdişlərini nəzərdə tutur, idrak felləri və fəaliyyət xətləri ilə ifadə olunur.
COĞRAFİYANIN TƏDRİSİ METODİKASI KAFEDRA
MÜHAZIRƏ 4 FƏNN: COĞRAFİYANIN TƏDRİSİ METODİKASI KAFEDRA : Azərbaycan coğrafiyası və coğrafiyanın tədrisi metodikası kafedrası MÜƏLLİM: Dos. Nərminə Seyfullayeva TARİX: 2017 ci il. MÖVZU: MİLLİ KURİKULUM. COĞRAFİYA KURİKULUMU. MÜHAZİRƏNİN PLANI 1. Kurikulumun yaranması 2. Kurikulum mahiyyəti 3. Kurikulumun zəruriliyi 4. Coğrafiya kurikulumu 5. Coğrafiya kurikulumunda məzmun xətləri 6. Coğrafiya kurikulumunda məzmun standartları 7. Coğrafiya kurikulumunda təlim nəticələri 8. Milli kurikulumda inteqrasiya Əsas məqamlar Kurikulum anlayışı. Kurikulum tarixi inkişafı. Fənn proqramları ilə fənn kurikulumlarinın müqayisəsi. Coğrafiya fənninin məzmun xətləri. Məzmun xətləri üzrə əsas və alt standartlar. Siniflər üzrə təlim nəticələri. Milli kurrikulumda inteqrasiya. “Kurikulum” latın sözü olub, lügəvi mənası “kurs”, “elm” deməkdir. Bu söz ingiliscə-rusca lügətlərdə “təlim kursu”, “tədris planı”, “proqram” kimi izah olunur. Bəzi alimlərin qeyd etdikləri kimi, 1876-cı ildən etibarən ondan bir termin kimi istifadə olunmağa başlanmışdır. İlk fənn kurikulumları 1918-ci ildə ABŞ-da meydana gəlmışdir. Azərbaycanda bu termindən keçən əsrin 90-cı illərinin axırlarından başlayaraq istifadə olunur. Kurikulum islahatını zəruri edən bir sıra səbəblər vardır. Bunlar aşağıdakılardır: 1.Cəmiyyətdə yeni ictimai münasibətlərin yaranması 2.Dünya təhsil sisteminə inteqrasiya İnformasiya əsrinin tələbləri 3.Təhsilin məqsəd və vəzifələrinə yeni baxış və yanaşmaların formalaşması 4.Mövcud ümumi təhsil proqramlarının müasir tələblərə cavab verməməsi 5.Planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına keçid Mərhum prezident Heydər Əliyev 15 iyun 1999-cu il tarixli, 168 nömrəli sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasının təhsil sahəsində İslahat Proqramı” ны тясдиг етмишдир. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2006-cı il tarixli, 233 nömrəli qərarı ilə “Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin Konsepsiyası (Milli Kurikulumu)” sənədи qəbul edildi.
Müasir anlamda Kurikulum təhsilin məzmunu, təşkili və qiymətləndirilməsi ilə bağlı bütün məsələləri özündə əks etdirən konseptual sənəddir. Kurikulum islahatının həyata keçirilməsi bir neçə mərhələdə aparılmışdır: I mərhələ 1999-2003 – “öyrədici-innovativ” II mərhələ 2004-2007 – hazırlıq III mərhələ 2008-2013 – tətbiqetmə Təhsil kurikulumları müasir dövrün təhsil ehtiyaclarından doğan bir zərurət kimi yarandı və orijinal prinsiplər əsasında formalaşdırıldı . Ənənəvi tədris proqramlarından fərqli olaraq yeni təhsil proqramlarında (kurikulumlarda) qiymətləndirmə standartları və mexanizmləri təqdim olundu. Ənənəvi tədris proqramlarından fərqli olaraq fənyönümlülü kurikulumda- şəxsiyyətyönümlülük, şagirdyönümlülük, nəticəyönümlülük, tələbyönümlülük və inteqrativliyin mühüm cəhət kimi götürüldü. Bəzən təhsil kurikulumlarının bir və ya bir neçə şəxs tərəfindən hazırlanmasının mümkünlüyü barədə mülahizələr söylənilir. Bu, əvvəlki təhsil proqramları üçün xas olan xüsusiyyətlərdir. Təhsil kurikulumlarının hazırlanması ağır bir prosesdir. Ona cəmiyyətin bütün zümrələrindən olan insanlar (mütəxəssislər, müəllimlər, valideynlər, şagirdlər və b.) cəlb edilirlər. Dünyada kurikulumların yaradılması işi ilə xüsusi qurumlar məşğul olur. Kurikulumun tətbiq edilməsində əsas məqsəd XXI əsrdə yaşayan nəsilin hansı bilik və bacarıqlara malik olmasını müəyyənləşdirməkdir. Bunlar əsas kompetensiyalar adlanır. (Avropa Şurası, 2006) Kurikuluma görə təhsilə yanaşmalar Fənnin məzmunu cəmiyyətin ehtiyac və təlabatlarına uyğun ətraf aləmdən alınmış həyati bilik və bacarıqlar əsasında qurulur. Təlimin strategiyası dərsdə istifadə olunacaq forma, metod və vasitələrin məcmusudur. Şagird təlim prosesinin subyekti, fəal iştirakçısı olub, qarşılıqlı fəaliyyətin köməyi ilə inkişaf edir. Qiymətləndirmə – təlim prosesində biliklərin yox, inkişafın göstəricisidir. Kurrikulumun bir çox növləri vardır: Rəsmi Кuriкulum- rəsmi məкtəb sistemində biliкlərin tədrisi ilə əlaqədar оlan хüsusi bir кurriкulum növüdür Qeyri-rəsmi кurriкulum- rəsmi məкtəb кurriкulumunun tərкib hissəsi оlmayan biliкlərin tədrisi, yəni, şahmat кlubları, dram кlubları, astrоnоmiya кlubları və s. ilə bağlı оlan кurriкulumdur.
İnteqrasiya оlunmuş кurriкulum -fənn sahələri üzrə təlimin asanlaşdırılmasına хidmət edir. Bu, əкsər hallarda əsas təlim məqsədləri ətrafında cəmləşir və ayrıayrı fənlərlə bağlı biliкləri əhatə edir Tədris edilən kurrikulum. bilik və bacarıqların şagirdlərə çatdırılması prosesini əhatə edir. Tövsiyə olunan kurrikulum -fərdi tədqiqatçılar, peşə assosiasiyaları, islahat komissiyaları, işçi qrupları və s. tərəfındən tövsiyə edilir. Buraya dövlətin strategiya hazırlayan işçi qruplarının tövsiyələri aid olunur. TƏHSİL KURİKULUMLARI Xarakterinə görə 2 yerə ayrılır: Fənyönümlü- Məzmun etibari ilə elm sahəsini, onun mükəmməl anlayışlar sistemini əhatə etməklə bilavasitə bu anlayışların mənimsənilməsinə istiqamətlənir. Ayrı-ayrı fənlərin bütövlükdə xüsusiyyətlərini əhatə edən kurikulumlar isə fənn kurikulumları kimi tanınır və dəyərləndirilir. Təlim materiallarını sadəcə mənimsətmək yox, fənlər vasitəsilə milli və ümumbəşəri dəyərlərə malik şəxsiyyətin inkişaf etdirlməsidir MÜASIR KURIKULUMUN ƏNƏNƏVI TƏHSIL PROQRAMI ILƏ MÜQAYISƏSI ƏNƏNƏVI TƏHSIL 1.Ənənəvi təhsil proqramı bilikyönümlüdür 2.Ənənəvi təhsil proqramı müəllimyönümlüdür 3. Ənənəvi təhsil proqramı fənyönümlüdür 4.Ənənəvi təhsil proqramında fəndaxili və fənlərarası əlaqə məqsədyönlü və sistemli xarekter daşımır. 5. Ənənəvi təhsil proqramı təklifyönümlüdür. MÜASIR KURIKULUM 1.Müasir kurikulum isə şəxsiyyətyönümlüdür. 2.Müasir kurikulum isə şagirdyönümlüdür. 3.Müasir kurikulum isə nəticəyönümlüdür. 4.Müasir kurikulumunda isə inteqrativlik əsas prinsip kimi qəbul olunub. 5.Müasir kurikulum isə tələbyönümlüdür FƏNN KURİKULUMU NƏYƏ ƏSASLANIR? Milli kurikulumda nəzərdə tutulan təhsil səviyyələri (yəni ibtidai, ümumi və orta) və fənnlər üzrə ümumi təlim nəticələri əsasında tərtib olunan ——SINIFLƏR ÜZRƏ ÜMUMI TƏLIM NƏTICƏLƏRINƏ ƏSASLANIR. Fənn kurrikulumunun strukturu
Təlimin məzmunu Məzmun xətti Məzmun standartı – iki növü vardır. Əsas və alt Coğrafiya fənni üzrə 6 əsas standart vardır. Əsas standartlar dəyişməzdir. Onun iki funksiyası var: 1. Fənlər üzrə müəyyən olunan təlim nəticələrini məzmun xətləri üzrə ümumi şəkildə ifadə edir. 2. Sinif və fənlər üzrə summativ qiymətləndirmənin aparılmasını təmin edir Əsas standartlar alt standartlardan təşkil olunmuşdur. Alt standartların funksiyaları Təlim məqsədlərinin dəqiq müəyyən olunması üçün etibarlı zəmin yaradır Təlim strategiyalarının düzgün seçilməsində mühüm rol oynayır Təlimdə inteqrativliyi təmin edir Təlimin məzmuunun davamlı inkişafını təmin edir Coğrafi məkan – əsas standartı 1.1. Coğrafi kəşflər nəticəsində cəmiyyətdə və xəritədə baş verən dəyişikliklərə aid bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir. (1 alt standartdan ibarətdir) 1.2. Yerin Günəş sistemində mövqeyi və hərəkətlərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir. (2 alt standartdan ibarətdir) 1.3. Kartoqrafik təsvirlər üzərində bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir. (2 alt standartdan ibarətdir) Təbiət – əsas standartı 2.1. Coğrafi təbəqədə baş verən hadisə və proseslərin ekocoğrafi nəticələrini mənimsədiyini nümayiş etdirir. (8 alt standartdan ibarətdir) Cəmiyyət- əsas standartlar
3.1. Dünya əhalisinin müxtəlifliyinin səbəblərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir. ( 2 ait standartdan ibarətdir) 3.2. Cəmiyyətlə iqtisadiyyatın qarşılıqlı əlaqəsinə aid bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.(5 alt standartdan ibarətdir) Təlim strategiyası Təhsil prosesində istifadə olunan forma, metod, üsul və vasitələrin məcmusudur Müasir fənn kurikulumları ənənəvi proqramlardan fərqli olaraq aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır: – tələbyönümlük- yəni kurikulumun məzmun və təlim strategiyalarının dövrün, cəmiyyətin tələblərinə uyğun qurulması); Tələbyönümlülük prinsipi təhsildəki bütün fəaliyyətlərin tələbatlar əsasında qurulmasını zəruri şərt kimi qarşıya qoyur. Bu zaman cəmiyyətin, o cümlədən marağı olan insanların ehtiyac və tələbatlarının öyrənilməsi ön plana çəkilir. -nəticəyönümlülük- yəni təlim nəticələrinin (standartların) əvvəlcədən müəyyənləşdirilməsidir. Kurikulumların hazırlanmasında ümumi prinsiplərdən biri kimi nəticəyönümlülük qeyd edilmişdir. Habelə Milli Kurikulumun “nəticəyönümlü fənn kurikulumlarının hazırlanıb tətbiq edilməsi” funksiyasını daşıdığı qeyd olunmuşdur. Kurikulumun TƏLƏBİ Ümumi təhsil müəssisələrində siniflər şagirdlərin sayı 20 nəfər olmaqla müəyyən edilir. Zəruri hallarda ümumi təhsil müəssisələrində mövcud qanunvericiliyin tələbləri gözlənilməklə, siniflər şagirdlərin sayı 20 nəfərdən az olmaqla müəyyən edilə bilər. Şəxsiyyətyönümlük Şəxsiyyətyönümlü kurikulumlar bilavasitə həyati bacarıq və vərdişlərə üstünlük verilməsi ilə fərqlənir. Kurikuluma görə, insanın gələcək həyat fəaliyyətində lazım olan praktik bacarıq və vərdişlər əhatə edilir, onun əqli fəaliyyətlə bağlı qabiliyyətlərinin formalaşması ön plana çəkilir. Kurikulumun sənədində əsas istiqamət siniflər üzrə təlim nəticələridir. Təlim nəticələri əsas standartlar əsasında tərtib edilir. Təlim nəticələrimənimsənilməsi nəzərdə tutulan və müəyyənləşdirilmiş təlim nailiyyətlərinin konkret bir nəticəsidir.
VI sinfin sonunda şagird: -coğrafi kəşflər nəticəsində xəritədə və cəmiyyətdə baş verən dəyişiklikləri izah edir; -məhəldə cəhətlərin təyin edilməsində alət və cihazlardan istifadə edir və ərazinin planını tərtib edir; -kainatda Yerin mövqeyini, hərəkətinin coğrafi nəticələrini təsvir edir; -coğrafi təbəqədə baş verən hadisələri və onların cəmiyyətdə yaratdığı problemləri təsvir edir;
-dünyanın siyasi xəritəsində respublikamızın mövqeyini təyin edir, müxtəlif xalqlar haqqında məlumat toplayır; -insanların təsərrüfat fəaliyyətlərinin ətraf mühitə təsirinin tarixən dəyişməsini şərh edir. VII sinfin sonunda şagird: -dünyada baş verən yeni kəşflərə dair məlumatlar toplayır, onun coğrafiya elminin inkişafındakı rolunu təhlil edir; -kartoqrafik təsvirlər üzərində müxtəlif hesablama işləri aparır, məlumatlar toplayır, onları praktik tətbiq edir; -səma cismlərinin qarşılıqlı təsirini və coğrafi nəticələrini əlaqələndirir; -coğrafi təbəqədə baş verən hadisə və prosesləri əlaqələndirir; -dünya əhalisinin paylanmasını və ölkələri müxtəlifliyinə görə qruplaşdırır; -dünya təsərrüfatının müasir modelini ölkələr üzrə fərqləndirir. VIII sinfin sonunda şagird: -coğrafiya elminin inkişafının müasir istiqamətlərini təhlil edir; -kartoqrafik təsvirləri müqayisə edərək müəyyən ərazilərin təsvirini verir; -Yerin sutkalıq və illik hərəkəti ilə Yerdə həyatın mövcudluğunu əlaqələndirir; -coğrafi təbəqənin tərkib hissələrinin qarşılıqlı əlaqəsini müəyyənləşdirir; -əhalinin təbii artımını, miqrasiyaların səbəblərini izah edir; -təsərrüfatın inkişafında təbii ehtiyatların rolunu qiymətləndirir, ekoloji problemlərin insan həyatına təsirini izah edir. IX sinfin sonunda şagird: -yeni coğrafi kəşf və tədqiqatları cəmiyyətin inkişafı ilə əlaqələndirir; -kartoqrafik təsvirlərin cəmiyyətin inkişafında əhəmiyyətini izah edir; -il ərzində Günəşin düşmə bucağının dəyişməsini hesablayır; -coğrafi təbəqədə baş verən hadisə və proseslərin ölkələrin iqtisadi həyatına təsirini izah edir; -əhalinin dinamikasını ölkələrin iqtisadi inkişaf səviyyəsi ilə əlaqələndirir; -təsərrüfat sahələrinin yaratdığı ekoloji dəyişkənliyi müəyyən edir. X sinfin sonunda şagird: -təbiət və cəmiyyətin öyrənilməsində təbiət elmlərinin rolunu müəyyənləşdirir; -Yerin hərəkətinin təbiətə təsirini riyazi üsullarla əsaslandırır; -kartoqrafik proyeksiyalar zamanı yaranan təhriflərin səbəblərini əsaslandırır; -xəritə üzərində hesablamalardan istifadə edə bildiyini nümayiş etdirir; -coğrafi təbəqənin inkişaf mərhələlərini izah edir; -müasir dövrdə dünya əhalisini müxtəlif xüsusiyyətlərinə görə təhlil edir, siyasi və iqtisadi inteqrasiyaların dünyanın idarə edilməsindəki rolunu əsaslandırır; -dünya ölkələrini müxtəlif xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırır. XI sinfin sonunda şagird: -coğrafi tədqiqatların nəticələrinin tətbiqinin iqtisadi əhəmiyyətini izah edir; -xəritələrdən istifadə edərək təbiət və təsərrüfatın yerləşmə qanunauyğunluqlarını təhlil edir;
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.